Triết lý sống của Trịnh

Triết lý sống của Trịnh 

Trước thềm Xuân, tôi nghĩ đến một người mà đầu năm 2004 này nhẽ ra sẽ kỷ niệm ngày sinh lần thứ 65, nhưng cách đây gần 3 năm đã vội vã chia tay sớm với hàng triệu người yêu mến anh. Đó là Trịnh Công Sơn

Đã có quá nhiều người viết về anh, về các ca khúc của anh, về các kỷ niệm đối với anh. Tôi thì lại nghĩ về triết lý sống của anh. Phải chăng cái triết lý ấy gần gũi với đông đảo quần chúng cho nên mới có hàng nghìn người, trong đó có nhiều người anh không hề quen biết, lặng lẽ nối nhau chật một đoạn đường Phạm Ngọc Thạch để tiễn đưa anh lần cuối về miền cực lạc.

Tôi đồng tình với những xúc cảm của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm: Không có gì ngăn cản anh/ Đến với Tình yêu/ Đến với Đồng bào/ Đến với Tương lai... Con người ấy đã nằm xuống dưới hàng trăm nghìn bông hoa trắng, mà không một chức tước, danh hiệu, không một học hàm, học vị, không một huân chương, huy chương, không gia đình riêng, không của cải, không đất đai, không tài khoản ngân hàng... Vậy mà đúng như lời khóc anh của giáo sư Trần Văn Khê: “Những gì em để cho đời, đời sẽ giữ mãi, không chỉ ngày nay mà đến cả mai sau”.

Đối với tôi - một người chưa một lần được gặp anh - thì cái anh để lại cho tôi là rất lớn. Đó là những triết lý sống mà tôi thường ghi vào sổ tay khi đọc các bài viết của anh, đọc các câu chuyện giữa anh với bè bạn và qua phần lời trong các ca khúc rất hay của anh. Tôi vẫn thường có thói quen nghe một mình hằng đêm trước giấc ngủ các bài hát của Trịnh Công Sơn. Tôi rất tâm đắc với nhận xét tài hoa của cố nhạc sĩ Văn Cao: Cái quyến rũ của nhạc Trịnh Công Sơn có lẽ chính là ở chỗ không định tạo ra một trường phái nào, một triết lý nào, mà vẫn thấm vào lòng người như suối tưới.

Trịnh Công Sơn đã từng viết:

... Một đêm, tôi nhìn trời đất để học về lòng bao dung. Nhìn đường đi của kiến để biết về sự nhẫn nhục. Sông vẫn chảy đời sông. Suối vẫn trôi đời suối. Đời người cũng để sống và hãy thả trôi đi những tị hiềm...

... Người ta có thể yêu nhau và ghét nhau nhưng xin đừng hãm hại nhau. Tôi sợ lắm những gì mang lại bất hạnh cho con người. Hãy cố gắng mang đến cho nhau những giấc mơ, những giấc mơ làm nên hạnh phúc. Đi đâu, đến đâu cũng chỉ thấy những nụ cười. Những nụ cười như đóa hồng đứa bé cầm trên tay đi qua đường phố rực rỡ một lòng yêu thuơng vô tận. Chúng ta hình như thừa bạo lực nhưng lại thiếu lòng nhân ái...

... Tôi yêu cuộc đời và cuộc đời cũng đã yêu tôi. Đó là niềm an ủi lớn trong cuộc sống này. Vì thế trong lòng tôi không có giây phút nào oán hận đối với cuộc đời. Dù có tới khi nhân gian bạc đãi mình, và con người phụ rẫy mình, nhưng cuộc đời rộng lớn quá và mỗi chúng ta chỉ là những hạt bụi nhỏ nhoi trong trần gian mà thôi. Giận hờn trách móc mà làm gì bởi vì cuộc đời sẽ xóa hết những vết bầm trong tâm hồn chúng ta, nếu lòng ta biết độ lượng. Ta biết tha thứ những điều nhỏ thì cuộc đời sẽ tha thứ cho ta những điều lớn hơn...

... Tôi yêu cuộc sống và cuộc sống cũng mở hết vòng tay cho tôi... Tôi cũng đã là một thành phần nhỏ bé của xứ sở, của quê hương... Đừng mơ ước gì xa xôi vì giấc mộng của chúng ta là có thật hoặc sẽ có thật trong bờ cõi nhỏ nhắn nhưng đôn hậu và tình tứ này... Tôi mở lòng tin vào tương lai. Tôi tự nhủ mình không bao giờ lặp lại những điều đã cũ. Đừng để hồn mình mòn đi vì những tổn thương tưởng có thật mà không có thật... Với tôi cái xấu, cái ác không bao giờ có thật. Vì thế cái tình yêu đất nước, quê hương trong tôi không có gì làm suy suyển được... Sống mà không còn biết oán hờn thì đương nhiên là hạnh phúc quá. Tôi biết tôi hạnh phúc mà có lúc không biết chia sẻ với ai. Tôi tin rằng sẽ có lúc tất cả mọi người đều cảm thấy mình thật sự hạnh phúc khi biết xóa đi cái biên giới thù nghịch trong lòng mình... Cứ mỗi ngày tôi càng thấy yêu cuộc đời hơn... Đã hết rồi cái ngàn năm, trăm năm, ba mươi năm chia lìa loạn lạc, còn mơ ước gì nữa... Chỉ tiếc là không nhiều thời gian để làm được những lợi ích cho đời. Đời sống thì đẹp và rộng dài quá, còn đời người thì hạn hữu. Biết làm sao bây giờ...

... Cờ nối gió đêm vui nối ngày/ Dòng máu nối con tim đồng loại/ Dựng tình người trong ngày mới/ Thành phố nối thêm xa vời vợi/ Người chết nối linh thiêng vào đời/ Và nụ cười nối trên môi...

