Tâm tình với Đà Lạt

Tâm tình với Đà Lạt 

Việt Trang 

Dalat ơi!

Đi chưa trọn nửa vòng nhân thế, bồng bềnh trong giấc mộng phù sinh, bất chợt phút giây, tâm tư trầm lắng, mãi ngồi đây, ta xin gọi thầm tên người với tấc lòng thiết tha chung thủy.

Mơ hồ hóa thân người, ta quay về quá khứ xa xôi, ta đang băn khoăn cùng hiện tại hay ta đang bay vào một ngày mai đang chờ đón ta ở một phương trời ngút ngàn viễn xứ.

Gần một trăm năm qua, thế nhân đã từng tôn vinh người với những danh từ hoa mỹ rung cảm dễ thương khắc đậm vào lòng người.

            Từ một hoang địa chập chùng đồi núi, giá buốt quanh năm, người biến thành Dalat, sáng kiến của bác sĩ Yersin, một vị thầy thuốc nổi danh thế giới, đã khai sinh ra người. Hàm chứa bao ý nghĩa nhân sinh :

-          DALAT, DAT ALIIS LATITIEM ALIIS TEMPERIEM, nơi đây cho người này  niềm vui, người khác khí hậu an lành.

-          ĐÀ LẠT, nguồn suối của người Lat sinh sống rải rác ven bờ từ hồ Than Thở đến tận thác Cam Ly.

-          ĐÀ LẠT niềm vui bất tận mà thiên nhiên ban phát.

Nhưng đối với những tâm hồn văn nhân, thi sĩ, người từng là:

-   Xứ Lâm Viên, Xứ Hoa Đào, Xứ Thơ, Xứ Mộng

-   Hoặc Thành Phố Ngàn Hoa, Thành Phố Mù Sương, Phố Thị Lưng Trời, Phố Núi Mây

-  Hay Non Trà, Trà Sơn, Trà Lĩnh, huyền hoặc như nét đường thi có trước ngàn năm

Dalat ơi!

Ta sinh ra trên mảnh đất xinh đẹp này của một góc trời quê hương nhân hậu.

Theo ngày tháng thời gian, ta lớn lên trong vòng tay nâng niu, tần tảo của hiền mẫu, ta trưởng thành dưới sự giáo huấn của nghiêm đường, giúp ta nhập cuộc dễ dàng vào dòng nhân thế, với dáng nho nhã như một thư sinh – mà có ai hay biết rằng , bụi phấn trắng đã bao lần rơi đậu trên mái tóc mỗi khi ta đứng trên bục giảng của học đường, hoặc có những đêm chong hoài ngọn đèn khuya, một mình ta thức sáng, cặm cụi soạn bài mà chung quanh tỉnh vật đang chìm trong giấc ngủ thật ngoan hiền.

Một ngọn gió ngược chiều làm ta bâng khuâng dừng lại. Giã từ trường học, ta đón nhận thêm biết bao tình cảm của những người thân ruột thịt, của những bạn hữu tâm giao yêu thương quý trọng.

Ta xin khắc đậm tình nghĩa cưu mang đó, ta xin cảm nhận nghĩa tình  cuộc đời với muôn vàn biết ơn.

Trong làn thuốc mong manh quyện tỏa, tâm thức ta cũng mơ hồ tản mạn, bồi hồi nghĩ về một cuộc chia ly nào đó với người, với tất cả từ đây, ta chỉ nhờ bạn ta vẽ lên những nét chân phương về người:

