Cái ngày mà mẹ chấp nhận tránh đường cho kẻ khác bước vào cuộc
đời chồng mình, bà gom hết những bộ đồ lót đẹp đẽ của chồng tặng, cho vào rương
nhỏ, khóa kín.
Chìa khóa rương sau này rơi rớt đâu đó trên đoạn đường mà mẹ
đã đi, năm phương mười hướng, đâu cũng là nhà, miễn không phải nơi này.
Chiếc rương đẹp đẽ đó, bằng gỗ mù u, cũng là thứ chồng đã tỉ
mẩn đục đẽo bằng tay tặng mình. Chồng của mẹ rất khéo tay, tháo vát nhất làng
này. Điều đó ai cũng rõ, mười mươi như thứ nước trong khe ở cái mạch giếng ngầm
bao năm xanh ngắt giữa làng, soi tường tận những khuôn mặt người. Mẹ từng khờ
khạo tin rằng những ai uống chung thứ nước ngọt ngào từ cái giếng làng ấy, sẽ
ngọt từ tim óc ngọt ra. Và mẹ, và chồng, rồi mẹ chồng sống chung một nhà, ăn
chung một mâm thì sẽ đi chung một con đường đến cùng trời cuối đất. Như hồi rước
dâu, mẹ chồng nói, tấm áo mẹ trao cho con, tấm lòng con mẹ giữ. Lúc đó, mẹ tin
rằng trái tim những người phụ nữ luôn đập cùng một nhịp.
Cho đến những hai, ba năm sau, có lẽ do đã mỏi mệt chán chường,
tim mỗi người thở mỗi nhịp riêng. Mẹ chồng rỉ rả ngân nga những câu ca như cứa
nát lòng dạ đàn bà. Cây độc là cây không trái, gái độc là gái không con... Mỗi miếng
bã trầu mẹ chồng nhổ toẹt dưới chân, khi thì chỗ mẹ đang phơi quần áo, lúc thì
mẹ vo gạo nấu cơm. Nước trầu đỏ ối văng vào nồi cơm, mùi vôi hăng hắc khiến mẹ
chỉ buồn nôn mà trớ trêu không nôn ra được. Phải mà mẹ nôn được thì mừng rồi!
Phụ nữ nghén hiếm người nào không nôn cả mật xanh mật vàng. Mẹ thèm một ngày
nào đó mình mắc nôn, nôn phọt ra không kiềm chế được, nôn văng cả vào mặt chồng,
cho chồng trắng mắt ra, không còn xỉa xói bảo mình phận đàn bà mỏng, không biết
chửa đẻ thì chả phải đàn bà!
Những lời cay đắng của đàn bà với nhau, đôi khi cũng còn nhẹ
hẫng, có thể khều một cái cho qua và mỉm cười an nhiên mà sống. Nhưng những lời
cay đắng từ một người đàn ông đã từng ra sức nâng niu chiều chuộng mình, nghe
như dao cứa vào tim, bầm gan tím ruột. Chồng mẹ đã thôi tẩm mật vào những lời
nói như ru buổi đầu khiến mẹ mềm tim. Những mật ngôn đẹp đẽ đã rơi khỏi miệng
người đàn ông giỏi giang tháo vát. Mẹ cũng là một con người, không phải thân gỗ
đá mà phải giả vờ không nghe không thấy. Mẹ có thể không thấy nhưng mẹ đã nghe.
Nghe tiếng gió lùa phên tre đập vào đêm khuya khoắt, nghe nhịp võng kẽo kẹt
ngoài gian phòng khách, tiếng đập muỗi như trút cả cơn giận hờn của mẹ chồng. Rồi
chồng rót tiếng thở dài khi hàng xóm đưa mấy đứa nhỏ sang chơi mỗi bận giỗ chạp.
