Tâm ca - Phạm Duy

Tâm ca - Phạm Duy

Biến cố 11/1963 (đánh đổ chế độ Ngô Ðình Diệm) kéo theo nhiều xáo trộn trong miền Nam nước Việt. Về mặt chính trị, thường xuyên có những vụ đảo chính, chỉnh lý, xuống đường. Về mặt quân sự, sự có mặt của Quân Ðội ngoại quốc trên đất nước khiến cho chiến tranh khởi sự leo thang dữ dội. Về mặt xã hội là cả một sự đổ vỡ về luân lý, sự mất niềm tin. Tôi gọi thời kỳ này là thời kỳ sợ hãi, hoài nghi và khinh thị (le temps de la peur, du so upcon et du mépris). Thời kỳ thần đồng gẫy cánh, cõi tiên lạc lõng, nhạc trời đứt đoạn. Và tâm ca bắt buộc phải ra đời. 

Với cái đà soạn những tác phẩm lớn hơn hình thức ca khúc thông thường là hai trường ca CON ÐƯỜNG CÁI QUAN, MẸ VIỆT NAM (chưa kể hai tiểu ca kịch CHỨC NỮ VỀ TRỜI và TẤM CÁM với phần libretto của Năm Châu do tôi thực hiện cho Hãng Phim MỸ VÂN vào năm 1963), bây giờ tôi quyết định tỏ thái độ bằng những chương khúc. 

Lề lối soạn mười bài hát liên tục cho một vấn đề mà tôi đẻ ra với MƯỜI BÀI TÂM CA lúc này, được tiếp tục với MƯỜI BÀI TÂM CA, MƯỜI BÀI BÌNH CA, MƯỜI BÀI BÉ CA, MƯỜI BÀI NỮ CA, MƯỜI BÀI TỤC CA, MƯỜI BÀI ÐẠO CA v.v... Tôi cũng nhớ là trước đây có đọc cuốn sách MƯỜI ÐIỀU TÂM NIỆM của Hoàng Ðạo. TÂM CA cũng có thể là những bài hát tâm niệm, nghĩa là nó đi tới luân lý nữa. 

Nhưng trước khi đó, để dẫn tới mười bài hát nói thẳng vào cái xã hội nát tan trước mặt trong thời đại này, tôi có một lời kêu than của tôi  qua bài:  
TÔI CÒN YÊU TÔI CỨ YÊU 
(Saigon-1964).  
Tôi còn yêu, tôi cứ yêu!  
Tôi còn yêu, tôi cứ yêu!  
Tôi còn yêu mãi mãi mãi 

Tôi còn yêu đời, tôi còn yêu người, 
Tôi còn yêu tôi! 
Cho dù tôi đã chết rồi 
Cho dù ai đã giết tôi 
Cho dù xương trắng vẫn chất núi 
Cho dù sông ngòi vẫn hoen máu người 
Oán thù vẫn dài... 
Vâng! Tôi còn yêu! 
Tôi còn lẽo đẽo mang nhi ều mộng nghèo 
Ðường về cõi tiên xa vời 
Nhạc trời đứt dây tơ rồi 
Thần đồng gẫy đôi cánh vàng tả tơi 
Vâng! Tôi còn yêu! 
Bên b ờ suối vắng lạnh lẽo tiêu điều
Dòng lệ hết vơi lại đầy 
Ngập lụt thế gian đêm ngày 
Chập chờ n bóng ma kêu bầy cuồng quay.  
Tôi còn yêu, tôi cứ yêu!  
Tôi còn yêu, tôi cứ yêu! 
Cho hào quang chiếu khắp thế giới 
Cho giải oan rồi, cho tình lên ngôi 
Ơi tình ơi! Tôi cố nuôi 
Chờ ngày mai sẽ thoát thai 
Xin thành cơn gió mới, chới với 
Trong nhiều đêm dài 
Bay về cõi đời 
Bên người yêu người.

Tôi còn yêu, tôi cứ yêu! 
Tôi còn yêu, tôi cứ yêu! 
Tôi còn yêu mãi mãi mãi 
Tôi còn yêu đời, tôi còn yêu người 
Tôi còn yêu ai 
Cho dù ai xa lánh tôi 
Cho dù ai oán trách tôi 
Cho dù duyên mới đã chắp nối  
Cho tình xa vời, đã tan vỡ rồi 
Tôi còn yêu hoài. 
Vâng! Tôi còn yêu 
Tôi còn nhớ mãi thân hình gầy yếu 
Một dòng tóc mây yêu kiều 
Một cặp mắt ngây hương chiều 
Nụ cười đắm say tâm hồn người yêu.
Vâng! Tôi còn yêu.

Tôi còn nhớ mãi làn môi ngọt ngào 
Một vòng cánh tay mỹ miều 
Còn lại chút hương tiêu điều 
Và mộng đắng cay đi về, đìu hiu. 
Tôi còn yêu, tôi cứ yêu! 
Tôi còn yêu, tôi cứ yêu! 
Tôi còn yêu mãi mãi mãi 
Tới ngày mai rồi, xa lìa cõi đời 
Tôi còn yêu ai 
Ơi người ơi! Hãy lắng tai 
Nghe hồn tôi trong nắng mai 
Trong làn gió mới, trong đêm tối 
Trong giọt mưa dài, suốt năm tháng ngày 
Yêu người, yêu hoài.  
Tôi còn yêu, tôi cứ yêu! 
Tôi còn yêu, tôi cứ... yêu!