  Thành phố mình đang ở

Xa một ngày đã nhớ đã thương

Sớm mai phớt nhẹ nét mù sương

Chiều tối vẽ lên vài làn sương mộng

Khuya dù mưa tuôn

Ngày dù nắng đổ

Đi giữa bốn mùa

Vẫn ngỡ là Xuân

Thành phố mình trang điểm màu xanh

Trông hiền lành như bức tranh thuỷ mặc

Góc độ nào nhìn vẫn đẹp vẫn xinh

Ngàn thông bồng bềnh vườn rau xanh mướt

Chen giữa biển trời hoà hợp nét thiên thanh

Cửa nhà thấp thoáng lênh đênh

Trên cao dưới thấp

Kết liên từng chùm cẩm thạch

Đêm chưa về ánh sáng bật lung linh

Thành phố mình đang ở

Còn có ai đâu mà bỡ ngỡ

Quanh một vòng ta lại gặp nhau

Môi điểm nụ chào

Tay bắt thật chặt

Chân tình như nhạc như hoa

Hoa thơm quyện lòng đất

Hoa thắm ngát tình người

Nhạc xây dựng đời

Nhạc gieo hy vọng nhạc gọi tương lai

Thành phố mình sao mãi dễ thương

Thôi thúc dòng người không ngừng nhẫn nại đi lên

Đỉnh cao Hoà Bình vẫy gọi

Mà những con đường

như đưa máu dội về tim

Vạn kỷ không quên thành phố của mình

Sáng hôm nay, gió lạnh tàn đông heo hắt sắp lịm dần, hương xuân chớm bàng bạc núi đồi, cây cỏ, một vùng hoa xuân muôn màu muôn sắc bừng lên dưới bầu trời trong vắt rực sáng.

Ta vốn yêu hoa Đào, nên những cành Đào thướt tha đã vội thấp thoáng gần xa, cùng khắp , duyên dáng lộng ngọc thôn bản hoang sơ, điểm xuyết phố thị phồn hoa, thắp lên muôn triệu nến hồng kỳ diệu, hồng lên bao điều hẹn ước, ấm mãi lòng ta.

Từng cánh hoa, từng cánh hoa lay bay trước gió, xinh như hoa Anh Đào điểm trang dọc tường thành Đông Kinh hay ngả nghiêng soi mình trên bờ hồ Potomac.

Tất cả dịu dàng chào đón ánh dương quang, e lệ như môi hồng người mình yêu trong một bản nhạc cũ của Hoàng Nguyên “ Ai lên xứ Hoa Đào” mà ngày từ giã Dalat, có du khách nào lại vô tình không đem theo một cành hoa kỷ niệm với bản tình ca muôn điệu của thi nhân.

Dalat nổi danh là vương quốc muôn hoa. Mỗi một loài hoa gợi cảm một vần thơ, nốt nhạc, ghi lại bao cuộc tình dễ thương đôi lứa tuổi hai mươi.  Bạn thơ Phong Vũ hình dung như sau:

Dalat quê hương ta

Thành phố tình yêu và hoa bướm

Tôi đã nghe đôi tình nhân thì thầm như thế

Giữa lòng thành phố mùa hoa

Hoa ửng hồng lên dưới nắng sớm chan hòa

Hoa đượm sắc trong màu xanh tươi thắm

Hoa nở rộ giữa những ngày xuân ấm

Cành ngả nghiêng nghiêng bên hồ biếc rập rình

Hoa vẫy chào đôi lứa đẹp xinh

Hoa hứa hẹn những mùa xuân

Đẹp trăm lần hơn thế

Ôi một mùa hoa

Nói với ta nhiều điều mới mẻ

Và Quê Hương – Đất Nước – Con Người

Từ góc độ cuộc đời

Ta nhìn hoa nghĩa tình thắm thía

Đất trời có hoa

Đời người có nghĩa

Em ngẩn nhìn những cánh Mimosa

Óng vàng nhung gấm

Những đóa hồng sương đọng

Những cành hoa “ Xin đừng quên em”

Những cánh hoa hoang dại không tên

Có cánh bướm non tơ

Chập chờn theo sóng mắt

Nhưng em ơi

Có một loài hoa mà anh yêu quý nhất

Loài hoa nào em biết không em

Dalat ơi !

Nhưng vẫn có đôi lần, khi lòng chùng xuống, ta đành quay lưng với thành phố rộn rã dư âm, với ngàn hoa sắc thắm kiêu sa, để âm thầm một mình rải dấu chân trên đồi Cù thơ mộng

Dalat như thấp hơn, trời cao như gần lại và ta như một loài sâu nhỏ bé.

Đồi Cù thật đẹp. Đẹp tựa nét xuân sơn của nàng Thúy Nguyễn Du. Ta vui nhìn cỏ biếc dập dềnh sóng lụa thiên thanh nở hoa vàng hoe như gấm dệt. Ta mơ dõi bóng phù vân phiêu bồng vạn kiếp trên trời xanh vô định.