Nhà có con nít, đụng đâu đổ đó, mẹ phải lúi húi thu dọn những thứ rơi vãi, đổ vỡ
của con hàng xóm. Mẹ xoay vòng với những mâm cỗ lễ cúng kiếng đã vã hết mồ hôi.
Nhưng mẹ vẫn phải dọn dẹp luôn những thứ mà con hàng xóm bày bừa, cũng là dịp
hay để lẩn trốn những cắc cớ từ xóm giềng, hàng họ xa gần. Ba năm, bao lần giỗ
chạp, bao phen phải cúi mình tránh né miệng lưỡi thế gian, mẹ tự hỏi lẽ nào mẹ
phải cúi mặt đến cuối đời? Khi mà những người quen biết mẹ lên thành phố, họ cưới
trước mẹ nhiều năm mà vẫn tung tẩy cùng nhau như vợ chồng son. Những cô vợ son
rỗi ấy, thậm chí còn lên đời nhan sắc, nụ cười cứ phớ lớ trên môi, ánh mắt đầy
kiêu hãnh khi nói về những món mỹ phẩm đắt tiền, những chuyến du lịch xa hoa tận trời Âu. Còn mẹ?
Những điều xa xỉ ấy, mẹ chỉ dám nghe rồi len lén gói vào lòng. Rồi mơ. Rồi ước.
Một mình.
Mẹ không biết cái đoạn một mình đó sẽ kéo dài tới đâu. Nhưng
mẹ tự dỗ dành mình. Thôi thì không oán hờn giận dỗi, chắc tại căn số mình nó
đơn chiếc vậy, cãi trời không khỏi. Níu mà chi một quá khứ khi mà nó không hề
hiện hữu trong hiện tại. Giữ mà chi thứ tình yêu như
sông như suối rồi cũng ra biển rộng khơi xa.
Chi bằng mình giữ mình, thương mình. Cái thân phụ nữ, không
chung tình với chính mình thì còn tròn vẹn cho ai.
Mẹ, vốn là người đã thiếu hụt tình thương từ thuở lọt lòng, mở
mắt thấy cuộc đời qua những tràng rau củ bánh trái đơn sơ mà lành lặn trong cái
chợ nhỏ gần nhà. Mẹ nhìn cuộc đời hắt thứ màu sắc trong trẻo tươi nguyên như những
chiếc bánh đẹp đẽ được bày biện ngay ngắn trên mâm. Mẹ không nhìn ra được những
màu sắc khác tối tăm hơn vốn được ngụy trang khéo léo. Vậy nên, khi rời khỏi
nhà chồng cũ, những bước chân lại theo quán tính đưa mẹ về chợ nhỏ.
Nhưng cơ duyên lại đến như một phép màu. Anh chị họ, con của
bà dì ruột, vốn áy náy với cái ơn cao cả của mẹ khi không quản nguy hiểm, giấu
trọn mớ vàng bạc vốn là cả gia tài của tiệm vàng gia đình trong thau
phân vịt, đưa về nhà nguyên vẹn trong đợt dẹp tư sản sau chiến tranh. Nhờ vậy
mà hai vợ chồng họ mới gầy dựng lại tiệm vàng sau một thời gian khốn đốn. Anh
chị nói, thôi thì cô mày về trông coi buôn bán phụ anh chị, có đồng ra đồng vô,
còn có cái dư ra phòng thân. Còn hơn phơi tuổi xuân phơi phới giữa chợ trời, rồi
cũng biết chừng sớm nở tối tàn nhanh như cơn gió. Mẹ, khi đã không còn biết phải
đi đâu, thì gợi ý nào cũng là một tia sáng khấp khởi.