Bài TÔI CÒN YÊU TÔI CỨ YÊU tuy là động cơ để tôi soạn ra MƯỜI BÀI TÂM CA nhưng lối nhìn và ngôn ngữ của bài này có vẻ mòn mỏi rồi, giống như lối nhìn và ngôn ngữ của những bài hát tình tự quê hương khác hay của trường ca, trong đó cách nhìn một chiều khiến tôi chỉ cúi mặt xưng tụng cái đẹp trong vinh quang hay trong đau khổ của dân tộc tôi tại nơi quê hương tôi, mà không dám nhìn vào và nói lên bề trái của xã hội. Cách nhận diện lại quê hương, qua những bài tâm ca, rồi đây sẽ ảnh hưởng tới các nhạc sĩ trẻ ở trong hay ở ngoài PHONG TRÀO DU CA. 

Ðó là nói về cách nhìn vào quê hương, nhận diện lại quê hương. Thế còn lối nói trong ca khúc của tôi bây giờ là gì? Nó cũng phải khác trước, nghĩa là nó mang chút ít ngôn ngữ Thiền mà trong thời gian này, ai cũng đều bị ảnh hưởng cả. 

Mười Bài Tâm Ca 
Tôi khởi sự soạn tâm ca bằng một bài thơ nhan đề HÒA BÌNH của Thượng Tọa Nhất Hạnh, với ý nghĩ là thực hiện giấc mơ mà thi sĩ đã ghi trong thi phẩm. Tôi đặt tên tâm ca số 1 là TÔI ƯỚC MƠ. Trong bài thơ này, thi sĩ tự hỏi bao giờ mình mới nói thẳng những điều mình ước mơ. Khi phổ nhạc bài thơ đó rồi hát lên cho quảng đại quần chúng nghe, tôi đã nói hộ thi sĩ vậy. 
TÔI ƯỚC MƠ 
thơ Nhất Hạnh - Phạm Duy soạn thành tâm ca 
(Saigon-1965)

Sáng nay vừa thức dậy  
Nghe tin em gục ngã nơi chiến trường 
Nhưng trong vườn tôi 
Vô tình khóm tường vi 
Vẫn nở thêm một đóa.  
Tôi vẫn sống! Tôi vẫn ăn! Và tôi vẫn thở  
Tôi vẫn sống! Tôi vẫn ăn! Và tôi vẫn thở 
Nhưng biết bao giờ  
Tôi mới được nói thẳng 
Những điều tôi ước mơ? Biết bao giờ? 
Biết bao giờ?  
Tôi mới được  
Tôi mới được  
Nói những điều 
Nói những điều 
Tôi ước mơ, tôi ước mơ 
Tôi ước mơ, tôi ước mơ...

Bài tâm ca số 1 này đã được anh bạn ca sĩ Hoa Kỳ Steve Addiss soạn lời ca Anh Ngữ và hát như sau: 
Poem By A Buddhist Monk  
From a poem by Nhat Hanh, adaptation by Pham Duy 
English lyrics by Steve Addiss 
Six o'clock, when I wake 
A friend brings me the news 
My brother is killed. 
Now he lies slain, and yet 
By this house, by this wall 
A flower blooms. 
I, I still breathe, I still eat, I still live 
How shall I speak, how shall I say 
All I hope for my land? 
All I hope for Viet Nam? 
How shall I speak, how can I say 
All that I hope, all that I pray 
For my home, for my land?

Some how I must say 
All I hope for Viet Nam.

TÂM CA SỐ 1 là sự bi đát của chúng ta trong giữa thập niên 60 này. Nó rất ngắn vì nó chỉ là sự ao ước hòa bình. 
TÂM CA SỐ 2 là thái độ của tôi trước cảnh bi đát đó. Trong cuộc đời 1965, có bao nhiêu cảnh ngộ, có bao nhiêu hình ảnh thì đều vào nằm trong bài hát cho nên nó là bài hát dài nhất trong MƯỜI BÀI TÂM CA. 
TIẾNG HÁT TO 
(Saigon-1965) 
Tôi sẽ hát to hơn súng nổ bên bờ ruộng già 
Lời tôi ca, lời tôi ca xin lúa đừng lo 
Lời tôi thay cho tiếng đạn bay 
Lời tôi xây cho vững tay cầy 
Rồi đêm đêm xua ác mộng đầy 
Lời ca êm ru giấc ngủ say 
Tôi sẽ hát cho vơi thống khổ vơi dòng lệ nhòa 
Một miền quê, một miền quê tim héo và khô 
Lời tôi ca khâu vá tình thương 
Lời hôm qua chắp nối Con Ðường (1) 
Lời hôm nay vương tiếng Mẹ buồn (2) 
Lời mai đây cao ngút Trường Sơn (3).