Dưới cội thông già, ta lắng nghe lá cành đùa sương gió, vang vọng mãi tình ca bất tận. Ta dạo bước bâng quơ, lãng khuây vài chuyện cũ, hồn lâng lâng them mùi cỏ dại, ngây ngất cùng thoáng hương thầm cỏ may tỏa thơm ngát trên đất mẹ:

Lá mộng ngập ngừng bay chiếc chiếc

Đường thơ thơ thẩn dạo mình mình

Một linh hồn nhỏ cùng thiên hạ

Vô nhiễm từ lâu bụi thị thành

Ta mến đất trời Dalat những ngày giao mùa vào hạ. Thanh sắc hiền lành như người em gái.

Vào hè mà không tiếng ve rang thảng thốt, không hoa phượng đỏ nhớ nhung làm áo não tim người

Xứ Huế miền Trung, cố hương của ta, khi mùa hè tới giọt nắng oi nồng, đậm đặc, thiên hạ ngóng đợi thoáng mát của hai ngọn Nam Nồm giành nhau thổi lại. Dòng biếc sông Hương lượn lờ dưới cầu Tràng Tiền , mảnh mai như chiếc trâm cài suối tóc, ngàn thông xanh núi Ngự bất động thắp lên vạn nến hồng cháy xém cả làng An Cựu bình yên.

Còn Saigon , nắng tha hồ thiêu đốt cháy da, ngột ngạt trong biển nóng. Những dòng xe, dòng người ngược xuôi như những dòng nước cuộn để trốn nắng, mặc dầu nắng đã núp trong vài cơn mưa hạ ngắn ngủi bất chợt ập xuống

Nằm trên biển nóng Saigon

Mà nghe Dalat vẫn còn mưa sương

Riêng ở phố núi Cao Nguyên này, khi màn sương đêm vừa tan thì trời ban mai cũng vừa choàng một lớp ánh sáng mỏng manh lên đồi núi, hoa cỏ, trải từng nhung lụa lên khắp các nẻo đường,  trong suốt như thủy tinh

Trưa chưa về, nắng chưa phai, thì trên biển trời vài mảng mây trắng đục giăng ngang thành phố. Cơn mưa giao mùa như những đường tơ cài thêu lên lá, lên hoa, thì thầm trên mái nhà , mặt đất âm vang, tựa một khúc nhạc mưa rơi trên phố thị, buôn làng, khắp núi đồi cô tịch.

Trong khoảnh khắc lành lạnh đó, ta thỉnh thoảng rong bước dọc theo những đường phố quen thuộc mà chân không biết mệt, hay lặng lẽ ngồi một mình dưới thềm hiên nhà cũ rêu phong, nghe trong giọt mưa mùa hạ mường tượng có giọt mưa thơ.

Và phút chia tay

Chưa kịp lời từ giã

Xuân vừa tàn nắng rơi về bên đó

Chiều tháng tư mưa rớt lại bên này

Mưa lênh đênh, ngậm ngùi thành phố nhỏ

Mưa nhạt nhòa che khuất dáng chim bay

Nhạc mưa buồn sóng hồ chao , thác đổ

Núi rừng sương xanh một nhánh thông gầy

Ở xứ núi chỉ có mưa và gió

Gió thật hiền , mưa rất nhẹ như mây

Và có nắng, nắng mịn màng tơ lụa

Chẳng vàng đâu một chiếc lá trên cây

Nghe quạnh quẽ con dốc mòn sỏi đá

Bước tha nhân không in lại dấu giày

Lòng bất chợt nhớ thương ngày tháng hạ

Mưa vô thường tím lạnh cả vòng tay

Và phút chia tay

Chưa kịp lời từ giã

Xuân vừa tàn nắng rơi về bên đó

Chiều tháng tư mưa rớt lại bên này…

Mùa hè Dalat đó, ấm áp như mùa xuân, dịu hiền như mùa thu và đôn hậu như mùa đông

Dalat ơi !

Có những chiều thu, khi nắng vàng nhung nhớ hắt hiu tan vỡ đó đây trên hồ Xuân Hương song sánh, xinh như làn thu thủy của cô Kiều Tố Như – gió thu mơn man ru nhẹ thông ngàn, ngân lên một điệu đàn thu tha thiết, thấm đậm vào hồn ta khi màn đêm chập chờn rủ xuống.

Ta đang mơ thành chiếc bướm, và dù đôi cánh mỏng có ướt dầm sương thu lạnh, cũng muốn bay ngút ngàn tìm lại một ngày thu rực óng, hay biến mình qua rừng thu xào xạc, giúp chiếc lá xa cành thực hiện một cuộc viễn trình về nguồn cội.

Có những đêm thu trên Thủy Tạ, ta mãi ngồi lặng im, nương theo làn sóng vô thanh luân vũ mặt hồ, nhìn sương sa mờ ảo đỉnh tháp Hùng Vương, quyện giăng nhạt nhòa cầu Ông Đạo, trầm mặc bên ly cà phê đậm nóng, hoặc ly rượu thơm nồng, ta bất chợt búng lên tàn thuốc cháy vẽ vòng tròn vào đêm khuya vắng tựa hồ một vì sao đổi ngôi giữa vòm trời hiu lạnh

Ánh trăng huyền ảo ngự trên trời. Trăng đậu giữa cành thông. Trăng mênh mông soi thung lũng cô lieu, trăng vỡ mơ màng trên suối ngọc. Dalat tắm trong biển trăng. Dalat trôi theo dòng trăng man mác, ngọt ngào như sữa mẹ. Dòng trăng tràn ngập cả hồn ta.

Ta xin mời trăng ngồi lại với thi nhân. Ta cùng trăng kể lại cuộc phong trần. Và trăng đã gọi thu về cho sơn khách tình tự. Áo trắng cũng buồn như mây trắng. Hiu quạnh, lạnh lùng, người ơi! Chập chùng nỗi nhớ gởi về đâu!

Cuối thu vời vợi thấy mênh mông

Chờ đợi ai trong sáng điểm sương

Bàng bạc thuyền mây trời sắc ngọc

Đăm đăm chốn cũ dáng người thương

Gió im khe khẽ lời son sắt

Nắng ửng mơ say má đỏ hường

Này gió đã ba ngày mộng nhớ

Đời càng nên sống ngát tình Xuân

Dalat ơi!

Ta lại mời người cùng ta tung tăng lên phố Hòa Bình, con tim của Dalat, nơi gặp gỡ tình người

Những con đường huyết mạch quy tụ về đây, bao giờ cũng uốn quanh co dưới bóng thông xanh, bao giờ cũng lên xuống nhịp nhàng giữa dãy nhà kiến trúc muôn vẻ, muôn màu, bao giờ cũng yểu điệu như tà áo lụa nết na của người em gái ngày xưa.

Dừng chân bên lề đường, dẫu lẻ loi trước dòng nhân thế ngược xuôi, tha nhân cũng thấy lòng ấm lại, rung cảm một niềm quyến luyến vô hạn với tấm lòng hiếu khách của người Dalat.

Bạn ta nói tiếp về người:

Thành phố mình đang ở

Xa một ngày đã nhớ đã thương

Sớm mai phớt nhẹ nét mù sương

Chiều tối vẽ lên vài làn sương mộng

Khuya dù mưa tuôn

Ngày dù nắng đổ

Đi giữa bốn mùa

Vẫn ngỡ là Xuân

Thành phố mình trang điểm màu xanh

Trông hiền lành như bức tranh thuỷ mặc

Góc độ nào nhìn vẫn đẹp vẫn xinh

Ngàn thông bồng bềnh vườn rau xanh mướt

Chen giữa biển trời hoà hợp nét thiên thanh

Cửa nhà thấp thoáng lênh đênh

Trên cao dưới thấp

Kết liên từng chùm cẩm thạch

Đêm chưa về ánh sáng bật lung linh

Thành phố mình đang ở

Còn có ai đâu mà bỡ ngỡ

Quanh một vòng ta lại gặp nhau

Môi điểm nụ chào

Tay bắt thật chặt

Chân tình như nhạc như hoa

Hoa thơm quyện lòng đất

Hoa thắm ngát tình người

Nhạc xây dựng đời

Nhạc gieo hy vọng nhạc gọi tương lai

Thành phố mình sao mãi dễ thương

Thôi thúc dòng người không ngừng nhẫn nại đi lên

Đỉnh cao Hoà Bình vẫy gọi

Mà những con đường

như đưa máu dội về tim

Vạn kỷ không quên thành phố của mình

Dalat ơi!

Ta thành tâm mường tượng, bên cạnh những cành hoa nết na tươi đẹp của Dalat còn có những cành hoa Đàm Vô Ưu lung linh nở hương đạo trước Phật Đài Linh Sơn cổ kính hay Quan Âm Tự thanh u, còn có những cành hoa trong trắng bừng hương bác ái dưới giáo đường Nhà Thờ Con Gà.

Ta mong ước khúc nhạc đời của người hòa lên cùng những hồi chuông khi ngân nga, lúc thánh thót đó đây mai chiều trên mảnh đất Dalat muôn thuở thanh bình.

Dalat từng vinh hạnh là một trung tâm văn hóa quốc gia với:

Viện Đại Học Thụ Nhân Dalat, Trường Võ Bị Liên Quân, Đại Học Quân Sự, các trường thuộc ảnh hưởng Pháp ngày xưa: Grand Lycée Yersin, Petit Lycée Yersin, Couvent des Oiseaux, Domain de Marie, phần đông dành cho các học sinh những gia đình giàu có, danh gia vọng tộc, song ta lại yêu mến những ngôi trường tiểu học đơn sơ, thanh cảnh ở khóm, phường đông đảo dân cư chân chất, nhất là trường nam sinh Trần Hưng Đạo và nữ sinh Bùi Thị Xuân, đã từng dìu dắt ta dưới sự giáo huấn nghiêm minh của thầy cô, từ thuở ấu thơ, để vững lòng từng bước đi trên đường văn học, đến khi trưởng thành góp mặt với đời

Các em

Mai chiều hai buổi

Những bước chân của tuổi học trò

Những bước chân ngây thơ bướm hoa thành phố

Bóng dáng thanh thanh nụ cười rạng rỡ

Theo giữa dòng đời xa lạ

Ươm một niềm tin

Từng lớp từng hàng

Sách vở là hành trang

Gió mây là bạn đồng hành

Khi vòng quanh nghĩa địa

Lúc lên xuống núi đồi

Ngỡ trường xa xôi hơn cả bên kia thế giới

Đi hoài không mỏi

Đi tìm tiếng gọi tương lai

Hình ảnh tuyệt vời

Gieo lại cho tôi

Cho anh cho chị mọi người

Một nguồn khát vọng cuộc đời ngày mai

Đây rồi

Đường về công trường Hoà Bình

In dấu chân chim học trò bé nhỏ

Tô điểm quê hương mình

Công trường Hoà Bình đó

Tuổi hoa vừa chớm nở

Mở mắt chào đời đối diện chiến tranh

Những bước rong chơi bỗng dưng đưa ta cùng người bạn vong niên nhiều tuổi một lần ngồi uống cà phê bụi giữa lòng chợ Dalat xinh đẹp nhất cả nước. Chung quanh sự sôi động của thế nhân, âm thanh nói cười vụn vỡ của thiên hạ, hai người vẫn an nhiên cùng nhau xướng họa:

Trong lòng sâu quán chợ

Chốn tận cùng nhân gian

Chuyện thế dâng trôi nổi

Tình thơ đong ngút ngàn

Xôn xao bờ mộng ảo

Long lánh cõi vô thường

Phước họa vô lượng kiếp

Còn thoang thoảng kỳ hương

Tình thơ phơi quán chợ

Rộn rã tiếng thế gian

Âm vang xa suối động

Trầm lắng nhánh mây ngàn

Nắng mưa đong huyễn hóa

Ngày tháng đọng vô thường

Lũng sâu choàng tỉnh giấc

Ngan ngát tỏa tâm hồng

Giờ đây, Dalat cùng ta vui chân xuôi về một con đường quê huyền sử, nép bình yên bên lòng thành phố. Con đường thoai thoải đi lên, nghiêng nghiêng chảy xuống, có đá ngủ triệu năm, có hoa Trạng Nguyên hồng lên chào đón.

Con đường còn mang tên một danh nhân ái quốc Việt Nam- Nguyễn Biểu- dài sâu hun hút, chưa tròn trăm thước rộng vừa sải tay người mà thế nhân lại chưa đi trọn cuộc đời đạo hạnh

Con đường còn mang tên Dốc Nhà Làng, không vướng gió bụi, không xe ngựa qua mà bồng bềnh sương khói. Con đường đưa dần ta vào huyền thoại, ngược lên 4000 năm lịch sử vinh quang để bắt gặp hình dáng quê hương nguyên thủ

Mai chiều, bốn mùa qua lại, thân thuộc với đường.