Thoáng chốc mà mẹ trở thành nhân viên tiệm vàng, dù người mẹ
chẳng dính lấy một phân vàng gọi là. Ngày ngày cầm nắm trong tay thứ kim loại lấp
lánh mà mẹ vẫn chẳng thấy cuộc đời lóe lên một niềm vui nào. Những thứ lấp
lánh, mẹ biết, lại là những thứ không thể ăn được, không thể tận hưởng trọn vẹn
hương vị cuộc đời được. Thậm chí, trong lằn ranh sinh tử, những thứ đẹp đẽ đó
không cứu nổi một con người đang đói lay lắt. Chỉ có bánh trái, cơm gạo từ tay
mình làm nên mới cứu nổi mình thôi.
Rồi người đàn ông ấy đến, như một điềm lành mà ơn trên đã ban
cho mẹ. Cái người đàn ông rắn rỏi ngày ngày vẫn đạp chiếc xe thồ chở những bao
lúa nặng trĩu đến nhà máy xay gạo, xay xát, rồi lại tải những bao gạo còn thơm
mùi cám đến bỏ mối cho cửa hàng gạo kế tiệm vàng. Buổi trưa nào người ấy cũng
ghé quán cà phê vợt đối diện tiệm vàng, uống cạn ly đen, hút tàn điếu thuốc,
nheo nheo mắt đọc cho xong tờ báo. Mà biết ông có đọc báo không, bởi có lúc
bạn cùng bàn giả đò hỏi vu vơ tin tức,
ổng chỉ cười nhả khói mà không biết trả lời sao. Đôi mắt ông bận “đọc” cô bán
vàng. Hôm nay cổ bận áo hoa cà đẹp quá xá đẹp. Đôi bàn tay trắng trẻo mười ngón
thon dài kia mà đắp vàng lên thì kiêu sa biết mấy. Mái tóc có khi che mất rèm
mi dài nhưng rõ ràng ông thấy mắt cô đen láy, lấp lánh sáng trưng như sao.
Nhưng có lẽ là những ngôi sao cô đơn, và buồn. Vì cô chưa bao giờ mỉm cười, với
ông hay bất kỳ ai cũng vậy. Tại sao cô không cười? Ông phải biết điều đó. Cuộc
đời này ngắn quá. Khi lăn lê bò toài dưới làn đạn và oằn mình trong lằn ranh
sinh tử, ông vẫn học cách mỉm cười. Và giờ, người đàn ông còn mang trong mình
vài viên đạn ghi dấu cuộc chiến đã đi qua, vẫn phải cười đó thôi. Bởi vì, nếu
không cười, ông còn biết phải làm gì khi sáng trưa chiều tối vẫn chỉ lủi thủi một
mình với chiến mã cà tàng.
Ông sẽ làm cho người ấy cười. Bằng cách cứ gom hết tiền lời
buôn hàng xáo vài tháng cộng lại là đủng đỉnh vô tiệm kêu cô bán năm phân vàng.
- Vàng y nha cô! Để mốt tui cưới vợ!
Tiền dư năm mười ngàn, ông hào phóng:
- Cô để dành uống nước, tôi cảm ơn cô đã lựa vàng giùm!
Cô không mấy ngạc nhiên. Thứ tiền “boa” đó, thật ra cô đã
quen từ lâu. Nhiều khách đi xe hơi mua vàng, dăm ba chục tiền thừa tặng cô bán
vàng cũng là chuyện như cơm bữa. Nhưng với một người hàng xáo khắc khổ phong trần
như ông, thì cô cũng có chút lợn cợn trong lòng. Rồi cô tìm cách trả lại ông,
hoán đổi thành mấy cái bánh bò, bánh ít ngọt lành tự tay mình làm. Đàn ông vốn
không hảo mấy thứ bánh ngọt đó, nhưng rồi một ngày ông thả bâng quơ một câu cắc
cớ:
- Cô có thể cho tui ăn mấy thứ bánh này đến suốt đời không
cô?
Cô bán vàng nhìn người đàn ông chằm chằm, chắc ổng thích đùa.