Tôi sẽ hát to hơn những kẻ khơi ngọn lửa thù 
Lời tôi ca, lời tôi ca như suối rừng thu 
Lửa âm u ai đốt từ lâu  
Miền quê tôi khan tiếng kêu gào  
Lời tôi ca như nước nhiệm mầu 
Thành mưa rơi cho dứt niềm đau  
Lời tôi ca, lời tôi ca xua hãi hùng đi 
Mùa xuân qua ai mất tuổi thơ 
Lời tôi ca hôn má xuân già 
Còn yêu nhau xin cứ mặn mà 
Ðừng cho ai ăn cướp tình ta.

Tôi sẽ khóc to hơn đứa nhỏ đang ngồi vỉa hè  
Trẻ bơ vơ, trẻ bơ vơ đi giữa vườn hoa  
Hỏi thăm em, em có mẹ cha

Hỏi thăm em, em có ông bà 
Hỏi thăm em, em có cửa nhà 
Một ngày qua em mất cả ba. 
Tôi sẽ khóc to hơn đứa nhỏ đang tìm nụ cười 
Trẻ thơ ơi, trẻ thơ ơi, xin đến gần tôi  
Cùng em côi tôi có bàn tay 
Và đôi môi tôi hát ăn mày 
Chia hạt cơm rơi hay bát gạo đầy 
Cùng ngủ ven sông hay gối bụi cây.

Tôi sẽ khóc cho em gái nhỏ theo mụ chủ nhà 
Một chiều mưa, một chiều mưa đi trong ngõ bùn nhơ 
Từ vườn quê ra chốn phồn hoa  
Người em xua dĩ vãng đen nhòa 
Rồi đêm đêm son phấn nhạt mờ 
M ới nhận của tôi dâng mấy lời thơ 
Tôi hát tiễn đưa dăm thiếu phụ quay về đường nhà 
Lời tôi ca, lời tôi ca hun bếp lạnh tro 
Lời như tơ như tóc tìm nhau  
Giường thơm tho chăn gối tươi mầu 
Mảnh gương to rơi vỡ ngày nào  
Còn lại bao nhiêu vẫn soi rõ mặt nhau.

Tôi sẽ hát to hơn tiếng nhạc mơ hồ phòng trà  
Nàng danh ca, nàng danh ca không có giọng ca 
Nàng danh ca vo khúc tình ca 
Thành vui điên hay khóc than vờ 
Nồng hơi da hơn tiếng nhạc thừa 
Nghẹn lời ca hay dứt đường tơ  
Tôi muốn hát thay cho gánh cải lương gầy, một ngày 
Về chợ quê, về chợ quê rung trống cầu may 
Lời tôi thay anh kép già câm 
Làm quân đi theo nữ anh hùng 
Diệt loài gian hay giết nịnh thần  
Và hoan hô ông lão hiền trung.

Tôi sẽ hát to nhưng hát nhỏ hơn lời mọi người 
Một ngày nao, một ngày nao nghe bỗng đầy vơi

Toàn dân tôi ca hát niềm vui 
Toàn dân tôi ca khúc yêu đời 
Một ngày tan chinh chiến thật rồi 
Toàn dân tôi vui sống thảnh thơi 
Tôi sẽ hát to nhưng hát nhỏ như lời nguyện cầu  
Lời yêu nhau, lời thương nhau cho đến dài lâu 
Lời tôi ngoan như tiếng trùng kêu 
Lời tôi vang như tiếng chuông chiều 
Lời tôi cao như tiếng ngọn diều  
Lời tôi sâu như tiếng tình yêu 
Lời tôi sâu như tiếng tình yêu...

(1) Con Ðường Cái Quan 
(2) Mẹ Việt Nam 
(3) Trường Ca Trường Sơn

TÂM CA SỐ 3 nhận diện lại dân tộc Việt Nam, hiện nay là một dân tộc đầy chia rẽ... Nó kêu gọi mọi người ngồi lại với nhau, dù là ông bụt, người hùng trong trắng, kể cả giun dế hiền lành cũng phải ngồi gần ma quái, kẻ ăn cướp của công và ác thú hùm beo... 
NGỒI GẦN NHAU 
(Saigon-1965)  
Ngồi gần ngồi gần nhau, vai sát vai nhau tựa đầu 
Ngồi gần ngồi gần nhau, tay nắm tay cho thật lâu 
Ngồi gần ngồi gần nhau, xin nói cho nhau một điều 
Ngồi gần ngồi gần nhau cho nhiều 
Ngồi vào đời nhỏ nhoi, trong kiếp sống đầy vơi 
Ngồi gần người từ bi, bên lũ giết người kia 
Ngồi gần loài giun dế, hay ác thú hùm beo 
Mình vào ngồi đây với nhau.

Ngồi gần ngồi gần hơn, đôi mắt đôi mi lạ lùng 
Ngồi gần ngồi gần hơn, đôi má đôi môi làm quen 
Vào ngồi làm một đôi, trong tiếng than trong nụ cười 
Vào ngồi làm đỏ đen cho đời  
Ngồi gần loài ma quái, nghe tiếng nói lả lơi 
Ngồi gần tình thương yêu, nghe rõ tiếng bụt kêu 
Gần người hùng trong trắng, bên lũ cướp của công 
Ngồi thở dài hay ước mong.