... Xin cảm ơn cuộc đời và cảm ơn tất cả mỗi chúng ta đang có mặt mỗi ngày bên nhau. Ly rượu nồng nàn của đời biết bao giờ uống hết được... Cố gắng tránh đừng than thở. Thử thở dài một mình và quên lãng. Ta không thể níu kéo một cái gì đã mất... Cuối cùng, không có gì khác hơn là sống và chết. Sống làm thế nào cho tròn đầy sự có mặt và chết cho ngập tràn cõi hư không. Phải đi đến tận cùng hai cõi sống chết để làm tan biến tất cả những giấc mộng đời không thực...

... Tôi thấy màu xanh hát trong lời gió/ Và thấy bình minh thắp trên ngọn lá/ Tôi thấy ngày thật lạ/ Xao xuyến từng nỗi nhớ/ Cho nên tôi yêu trái tim không nặng nề/ Những con tim bạn bè bao la/ Tôi thấy chiều kông nói lời lặng lẽ/ Và thấy hoàng hôn áo vàng rực rỡ/ Đêm bước về thật nhẹ/ Sương khoác mềm vai phố...

... Em về đâu hỡi em/ Có nghe tình yêu lên tiếng/ Hãy chôn vào quên lãng/ Nỗi đau hay niềm cay đắng/ Đời nhẹ nâng bước chân em / Về lại trong phố thênh thang/ Bao buồn xưa sẽ quên/ Hãy yêu khi đời mang đến / Một cành hoa giữa tâm hồn...

... Tôi không phải là kẻ nuôi dưỡng một thứ đam mê buồn tẻ muốn khóc than cho số phận con người, những qua cá khúc, tôi muốn đánh lên những tiếng chuông mai, chuông chiều, mượn ánh nắng của trời đất để soi tỏ cái số phận đó cho mỗi người có thể nhìn mình và nhìn người rõ hơn, chăm chú hơn. Cho đến một lúc nào đó thì mọi sự tốt lành, thì tình yêu sẽ khiến chúng ta thấy rằng con đường duy nhất đi đến với người khác trên mảnh đất này không phải là sự độc ác mà chính là một lòng nhân ái vô biên...

... Thường người ta vẫn nghĩ rằng kẻ làm việc từ thiện phải là kẻ giàu có. Thật sự không phải như vậy. Ai cũng có thể làm việc thiện. Người ca sĩ hát một suất và hiến hết số tiền lãnh được. Nguời nhạc sĩ tổ chức một chương trình nhạc của mình và tặng hết số tiền thu được. Đó là cách dùng tài sản vừa trời ban cho, vừa chính bản thân mình tạo dựng để chia sẻ cho đời. Không ai tự nhiên mà giàu có. Phải làm việc bằng cách này hay cách nọ. Nhưng giàu có cũng có lắm cách. Không phải ai cũng giống ai. Có kẻ quá giàu mà không muốn cho, không muốn san sẻ của cải cho bất kỳ một ai khác. Có kẻ không giàu nhưng tràn đầy hạnh phúc bố thí. Hạnh bố thí tưởng dễ mà rất khó. Cho nhưng cách cho như thế nào để sự cho trở thành một đức hạnh, một sự mầu nhiệm của lòng nhân từ, một thứ hạnh phúc chan chứa lòng yêu thương. Khi ta cho mà tâm ta vô cầu thì mầm từ bi đã đâm chồi và quả hân hoan đã kết trái. Lòng ta vui sướng, tràn trề hạnh phúc mà không hiểu vì đâu.

Không hiểu vì đâu vì cái ta cho đã được trả lại gấp nhiều lần hơn và làm ta mất phương hướng. Khi làm việc thiện người ta không chờ kẻ xin. Người làm việc thiện chân chính là kẻ phải tự mình mang đến một cách tình nguyện để dâng hiến những của cải dù khiêm tốn hoặc tráng lệ cho đời. Ngược lại, người người chờ lòng từ thiện cũng không nên tự biến mình thành kẻ xin. Từ đó, cho và nhận đã trở thành một vấn đề khiến ta cần suy nghĩ... Để biết cho thì sẽ được nhận.

Thuờng cái quà nhận được lớn hơn gấp vạn lần cái điều mình đã mang cho. Sống trong cuộc đời vì vậy phải mang trái tim ra mà sống, để đừng bao giờ phải ân hận là mình chưa sống hết lòng. Làm việc thiện không phải là lưu trữ một thứ của cải riêng cho mình. Nếu cần tích lũy thì hãy tàng trữ cái kho báu ngọt ngào mà đời đã ban tặng cho ta. Chính điều ấy đã nuôi sống ta và làm cho trái tim trở thành bất hoại...

... Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui/ Chọn những bông hoa và những nụ cười/ Tôi nhặt gió trời mời em giữ lấy/ Để mắt em cười tựa gió bay/ Và như thế tôi đến trong cuộc đời / Đã yêu cuộc đời này bằng trái tim tôi...

Tôi không đủ sức hiểu hết tư duy triết học của Trịnh Công Sơn, ông còn kém tôi tới 1 tuổi đời, nhưng lại quá mức thông thái. Ông đã chịu đựng nhiều nỗi thiệt thòi mà tôi may mắn không gặp phải. Ông có nhiều nỗi buồn mà tôi may mắn không có. Chính vì vậy, hiểu được ông thật là khó. Những lời của ông mà tôi rất tâm đắc ghi lại trên giấy chỉ như là một sự tự nhắc nhở đối với tôi: hãy biết yêu quý cuộc sống, hãy sống xứng đáng với đời và hãy sống tử tế với mọi người. 

Theo Nhịp Cầu