Chứ chồng cũ, chỉ cần thấy mình vô bếp làm bánh, là xởi lởi kêu đám trẻ nhà
hàng xóm qua chia phần hết. Thứ bánh chỉ dành để dụ trẻ con. Có lần chồng cũ
còn nói nếu muốn làm bánh hãy sinh một đứa trẻ, rồi làm cho nó ăn. Câu nói móc
của chồng cũ, nó nặng đến mức sau này mỗi lần nhìn bánh là cô muốn nghẹn.
- Tôi sẽ trả tiền bánh bằng chừng này, cô thấy đủ không?
Ông móc túi, lấy ra cái hộp nhựa nhỏ, đựng mấy khoanh vàng bấy
lâu mua ở tiệm cô.
- Nếu không đủ, tôi xin trả bằng cả cuộc đời của tôi!
Ông nói câu đó là ông liều lắm. Vì ông biết, cái cuộc đời hèn
mạt đến cục đất chọi chim không có, ai dám nhận!
Nhưng rõ là cuộc đời vẫn tồn tại phép màu!
Ngày mẹ trút bỏ thân phận cô bán vàng, theo chồng mới về dựng
một cái nhà lá nhỏ xíu trên miếng đất ruộng của bà ngoại để lại, bông bưởi nở đầy
vườn nhà hàng xóm, ngào ngạt tỏa hương. Khách dự cưới chỉ là vợ chồng con cháu
ông anh họ. Anh họ tặng cô dâu mới một đôi bông tai mù u vàng y một chỉ. Chỗ
đeo nhẫn cưới trước đây vẫn còn một khoanh trắng in hằn trên da, nay chồng mới
lấp chiếc nhẫn vào. Lễ vật chỉ có nhiêu đó, không tráp, không trầu cau, không
nhạc, không rượu... Chỉ có niềm tin đang nhảy múa trong tim.
Mẹ không làm được nhiều bánh như đã hứa. Những cơn nghén quật
mẹ ngã quỵ. Năm đứa con lần lượt ra đời trong thiếu thốn nhưng may mắn không hề
ốm đau dặt dẹo, cứ an nhiên mà lớn. Cha chúng, vốn đã bị cuộc đời quăng quật,
những nhọc nhằn vùi lấp những lời yêu thương. Gánh nặng cơm áo trên vai ông đã
biến ông thành một người đàn ông thô ráp, bẳn tính, cộc cằn. Mẹ biết vậy, nhún
mình nhường nhịn, cơm sôi bớt lửa, chồng giận bớt lời. Những đứa con dần lớn, mẹ
rảnh tay làm đủ thứ bánh, trồng mớ rau, nuôi dăm ba con gà lấy trứng, thêu thùa
may vá... cải thiện kinh tế. Bữa cơm nhờ đó mà có thịt thà rau củ đầy đặn hơn.
Đã lâu mẹ không còn soi gương. Thậm chí những lần ra giếng giặt
đồ cho chồng con, mẹ thảng thốt giật mình khi bất ngờ mặt mình in trên mặt nước.
Những sợi tóc lần lượt trượt khỏi da đầu sau năm lần sinh nở. Những đêm trời trở
lạnh, mẹ hầu như không ngủ, thoa dầu, xoa bóp các khớp tay khớp chân sưng vù.
Chỉ là chuyện nhỏ thôi, những cơn đau dù có trở đi trở lại, thì cũng có những
khoảng êm đềm chen giữa. Mẹ tranh thủ ngủ lúc cơ thể bớt đau. Nhưng chỉ cần mẹ
chợp mắt, là ông sẽ hậm hực, đá thúng đụng nia. Những đứa trẻ thoạt đầu còn hoảng
sợ, sau đã quen cảnh ông rít thuốc liên tục, có khi còn nhai luôn cả cán thuốc.
Những đứa trẻ luôn cảm thấy mẹ là chỗ dựa an toàn, mạnh mẽ nhất.