Vào ngồi vào ngồi chung, trong sót thương trong bạo cường 
Vào ngồi vào ngồi chung, trong bão mưa trong lửa tuôn 
Ngồi ở gần mộ hoang, trong đám tân hôn vội vàng 
Ngồi vào, ngồi đôi bên vui buồn 
Ngồi vào rừng gươm súng, hay đứng giữa vườn bông 
Ngồi chờ đàn chim non, hay đón tiếng đạn bom  
Ngồi vào niềm yêu dấu hay giữa mối thù sâu 
Mình ngồi vào đây với nhau.

Ngồi gần ngồi gần nhau, đây đó chung quanh địa cầu 
Ngồi gần ngồi gần nhau, trong kiếp xưa, trong đời sau 
Ngồi gần ngồi thật lâu, cho đến khi hai ngọn đầu 
Thành một người trong nhau nguyện cầu  
Ngồi vào một thế giới, không xấu tốt buồn vui 
Ngồi vào niềm chơi vơi, không có sắc mầu phai  
Ngồi vào đời không mới, không rách nát tả tơi 
Một mình ngồi trong cái TA 
Một mình ngồi trong cái TA  
Một mình ngồi trong cái TA...

TÂM CA SỐ 4 thu gọn cuộc đời vào một giọt mưa. Giọt nước thiên nhiên chứa đựng đầy đủ cái sống, cái chết, cái vui, cái buồn, người trần, thần thánh, tuổi già, tuổi thơ... Tôi soạn bài này chỉ trong 15 hay 20 phút.  
GIỌT MƯA TRÊN LÁ 
(Saigon-1965) 
Giọt mưa trên lá nước mắt mẹ già 
Lã chã đầm đìa trên xác con lạnh giá.  
Giọt mưa trên lá nước mắt mặn mà 
Thiếu nữ mừng vì tan chiến tranh chồng về 
Giọt mưa trên lá tiếng khóc oa oa 
Ðứa bé chào đời cho chúng ta nụ cười  
Giọt mưa trên lá tiếng nói bao la 
Tóc trắng đậm đà êm ái ru tình già.

Giọt mưa trên lá tiếng nói thầm thì 
Bóng dáng Phật về xoa vết thương trần thế 
Giọt mưa trên lá tiếng nói tinh khôi 
Lúc Chúa vào đời xin đóng đanh vì người  
Giọt mưa trên lá tiếng khóc chơi vơi  
Thế giới lạc loài chưa thoát ra phận người 
Giọt mưa trên lá cố gắng nguôi ngoai 
Nói với loài người: xin cứ nuôi mộng dài.

Giọt mưa trên lá bối rối, bồi hồi, 
Ráo riết, miệt mài, em (anh) biết yêu lần cuối.  
Gi ọt mưa trên lá bỡ ngỡ, xôn xao, 
Cuống quít, dạt dào, anh (em) biết yêu lần đầu  
Giọt mưa trên lá thấp thoáng, bơ vơ 
Khép nép, đợi chờ, xa cách nhau vài giờ 
Giọt mưa trên lá dĩ vãng xa xôi 
Sớm tối bùi ngùi, xa cách nhau một đời. 
Ù u u ú! Ù u u ú!  
Ù u u ú! Ù u u ú! 

Ngoài ra ca sĩ người Mỹ Steve Addiss cũng đã soạn lời ca Anh ngữ cho bài này và được MITCH MILLER & HIS GANG thu thanh vào đĩa hát, phát hành tại Hoa Kỳ vào năm 1956: The Rain On The Leaves The rain on the leaves is the tears of joy  Of the girl whose boy returns from the war. The rain on the leaves is the bitter tears When the mother hears her son is no more. The rain on the leaves is the cry that is torn From a baby just born as life is begun The rain on the leaves is an old couple's love Much greater now than when they were young.

The rain on the leaves is the passionate voice  In a final choice when last love is near. The rain on the leaves is the voice surprised  As it realizes its first love is here. The rain on the leaves is the heart's distress

And a loneliness, as life passes by. The rain on the leaves is the last caress And a tenderness before love can die. 

TÂM CA SỐ 5 nhận diện gia tài của người đi trước để lại cho người đi sau. Thế hệ 45 để lại cho thế hệ 65 một thảm hoạ mà chỉ có sự tha thứ và thương yêu nhau giữa hai thế hệ mới có thể đem lại một tương lai sáng sủa. 
Ðể Lại Cho Em 
(theo thơ Nguyễn Ðắc Xuân)  
(Saigon-1965) 
Ðể lại cho em này nước non mình 
Ðể lại cho em một nước đẹp xinh 
Một miền oai linh hiển hách  
Chỉ còn dư vang thần thánh 
Ðể lại cho em hèn kém của anh 

Ðể lại cho em cuộc sống mệt nhoài 
Ðể lại cho em hồn nước tả tơi  
Ðường đời quanh co kẹt lối 
Lòng người không căm giận dỗi 
Ðể lại cho em tội lỗi qua rồi. 
Nhưng em thương anh, thương anh cho nước phải giật mình 
Nhưng em thương anh, thương anh cho tình lên sức sống 
Nhưng em thương anh, thương anh cho tủi hờn đi xuống 
Nhưng em thương anh, thương anh cho niềm kiêu hãnh vươn lên.

Ðể lại cho em một nước phân lìa  
Ðể lại cho em một giống nòi chia 
Hận thù nhân danh chủ nghĩa 
Bạo tàn vênh vang bề thế  
Ðể lại cho em giọt máu dân lành 
Ðể lại cho em từng nấm mồ xanh 
Chập chờn bay trong bại thắng 
Ngọn cờ khăn sô mầu trắng  
Ðể lại cho em một bãi sa trường. 
Nhưng em thương anh, thương anh cho súng phải thở dài 
Nhưng em thương anh, thương anh cho tàu bay khóc với 

Nhưng em thương anh, thương anh cho lựu đạn im tiếng  
Nhưng em thương anh, thương anh cho đường vũ khí qua tim.

Ðể lại cho em cảnh khó quê nghèo  
Dù rằng ruộng ta màu mỡ phì nhiêu  
Một bàn tay thơm mùi đất 
Thành bàn tay hoen mầu xám 
Ðể lại cho em một tấm lòng tham  
Ðể lại cho em thành phố lên đèn 
Bọn người tranh nhau một đám bụi đen  
Lệ buồn rơi trong tửu điếm 
Gửi người gian nan tiền tuyến 
Ðể lại cho em giả dối đê hèn. 
Nhưng em thương anh, thương anh em đón nhận gia tài 
Nhưng em thương anh, thương anh ta cùng gom sức mới 
Nhưng em thương anh, thương anh xin nhận lời tranh đấu 
Nhưng em thương anh, thương anh đi tìm lối thoát cho nhau.

TÂM CA SỐ 6 nhận diện thiên nhiên, siêu nhiên và trái tim con người khi hướng vào siêu nhiên, thiên nhiên đó. 
MỘT CÀNH CỦI KHÔ 
(Saigon-1965) 
Một cành củi khô 
Một tờ lá úa 
Một hòn cuội to 
Một làn bụi mờ  
Một ngọn cỏ may 
Một vài miếng giấy 
Một hạt mưa bay 
Cuộc đời quanh đây mừng là biết mấy 
Tình đầy trong tay và tình ở ngoài  
Ở gần bên tôi hàng nghìn thế giới 
Cùng nhờ nhau thôi, để buồn hay vui.

Một hàng rêu thưa 
Một đàn kiến gió 
Một nhện giăng tơ

Một ổ tò vò 
Một giọng con ve kêu  
Một điều con dế nói  
Một lời thông reo  
Một chiều xôn xao. 
Cuộc đời quanh đây mừng là biết mấy 
Tình đầy trong tay và tình ở ngoài  
Ở gần bên tôi hàng nghìn thế giới 
Cùng nhờ nhau thôi, để buồn hay vui.

Một mảng vai non  
Một vòm tóc sáng 
Một vành tai ngon 
Một cổ tròn tròn  
Một làn mi cong  
Một vùng má nóng  
Một hàm răng trong 
Một bàn tay thuôn.  
Cuộc đời quanh đây mừng là biết mấy 
Tình đầy trong tay và tình ở ngoài  
Ở gần bên tôi hàng nghìn thế giới 
Cùng nhờ nhau thôi, để buồn hay vui...  
Cuộc đời quanh đây 
Mừng là biết mấy…

TÂM CA SỐ 7 nhận diện kẻ thù của của chúng ta là danh từ, là chủ nghĩa, là gian ác, là vô lương... có khi kẻ thù của ta lại chính là ta nữa. Vậy ta phải đi tìm nó ngay trong tim ta để mà chiến thắng nó. KẺ THÙ TA 
(Saigon-1965) 
Kẻ thù ta đâu có phải là người  
Giết người đi thì ta ở với ai? 
Kẻ thù ta tên nó là gian ác 
Kẻ thù ta tên nó là vô lương  
Tên nó là hận thù 
Tên nó là một lũ ma (thế thì)

Kẻ thù ta đâu có phải là người  
Giết người đi thì ta ở với ai? 
Kẻ thù ta mang áo mầu chủ nghĩa 
Kẻ thù ta mang lá bài tự do 
Mang cái vỏ thật to 
Mang cái rổ danh từ 
Mang cái mầm chia rẽ chúng ta (thế thì)

Kẻ thù ta đâu có phải là người  
Giết người đi thì ta ở với ai? 
Người người ơi thương xót người nhỏ bé 
Người người ơi thương xót người ngây thơ 
Thương xót người bị mua 
Thương xót người bị lừa 
Thương xót người thương xót ta (thế thì)

Kẻ thù ta đâu có ở người ngoài 
Nó nằm đây nằm ngay ở mỗi ai 
Kẻ thù ta tên nó là vu khống  
Kẻ thù ta tên nó là vô minh  
Tên nó là lòng tham  
Tên nó là tị hiềm 
Tên nó là sự ghét ghen (thế thì) 

Kẻ thù ta đâu có ở người ngoài 
Nó nằm đây nằm ngay ở mỗi ai 
Kẻ thù ta trong mắt thèm lơ láo 
Kẻ thù ta trong góc đầu tự kiêu 
Trong cõi lòng quạnh hiu 
Trong óc hẹp tiêu điều 
Trong giấc mộng xâm chiếm nhau (thế thì)

Kẻ thù ta đâu có ở người ngoài 
Nó nằm đây nằm ngay ở mỗi ai 
Người người ơi yêu mến người mãi mãi 
Người người ơi yêu mến người không nguôi 
Yêu mến người đầy vơi  
Yêu mến người đêm ngày

Yêu mến người ta nắm tay (thế thì) 
Kẻ thù ta đâu có phải là người  
Giết người đi thì ta ở với ai? 
Kẻ thù ta đâu có ở người ngoài 
Nó nằm đây nằm ngay ở mỗi ai!

TÂM CA SỐ 8 nhận diện cái chết. Ôi cái chết thật là tuyệt vời, nó đến đúng hẹn, nó không phản bội bất cứ ai, nó thành thật như trái tim con người. 
RU NGƯỜI HẤP HỐI 
(Saigon-1965)  
Ru người hấp hối bằng chiều lam tỏa khói  
Ru người phơi phới bằng nắng vói lưng đồi 
Ru bằng tiếng nói của trái tim muôn loài 
Ru người hấp hối, ru cuộc tình đang đứt hơi. 
Ôi kiếp sống bộn bề, kiếp sống chàn chề 
Thấm thía hiền hòa, chất chứa lọc lừa, tỉnh và mê! 
Ôi kiếp sống bềnh bồng, ấm áp lạnh lùng  
Chói sáng mịt mùng, kiếp sống dài dòng mọi sầu thương. 
Ôi cái chết tuyệt vời, đến với đời người 
Giữ vững một lời, cái chết nghìn đời chẳng hề phai 
Ôi cái chết thật thà, cái chết mặn mà 
Ðến đúng ngày giờ, cái chết hẹn hò tự ngàn xưa!

Ru người thiêm thiếp nằm im gương mặt sáng  
Ru hồn trong trắng như bé lúc sơ sinh 
Ru lòng êm ấm, ru tấm thân yên lành 
Ru người đang chết trong hòa bình hay chiến tranh. 
Ôi kiếp sống bộn bề, kiếp sống chàn chề 
Thấm thía hiền hòa, chất chứa lọc lừa, tỉnh và mê! 
Ôi kiếp sống bềnh bồng, ấm áp lạnh lùng  
Chói sáng mịt mùng, kiếp sống dài dòng mọi sầu thương. 
Ôi cái chết tuyệt vời, đến với đời người 
Giữ vững một lời, cái chết nghìn đời chẳng hề phai 
Ôi cái chết thật thà, cái chết mặn mà 
Ðến đúng ngày giờ, cái chế thẹn hò tự ngàn xưa!

Ru người đang chết và người không sợ chết

Ru bằng tiếng hát của thế giới vô biên 
Ru bằng muôn mắt của ánh sao (đang) đi tìm 
Ru người đã thoát ra lồng tình hay cũi duyên. 
Ôi kiếp sống bộn bề, kiếp sống chàn chề 
Thấm thía hiền hòa, chất chứa lọc lừa, tỉnh và mê! 
Ôi kiếp sống bềnh bồng, ấm áp lạnh lùng  
Chói sáng mịt mùng, kiếp sống dài dòng mọi sầu thương. 
Ôi cái chết tuyệt vời, đến với đời người 
Giữ vững một lời, cái chết nghìn đời chẳng hề phai 
Ôi cái chết thật thà, cái chết mặn mà 
Ðến đúng ngày giờ, cái chết hẹn hò tự ngàn xưa! 
Cái chết hẹn hò từ nghìn xưa (3 lần)

TÂM CA SỐ 9 nhận diện chính mình. Tôi vốn sinh ra đời chỉ biết tin yêu, tha thứ, say đắm, yếu mềm... thì, nếu ai thương, xin cho tôi được sống say mê, ai không thương, xin giết tôi đi! 
TÔI BẢO TÔI MÃI MÀ TÔI KHÔNG NGHE 
(Saigon-1965) 
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe 
Cứ muốn đi về nẻo đường mình thường mong ước  
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe 
Cứ cố tin rằng lòng người còn trong, còn trắng  
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe 
Nhất quyết yêu người, cả người thực thà gian dối 
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe 
Cứ cố yêu người dù rằng người đang lừa người.  
Ðời sinh tôi ra tôi ra như thế! 
Ðời sinh tôi ra tôi ra như thế! 
Thương tôi thương tôi cho sống say mê 
Không thương không thương xin giết tôi đi!

Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe 
Mới chớm yêu đời lại buồn vì đời mau hết 
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe 
Mới biết ái tình làng ờ mình yêu còn ít 
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe 
Quyến luyến bạn bè để rồi về nhà mong nhớ 
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe

Cứ thích la cà để rồi chợt thương người nhà. 
Ðời sinh tôi ra tôi ra như thế! 
Ðời sinh tôi ra tôi ra như thế! 
Thương tôi thương tôi cho sống say mê 
Không thương không thương xin giết tôi đi!

Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe  
Cứ nói những lời mọi người hằng ngày không nói 
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe 
Cứ chối không làm đàn cừu làm con vẹt nữa 
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe 
Cứ hát những lời buồn rầu mà người ta giấu 
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe  
Cứ hát vui đùa chọc cười người quên nụ cười.  
Ðời sinh tôi ra tôi ra như thế! 
Ðời sinh tôi ra tôi ra như thế! 
Thương tôi thương tôi cho sống say mê 
Không thương không thương xin giết tôi đi!

Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe  
Ðứng giữa hận thù chỉ ngờ mình là Horace 
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe 
Chiến đấu quân thù mà tìm chưa ra thù ghét 
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe 
Thấy máu quân thù chỉ buồn và thề không uống  
Tôi bảo tôi mãi mà tôi không nghe không nghe 
Thấy xác lăn quay không say không thích phanh thây. 
Ðời sinh tôi ra tôi ra như thế! 
Ðời sinh tôi ra tôi ra như thế! 
Thương tôi thương tôi cho sống say mê
Không thương không thương xin giết tôi đi!

Và tâm ca kết thúc, TÂM CA SỐ 10 là một bài tuyên ngôn. 
HÁT VỚI TÔI 
(Saigon-1965) 
Hát với tôi trong nỗi vui hay trong cơn bu ồ n 
Hát với tôi qua tiếng reo hay bằng lời than 
Ðời đẹp thì ta hát vẻ vang

Ðời buồn thì ta hát nỉ non 
Ðừng ngậm miệng im hơi thành xác không hồn 
Hát với tôi khen rất ngoan hay là chửi toang 
Ðời này tròn hay méo rồi vuông 
Ðời còn cần ta hát nhặt khoan 
Một nghìn đời sau ta còn hát ầm vang.  
Hát với tôi nào! Hát với tôi nào! 
Hát với nhau những lời hôm nay cùng hát  
Hát với tôi nào! Hát với tôi nào! 
Hát với nhau những lời của người Việt Nam.

Hát với tôi trong lúc chơi hay trong khi làm Hát với tôi trong đám đông hay trong phòng loan 
Từ vỉa hè thơm cát bụi đen 
Từ ruộng đồng xanh ngát thần tiên
Từ biển vàng lời ca vượt sóng lên ngàn 
Hát với tôi thương lúa non không ưa phũ phàng 
Hát với tôi thương cánh hoa sớm nở chiều tan 
Buồn vì người gieo rắc lầm than 
Mừng vì còn mong ước người hơn 
Vì lòng còn tin yêu còn hát nghìn năm. 
Hát với tôi nào! Hát với tôi nào! 
Hát với nhau những lời hôm nay cùng hát  
Hát với tôi nào! Hát với tôi nào! 
Hát với nhau những lời của người Việt Nam.

Hát với tôi khi sắp chui vô trong quan tài  
Hát với tôi khi mới mang thân phận bào thai  
Vào cuộc tình đôi lứa sục sôi 
Vào tuổi già êm như làn khói lưng trời  
Hát với tôi trong cõi tim sâu xa tuyệt vời 
Hát với tôi vươn mãi ra đến tận mù khơi 
Ðừng thèm nhờ máy hát lạ tai 
Ðừng thèm nhờ ai hát hộ ai  
Ðể lòng mình dâng lên miệng hát đầy vơi.  
Hát với tôi nào! Hát với tôi nào! 
Hát với nhau những lời hôm nay cùng hát 

Hát với tôi nào! Hát với tôi nào! 
Hát với nhau những lời của người Việt Nam.

Nhạc tập MƯỜI BÀI TÂM CA do nhà xuất bản LÁ BỐI in ra trong năm 1955, với lời giới thiệu sau đây:

Không một bài ca nào làm rung động được lòng người mà lại không phát xuất từ trái tim. Vì vậy, không phải chỉ những bài được in trong tập này mới là những bài tâm ca của Phạm Duy. Tuy nhiên Lá Bối ghi nhận rằng những bài tâm ca được trình bày trong đây, tuy cũng phát xuất từ trái tim,tuy cũng là ngôn ngữ khóc cười theo mệnh nước, vẫn còn mang một sắc thái đặc biệt: đó là tính cách tâm linh nội hướng và ý hướng điều hợp. Thực vậy, nếu không có sự trở về mầu nhiệm để dễ dàng đi tới điều hợp thì Phạm Duy khó có thể nhìn thấy:  
Một cành củi khô, một tờ lá úa 
Một hòn cuội to, một làn bụi mờ 
Một hạt mưa bay, một giọt sương mai...  
Cuộc đời quanh đây mừng là biết mấy 
Tình đầy trong tay và tình ở ngoài 
Ở gần bên tôi hàng nghìn thế giới.

Lá Bối muốn được chia xẻ với các bạn đọc xa gần, trong nước cũng như trong ngoài nước, nhận xét sau đây: trong lúc đất mẹ còn đang nghiêng  ngửa trong một cơn bão tố phũ phàng thì sức mạnh tâm linh rất cần thiết để giúp cho dân tộc tăng cường được bản lĩnh và tiềm lực tranh đấu cũng như ý hướng điều hợp rất cần thiết để thực hiện thông cảm và đoàn kết, yếu tố của sức mạnh xây dựng. Lá Bối chân thành cầu nguyện để tất cả  chúng ta có đủ trầm tĩnh cần thiết để có thể nghe nhau, đón nhận tiếng nói tâm linh của nhau. 

Saigon ngày 15 tháng 11, 1965 Nhà Xuất Bản Lá Bối

Sau đợt tâm ca, tôi vẫn còn lưu luyến không khí của những bài hát tâm linh như vậy cho nên tôi soạn thêm một bài hát nói về sự chết.  
NHỮNG GÌ SẼ ÐEM THEO VỀ CÕI CHẾT 
(Saigon -1966) 
Rồi mai đây tôi sẽ chết 
Trên đường về nơi cõi hết

Tôi sẽ đem theo với tôi những gì đây? 
Rồi mai đây tôi hóa kiếp 
Trong lòng còn bao luyến tiếc 
Tôi sẽ đem theo với tôi những gì đây?

Tôi không đem theo với tôi được tiền tài hay danh vọng 
Tôi không đem theo với tôi được gái đẹp hay rượu nồng 
Tôi không đem theo với tôi được lầu vàng hay gác tía 
Tôi không đem theo với tôi được mộng giầu sang phú quý 
Tôi xin đem theo với tôi một nụ cười không nghi ngại 
Tôi xin đem theo với tôi đôi mắt trẻ thơ đẹp ngời 
Em giương to đôi mắt, soi vào cuộc đời đang bước tới 
Tương lai vui hay tối thui cũng là nhờ anh lớn thôi... 
Rồi mai đây tôi sẽ chết 
Trên đường về nơi cõi hết 
Tôi sẽ đem theo với tôi những gì đây? 
Rồi mai đây tôi hóa kiếp 
Trong lòng còn bao luyến tiếc 
Tôi sẽ đem theo với tôi những gì đây?

Tôi không đem theo với tôi được quyền hành trong giai đoạn 
Tôi không đem theo với tôi được giới hạn tiếng anh hùng 
Tôi không đem theo với tôi được tượng đồng, bia đá trắng 
Tôi không đem theo với tôi được tuổi vàng trong cõi sống 
Tôi xin đem theo với tôi một cuộc tình không quen thuộc 
Ðôi uyên ương xin mến thương không khó nhọc hay ngượng ngùng 
Trong đêm thâu ôm ấp nhau bên cột đèn hay khóm trúc 
Không ai ngăn hay lấy cung vì phạm thuần phong mỹ tục... 
Rồi mai đây tôi sẽ chết 
Trên đường về nơi cõi hết 
Tôi sẽ đem theo với tôi những gì đây? 
Rồi mai đây tôi hóa kiếp 
Trong lòng còn bao luyến tiếc 
Tôi sẽ đem theo với tôi những gì đây?

Tôi không đem theo với tôi được nhiều điều tôi mong đợi 
Tôi không đem theo với tôi danh với lợi ra ngoài đời 
Tôi không đem theo với tôi được cả buồn vui mấy nỗi

Tôi không đem theo với tôi, và để lại cho thế giới  
Tôi xin dâng cho thế gian một vài điều tôi công nhận 
Tôi xin dâng cho thế gian ôi số phận sinh làm người 
Thương cho em chưa thoát thai trong cuộc đời chưa hết chuyến 
Tôi xin dâng cho cái quên của một người sẽ tái duyên. 
CODA

Rồi mai đây tôi sẽ chết, trên đường về nơi cõi Niết  
Tôi sẽ không đem theo với tôi những gì đâu! 
R ồi mai đây tôi hóa kiếp, trong lòng mừng không hối tiếc 
Tôi sẽ không đem theo với tôi những gì đâu!

Bài này cũng đã được ca sĩ Mỹ James Durst soạn lời ca Anh Ngữ và do Ferne Bork hát trong một dĩa hát: 
WHAT CAN I TAKE INTO DEATH 
When my life is over and death I discover 
O what will I choose to take with me? 
When shadows fly o'er me as I start my journey 
O what will I choose to take with me 
I cannot take with me my fame and my fortune 
I cannot take with me a loving companion 
I cannot take with me the house and garden 
I cannot take with me a castle or a canyon 
But I shall take with me the smiles and the sorrows 
Of children approaching mysterious tomorrows 
And I shall take with me the eyes that are glowing 
Reflecting uncertainty that comes with their growing.

And so forth and so on when life's breath is all gone 
O what will I choose to take with me 
When death's date I'm keeping and with Fate I'm sleeping 
O what will I choose to take with me 
I cannot take with me my power or my glory 
I cannot take with me a golmine or quarry 
I cannot take with me a bagful of silver  
I cannot take with me a mountain or river 
But I shall take with me a knowledge of loving 
Of having shared moments both tender and moving 
And I shall take with me a portion of sadness

To bring to the next life to balance my gladness

As I wander my way down deaths darkened highway 
My soul will have nothing beside it  
As I take my last look at life's dog-eared scrapbook  
My soul will have nothing to hide it. 

Phạm Duy

Nguồn: Pham Duy’ Study 2007

Theo https://phamduy.com/