Đôi điều cảm nhận từ tập thơ: “Tình khúc sự đời” của Đặng Phụ

Đôi điều cảm nhận từ tập thơ: 

“Tình khúc sự đời” của Đặng Phụ 

Tôi là độc giả có vinh hạnh đọc các tập thơ “Nét đẹp Đường thi”, “Trái tim và khoảng trời”, “Sải cánh giữa trời Âu”, “Tiếng lòng thầm vọng” và hôm nay lại đón nhận tập thơ “Tình khúc sự đời”. Qua mỗi tập thơ tôi thấy đều có chủ đề riêng, cái tên ấy ở mỗi tập thơ đều nói lên điều ấy.

Hàng trăm bài thơ ra đời, nhiều thể loại, có thể nói anh là một nhà thơ, anh luôn tâm huyết với thơ, với đời vì anh đã có một tâm trạng “Thơ đến con tim bững trỗi dậy” (Tình thơ). Sau nhiều năm công tác, cống hiến cho xã hội nay đã nghỉ hưu, cái khác người là “Riêng mình là cả một sân chơi”. Sân chơi của mỗi người mỗi khác. Nghỉ hưu anh vẫn làm việc, là lúc anh nhiều cái mình, suy ngẫm để hoàn thiện mình hơn mà lúc còn trẻ, đương thời công tác anh chưa có điều kiện nhìn nhận, quan tâm tới nó, chưa có thể đánh giá nó.

Qua thơ anh mỗi độc giả có lẽ đều thấy nhiều mới lạ làm cho ta phải quan tâm hơn, nhìn nhận nó đúng hơn. Đọc thơ, mỗi độc giả có lẽ hiểu anh hơn, quý mến & gần gũi anh hơn bởi tình cảm anh bộc bạch trong thơ mình nó gần gũi, dễ mến. Anh đã nói lên những điều mà người khác muốn nói, muốn bộc bạch song chưa cảm được như anh với bản thân anh một cán bộ lâm nghiệp, một nhà giáo. Đọc qua hàng trăm bài thơ của anh khó mà tìm rõ thấy cái “tôi” của mình trong thơ. Điều này nó chỉ thoảng qua đôi chút của nhà giáo Đặng Phụ: 

“Đời thầy như chiếc thuyền nan…

Thầy mừng trò vượt vũ môn hóa rồng” 

(Con thuyền).

“Tình khúc sự đời” ra mắt độc giả tháng 7/2013, có lẽ từ nội tâm, suy tư anh đặt cái tên để nó trở thành chủ đề chính cho tập thơ này.

Thơ đã thấm vào máu thịt anh như anh nói: “Thơ đến con tim bừng trỗi dậy”, ở tập này anh viết một mạch bảy bài dành cho thơ: “Hồn thơ”, “Yêu thơ”, “tìm thơ”, “Nỗi ám thơ”, “Thưởng thơ”, “Say thơ” đến “Làm thơ” của mình:

“Nàng thơ kéo dậy hỏi thăm đường” (Tìm thơ)

“Thơ đến trong lòng bao cảm xúc” (Thưởng thơ”

“Nàng thơ hờn giận luôn ám ảnh” (Say thơ)

“Hồn thơ cảm xúc tứ vần xoay” (Làm thơ)

“Yêu quá thật rồi nỗi ám thơ” (Nỗi ám thơ)

“Yêu thơ ai cũng thấy mơ màng” (Yêu thơ)

“Thơ nhập hồn tôi trong giấc mơ” (Hồn thơ)

Có lẽ thơ với đời là một, thơ là những gì cần cho cuộc sống hàng ngày của mình. Đặng Phụ có yêu thơ, say thơ..., để từ đó độc giả cũng có quan điểm, nhìn nhận để biết làm thơ cho mình và cho mọi người. Thơ anh nhiều chủ đề rộng lớn của cuộc sống, Song phần lớn đề cập đến tình cảm con người, thiên nhiên, quy luật sống. Tập thơ “Tình khúc sự đời” anh không nêu triết lý sống mà chủ yếu là nhìn nhận sự đời để hoàn thiện mình hơn trong cách sống hiện tại, nó cũng phù hợp với tâm trạng của độc giả khi đọc thơ anh.

Từ bài “Đứng”, “Nhìn”, “Ngẫm”, “Nghĩ”,, “Suy”, “Ngắm”, để đến “Hiểu” & “Thấu”. Có cái để “Ước mong”, có cái để “Hối tiếc” để rồi phân biệt “Phải trái”, “Đúng sai”. Nếu có “Trời cho con mắt để nhìn đời” (Nhìn) mới có “Suy khiến làm ta rõ thực hư” (Suy) để đến “Suy ngẫm sự đời mới biết sâu” (Hiểu) rồi “Đáy bể mò kim mới hiểu nhau” (Thấu). Cái hối tiếc của anh thật thực tế lúc tuổi học trò còn ngây thơ cũng như khi đã cao tuổi: “Trẻ thơ khờ dại lắm trò ma”, “Về già hối tiếc tháng ngày qua” (Hối tiếc). Đời mỗi người tuổi qua đi, mỗi giai đoạn sống trôi qua thì ai mà có những hối tiếc lại quá khứ khi nhìn lại từ hiện tại đành rằng mỗi một con người có hoàn cảnh sống khác nhau.

Cuộc đời và sự nghiệp của tác giả, năm tháng đã qua đi về hưu anh mới có dịp, có thời gian nhìn lại đâu là “Đẹp xấu”, “Yêu ghét”, “Thương giận”, “Sang hèn”, “Sướng khổ” để đi đến “Tình đời”, “Sống chết”… Chính vì lẽ trên làm cho người ta có thêm bản lĩnh, phân biệt nhân sinh quan để sống có tình, có nghĩa, có nghị lực hơn. Nếu “Sống chết là do quy luật biến” (Sống chết), thì “Sướng quá làm chi để khổ thay”, “Sa cơ lỡ bước sinh ra khổ”(Sướng khổ) để rồi “Đã từng bươn trải khắp nơi nơi”, “Trở về theo thiếng mẹ ru hời” (Tình đời). Cuộc sống mỗi chúng ta dù có thăng trầm đến đâu, dù đến muôn phương mọi nẻo đường thì cuối đời ai chả “Chợt nhớ quê hương sao quyến rũ” (Tình đời) để trở về quê mẹ, quê cha nơi sinh ra và lớn lên là quê hương của mình, là chùm khế ngọt, là tiếng ru hời của mẹ lúc tuổi thơ để sống tiếp quảng đời còn lại trên thế gian này.

“Tình khúc sự đời” ta thấy tác giả là con người còn thiết tha yêu thiên nhiên, yêu những gì gần gũi xung quanh mình, cho ta thấy con  người đâu chỉ sống do vật chất quyết định tất cả mà các yếu tố khác giúp ta sống vui hơn, yêu đời hơn, khỏe hơn.

Đọc tập thơ này tôi thấy tác giả yêu thiên nhiên, cảnh vật khác hơn. Tác giả không tả cảnh ánh trăng sáng mùa thu, ánh trăng soi đêm mùa hạ mà:

“Trăng nghiêng chiếu xuống hiên nhà

Bẻ cong giàn lý đâm xà xuống sân” 

(Trăng chiếu)

Với mùa Thu tác giả chỉ tiếc là mùa Thu qua nhanh:

“Trời trong bỗng kéo màn đông lạnh

Biết đến bao giờ trở lại Thu” 

(Thu đi về)

Ai mà không thích mùa thu vì nó xua tan cái nóng hè oi ả và cũng không còn những ngày lạnh buốt thấu xương. Thật là một cái nhìn mới về thiên nhiên của tác giả.

“Tình khúc sự đời” cho ta thấy mọi sự trên đời đều đa dạng, mỗi con người đều thấy nó, trải nghiệm nó để vươn lên. Con người sống thường có hai mặt để phấn đấu đó là tình yêu con người, yêu thiên nhiên để yêu cuộc sống & sự nghiệp. Sự nghiệp con người đâu phải cứ có công danh thành đạt. Mỗi người có một mục đích sống riêng, lý tưởng riêng khi ta mong muốn phấn đấu để đạt được đó có lẽ là sự nghiệp:

“Nghiệp đời ai cũng trải qua thôi…

Phát đạt nhờ tài năng tiếp cận

Bại suy bởi vận kém hơn người” 

(Nghiệp đời)

Hay: 

“Vật chất đủ đầy nghèo vẫn đến

Trí giàu đến tự mắt và tay” 

(Giàu nghèo)

Ta nhất trí khi thành công việc gì do tài năng của ta mà có, còn suy cũng có thể như anh Phụ nói là “vận” kém nếu ỷ lại vào số phận vào vận hạn có lúc ta bi quan chăng, đây chỉ là một yếu tố ảnh hưởng đến nó mà thôi.

Giàu nghèo một phạm trù rộng, nghèo về vật chất cũng có lúc ta giàu tình cảm. Câu nói: “Giàu hai con mắt khó đôi bàn tay” thì tác giả đã đề cập đến “Trí giàu đến tự mắt và tay”. Sống ở trên đời không ai muốn khổ hạnh, không muốn thất bại khi làm một việc gì:

“Thành bại đôi khi gây sướng khổ

Nên chăng cần phải biết lường đời” 

(Sướng khổ) 

Cho ta hiểu làm một việc gì phải lựa ở sức mình, thực tế cổ xưa đã có câu “Leo cao thì ngã đau” là vậy. Việc dù nhỏ mà đạt kết quả tâm trạng ai mà không vui sướng: “Vui ở trong ta lòng phấn chấn/Buồn vì sự cố bỗng gây tai”. Cảm xúc buồn, vui trong cuộc đời thường đan xen lẫn nhau có cái chủ quan ta không gây ra, cũng có cái khách quan đem đến. Nói về thiên mệnh, sống chết tác giả có câu:

“Mệnh đời nào biết ngắn hay dài

Sức khỏe phần ưu tránh rủi tai” 

(Sống chết)  

Khi con người không còn sức khỏe do ốm đau hay một điều gì đó cướp đi sức khỏe tức là mất đi sự sống, lúc ốm đau ta mới thấy sức khỏe là “Vàng”. Có sức khỏe tốt là một yếu tố xua đi ốm đau, bệnh tật, rủi tai là vậy.

Đọc “Tình khúc sự đời” còn nhiều phạm trù để đề cập tới mọi khía cạnh của cuộc sống con người. Con người là mối tổng hòa của xã hội. Cái sự đời nó mênh mông, là mối giao thoa đa dạng trong mối quan hệ trong môi trường và điều kiện sống. Nhìn nhận sự đời theo quy luật khách quan thì chủ quan sống mới thành hiện thực.

Tôi vinh dự được đọc nhiều tập thơ, bài thơ của Đặng Phụ. Những điều suy nghĩ của tôi là mình chưa có khả năng nhận xét, đánh giá thơ anh trên hai góc độ Nghệ thuật và nội dung mà chỉ là cảm nhận mà thôi. Có được bài thơ hay, ý thơ đẹp, mang nội dung phong phú, anh Phụ một con người giàu cảm xúc, đam mê văn học nói chung và thơ nói riêng.

Cũng như nói ở phần đầu bài viết này. Sau những năm tháng công tác nay anh Phụ nghỉ hưu chế độ, đây là dịp anh nhìn lại quá khứ đã qua, nhìn lại mình:

“Đi suốt thời gian với nước non

Tìm đâu cho thấy bến tâm hồn

…Duy chỉ tình yêu đích thực còn" 

(Tìm đâu)

Cuộc sống của mỗi chúng ta dù rằng vật chất quyết định sự tồn tại trên cõi đời này, nếu chỉ có vậy về vật chất thì chắc chắn sống không có ý nghĩa, có thể nói sống mà không sống. Tình yêu là phạm trù tình cảm con người đâu chỉ có tình yêu lứa đôi, tình yêu vợ chồng mà là tình đời, yêu đời nó đã tạo nên sự đa dạng, phong phú để sống vui hơn, khỏe hơn.

Đọc “Tình khúc sự đời” tôi thấy mỗi tứ thơ, câu thơ là một sự chắt lọc trong vốn từ ngữ của anh để gieo vần cho đúng luật thơ Song anh lại khiêm tốn:

“Lời quê góp nhặt xa gần

Giãi bày tâm khảm trong ngần suối reo” 

(Lời quê)

Đọc bài thơ này tôi lại liên tưởng đến hai câu cuối trong “Kim Vân Kiều Truyện” của Đại thi hào Nguyễn Du:

“Lời quê chép nhặt dông dài

Mua vui cũng được một vài trống canh”

Tôi không dám so sánh gì nữa giữa “Lời quê” của tác giả và “Lời quê” của Đại thi hào Nguyễn Du mà chỉ muốn nói những lời quê ấy của các nhà văn, nhà thơ đã làm cho mỗi đọc giả, mỗi con người khi được thưởng thức tác phẩm văn học của họ lại thấy mình có nhận thức mới về tri thức cũng như thực tế sống để cuộc sống thấy vui hơn, thi vị hơn nhất là nhìn mình để hoàn thiện đời hơn.

Trước khi ngừng viết với suy nghĩ đôi điều cảm nhận từ tập thơ “Tình khúc sự đời”, cảm ơn anh cho tôi được thưởng thức tập thơ này. Chúc anh khỏe, gia đình hạnh phúc và mong từ “Lời quê” sẽ có nhiều tác phẩm thơ mới ra đời.

Xin trích dẫn một chùm thơ trong tập:

TÙY HỨNG

Mong sao thi hứng mãi tuôn trào

Học lấy sàng khôn thỏa ước ao

Tri thức kho trời ai biết đủ

Nhân gian bể ái mãi ba đào

TÌM THƠ 

Suy tư thổn thức mấy canh trường

Thi tứ mông lung dạ vấn vương

Ám ảnh chìm sâu vào cõi mộng

Nàng thơ kéo dậy hỏi thăm đường.

KHÚC THÔNG REO

Sừng sững giữa trời đứng mãi đây

Đồi thông vươn thẳng tấm thân gầy

Hòa vang khúc nhạc reo trong nắng

Thạch Thất, Hà Nội

Ngô Đình Ty 

Theo http://thoduongdatviet.com/