Như một con gà mái, luôn dang rộng đôi cánh che cho con khỏi ướt dưới trận mưa
dầm dề, mẹ cũng có lúc rùng mình sau những trận mưa ướt mẹp đời mình. Đó là những
đêm dài hun hút, tiếng chó sủa ma vang vọng đầu đường khiến mẹ nuôi chút hy vọng
là bước chân chồng về. Mẹ chong đèn chờ đến khi sáng hẳn. Nhiều đêm như thế,
khi bọn trẻ vẫn ôm nhau ngủ ngon.
Sau này, mẹ không còn thói quen chong đèn chờ đợi, nhẹ nhàng
ngả lưng bên cạnh bầy con. Nhưng tiếng chó sủa trong đêm vắng vẫn len lỏi đâu
đó trong những giấc ngủ chập chờn ngắt quãng.
Tiếng chó sủa vẫn khiến mẹ cồn cào đợi mong. Ngay cả đoạn trường
mười mấy năm sau đó. Khi những đứa con lần lượt lớn khôn, mẹ một tay dựng vợ gả
chồng. Khi con Út vào đại
học, mẹ quyết định bán căn nhà. Dù chỉ là căn nhà ọp ẹp, nhưng năm đó, khi
cơn sốt đất ập đến, chồng đã nhìn ra giá trị tăng gấp chục lần, đòi mẹ bán để đời
sung sướng hơn. Mẹ khăng khăng giữ lại để sau này dành phần cho đám con. Ông
chê mẹ không thức thời, có của không biết hưởng. Những túng quẫn nơi chật hẹp
này chẳng khác địa ngục đang đọa đày ông. Ông phải thoát ra khỏi nó. Ông đi tìm
thiên đường cho mình. Ông đi, không quên mang theo những khoanh vàng y khi xưa
dùng để mua những miếng bánh ngon của mẹ. Cả cái đôi bông tai mù u, hôm mẹ gội
đầu sợ rớt, tháo ra cất chung trong hộp. Cuộc đi mải miết, tưởng chẳng có ngày
về.
Vậy mà ngày ấy cũng đến. Út còn không nhận ra cha mình. Nhưng
mẹ làm sao quên được. Dù bây giờ ông trông chẳng khác cành khô sắp mục. Căn bệnh
thế kỷ ươm mầm từ những cuộc vui chốn thiên đường nào đó đang ăn lan khắp người
ông. Cuộc sống là những
ngày ngắn ngủi đếm trên đầu ngón tay.
Mẹ đã chia hết số tiền bán căn nhà cho năm đứa con, chỉ giữ lại
một ít, cất một mái nhà bé xíu, lợp tôn, lót gạch tàu. Trong nhà, mẹ nhường
luôn cái giường đơn được lót nệm êm, chăn gối thơm tho cho ông. Rồi mỗi ngày mẹ
đều tự tay lau rửa, chăm sóc những vết loét đang lên mủ khắp người ông. Những
muỗng cháo thịt bằm, súp thập cẩm ngon ngọt được mẹ nấu từng bữa giúp ông hồng
hào trở lại.
Có lần Út hỏi, mẹ không thấy gớm sao? Mẹ kéo Út ra ngoài, nạt:
- Gớm gì? Đó là cha của con. Đó là người đã cho mẹ tài sản là
năm đứa con. Ơn đó, cả đời mẹ chưa trả hết, con ơi!
Ông nghe hết. Ông khóc. Những tiếng nấc nghẹn không thành tiếng.
Ông đã cho mẹ năm đứa con, và cho cả những nhọc nhằn lẫn đớn đau, vậy mà...
- Mình ơi, tôi đã ở chốn thiên đường mà lại chưa bao giờ hay
biết!
Mẹ vuốt má ông, mỉm cười nhẹ hẫng.
- Ừ, tui cũng vậy! Chắc nó rộng lớn quá, nên có lúc mình
không biết đâu ông!.
Trần Huyền Trang
Theo https://thanhnien.vn/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét