Gió rừng thăm thẳm 100000

Gió rừng thăm thẳm 1

Khi tôi chuẩn bị viết những dòng đầu tiên của cuốn tiểu thuyết, người anh họ hàng bị Tòa án tuyên phạt 07 năm tù vì tội vi phạm quy định về khai thác, bảo vệ rừng, lâm sản và đưa hối lộ. Cũng trong những ngày đó, già làng của một bon làng M’nông mà tôi quen biết đã lâu báo tin vui rằng, nhà nước đã có văn bản giao cho Ban quản lý rừng cộng đồng do già làm Trưởng ban quản lý, bảo vệ thêm hàng trăm héc ta rừng. Nghĩ suy, buồn và vui lẫn lộn, trào dâng để rồi bắt tay viết “Gió rừng thăm thẳm”.
Với cư dân vùng đất cao nguyên điệp trùng thăm thẳm gió này, rừng không chỉ là tài nguyên, không chỉ là hệ sinh thái mà còn là cội nguồn của đời sống tâm linh. Ở đó, bao thế hệ, bao cuộc đời, bao phận người đã và đang gắn liền với rừng ngàn. Vậy nhưng trong mấy thập kỉ qua, việc quản lý, bảo vệ, khai thác, sử dụng tài nguyên rừng và đất rừng gắn với cuộc sống của hàng chục vạn con người trên vùng đất cao nguyên đã đặt ra biết bao vấn đề phải ưu tư, trăn trở và cả những lo lắng, xót xa.
Nhà nước và chính quyền các cấp của chúng ta đã có rất nhiều những chủ trương, chính sách cụ thể để bảo vệ, quản lý nhằm vừa khôi phục, dưỡng nuôi lại những cánh rừng đại ngàn – lá phổi xanh cho môi trường sống của hàng triệu con người, gìn giữ cái bản sắc văn hóa rừng – làng của các dân tộc bản địa trên vùng cao nguyên ấy. Vậy mà có những kẻ bằng quyền lực và tiền bạc, sự tham tàn, lưu manh và lọc lõi đã trục lợi, bẻ cong các chủ trương, chính sách khi thực thi để ra sức vơ vét làm giàu và tiến thân từ của cải rừng, biến những cánh rừng nguyên sinh trở nên hoang tàn, tan nát. Tất cả chỉ để thỏa mãn lòng tham vô độ.
Sự màu mỡ, phì nhiêu của vùng đất đỏ bazan với những đại ngàn xanh thẳm cũng là nơi có biết bao người, bao gia đình của rất nhiều dân tộc anh em từ mọi miền đất nước tìm đến với ước mong cháy bỏng có được đất đai để sản xuất, để thoát khỏi đói nghèo. Khát vọng đó là chính đáng nhưng cũng kéo theo biết bao hệ lụy với việc chặt phá rừng làm nương rẫy.  Đáng suy ngẫm và lo lắng nhất, đó chính là cái không gian văn hóa làng – rừng đang phải đối mặt với cái hiện thực: rừng – không gian sống của bao thế hệ, bao buôn, bon làng đã và đang biến mất. Rừng biến mất đồng nghĩa với cộng đồng mất đi cái nền rộng lớn, bền chặt, thẳm sâu nhất. Đã có cả một thế hệ trở nên bơ vơ, lạc lõng ngay trên chính nguồn cội của mình. Cùng với cái hiện thực mất rừng, những phong tục, tập quán sinh hoạt cộng đồng tự ngàn đời cũng đang có nguy cơ bị đồng hóa hoặc bị xóa nhòa trước những dòng văn hóa ngoại lai, trước nhịp sống hiện đại đang len lỏi vào từng tận gia đình, buôn bon.
Cũng ở nơi miền cao nguyên ấy vẫn còn đó những con người với khát vọng và nhân cách của mình, họ đã và đang dám nói lên tiếng nói của lương tri, trách nhiệm để khẩn thiết bảo vệ rừng xanh, bảo vệ những gì thuộc về hệ sinh thái rừng dẫu họ cũng phải đối với mặt những cám dỗ đời thường, những éo le của số phận.
Mỗi cuộc đời, mỗi số phận tương tác, quyện hòa vào nhau trong mối quan hệ với đại ngàn nắng gió. Những sai lầm, tham tàn sẽ phải trả giá, tình yêu, nhân phẩm của con người phải được bảo vệ. Tất cả hướng tới thiện lương với khát vọng hòa hợp, yêu thương, thứ tha giữa con người với con người, con người với thiên nhiên, đại ngàn và cội nguồn văn hóa.
ĐẶNG BÁ CANH
Nhà văn Đặng Bá Canh ở Đắk Nông
>> Tiếng rừng vọng vang theo những mùa gió
 
CHƯƠNG I
 
Chiếc xe Toyota Cressida khừng khựng trên con dốc chênh vênh dẫn lên nhà ông Hoàng Văn Bá. Trường Râu hơi giật mình nhưng trấn tĩnh nhanh về số, xe cứ thế chầm chậm bò dốc. Trường xoa xoa lên hàm râu quai nón rồi hắt ra hơi thở nhẹ. Có người nói cái con Cressida chẳng xứng với danh tiếng đại gia gỗ xứ cao nguyên tí nào. Hừ, lũ trẻ ranh ham đua đòi. Đợt rồi, mấy thằng đệ cứ bảo Trường sắm con Mẹc hay Lexus mà đi thì mới đỉnh. Thằng Đại Úy đã kịp nạt nộ đám đàn em. Chúng nó biết cái gì mà nhỏ to bàn chuyện. Con Toyota Cressida này khác gì người bạn tri âm tri kỉ, là thần tài, là bùa hộ mệnh của đại ca. Trường cười, vẫn là thằng Đại Úy, cân nhắc nó chẳng sai. Giờ thì Trường có thể nghỉ ngơi, buông lỏng đầu óc và tự thưởng cho mình một chút chơi bời hưởng lạc được rồi.
Xe lăn bánh êm êm rồi đỗ bên vệ đường. Hàng thông to, xù xì rụng những tán lá trải thành một lớp thảm mục lót lối đi mềm mượt. Trường khẽ đẩy cánh cổng, nhà vẫn yên ắng trong cái không gian của buổi sáng lất phất mấy vạt mây bám víu trên những rặng cây chạy tít tắp lên đỉnh đồi nơi mặt trời đang cựa mình nhả vạt nắng vàng xuống dinh cơ ông Bá. Trường ghé nhìn vào phòng khách.
– Con chào chú ạ.
Ông Bá đang chậm rãi cầm miếng giẻ trắng phau lau đi lau lại cái di ảnh của bà cụ Trí mẹ ông chợt ngước lên.
– Ồ, Trường! Mới lên đấy à.
– Dạ. Trường Râu từ tốn bước vào rồi nhẹ nhàng ngồi xuống chiếc ghế mây.
– Dạ, thưa chú! Hôm nay ngày giỗ của bà, con đến thắp nén hương cho bà ạ.
Ông Bá dừng tay lại, chơm chớp mắt gật đầu. Trường Râu là đứa chu đáo. Năm nào cũng vậy, cứ đúng ngày giỗ bà cụ Trí, dù có vướng bận chuyện gì đi nữa, Trường vẫn có mặt. Được, ăn ở có trước, có sau, có nghĩa có tình. Có vậy Trường mới làm được những việc mà bao đứa nhìn vào chỉ biết ganh tị và xuýt xoa khen táo bạo, liều lĩnh và ăn may. Nhưng chẳng phải ăn may đâu, từ cái đầu và cách cư xử ra cả đấy.
– Chú vẫn khỏe chứ ạ.
– Chú khỏe. Sao? Mấy đứa khỏe cả chứ hả?
– Dạ.
Mấy đứa ở đây là ông Bá hỏi chung chung. Thì Trường cũng chỉ biết trả lời qua qua vậy. Là Loan, là thằng cu Mít hay cái đám tay chân, đệ tử của Trường. Ông Bá hẳn cũng biết, từ lâu mẹ con Loan đã về ở cùng Trường Râu, còn Nhàn cháu gái ông, vợ Trường Râu vẫn ở trong khu tập thể giáo viên trường cấp II biên giới.
Ông Bá đặt miếng giẻ xuống bàn rồi cẩn thận bưng di ảnh bà cụ Trí đặt lên bàn thờ. Cả năm, biết bao ngày giỗ chạp, lễ tết nhưng có hai ngày mà ông sẽ dừng mọi công việc để lau dọn bàn thờ và di ảnh đó là ngày giỗ cha mẹ ông. Mấy người giúp việc lúc đầu không hiểu đã vội vàng luống cuống chạy đến đòi làm thay ông nhưng ông đã nghiêm sắc mặt. Đó là việc của ông. Ông không chuẩn bị tươm tất cái bàn thờ để cúng cha cúng mẹ thì ai làm đây.
Trường Râu lặng ngắm di ảnh bà cụ Trí. Bà cụ đôn hậu, tóc bạc trắng, nở nụ cười răng đen hạt na. Hồi còn sống, bà quý Trường lắm. Ông bà đi vô xứ này theo diện phu đồn điền cà phê khi tuổi vừa mười lăm, mười bảy. Những ký ức về quê hương xa ngái tưởng như đã mờ dần sau lớp mây dày tháng năm khi gặp được Trường, đứa cháu cùng làng liền dần dội về. Mấy mươi năm, bao đổi thay, biến động, bao tên xóm, tên làng, bao tên người đã là quá vãng ngay cả Trường cũng chẳng rõ nhưng được nói chuyện về làng, về xóm làm bà cụ hồ hởi và xúc động. Trường vẫn thường ghé mỗi tháng một lần với cụ. Chẳng phải Trường nịnh ông Bá mà bởi câu chuyện của cụ cũng cho Trường được sống với bao kỷ niệm trong không gian của quê hương xứ sở. Cứ thế, cái tình bà cháu càng ngày càng đậm sâu. Chính bà cụ là người dày công vun vén cho Trường Râu và Nhàn cháu bà nên vợ nên chồng.
Nhìn con dốc thoải chạy xuống quốc lộ ra thị trấn, Trường vẫn nhớ như in cái dáng còng của bà cụ Trí ngồi bán mớ rau, bó hoa vào buổi sáng tinh sương. Khi đó ông Bá đã là Phó chủ tịch huyện, nhà cửa nào có thiếu thốn gì, ấy thế nhưng cụ vẫn cứ lom khom hái rau, cắt hoa ngoài vườn rồi ra ngồi ngã ba con dốc. Thứ cụ bán, thứ cụ cho cùng lời hỏi thăm và tiếng cười rổn rảng.
– Chú ơi! Chưa ai về để cúng bà hả chú?
Tiếng Nhàn. Trường Râu bối rối mà không dám ngoái lại. Ngần ngại nên Trường ngồi im.
– Ơ, sao lại vắng vẻ thế này.
– Nhàn à con! Chú đây. Con mới về đó à.
Cái giọng của ông Bá nhẹ nhàng như đựng cả những thương yêu mà ông dành cho đứa cháu gái đầy lận đận và vất vả. Trường nín thở khi nghe tiếng bước chân dừng lại nơi cầu thang.
– Anh ạ.
Trường khẽ khàng quay mặt lại, gượng gạo nhìn Nhàn. Cũng dễ có gần ba tháng rồi Trường mới gặp Nhàn. Vẫn cái dáng hao gầy và cặp mắt buồn cùng mái tóc xõa sau lưng.
– Ừ, anh đến thắp hương cho bà. Em mới ra à?
– Dạ! Nhàn trả lời nhanh rồi như có ý bảo anh lùi ra để Nhàn lên sắm sanh, xếp đặt bàn thờ cùng ông Bá. Trường hiểu ý liền lặng lẽ đi xuống dưới nhà.
Không như nhiều lãnh đạo huyện khác, giỗ cha tết mẹ là dịp để cán bộ các phòng ban đến lễ lạt, khói hương, ăn nhậu, ông Bá ra mật chỉ cấm tiệt việc ông to, bà nhỏ đến nhà ông dịp này. Đến mà làm gì, tiền ông nào đâu thiếu, tình cảm thì không cứ gì phải là lúc cúng cha cúng mẹ. Mang tiếng. Mấy mươi năm làm lãnh đạo xã, qua kiểm lâm rồi đứng đầu huyện như bây giờ, ông thấm lắm. Cái gì mà cứ ham hố phô trương rùm beng là hỏng, dân chúng xung quanh người ta xầm xào, rồi những kẻ ghen ăn tức ở, những thằng cơ hội ủ mưu giật ghế chúng nó phao tin nhỏ to. Ba chuyện đó, ông lạ gì.
– Trường biết nhà báo Cao Tâm không nhỉ?
Cao Tâm. Trường biết quá chứ. Cái tay phóng viên thường trú của tờ Công Luận chứ ai. Tay này không phải là tay mơ trong nghề báo đâu. Cứng cựa lắm. Trường đã gặp, đã ăn nhậu, đã tranh luận tới kiệt cùng biết bao chuyện về nhân tình thế thái rồi. Lúc đầu tưởng ai, hóa ra tay này là người cùng làng, bạn học phổ thông với thằng Đại Úy.
– Dạ, biết chứ chú! Người cùng làng ngoài quê mình mà. Nó là bạn học của thằng Đại ạ.
– Tay này khá lắm. Nó hẹn chú sáng nay gặp, chú bảo nhà có việc, nếu không phiền xin mời ghé nhà. Vậy là nó đồng ý, chắc lát tới đó. À mà sao không bảo mấy đứa ghé qua ngồi với nhau tí luôn.
Lại mấy đứa. Chắc ý ông Bá là bọn thằng Đại Úy, Vạc Kều, Binh Chột đây. Trường hiểu vậy. Nói chuyện với ông Bá là cứ phải đoán ý. Không đoán được ý ông mà cứ hỏi đi hỏi lại chứng tỏ vừa xanh vừa non sao đáng để ông chuyện trò.
– Dạ, chúng nó bận chú ạ! Có chút việc đột xuất.
– Vậy à, làm gì thì làm nhưng cứ phải cẩn thận, giờ nó khác trước rồi.
Trường Râu khẽ dạ. Cảm ơn ông Bá đã nhắc nhở. Hiếm lắm ông mới khuyên răn người khác. Kệ chúng mày chứ, khôn sống, mống chết. Nói nhiều chúng mày cứ tưởng ghét bỏ. Có khi trật cái, chúng mày lại bảo ông tào lao. Ông Bá chẳng rảnh. Hẳn tình hình phải căng lắm thì ông mới nhỏ nhẹ mà nhắc. Trường thừ người nghĩ ngợi. Nói là ông nói vậy thôi chứ việc gì thì Trường cũng đã cắt đặt cả, ông sao tường tận bằng Trường.
Chị giúp việc trạc tuổi năm mươi, rón rén đi lại gần ông Bá.
– Dạ, thưa ông! Mâm cỗ đã xong, đã dọn được lên cúng cụ chưa để chúng con dọn ạ.
Ông Bá khe khẽ gật đầu. Chị giúp việc ra đứng ở cửa vẫy tay người đàn ông vừa buông cái kéo cắt tỉa cây cảnh trong vườn.
– Bố mày vào đây, ông gọi.
Người đàn ông vội vặn vòi nước rửa mặt mũi, chân tay, vuốt vuốt cái áo lao động đã thấm mồ hôi rồi tất tả chạy lại. Người vợ thoáng liếc trộm ông Bá rồi giục chồng.
– Bưng mâm lên cho ông lễ.
– Biết rồi.
Ông Bá đứng lặng trước ban thờ. Ông cẩn cáo với tổ tiên, mẹ cha rằng hôm nay là ngày kị giỗ của mẹ ông. Ông thành kính dâng ít hương hoa và chén cơm đạm bạc. Cầu mong tổ tiên, mẹ cha chứng giám cho tấm lòng thành của ông cùng cháu con trong nhà, luôn phù hộ độ trì cho cháu con mọi việc trọn bề, công thành danh toại. Rồi lần lượt Nhàn, Trường, vợ chồng người giúp việc thắp hương khấn vái. Lạy trước hương linh bà nội xong xuôi, Nhàn như thấy thiếu vắng những người mà mọi năm cứ vào ngày này Nhàn về vẫn gặp, vẫn tỉ tê tâm sự. Họ đã đi đâu, sao chẳng đợi họ về mà ông Bá đã cúng trước.
– Thím và các em đâu chú nhỉ? Sao đến giờ vẫn chưa thấy qua để hương khói cho bà.
Nét mặt ông Bá hơi đanh lại.
– Ai có việc người đó.
Chị giúp việc nhanh nhẩu.
– Bà nhà cũng đang tụng kinh, đảnh lễ trên am thờ đấy ạ. Còn anh Tự bị đau, cô An Nhiên thì đi công tác.
Ông Bá chợt “hừ” lên một tiếng rồi bất giác cười khẩy.
– Ồ, cái chị này rành việc nhà tôi quá. Thôi, cả nhà ngồi xuống cùng ăn cơm đi nào.
Nhàn sẽ sàng ngồi xuống nhưng cố ý dịch ra thật xa Trường Râu. Là vợ chồng nhưng đó là một khoảng cách của sự lạnh lẽo mà cô không ước lượng được đo chừng nào cho đủ rộng dài. Mọi thứ đã an bài rồi thì cứ để cho nó trôi đi vậy, khuấy lên những cảm xúc của tình chồng vợ lúc này là điều mà Nhàn không thể và cũng chẳng muốn. Những sợi khói mỏng mảnh cứ tỏa ra từ nồi cơm ai vô tình đặt giữa hai người. Chợt có tiếng xe máy rù rù vào cổng. Trường Râu ngoảnh ra ngoài. À, Cao Tâm, ông nhà báo. Ông Bá khoan thai đứng dậy, bước ra đón Cao Tâm.
– Ồ, chào đồng chí nhà báo.
– Dạ, chào chú, chào các anh các chị ạ.
Trường Râu chợt nhếch mép. Đồng chí. Cái từ mà ông Bá vẫn cứ dùng suốt mấy mươi năm nay. Hội họp cơ quan cho đến giao tiếp xã giao bên ngoài, ông cứ xưng người ta là đồng chí. Nghe cứ như sinh hoạt chi bộ. Nhưng đừng tưởng ông Bá cổ lỗ sĩ hay ông Bá giáo điều nhé. Xưng hô thế để cho mọi người thấy, ông luôn đem cái tấm chân tình của những người cùng vì một mục đích, một chí hướng ra để mà sẻ chia tâm tình với nhau. Khi đó có gì mà không giải quyết được nào. Cứ ông ông tôi tôi hay tao tao mày mày dễ cá mè một lứa, không khéo có ngày chúng nó ngồi lên đầu ông.
– Xin mời ngồi xuống đây đồng chí nhà báo. Ông Bá đon đả.
– Dạ chú ạ! Cao Tâm đáp lời ông Bá rồi giơ hai tay về phía Trường Râu. Trường Râu mỉm cười.
– Chú em dạo này nổi tiếng quá đấy nhá.
– Dạ, nổi tiếng gì á anh?
– Hì, thì các vụ án điều tra đó. Thấy báo chí liên tục đăng bài của nhà báo Cao Tâm mà.
Cao Tâm khẽ nhìn qua ông Bá. Ông Bá hiểu ngay, cái thằng Trường Râu này cứ để cho nó xếch mé vào ba chuyện công việc có khi phá nát bữa cơm.
– Hôm nay ta không nói chuyện chuyên môn, công việc. Cái đó thiếu gì lúc.
Vợ chồng chị giúp việc ngồi khép một bên mâm. Cả một năm, vợ chồng chị cũng có được hai ngày vinh dự đặc biệt được ăn cùng mâm với gia đình ông Bá, đó là hai ngày kị giỗ của cha mẹ ông. Ông Bá bảo, những ngày đó, vợ chồng anh chị cũng là khách của gia đình, nên xin được mời ngồi ăn cùng. Cái năm đầu tiên hai vợ chồng khăn gói đến ở giúp việc cho nhà ông Bá nghe câu nói đó, chị rưng rưng khóe mắt. Chị đã đi làm nghề giúp việc cho bao gia đình nhưng chưa ai nói với chị một câu ấm lòng, ấm dạ như ông Bá. Nói là thế, chứ anh chị ngồi vào mâm cũng chỉ là để rót rượu, tiếp thức ăn cho khách thôi. Như này cũng đã là một niềm vui lớn rồi.
– Ngoài quê nhà Cao Tâm cũng ở xóm Đông làng Cồ à?
Ông Bá phá băng sự im lặng trong mâm cơm.
– Dạ, xóm Đông chú à. Chú có hay về ngoài quê không ạ?
– Là cha mẹ chú sinh ra ở đó. Ông bà vô đây làm ăn từ hồi Pháp thuộc. Ông bà vẫn thường hay nhắc nhớ nhau về làng quê và hay kể cho chú nghe chuyện làng. Chứ nói thực, chú chỉ mới biết đến làng mình dịp khánh thành nhà thờ họ cách đây chừng dăm năm thôi.
À. Vậy ra, ông Bá nay đã sắp ở cái tuổi nghỉ hưu mà chỉ mới về quê có một lần, thế thì cái làng quê ấy trong ông nào đâu có đậm sâu gì. Cao Tâm chùng lòng xuống. Tự nhiên cái hứng khởi kể chuyện quê nguội lạnh. Sẽ nhạt nhẽo biết bao khi kể cho người khác những câu chuyện mà họ không chứng kiến, không tham gia, không cảm nhận được cái không khí, cái bối cảnh của câu chuyện.
– Làng mình giờ cũng phát triển lắm rồi chú ạ.
Cao Tâm nói với ông Bá mà như nói với chính mình. Cao Tâm mừng cho cái làng quê nơi có mẹ cha đang nặng nhọc bốn mùa với công việc đồng áng nay đã đổi thay, bắt nhịp cùng sự phát triển của xã hội.
– Thì cũng nhờ mấy thằng đi xuất khẩu lao động về thôi. Chứ ở làng có mà chết đói.
Trường Râu lên tiếng, sau khi đã uống cạn ly rượu.
– Vâng! Đói nghèo thì đâu cũng có. Ngay nơi chúng ta ở đây, có biết bao gia đình đang cố trốn chạy đói nghèo mà nào có trốn được đâu. Cái nghèo vẫn cứ đeo đẳng bám đuổi.
Cao Tâm trầm ngâm thủ thỉ.
– Tôi nói thật. Ở cái đất này chỉ có thằng ngu mới đói. Biết làm ăn tí chẳng thằng nào nghèo.
Trường Râu nói xong nhìn mọi người một lượt. Im lặng. Ông Bá thủng thẳng.
– Cái chuyện đói nghèo xét cho cùng cũng do nhiều yếu tố. Tùy điều kiện từng vùng nữa. Vùng cao nguyên này, trước bảo đất rộng người thưa, đất đai màu mỡ, dễ kiếm kế sinh nhai. Thế nhưng giờ đây, mọi người thấy đó, đất đai rồi cũng bạc màu, dân đông đúc, sinh kế bị thu hẹp nên đói nghèo đã là bài toán nan giải rồi.
– Vâng chú. Chúng ta xóa đói, giảm nghèo chưa bền vững.
– Hừ, chả có gì là bền vững cả đâu ông nhà báo ạ. Mỗi người mỗi nghề. Dân cũng phải tự kiếm lấy cái ăn, đừng ngồi đó mà chờ ông nhà nước.
Trường Râu bắt đầu cao hứng. Cuộc sống đã cho Trường những tư duy rất cụ thể, không lý luận rườm rà. Cái gì cũng vậy, cứ nhìn vào thực tế. Hãy từ thực tế mà luận ra vấn đề thôi.
– À, mà nghe nói bác Trường giờ đã là đại gia đất cao nguyên. Danh tiếng về tận ngoài quê rồi đấy.
Một câu nói vừa như chúc mừng vừa như thăm dò mà mỉa mai của Cao Tâm.
– Có gì đâu chú. Tay làm hàm nhai, chỉ đủ ăn thôi. Đâu được như các chú.
Quá đà thật rồi. Ông Bá hiểu lắm ba cái chuyện bên ly rượu. Ly rượu là nơi để con người ta cởi tấm chân tình nhưng cũng có thể là chỗ gây ra biết bao sự vụ chỉ vì sự khích bác và khác biệt về cách sống, cách nghĩ.
– Thôi. Các bạn ạ! Anh em cùng là đồng hương đồng khói. Hỗ trợ được nhau, giúp đỡ được nhau cái gì thì giúp đỡ. Con người ta cốt ở cái tình.
Ông Bá vừa nói vừa nâng ly rượu lên, Trường Râu, Cao Tâm và mọi người cùng uống cạn.
Tranh của họa sĩ Hoàng A Sáng
CHƯƠNG II
 
Người ta bảo sợ phải đối diện với ánh nhìn của ông Bá. Cặp mắt sáng mà lạnh lẽo ẩn dưới bộ lông mày rậm rì chiếu thẳng vào mắt người đối diện như xoi mói, như đồ đoán, như độc vị, như móc tuốt tuồn tuột suy nghĩ, bụng dạ người khác. Kẻ nào dấu dấu diếm diếm chuyện gì cấm qua mắt ông Bá. Đừng có mà giở trò với ông. Thật thà ông thương, cứ khôn lỏi, giả vờ giả tảng ông ghét. Mà một khi ông Bá đã ghét thì liệu hồn.
Bá sinh ra trong chế độ cũ và may mắn lớn lên khi đất nước đã hoàn toàn thống nhất, độc lập. Đó cũng là lúc mà cả vùng quê mới của Bá tập trung cho công cuộc tiễu trừ Fulro. Fulro – cái tên gọi Mặt trận thống nhất đấu tranh cho các dân tộc thiểu số bị áp bức trên cao nguyên, cái lực lượng của những phần tử phản động ra đời từ những năm 1950 đến lúc này vẫn tồn tại và đẩy mạnh các hoạt động vũ trang chống phá nhà nước, giết hại dân lành. Có những chuyến xe khách ậm ạch chở dân từ thị xã về các thôn bon dọc theo quốc lộ 14 mùa khô đầy bụi mù đất đỏ đã bị chúng chặn lại. Chúng lôi tất cả đàn ông ra vệ đường và giương súng bóp cò. Còn phụ nữ, chúng lôi xềnh xệch vào mé rừng hãm hiếp. Những tiếng gào khóc, la thét đau thương chỉ chấm dứt khi loạt AR15 khạc đạn. Sau đó, chúng vứt xác xuống dòng suối cạn, máu đỏ ngầu cuộn vào dòng nước chảy mãi tận bìa rừng. Cả khu rừng vang lên những tiếng cười hung ác thỏa mãn thú tính man rợ.
Bá còn nhớ cái buổi chiều đầu mùa khô ấy, khi những cơn gió Tây Nam đã len lỏi lên đến tận cao nguyên và bắt đầu đuổi nhau vi vút trên rừng ngàn rồi ầm ù vùn vụt qua những mé đồi trước làng Bá, cha Bá chạy cắt đám rẫy mới phát còn hắc mùi cỏ tranh về trước cửa nhà thở dốc.
– Chúng nó giết hết các cô giáo trường ta rồi.
Bá bàng hoàng một lúc rồi chợt trấn tĩnh, tay cầm con dao phát cùng cha cứ thế vượt dốc, rẽ gió chạy lên trường. Cánh cổng trường khóa chặt. Không một tiếng cười nói, vui đùa như mọi khi của các cô giáo trẻ. Một cái gì tang tóc, rờn rợn bóp nghẹt Bá. Bá đặt từng bước chân thận trọng vòng ra sau đồi rồi leo qua bờ rào. Một luồng khí lạnh chạy dọc sống lưng Bá khi ngay cạnh bờ giếng, năm xác người trần truồng, quần áo rách bươm bất động trong vũng máu. Gương mặt các cô giáo lộ rõ vẻ tột cùng kinh hãi. Bá tiến lại gần. Trời ơi, có cả cô giáo trẻ hôm rồi giao lưu văn nghệ với thanh niên thôn Bá đã gặp. Cái gương mặt trắng hồng và đôi mắt tròn xoe, trong veo ấy đã làm Bá bao đêm ước ao mà mất ăn mất ngủ. Mắt Bá tứa ra những bọng nước uất nghẹn. Có tiếng nức nở kìm tiếng khóc ở trong bếp vọng ra. Bá chạy vào, cô giáo Ngà, cô giáo đầu tiên về nhận công tác tại trường đang oằn mình bò trên nền đất, cái áo sơ mi bị xé rách xộc xệnh, phía dưới cái bụng lùm lùm, máu tươi đang ri rỉ. Thì ra sau khi hãm hiếp các cô giáo của trường, chúng đã giết chết tất cả trừ cô giáo Ngà. Chắc chúng thấy cô mang thai nên không bóp cò. Cha con Bá kịp đưa cô ra trạm y tế xã cũng là lúc trời đã chạng vạng. Mạng sống của cô thì còn nhưng đứa trẻ trong bụng cô không giữ được. Sau một thời gian điều trị, cô giáo Ngà bình phục. Bá cũng không được gặp lại cô nữa. Nghe nói cô đã bỏ nghề dạy học để trở về xuôi. Hình ảnh đầy đớn đau và căm phẫn của cô Ngà trên giường bệnh cùng câu chất vấn của cô cứ ám ảnh Bá.
– Đàn ông các anh chết hết đâu cả rồi mà để bọn chúng hãm hiếp, giết chết cô này đến cô khác. Hèn nhát, hèn nhát quá. Các anh có đáng mặt đàn ông hay không?
Đúng. Bá đã từng thấp thỏm và sợ hãi. Sợ hãi một hôm nào đó, đi nương, đi rẫy, một họng AR15 dí vào đầu và đoàng một tiếng khô không khốc. Có thể lắm chứ. Chẳng ai biết trước được điều gì. Bọn Fulro ẩn nấp trong rừng. Chúng nó thuộc từng dòng thác, con khe, con suối, chúng nó biết từng lối mòn trong cả đại ngàn kia. Chúng thoắt ẩn, thoắt hiện, bắn giết, cướp phá xong lại lẩn ngay vào rừng. Chúng có thể làm mọi việc. Nhưng nếu mà Bá sợ sệt kiểu đó thì kể ra cũng hèn. Biết bao thanh niên đã tham gia dân quân, du kích, sát cánh cùng bộ đội chủ lực tiễu trừ bọn Fulro, chả lẽ Bá không có được cái gan như họ. Nghĩ đến câu hỏi nhói buốt của của cô giáo Ngà trên giường cấp cứu, Bá thấy thẹn lòng. Nếu những thanh niên như Bá mà mạnh mẽ hơn trong việc bảo vệ buôn bon, xóm làng thì có khi trường học trên mé đồi đầy hoa pơ lang nhìn ra con suối Đăk Lu ấy vẫn cứ ê a tiếng đọc bài của bầy con nít, vẫn còn đó những nụ cười trong trẻo, hồn nhiên đến nao lòng của các cô giáo trẻ và hơn thế, cô giáo đã đánh cắp nỗi nhớ, niềm thương của Bá vẫn còn. Bá phải tham gia vào cuộc chiến tiêu diệt bọn quỷ Fulro này thôi. Mấy hôm sau, Bá viết đơn tình nguyện tham gia du kích xã.
Sau hai tháng tham gia du kích, Bá đã nếm trải trận đánh đầu tiên. Bọn Fulro đánh theo kiểu du kích nhỏ lẻ, lợi dụng địa hình rừng núi rộng lớn, nhiều lối mòn, lối mở, chúng chia ra từng nhóm nhỏ rồi tập kích bất ngờ với các trường học, trụ sở hành chính hay các chuyến xe khách, xe hàng lưu thông trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ. Nếu thấy động, chúng sẽ chuồn lẹ, rút mau. Khi bị truy đuổi, chúng lẩn vào rừng sâu nối thông qua bên kia biên giới. Có lần khi tổ trinh sát xác định được ổ nhóm Fulro trong rừng, đơn vị bộ đội chủ lực đã phối hợp với dân quân du kích xã lên kế hoạch tiêu diệt gọn. Khoảnh rừng xác định nơi ẩn nấp của chúng với Bá không có gì xa lạ cả. Những năm trước, Bá đã từng cùng người làng vào hái nấm, đào măng. Bá hồi hộp, biết đâu một tiếng pằng từ một phía nào đó xuyên qua ngực sẽ kết thúc cuộc đời của Bá. Chưa kịp trấn tĩnh, Bá đã nghe tiếng rèn rẹt vút qua đầu, Bá lao về phía trước, nấp vào ụ đất và ngắm bắn. Loạt AR15 xé gió rồi cắm phầm phập vào những thân cây to hai ba người ôm. Một chiến sĩ du kích của ta đang ôm súng nép bên gốc cây chợt khựng lên rồi ngã vật xuống. Qua ống nhắm, Bá thấy một thân hình đang di chuyển lấp ló sau bụi mây. Bá bóp cò, đoàng. Một tiếng hự đứt quãng. Tên Fulro nằm sóng soài, máu trào bên mang tai. Bá chầm chậm trườn lại. Mặt nó non choẹt, cặp môi dày và mớ tóc xoăn lấm lem bùn đất. Tên này xem chừng mới mười lăm mười bảy. Trẻ quá, chắc chỉ vì nghe theo lời xúi dục, dụ dỗ của bọn Fulro cáo già. Bá ngồi bệt xuống. Vậy đó, sự sống và cái chết chỉ là cái chớp mắt.
Tiễu trừ Fulro xong, Bá được giới thiệu kết nạp Đảng và được chính quyền giao phụ trách lực lượng dân quân du kích xã. Cuộc sống đã yên bình trở lại, vùng quê đất đỏ Nâm Jah trở thành nơi tiếp nhận những luồng di dân theo chương trình kinh tế mới. Trụ sở đảng ủy, ủy ban xã được xây mới khang trang và Bá cũng đã có cái phòng làm việc của riêng mình. Người ta nhìn thấy ở Bá sự chín chắn, mạnh mẽ và rốt ráo với công việc bởi vậy không lâu sau Bá đã là xã đội trưởng. Là cán bộ đấy. Bá ngả người ra chiếc ghế gỗ xin từ phòng ông Bí thư đảng ủy rung đùi khoan khoái. Xung quanh Bá, vẫn đó những người anh em tâm giao từng chung lưng, đấu cật diệt Fulro.
Gió rừng thăm thẳm – Tiểu thuyết của Đặng Bá Canh, NXB Hội Nhà văn 2024
Những năm sau đó, dân kinh tế mới vào ngày một đông, cái áo chật chội của xã Nâm Jah cần phải được cởi bỏ để tạo động lực cho phát triển. Vậy là xã Nâm Jah đã được tách ra thành hai xã. Xã mới Nâm Lar ra đời. Nếu ngồi mãi đây cũng rất khó mà phát triển. Bá không an phận với cái ghế hiện tại, nhưng khổ nỗi Bá vẫn chưa có được những mối quan hệ với cấp trên để mà tìm kiếm một vị trí mới. Cái chức xã đội trưởng như Bá, quanh đi quẩn lại ngoài mấy ông đảng ủy, ủy ban xã thì cũng chỉ quen biết thêm chỗ huyện đội. Đang đau đầu với những loay hoay chưa có đường ra, thì chẳng hiểu công tác cán bộ kiểu gì, người ta lại điều Bá qua làm Phó chủ tịch phụ trách an ninh xã Nâm Lar. Nhiều lúc Bá nghĩ lại, quả cha ông nói cấm có sai, đời may hơn khôn. Nào Bá có chạy chọt nhờ vả gì ai đâu, vậy mà vẫn được cân nhắc. Vị trí công tác này sẽ rộng đường mở ra các mối quan hệ cho Bá rồi. Điều đó làm cho Bá thêm tự tin và gan dạ. Năm đó, Bá mới hai mươi tám tuổi.
Chủ tịch huyện vỗ vai bảo.
– Chú em được đó! Tuổi trẻ tài cao. Nói được làm được làm được. Tôi thích những người như chú.
Bá mừng rơn.
– Dạ, cảm ơn anh đã động viên, khuyến khích. Em sẽ cố gắng phấn đấu không phụ lòng tin của các anh ạ.
– Hì hì. Lòng tin của tôi thôi. Các vị khác thì tôi không biết.
Đấy nhé. Lời ăn tiếng nói cũng phải nhắc lên đặt xuống, nói là phải chuẩn chỉnh. Nói hớ không chỉ mất lòng mà có khi còn vạ vào thân. Bá trấn tĩnh nhanh lắm. Gần chục năm tham gia du kích rồi làm công tác xã đã cho Bá nhiều kinh nghiệm xương máu. Hễ thằng nào mà hấp tấp, mất bình tĩnh lại cứ ham hố quyền lực, không chóng thì chầy có ngày sớm về cuốc rẫy cho vợ.
– Dạ, được anh quan tâm, em thấy mình tự tin và thêm phần nỗ lực hơn nữa ạ.
– Ừ. Địa bàn chú em giờ dân kinh tế mới rồi dân di cư tự do vào đông. Rồi rừng rú, gỗ lạt, phức tạp về an ninh đấy. Không lơ là được đâu. Đây là lúc để chú em chứng tỏ phẩm chất, bản lĩnh của người lính.
Là lời nhắc nhở. Liệu mà làm cho tốt, để xảy ra chuyện gì về an ninh trật tự thì hãy coi chừng. Bá hiểu, cơ hội kết thân với chủ tịch huyện đã đến. Đúng là phải quan hệ. Quan hệ là đòn bẩy cho sự phát triển công danh sự nghiệp. Bá thấy rồi, đố ông nào tài giỏi đến đâu không có người đỡ đầu mà lên được ông này bà nọ ở cái đất cao nguyên này.
Nâm Lar dần trở thành nơi dân cư mọi miền đất nước dồn về phát rừng, dọn rẫy để thực hiện giấc mơ thoát khỏi sự truy đuổi của đói nghèo trên mỗi làng quê. Kẻ ra sức khai hoang khẩn đất để hình thành ruộng rẫy, người lại trở thành công nhân nông trường cà phê, cao su. Từng thôn, từng làng mới được lập nên. Người ta đem cả tên xóm, tên làng ngoài quê cũ đặt tên chợ, tên thôn trên quê mới. Cái không khí lao động khẩn trương, tiếng chặt cây, xẻ gỗ ầm ào xé toạc rừng ngàn. Dân vùng nào cũng muốn bà con mình làm lãnh đạo thôn, lãnh đạo xã cả. Nhiều ghế lãnh đạo trên xã phải chia sao cho thật hài hòa, mang tính chất đại diện. Mà chẳng phải đại diện gì đâu, phe nhóm cả đấy. Dân vùng nào mạnh, đại diện người vùng đó làm lãnh đạo. Cái sự thật hiển nhiên bao đời ấy ai mà chẳng biết. Nhưng áp ba cái quan niệm vùng miền vào đây có khi lại sai. Bá chẳng cần đồng hương đồng khói gì hết. Mang tiếng. Những người mà Bá tin tưởng nhất vẫn là anh em từng là dân quân, du kích. Đó là những người đã dám đối mặt với bọn Fulro liều lĩnh, đã từng sát cánh bên nhau ở những thời điểm nguy nan nhất. Bây giờ Bá mà giúp đỡ, đùm bọc được họ, cái ơn ấy họ mang suốt đời. Vậy là Bá cũng tập hợp lực lượng cho mình. Bá đề xuất nhân sự với đảng ủy, ủy ban bố trí những chức danh như xã đội trưởng, trưởng công an, tổ trưởng dân quân các thôn, xóm phải là những người đã kinh qua chiến đấu. Cái này còn ai am tường bằng Bá. Và khi đó, Bá dễ dàng bố trí chiến hữu của mình ngồi vào những cái ghế tưởng như chẳng ai quan tâm mà thực ra vô cùng quan trọng, chí ít là đối với công danh, sự nghiệp của Bá về sau.
Cái hôm ấy, cái hôm đánh dấu bước ngoặt trong quãng dài con đường công danh của Bá. Cái hôm Bá đang tức bực với tay chủ tịch xã, cái lão già việc gì cũng muốn nhúng tay vào mà đôi khi chỉ là ba thứ lặt vặt, cỏn con. Thực ra với Bá không quan trọng. Lão là thủ trưởng, làm bộ làm tịch chút thì cũng là chuyện thường. Bá thấy rồi, mấy tay này ấy mà, sợ nhất là bị coi thường, bởi vậy phải khuấy lên, phải hoạnh họe một chút thì cấp dưới mới sợ sệt mình, nhắc cho nhớ rằng, à trên đầu mình còn có thủ trưởng. Mà lão cũng có trụ lại ở cái ủy ban xã này lâu nữa đâu. Vài ba năm nữa là đến tuổi về ôm cái đít vại sành của mụ vợ khắm khú ngủ nghỉ thôi. Thế nhưng khi lão cứ nhắc nhở Bá về tình hình an ninh trật tự là Bá bực.
– Chú mày rà soát lại tình hình an ninh trong xã đi nhé. Thấy người dân phản ánh, dạo này trật tự trị an trong nhiều thôn lộn xộn lắm. Sắp sửa mùa màng, cà phê mất đường cà phê, lúa mất đường lúa. Hỏng.
Đúng là có chuyện ăn cắp vặt trong thôn, trong xóm thật nhưng cái chuyện đánh lộn, đập bậy thì bấy nay không có. Sau mấy vụ tào lao chỉ vì vài ba cái xích mích nho nhỏ giữa dân vùng nọ vùng kia mà xảy ra cãi vã, xô xát, Bá cho anh em dân quân gom về trụ sở hết. Cứ để đó, cho ngồi trong phòng tối hai đêm, lôi ra giáo huấn, răn đe cho mấy đường, thằng nào thằng nấy im re, sợ đái cả quần. Thế mà giờ lão chủ tịch lên giọng bảo phát: hỏng.
– Hỏng là hỏng thế nào đồng chí chủ tịch?
Giọng Bá đã hơi đanh.
– Thì đó. Chả lẽ chú mày không thấy, tình hình an ninh trật tự như thế là cả một sự thất bại của chính quyền chúng ta à?
Bá nhếch mép cười.
– Đồng chí ạ! Đừng nghiêm trọng vấn đề. Đảng ủy và tập thể ủy ban đã giao cho tôi nhiệm vụ phụ trách an ninh trên địa bàn. Có gì sai sót tôi chịu trách nhiệm trước Đảng ủy, tập thể ủy ban và cá nhân đồng chí.
Chủ tịch lùi ra một chút, ngạc nhiên nhìn từ chân lên đầu Bá. Ối trời, cái gã thanh niên này gớm ghê nhỉ. Nó đang nói với cấp trên của nó đây á.
– Này, đồng chí! Chủ tịch nghiêm sắc mặt lại: tôi yêu cầu đồng chí kiểm điểm trước trước tập thể đảng ủy và ủy ban vì đã không hoàn thành nhiệm vụ đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn.
Nói xong, chủ tịch một mạch đi thẳng. Bá biết, khi đề cập đến chuyện kiểm điểm tức là lão đã đuối lý và bất lực. Kệ lão. Bây giờ không còn như trước nữa nhé. Sức mấy mà e dè, nhún nhường lão. Để thử coi lão làm được gì nào. Tâm trạng đang bực bội thì Chủ tịch huyện Phạm Đức Trà gọi.
– Chú mày dạo này xa cách quá đấy. Rảnh không, chiều ghé chỗ anh đi.
Chủ tịch huyện ngổn ngang trăm công nghìn việc gọi điện chắc phải có chuyện gì quan trọng lắm đây. Mà cái giọng điệu vừa như trách cứ, vừa như  bỗ bã thân mật làm Bá háo hức và khấp khởi. Bao buồn bực tan biến, Bá cũng quên hẳn cái vụ tranh cãi với lão chủ tịch xã.
Chủ tịch huyện thong thả đứng dậy khỏi cái ghế bọc da màu đồng xỉn rồi vươn vai nhìn Bá tươi cười.
– Việc nhiều quá chú em ạ. Ước gì cái bánh xe thời gian nó quay ngược lại tuổi ba mươi như chú.
Không biết chuyện gì mà câu nói của chủ tịch huyện đã nhuốm màu tâm sự. Bá cười, cái cười hân hoan khấp khởi mà đầy bình tĩnh.
– Anh cũng còn trẻ chứ nào đã già đâu. Chỉ có điều anh lo cho việc chung nhiều quá nên chưa để ý sức khỏe cho mình thôi.
– Thì đây, đây cũng là việc chung chú em nhá.
Chủ tịch huyện dừng tay rót trà ngước lên nhìn thẳng vào mắt Bá. Cái nhìn đó, mãi về sau vẫn ám ảnh Bá. Cái nhìn như muốn đọc thấu tận tâm can người đối diện. Những ai có cái nhìn đó tuyệt đối đừng phụ lòng tin của họ.
– Dạ em nghe.
Bá ngoan ngoãn và khiêm nhường.
– Huyện ủy và anh đang cân nhắc để chú em cáng đáng nhiệm vụ nặng nề hơn.
Một sự phấn khích ngập tràn lòng Bá. Nhưng Bá kịp kiềm chế lại. Lúc như thế này, những người từng trải, lọc lõi ở đời như chủ tịch huyện họ đang thử thần kinh và tính cách của người khác đây. Chỉ cần anh chồm lên, cảm ơn rối rít nhờ quan tâm giúp đỡ, coi như người ta đã độc vị anh. Anh không chỉ là kẻ cơ hội, háo danh mà còn quá non nớt trong giao tiếp cũng như tầm nhìn. Bởi vậy, cứ thản nhiên.
– Dạ, xin cảm ơn sự tin tưởng và quan tâm của các anh. Chỉ sợ đôi lúc nó quá tầm, em cáng đáng không nổi lại phụ lòng các anh chiếu cố.
Chủ tịch huyện nhếch mép cười rồi gật gật đầu, đưa ly trà nhấp giọng.
– Chú còn nhớ lần anh nói, chúng ta cần những cán bộ dám nghĩ dám làm chứ.
– Dạ, em nhớ.
– Thì đấy. Đó là lý do mà lãnh đạo cân nhắc chú. À mà chú biết cân nhắc chú vào vị trí nào không?
Bá vẫn lờ mờ, chưa rõ có vị trí ở huyện hay xã nào đang khuyết. Bá bây giờ là phó chủ tịch xã, hẳn nếu được cân nhắc thì phải là vị trí cao hơn, quan trọng hơn. Hay đi làm chủ tịch xã nào đó.
– Dạ, em không biết anh ạ.
– Là Chủ tịch xã Nâm Lar chỗ chú đó.
Ủa. Lão Thi Bạc còn ngồi chềnh ềnh ra đấy. Lão đã ngồi đến mấy khóa huyện ủy viên rồi đại biểu hội đồng nhân dân huyện, trưởng phòng nông nghiệp, trưởng phòng tài chính. Huyện rút về xã mới Nâm Lar làm chủ tịch đã coi như là sự chấp nhận đi lùi của lão rồi, chả lẽ bây giờ cuối đời làm việc, lão lại bị hạ cấp nữa hay sao.
– Thi Bạc dính cái chính trị nội bộ. Không thể ngồi vị trí này được nữa.
Ồ. Là chuyện lý lịch. Thế mấy chục năm nay không ai biết gì về lý lịch của Thi Bạc sao. Các đoàn thể, tổ chức đảng rồi đồng chí, đồng nghiệp đâu? Chẳng lẽ không ai biết gì về lý lịch của Thi Bạc.
– Chuyện đó chú em chỉ biết vậy là được rồi.
Chủ tịch huyện nghiêm sắc mặt. Ông nhắc nhở Bá đấy. Quan tâm đến cái đang diễn ra thôi, vì sao nó như thế, tức là cái nguyên nhân cứ kệ nó. Đó là chuyện của người khác, không nên biết, không nên quan tâm. Biết nhiều đôi khi không những không tốt mà còn là tai họa.
– Anh ủng hộ chú mày hết sức hết mình. Chỗ đồng chí bí thư huyện ủy, anh đã trao đổi, nhưng chú mày phải gặp để mà tính đi nhé.
Vậy là suôn sẻ rồi. Nhưng mọi chuyện đến quá đỗi bất ngờ. Ân nhân của Bá là đây chứ đâu. Dễ gì kiếm được một lãnh đạo quý mến mình. Nhưng nói vậy mà không phải đâu nhá. Đừng ngồi đó mà chờ. Người ta giúp là quý hóa lắm rồi nhưng chẳng ai cảm ơn bằng nước bọt. Cái này Bá thừa biết. Để Chủ tịch huyện trở thành người bảo trợ cho mình còn là cả một con dốc thăm thẳm. Trước mắt cứ nghe lời Chủ tịch xin gặp Bí thư huyện ủy.
Bí thư mới điều động trên tỉnh về, thuộc diện tuổi trẻ tài cao. Bá hồi hộp và háo hức được gặp người mà Bá mới chỉ được nghe danh. Nghe nói Bí thư có phong cách nói chuyện ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề, hiếm khi vòng vo, lê thê dài dòng. Phong cách ấy làm ớn rất nhiều anh cán bộ làm việc theo kiểu qua loa, đại khái.
– Dạ, em chào đồng chí bí thư ạ.
Bá lễ phép, đứng sát vào vách cửa phòng làm việc của bí thư huyện ủy.
– Ồ, anh Bá phải không? Nghe tên anh nhiều lắm rồi đấy nhá. Chốt an ninh vững chắc nơi xóm thôn hả? Ngồi xuống, ngồi xuống đi anh.
Bí thư huyện ủy người đậm chắc, mái tóc bồng bềnh rẽ ngôi, cặp kính cận dày và nụ cười chực sẵn trên môi. Sắc vóc như này có khi người ta dễ lầm tưởng là ông giáo hay nhà báo chứ ai nghĩ đây là người đứng đầu huyện ủy.
– Dạ, mấy lần em tính đến thăm anh nhưng biết anh bận nhiều nên chưa dám phiền anh ạ.
– Ôi, phiền hà gì đâu. Uống nước đi anh.
Mở đầu câu chuyện coi như đã ổn. Tiếp theo sẽ đi vào vấn đề như thế nào đây. Bá đang băn khoăn thì Bí thư huyện ủy đã lên tiếng.
– Chỗ anh, đồng chí Chủ tịch đã trao đổi với tôi rồi. Tôi chưa biết nhiều về anh. Nhưng thôi được, tôi tin đồng chí Chủ tịch.
Đấy. Chưa bao giờ gặp được một ai đi thẳng vào việc như này cả. Khỏi vòng vo tam quốc. Ông này chắc dân được nhờ đây. Nhưng chả lẽ cái ghế chủ tịch xã mà nó nhẹ nhàng và đơn giản như lời của Bí thư huyện ủy hay sao.
– Dạ, thưa anh, cảm ơn anh đã tin tưởng em. Em sẽ cố gắng không phụ lòng tin của các anh đâu ạ.
– Phải nói là đừng phụ lòng tin của nhân dân xã anh ấy. Cố gắng lên nhé. Chủ trương là thế, còn lại thủ tục sẽ phải làm theo quy trình.
Bá ra về, lòng lâng lâng, bước chân tì miết lên những bậc cầu thang của tòa nhà Văn phòng huyện ủy. Quý Bí thư huyện ủy một thì phải nể Chủ tịch huyện mười. Thế mới biết cái uy của Chủ tịch Phạm Đức Trà. Ân nhân là đây, người bảo trợ là đây chứ đâu nữa. Bất giác, cái bảng tên Hoàng Văn Bá, Chủ tịch ủy ban nhân dân xã cứ vờn vờn trước mặt Bá.
Thi Bạc được điều lên lại huyện và bố trí cho cái chức Phó trưởng phòng văn hóa thông tin huyện. Người ta kể, buổi cuối cùng có mặt ở xã, Thi Bạc chẳng nể nang, ngại ngần mà cứ chỉ về phía phòng làm việc của Bá mà chửi.
– Mẹ! Thằng nhãi ranh. Giở trò dơ cướp ghế. Thèm khát cái ghế đến thế cơ à, nói với ông tiếng, ông nhường cho. Con nít mà tinh tướng.
Chửi thì chửi vậy nhưng nào có ai nghe. Tất cả đang bận dọn dẹp, chuẩn bị phòng cho Chủ tịch Hoàng Văn Bá. Hôm đó Bá bận cuộc họp trên huyện.
 
***
 
Nâm Lar là xã vùng biên, kéo dài từ chân dãy Nâm Bla đến tận Đăk Prih. Trừ những khoảnh đất sình lầy và đất ven những ngọn đồi thoải thoải dân đang khai phá để trồng lúa, cà phê, cao su thì vẫn còn đó ngút ngàn rừng nguyên sinh. Khi mùa gió tới, trùng điệp những cánh rừng ầm ào gào thét trong mênh mông thâm u. Đây cũng là lâm phần của rất nhiều lâm trường có tiếng cả vùng cao nguyên như Đăk Sor, Đăk Brê, Đăk Thốt… Mỗi lâm trường được giao quản lý, bảo vệ hàng chục ngàn héc ta. Rừng vàng thì phải làm sao để khai thác cái nguồn tài nguyên quý giá ấy mà làm giàu cho xã hội chứ. Vậy là các hoạt động khai thác lâm sản diễn ra một cách tràn lan, vô tội vạ. Khai thác gỗ theo chỉ tiêu có, khai thác lậu của lâm tặc có, người dân cưa chặt gỗ để dựng lán làm nhà có. Ấy thế nhưng hoành tráng và khủng khiếp nhất vẫn là khai thác gỗ theo chỉ tiêu giao từ trên xuống. Những xí nghiệp chế biến lâm sản của các liên hiệp nông lâm trường thực sự là một cỗ máy hoàn hảo cho việc khai thác gỗ. Khai thác xong, gỗ được tập kết tại các nhà xưởng để xẻ thành gỗ hộp, gỗ khí. Vô cùng vô tận những cẩm, hương, cà te, sao, dầu dó chất thành núi, thành đồi. Và rồi ngày đêm hàng trăm chiếc xe tải từ Sài Gòn, miền Tây ngược ngàn kéo gỗ. Núi rừng Nâm Lar trở thành một đại công trường khai thác lâm sản. Những tuyến đường cắt qua xã để ra quốc lộ xe tải nối đuôi nhau ngược xuôi chở gỗ. Tất nhiên việc đó thuộc về chủ trương, các bộ phận nông lâm trường cứ thế mà triển khai dưới sự giám sát của lực lượng kiểm lâm. Vậy nhưng đã qua địa bàn xã thì cũng phải báo với chính quyền địa phương một tiếng. Thằng Chương trưởng công an xã và thằng Hòe xã đội trưởng nói cũng có lý.
– Chủ tịch xem thế nào chứ thế này là không ổn rồi. Mấy tháng nay chúng cứ cưa chặt, kéo xẻ và chở gỗ lạt rầm rầm mà chẳng đếm xỉa gì đến chính quyền mình tí nào cả. Ít ra về mặt an ninh, ta không đảm bảo cho chúng thì chúng có yên ổn mà làm ăn không. Hay chúng coi thường ta?
Cái này có cần báo cáo lãnh đạo huyện không nhỉ? Bá lăn tăn suy nghĩ. Nếu báo sợ lãnh đạo bảo các ông cứ hay để ý, đó chẳng phải là chuyện các ông. Nếu không báo cáo lỡ có chuyện gì về an ninh trật tự, chúng lại bảo địa phương làm không tốt. Mà nói như thằng Chương và thằng Hòe thì chắc chúng nó chẳng xem xã đây ra gì rồi. Hay để cho mấy đứa dân quân tuýt vài ba xe lại thử xem chúng phản ứng thế nào. Nếu gắt gao, căng thẳng quá cứ nói đang làm nhiệm vụ gìn giữ an ninh trật tự trên địa bàn. Nghĩ vậy Bá gật đầu cho bọn thằng Chương, thường Hòe làm. Giữa khuya, khi cái tĩnh mịch của rừng ngàn bị xé toang bởi ánh sáng đèn pha và tiếng gầm rú của từng dãy xe chuyên chở gỗ nối đuôi nhau ậm ạch tìm đường ra quốc lộ thì đám dân quân xã Nâm Lar đã chờ sẵn. Tài xế xe đi đầu khựng lại khi thấy cả chục đèn pin loang loáng ra dấu dừng xe. Quái, ai? Ai làm chuyện này. Suốt mấy tháng đang yên đang lành, hay bọn cướp đường?
– Các anh là ai? Có việc gì?
– Dân quân xã Nâm Lar. Đề nghị các anh cho kiểm tra an ninh.
– An ninh cái gì. Chúng tôi đang làm nhiệm vụ chở gỗ về cho nhà máy chế biến dưới Sài Gòn.
Vừa nói tài xế vừa ấn ga lao xe về phía trước. Bọn thằng Chương, thằng Hòe rút ngay khẩu AR15 bắn xèn xẹt vào lốp xe. Xe lảo đảo. Tài xế thắng kít, mặt cắt không còn giọt máu. Đừng đùa với bọn thằng Chương, thằng Hòe. Chúng vốn cũng là phường lưu manh trộm cắp, đâm chém. Quậy phá ở quê chán rồi trốn biệt vô Tây Nguyên, giờ được Bá thu nạp, dần dần thành cán bộ phụ trách an ninh trật tự trên địa bàn xã đấy. Và cách này xem ra có hiệu quả. Ngay hôm sau, mấy xí nghiệp chế biễn gỗ dưới xuôi đã lên xin trao đổi và làm việc với chính quyền xã. Bá ngồi đó, điềm nhiên, đĩnh đạc.
– Đều là công việc, là nhiệm vụ được giao cả. Chúng tôi nào đâu muốn làm khó các anh nhưng khi vào địa phương khai thác, vận chuyển lâm sản, các anh phải cho chúng tôi biết chứ.
– Vâng, vâng! Báo cáo anh là chúng tôi tưởng việc này bên các nông lâm trường đã làm việc thống nhất cùng các anh rồi.
– Nông lâm trường làm việc của nông lâm trường, chúng tôi làm việc của chúng tôi. Thế thử hỏi, có chuyện gì về trấn lột, cướp bóc hàng hóa hay uy hiếp tài xế thì ai chịu trách nhiệm. Không chính quyền địa phương thì là ai?
Thế nhé. Đừng có mà coi thường chính quyền địa phương. Mà huỵch toẹt ra là đừng coi thường Hoàng Văn Bá. Mấy tay dưới xuôi liếc mắt nhìn nhau rồi nhỏ nhẹ ra về.
– Vâng anh. Cái này chúng tôi sơ suất, thành thật xin lỗi. Anh xem có cách nào giải quyết thấu đáo, nhanh gọn giúp chúng tôi với ạ.
Cái này thì Bá vẫn chưa nghĩ đến. Ý chúng là phần trăm lợi nhuận đây mà. Được, phải có chứ. Cứ để chúng đưa ra cái giá xem đắt rẻ thế nào. Nhưng phải kiểm soát toàn bộ xe cộ, máy móc ra vào địa bàn, tuyệt không bỏ lọt chuyến nào hết.
– Còn tùy thiện chí các anh. Thống nhất vậy đi.
Thằng Hòe tham mưu lập chốt ngay ngã ba lối vào cửa rừng lâm trường Đăk Thốt và lâm trường Đăk Sor. Xe nào cho qua thì cấp cái giấy chính quyền, coi như là hợp pháp. Hợp pháp cái gì, cái này là kiểu làm luật thôi. Địa phương chẳng có cái phận sự và quyền hành nào thế cả. Nhưng kệ, cấp trên nào để ý ba cái chuyện đó. Cứ làm. Nghĩ vậy Bá gật đầu để thằng Hòe và thằng Chương cho lính lập chốt kiểm tra.
Bá không bao giờ ôm hết. Bá ăn cơm thì cũng để anh em có chén cháo mà húp. Bá thấm lắm, cái câu: Món lợi trước mắt chớ có tham. Tham quá có ngày người ta móc họng, móc gan ra. Bá chơi đẹp nên đám thằng Hòe, thằng Chương một lòng dốc sức cáng đáng mọi việc Bá cắt đặt. Dần dần, như một điều tất nhiên, muốn vận chuyển gỗ ra khỏi địa bàn Nâm Lar nhất định phải có giấy xác nhận của địa phương, cái giấy mà dân làm gỗ hay cánh tài xế gọi tắt là giấy ông Bá.
Bá nghĩ đến Chủ tịch huyện Phạm Đức Trà. Biết đâu chuyện Bá cậy quyền làm liều đã đến tai ông. Nhưng đã lâu lâu mà không thấy ông nhắc nhở hay đề cập gì đến chuyện đó cả. À, không biết Bá hiểu có đúng không, ông đang giả lờ giả tảng xem Bá thông minh và nhạy bén đến cỡ  nào. Nếu biết điều, hỏi ý kiến ông, chia sẻ cùng ông mọi thứ, ông ủng hộ. Còn cứ khư khư chỉ biết túi mình căng đẫy thì cho cơ quan chức năng nhảy vào cuộc, lôi cổ ra mà dần cho một trận, cho thân bại danh liệt luôn. Nhìn mà sống, không cần phải nói nhiều. Lắm tay làm việc dưới quyền ông, chỉ vì khôn lỏi, không biết điều mà cuối cùng vẫn chỉ là anh lính quèn bởi ông không đời nào nâng đỡ. Bá đến nhà, ông vẫn niềm nở tiếp.
– Dạ, báo cáo anh mấy xí nghiệp thu mua gỗ dưới Sài Gòn người ta có chút quà cảm ơn địa phương hỗ trợ. Lộc bất tận hưởng, em gửi anh ạ.
Có thế chứ. Ông đã nhìn không nhầm người. Đây là mẫu người ông đang tìm kiếm để đỡ đầu, để thâu nạp và để ông sai khiến. Tất nhiên sai khiến những thứ vừa sức với chúng, nếu không hậu quả để lại ông gánh chứ ai.
– Cảm ơn chú em. Anh nghe nói về vụ này rồi. Chúng mày liều lĩnh quá. Cái đó là trách nhiệm kiểm lâm. Chúng mày chỉ phối hợp thôi. Bên đó có nói với anh. Anh đã có ý kiến, bảo thôi, coi như chúng nó hỗ trợ anh em chứ bên kiểm lâm nhiều việc làm không xuể.
Thì đó. Nhờ có tiếng nói của chủ tịch huyện không thì cỡ như lão Yên Hạt trưởng kiểm lâm huyện mà không làm rùm beng lên mới lạ. Cái lão, đi đâu, đứng đâu, ngồi đâu cứ khìn khịt mũi như mũi chó, chuyện gì mà qua mắt được lão. Mấy hôm gặp nhau, lão vẫn tay bắt mặt mừng nhưng nhìn kỹ thái độ lão, Bá biết lão khó chịu và bực tức lắm. Thì bực tức là đúng rồi. Miếng ăn ngon lành, bổ béo cỡ đó giờ có kẻ hớt mất một phần thử hỏi không căm, không tức sao được.
– Dạ, cũng là nhờ anh nâng đỡ, tạo điều kiện ạ.
– Ừ! Chủ tịch huyện cười khe khẽ rồi bất giác quay sang vỗ vai Bá.
– Này chú mày có khi qua làm kiểm lâm lại tốt hơn ấy nhỉ.
Mấy hôm, họp trên huyện, Bá cũng nghe râm ran rằng, Chủ tịch huyện sắp được điều động lên làm Chi cục trưởng Chi cục kiểm lâm tỉnh. Cái ghế mà ở xứ này nó như là thứ bùa mê, thuốc lú làm nhiều kẻ tơ tưởng, thèm thuồng. Vậy là chủ tịch dò xét xem ý tứ Bá như thế nào rồi đây. Chủ tịch xã như Bá lẽ dĩ nhiên có điều chuyển công tác qua đó, phải là hạt trưởng kiểm lâm, chí ít cũng cái chân hạt phó. Thèm muốn bấy nay của Bá đây rồi. Nhưng Bá vẫn cứ phải khiêm nhường và tự trọng.
– Dạ, anh làm em bất ngờ quá! Em cũng có nghe nói anh sắp lên phụ trách ngành kiểm lâm của tỉnh mình.
Chủ tịch huyện trầm ngâm một lúc rồi thở phào khoan khoái.
– Đang làm quy trình. Chắc qua tháng nhận nhiệm vụ mới. Tôi qua bên đó cho mọi thứ ổn định, vận hành tuần tự rồi chú qua với tôi.
Bá tính hỏi thêm rằng nếu chủ tịch giúp đỡ thì qua đó Bá sẽ đảm đương công việc gì. Nhưng hỏi thế hóa ra lại cho thấy tư duy nông cạn, rào trước, đón sau. Sắp xếp việc gì, chủ tịch huyện khắc biết. Bá thấy phừng phừng bên tai.
 
… Ở cả cái vùng cao nguyên rộng lớn, khi nói về ngành kiểm lâm, người ta nghĩ ngay đến các trạm kiểm soát lâm sản. Một trong những trạm kiểm soát lâm sản lớn nhất vùng là trạm Bù Manh. Trạm Bù Manh được gọi là trạm vàng của lực lượng kiểm lâm. Vậy mà lúc này, Bá lại được kiểm lâm tỉnh cân nhắc bố trí vào cái chức Trạm trưởng trạm kiểm soát lâm sản Bù Manh. Bá có nằm mơ không? Mấy ngày liền Bá xốn xang, chộn rộn khi nghe người ta nhỏ to về chuyện đó. Người ta nhỏ to có cơ sở, Bá là chỗ thân tín của chi cục trưởng nên không bố trí Bá thì bố trí ai. Mà ở trạm kiểm soát lâm sản Bù Manh, đố ông nào ngồi được quá ba năm. Nó nhạy cảm lắm. Có ông về vỏn vẹn được năm đã phải nhận quyết định điều động đi nơi khác. Nguyên nhân thì ai chẳng biết. Tham quá mà lại chẳng biết điều. Ăn mười thì khạc ra ba cho các sếp, để các vị còn để mắt giữ ghế cho. Đằng này, mười phần ăn hết cả mười thì chết là phải.
Việc điều động Bá được triển khai gấp rút và nhanh gọn lắm. Nhiều kẻ buồn bực, ghen tức. Đều là dân có máu mặt trong ngành kiểm lâm, họ đã ngắm nghía cái vị trí này khá lâu, khi nghe tin lão Sếnh sắp bay ghế, họ lòn lót cửa trước cửa sau vậy mà cuối cùng vẫn sểnh mất. Bá biết chuyện đó nhưng chỉ cười mỉm. Tưởng mấy cha khôn ngoan, lọc lõi ở đời hóa ra cũng chỉ là phường ngơ ngơ, ngáo ngáo. Nghiệp vụ và kinh nghiệm công tác của mấy cha chỗ này không có đất dụng võ rồi. Chủ tịch huyện vốn chỉ biết đến ngành lâm nghiệp qua sách vở mà chưa một lần cọ sát thực tế, nay ngồi vào ghế cao nhất của ngành ở cái tỉnh này, nếu cất mấy cha ngồi vào ghế Trạm trưởng Bù Manh thì khác gì để mấy cha xỏ mũi. Mấy cha giỏi cứ làm cán bộ chuyên môn ở chi cục để có thời gian mà tham mưu đề xuất. Ghế trạm Bù Manh không phải dành cho mấy cha. Nhưng cũng rất nhiều người vui mừng. Người vui đầu tiên là tay Vĩnh phó chủ tịch xã. Nghe nói đây là em rể của vị nào lãnh đạo lớn trên tỉnh. Vĩnh muốn phát triển hơn nữa thì phải ngồi vào cái ghế thủ trưởng đơn vị để trui rèn năng lực và bản lĩnh. Bởi thế, còn dịp nào tốt hơn để tiếp quản ghế Chủ tịch xã Nâm Lar tốt như lúc này. Nhưng vui nhất phải là hội thằng Chương, thằng Hòe và đám râu ria đệ tử. Chúng nó muốn được Bá đưa qua trạm Bù Manh. Chúng nó xin đi cũng phải. Mấy thằng là dân tứ xứ về đây phát rẫy, khai hoang. Bao năm cực nhọc, gia đình vợ con chúng cơm còn độn củ mì. Qua đó, một phút đổi đời, bạc tiền rủng rỉnh, vợ con thôi đói khát, rên la. Ai mà chẳng muốn. Nhưng Bá không thể đưa đi hết được.
– Trước mắt tao chỉ đưa thằng Hòe. Chúng mày cứ từ từ rồi tao tính.
Thằng Chương và nhóm dân quân của nó hụt hẫng, buồn nản.
– Này Chương ạ. Mày đang là Trưởng công an xã. Mày qua đó giờ cũng chỉ là thằng nhân viên quèn. Hãy ở lại đi. Làm cho tốt, phấn đấu rồi tao tính tiếp cho mày.
Bá đem thằng Hòe qua trước là có lý của Bá. Nó là thằng điềm đạm, ít nói. Trạm Bù Manh chẳng phải là cái chốt kiểm tra để kiếm mấy đồng bôi trơn của tụi xe gỗ. Chỗ này cần những tay có vẻ bề ngoài chuẩn chỉnh, mực thước. Nó là cái bộ mặt của ngành kiểm lâm tỉnh. Có chuyện gì phản ánh một cái không chỉ gây rắc rối cho Bá mà còn ảnh hưởng đến người đứng đầu ngành. Thằng Chương xem chừng cũng nguôi ngoai. Dù gì nó cũng biết rõ tính Bá mấy năm nay rồi. Sử dụng nó nhưng luôn bao bọc, bảo vệ chứ chưa bao giờ lợi dụng xong rồi vứt sọt rác theo kiểu vắt chanh.
… Trạm kiểm soát lâm sản Bù Manh nằm ngay quốc lộ, thuộc địa phận xã Nâm Lar, giáp ranh tỉnh bạn. Cả gần chục năm rồi, trạm kiểm soát Bù Manh vẫn thế, với 2 tòa nhà lợp ngói cũ kỹ bé tin hin. Nó đối lập với hai cái chốt chặn to tướng có chắn barie bằng sắt nặng chình chịnh. Từ lâu Bá vẫn nghe người ta đồn đại, vần vè là trong cái nhà be bé có những cuộc thỏa thuận làm ăn to to. Nhưng cứ kệ đã. Bá thử quăng mình xuống cái ghế Trạm trưởng. Cái ghế mây lâu ngày kêu cót két. Không được, hèn gì mấy cha ngồi ghế này chẳng cha nào yên thân. Ít ra cũng phải mua mới cái ghế gỗ ngồi cho êm đít. Bá ngước lên, cánh cửa phòng của Bá, bên ngoài có gắn biển: Trạm trưởng. Bá tự nhiên nghĩ đến cái chức danh như của bên trạm thú y hay cây con giống và bật cười một mình.
Trạm phó tóc đã hoa râm e dè bước vào phòng Bá.
– Thưa anh. Bọn em đã nhận được văn bản của trên, báo hôm nay sẽ làm lễ công bố quyết định và bàn giao công việc giữa bác Sếnh và anh. Xin ý kiến chỉ đạo của anh xem cơ quan mình cần chuẩn bị gì ạ.
Bá quét một lượt từ đầu đến chân trạm phó. Dáng này là dáng quân sư, thư lại. Khiêm cung, nhỏ nhẹ nhưng mưu mẹo cũng đầy mình chứ chẳng phải phường ăn khoai cả rổ, ăn chó cả con đâu.
– Trang trọng. Đơn giản nhưng phải trang trọng. Có cả đồng chí chi cục trưởng chi cục kiểm lâm xuống dự.
– Dạ! xin chấp hành ý kiến của anh.
– Chuẩn bị chu đáo từ trước. Trừ bộ phận trực chốt còn lại phải có mặt trước hai giờ chiều đấy nhé. À, ông Sếnh?
Trạm phó hơi bối rối.
– Dạ, bác Sếnh bác ấy đã ký tất cả những nội dung bàn giao ạ. Bác ấy bảo trường hợp bác ấy bận đột xuất không đến được thì anh chỉ cần ký nữa là xong. Em đã rà soát kỹ các nội dung bàn giao rồi đấy ạ.
Bá cau mày. Làm ăn kiểu này là không được rồi. Lão Sếnh này, nghĩ Bá là trẻ con chắc. Những thứ bàn giao trong đó ai biết mô tê gì, có cả chi cục trưởng ở đây nữa. Ba mặt một lời, phải rõ ràng cụ thể, chứ nhỡ ký vào đó rồi mang vạ thì sao. Bút sa gà chết chứ giỡn à.
– Không được. Anh điện cho anh Sếnh, bảo có cả chi cục trưởng dự và chứng kiến việc bàn giao nữa, đề nghị phải có mặt.
Trạm phó hơi giật mình.
– Dạ anh. Để em chỉ đạo bên bộ phận hành chính trao đổi lại ngay với bác Sếnh.
2 giờ chiều. Tất cả mọi người trong trạm Bù Manh có mặt, chỉ trừ vài kiểm lâm viên đang thực thi nhiệm vụ ngoài chốt gác. Phòng họp yên ắng, nặng nề.
– Chúng ta chờ một chút các đồng chí nhé.
Bá mới dứt câu thì Chi cục trưởng Phạm Đức Trà mở cửa ô tô bước vào. Dáng ông khoan thai mà đường bệ. Bá nhanh nhẹn đẩy ghế bước ra ngoài, ôm chặt lấy ông.
– Dạ anh. Xin kính mời anh vào. Toàn thể anh chị em đang chờ ạ.
– Rồi, rồi, xin chào toàn thể các bạn nhé. Tớ phải hủy cuộc họp trên tỉnh để xuống đây với các cậu đấy! Ủa mà anh Sếnh đâu?
– Dạ, bác Sếnh bác ấy đang đến đấy ạ.
Rồi lão Sếnh cũng đến. Lão đảo mắt một lượt tiến lại bắt tay Chi cục trưởng.
– Dạ xin lỗi anh, tôi có chút việc đột xuất nên trễ tí. Rất mong anh thông cảm.
Nói rồi lão quay sang nhìn Bá, cười cười.
– Chào anh Bá nhé.
Cuộc họp công bố điều động công tác đối với Hoàng Văn Bá và Tạ Sếnh diễn ra nhanh gọn. Chi cục trưởng chốt lại.
– Nhiệm vụ Trạm trưởng trạm Bù Manh vô cùng nặng nề, nhiều áp lực, đòi hỏi bản lĩnh, dám chịu trách nhiệm. Tập thể đảng ủy và lãnh đạo chi cục đã cân nhắc, bàn bạc rất kỹ để thống nhất thỏa thuận với bên huyện điều động đồng chí Hoàng Văn Bá về đảm đương cương vị này. Hẳn mọi người đều nghe nói về đồng chí Bá rồi. Xin chúc mừng đồng chí.
Tiếng vỗ tay đôm đốp. Chi cục trưởng lại quay sang lão Sếnh.
– Còn anh Sếnh, tuổi cao, sức khỏe đã giảm sút. Chúng tôi cũng rất muốn làm sao để giảm áp lực công việc cho anh nên điều động anh Sếnh về làm hạt trưởng hạt kiểm lâm thị xã các đồng chí ạ. Mong anh Sếnh luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Lại những tràng pháo tay. Lão Sếnh đứng lên đón nhận tờ quyết định một cách gượng gạo. Đó đây có tiếng xì xào.
– Thế là được rồi.
– Ăn thua gì. Mới một năm.
– Một năm của lão còn hơn mấy đời anh em mình.
– Để xem ghế ông Bá bền không?
– Chưa chắc. Biết đâu cũng như lão Sếnh.
– Ừ. Chỗ ngon thì lắm kẻ dòm.
Sau buổi tiệc liên hoan, trước khi lên xe, Chi cục trưởng còn ôm vai Bá dặn dò.
– Cứ mạnh dạn mà làm. Có gì khó nói với anh.
Bá dạ dạ liên hồi vì cảm động. Dẫu biết là cái ghế Trạm trưởng Bù Manh chẳng phải chi cục trưởng cho không Bá, thế nhưng biết bao thằng đấu thầu cao ngất ngưởng mà ông nào có gật đầu đâu. Ông chỉ dành cho Bá mà thôi. Thế mới đủ biết tấm chân tình của chi cục trưởng.
 
***
 
Cứ để công việc được vận hành như cũ một thời gian để xem thế nào. Cái này Bá thừa kinh nghiệm của một phó chủ tịch rồi chủ tịch xã. Ông nào mới tiếp quản công việc mà cứ hấp tấp thay đổi ngay cái guồng máy vẫn chạy đều đều bấy lâu nay là hỏng. Nó giống như có một lực phản lại khi ta dừng đột ngột cái bánh xe đang lăn. Bởi thế, cứ từ từ. Ngày ngày, từ ô cửa chỉ đủ thò thụt cái đầu Bá ngó nghiêng quan sát và ghi chép cụ thể từng lượt xe, từng chuyến hàng là những thùng chất đầy gỗ khí, gỗ khối, gỗ hộp lưu thông qua chốt kiểm tra. Khủng khiếp, chỉ trong vòng bốn tiếng đồng hồ mà hơn năm trăm chuyến xe thông trạm. Có lúc từng đoàn xe nối nhau ùn ứ trước trạm. Xe nào muốn thông trạm, hàng hóa phải được nhân viên trạm kiểm tra nguồn gốc và hồ sơ giấy tờ phải được lãnh đạo trạm ký, đóng dấu. Mấy hôm, Bá đang ủy quyền cho trạm phó ký xác nhận. Trạm phó ngỡ ngàng.
– Dạ, anh là thủ trưởng, anh ký chứ ạ! Đâu đến lượt em.
– Thôi, trước mắt đồng chí cứ ký. Tôi cần có thời gian làm quen với nhiệm vụ mới cái đã.
Bá nói vậy thôi. Để xem thái độ tay trạm phó thế nào. Nếu đàng hoàng Bá sẽ tạo điều kiện cho mà làm ăn. Còn tinh vi thì đừng có trách.
– Anh làm trạm phó ở đây mấy năm rồi nhỉ?
– Dạ, gần ba năm anh.
– Vậy cũng lâu rồi mà! Bá cười khi rót ly nước cho trạm phó.
– Thế muốn gắn bó ở đây lâu dài hay chuyển công tác?
– Dạ. Em muốn gắn bó ở đây anh ạ. Em quen việc đây rồi. Có gì mong anh giúp đỡ.
Bá nhìn trạm phó không chớp mắt.
– Tôi cũng đã kinh qua nhiều vị trí công tác rồi. Tôi nói thẳng. Trong công việc, trong quan hệ, chung là chung mà riêng là riêng. Không nhập nhằng, tận tâm, tận lực, gắn bó lâu dài với nhau. Tôi chưa từng để ai thiệt thòi cả.
Trạm phó gật đầu lia lịa.
– Dạ, dạ! Anh có thương anh em mới thẳng thắn như vậy. Cảm ơn anh. Em hiểu rồi ạ.
Hừ. Không qua mắt Bá được đâu. Mà thực ra thì dân trong ngành người ta biết cả. Trong một trăm chuyến gỗ thông chốt thì may ra có vài chục chuyến là gỗ hợp pháp, khai thác theo chỉ tiêu có dấu búa hẳn hoi. Còn lại là gỗ khai thác lậu. Vậy thì, một chuyến gỗ vậy đi qua được trạm Bù Manh, chỉ cần một tiếng tuýt còi xe và tí nước bọt thôi sao? Để chắc chắn, Bá bố trí thằng Hòe tăng cường ra trực chốt với kiểm lâm viên của trạm, quan sát, tìm hiểu và ghi chép lại toàn bộ cái gọi là phí bồi dưỡng mà cánh tài xế chuyển cho đội trực chốt, sau đó báo lại với Bá. Trạm phó thấy vậy cũng lăng xăng ra đứng hỗ trợ anh em. Bá rà soát lại. Ba ngàn chuyến xe qua, sao toàn thấy nguồn gỗ có lý lịch. Chẳng lẽ không có chuyến gỗ lậu nào? Hay anh em sơ suất kiểm tra qua loa? Không đúng. Chắc chắn một chuyến gỗ lậu trót lọt đi qua ít nhất cũng phải để lại một phần tư giá trị nhé. À. Bấy nay Bá cho trạm phó ký xác nhận thay Bá. Ở chỗ này rồi. Bá cho gọi trạm phó lên, nghiêm giọng.
– Này ông. Tôi đã tâm tình trước với ông mà ông cố tình quên à?
– Dạ anh! Trạm phó bối rối.
– Sao ông qua mắt tôi được. Kiếm được nhiều không?
– Dạ anh. Em nào đâu có.
– Đừng vậy nhá! Tôi biết hết. Ông nhớ cho tôi nhắc một lần, không có lần hai đâu. Chút chút đó coi như cho ông. Nhưng từ giờ tôi sẽ giữ con dấu và kiểm tra, ký xác nhận từng chuyến. Rõ chưa.
Trạm phó khẽ dạ rồi lút cút đi ra. Phải thế mới được, coi như nắm được thóp nó trước khỏi sau này nhỡ đâu nó chơi mình.
Giờ thì Bá cứ phì phèo điếu thuốc, nhấp ngụm trà thơm mà ngồi trong phòng làm việc. Chuyện ngoài chốt giao cho trạm phó quán xuyến. Thò cái mặt ra ngoài đó làm gì. Con dấu thì Bá đã giữ. Cấm xe nào qua mà không cần con dấu Trạm trưởng Hoàng Văn Bá. Thằng Hòe được giao việc hỗ trợ Bá việc dấu má và sổ sách. Chuyến gỗ nào đúng là gỗ hợp pháp theo chỉ tiêu khai thác, lịch sự thì cho qua, không thì cứ nôn tiền đầy đủ. Còn lại thứ nào gỗ lậu, cứ quy ra, giá trị một phần ba chuyến. Không nói nhiều, nếu cứ cố xin xỏ, cho kiểm lâm tạm giữ xe, tịch thu gỗ.
Ngày qua ngày, những bạc tiền như dòng thác cuồn cuộn tuôn trào vào túi Hoàng Văn Bá. Bá chơi cũng đẹp. Cái khoản bồi dưỡng từ gỗ có lý lịch rõ ràng, Bá giao cho Hòe chuyển trạm phó chia anh em. Từ trạm phó đến kiểm lâm viên đều có phần cả. Người ta nói, hàng tháng, mỗi kiểm lâm viên có thể mua được dăm chỉ vàng giắt lưng. Lâu lâu, Bá bảo thằng Hòe đưa cho trạm phó thêm tí chút. Còn lại là phần của Bá.
Nhưng có vô thì cũng phải có ra. Cứ cuối tuần, Bá lại phải lên thăm chi cục trưởng. Thực ra đôi lúc Bá nghĩ thì cứ trắng phớ là đi cống nộp cho rồi. Mỗi lần như thế, ước tính một cây vàng đưa cho thủ trưởng đấy ạ. Chấp nhận thôi. Ai là người nhấc Bá lên cái ghế thơm tho quá sức tưởng tượng. Bá muốn tiếp tục ngồi hay muốn bay ghế? Thêm một thứ mà Bá chẳng biết hay hay dở. Đó là từ khi lên ngồi ghế trạm trưởng trạm Bù Manh, qua sự giới thiệu của chi cục trưởng rồi đầy rẫy các mối quan hệ khác mà Bá không nhớ nổi, lãnh đạo ngành, lãnh đạo tỉnh ai ai cũng biết Bá. Họ nhắc tên, họ thăm hỏi, họ quan tâm. Tốt thôi. Muốn phát triển cần phải có quan hệ. Thứ mà Bá một thời rất muốn có là các mối quan hệ thì bây giờ đã thừa mứa. Tính Bá xởi lởi. Gặp mặt ai, dù là lãnh đạo cấp trên hay nội bộ ngành, Bá bao hết. Thành ra ai cũng hể hả, ai cũng quý, anh anh, chú chú. Họ cũng thừa hiểu, Bá lấy tiền thiên hạ ra đãi chứ nào của Bá đâu. Nhưng ớn nhất là bấy nay, nhiều vị lãnh đạo cứ tuần đôi ba cuộc điện thoại, hỏi thăm sức khỏe và thông báo sắp đi công tác. Lắm lúc cũng bực mình. Thì nói toẹt là kiếm chút tiền lộ phí, cứ văn hoa, vòng vo vẽ vời. Nói là nói vậy chứ Bá phải có mặt để gặp gỡ các anh, chúc các anh có chuyến đi công tác thành công chứ. Chỗ nào Bá thấy không thực sự quan trọng lắm hay bận việc đột xuất Bá giao lại cho thằng Hòe. Bá cho vào sẵn phong bì, bỏ riêng thành ba ngăn: ngăn quà lãnh đạo tỉnh, ngăn quà lãnh đạo huyện và ngăn quà lãnh đạo ngành cho tiện mỗi lần thăm hỏi.
Nhưng làm gì thì làm quan trọng nhất vẫn phải giữ cái tình anh em bền chặt với ông Trà chi cục trưởng. Nghe đâu ông sắp ngồi chức to hơn trên tỉnh. Nếu thế thì Bá còn phất lên dài dài. Thỉnh thoảng nhớ lại cái chuyện này, Bá vẫn thấy cay cay sống mũi. Bùi ngùi không phải vì xúc động mà vì thấy hơi nhục mặc dù Bá biết ở vào hoàn cảnh ấy, Bá đã làm được cái việc qúa ư là tuyệt vời. Bá cũng không ngờ mình có thể vứt bỏ được lòng tự trọng, sự tự ái trong người để làm việc đó. Lần ấy, cha ông Trà bị tai biến phải đưa đi Sài Gòn cấp cứu. Ông cụ con đàn cháu đống nhưng khi xảy chuyện, để cắt cử người xuống chăm sóc ông, ai cũng lảng tránh. Bá biết tin đã bảo thằng Hòe chở xuống ngay trong đêm. Chỉ có ông Trà túc trực bên ông cụ. Bá đã cùng thức và lựa lời khuyên ông Trà cứ đi nghỉ, để Bá chăm nom. Bao đêm Bá thức, bao lần Bá xách bô đổ toa lét, lau người cho ông cụ Bá không nhớ nổi. Chỉ khi ông cụ qua cơn nguy kịch, trở mình ngồi dậy được, Bá mới xin phép về để lo việc cơ quan. Hình như là hơn cả chục ngày thì phải. Đến lúc này thì Chi cục trưởng Phạm Đức Trà đã phải ôm chầm lấy Bá, nghèn nghẹn liếc nhìn cả loạt đứa em trong nhà.
– Cha đẻ ra, nuôi nấng chúng mày nên người mà chúng mày đáp lại cái công ơn đó không bằng thằng Bá. Dù nó chẳng máu mủ ruột rà chi. Bá! Anh thay mặt cụ, thay mặt gia đình cảm ơn chú và tuyên bố: từ giờ tao coi thằng Bá như là thằng em của tao.
Mọi người nín thinh và Bá cũng rưng rưng. Bá luống cuống lùi ra cửa rồi đi nhanh về phía cổng bệnh viện.
 
Gió rừng thăm thẳm – Tiểu thuyết của Đặng Bá Canh – Kỳ 2
Cập nhật ngày: 30 Tháng Tám, 2024 lúc 10:26
Vanvn- Bá chẳng ưa gì cái chuyện chọn đồng hương trong xếp ghế cán bộ. Hừ, hương khói gì. Chỉ có những kẻ thơ ngây trong chính trị mới lôi kéo đồng hương vào trò chơi quyền lực. Mang tiếng cục bộ địa phương, trái tinh thần dân chủ lại hay dẫm đạp lên nhau. Tất cả chỉ vì cái ghế. Với Bá, cứ đứa nào nghe lời, được việc, biết bảo vệ Bá là dùng. Dụng nhân như dụng mộc, đứa giỏi mảng nào Bá dùng mảng đó, sao cho mỗi đứa là một quân sư cho Bá ở lĩnh vực chúng phụ trách vừa có thể đứng ra chịu trách nhiệm thay cho người đứng đầu như Bá... 
CHƯƠNG III
Bây giờ Bá đã là lãnh đạo huyện. Phó chủ tịch huyện Hoàng Văn Bá. Thiên hạ kháo nhau mười năm làm trưởng trạm Bù Manh, Bá mua trời còn được nữa là. Từ nhà lên huyện còn cả hơn ba chục cây số, Bá không thể cứ sáng đi trưa về, chiều đi tối về được. Thế là Bá đành phải ăn ở tại nhà công vụ ủy ban huyện. Bá đưa cả thằng Hòe đi cùng. Văn phòng ủy ban huyện phải lo xếp việc cho Hòe. Nói là chuyên viên ủy ban nhưng thực ra công việc chính của Hòe vẫn là lo ba chuyện ăn ở, bếp núc cho Bá. Những năm làm tại trạm Bù Manh, Hòe tích lũy được kha khá vốn liếng, mua được nhiều rẫy vườn, nhà cửa. Cô vợ hớn hở ra mặt. Vợ chồng vốn đã sung túc, có của ăn của để, nay chồng lên huyện làm cán bộ. Biết là vẫn phải phục vụ Bá nhưng cán bộ huyện vẫn oách hơn. Ở dưới trạm Bù Manh ăn đủ rồi. Tham vừa chứ tham quá có khi mắc nghẹn cổ mà chết. Hơn nữa Bá đi rồi, Hòe có ở lại trạm thì chúng cũng chỉ cho Hòe cái chân sai vặt. Vậy là Hòe an tâm cung cúc, tận tụy với Bá, chẳng phải đắn đo suy nghĩ.
Bá khỏe mạnh, chiều chiều ra sân đánh vài set tennis với đám lãnh đạo phòng, xong làm mấy thùng vui vẻ. Ấy vậy nhưng độc thân một mình Bá cũng thấy trống vắng. Hòe lúc đầu còn ngủ với Bá nhưng sau Bá sợ tiếng ngáy, Bá bảo Hòe ra ngủ chung cùng đám lái xe ủy ban. Được thoát ra ngoài, cứ chừng nào coi bộ Bá không sai khiến công việc, Hòe nhảy tót lên xe chạy về nhà với vợ. Bá biết, nhưng thôi. Hiếm có thằng nào trung thành, một lòng phục vụ Bá như Hòe.
Bá cũng nao nao muốn về với vợ con. Ấy nhưng cái lần ngủ với vợ dạo  trước Bá vẫn cứ tởn. Nói thật ra thì mấy năm rồi chỉ năm thì mười họa Bá mới làm cái việc trả bài cho vợ. Cái lần đó, sau bữa nhậu với rượu huyết nai, Bá thấy rừng rực trong người. Nghĩ đến bà vợ lặng lẽ một mình ở nhà Bá thấy thương, thấy nhớ. Bá bảo tài xế chở về nhà. Vậy mà khi đang ở cái khoảnh khắc chuẩn bị cho giây phút thăng hoa sung sướng, Bá hít hà phải cái mùi hăng hắc từ nách vợ. Thế là Bá oải và ỉu xìu luôn. Vợ Bá ấm ức mà thút thít.
– Ông chê tôi xấu, tôi già chứ gì. Hay có con khác rồi. Ừ, giờ ông đã là quan to. Cần gì cái mụ vợ quê mùa như tôi nữa.
Bá thở dài.
– Nói tầm bậy, tầm bạ. Là tôi mệt mỏi thôi mà.
– Mệt mỏi cái gì. Hồi xưa khi nào ông chẳng như trâu húc mả. Vậy mà giờ đây. Ông… ông… ông ruồng bỏ vợ ông chứ gì.
– Nói bậy.
Bá gắt lên. Chẳng lẽ xổ toẹt ra rằng cái mùi hôi nách làm mất cả hứng. Nói thế khác gì hắt cả gáo nước tiểu vào mặt vợ.
Nhị vợ Bá cùng tuổi. Hai vợ chồng cưới nhau lúc ngoài hai mươi. Gia đình Nhị cũng cùng hoàn cảnh như gia đình Bá, đều đi phu cao su, cà phê từ thời Pháp thuộc. Sinh ra và lớn lên trên quê mới với nhau, Nhị và Bá dễ đồng cảm. Nhị nhìn thấy ở người thanh niên Hoàng Văn Bá những phẩm chất mà lứa bạn đồng niên không có được. Khi gia đình Bá hỏi cưới, Nhị đã không đắn đo.
… Rồi Bá để ý có người phụ nữ sáng sáng đến dọn dẹp, lau chùi phòng làm việc cho Bá. Người đâu mà trắng thế. Bá sững sờ khi chị ta ngước lên xin phép Bá.
– Xin phép anh, em tráng rửa mấy cái ly ạ.
Giọng nói nhỏ nhẹ, êm tai mà nụ cười lại có lúm đồng tiền. Bá luống cuống trả lời cái gì đó mà chính Bá cũng không nhớ nữa. Lạ. Một người như Hoàng Văn Bá mà vẫn có những lúc mềm nhũn đến thế hay sao. Bá nhìn kỹ cái dáng đi, bộ đồ ka ki không giấu được bờ mông đầy và cái lưng ong uyển chuyển.
– Em tên gì… vậy em?
Bá nói như đứt quãng.
– Dạ, em tên Lụa, là tạp vụ ở đây anh ạ.
Rất tự nhiên, rất lễ phép, rất dịu ngọt. Bỗng Bá thầm ghen tức với tay đàn ông nào may phúc có được người đàn bà như Lụa.
– Ủa, ông xã em làm gì.
– Dạ, chồng em trước làm bên huyện đội.
Cứ vậy, mỗi sáng hàng ngày, Bá lại trông chờ tiếng bước chân của Lụa ghé dọn dẹp phòng cho Bá. Sự tò mò lên cao độ, Bá phải hỏi xem gia cảnh của Lụa thế nào. Việc này cứ giao cho thằng Hòe.
– Có gì đâu sếp! Lát về em báo cáo sếp đầy đủ.
Quả thật, chỉ tiếng đồng hồ sau, Hòe hí hửng bước vào phòng Bá.
– Là cô Lụa vợ ông Hào bên huyện đội anh ạ. Ông Hào chết vì vụ tai nạn giao thông năm ngoái ở cầu vượt trên thành phố mà báo chí đưa tin đó.
À, gái góa. Vậy mà giờ Bá mới biết. Mà Lụa cũng nghiêm túc thật, nói chuyện qua nói chuyện lại với thủ trưởng bao nhiêu lần vẫn chưa bao giờ bộc bạch nỗi niềm và hoàn cảnh.
– Mà nghe nói cũng đang nhiều ông nhòm ngó, theo đuổi lắm á anh.
– Mày dở hơi à, chuyện đó liên quan gì đến tao.
Hòe tủm tìm cười rồi đi ra, để lại Bá với bao ý nghĩ vừa háo hức, vừa vui sướng và có chút gì ngài ngại. Bá sẽ thử phản ứng của Lụa bằng sự quan tâm, động viên xem sao. Nếu thấy được, Bá tiến, nếu có vẻ khó chịu, không ưng, Bá lùi. Thế thôi. Cái ngày Phụ nữ Việt Nam, Bá chờ mãi cũng đến. Trong cơ quan, tất cả chị em đều mặc áo dài để dự tọa đàm và quan trọng nhất vẫn là để chụp ảnh. Lụa vẫn trong bộ đồ lao động đến dọn dẹp phòng cho Bá. Bá chờ sẵn, khi Lụa bước vào nở nụ cười hiền hậu, Bá vội cầm bó hồng sực nức mùi hương và sắc hoa lộng lẫy tặng Lụa. Lụa lặng người, mặt ửng đỏ không thốt nên lời. Phó chủ tịch huyện, người đàn ông từng là trưởng trạm Bù Manh bây giờ đang trao cho Lụa bó hoa đẹp nhường này.
– Anh tặng em á?
– Chỉ dành tặng riêng em.
Lụa bối rối. Bá đã cảm nhận được đường đi nước bước của mình là chuẩn chỉnh. Điều đó làm Bá tự tin thêm.
– Hôm này là ngày Phụ nữ Việt Nam. Em không cần phải dọn dẹp gì nữa. Về mặc áo dài để dự tọa đàm đi em. Anh nói với chánh văn phòng rồi. Sáng nay anh sẽ dự.

– Nhưng đây là công việc của em. Nếu không làm, lãnh đạo văn phòng la em chết.
– Có anh đây, ai dám la em.
Hôm đó, Bá đã dành ánh mắt cho Lụa suốt buổi tọa đàm.
Lụa đã đến với Bá như thế. Dẫu có khôn ngoan và ý tứ đến mấy thì chuyện của Bá và Lụa cũng không thể tránh khỏi sự dèm pha, dị nghị. Trong cơ quan không ai nói, nhiều người chỉ nhìn nhau rồi cười đầy ẩn ý nhưng ngoài cơ quan đã bắt đầu lời này lời nọ. Bá lại đang ở nhà công vụ, việc vào ra đêm hôm của Lụa rất chi là bất tiện. Bá thấy ngại cho mình bao nhiêu thì thương Lụa bấy nhiêu. Người phụ nữ ấy đã cho Bá những cảm xúc của yêu đương đúng nghĩa. Gái đoạn tang là một trong những thứ ngon lành nhất trên đời. Lụa chưa đoạn tang chồng nhưng sự cuồng nhiệt, khát khao thì có thừa. Bá cũng từng qua lại với không ít đàn bà, thế nhưng không ai mang lại cái cảm xúc tột đỉnh thăng hoa như Lụa dành cho Bá. Bá phải suy tính. Thằng Hòe nó gợi ý đúng rồi. Lúc hai anh em ngồi bên ly rượu, nó bạo gan bảo.
– Nhà cửa Sài Gòn anh đã có, đất trên phố anh cũng nhiều, vậy mà lại không sắm nổi cái chỗ ở riêng cho mình ở cái thị trấn này à anh?
Ừ. Tính sơ sơ, Bá đã có gần chục căn nhà đang cho thuê dưới Sài Gòn. Tất cả đều đứng tên vợ, tên anh em, chú bác. Bá chẳng dại mà đứng tên. Dẫu người ta biết tỏng chục năm Trạm trưởng Bù Manh thì cả trăm căn biệt thự Bá còn mua được chứ nói gì mấy cái nhà con con. Phải, nếu Bá cứ giả bộ liêm khiết, ăn cơm Hòe nấu và ở nhà công vụ xem ra không ổn. Nhỡ người ta lại bảo Bá làm màu. Khi đó, mấy tay đang dòm cái chức chủ tịch huyện của lão Trần Văn Bính gần tuổi hưu lại lấy cớ đồn thổi lung tung để loại Bá ra như là một đối thủ nặng ký. Vậy thì mua cái nhà mà ở cho thoải mái.
Đó là một căn nhà vách gỗ, lợp tôn, tường xây lửng trên mảnh vườn gần ngàn mét vuông ngay trung tâm thị trấn. Dù không lớn nhưng hai phòng ngủ vẫn thoải mái cho việc ái ân của Bá và Lụa. Lụa không còn phải ngó trước nhòm sau mỗi lần ghé thăm Bá như hồi Bá đang ở khu công vụ nữa. Lụa là chủ nhân của căn nhà này bởi nó đứng tên Lụa. Bá quả là hào hiệp. Có nằm mơ Lụa cũng chẳng thể nghĩ đến chuyện có ngày mình được làm chủ một ngôi nhà ngay giữa thị trấn. Lấy chồng rồi theo chồng từ quê vào đây cho đến lúc chồng chết, tính ra hơn cả chục năm, vợ chồng và đứa con gái vẫn cứ an phận với căn phòng tập thể huyện đội hai mươi mét vuông. Lụa đã từng ao ước, biết đâu rồi một ngày, Lụa sẽ có một căn nhà của riêng mình, dẫu nó cũng chỉ là hai mươi mét vuông đi chăng nữa. Vậy mà giờ đây, căn nhà của Lụa không chỉ lớn gấp năm lần hai mươi mét vuông mà còn có cả gần sào đất. Cuộc đời quả thật đã đền trả cho Lụa sau nhiều mất mát đau thương. Có lần Lụa đã hỏi Bá.
– Mua nhà đứng tên em, anh không ân hận chứ.
Bá ôm chầm lấy Lụa mà hôn. Hôn lên mắt, lên má, lên môi và cả lên tóc Lụa.
– Không bao giờ. Đó là việc nhỏ anh phải làm cho em. Em đã cho anh quá nhiều thứ mà anh từng nghĩ chẳng bao giờ anh có được.
– Là thứ gì thế anh?
– Là cảm xúc thăng hoa khi ở bên em.
Bá thì thầm bên tai Lụa.
– Rồi anh sẽ còn làm cho em nhiều thứ nữa! Hãy tin anh đi.
Lụa quấn riết lấy Bá. Cả hai cuộn vào tấm chăn mỏng nhấp nhô, nhấp nhô như những đợt gió trườn qua rừng ngàn.
… Chuyện Bá và Lụa cặp bồ với nhau cả phố huyện biết nhưng người ta cũng ít râm ran. Mà có gì đâu mà râm ran. Cô Lụa sống độc thân cùng con gái và đã mua nhà riêng. Bá là lãnh đạo thì chuyện ghé nhà thăm hỏi, động viên nhân viên của mình cũng là chuyện phải đạo, gì đâu mà ầm ĩ. Đến cả Nhị vợ Bá cũng đã biết. Lúc đầu Nhị cũng ghen, thậm chí ghen lồng ghen lộn. Thì đàn bà mà. Tự dưng cái thứ mình độc quyền bấy nay giờ đây có kẻ nhảy vô dù khôn tranh giành quyền sở hữu nhưng sử dụng thỏa thuê, sử dụng tẹt ga, còn mình thì bị bỏ đói theo ngày tháng. Dịp Bá ghé về nhà, Nhị xỉa xói.
– Ôi giời ơi! Quên nhà quên cửa, quên vợ quên con rồi. Cái con đĩ kia nó bỏ bùa bỏ ngải, nó mê lú ông đến thế rồi kia à. Ông có còn là chồng tôi, là cha của con ông nữa hay không?
Nhị tưởng chửi rủa như thế Bá sẽ phải cúi mặt mà xấu hổ. Ai dè Bá bảo vợ ngồi xuống ghế hẳn hoi rồi sắc mặt nghiêm nghị, lạnh tanh.
– Này tôi có vợ là bà, có con trai là thằng Tự, có con gái là con Nhiên. Ngoài ra không có ai hết. Tất cả chỉ là quan hệ xã giao. Bà muốn hay không đều phải hiểu là như thế. Còn nếu cứ ăn nói kiểu chợ búa thì đừng trách tôi.
Làm vợ Bá, Nhị rõ hơn ai hết, Bá là người dám nói, dám làm. Uất thì uất thật, nhưng xem ra, làm um lên thì người thiệt thòi, mang tiếng là Nhị chứ chẳng phải ai hết. Chồng là lãnh đạo huyện, không biết chăm sóc, không biết bảo vệ lại còn. Thôi, kệ cha nó. Bá còn khôn hơn cả Nhị mấy cái đầu kia. Biết là thế nhưng vẫn ức lắm luôn.
– Thế cái con đĩ Lụa là sao? Ông mua nhà cho nó, ông cặp kè, ăn ngủ với nó. Ông không nghĩ đến con cái nó xấu hổ, tủi thân à.
Nói đến đó, Nhị đâm sợ bởi lỡ mồm. Nhị sợ Bá sẽ nổi khùng, sẽ chửi, thậm chí dần cho Nhị một trận nên thân. Thế nhưng, không. Để làm Bá nổi cơm tam bành không dễ đâu. Cả giận mất khôn, Bá hiểu. Khi giận dữ lên, đầu con người ta trở thành đầu đất.
– Bà nói lạ. Cô ấy là nhân viên trong cơ quan. Hoàn cảnh éo le. Mọi người đều quan tâm cả. Tôi là lãnh đạo chả lẽ thờ ơ. Còn chuyện nhà cửa. Bà phải hiểu, sổ sách mang tên ai là của người ấy. Tôi đâu liên quan. Mà tôi nói lại lần nữa nhé. Bà còn thiếu thứ gì nữa nào. Tiền của đó, cứ lo hưởng thụ đi. Không hỗ trợ được chồng việc gì thì thôi. Cấm nói năng bậy bạ. Nhớ chưa!
– Nhưng còn con cái.
– Ờ, cái bà này dở hơi. Tôi là cha chúng. Tôi không thương con thì ai thương. Bà phải làm cho chúng tự hào về cha chúng chứ.
Từ đó Nhị không ghen tuông nữa, dù trong lòng sự ấm ức, tủi nhục vẫn âm ỉ. Ai có ý hỏi gần xa, Nhị vẫn cười nói, bảo người ta ghen ăn tức ở, đơm đặt chuyện thị phi. Nhị tin chồng và không mảy may nghi ngờ gì về tình cảm của chồng hết.
Chủ tịch huyện, cái bảng chức danh Bá nhắm bấy nay không ngờ nó đến sớm hơn Bá nghĩ. Lão Trần Văn Bính người vốn phương phi khỏe mạnh, cứ sau năm set tennis một mình chơi gần cả thùng bia vậy mà đột tử khi đi công tác ngoài Bắc. Lão chỉ còn chừng hơn năm nữa là nghỉ hưu, bởi vậy lão ham đi lắm. Cứ chuyến công tác nào hay hay mà tỉnh hay trung ương tổ chức là lão lại đi. Công việc ở nhà đã có cấp phó cáng đáng. Nhất là từ khi có Phó chủ tịch thường trực Hoàng Văn Bá, lão càng an tâm. Tính rổn rảng nhưng lão không xuề xòa đâu. Gần hai nhiệm kỳ ngồi ghế Chủ tịch huyện đừng có giỡn với lão. Cái ghế Bí thư huyện ủy đổi chủ cũng mau mau nhưng với lão, ghế Chủ tịch chắc như đinh đóng cột. Được mất từ cái ghế Chủ tịch cũng đã nhiều, của cải kể cũng lắm, thôi thì năm cuối nhiệm kỳ cứ ung dung, tự tại một tí để khi nhường ghế nó suôn sẻ. Nhiều nơi, nhiều chỗ lão thấy rồi, ngay cả những người lão quen thân trong tỉnh hay ngoài tỉnh, đến cái hạ cánh mà cũng chẳng an toàn. Lúc đó, người ta mới lôi ra cả loạt sai phạm tưởng đã lãng quên. Thế là khối anh bị cách chức, khai trừ và những năm cuối đời vô làm bạn với nhà đá. Ớn. Lắm lúc lão nghĩ hay lấy lý do sức khỏe xin về nghỉ mẹ cho rồi nhưng cũng không được. Còn hơn năm nữa thôi, nếu nghỉ thiên hạ lại nghi ngờ, không biết có dính phốt gì không. Nghĩ đi, nghĩ lại, lão cứ ráng cho xong nốt nhiệm kỳ. Chuyện lão bị đột tử thiên hạ người ta cũng xôn xao bàn tán lắm. Kẻ nói lão chết vì tai biến mạch máu não, người nói lão bị thượng mã phong do uống thuốc kích dục quá liều. Mỗi người nói một phách, nhưng có điều rõ ràng là lão đã chết.
Ông Trà, Chi cục trưởng Chi cục kiểm lâm trước đây giờ đã là Phó chủ tịch tỉnh. Dù chức trọng quyền cao nhưng với Bá, ông vẫn là người anh ân nghĩa. Đứng trước ông, Bá không thấy bất kỳ một khoảng cách nào.
– Tỉnh ủy đang tính giao quyền phụ trách cho chú mày.
Giao phụ trách, cái này Bá đã thấy nhiều rồi. Lắm ông được giao phụ trách điều hành, thậm chí đã có quyết định giao quyền vậy mà mãi không cắt quyền được, đùng một cái, có nhân sự mới điều động từ nơi khác về. Thế mới đau thật là đau. Bá muốn đập phát chết luôn cho nó chắc ăn. Tiền Bá không thiếu. Cái mà Bá cần là đường đi. Cái này quan trọng lắm. Đi sai đường một ly có khi loằng ngoằng cả dặm.
– Có cách nào khỏi phải giao phụ trách nữa không anh?
Ông Trà trầm ngâm.
– Cái này chưa biết thế nào đây. Cũng có một số ứng cử viên đấy mà toàn hổ báo cả.
Ông nheo nheo con mắt cười với Bá, như nói rằng. Đấy nhá. Đừng tưởng chỉ có mỗi một Bá đâu. Còn nhiều Bá lắm.
– Dạ, anh ạ. Thế bây giờ nên thế nào anh nhỉ? Nhờ anh giúp em.
Ông Trà thở dài.
– Nếu mà quyết được thì anh đã quyết cho chú rồi. Cái này phải là tỉnh ủy.
Đó. Ông Trà đã chỉ đường cho Bá rồi. Bá hiểu nhanh lắm. Bí thư tỉnh ủy là bạn thân của ông Trà. Có thế ông Trà mới một phát nhảy phốc lên Phó giám đốc rồi Giám đốc sở nông lâm được chứ. Cú ngoạn mục nhất là nhiệm kỳ vừa rồi, ông không chỉ trúng ban chấp hành mà vào luôn thường vụ tỉnh ủy.
– Anh cũng đã tâm sự với bí thư rồi. Tâm sự dưới góc độ như là những người bạn một thời sinh tử. Xem chừng ông ấy cũng đã xuôi xuôi. Bây giờ tất cả là ở chú.
***
Chủ tịch huyện. Bá khẽ khàng ngồi lên ghế như sợ nó chuồi ra mất vậy mà vẫn cứ có cái cảm giác bâng lâng. Cái bảng tên màu vàng lấp lánh khắc dòng chữ đỏ: Phó bí thư huyện ủy, Chủ tịch ủy ban nhân dân huyện Hoàng Văn Bá. Bá lật trái, lật phải ngắm nghía rồi ấp vào ngực. Thế đấy. Không có gì là không thể.
Việc đầu tiên Bá chỉ đạo là gọi Chánh văn phòng lên.
– Công việc của đồng chí quá bộn bề. Khổ cho đồng chí quán xuyến có khi không nổi. Đồng chí đề xuất bổ nhiệm thêm một Phó chánh văn phòng nhé.
Chánh văn phòng chỉ cần nghe đã hiểu, không cần hỏi nhiều mà gật đầu, nhón gót định lui ra. Bá thấy khoan khoái lạ. Chủ tịch có khác, lời nói nó nặng hẳn. Hồi còn là Phó chủ tịch, chỉ đạo có khi văn phòng nó còn hỏi lại, dù rất tế nhị rằng, có cần xin thêm ý kiến Chủ tịch hay không. Chứ một khi đã ngồi vào cái ghế này thì cứ răm rắp.
– Chưa. Còn chuyện này nữa.
– Dạ anh.
– Cô Lụa đã cống hiến cả hơn chục năm ở đây rồi. Đồng chí sắp xếp sớm để cô ấy đi học.
– Dạ, em sẽ triển khai ý kiến chỉ đạo của anh ngay ạ.
Vậy là Hòe lên chức Phó chánh văn phòng ủy ban huyện. Nhiệm vụ được phân công là quản lý cơ sở vật chất. Cũng đúng thôi, dự thảo văn bản hay các thủ tục hành chính thì Hòe nào biết mô tê. Mà cái đó đã có một Phó chánh phụ trách, dưới là các chuyên viên học hành đào tại bài bản hẳn hoi. Còn lại cái chức cơ sở vật chất giao cho Hòe xem ra hợp lý. Hòe vốn nhanh trí ứng biến linh hoạt và biết cách cắt đặt ba khoản xe cộ, bếp núc, khách khứa. Hòe vui. Ở đời phải biết chọn chủ mà thờ. Hòe đi theo Bá đã hơn hai chục năm nay, được mất đều có nhưng được nhiều hơn mất. Hay nói cách khác là Hòe đổi đời nhờ Bá. Nói không ngoa chứ cả đời này làm cái chân phục dịch cho Bá, Hòe cũng cam tâm. Này nhé, không bà con anh em gì hết, đồng hương đồng khói cũng không. Từ đội dân quân, du kích với nhau, Bá đã cưu mang, nâng đỡ Hòe hết sức có thể. Cái ân nghĩa đó, Hòe, vợ Hòe, con cái Hòe cả đời này có khi trả cũng không hết được.
Lụa không còn là tạp vụ nữa. Văn phòng ủy ban huyện đã tuyển tạp vụ mới. Đó là một cô gái tốt nghiệp Đại học Luật chính quy chưa có việc làm. Trong quyết định mới, Lụa là nhân viên văn phòng. Nhưng công việc của Lụa lúc này là đi học. Lụa theo học trung cấp văn thư. Nếu là người khác, hẳn nhiều đồng nghiệp sẽ đố kị, gièm pha nhưng Lụa lại là chuyện khác. Người ta không dèm pha Lụa không phải Lụa là người được chủ tịch huyện quan tâm hay nói trắng phớ Lụa là bồ Hoàng Văn Bá mà bởi con người Lụa. Từ khi bước chân vô làm tạp vụ cho đến khi mất chồng rồi trở thành bồ Bá, Lụa bao giờ vẫn là Lụa. Chân chất, mộc mạc, thiện lương. Không ai có thể giận hờn hay bực bội với Lụa nếu nhìn vào gương mặt trái xoan có cặp mắt bồ câu hiền ngoan và giọng nói ấm áp, nhẹ nhàng. Đã vậy, khi là bồ Chủ tịch huyện, Lụa vẫn cần mẫn với công việc của mình, không so bì, kèn cựa. Không nói ra nhưng ai cũng thầm mong mọi điều tốt đẹp sẽ đến với Lụa. Ban đầu Lụa cũng hơi chột dạ. Lụa đã quen với việc lao động chân tay, đã quen với việc rửa ly tách, lau chùi bàn ghế. Nay lại để công việc đó cho một cô gái học hành chính quy bài bản đảm đương, như thế liệu có phải Lụa được ưu ái quá không? Lụa định sẻ chia điều đó cùng Bá. Nhưng Lụa ngại ngần. Lụa biết, mấy năm già nhân ngãi, non vợ chồng, Bá chưa bao giờ to tiếng, gắt gỏng hay thậm chí cau mày với Lụa. Khi ở cơ quan, lời Bá nói là mệnh lệnh, ai nấy vâng dạ tắp lự. Ấy nhưng khi trở về là một bạn tình, Bá lại là người vô cùng tình cảm, thậm chí nhiều khi Lụa thấy Bá là một cậu bé con trong lời nói, hơi thở và nụ cười rạng ngời trên gương mặt đã lộ nếp nhăn. Cậu bé con của riêng Lụa vậy. Bá đã làm tất cả mọi thứ cốt để Lụa hạnh phúc, Lụa vui tươi. Chả lẽ nào Lụa lại làm Bá phải lo nghĩ, phải thất vọng. Lụa đi học…
Một khóa Phó chủ tịch và gần hai năm ở cái ghế Chủ tịch, lâu thì cũng chưa lâu nhưng đây cũng là lúc Bá phải nghĩ đến việc sắp xếp lại bộ máy tổ chức cán bộ. Trên Bá còn có Bí thư huyện ủy. Rõ ràng là vậy. Nhưng ở cái huyện này, mấy nhiệm kỳ gần đây, chức danh Bí thư huyện ủy đã trở thành chỗ lãnh đạo các sở ngành trên tỉnh luân chuyển đi cơ sở để rồi lên lại tỉnh đảm đương cương vị cao hơn. Do vậy, các vị Bí thư huyện ủy thường ứng xử nhẹ nhàng, hòa nhã lắm. Các vị phát huy hết tinh thần tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Có nội dung nào quan trọng, các vị không quyết mà đem ra thường trực huyện ủy bàn bạc trước khi xin ý kiến thường vụ. Mà trong Thường trực huyện ủy, Phó bí thư Y Nhiên là người dân tộc thiểu số tại chỗ trưởng thành lên từ phong trào, tính tình lại cả nể, xuề xòa. Còn Bá, Bá là Phó bí thư, là Chủ tịch đứng đầu chính quyền. Danh tiếng Hoàng Văn Bá thì cả huyện, cả tỉnh đều biết. Vậy nên tiếng nói của Bá trong công tác tổ chức, nhân sự có sức nặng ghê gớm. Sắp tới lại chuẩn bị cho đại hội đảng bộ huyện nếu không tính nhân sự ngay từ giờ sẽ rất khó cho những tính toán của Bá về sau.
Trong Thường vụ huyện ủy, đa số nhuần tính. Anh nào anh nấy đều kín kẽ, giữ mồm, giữ miệng và tinh thần tập thể rất cao. Điều này có thể thấy rõ trong lá phiếu biểu quyết. Duy nhất chỉ có lão Nhành là kiểu người khó bảo. Lão là Trưởng ban tuyên giáo. Vốn là dân sư phạm chính trị được đào tạo chính quy. Mọi chủ trương, đường lối, chính sách lão thuộc làu làu. Hơn nữa lại là người khái tính, ưa tranh luận. Nếu vấn đề chưa thông, chưa tỏ lão tranh luận đến cùng. Người ta bảo, trong tất cả mọi việc ở cái huyện này, nếu họp thường vụ mà lão Nhành không ý kiến có nghĩa là nội dung đó chẳng có gì phải bàn cãi nữa. Cứ thế mà triển khai. Nhưng lão nói nhiều quá người ta cũng ngại. Ai đời có lần, phương án nhân sự cho cái chức trưởng phòng tài nguyên môi trường đã được thường trực nhất trí và thường vụ đã thông qua. Vậy mà lão vẫn không chịu. Dịp đó lão đi công tác nên không dự họp được ban thường vụ huyện ủy. Khi về nghe tin như thế, lão chạy thẳng lên phòng chủ tịch Hoàng Văn Bá.
– Nghe nói các anh vừa nhất trí để bổ nhiệm ông Tri vào chức Trưởng phòng tài nguyên môi trường.
– Vâng, đã triển khai xin ý kiến nhất trí trong Thường vụ rồi đồng chí ạ!
Bá nhã nhặn đáp lời sau khi rót ly trà chuyền tay lão.
– Như thế là trật. Các anh phải xem lại. Ông Tri này vốn đã nhiều tai tiếng khi còn Trưởng ban địa chính xã. Uy tín trong nhân dân không có. Giờ các anh bố trí vào cái vị trí đó là hỏng bét.
Bá vẫn giữ được sự điềm tĩnh vốn có. Ai chứ lão Nhành này Bá biết rồi, ruột để ngoài da. Nói vậy chẳng có lợi gì cho lão mà là lão nghĩ đến cái chung thôi. Kiểu người này, sợ nhất là khi bị lôi kéo, lợi dụng. Khi đó, bị kích động một cái là xổ toẹt ra. Cực kỳ nguy hiểm. Trong trường hợp này, Tri là do Bá giới thiệu, đúng hơn là người của ông Phạm Đức Trà. Nếu mà để mọi việc xôi hỏng bỏng không, đắc tội với ân nhân thì chỉ có nước chết.
– Vâng, xin ghi nhận ý kiến của đồng chí. Cái này tôi sẽ trao đổi lại trong thường trực.
Nói là nói vậy chứ triển khai vẫn cứ phải triển khai. Một tuần sau, Tri có quyết định điều động từ Phó bí thư đảng ủy xã Nâm Jah lên làm Trưởng phòng tài nguyên môi trường. Nghe nói lão Nhành làm mấy ly vô rồi chửi ông ổng. Để lão Nhành ở đây là không ổn. Nhiệm kỳ tới mà có thầy dùi đứng sau, lão dễ quậy nát huyện. Kiếm được chỗ nào cho lão đi bây giờ. Khó. Lão là Thường vụ huyện ủy, là cán bộ diện Tỉnh uỷ quản lý. Chỉ có đi lên, đi ngang chứ không đi xuống được. Hay gắn cho lão cái sai phạm gì đấy rồi kỉ luật, hạ cấp cho lão chừa. Chơi dao đấy, không ổn đâu. Nếu thế phải để lão lên tỉnh. Mà lên tỉnh thì tỉnh ủy mới quyết được chứ Bá làm sao mà quyết đây. Bá thừ người ra nghĩ. Cái này lại phải nhờ ân nhân.
Cái tài xoay xở của ông Trà là vậy. Bên Hội nạn nhân chất độc da cam điôxin đang khuyết một Phó chủ tịch. Tỉnh ủy đang xem xét. Bá cứ gặp thẳng Bí thư tỉnh ủy xem sao, rồi ông sẽ có ý kiến thêm. Phó chủ tịch hội hàm tương đương Phó bí thư huyện ủy chứ chẳng chơi. Và tỉnh xuống làm việc với huyện, gặp gỡ lão Nhành làm công tác tư tưởng trước khi điều động. Hôm đó có cả Bá. Bá đã có ý kiến, nghe ra thì thật là xác đáng.
– Đồng chí Nhành là một cán bộ được rèn luyện và trưởng thành từ trong lao khổ. Bản thân đồng chí cũng từng là lính và chịu hậu quả chất độc da cam đioxin. Nay tỉnh đang cần một lãnh đạo tâm huyết, năng nổ cho hoạt động này. Tôi tin chẳng có ai phù hợp hơn đồng chí Nhành cả đâu.
– Đúng vậy đấy ạ! Đây là sự chuẩn bị cho công tác nhân sự sắp tới của Hội nạn nhân chất độc da cam. Điều động đồng chí lên để kế cận cho chức danh chủ tịch hội.
Lão Nhành mồm méo xệch khi được hỏi ý kiến. Mấy chục năm công tác, tuổi cận kề sáu mươi, xe máy không biết đi. Ngày bốn lượt trên chiếc xe đạp vượt đồi, thả dốc đến cơ quan. Dẫu có mỏi đôi chân tí chút nhưng vui và sảng khoái. Nay điều động lên tỉnh, tiếng là phó thủ trưởng cơ quan đó nhưng chỉ nghe đã nản. Riêng cái quãng đường từ huyện ra tỉnh đã mất chín mươi cây số. Lên đó cả tuần mới đón xe buýt về nhà. Vợ thì đau yếu, ca cẩm quanh năm. Con cái đứa lập gia đình ở riêng, đứa đi đại học. Ngán ngẩm.
– Cảm ơn các anh, nhưng tôi sắp hưu rồi. Đề nghị các anh để tôi ở lại.
– Công tác cán bộ là việc của tổ chức. Tổ chức đã thống nhất. Lẽ nào đồng chí không chấp hành.
Phó ban tổ chức tỉnh ủy đã nói như vậy, lão Nhành vốn là người nhiều lý luận cũng đành nín thinh. Một tháng sau, huyện ủy tổ chức lễ chia tay lão lên tỉnh nhận nhiệm vụ mới. Lão không đến dự mà còn buột miệng chửi: Mẹ. Cái quân mất dạy, khốn nạn thật.
Việc lão Nhành chuyển công tác người ta cũng xì xầm này nọ nhưng nó rõ ràng, minh bạch lắm. Này nhé, đây là tỉnh điều động, lên đó để đảm nhận chức vụ cao hơn và quy trình triển khai một cách đầy khách quan và dân chủ. Các vị cán bộ huyện hãy nhìn vào lão Nhành. Đừng cậy ta đây, người lắm chữ, kẻ công thần ý kiến này ý kiến nọ. An phận mà làm việc.
Thằng Hòe tâng bốc.
– Anh quả là cao tay. Bây giờ đố dám thằng nào ra mặt ta đây nữa.
– Mày đừng nhiều lời. Việc của tỉnh chứ việc gì của tao.
Thằng Hòe biết đã lỡ lời. Đôi lúc nó cao hứng tầm bậy theo kiểu ông dân quân du kích xã. Vị thế Bá bây giờ khác rồi nhé. Ngay cả cái ghế của nó, phó chánh văn phòng ủy ban huyện nữa, cũng cứ phải đàng hoàng đĩnh đạc chứ không thể như phường chợ búa.
Bá thở phào. Công tác nhân sự, cái chuyện đau đầu nhất của kẻ làm lãnh đạo từ xưa đến nay coi như là yên ổn, ít ra là hiện tại. Thường trực luôn ủng hộ, thường vụ luôn nhất trí cao. Ban tổ chức và phòng nội vụ thì khỏi lo. Bá đã đưa thằng Hồi, Chánh văn phòng huyện ủy, cái thằng Bá thử thách mấy năm thấy tin tưởng được qua ngồi ghế Phó ban thường trực. Còn thằng Chương, thằng đệ tử ngày xưa, phụ trách an ninh xã Nâm Lar, Bá đã dìu dắt từng bước ở các cấp giờ nhét cho cái ghế Trưởng phòng nội vụ. Mọi việc suôn sẻ. Mà suôn sẻ thì vận hành mới trơn tru. Bá điểm lại. Thằng Hòe, thằng Hồi hay thằng Chương mỗi đứa một quê. Càng hay. Bá chẳng ưa gì cái chuyện chọn đồng hương trong xếp ghế cán bộ. Hừ, hương khói gì. Chỉ có những kẻ thơ ngây trong chính trị mới lôi kéo đồng hương vào trò chơi quyền lực. Mang tiếng cục bộ địa phương, trái tinh thần dân chủ lại hay dẫm đạp lên nhau. Tất cả chỉ vì cái ghế. Với Bá, cứ đứa nào nghe lời, được việc, biết bảo vệ Bá là dùng. Dụng nhân như dụng mộc, đứa giỏi mảng nào Bá dùng mảng đó, sao cho mỗi đứa là một quân sư cho Bá ở lĩnh vực chúng phụ trách vừa có thể đứng ra chịu trách nhiệm thay cho người đứng đầu như Bá.
Tranh của họa sĩ Trần Thắng
CHƯƠNG IV
 
Rượu nút lá chuối. Không biết ông Bá kiếm đâu ra thứ rượu quê này. Nhà ông chất hàng chất đống các loại rượu, từ rượu cao hổ cốt, rượu ngâm tay gấu, bao tử nhím cho đến rượu tây đắt tiền. Thế mà ông vẫn hay kiếm cái rượu nút lá chuối, nhất là những dịp giỗ cha, giỗ mẹ. Trường Râu lâu lâu mới động đến rượu. Rượu nhà Trường có khi còn phong phú về chủng loại hơn cả nhà ông Bá. Nhưng chủ yếu dùng tiếp khách hay lâu lâu thưởng cho lũ đàn em. Còn Trường, thảng hoặc mới động đến rượu. Hôm nay giỗ mẹ ông Bá mà lại có rượu nút lá chuối nên Trường uống vài ly hương vị quê nhà. Cái nồng khắt chạy qua cổ họng thấm dần vào lục phủ ngũ tạng rồi ngọt hậu dịu êm làm Trường lay bay. Nhưng Trường vẫn đủ tỉnh táo để chạy xe đấy nhá. Đã lâu lâu Trường không ghé nhà Loan. Những ngày này Vạc Kều có nhà. Hôm trước Vạc xin Trường cho nghỉ mấy hôm, bảo về tranh thủ chăm bón vườn cây macca sắp cho thu bói. Macca loại cây nữ hoàng, thứ mà Vạc Kều cũng như bao người ở cái huyện biên giới này đang kỳ vọng về sự đổi đời mà nó mang lại. Nghĩ đến Loan, Trường lại thấy vừa háo hức, vừa bồi hồi. Đáng ra Loan là của Trường chứ đâu đến phần những thằng như Vạc Kều. Chẳng qua vì cái duyên, cái số thôi. Mà nói gì thì nói, Loan vẫn sẽ là của Trường, thằng Vạc Kều giỏi lắm thì chiếm hữu được thể xác của Loan thôi chứ phần tâm hồn, hay nói đúng hơn là tình yêu thì Loan đã dành trọn vẹn cho Trường rồi. Đang vẩn vơ suy nghĩ, xe Trường dừng trước cái cổng tre nhà Loan lúc nào chẳng hay.
Vào hay thôi? Trường đang lưỡng lự thì bóng một người cao lêu nghêu, chân cà thọt bước ra.
– Anh Trường! Dạ, anh đến chơi. Mời anh vô ạ. Để em mở cổng.
Ừ, thì vào. Trường tắt máy, mở cửa rồi liếc nhìn Vạc Kều. Vạc Kều đứng đó, có phần ngạc nhiên rồi như sực nhớ, liền vừa đi nhanh vào nhà vừa gọi.
– Em ơi, nhà có khách này.
Dưới tàng cây macca uốn mình vặn vẹo đu theo từng vạt gió, một cái đầu thò ra khỏi những chùm quả lúc lỉu. Trường đứng sững lại. Loan. Loan ngước nhìn lên bối rối.
– Anh ghé nhà ạ.
Như sực nhớ, Loan cởi tấm khăn ra rồi vội vã đi về phía sân phơi. Trường nhìn theo. Vẫn cái thân hình cân đối, uyển chuyển ấy, nhưng tháng ngày bám nương bám rẫy dường như đã làm cơ thể Loan săn chắc hơn. Đặc biệt, hai bờ mông như mẩy ra thì phải.
Loan vốc nước từ trong chum ra rửa mặt. Những vụm nước mưa hứng từ máng trên mái nhà xuống mát lạnh thấm từng thớ thịt. Trường đến, vẫn cứ như mọi khi, chẳng bao giờ báo trước cả. Người đâu lạ, cái tật lầm lầm lùi lũi ở đâu cứ xuất hiện trước mặt để lần nào Loan cũng phải loay hoay như gà mắc tóc vì bối rối. Loan bước vào nhà, đôi má ửng hồng và cặp mắt lá răm ướt át bắt gặp ánh nhìn của Trường nên đành quay đi chỗ khác.
– Anh ở ngoài phố vô à?
– Không, đi giỗ bà cụ Trí rồi tạt vô thôi.
– Đám giỗ đông người không anh?
– Cũng chỉ có mấy người trong gia đình.
– Chắc có chị Nhàn chứ anh nhỉ?
Trường ngần ngừ.
– Có, có.
– Chị ấy tốt lắm. Cũng hay ghé thăm nhà em đấy.
Loan nói câu đó làm gì. Nhàn là vợ Trường. Chẳng lẽ Loan đang nhắc để Trường nhớ rằng đang có một người vợ luôn dõi theo Trường và biết rõ mọi chuyện giữa Trường và Loan ư?
– Con chào bác Trường.
Một thằng cu con từ đâu chạy về, lễ phép khoanh tay chào khách. Là thằng Mít. Chỉ mới chừng dăm tháng Trường không ghé mà giờ trông nó đã con hơn cả cái chổi đót treo góc nhà. Trường nghe như có cái gì cồm cộm trên mớ râu quai nón. Thằng bé tần ngần đứng đó mãi. Trường giơ tay ôm nó, đột nhiên Loan kéo lại, nó úp mặt vào người Loan, im thin thít.
– Ôi, con tôi ngoan, ngoan lắm. Mẹ thương.
Cái cặp mắt nhoèn nhoẹt nước liếc khẽ qua Trường như nhắc nhở Trường rằng: đừng. Đừng làm kinh động đến Vạc Kều. Vạc Kều đứng ngẩn người chốc lát rồi như vẻ nhớ ra chuyện.
– À, anh ngồi chơi với mẹ con nó, em ra suối, kiếm con cá về anh em mình lai rai tí nhé anh. Cá suối mùa này nhiều và béo ụ luôn anh ạ.
Trường không nói, chỉ chăm chăm nhìn thằng Mít. Loan thoáng ngước lên nhìn Vạc Kều.
– Ừ, đi kiếm con cá suối, cả nhà cùng ăn cơm chiều.
Vạc Kều gật đầu rồi bước ra ngoài. Cái bước chân chấm phẩy tấp tểnh nặng nề và miễn cưỡng. Không miễn cưỡng sao được, khi lúc này chỉ còn Trường Râu, Loan và thằng cu Mít. Vạc phải đi, suối có cá hay không mặc kệ. Vạc không thể chứng kiến cái cảnh ấy. Vạc sắp sôi máu lên rồi.
– Mít! Mít. Lại đây với bác nào con.
Thằng Mít nằm trong lòng mẹ không có bất kỳ phản ứng nào trước tiếng gọi rất khẽ của Trường Râu. Trường ngập ngừng bước lại gần Loan rồi khẽ lay thằng Mít. Thằng Mít vẫn nằm im. Loan nhìn sâu vào mắt Trường. Cái nhìn đầy đỗi đằm thắm, thiết tha.
– Từ từ rồi thằng Mít nó quen! Anh làm con sợ đấy.
– Hả? Co..on!
– Thì anh cứ làm thế, thằng Mít nó sợ chứ sao?
Loan nói và quay mặt đi chỗ khác. Đột nhiên thằng Mít xoay người lại nhìn Trường Râu rồi nhoẻn miệng cười. Trường nhào tới ôm lấy cả hai mẹ con Loan.
– Con! Con! Loan ơi. Em nói đi. Là con của chúng mình phải không em? Loan! Loan!
Loan khóc rưng rức. Cả tấm thân bần bật run. Loan khóc như tức tưởi, như hờn giận, như trách móc, như nhớ thương.
– Anh! anh đừng làm con nó sợ. Nó còn bé lắm. Con ơi, con cho bác Trường ôm đi con! Bác Trường của con đó.
Thằng Mít nghe lời mẹ, dang cánh tay cho Trường xốc vào nách bế bổng lên. Loan vẫn không ngừng khóc.
– Tội ông Vạc thôi. Ông biết cả đấy, chỉ là ông không nói thôi. Nhìn vào cứ như hai giọt nước, chẳng lẫn đi đâu được, ai mà không nhận ra chứ! Ôi, là trời ơi!
– Là cái lần… trước, trước khi em cưới đó hả?
Loan khẽ gật đầu. Vậy là bảy năm. Bảy năm đó hẳn Loan và Vạc Kều đã khổ sở, đã dằn vặt và đay nghiến nhau, đay nghiến bản thân nhiều lắm. Vạc Kều đã biết rằng cái trinh trắng Loan không dành cho Vạc mà đã dành trọn vẹn cho Trường còn gì. Vạc Kều chắc cũng chẳng đến mức khờ khạo để không nhận ra thằng Mít, cái thằng cu mà bấy nay vẫn gọi Vạc là cha chính là giọt máu của Trường Râu. Oái oăm quá! Nhưng tình yêu mà Loan dành cho Trường không là giả dối. Còn Trường vẫn đau đáu suốt một thời yêu đương vì mối tình với Loan. Chuyện này Trường có lỗi, Loan có lỗi hay ai có lỗi đây? Hay ông trời bỡn cợt, thử thách sự chịu đựng, tình cảm và lý trí của Loan, của Trường, của Vạc Kều.
– Thằng Vạc có chửi bới, đánh đập gì em không?
– Không. Chỉ là ông lầm lũi và hiếm khi đụng đến em thôi.
– Thế nó có lạnh lùng, ghét bỏ gì thằng Mít không?
– Không, ông yêu thương thằng Mít như con đẻ. Thì ông ý đã chăm sóc nó ngay từ cái giây phút nó lọt lòng chứ còn ai nữa.
– Anh biết mà! Anh có lỗi với em, với con nhiều lắm.
– Anh ấy à! Anh mà cũng biết có lỗi sao?
Trường thừ người trước câu nói của Loan. Loan cũng thấy quá lời khi trách móc Trường. Nhưng quả thật Loan tủi. Tủi cho bản thân, tủi cho cả thằng cu Mít.
– Ừ, quả thật anh đã sai. Bây giờ anh phải làm gì đây Loan ơi. Anh yêu em nhiều lắm.
– Anh!
– Em!
Môi Trường mạnh bạo tìm lấy môi Loan. Ôi cái làn môi dịu ngọt, làn môi mà ngày trai trẻ, ngày biết rung động lần đầu ấy, Trường đã run run đặt lên đó một nụ hôn của dại khờ mà bâng khuâng theo năm tháng. Cái làn môi ấy cũng đang tham lam hôn lên má, lên trán, lên cả mớ râu quai nón của Trường. Dường như có tiếng bước chân dừng ở ngoài hiên. Loan giật mình đẩy Trường ra. Một lúc yên tĩnh rồi tiếng bước chân ấy xa dần lẫn vào tiếng gió.
– Thôi anh. Đừng! Còn anh Vạc nữa.
Thằng Mít hết nhìn Loan rồi nhìn Trường. Dường như nó cũng hơi ngạc nhiên khi Trường Râu ôm ấp mẹ nó. Nó như hẫng hụt liền đẩy tay Trường ra khỏi người, chạy vào phòng khép cửa lại. Trường và Loan vội buông nhau. Một mùi hương nhưng nhức mũi từ vườn ùa vào. Trường và Loan nhìn ra. Hoa cà phê đang nở. Màu trắng ngập tràn lên tận phía đồi xa. Gió vẫn chờn vờn chơi trò đuổi bắt trên từng tán cà phê ràn rạt.
 
***
 
Cách đây hơn chục năm, lần đầu tiên Trường Râu đã tạm biệt cái làng Cồ để vào tận Tây Nguyên khi xứ này mùa cà phê đang nở rộ. Ôi cái làng Cồ yêu thương. Lần ấy Trường cũng lưỡng lự lắm. Nếu xa cái làng quê ấy nghĩa là phải xa gia đình, xa bà con và hơn thế là phải xa Loan. Mà mới nghĩ đến chuyện phải xa Loan, Trường đã thấy não nề. Loan hỏi.
– Anh phải đi à?
– Anh đi làm ăn, kiếm tiền rồi về.
– Thế đi lâu không?
– Đủ lâu để nhớ thương em.
– Xì! Loan ngúng nguẩy hai cái bím tóc: ai mà biết, vào đó rồi lại có người khác thì sao?
Loan nói mà mắt rơm rớm.
– Chả có cô nào làm anh rung động được hết, trừ em ra.
– Thật chứ?
– Anh đã nói dối em bao giờ chưa?
– Có rồi đấy.
– Khi nào?
Loan day cái ngón tay búp măng trắng nõn lên trán Trường.
– Có vậy mà không nhớ. Cái năm anh học lớp 12 đấy. Cái đận mà lũ bạn em hỏi anh Trường có người yêu chưa? Anh bảo có rồi.
– Thì đúng là có thật mà.
– Ai?
– Thì em chứ ai.
– Làm gì có, hồi đó em đã nhận lời yêu anh đâu mà anh bảo có rồi.
– Kệ! Chưa nhận lời nhưng anh yêu em thật lòng nên anh nói là có rồi.
Loan nhìn Trường hạnh phúc. Thế nhưng hằn sâu trong khóe mắt của cô thiếu nữ tuổi mười bảy vẫn có cái gì đó đầy băn khoăn, nỗi niềm.
– Anh phải đi vô trong đó thật á.
Trường tránh ánh mắt của Loan. Nhà Trường hoàn cảnh. Trường cũng muốn thi đại học như lũ bạn nhưng Trường biết, có thi đậu thì cũng chẳng thể học. Tốt nhất là không nên thi. Nhà có hai anh em. Anh Thủy thi cử lận đận đến lần thứ ba cũng không đỗ. Người ta bảo cái câu “học tài thi phận” đã ám vào anh. Anh học giỏi, nhất là môn Hóa có tiếng cả trường vậy mà lần nào thi cũng trượt. Anh nản chí. Cha bảo rằng thi cử cái gì, có đậu thì cũng chẳng có tiền mà học đâu. Vậy là anh không thi nữa mà tham gia phong trào đoàn ở xóm, ở xã. Là người năng nổ, hoạt bát và có tài ăn nói, anh được cử học lớp trung cấp thanh vận trên tỉnh, được kết nạp đảng trong trường. Học xong anh về lại quê được bố trí làm phó bí thư rồi bí thư đoàn xã. Cha vui lắm, cười khà khà, “tao đã nói rồi mà. Hơn nhau ở tài năng và đạo đức chứ nào phải tấm bằng. Đấy chúng mày thấy chưa? Rồi sau này cái thằng Thủy nó học tiếp hàm thụ đại học cũng tốt chứ sao”. Hồi đó, gái làng mê anh. Nhiều nhà đánh tiếng rằng ai chứ bí thư đoàn xã mà ưng là họ gả con gái ngay. Nhưng anh đã có người yêu. Chị Bính. Chị Bính không phải là cán bộ thoát ly mà là nông dân làm ruộng. Học xong cấp hai, chị không thi lên cấp ba mà ở nhà phụ giúp cha mẹ nuôi các em ăn học. Người chị dong dỏng và mái tóc dài chị hay buông sau lưng nhìn thật thướt tha. Anh Thủy yêu chị Bính, nhiều gia đình chưng hửng. Con gái họ người thì giáo viên trường làng, người công tác trên xã anh không yêu, lại yêu cái cô làm ruộng, giúp cha mẹ nuôi lũ em những bảy, tám đứa. Gia đình chị Bính tự hào lắm. Rồi đây, khi anh cưới chị, họ sẽ có đứa con rể là bí thư đoàn xã. Mà chưa dừng ở đó đâu, anh sẽ còn tiến xa, có khi còn lên huyện ấy chứ. Đùng một cái, không hiểu sao anh lại đổ bệnh. Anh sốt mấy ngày mấy đêm liên tục. Cả nhà hoảng quá đưa anh đi bệnh viện. Người ta bảo anh bị cảm hàn. Sau hai tuần hết sốt, bệnh viện cho về. Nhưng từ đó, anh như một con người khác. Suốt ngày nói nhảm, rồi hát, rồi múa rồi cười sằng sặc. Một ngày, hai ngày, ba ngày rồi nửa tháng. Thiên hạ bảo chắc vong nhập. Cha đi xem thầy, thầy phán, động mồ động mả ông cố, phải làm cúng tạ. Cha về nhờ thầy cúng làm lễ. Lễ nguyên một ngày. Thầy gật gù, mọi chuyện tốt đẹp rồi. Vậy mà những ngày tiếp theo anh vẫn là kẻ đờ đẫn vô hồn. Chị Bính ngày nào cũng bên anh. Dỗ dành, nói chuyện và cả bật khóc khi anh nhìn chị nghiêm giọng.
– Cô là ai?
Chị tủi thân thút thít, còn anh cười hềnh hệch.
Cha không nói không rằng, nhờ người chở anh Thủy vô viện. Người ta khám rồi cho anh qua điều trị ở khoa tâm thần. Chị Bính xếp quần áo, chăn màn để đi chăm anh. Mẹ chị ngăn lại. Thôi. Để điều trị, xem tình hình sao đã. Chưa cưới hỏi gì cả, không đi.
Thế là mẹ phải ở hẳn trong viện tâm thần để chăm anh suốt ba tháng. Rồi anh xuất viện. Xuất viện nhưng mẹ khóc. Anh nào có khỏi được đâu. Xóm làng đến thăm hỏi, anh không ra ngoài mà nằm ngủ li bì trong phòng tối. Động viên là động viên vậy thôi, chứ người ta vẫn rỉ tai nhau rằng khỏi sao được mà khỏi. Cái bệnh tâm thần này khỏi rồi lại bị cho mà xem.
Cha mẹ nghe những câu đó ruột như cật nứa cắt. Anh là niềm tự hào của cả nhà, là niềm kiêu hãnh của cha vậy mà đùng cái ra nông nỗi này. Ai, ai đã gây ra cái căn bệnh này cho anh? Bác sĩ bảo, gia đình rà lại xem bên nội, bên ngoại trong phạm vi ba, bốn đời có ai bị vậy hay không. Cha mẹ vừa đi hỏi họ hàng vừa ghi chép rồi tính tính, toán toán cuối cùng chẳng có ai. À, có một người, nhưng người đó là bên ngoại, tính ra đã cách nhau sáu, bảy đời rồi. Bác sĩ bảo.
– Là bệnh tâm thần phân liệt. Nhưng nguyên nhân thì chưa tìm ra. Di truyền như gia đình nói là không phải. Có khi bị cú sốc nào đó khủng khiếp cũng có thể gây ra cái bệnh này, ví như yêu đương rồi thất tình hay áp lực trong công việc.
Cả hai cái này với anh Thủy đều không có. Chị Bính và anh thì yêu nhau thiết tha, chỉ còn chờ ngày lành nữa là cha mẹ biện cơi trầu qua xin cho hai nhà đi lại. Còn công việc thì chẳng lẽ nào. Tính anh vui vẻ, hào sảng và hoạt ngôn. Tham gia công tác đoàn là phù hợp với anh quá rồi còn gì. Vậy thì là gì đây. Mẹ mím môi nghĩ ngợi.
– Chắc đường âm rồi. Thôi thì có bệnh đành vái tứ phương.
Từ đó, đền to, phủ lớn, chùa gần chùa xa mẹ đều tất tả tìm đến. Chị Bính cũng dần ít qua lại. Nghe bảo gia đình chị cấm tiệt. Không có yêu đương gì nữa hết. Bệnh tâm thần, mất hết cả rồi. Ai mà chăm được cả đời. Con gái xuân thì, đẹp người đẹp nết thiếu gì chỗ mà lại phải đi lấy cái ông tâm thần. Mà trước một người bệnh tâm thần, người ta chỉ có thể thương cảm chứ sao có thể yêu đương. Nếu cứ qua lại với anh Thủy, chị Bính mang tiếng. Mà không chỉ có mỗi chị, cả nhà chị cũng mang tiếng không biết dạy con, để con lầm đường, lạc lối. Có vẻ từ đó, bệnh anh trở nặng hơn. Chiều chiều anh nhìn quanh quất rồi lững thững vừa đi vừa hát trên đường làng. Điểm cuối cùng anh đến là cái ngõ nhà chị Bính, anh đẩy cửa bước vào, không nói không rằng ngồi bệt xuống thềm. Một hôm, hai hôm, người nhà chị còn cảm thông nhưng ngày nào cũng vậy thì không được rồi. Cha chị vội xây cái cổng tường chắc chắn và mua cánh cửa sắt. Cứ hôm có việc ra ngoài thì khóa lại. Cha mẹ biết vậy, năn nỉ anh đừng qua nhưng không được đành phải lẽo đẽo đi theo để kéo anh qua ngõ khác. Cha tính, để mãi thế này không ổn, rồi thì còn đâu thời gian mà lo việc nhà, việc đồng áng. Thế nên đành đưa anh vô lại viện tâm thần. Chị Bính lấy chồng vội vã lắm. Hai nhà chọn đúng cái lúc anh đang ở viện tâm thần để tổ chức lễ cưới. Chồng chị là thợ xây ở làng bên. Vậy mà, không hiểu sao, đúng cái ngày trọng đại ấy, anh trốn viện về nhà rồi chạy qua nhà chị Bính. Anh im lặng dõi theo đám rước dâu, mắt ngân ngấn nước. Chiều hôm đó, anh chết đuối ở giếng Đình. Thiên hạ nhỏ to là anh thất tình mà tìm đến cái chết, bởi khi vớt xác anh lên, có mảnh giấy nhoen nhoét nước, hoen mờ dòng chữ được nhét trong túi áo bên ngực trái: Vĩnh biệt em! Vĩnh biệt mối tình đầu.
Anh Thủy mất. Mẹ trở nên như người câm trong nhà, chỉ biết khóc mỗi lần ngồi một mình. Trường cứ bị ám ảnh mãi cái cảnh những tàn hương rụng rơi lên mái tóc đang bạc dần của mẹ khi có làn gió lay lắt thổi qua. Những tàn hương đó lẫn vào mái tóc chập chờn bay trong ánh đèn dầu thắp trên bàn thờ anh Thủy. Rồi mẹ ốm nặng. Nhập viện người ta bảo mẹ bị suy tim. Trường biết, mẹ bị cú sốc từ cái chết của anh Thủy. Mẹ đặt tay Trường lên gò má hõm sâu lem nước mắt.
– Khổ thân con tôi! Con người ta thì đi thi, đi cử, con tôi thì phải lo cáng đáng việc nhà cho cha mẹ. Sao tôi sinh con tôi ra để làm khổ chúng nó thế này.
Không, không sao mẹ à. Học cũng tốt mà không học cũng có sao đâu,  miễn là vẫn còn cha, còn mẹ mạnh khỏe ở bên. Sức vóc như Trường, không lo chết đói. Thế là ngoài việc làm đồng, Trường còn xin đi theo hội ông Bát, ông Trương ngược ngàn đốt than. Trường không thạo việc nhưng siêng năng. Có lần ông Bát phấn khích nhìn Trường thồ bốn bì than to tướng trên cái xe đạp Thống Nhất nam.
– Cái thằng giỏi. Chẳng mấy chốc mà thành thợ rừng.
Ông Trương thì lại thở dài khi nhìn Trường đưa dao cắt khoanh cơm nếp gói trong cái mo cau.
– Giỏi giang gì. Nghề thợ rừng nó bạc cả đời. Cứ nhìn vào tôi và ông thì rõ chứ cần gì nhìn đâu.
Không lâu sau đó, mẹ cũng mất. Gia đình Trường lúc này chỉ còn hai cha con như hai chiếc bóng mỗi sớm mỗi chiều trong ngôi nhà hun hút gió. Cha thủng thẳng.
– Mày phải đi con ạ! Đi khỏi cái làng mình thôi.
Đây là quê hương, là nơi tổ tiên, ông bà rồi mẹ cha Trường đã sống. Đây là nơi anh Thủy và Trường đã sinh ra, lớn lên cùng bao bạn bè trang lứa. Cứ thế, bao thế hệ nối tiếp nhau sống và chết ở làng quê. Vậy thì tội gì Trường phải đi. Mà hơn thế, những năm gần đây, bao biến cố trong gia đình dù không làm cha ngã khụy nhưng cũng làm cha già đi nhanh lắm. Trường mà đi xứ khác làm ăn thì ai sẽ bên cạnh cha. Càng nghĩ, Trường càng thấy không thể bỏ quê hương, bỏ cha già mà đi kiếm kế sinh nhai xứ người được.
– Thì cứ đi một thời gian. Đi cho biết đây, biết đó, lại kiếm được tiền. Mấy sào ruộng, tao lo được.
Hay là cứ thử một chuyến. Nhưng lại phải xa Loan. Mà xa Loan thì buồn lắm.
– Mà anh kiếm tiền về để sửa lại nhà à? Loan hỏi.
– Ừ, sửa sang cho tươm tất rồi cưới em.
Loan đỏ lựng cả mặt, đấm thùm thụp vào lưng Trường.
– Ai cho mà cưới?
– Thì em cho chứ ai.
Loan bỗng lặng im một lúc rồi giọng chùng xuống.
– Cha mẹ em nữa! Sợ các cụ không đồng ý ấy chứ.
– Cái gì? Sao lại không đồng ý. Mình yêu nhau nghiêm túc, đàng hoàng mà.
Loan áp hai bàn tay nóng hổi lên má Trường. Gớm, mới có hai mươi tuổi mà râu đã rậm rà rậm rì, mọc thành vành quai nón rồi đấy.
– Ai chẳng biết vậy. Cả làng đều biết mình yêu nhau, nhưng…
– Nhưng sao?
– Em cũng không biết nữa! Tối nay đi với anh, mẹ em đã đe nẹt, đi với cái thằng đó cho lắm vào, rồi như thằng anh nó, mày chết với tao.
Trường như thấy nóng lựng vành tai rồi bốc lên tận óc. À, mấy cái ông bà này ghê gớm thế là cùng. Lại lôi chuyện anh Thủy ra để mà rủa à. Ông bà vừa vừa phải phải chứ. Trường giật tay Loan ra khỏi mặt mình.
– Để anh đi gặp cha mẹ em.
Loan vội co người, ôm chặt lấy Trường.
– Không, không được. Anh nghe em. Đừng làm thế, đừng. Hãy vì em, đừng.
– Thế anh phải làm sao bây giờ?
– Anh cứ đi đi. Đằng nào rồi anh cũng về mà. Em chờ, chờ ngày anh về để cưới em.
Trường ghì chặt Loan vào lòng. Tấm thân mềm mại quấn lấy người Trường. Trường cảm thấy có gì ươn ướt, nóng hổi nơi ngực mình. Thì ra Loan khóc…
– Đừng khóc. Không khóc nhé! Anh sẽ về mà. Nhanh thôi, về để cưới em chứ.
– Anh nhớ đấy. Anh mà phụ bạc thì em… em chết đó!
Làm gì có chuyện đó hả Loan. Không bao giờ nhé. Cả đời này, Trường chỉ yêu mỗi Loan thôi. Hãy tin Trường. Lần đó, khuất sau cây rơm nhà ông Bát nhìn ra cánh đồng, phải đến tận khuya Trường mới đưa Loan về.
***
– Mày đi rừng bao giờ chưa?
Anh Lũa, con ông Bát ngoái cổ lại hỏi khi anh chạy con Win lấm lem bùn đất ra bến xe đón Trường.
– Dạ, đi nhiều rồi chứ anh! Em đi đốt than cùng ông Bát, ông Trương suốt hai năm á.
– Thế thì được. Lúc cha tao gọi điện, bảo có việc gì trong đó kiếm cho mày làm với, tao cũng lo. Vô đây chỉ có nghề rừng nghề rẫy thôi. Rẫy thì tao không có, rừng thì của thiên hạ. Vấn đề là mày có vác gỗ được không?
– Dạ được anh. Hồi đốt than đều phải chặt hạ cây rồi mới vác về tấp đốt mà anh.
– Ừ! Cứ theo tao mà làm dần rồi quen việc ấy mà, không lo.
– Dạ! Thế mình đi vô chỗ anh làm luôn à?
– Chưa. Tối nay về nhà thằng bạn tao nghỉ. Sáng mai đi.
– Chắc xa anh nhỉ.
– Cũng khá xa đó. Phải mất gần ngày đi đường. Trong rừng sâu mà.
– Sâu hơn rừng ngoài quê mình à anh?
– Ngoài quê mình ăn thua gì. Vào rồi mày biết.
Vượt những con dốc dựng ngược khi màn mưa giăng kín cả cánh rừng quả là rợn ngợp đối với Trường. Anh Lũa đã gắn xích vào bánh xe vậy mà trên những con dốc đất đỏ trơn trượt, bánh xe vẫn xoay tít, ống bô nhả khói đen kìn kịt. Anh Lũa giơ tay vuốt mặt, những vành nước mưa rơi xuống đất rào rạo. Anh cười.
– Kiếm miếng cơm nó khổ nhục vậy đó chú mày ạ.
Quả là cực nhọc. Lên hết con dốc này rồi lại tụt xuống con dốc khác. Phải xế chiều, hai anh em mới đến được lán trại của cánh thợ rừng. Có chừng chục người đang nằm vắt vẻo trên võng đánh bài và chửi bậy. Mỗi người một giọng nói. Trường nhận ra rằng, họ từ nhiều miền quê cùng đến đây làm thợ rừng.
Sáng hôm sau trời ngớt, một người đàn ông tóc húi cua, gương mặt rỗ rằn đã đến từng lán đốc thúc mọi người.
– Tranh thủ ăn uống để làm bọn mày. Sáng nay xe trâu sẽ vô sớm.
– Ai vậy anh?
Anh Lũa nhìn quanh quất không thấy ai để ý mới nói khẽ.
– Cai thợ! Mày đừng để ý. Cứ nhìn anh mà làm.
Cũng như đám thợ rừng, Trường cùng anh Lũa khuân từng cây gỗ đã được cưa hạ xuống tập kết thành từng đống để trâu kéo ra khỏi rừng. Có những cây gỗ phải bốn năm người khênh mới nổi. Anh Lũa bảo đó là gỗ hương, gỗ cẩm, gỗ cà te. Những loại gỗ mà ngoài quê Trường chưa bao giờ thấy. Khi đoàn trâu lững lững được đánh vào, Trường và cánh thợ bốc vác lại phải khiêng, buộc chặt vào từng chốt đóng theo khung gỗ nẹp quanh thân trâu. Thợ đánh trâu chỉ việc ngồi chờ buộc gỗ xong xuôi là thúc trâu theo những lối mòn xuyên rừng mà một cánh thợ khác mới mở để ra cửa rừng. Công việc nặng nhọc. Hai bày tay Trường phồng rộp vì những cạnh, những nu, những sần của thân cây gỗ cứa vào tứa máu.
– Mày phải đeo bao tay vào. Ngày một, ngày hai còn chịu được. Lâu dài là nát bươm cả bàn tay.
Anh Lũa ngậm rượu trắng phun vào tay Trường rồi lấy miếng dẻ sạch nhét trong túi áo buộc lại. Nhìn anh Lũa, Trường thấy thương thương lạ. Anh giống ông Bát. Người vạm vỡ, hai vai rộng, đôi bàn tay to bè, miệng nói tay làm và vẫn hay giúp đỡ người khác. Thì cũng nhờ ông Bát giới thiệu, Trường mới vô tận trong này làm với anh chứ không thì Trường biết đi đâu. Một thời gian sau, Trường dần quen việc. Tiền công chủ trả cũng được kha khá. Trường muốn gửi về quê cho cha một ít để cha sửa lại cái mái nhà bấy lâu bị mủn dột. Mùa giông bão đã đến, Trường lo nếu không sửa kịp cha sẽ ngủ trong mưa. Trường đi cùng thợ đánh trâu kéo gỗ ra thị trấn. Anh Lũa cũng nhờ gửi về cho ông Bát ít tiền tiêu vặt. Đường rừng mưa gió, phải mất gần ngày trời mới ra được thị trấn, ngủ lại một đêm ở nhà nghỉ rồi lại mất chừng ấy thời gian cùng cánh thợ đánh trâu vào lại điểm khai thác gỗ.
Trường vào đến lán khi mưa nặng hạt. Dưới những cái lán được làm bằng gỗ tạp buộc vào các thân cây căng bạt lên, mưa tạt vào xối xả. Mọi người đang tập trung tại lán anh Lũa, chỗ Trường vẫn ở cùng anh. Chắc có chuyện không hay rồi. Trường vội lao vào trong lán. Trên nền lán sũng nước, anh Lũa đang nằm thẳng đơ. Chân anh nhoe nhoét máu và đang được mọi người buộc hai cái nẹp gỗ. Cảnh tượng làm Trường ứa nước mắt.
– Anh, anh sao thế?
Người anh Lũa đang run bần bật, khẽ mở mắt ngước nhìn Trường.
– Ông ấy bị gỗ đè gãy chân rồi.
Bây giờ phải thế nào đây. Trời thì đã xẩm tối, mưa ràn rạt trút lên mái lán, rét căm căm. Không thể để anh Lũa nằm mãi đây được, anh chết mất.
– Nhờ các anh gọi điện cho ông chủ với.
Trường mếu máo nhờ cậy mọi người.
– Chúng tao gọi rồi. Ông chủ bảo nếu vậy phải gánh ra cửa rừng thì ông mới cho xe vô chở ra được, chứ ô tô nào mà vô được đây khi trời mưa gió như này.
Được, Trường sẽ buộc cáng gánh anh Lũa. Ai có thể đi cùng Trường đây. Trường nhìn mọi người như van lơn, như cầu khẩn.
– Trời tối rồi, đường rừng mưa gió, chắc chắn là không thể nào đi được. Gắng cầm cự rồi mai đi. Nhưng làm cáng mà gánh đi cả ngày sợ sức người chịu không nổi. Cái này mới đáng lo.
Tay thợ rừng đứng tuổi thở dài.
– Để em gánh một đằng, còn đằng kia xin nhờ các anh thay phiên nhau gánh giúp.
Mọi người nhìn nhau, im lặng.
May cho anh Lũa, ra đến bệnh viện huyện vết thương vẫn chưa hoạt tử dù đã bị nhiễm trùng. Mọi người an ủi, tạm biệt anh rồi ra về. Anh nắm tay từng người mà mắt đỏ quạch. Trường ở lại cùng anh.
– Anh không theo nghề rừng được nữa rồi mày ạ.
– Kệ đi anh. Miễn là anh khỏe trở lại.
Anh Lũa nhăn mặt thử co cái chân sưng húp nặng trình trịch.
– Cái nghề thợ rừng nó táng mạng người mày ạ.
– Không sao. Anh cứ chữa cho khỏi chân rồi anh em mình kiếm nghề khác.
Anh Lũa không trả lời mà chỉ đờ đẫn nhìn ra cửa sổ. Nơi đó những trận gió ào ào táp tới hắt cả vạt nước mưa răng rắc vào tường nhà. Như chợt nhớ ra, anh Lũa ngoái đầu nhìn Trường.
– Mày không vào lán với tụi nó à. Ơ, cái thằng này.
– Không, em ở lại chăm anh. Chờ anh khỏi rồi mình tính tiếp! Anh bị thế này em nỡ nào bỏ anh một mình.
– Thằng hâm.
Sau tiếng quát, anh Lũa mím môi khỏi bật ra tiếng khóc.
– Cảm ơn mày. Để lúc nào khỏi, anh kiếm cho mày cái công việc ổn định mà làm.
Gần tháng sau, anh Lũa được xuất viện nhưng cái chân anh thì thành tật. Anh bước đi chấm phẩy. Anh thở dài.
– Mẹ, khốn nạn! Vậy là thành thằng thọt.
Nhìn anh Lũa, Trường sắt se lòng nhưng không thể không phì cười vì câu chửi đời của anh.
– Còn may chán đó anh.
Anh Lũa cũng cười hì hì.
– Chẳng biết nữa. Thôi, bây giờ anh em mình đến nhà ông Bá.
– Dạ, ông Bá nào hả anh?
– Ông Bá phó chủ tịch huyện. Cha mẹ ông người làng Cồ mình. Ông bà đi phu đồn điền từ thời Pháp thuộc kia. Anh biết sơ sơ ông thôi nhưng rất quen thân với bà cụ mẹ ông ấy. Cụ sống tình cảm lắm. Anh nhắn người nhờ nói với cụ. Cụ bảo cứ đến đây nghỉ ngơi mấy hôm rồi cụ sắp xếp việc cho mà làm.
… Một bà cụ da đã mồi, tóc lưa thưa bạc nhưng đôi mắt vẫn lanh lợi và nụ cười hóm hỉnh.
– Tổ cha cái thằng Lũa. Khỏi rồi à con. Tao nhắn bảo con Nhàn hôm nay chở tao lên viện thăm mày thì mày đã về đây rồi. Khổ thật, đã khỏi hẳn chưa?
Nói rồi cụ cầm tay anh Lũa nắn nắn, bóp bóp.
– Khổ thật! Hồi vợ chồng tao lưu lạc vô đây cũng vì đói kém. Nay chúng mày cũng vì cuộc sống mà có mặt nơi này. Thương thế.
– Bà ơi, con khỏi rồi. Cũng may có anh em, bạn bè chăm sóc. Nhất là có cái thằng này đây bà này. Thằng này cũng người làng Cồ mình đó bà ạ.
Bà cụ nghe nói vậy, mắt hấp háy trìu mến nhìn Trường.
– Cháu con cái nhà ai đó? Thương thế. Bà lưu lạc xa quê cả sáu chục năm rồi nên không biết con ai lại con ai nữa đâu.
– Dạ, nhà cháu ở cạnh nhà ông Bát, ông Trương ạ.
– À, Bát, Trương thì bà vẫn nhớ mang máng, Hồi bà đi, chúng nó còn nhỏ. Mà bà nói nghe này. Giờ cứ ở đây. Nhà cửa rộng rãi. Còn mấy cái nhà phía trên đồi cho người làm ở nữa kìa. Đợt này ít việc, mấy đứa người làm chúng nó đang xin về quê. Chúng mày muốn riêng tư thì chuyển qua đó mà ở. Rộng thoải mái. Gạo đó, cứ tự nấu mà ăn. Tiền nong thiếu thốn, cứ nói bà, bà cho mượn. Không phải khách sáo gì cả.
Để khỏi phiền bà cụ và gia đình ông Bá, Trường và anh Lũa đã dọn ra ở ngay cái nhà ván gỗ, xây lửng bên mé đồi. Từ thềm nhà nhìn quanh ra vườn ông Bá ngút ngát một màu xanh. Ba hôm sau, bà cụ gọi hai anh em xuống nhà nói có việc quan trọng. Trường thấp thỏm, thấy lo lo. Có việc gì vậy nhỉ. Hay bà cụ đổi ý. Nếu vậy thì đành phải về quê thôi. Tính ở lại kiếm việc dành thêm chút ít rồi về còn hỏi cưới Loan nữa nhưng thế này thì đành chịu vậy. Dù sao cũng đảo được cái mái nhà cho cha và có thêm chút ít về đong ít thóc đổ rương qua mùa giáp hạt.
Chiếc xe ô tô đậu ngoài cổng. Một người đàn ông trạc ngoài bốn mươi, dáng người tầm thước, khoan thai bước vào.
– Mẹ. Mẹ ơi! Con về rồi đây.
– Thằng Bá về đó hả con? Cha chúng mày. Cả tuần rồi không về thăm mẹ, thăm vợ con là sao?
– Con bận việc quá! Mà mẹ à, lần sau mẹ chỉ cần nói mấy đứa gọi điện, con về chứ không phải lên tận chỗ cơ quan con đâu, làm người ta tưởng dân đi kiện cáo.
– Tổ cha anh. Thế cái chuyện mẹ nhờ, anh tính xong chưa?
Ông Bá cầm tay bà cụ, nhìn lướt qua Trường và anh Lũa rồi lại nhìn thẳng vào mắt Trường. Trường thấy run run bởi cái ánh nhìn sắc lạnh.
– Cậu Trường hả?
– Dạ!
Ông Bá lại nhìn anh Lũa một lúc.
– Anh Lũa hôm trước bị gỗ đè gãy chân đây phải không?
– Dạ. Con đây ông ạ.
– Các cậu ẩu tả quá! Đang tiếp tay cho bọn lâm tặc phá rừng đấy. May mà mưa gió, rừng sâu nên người ta không vô bắt tại trận. Bắt tại trận là rũ tù rồi.
– Chúng nó người làng mình đó con, cũng là vì miếng cơm manh áo mà phải vô tận đây.
– Anh Lũa làm bảo vệ ủy ban huyện nhé! Nhìn anh, chắc cũng chu đáo với công việc. Giờ chân cẳng thế này, chỉ làm bảo vệ là nhàn nhất thôi. Để rồi, tôi xem đủ điều kiện không sẽ nói anh em người ta làm hợp đồng cho anh đầy đủ.
– Dạ, con cảm ơn ông thật nhiều ạ! Nhưng còn đứa em của con đây nữa.
– Cậu Trường ấy à! Cứ ở đây chăm lo vườn tược nhà cửa cho gia đình, có gì đỡ đần bà cụ giúp tôi. Được không?
Cái công việc đó dĩ nhiên Trường làm được. Nhưng Trường chỉ sợ, một thời gian nữa Trường phải về quê. Đến khi đó thật khó ăn khó nói với bà cụ.
– Dạ, thưa ông, con tính chỉ kiếm việc gì làm thêm một thời gian nữa thôi ạ. Con còn phải về quê vì còn cha già, còn … ấy nữa ạ!
– Hà hà, rồi. Còn người yêu chứ gì! Cái cậu này được lắm. Cứ ở lại, khi nào về hoặc kiếm được công việc tốt hơn thì báo trước, thế là được.
Nói rồi ông lại nhìn Trường và anh Lũa một lượt nữa trước khi lên trên gác.
***
Công việc với Trường quá nhẹ nhàng. Vét bồn để bón phân, người ta phải vét cả tuần, sức vóc Trường chỉ làm trong ba ngày là xong hẳn. Đến lúc cắt cỏ, nếu thuê người khác, có khi mất cả chục ngày, đằng này Trường chỉ cần hai ngày đã tươm tất. Không chỉ bà cụ Trí mà cả bà Nhị vợ ông Bá cũng vui. Kiếm được một người làm mà khỏe mạnh, siêng năng, cần mẫn đến thế chẳng phải dễ. Bà muốn Trường phải ở lại đây với bà thật lâu, chứ cứ như mấy bọn người làm từ miền xuôi lên đây, chúng uể oải, làm hời hợt, rồi rượu chè, rồi chửi bới gây lộn nhau, đôi lúc rối um cả lên. Bà chán, muốn cho chúng nghỉ mà nào đâu kiếm ra người cho đúng nghĩa người làm tận tụy. May quá, nay đã có Trường.
Trường thường thấy vào dịp cuối tuần, một cô gái nhỏ nhắn hay về nhà với bà cụ Trí. Chắc là cháu bà cụ đây mà. Kể ra, được là cháu bà cũng sướng. Một người bà nhân hậu, bao dung. Có hôm bà cụ vẫy tay, bảo Trường xuống chỗ bà.
– Em chào anh ạ.
Cô gái nhìn Trường, dịu dàng chào.
– Nhàn, cháu ruột của bà đó! Cái đứa mà đã chở bà lên gặp thằng Bá trên phòng làm việc á con.
Bà cụ nhìn Trường đầy trìu mến.
– Hôm nay, con Nhàn nó được nghỉ học về chơi, bà làm mấy món ăn quê mình. Mà lâu quá rồi không biết có đúng cái công thức không nữa. Mày về tắm rửa rồi xuống ăn cùng hai bà cháu nhé. Mà này, thanh niên lo mà cạo râu ria đi. Trông cứ như ông già.
Trường cười hề hề rồi đi lên nhà. Nhàn nhìn theo bóng Trường mãi, chỉ sực quay lại khi bà cụ Trí khẽ lay.
– Giúp bà khiêng cái này đi Nhàn.
Từ hôm đó, Nhàn hay về thăm bà. Cái ánh mắt của Nhàn làm cho bà cụ Trí phải suy nghĩ. Ánh mắt của cháu gái bà lạ lắm. Ánh mắt đó thời con gái bà đã từng mắc phải. Cháu gái bà đang học đại học sư phạm, rồi mai kia sẽ là cô giáo, sao có thể nghĩ đến thằng Trường được. Nhiều lần bà định nhắc cháu nhưng thấy làm vậy thiếu tế nhị nhất là vẻ như Trường lại rất vô tư, chẳng mảy may để ý. Cái thằng, tưởng đã chộp lấy cơ hội để tán tỉnh Nhàn ấy vậy mà vẫn hồn nhiên nói chuyện, mà có vẻ thích nói chuyện với bà hơn nói chuyện với Nhàn nữa.
– Trường có người yêu rồi à con?
– Dạ con có rồi. Sắp tới con về con cưới đấy bà ạ.
Bà cụ khẽ liếc qua Nhàn. Trông Nhàn bối rối và buồn hẳn. Thôi rồi, cháu bà có cảm tình thực sự với Trường.
Một lần, Nhàn bảo có việc qua nhờ Trường chở đi lên phố. Trường bất ngờ, gần hai năm Trường vào đây, những lần lên cái trung tâm tỉnh chỉ đếm trên đầu ngón tay. Trường còn lơ ngơ và lạ lẫm với phố xá lắm. Sao Nhàn không nhờ người khác mà đi nhờ Trường làm gì.
– Chẳng mấy khi tôi lên phố. Sao Nhàn không nhờ người khác?
Nhàn chơm chớp mắt.
– Dạ, nhờ người khác thì còn nói làm gì. Có việc mới cần đến anh chứ. Mà anh bận thì thôi, em không dám phiền anh nữa đâu.
Trường đứng tần ngần ra đó một lúc rồi ngượng nghịu.
– À, hôm nay tôi cũng rỗi, cần việc gì để tôi xin phép bà rồi chở em đi.
Chiếc xe máy bon bon chạy. Con đường nhựa uốn quanh những triền núi mùa gió vi vút thổi. Cái se lạnh như làm con người ta muốn được gần gũi, tâm tình với nhau nhiều hơn. Nhàn khẽ khàng nép sau người Trường, nghe Trường nghêu ngao hát.
– Anh Trường hát hay thế? Chắc luyện để về nhà hát cho người yêu nghe à?
– Luyện gì đâu em. Tôi hát dở lắm. Loan hát mới hay.
– Loan! Loan là ai vậy anh?
– Là người yêu tôi.
– Dạ!
Tiếng dạ của Nhàn thật khẽ, như một tiếng nấc nghèn nghẹn.
– Nhàn ạ! Đợt tới tôi về cưới Loan thôi. Xa hai năm nhớ đến phát điên lên được.
Nhàn làm thinh. Trường nghêu ngao hát. Gió liếm từng vạt lên má Nhàn ran rát.
Gió rừng thăm thẳm – Tiểu thuyết của Đặng Bá Canh – Kỳ 3
Cập nhật ngày: 31 Tháng Tám, 2024 lúc 20:40
Người Nhàn đột nhiên như có lực đẩy khủng khiếp làm cơ thể co quắp lại. Cái gì? Trường vừa gọi ai? Gọi ai? Loan, Loan. Trường đang cùng Nhàn làm chuyện chồng vợ mà. Loan! Vậy là mỗi lần làm cái chuyện chồng vợ với Nhàn, Trường đã phải tưởng tượng đó là Loan sao?
CHƯƠNG V
Trường Râu suốt ngày lùi lũi trong ngôi nhà ông Bá phía trên đồi nhìn ra lũng vắng. Cái thằng vốn vui vẻ, hay nói, hay cười vậy mà kể từ hôm bảo về cưới vợ rồi vào lại đến giờ nó thay đổi đến mức bà cụ Trí cũng phải thắc mắc và lo lắng. Nhàn vẫn đến nhà bà nhưng chỉ dám ngước nhìn lên. Trường về cưới vợ, lẽ ra phải là một niềm vui, niềm hạnh phúc lớn lao trong đời, nhất là lại cưới người mình yêu thương. Vậy sao gần hai tháng trở vào lại ủ dột và sầu não thế kia.
– Cháu lên coi thử thế nào. Cứ như người mất hồn ấy. Rõ tội.
Nghe lời bà nội, Nhàn hồi hộp bước lên đồi tìm Trường. Trường ngồi đó, mớ tóc rễ tre bờm xờm, hàm râu quai nón phủ kín gần cả gương mặt, cặp mắt sâu hoắm đờ đẫn như người lâu ngày mất ngủ.
– Anh Trường.
Trường vẫn ngồi im. Nhàn sẽ sàng ngồi xuống bên cạnh.
– Anh Trường.
Trường đưa cặp mắt bọng nước quay sang phía Nhàn.
– Nhàn à.
– Dạ! Sao thế anh? Có chuyện gì nói em nghe nào. Nói đi anh.
Trường bật khóc rưng rức, cái quai hàm bạnh ra trông vừa dữ tợn vừa tội nghiệp.
– Tôi… tôi khổ lắm Nhàn ơi.
– Có chuyện gì, cứ bình tĩnh kể, em nghe. Anh về lâu thế, cứ tưởng anh cưới vợ xong rồi ở ngoài đó luôn chứ không vào đây nữa.
– Cưới hỏi gì đâu em. Buồn lắm. Nản lắm.
– Nhìn cái bộ dạng của anh là biết rồi. Hẳn phải có cú sốc gì ghê gớm lắm anh ha.
Nhàn à. Nhàn có hiểu không. Hai ngày trên chuyến xe khách, Trường chỉ mong thật mau để được bước vô nhà. Nơi đó chắc cha đang đợi, và có khi có cả Loan nữa ấy chứ. Không, sẽ không có Loan đâu. Trường không báo cho Loan biết là Trường về, cứ để Loan bất ngờ, bất ngờ đến sung sướng, bất ngờ đến chết ngộp trong hạnh phúc mới thôi. Thế nhưng, cái cổng khép im lìm. Cha đi đâu hay lại ra đồng? Ừ, mùa này ngoài ruộng biết cơ man nào là việc. Mấy tấm rèm bằng lá kè nằm im lìm, lâu lâu kêu cọt kẹt khi có đụn gió ùa vào.
– Thằng Trường?
Là tiếng bà Tâm. Trường quay ra phía ngõ.
– Mày lên bệnh viện huyện đi. Cha mày mấy hôm bị sốt cao, bà con làng xóm người ta đang đưa lên đó. May quá, có mày về đây rồi.
Trường không kịp đẩy cửa vào nhà nữa mà chạy ra ngõ. Phải lên trên đó với cha rồi, nhưng đi bằng phương tiện gì bây giờ, đang loay hoay thì bà Tâm đã gọi với về nhà giục thằng trai út.
– Mày lấy xe chở anh Trường lên bệnh viện huyện mau.
Cha nằm đó, mắt khép lại thiêm thiếp. Hai má hóp sâu, môi thâm xám, cái ngực lép cứ dềnh lên dềnh xuống như cạn kiệt sức lực. Trường ngồi xuống bên mép giường, lắng nghe từng nhịp thở của cha. Bất giác cha cựa mình, mở mắt.
– Con về đấy à?
Trường ôm lấy vai cha, nước mắt rớt xuống cái trán gồ ghề những nếp nhăn nheo.
– Về nhà là tốt rồi. Ai nói con biết lên đây với cha?
– Cha, sao cha đau ốm phải nhập viện thế này mà lại không báo cho con?
– Có cái gì đâu. Người thì bệnh tật, đất thì cỏ rả. Cha già rồi, đau yếu là chuyện thường. Mà cha biết, mày rồi cũng sẽ về thôi mà.
– Thế mấy hôm ai chăm cha trên này?
– Cha ở một mình thôi. Cứ bữa, bà con họ hàng lên ghé mua cháo cho cha. Mà cha cũng có nuốt nổi đâu.
Cha ốm chẳng lẽ Loan không biết hay sao. Nhà không chung vách nhưng cùng chung một ngõ. Người trong xóm còn biết cơ mà.
– À! Con này. Đừng nghĩ đến con Loan nữa.
– Sao cha? Loan có lên đây thăm cha không?
– Có. Nó có lên. Lần nào lên nó cũng khóc. Cha hỏi mãi nó mới nói là không được làm dâu của cha nữa rồi.
Lẽ nào Loan đã nuốt lời thề với Trường hôm hai đứa chia tay ở cây rơm nhà ông Bát để Trường vô Tây Nguyên kiếm việc. Trường phải gặp, phải hỏi Loan tại sao lại thế. Chẳng lẽ lời thề của Loan chỉ là cảm xúc nhất thời.
– Thôi. Đừng gặp người ta nữa, làm người ta khó xử con ơi.
– Dạ!
Nói vậy để cha yên tâm chứ Trường vẫn phải gặp. Trường đã chẳng quản ngại bất cứ công việc gì cốt để kiếm tiền về cưới Loan, chẳng lẽ Loan không hiểu điều đó. Không, Loan chẳng phải là người bạc tình, bạc nghĩa vậy đâu. Hẳn chuyện này là từ phía gia đình Loan, cha mẹ Loan. Trường phải đến nhà, đến nhà để xin phép hẳn hoi. Sau đó, cha khỏe, Trường sẽ nói cha cùng đại diện họ tộc qua xin cho Trường được cưới Loan. Nghĩ là làm, hôm thấy cha đã an giấc, Trường tranh thủ về nhà tắm rửa rồi qua nhà Loan.
Nhà Loan đèn sáng trưng. Từ lối vô cổng, ba bóng điện sáng lóa cả mắt, soi rõ hàng duối già đứng trầm mặt, nghiêm nghị dẫn vô sân. Cả nhà Loan ngỡ ngàng khi thấy bóng Trường từ ngoài ngõ. Trường cất tiếng mà nghe run run.
– Dạ, con cháu hai bác ạ.
Cha Loan vẫn cái giọng sang sảng.
– Là anh Trường đấy hử?
– Dạ!
– Ngồi đi anh.
Cha Loan vừa chỉ xuống ghế mời Trường ngồi vừa tranh thủ nhấc ấm chè xanh ủ trong cái hom mây lót lớp bông cũ, rót nước ra ly. Từng sợi khói đan cuộn thành những làn mỏng mảnh tỏa ra mùi thơm dịu mát.
– Anh uống nước. Chắc anh vừa ở trên ông cụ về?
– Dạ!
– Ông cụ đỡ nhiều chưa?
– Dạ! Cha đỡ nhiều rồi bác. Cái bệnh khớp ngày xưa nó tái phát bác ạ.
– Đấy đấy! Cái đấy nguy hiểm lắm. Khớp đớp tim. Thế anh về được lâu không?
– Dạ cháu về lâu chứ ạ! Dạ cháu về để… dạ… thưa hai bác là…
Loan khẽ liếc sang Trường rồi bưng vội mâm ra ngoài bể nước. Cái nhìn như đầy dỗi hờn, trách móc và cả van xin.
– Cái con Loan để đó cho con Tuyết nó dọn. Mày chuẩn bị lát thằng Vạc sang còn tranh thủ đi gửi thiệp mời…
Tai Trường như có cái gì thọc mạnh vào màng nhĩ lùng bùng rồi ù đặc. Mẹ Loan vừa nói gì vậy: thằng Vạc, thiệp mời.
– E hèm. Anh Trường à, con Loan giờ là gái có chồng rồi đấy. Chiều nay nó với thằng Vạc ra ủy ban xã đăng ký kết hôn rồi.
Không hiểu ai đã cho Trường sức mạnh để đứng bật dậy. Cái dáng to cao in hằn lên vách tường nhà.
– Thưa hai bác, sao thế được ạ! Con về để cưới Loan cơ mà. Con và Loan đã có lời thề với nhau, chúng con…
– Thôi anh. Chuyện yêu đương thanh niên các anh các chị bây giờ tôi không biết. Nhưng con Loan bây giờ là gái có chồng. Xin anh nhớ cho như thế.
Trường đứng như trời trồng, mãi đến khi nghe cha Loan nhắc uống nước, Trường mới sực tỉnh và bước từng bước như hẫng trên nền nhà ra ngõ. Loan chạy ào tới.
– Anh, anh! Anh Trường ơi.
– Cái con Loan vô nhà ngay.
Loan đứng lặng yên sau tiếng quát của mẹ.
… Trường nhìn cha trở mình đầy khó nhọc. Đã khuya, điện thoại cứ tút tút báo tin nhắn. Biết rồi. Tin nhắn của Loan. Đọc làm gì nữa. Lại là những lời xin được thứ tha, lại là do hoàn cảnh, lại là dẫu sao thì vẫn yêu anh suốt đời. Ôi, những lời đó, giờ nào, phút nào Trường cũng có thể tuôn ra được khi chọc ghẹo hay tán tỉnh bâng quơ. Nhưng đừng có chọc ghẹo, trêu đùa tình cảm của Trường nhé Loan. Đừng. Làm như thế là độc ác. Thà Loan cứ trắng phớ ra. Thôi xin Trường hãy hiểu cho, Loan đã chọn Vạc Kều vì Loan yêu Vạc Kều hay nói đúng hơn nhà Vạc Kều khấm khá, còn gia cảnh nhà Trường rách nát quá. Hay cứ nói, Vạc Kều yêu Loan nhiều hơn Trường. Cái này thì đúng rồi đấy. Bây giờ á. Trường phỉ nhổ vào cái tình yêu chết tiệt. Đừng có giỡn với chuyện tình cảm của thằng Trường này nhá. Nghĩ là nghĩ vậy nhưng Trường vẫn với tay mở điện thoại ra: 12 giờ đêm ngày mai, gặp nhau ở cây rơm ông Bát.
Hừ. Gặp làm quái gì nữa. Loan đã là vợ người ta rồi, gặp nữa là bậy là bạ đấy. Hay đưa cả cái thằng Vạc Kều đi theo. Mẹ, cái thằng đốn mạt, mày cưa cẩm, gạ gẫm Loan của tao, mày lấy lòng cái lão hám của ấy để cướp Loan của tao à! Máu trong Trường sôi rần rật. Hay Loan hẹn ra đó để than vãn, để nuối tiếc, để trách móc. Có gì thì cứ nói mẹ nó qua điện thoại. Lắm chuyện. Chưa bao giờ đầu óc Trường lại vừa hoảng loạn, vừa chán nản mà tê buốt đến thế. Trường thử hít một hơi thật dài. Chắc Loan có cái khổ của Loan. Con người ấy không dễ thay lòng đổi dạ đâu. Cứ nhìn cách cha mẹ Loan nhắc nhở, đe nẹt là biết rồi. Nghĩ vậy, trong Trường lại trỗi lên cái cảm xúc thương Loan đến lạ. Chả lẽ, Loan không thể làm vợ của Trường được hay sao.
Trường hồi hộp. Sau cơn mưa lúc chập tối, hơi ẩm rơm rạ bốc lên. Mùi ngai ngái phảng phất hương lúa cứ làm Trường phải hít hà mãi. Tiếng ếch nhái, ễnh ương dưới con mương kêu lúc rộ lúc thưa. Nhìn qua cánh đồng là quầng sáng nhàn nhạt của ánh đèn phố huyện. Một cái ôm choàng lấy Trường từ phía sau lưng. Là Loan, cái hơi ấm ấy, cái mùi cơ thể con gái ấy với Trường thiêng liêng lắm. Trường tự dưng muốn dỗi Loan, dỗi thật nhiều.
– Vẫn còn ôm người ta được à?
– Không ôm người mình yêu thì ôm ai.
Trường xoay người lại. Loan úp mặt vào vồng ngực to bè và săn chắc của Trường.
– Anh ơi, anh yêu em đi.
Trường lẩy bẩy giơ cánh tay vạm vỡ ôm chặt lấy Loan.
– Sao? Sao vậy Loan? Em bỏ anh thật à.
Loan không trả lời. Hai bờ vai run lên lật bật.
– Anh không hiểu đâu. Cha mẹ em không cho lấy.
– Sao vậy? Anh tệ bạc quá à.
– Khôô… ông! Chỉ là cha em bảo, gia cảnh nhà anh như thế, em lấy chỉ có khổ một đời đàn bà.
Gia cảnh nhà Trường à? Ừ thì nghèo thật đấy. Nhưng nghèo đâu phải là cái tội. Trường có sức vóc, có quyết tâm, có ý chí và hoài bão. Trường không sợi đói nghèo, không sợ khổ cực. Trường không để cho Loan phải khổ đâu.
– Cha em sợ em khổ à?
– Dạ, nhất là sợ con cái sau này sẽ giống anh Thủy. Rồi cha còn lo anh sau này có bị như vậy nữa không. Khi đó, không chỉ em mà chính anh cũng khổ.
Thì ra là vậy. Anh Thủy phát bệnh tâm thần rồi chết, mẹ cũng đau lòng mà chết theo. Nay bố ốm đau bệnh tật. Vậy là người ta sợ. Chẳng lẽ những thứ đó đáng sợ đến thế cơ à?
– Nhưng anh khỏe mạnh, có làm sao đâu.
– Biết là vậy, nhưng cha em có bao giờ nghe ai đâu.
– Sao em không nói rõ với cha.
– Em nói rồi, nói mãi mà cha chẳng nghe. Cha còn bảo mày đừng có mà trứng khôn hơn vịt. Mà mẹ em nghe tin đồn đâu không biết bảo nhà anh…
– Nhà anh sao?
– Nhà anh bị ma ám.
Trường lắc đầu cười chua chát.
– Chuyện người ta nói vậy mà cha mẹ em tin được à.
– Thì đó.
– Thế em có tin anh không?
– Nếu không tin thì em còn ra đây với anh làm gì.
Ừ. Nếu Loan không yêu Trường, không tin Trường thì Loan hẹn Trường ra đây làm gì nữa.
– Anh, anh có yêu em không?
– Biết rồi còn hỏi.
– Vậy thì đưa em đi đi. Đi đâu đó, không về làng mình nữa.
Không. Làm như thế không được. Trường yêu Loan, yêu một cách đàng hoàng, không cớ gì phải lén lén lút lút rồi rủ nhau bỏ trốn. Làm như thế, người đau nhất sẽ là cha. Cha đang ốm đau, nếu thêm cú sốc đứa con trai còn lại bỏ quê đưa người yêu đi biệt xứ thì chắc chắn sẽ qụy hẳn.
– Không em à! Em có yêu thằng Vạc không?
– Không, yêu đương gì. Chỉ là tính tình ông ý hiền lành, thật thà. Cha mẹ em cứ giục, cứ ép em. Thấy ông ý cũng tội nên em nhắm mắt đưa chân thôi.
– Thế sao em vội vàng đi đăng ký kết hôn làm gì?
– Em cũng không biết nữa, cả hai nhà đều giục, ông Vạc ông cứ nhắc đi nhắc lại mãi, em nghĩ quẩn sao em lại đi. Trời ơi, bây giờ biết làm gì đây. Em đã là gái có chồng rồi ư?
– Lại không à. Thế đã ngủ với nó chưa?
– Anh điên à. Anh nghĩ sao mà hỏi em vậy. Nếu không dành cái đó cho anh thì em chết đi còn hơn. Anh! Anh ơi, anh có tin em không?
– Hỏi hoài hỏi mãi câu đó. Đau cả ruột.
– Anh tin không? Chỉ cần anh nói với em một từ, chỉ một từ thôi.
– Tin.
– Vậy tối nay em sẽ cho anh tất cả.
Loan nói rồi rướn người ôm chặt lấy đầu Trường ấp vào bầu ngực nóng hổi của Loan. Cái mùi thanh tân con gái khiến Trường như mê dại. Trường tham lam, hấp tấp và vụng về chiếm trọn hai bầu vú còn hương sữa đòng đòng của lúa tháng ba ngoài đồng Cái. Trăng nhàn nhạt núp dần vào khoảng mây lững lờ trên trời, soi một vệt trắng nhấp nhô nơi đụn rơm như những triền lúa trên ruộng cạn mùa gió tràn về. Mùi thơm nồng của rơm rạ quyện vào mùi yêu đương đôi lứa tãi ra trong tiếng rên rỉ của lũ côn trùng tỉnh giấc giữa đêm khuya.
… Hôm nay thật lạ, cha tỉnh táo hẳn và muốn nói chuyện với Trường.
– Có thể đây là lần cuối cha nói với con. Rồi cha cũng sẽ về với tổ tiên, ông bà, về với mẹ, với anh Thủy con thôi. Hãy đi đi con ạ! Quê hương thì nặng tình nặng nghĩa thật đó nhưng ở quê con sẽ khổ, rất khổ là đằng khác. Nơi nào cũng có thể là quê cả, miễn mình yêu thương nó. Đi đi con.
Cha nói như là trăng trối. Trường sẽ đi, nhưng phải lúc cha khỏe mạnh trở lại cái đã. Khi đó Trường mới yên tâm mà đi được chứ. Trường đi kiếm thật nhiều tiền, về xây cái nhà thật to cho cha ở. Không có gì là Trường không làm được hết.
– Cha đừng nghĩ ngợi nhiều. Xin cha cứ tin ở con. Con sẽ không làm cha phải thất vọng đâu.
– Nghĩ tội cho con. Vì hoàn cảnh gia đình mà đến cả người yêu của mình cũng không giữ được.
Cha thở dài rồi quay mặt đi nơi khác giấu tiếng nấc nghèn nghẹn. Người già cả nghĩ, cha không muốn Trường nhìn thấy những giọt nước mắt chắt ra từ đôi mắt hõm sâu. Tranh thủ trời nắng, Trường nhờ các điều dưỡng để ý cha để chạy về nhà lau dọn bàn thờ, quét tước nhà cửa một chút, chỉ vài hôm nữa là đến ngày giỗ anh Thủy.
Đám rước dâu có đầy đủ ô tô, xe máy, xe đạp chầm chậm đi qua cánh đồng trước cây rơm nhà ông Bát. Thợ ảnh giơ máy bấm lia lịa. Trường đứng sững lại. Đám cưới Loan và Vạc Kều. Làng xóm ra xem đám rước dâu nhìn Trường rồi lắc đầu. Thỉnh thoảng Trường nghe loáng thoáng đâu đó tiếng ai nhắc đến tên mình. Vậy là hết, Loan đã về làm vợ Vạc Kều. Trường đang đưa từng nhát chổi quét trên cái nền gạch nghe sồn sột khô khốc trong mớ âm thanh hỗn độn từ dàn loa máy bên nhà Loan thì thằng út nhà bà Tâm hớt hải chạy sang.
– Anh Trường! Anh lên ngay, cha anh đang ở phòng cấp cứu kìa.
Trường vứt chổi, hấp tấp ngồi lên con Wave lao như bay về phía phố huyện. Cha đã lên cơn nấc đột ngột rồi lịm dần. Các bác sĩ bảo, ở tuổi này lại có bệnh nền nên bị đột quỵ. Trường đứng trơ ra đó, bất động như một khúc gỗ chỏng chơ trong vạt rừng phất phơ gió. Hình ảnh cha, mẹ, anh Thủy rồi cả Loan nữa cứ nhập nhòa trước mặt. Người ta bảo, cha mất đúng vào ngày đẹp. Ngày đó việc cưới, việc tang đều tốt cả.
***
Nhàn thấy cay xè khóe mắt. Cái người con trai cao lớn và đôi mắt sáng như biết nói khi đối diện với người khác rồi sẽ ra sao. Không. Trường không thể cứ mãi ủ ê trong đau thương và chán nản. Trường phải quên đi những thứ đáng quên để đứng dậy mà đi. Trước mắt Trường còn là một chặng đường rất dài phải đi, phải đi để tìm đến một tương lai mới.
– Nếu chỉ chìm đắm trong quá khứ, tương lai mịt mờ sẽ chào đón anh. Phải đứng lên anh ạ! Nếu cứ thế này cuộc sống của anh sẽ sao đây anh Trường?
– Tôi cũng không biết nữa! Thôi, kệ mẹ nó. Nước nổi bèo nổi.
– Nước đâu mà nổi, bèo đâu mà nổi. Chẳng có ai thương anh ngoài chính bản thân anh. Anh đang tự làm đau chính mình đấy.
Nói vậy, nhưng Nhàn thấy thương Trường đến quặn lòng. Trường chẳng phải là người lụy tình. Trường là người dám sống hết mình cho tình yêu. Thế nhưng ở vào cái hoàn cảnh đó thì Trường đành bất lực.
Rồi Trường cũng dần trở lại với công việc của người làm công cho nhà ông Bá. Chuẩn bị vụ cà phê mới, hết bấm ngọn, tỉa cành, Trường lại vét hố bỏ phân, bơm nước tưới. Cà phê thu hoạch xong, Trường lại tất bật huy động nhân công thu hái hồ tiêu. Loay xoay vậy mà hết một năm. Có điều Trường không còn hay hát, hay cười như trước kia nữa. Bà cụ Trí nén tiếng thở dài mỗi lần Nhàn nhắc đến Trường. Con bé Nhàn cha nó mất sớm. Chờ mãn tang chồng, mẹ nó bảo muốn đi bước nữa. Lúc đầu nghe con dâu thẽ thọt, bà thấy tủi thân. Bà đã mất con trai, nếu con dâu đi lấy chồng mới nghĩa là bà mất luôn con dâu sao? Nhưng con dâu bà còn trẻ, không lẽ cứ ở mãi với bà và nuôi con Nhàn. Con dâu cũng cần phải đi kiếm tìm hạnh phúc cho mình. Ừ, thì bà cảm thông và đồng ý nhưng hãy để con bé Nhàn cho bà nuôi. Năm mẹ tái giá với người đàn ông góa vợ xã bên, Nhàn mới năm tuổi. Dạo gần đây bà cụ thấy Nhàn như biết ăn diện và yêu đời hơn mỗi lần từ trên trường về. Giấu ai chứ sao giấu nổi bà. Con gái, khi biết thầm yêu ai đó là vậy đấy. Thôi, đều là duyên số cả. Cứ để mọi thứ nó đến một cách tự nhiên như bao đời vốn thế.
Nhàn cũng vui bởi bà cụ Trí dành cho Trường sự yêu mến và thương cảm. Người con trai như Trường, ai mà chẳng thương. Nhưng để nghĩ cho tương lai, Trường không thể cứ đi ở làm công cho nhà ông Bá mãi thế này được. Phải biết tính sao cho có cái tư liệu sản xuất của riêng mình. Hay nói đúng hơn phải có đất đai, vườn rẫy để canh tác, để sản xuất rồi mới tính chuyện lập gia đình. Nghĩ vậy nên có lần Nhàn đã mạnh dạn hỏi.
– Anh Trường! Anh định suốt đời đi làm công thế này à.
Trường cười. Ai mà chẳng muốn có vườn rẫy riêng cho mình. Có điều bây giờ chuyện đó với Trường đâu đơn giản. Tiền không, người thân hỗ trợ không. Dẫu có dành dụm từ việc làm công cho ông Bá thì cũng phải cả mấy mươi năm nữa may ra mới nghĩ đến chuyện đó được.
– Tiền khô cháy túi có ai hiểu cho.
Nhàn phì cười. Trường cũng cười. Lâu lắm rồi, Nhàn mới nhìn thấy nụ cười của Trường. Nụ cười thật dễ ghét. Để Nhàn bàn với bà nội Nhàn xem sao. Đất rẫy bà ngày xưa cả những ba bốn chục héc ta, sau khi cắt chia phần cho các con, đến giờ vẫn còn cả chục héc cho người ta thuê, sao không cho Trường thuê được. Và Nhàn đã thủ thỉ thế nào mà hôm sau, bà cụ Trí gọi Trường xuống.
– Mày cũng phải nghĩ cho tương lai con ạ. Hay mày kiếm héc rẫy mà tự canh tác, sản xuất đi.
– Bà ơi! Con bây giờ sao mà nghĩ được đến chuyện đó.
– Được rồi, thế này nhé, để bà cắt cho cho mày một héc, mày qua đó làm mà ăn. Nhưng là bán nhé, bán nợ cũng được, khi nào có trả. Cái con bé Nhàn nói chuyện này bà mới nhớ ra. Già lẩm cẩm nó khổ vậy đó.
Bà Nhị thấy tiếc vì Trường không ở làm công cho bà nữa. Nhưng bà cụ Trí đã nói rồi. Thôi thì để kiếm người khác thay thế chỗ Trường chứ biết làm sao. Chỉ mấy tháng sau, cái đám rẫy mà bà cụ Trí bán chịu cho Trường đã được Trường rào giậu và phát quang gọn ghẽ. Tiếng là bà cho người ta thuê nhưng thực ra có đáng là bao. Người ta chủ yếu vẫn cứ tranh thủ nhặt nhạnh mấy chục trụ tiêu và mấy trăm gốc cà phê. Năm kiếm vài chục triệu rồi đến nói khó với bà, bảo mất mùa, cây không có trái, lại mất công sức đầu tư chăm bón. Không phải bà không biết, bà biết cả nhưng thôi. Bà nào có thiếu thốn thứ gì đâu. Chúng nó còn khó khăn, con cái đang học hành, kiếm thêm được chút ít từ rẫy của bà cũng là điều tốt. Bà xuề xòa cảm thông.
Nhàn tốt nghiệp đại học sư phạm tiểu học. Ông Bá bảo để ông bố trí ra thị trấn mà dạy, Nhàn nhìn chú mà cười cười.
– Dạ thôi chú ạ. Nơi nào thiếu giáo viên cháu về, kẻo người ta lại bảo chú xếp việc cho cháu.
– À, cái con này lạ. Cháu với chả chắt. Người ta đang lo lót đủ đường để được ra phố xá dạy trường điểm. Mày lại trở chứng. Thế thì về Nâm Jah này mà dạy nhé.
Nhàn thấy vui lạ. Nếu mà dạy ở Nâm Jah, Nhàn sẽ xin lên phân hiệu trường gần biên giới, nơi ấy gần rẫy của Trường. Khi đó, Nhàn sẽ được gần Trường hơn. Tình cảm của Nhàn, lẽ nào Trường không hiểu.
– Anh ơi.
Nhàn ngồi nhìn Trường châm thuốc hút rồi phả khói lên trời khi nghỉ bên gốc cây bằng lăng sau một hồi phát cỏ. Mắt Trường lim dim như đang nghĩ chuyện gì xa xôi lắm.
– Anh có nghe em nói không đấy?
Nhàn phụng phịu.
– Hả?
– Anh lại thế rồi, chẳng để tâm gì cả.
Trường nhìn lơ đãng.
– Tôi đang nghe mà.
– Chú em bảo em ra thị trấn mà dạy nhưng em đã tình nguyện về phân hiệu trường tiểu học chỗ này dạy đấy.
Trường ngồi bật dậy.
– Có mà điên. Ở thị trấn không ở, chui vào cái nơi rú rừng hẻo lánh này làm gì.
Nhàn há hốc miệng. Nhàn không ngờ Trường có thể thốt ra câu đấy. Nhàn tủi đến chảy nước mắt.
– Anh vừa phải thôi chứ. Anh có biết vì sao em phải tình nguyện vô đây dạy học không?
Trường biết mình lỡ lời, đành xoa dịu.
– Cho tôi xin lỗi. Nghe em nói vậy tôi thấy vô lý quá nên…
– Anh có biết gì đâu. Là vì anh đấy! Kẻ vô tâm.
– Sao lại vì tôi?
Nhàn không trả lời nữa mà vít cái cây trước mặt rồi đứng dậy một mạch đi lên phía đồi. Trường dùi dụi con mắt. À, kẻ vô tâm. Đúng là Trường đã quá vô tâm. Nhàn đã làm biết bao việc cho Trường. Thuyết phục bà cụ Trí bán chịu đất cho Trường nhé, động viên Trường vượt qua khủng hoảng tinh thần nhé, và giờ cả tình nguyện vào đây dạy học nữa, tất cả cũng là vì Trường. Nhưng Nhàn à, Trường không thể đáp lại tình cảm của Nhàn được. Loan vẫn đó, vẫn choán ngợp mọi nghĩ suy của Trường. Trường muốn dứt lắm mà dứt không ra. Đừng, đừng dành tình cảm cho một kẻ bất tài và vô dụng như Trường làm gì. Nhàn trẻ đẹp, lại là cô giáo thiếu gì đàn ông tử tế. Trường không phải là người đàn ông của Nhàn đâu.
Trường bảo, chỉ làm có hơn héc rẫy này thì nhẹ nhàng quá. Trường đang tính kiếm thêm cái nghề làm ăn nữa. Mắt Nhàn hấp háy. Đấy, người đàn ông Nhàn trông đợi phải là thế. Phải biết lo nghĩ cho tương lai, phải có chí tiến thủ, ai lại suốt ngày sầu đau, ủ dột.
– Anh muốn kiếm thêm việc gì nói em nghe nào.
– Tôi tính mua con trâu đi kéo gỗ thuê.
– Liệu anh có làm nổi không. Trâu kéo bây giờ đã mấy triệu bạc, mà nghề rừng nguy hiểm lắm chứ anh tưởng đơn giản à.
– Tôi đã làm nghề đốt than ở quê hai năm đó em. Vào đây, tôi cũng từng là thợ rừng.
– Thế tháng lương đầu tiên của em, em sẽ cho anh vay để anh mua trâu kéo nhé! À, mà không đủ. Để em xin ứng thêm vài tháng nữa.
Trường nghe mà hoảng. Lẽ nào Trường lại để Nhàn phải lo lắng cho Trường như thế. Rồi lấy gì để mà trả cho Nhàn cái món nợ này đây.
– Thôi thôi, không được đâu! Tôi không mua nữa.
– Anh chẳng hiểu gì cả. Không lẽ suốt ngày anh chỉ mơ tưởng về cái cô Loan nào đó ở quê à. Người ta đã lấy chồng rồi mà.
Nhàn gào lên rồi khóc nức nở. Trường luống cuống xin lỗi rồi vỗ nhẹ vào vai Nhàn. Nhàn vội ôm chầm lấy Trường.
– Anh ác lắm, ác với em lắm.
Trường nín thinh. Tội cho Nhàn quá. Trường đâu xứng đáng để hưởng cái hạnh phúc này.
Nghề kéo gỗ thuê tưởng dễ ăn mà chẳng phải vậy. Đa phần dân thuê trâu kéo gỗ là lâm tặc. Phải cứ đến mùa mưa, khi mà cả rừng ngàn chìm trong màn mưa đặc quánh, khi mà con người ta chỉ muốn nhóm lửa lên, ngồi bên bếp nướng xâu thịt rừng để nhấm nháp với xị rượu cho đỡ tê tái, não nề vì những ngày mưa lê thê không dứt thì dân trâu kéo mới đánh trâu vào tận rừng sâu kéo gỗ. Gần như suốt tháng cả trâu, cả người dầm dề trên những lối mòn đất đỏ bầm trơn trượt. Có những lúc gỗ lao ầm ầm từ dốc thẳng đứng, nếu điều khiển trâu không tốt, gỗ có thể quăng quật đập nát cả mình trâu. Đó là chưa kể một ngày xui xẻo bị lực lượng chức năng bắt giữ. Biết là dân lâm tặc chúng nó đã làm luật, mua đường trước cả rồi nhưng người ta vẫn cứ bắt thẳng thừng nhất là lúc có đoàn kiểm tra liên ngành đột xuất. Khi đó không chỉ mất gỗ mà còn dễ vướng vào lao lý, rồi mang tội với dân anh đầu nậu gỗ. Trường không nói nhưng Nhàn biết, chỉ cần nhìn Trường sau những chuyến đánh trâu đi kéo gỗ trở về là Nhàn quá hiểu. Không thể để Trường thế này được. Nguy hiểm quá. Nhàn phải gặp bà nội để nhờ ông Bá mà thôi.
– Nó có học hành gì đâu mà xin vào nhà nước hả mẹ.
Ông Bá cau mày khó chịu khi nghe bà cụ Trí bảo kiếm cái việc nhà nước cho Trường làm.
– Thì anh xem thử, chỗ nào cũng được. Mấy cái chỗ anh trước đây công tác xem sao. Làm bảo vệ hay cái gì đó. Lo cho nó chính là lo cho cái con Nhàn cháu anh.
Con Nhàn. Cái con bướng bỉnh. Sắp xếp cho nó ra thị trấn dạy trường điểm thì không chịu, lại tình nguyện vô tận biên giới. Tất cả là vì cái thằng Trường này đây. Mà cái thằng có gì mà con Nhàn cứ theo sống, theo chết thế không biết. Nhưng nó là cháu ruột, cha nó đã mất. Là chú, không lo cho nó sao đành.
– Dạ mẹ. Để từ từ rồi con tính. Không vội được đâu mẹ à.
Bà cụ Trí mừng rỡ. Cái tính ông Bá con trai bà bà hiểu. Khi nói như thế, có nghĩa là nó sẽ để tâm lo việc cho thằng Trường. Bà phải báo ngay cái tin vui này cho Nhàn. Cha tổ cái con bé, suốt ngày chỉ anh Trường, anh Trường.
Trường thấy lâng lâng khi nghe Nhàn điện bảo chuẩn bị đi làm ở lâm trường Đăk Thốt. Trường sẽ là cán bộ bảo vệ rừng, là người nhà nước ư? Trường có mơ không đấy. Chẳng lẽ nào. Ừ thì dù là cái chức gì đi nữa vẫn là người được nhà nước chu cấp lương thưởng để làm cái nhiệm vụ bảo vệ rừng. Thích quá còn gì. Lại nợ thêm Nhàn món nợ ân tình nữa rồi. Nhàn ơi. Với nhan sắc ấy, với nghề nghiệp ấy, sao không mở lòng cho biết bao đàn ông học rộng tài cao mà phải khổ sở vì thằng Trường này làm gì. Trường đâu mang hạnh phúc đến cho Nhàn được. Nói gì thì nói, vẫn phải làm cái gì đó để cảm ơn Nhàn. À, phải rồi, phải chở Nhàn lên phố chơi một hôm. Trường gọi. Lần đầu Trường alo cho Nhàn mà thấy tâm trạng vui vẻ, phấn chấn.
– Nhàn à! Cảm ơn em nhé! Cuối tuần này anh em mình lên phố chơi em nhỉ? Em thích ăn gì, tôi mời.
Trường nghe thấy giọng Nhàn nghèn nghẹn.
– Dạ dạ. Gì cũng được ạ! Miễn là anh vui. Mà anh à, mình phải đến thăm bà nội em nữa đó. Tất cả là nhờ bà.
Phải rồi, Trường phải đến thăm và cảm ơn bà cụ Trí. Không gặp được bà chẳng biết cuộc đời Trường bây giờ trôi dạt về phương nao.
… Nhàn vẫn chờ một câu nói của Trường, chờ mãi. Trường không có chút cảm tình nào với Nhàn hay sao? Không lẽ, mối tình đầu với Loan nó lớn lao đến mức Trường không thể quên và không thể bứt ra khỏi được ư? Chả lẽ cái trở lực vô hình ấy có sức nặng khủng khiếp ngăn cản không cho Trường đến với Nhàn? Lụy tình. Lụy tình quá. Nhàn phải nói. Nhàn đã rung động, rung động trước người con trai chất phác, thật thà mà cương nghị ấy ngay khi mới nhìn thấy. Và bây giờ, cái tình cảm ấy đã tích tụ, dồn ứ lại lớn lắm rồi. Trường có biết đâu, Nhàn đã khước từ biết bao cuộc hẹn hò, bao lời tỏ tình chỉ vì hình bóng Trường đã in hằn những vết đậm sâu trong mỗi miếng ăn, giấc ngủ của Nhàn. Nhàn không phải e lệ nữa, không phải ngần ngại nữa để nói rằng Trường là của Nhàn, chỉ của Nhàn mà thôi. Nhàn sẵn sàng đánh đổi mọi thứ để được ở bên Trường. Lần đầu tiên, cái lần mà Trường cầm tay Nhàn ấy, Nhàn đã run bắn lên vì hạnh phúc.
– Có một lời mà anh vẫn chưa chịu nói với em.
Trường lắc đầu nhìn Nhàn rồi cười mỉm.
– Thôi mà! Cứ vui đi em.
– Không! Không, anh phải trả lời em một câu hỏi.
Trường biết Nhàn định hỏi gì rồi. Khó cho Trường quá. Trường định bước đi nhưng Nhàn níu lại.
– Dù vô duyên em cũng phải hỏi: Anh, anh… anh có yêu em không?
Trường cúi mặt.
– Vậy là đã rõ! Anh không cần trả lời nữa.
Nhàn mấp máy môi, mếu máo. Trường vội ôm chầm lấy Nhàn.
– Nhàn.
Nhàn khóc, vừa khóc vừa đấm lưng Trường thùi thụi.
– Sau này cho dù anh không yêu em, có ruồng bỏ em thì em cũng sẽ chẳng yêu ai được nữa.
Trường nhìn vào mắt Nhàn, nói lời dứt khoát.
– Tôi, tôi… à, anh… anh cưới em nhé.
Nhàn nhìn vào mắt Trường không chớp. Còn hạnh phúc nào bằng khi được lấy người mình yêu. Ừ, thì cưới. Nhàn chỉ dám nghĩ đến điều đó trong mơ. Vậy mà hôm nay, chính Trường, chính từ miệng Trường đã thốt ra lời nói ấy.
– Em mồ côi cha từ bé! Mẹ em đi bước nữa, em ở với bà nội. Giờ em chỉ có mỗi anh thôi. Em dành hết tình cảm cho anh rồi đó. Đừng làm em khổ nhé anh.
– Anh hứa. Anh hứa sẽ không làm em phải khổ.
Hai tháng sau Nhàn và Trường nên duyên vợ chồng.
CHƯƠNG VI
Lâm trường Đăk Thốt. Đó chính là nơi mà Trường và anh Lũa đã từng len lỏi trong những cánh rừng già để bốc vác gỗ thuê cho bọn lâm tặc. Cũng mới cách đây hơn năm, khi Trường chưa cưới Nhàn, Trường vẫn đánh trâu vào kéo gỗ thuê. Mênh mông lắm, bạt ngàn lắm. Núi tiếp núi, đồi tiếp đồi, rừng trải tít tắp đến tận vành đai biên giới. Trạm trưởng trạm bảo vệ rừng số 3 của lâm trường giở bản đồ.
– Đấy sơ qua cho chú mày biết nhá! Trạm 3 mình chốt ở cửa rừng này và bảo vệ 4 tiểu khu, tổng diện tích là trên tám nghìn héc ta. Gian nan đấy.
Nói rồi trạm trưởng chở Trường đến lán của trạm bảo vệ. Cạnh bốn cây dầu gió chừng ba người ôm mới xuể, một cái lán được dựng bằng gỗ, xung quanh thưng ván, mái lợp tôn khá rộng rãi. Bề mặt sàn được làm cách mặt đất chừng một mét lát gỗ buộc dây rừng. Nghe tiếng động cơ xe máy, năm con người ló đầu ra ngó nghiêng.
– Này các cậu, ra nhận người mới nè.
– Dạ, chào sếp. Chúng em cũng vừa mới được thông báo.
– Cháu ông Bá phải không?
Trạm trưởng nhìn Trường như động viên, khuyến khích.
– Đây là cậu Trường, chồng cô Nhàn bên trường Nơ Trang Lơng. Bây giờ cậu ấy sẽ làm việc cùng các cậu.
– Vâng sếp! Chào anh Trường nhé.
Trường nhìn năm nhân viên trạm gác. Mỗi người một vẻ, trông ai cũng hốc hác, da sạm tái nhưng đều vui vẻ.
– Dạ xin chào các anh! Em tên Trường. Tạ Bá Trường ạ.
– Rồi, chào người anh em.
Trạm trưởng nhìn quanh quất một lúc rồi hất hàm hỏi.
– Thằng Lý, thằng Tình, thằng Nam, thằng Bắc với cả thằng Trung đâu hết tụi bay?
– Dạ, chúng nó hôm nay đến lượt đi tuần tra sếp ạ.
– Ừ, vậy thì chắc phải chừng chiều tối mới về đến đây. Thôi, tôi giao người cho các anh rồi đấy. Lo bảo ban nhau, cắt cử mà làm cho tốt. Tôi có việc ra cơ quan cái đã.
Cơ quan chính là trụ sở lâm trường cách trạm chừng 15 cây số đường rừng. Theo nhiệm vụ, trạm trưởng phải có mặt tại đây và phân công, đôn đốc anh em tuần tra, gác cửa rừng nhưng thực ra, lâu lâu trạm trưởng mới vào, bởi như lời trạm trưởng là phải thường xuyên ra cơ quan hội họp.
– Mới cưới vợ à?
Một người xem chừng lớn tuổi nhất trong trạm nhìn Trường thân thiện hỏi.
– Dạ, mới anh.
– Ừ, cậu ngon á! Lấy được cô giáo Nhàn vừa xinh đẹp lại là cháu ông Bá. Này anh em, ông Trường mới cưới vợ, nói gì thì nói, vợ chồng chưa quen hơi đã phải vào tận rừng sâu. Thôi, ta phân công sao cho ông ý có nhiều nhiều thời gian với vợ con tí nhỉ.
– Nhất trí thôi. Chỉ cần lâu lâu kiếm cho anh em tí nước cay lai rai đỡ buồn.
Vậy là Trường được anh em trong trạm ưu ái. Mỗi tuần chỉ phải vô trạm hai ngày, còn lại được ở nhà. Nhàn tủm tỉm cười.
– Mấy bác tâm lý nhỉ. Nhất anh rồi á, thế làm gì thì làm nhiều nhiều để vợ chồng bén hơi khỏi phụ lòng các bác.
Cái liếc đầy ẩn ý của Nhàn làm Trường ừ hử. Đúng là cái giống đàn bà, cái gì cũng muốn.
– Mà anh này, em chuẩn bị ít mồi để anh đưa vô trạm gác rồi đấy. Anh buộc lên xe không lát quên nhá.
– Cái gì đó em?
– Mấy con gà và ít đậu phộng rang.
– Ôi, mấy ông nói vậy chứ đêm nào các ông chẳng vác súng đi săn. Mồi đầy. Chỉ thiếu rượu thôi.
– Vậy để em đi mua rượu, anh cầm vô luôn thể…

Bếp lửa giữa rừng già vẫn đượm, thỉnh thoảng nổ lách tách rồi từng đóm tàn vụt bay lên như những đốm pháo sáng trong đêm lạnh. Tổ trực chốt sau những ly rượu và tiếng hát lè bè cũng ngáp dài đi ngủ. Chỉ còn Trường và Bắc. Đã rất nhiều lần Trường qua đêm trong rừng thẳm nhưng chưa bao giờ Trường quan sát, để ý, lắng nghe những thanh âm của rừng đêm. Tiếng “cù rúc, cù rúc” lúc xa, lúc gần rồi sàn sạt trên tán rừng xõa xuống mái lán của trạm.
– Tiếng bầy cú đấy. Chúng đang rình bắt chuột.
Bắc chau mày lắng nghe rồi thong thả nói. Vọng về đều đều trong tiếng thác đổ, có tiếng “chứt, chứt” lúc nhặt lúc thưa.
– Lũ sóc. Mùa động dục.
Vụt qua trên mấy nhánh cây rừng phía trước mặt, lóe lên một ánh sáng xẹt qua chỗ Trường và Bắc đang ngồi. Trường giật mình nhìn Bắc.
– Bọn vọoc nó đi ăn đêm, bắt gặp ánh sáng nó nhảy cà tưng vậy đó mà.
Bắc thật rành về các loài thú ăn đêm. Phải gắn bó với rừng lâu lắm, phải chú tâm tìm hiểu về thú rừng nhiều lắm thì mới chỉ cần nghe tiếng và liếc qua cách di chuyển trong đêm đã biết chúng là loài nào.
– Cậu chắc ở rừng lâu rồi.
– Cũng sáu năm gắn bó với cái trạm 3 này rồi đấy! Nhiều lúc, thấy mình quá nhỏ bé, lẻ loi trong rừng ngàn ông ạ.
– Kể cũng buồn thật.
– Dạo này mùa khô. Mùa mưa là lúc dân làm gỗ lậu nó đi rừng. Mùa đó chẳng mấy ai để ý chuyện giữ rừng. Bọn tôi trực ở đây, lắm lúc đêm hôm cũng nguy hiểm. Bọn này manh động, nó có sợ mình đâu. Căng với nó, nó phang cho một phát, không đứt chân cũng lìa tay. Mà hầu như chúng nó mua đường hết rồi. Cứ ngang nhiên đi như đi chợ.
Ở chốt rừng một thời gian rồi Trường mới thấy. Làm cái anh bảo vệ rừng tiếng là thế nhưng khổ cực. Hằng ngày, trên chiếc xe máy độ chế cứ hai người một theo lối mòn đi từ tiểu khu này sang tiểu khu khác cả mấy chục cây số, lúc vượt suối, khi băng cắt rừng. Từ tờ mờ sáng ra đi cho đến tối mịt mới về đến trạm. Đó là chưa kể những lúc xảy ra phá rừng ở tiểu khu mình phụ trách. Hàng chục tên lâm tặc cứ mỗi đứa một cưa xăng, nghiến rào rào, cây đổ xuống chồng lấp lên nhau như chóp núi. Bảo vệ rừng chỉ có thể yêu cầu chúng dừng lại, kiểm đếm và lập biên bản. Còn việc bắt giữ, xử lý lại là việc của kiểm lâm và chính quyền địa phương. Mà bọn chúng làm đều có cảnh giới, động một cái, chúng rút ngay vào tít rừng già. Có lúc chúng còn rượt anh em bảo vệ rừng chạy te tua. Phải chạy chứ không có mà toi mạng với chúng. Lạ thật. Đôi lúc Trường tự hỏi, sao giao cho ông lâm trường chủ rừng cái trách nhiệm là bảo vệ rừng vậy mà không cho ông cái quyền gì cả, chỉ có mỗi cái quyền lập biên bản rồi báo cáo với kiểm lâm, chính quyền địa phương. Như thế sao mà bảo vệ. Vậy mà xảy ra phá rừng, mất rừng thì ôi thôi. Chủ rừng đâu, ra đây mà chịu tội. Nghĩ đến cái việc đến một lúc chẳng may mình ở vào cảnh huống đó, Trường thấy sợ. Biết đâu lỡ một ngày. Nghĩ vậy nhưng Trường vẫn tự trấn tĩnh được mình. Cả chục anh em trong trạm bảo vệ rừng của Trường nào đã chết ai. Mấy ông giám đốc lâm trường vẫn lên chức ầm ầm. Phải mạnh dạn lên, phải hầm hố lên mới được. Cuộc sống trong rừng, đối mặt với lâm tặc mà cứ hiền lành, nói chuyện phải trái với chúng chỉ có thiệt thân. Như thằng Bắc nói, phải lì lợm, khôn ngoan và ma mãnh lên thì chúng mới sợ. Mà đâu phải chỉ có tụi lâm tặc mới phá rừng đâu, ngay anh em trong trạm của Trường cũng luôn tranh thủ kiếm gỗ rồi cứ ngày nghỉ, người thì dùng trâu kéo, kẻ chạy xe độ chế vô chở về nhà. Ai có bảo gì thì nháy nhau. Tranh thủ kiếm cái cột, cái xà về sửa cái nhà cho vợ con.
… Nghe Trường kể, Nhàn cũng ra vẻ rất hiểu đời.
– Thì đời nó vậy. Ai cũng tranh thủ cho mình tí. Vậy nên rừng đang bị cạo trọc không thương tiếc. Mà kệ nó anh à. Sắp tới anh xin đi học đi. Để em nói chú.
Chắc phải xin đi học thật. Học mới có cơ hội tiến thân, chứ chẳng lẽ làm thằng gác cửa rừng mãi thế này sao. Giám đốc hôm rồi họp toàn thể cơ quan cũng đã nhắn nhủ, rằng khuyến khích mọi người học lên, học để sau này còn có nguồn kế cận. Chắc cũng phải gặp riêng giám đốc, nghe bảo giám đốc là đồng hương. Vậy thì phải tận dụng cơ hội này. Nói gì thì nói, một tiếng đồng hương nó cũng có giá trị lắm. Giám đốc đồng ý để Trường đi học Trung cấp lâm nghiệp. Chẳng biết nhờ đồng hương hay nhờ ông Bá nhưng vậy là quá tuyệt vời. Cơ hội thì phải chớp lấy thôi. Còn khối anh vào công tác trước Trường lâu mà đã được đi đâu. Gắng phấn đấu cho tốt, kẻo anh em người ta so bì.
***
… Có học có khác. Lúc này thì Trường mới thấm câu nói của các cụ. Trường học xong đúng lúc ông Tước trạm trưởng nghỉ chế độ. Trường được cân nhắc ngay vào cái ghế trạm trưởng. Giám đốc vỗ vai động viên.
– Muốn nhanh thì phải từ từ. Cứ làm cho tốt rồi để còn bố trí chỗ quan trọng hơn nữa.
Ừ. Bây giờ Trường cũng là sếp rồi đấy nhá. Dù chức bé tí tẹo, chỉ quản lý mười anh em ở cái trạm bảo vệ rừng số 3. Tiếng là quản lý chứ có cái gì đâu. Cứ lần lượt phân công cho anh em trực và tuần tra. Anh em phấn khích khi Trường làm trạm trưởng.
– Thằng Trường nó nhỏ nhưng nó có võ, lại thương anh em mình.
– Cũng chưa biết được đâu. Làm gì thì làm chứ đừng như lão Tước. Miếng nào ngon xơi hết, đến chút xương xẩu đáng phần anh em cũng vặt luôn.
Trường hiểu. Ai cũng thế cả thôi, người ta phải lo cho cái việc chiều nay có gạo để vợ con cho vào nồi không, sau đó rồi mới nghĩ đến việc chung thiên hạ. Thế thì chuyện mua đường, mua sá của bọn lâm tặc, nhất định Trường phải nắm. Nắm để còn biết chúng làm ăn thế nào, nắm để không bị qua mặt. Còn mấy cái vụ việc dân người ta phát rẫy rồi tận thu ít gỗ, cứ để anh em trong trạm trực tiếp làm việc, coi như đó là phần anh em. Cũng chính vì vậy, cái không khí làm việc trong trạm bảo vệ rừng của Trường nó nhẹ nhàng và cởi mở lắm. Anh em quý Trường và nghe lời Trường răm rắp. Đến cả giám đốc cũng cười khà khà khi cùng Trường làm chầu thịt chó.
– Chú mày được lắm. Chỗ đó một thời tao phải đổi trạm trưởng liên tục vì mấy đứa bất trị có quản nổi chúng đâu. Vậy mà chỉ nửa năm, chú mày đã làm mọi chuyện êm đẹp. Rồi thì còn tiến xa.
Lời giám đốc đầy hàm ý. Lâm trường Đăk Thốt giờ đã được đổi tên thành Công ty lâm nghiệp Đăk Thốt và được phép thành lập xí nghiệp chế biến lâm sản.
– Chú sang đó làm giám đốc xí nghiệp cho anh.
– Em á?
– Ừ. Chỉ có chú thôi. Phải vất vả lắm anh mới lo được cái chuyện chuyển đổi mô hình. Bây giờ là lúc làm ăn. Có vậy đời sống anh em trong công ty mới khấm khá lên được. Việc này anh giao cho chú. Có gì khúc mắc cứ nói rồi anh em mình cùng gỡ.
Giám đốc đã tin tưởng nhét cho cái ghế ngon lành vậy có điên mà không ngồi. Giám đốc đầu hói trán bóng như sân bay, mấy chục năm lăn lội với rừng, hiểu đủ mọi ngóc ngách của nghề quản lý, khai thác lâm sản, không phải tự nhiên mà ông dồn hết tâm sức để xin tiên phong chuyển đổi mô hình rồi đẻ ra cái xí nghiệp chế biến lâm sản. Ông đặt Trường vào cái chỗ đó cốt là để cắt đặt người tin tưởng cùng ông làm ăn.
Giám đốc xí nghiệp chế biến lâm sản Tạ Bá Trường. Kể ra cũng hoành tráng. Chỉ sau giám đốc công ty. À, sau cả phó giám đốc công ty nữa. Là nói vậy thôi chứ cấp phó có như không, chỉ thừa hành chuyện ký tá, có quyết được cái mẹ gì đâu. Cần trao đổi, xin chỉ đạo thì gặp thẳng giám đốc luôn chứ gặp phó giám đốc làm quái gì. Ý kiến này, ý kiến nọ quyết không được đôi khi lại rách việc mất lòng giám đốc. Trường nhìn vào chỉ tiêu khai thác gỗ của công ty hằng năm. Cả một lâm trường hàng chục ngàn héc ta rừng mà năm chỉ được khai thác có ngàn mét khối gỗ. Nếu chừng đó thì chế biến cái gì. Cái xưởng gỗ đã được dựng lên và lắp đặt thiết bị cưa xẻ. Ngàn mét khối chỉ đủ chưa đầy tháng cho xưởng hoạt động. Nói là nói vậy nhưng Trường chẳng lạ. Cái số lượng gỗ tận thu mà anh em các trạm bảo vệ rừng gom về cũng đã đủ ngàn khối. Mỗi một năm nếu không đến dăm bảy ngàn khối gỗ được chặt hạ rồi vận chuyển ra khỏi cửa rừng Đăk Thốt này Trường đi đầu xuống đất. Nhiều vô kể, có thế giám đốc mới lo chạy để có được cái xưởng gỗ này chứ. Mấy lần Trường đi cùng giám đốc lên ngành nông lâm tỉnh để lo cái vụ xin chỉ tiêu khai thác gỗ của công ty Trường quá biết rồi.
Giám đốc nhắc khéo rằng tất cả phụ thuộc vào sự năng động của Trường, miễn làm sao, chỉ hai ngàn khối có dấu búa kiểm lâm hẳn hoi nhưng cái xưởng cưa hoạt động quanh năm là được. Đau đầu chứ không phải dễ đâu. Cứ cho là công suất xưởng gỗ hoạt động cả năm cần khoảng chục ngàn khối, gỗ có nguồn gốc chỉ là hai ngàn, vậy tám ngàn khối nữa lấy đâu ra? Giám đốc nói chẳng khác gì giao khoán cho Trường. Mắc vào cái vụ này mới chết. May có thằng Bắc. Cái thằng thấu đáo mọi chuyện mà lại lanh lợi hơn người. Nó cười khẩy.
– Giám đốc đã cho cơ chế khoán, miễn là ông nộp đủ sản lượng chứ gì. Để đó tôi.
Bắc xắn tay vào cùng Trường lo tìm nguồn gỗ. Không khó, xưởng cưa của Trường có cái lợi thế mà những xưởng cưa tư nhân không có được. Đó là có được nguồn gỗ hợp pháp khai thác trực tiếp từ những cánh rừng của công ty Đăk Thốt. Cứ chuyển nguồn gỗ đó về vứt ở xưởng. Xem chúng như bức bình phong, còn lại Trường cho anh em đi thu mua gỗ lậu mọi nơi. Bắc nhẩm tính sơ qua làm Trường choáng váng. Gần hai mươi ngàn khối gỗ đã được chuyển về xí nghiệp chế biến lâm sản công ty Đăk Thốt. Bắc là đứa có tầm nhìn, nó phải nhắc Trường quan tâm đến anh em kiểm lâm và công an.
– Nghề rừng, nghề gỗ nếu không muốn vô nhà đá phải nắm được hai thằng này ông ạ.
Thằng Bắc nói chuẩn. Có đi vào khai thác, chế biến rồi Trường mới thấy. Khi hai ông này làm ngơ cho, mọi việc dễ dàng. Xưởng cưa hoạt động đều đặn, lãi nhiều, công nhân có thu nhập, giám đốc và Trường thì khỏi phải nói. Giám đốc vui, Trường cũng vui. Nhưng khi hai ông này trở chứng một cái, tắc đủ đường, đố xưởng cưa hoạt động được. Bài học từ đận ấy, Trường nhớ đời. Trường cứ nghĩ đã nhận được cái gật đầu của Chi cục trưởng chi cục kiểm lâm và Trưởng phòng công an kinh tế môi trường rồi thì đố ai dám ngó ngàng, hoạnh họe Trường được nữa. Ai dè, đoàn kiểm tra liên ngành đột xuất vào xưởng cưa. Khi ấy, cả trăm khối gỗ lậu mới thu mua vẫn còn ngổn ngang trước xưởng. May thằng Bắc có bạn là kiểm lâm địa bàn nó báo, Trường cho công nhân kịp thu dọn, cất giấu. Đoàn kiểm tra liên ngành vào, vẫn thấy những khối gỗ có dấu búa hẳn hoi nằm chềnh ềnh ra đó phơi mưa phơi nắng nên không có bằng chứng để mà lập biên bản.
– Ông thấy chưa. May nhờ thằng kiểm lâm địa bàn. Cứ cho ông có mấy sếp trên tỉnh nhưng nước xa đâu cứu được lửa gần. Phải biết quan tâm đến mấy đứa tép riu dưới địa bàn nữa. Hãy để chúng làm cái việc cảnh giới cho ông, ông Trường ạ.
Thằng Bắc phải gọi là quân sư tài năng của Trường mới xứng đáng. Có nó, bao nhiêu chuyện ập đến tưởng vỡ tim mà chết, ấy vậy đều tai qua nạn khỏi. Và rồi chẳng biết từ khi nào người ta gọi xí nghiệp khai thác, chế biến lâm sản công ty lâm nghiệp Đăk Thốt là xưởng cưa Trường Râu.
***
Trường đã có nhà ngoài thị trấn. Mấy lần Trường tính đập bỏ cái nhà cấp bốn quá đỗi bình thường ấy để xây một căn khang trang mà ở nhưng Nhàn lại can ngăn.
– Mình lên chưa được bao lâu, bây giờ xây nhà này nọ, người ta nhìn vào chướng lắm, đó là chưa nói trở thành nơi nhòm ngó, để ý của các cơ quan chức năng.
– Em lạ thật. Anh có ăn trộm, ăn cắp của ai đâu mà phải sợ. Mà có trộm cắp thì đã sao. Thằng nào mà chẳng làm giàu từ trộm cắp.
Nhàn ngạc nhiên nhìn Trường. Mấy năm lăn lộn ở lâm trường, ở xưởng cưa, Trường đã học được những điều như vừa nói ư? Trong mắt Trường bây giờ cái gì cũng nhơ nhuốc, cũng xấu xa, cũng toàn mùi bạc tiền cả hay sao.
– Sao anh nói vậy? Chẳng lẽ anh cho cả cái xã hội này đã hư hỏng hết à.
– Để rồi coi, thời đại này không hư hỏng có mà ăn cám.
Nhàn giận dỗi đi nằm. Đâu rồi một Trường Râu cái hồi lóc cóc ba lô vô đây kiếm sống. Nhàn yêu là yêu cái gã thanh niên khỏe mạnh mà thật thà đến mức tưởng như khờ khạo chứ không phải là một Tạ Bá Trường như ngày hôm nay. Nhàn quay mặt vào tường, thút thít vì tủi thân và thất vọng. Trời chiều, gió rin rít thổi ù ù ngoài cửa, Nhàn trở mình, Trường vẫn ngồi đó. Tóc Trường và cả hàm râu quai nón cũng đã chuyển bạc. Nhìn kỹ thấy thương Trường đến lạ. Cưới nhau đã gần bảy năm mà mãi vẫn không con. Nhàn chưa thấy Trường thở dài nhưng Nhàn biết trong thẳm sâu, Trường buồn. Trường nghĩ mọi phương cách làm ăn cũng vì gia đình, vì Nhàn, vì cuộc sống chứ nào phải để Trường hưởng riêng đâu. Phải chăng Nhàn đã quá lời khi trách cứ Trường. Trường là người thực tế. Cuộc sống bầm dập ngoài đời đã luyện tôi nên Trường để Trường rút ra cho mình những nhận định mà chỉ với riêng Nhàn, Trường mới dám bộc bạch. Nhàn chỉ là cô giáo, cả ngày ê a cùng lũ trẻ vùng biên. Công việc giản đơn và bình dị quá nên Nhàn không thấy được cái khắc nghiệt của thực tại xã hội. Có thể lắm. Nhàn vòng tay ôm lấy Trường.
– Em lỡ lời rồi, đừng giận em nhé.
Trường đang ngồi bất động, bỗng dưng choàng tỉnh rồi đứng dậy.
– Phải thế em ạ! Cuộc đời này nó khốn nạn lắm.
Điện thoại Trường đổ chuông. Trường hơi giật thột, lén nhìn Nhàn rồi đi ra ngoài sân. Ai gọi mà phải giấu Nhàn? Chuyện làm ăn à. Trường không muốn Nhàn biết chuyện làm ăn của bản thân nhưng cũng chưa bao giờ lộ vẻ giấu diếm như thế. À. Nhàn chợt nghĩ đến Loan. Có thể lắm. Mà sao Trường không ngồi ở đây, nghe điện thoại, nói chuyện với Loan một cách tự nhiên, thoải mái. Nếu cần Nhàn cũng có thể hỏi thăm Loan được mà. Phải có chuyện gì. Ôi, cái tình cũ. Ai cũng đã yên bề gia thất, vậy mà vẫn cứ luyến lưu là sao?
Nhàn khát khao có một đứa con lắm chứ. Đứa con, đó là sự kết tinh tình yêu và huyết mạch của hai người. Mấy lần Nhàn đi khám. Khám kỹ lắm. Bác sĩ bảo, Nhàn hoàn toàn khỏe mạnh để mang thai, sinh con đẻ cái. Nhàn cũng đã giục Trường đi khoa hiếm muộn. Ở tỉnh ngại thì xuống Sài Gòn, tìm cái bệnh viện uy tín nhất. Nhàn sẽ đi cùng Trường. Vậy mà Trường cứ gạt đi, bảo không cần, không thấy Trường khỏe mạnh thế này à. Mà Trường khỏe mạnh thật. Mỗi lần gần gũi là mỗi lần Nhàn rã rời trong tột đỉnh thăng hoa. Chưa bao giờ Nhàn phải hụt hẫng, thở dài vì Trường cả. Hay cái duyên phận nó thế. Nói dại, biết đâu ông trời thử thách tình yêu, sự chịu đựng của vợ chồng Nhàn. Mà cũng khá lâu rồi Trường mới có một ngày để nghỉ ngơi thư giãn. Nhàn phải thật đoan trang, phải thật hiền lành, phải thật nhu mì để cùng Trường hưởng lạc ái ân chồng vợ. Để đem đến cho Trường cái cảm xúc đê mê, sung sướng nhất. Để rồi cùng hy vọng về một mầm sống sẽ cựa mình trong cơ thể Nhàn từ đêm nay. Mạnh lên nữa Trường ơi, sâu thêm nữa Trường ơi. Hãy cho Nhàn thấy Trường yêu Nhàn nhiều như thế nào đi. Cơ thể dềnh dàng, to lớn của Trường như làm Nhàn tan chảy. Nhàn rùng mình trong mồ hôi rìn rịn.
– Ôi Loan!
Người Nhàn đột nhiên như có lực đẩy khủng khiếp làm cơ thể co quắp lại. Cái gì? Trường vừa gọi ai? Gọi ai? Loan, Loan. Trường đang cùng Nhàn làm chuyện chồng vợ mà. Loan! Vậy là mỗi lần làm cái chuyện chồng vợ với Nhàn, Trường đã phải tưởng tượng đó là Loan sao?
Nhàn hất người Trường ra. Trường đã phì phò ngáy tự lúc nào.
Gió rừng thăm thẳm – Tiểu thuyết của Đặng Bá Canh – Kỳ 4
Cập nhật ngày: 3 Tháng Chín, 2024 lúc 20:14
Vanvn- Chuyện Trường và Loan thì Nhàn rõ quá rồi. Nhàn đã chứng kiến bao lần Trường đau khổ, tuyệt vọng. Nhàn cũng đã cảm thông, đã động viên, đã sẻ chia với Trường. Vậy thì hà cớ gì giờ đây Nhàn khó chịu mỗi khi Trường hay ai đó vô tình nhắc đến Loan. Mà thật ra, Trường cũng không thể giấu lòng mình được, Trường còn yêu Loan nhiều lắm.
CHƯƠNG VII
Chuyện Trường và Loan thì Nhàn rõ quá rồi. Nhàn đã chứng kiến bao lần Trường đau khổ, tuyệt vọng. Nhàn cũng đã cảm thông, đã động viên, đã sẻ chia với Trường. Vậy thì hà cớ gì giờ đây Nhàn khó chịu mỗi khi Trường hay ai đó vô tình nhắc đến Loan. Mà thật ra, Trường cũng không thể giấu lòng mình được, Trường còn yêu Loan nhiều lắm. Hình bóng, nụ cười, giọng nói Loan và cả cái đêm ở cây rơm nhà ông Bát vẫn hiện về trong giấc ngủ của Trường.
Loan kể, vợ chồng Loan cực khổ lắm. Vạc Kều có sức khỏe, hiền lành nhưng không tháo vát bằng người. Giờ ruộng đất không thiếu, nhiều người đã chuyển qua nghề khác. Lũ thanh niên ra Bắc vào Nam làm công ty, thành ra ruộng bỏ hoang nhiều, ai muốn có thể mượn thêm. Nhưng ôi thôi, ruộng nhiều mà làm gì. Một sào ruộng năm hai vụ bao công sức, bao tiền bạc đổ vào đó để cuối cùng tính ra ngày công được vài chục ngàn bạc. Như nhà Loan nhận làm đến hai mẫu ruộng mà cuối năm trừ chi phí rồi vẫn cứ túng thiếu, đắp đổi qua ngày. Vạc Kều tranh thủ đi phụ hồ thêm nhưng nghề phụ hồ là nghề bán sức rẻ mạt nhất, Vạc Kều chân chấm phẩy, bám trụ lâu dài là điều không thể. Vợ chồng ăn tiêu đã đành, còn thằng cu Mít nữa, ăn thì ít nhưng uống sữa như bò uống nước giếng khơi, tốn kém với nó lắm. Nghe kể, Trường cũng thấy chạnh lòng. Lẽ nào Loan bây giờ phải chịu khổ cực. Giúp đỡ với Trường không khó. Mua cả ngàn mét đất ở cái huyện này Trường còn mua được, đó là chưa nói Trường có cả mấy căn nhà trên phố cho thuê, việc gửi về cho vợ chồng Loan dăm bảy chục triệu đơn giản vô cùng. Nhưng mấy lần Trường gợi ý, Loan nhất mực chối từ. Đừng thương hại Loan. Khỏe mạnh thì phải tự tìm kế sinh nhai chứ ai lại để người khác phải dang tay đùm bọc. Không, nhất quyết không được. Hay đưa vợ chồng Loan vô đây. Rẫy Trường đó, bao năm nay cứ cho người trông coi, chăm sóc rồi thu hoạch mà Trường nào đâu lấy một cắc. Nghe bảo mỗi năm người ta thu được cả hơn trăm triệu. Vậy thì vợ chồng Loan cứ vô mà sinh sống, mà canh tác. Cuộc sống chẳng phải dễ dàng hơn à. Trường nào tiếc gì. Trường sẽ sang tên cho Loan cái đám rẫy đó. Tiếc với ai thì tiếc chứ ai lại đi tiếc với Loan. Mà cả đời này, Trường chưa bao giờ nghĩ đến chuyện phải tiếc cái gì với Loan hết, đến cả tính mạng, Trường cũng chẳng tiếc nếu Loan cần, huống hồ ba đám vườn, đám rẫy.
Nói là nói vậy chứ còn Nhàn nữa. Phải làm sao để Nhàn vui, Nhàn đồng ý, để cái ích kỉ và ghen tuông trong lòng Nhàn không trỗi dậy. Khi đó mọi chuyện mới êm đẹp được và Trường có thể đàng hoàng gọi điện về cho Loan mà chẳng cần phải lén lén lút lút. Trường loay hoay với suy nghĩ làm cách nào để Nhàn vui. À, cái chậu đồ đồ lót của Nhàn vẫn để một góc trong nhà tắm. Những thứ đó, Nhàn thường giặt bằng tay và phơi phóng một góc riêng để chẳng ai nhìn thấy. Trường sẽ tự tay giặt cho Nhàn. Giặt đồ cho vợ. Ngại thật đấy. Từ khi Nhàn về làm vợ Trường, Trường chưa bao giờ phải động tay vào bất cứ chút việc nhà nào cả. Tự tay Nhàn làm hết. Bây giờ làm cái việc giặt đồ lót cho vợ là cả một chuyện ghê gớm. Nhưng Trường đang muốn Nhàn phải thật vui. Ừ thì làm. Trường giặt đồ lót cho vợ Trường chứ đâu phải đi giặt cho bà hàng xóm đâu mà xấu hổ. Nhàn đi chợ về, ngạc nhiên đến há hốc mồm. Chuyện lạ có thật. Nhàn vẫn chưa giải thích được cái việc làm quá không bình thường của Trường. Mấy năm làm vợ, Nhàn chưa bao giờ nghe Trường nịnh hay khen vợ một tiếng. Trường chỉ làm theo ý mình, theo cái mình thích. Còn chuyện giúp vợ làm việc nhà ấy à, không bao giờ, không bao giờ nhé. Tính Trường lúc còn khó khăn cũng thế mà giờ đã là người có chút máu mặt trong giới làm ăn cũng vậy. Nhiều lúc nhìn chồng con người ta lúi húi trong bếp cùng vợ để có bữa ăn ngon Nhàn cũng chạnh lòng nhưng rồi tự nhủ, thôi mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh. Trường không quan tâm sẻ chia công việc nhà với vợ nhưng bù lại Trường có thể làm những việc không phải ai cũng dám làm. Thử hỏi mấy ai làm ra được nhiều tiền như Trường. Nay chắc Trường đã nghĩ lại, đã thấy bản thân phải có trách nhiệm với vợ nhiều hơn rồi đây. Nhàn lén đi phía sau, hôn chụt vào má Trường.
– Cảm ơn chồng yêu.
Trường cũng quay lại âu yếm nhìn Nhàn. Nhàn hạnh phúc, sung sướng muốn chảy cả nước mắt.
– Em về rồi đấy à! Ngồi xuống nhé. Ngồi xuống, anh định tâm sự với em cái này.
Thì chuyện gì Trường cứ nói đi. Những lúc như thế này, Trường bảo Nhàn chuyện gì Nhàn cũng nghe hết. Trường nói trời sắp sập Nhàn cũng tin.
– Vợ chồng Loan bây giờ vất vả, túng bấn lắm em à.
Lại là Loan. Kiểu gì rồi câu chuyện cũng loay xoay liên quan đến Loan. Ừ. Trường bây giờ có thể giúp đỡ người ta được mà. Nhàn đâu cấm cản.
– Thì anh cứ hỗ trợ người ta, em nào có nói gì đâu.
– Mấy lần anh có nói nhưng Loan không chịu. Loan không muốn mang ơn.
– Ơ hay nhỉ, than thở với anh được mà lại không muốn mang ơn.
– Em đừng nói thế. Anh đang tính thế này, định hỏi ý kiến em.
– Em nghe đây.
– Hay mình đưa gia đình Loan vô đây đi em. Mình để lại rẫy vườn cho chúng nó lo làm ăn em nhá.
Đám rẫy mà Trường đã mua chịu của bà cụ Trí rồi bỏ công phát dọn, đầu tư chăm sóc vẫn còn đó. Bà cụ Trí trước khi mất đã dặn, hơn héc ta rẫy đó là món quà bà dành cho vợ chồng Nhàn chứ không tiền nong gì nữa hết. Nhàn không tiếc nhưng Nhàn vẫn thấy có gì đó bất an. Làm gì mà Trường phải suy nghĩ, phải sốt sắng lo cho Loan đến mức như thế. Nhưng tính Trường, Nhàn biết rồi chẳng qua là tôn trọng Nhàn hỏi thế thôi, chứ Trường mà đã nghĩ, đã tính thì đố ai cản. Nhàn thấy tủi thân và tức tối.
– Làm cái gì mà anh phải lo lắng cho Loan hơn cả vợ anh thế? Hay là…
– Em vừa phải thôi. Chuyện của anh và Loan anh có giấu em cái gì đâu. Bây giờ người ta khó khăn, mình phải có trách nhiệm giúp đỡ.
Trách nhiệm. Nếu trong cuộc sống vợ chồng Trường mà nói được câu đó thì Nhàn đã sung sướng biết mấy. Đã không biết bao lần Nhàn giục Trường đi khám xem tại sao vợ chồng đã ngần ấy năm mà vẫn không con không cái. Thế mà khi ừ hử, khi cau có, giận dỗi không chịu đi. Ấy vậy người yêu cũ than vãn một câu đã phải mất ăn, mất ngủ. Nhàn bật khóc.
– Anh bất công lắm.
Trường thở dài rồi đưa bàn tay to bản vuốt mái tóc Nhàn, thủ thỉ.
– Ai cũng đã có vợ, có chồng cả rồi. Em lại cả nghĩ. Anh là anh muốn em và Loan phải yêu thương nhau như chị em kìa.
Và Trường thở phào như trút được gánh nặng trong lòng khi Nhàn gật đầu đồng ý với một điều kiện, đừng lén lút gọi điện cho nhau và hãy cho Nhàn nói chuyện với Loan. Thì đây, Trường bật cười. Cho hai bà nói chuyện với nhau luôn.
– Alo, em gặp chị nhé Loan.
Nhàn hồi hộp cầm lấy điện thoại.
– Chào chị Loan.
– Dạ chị! Em là Loan ạ. Dạ em thôi ạ.
– Mình là người đến sau Loan nên phải làm em chứ.
– Dạ, chị ơi, chị đừng nói thế. Tội em. Em nghe anh Trường nói về chị rồi ạ!
– Ừ Loan. Mình hơn Loan hai tuổi. Thế Loan gọi chị cũng được.
– Dạ, chị. Em cảm ơn chị.
– Vợ chồng mình mới tâm sự cùng nhau, nếu ngoài đó khó khăn, Loan chuyển cả gia đình vô đây đi.
– Ối, khó khăn thì khó khăn thật đó chị, nhưng em vẫn chịu được ạ! Vô trong đó lại làm gánh nặng cho anh chị, em không dám đâu.
– Không nặng nhẹ gì ở đây hết Loan à. Vườn rẫy sẵn có rồi. Đất đai tốt tươi, thời tiết ôn hòa nên dễ canh tác. Rẫy anh Trường anh ấy đang cho người ta mượn làm, mỗi năm thu những mấy tấn cà phê cơ.
– Ôi thế hả chị. Chuyện lớn quá. Em chưa nghĩ đến. Cái này em phải bàn với chồng em đã.
– Ừ, vợ chồng bàn bạc, thống nhất rồi báo lại nhé Loan! Cứ mạnh dạn đi. Có anh chị đây em không lo gì cả.
– Dạ, để em bàn với chồng em rồi gọi lại cho chị ạ.
– Em cứ gọi cho anh Trường là được em à.
Nhàn liếc sang Trường đang lơ đễnh nhìn ra cửa sổ ngắm những chùm mây trắng phơi mình trong nắng sau mấy ngày mưa sụt sùi lướt thướt.
– Thế được chưa?
– Quá được. Cảm ơn vợ thật nhiều.
… Nói chuyện với Nhàn, cái cảm giác run run vẫn cứ chạy dọc sống lưng và làm tim Loan đập thình thịch. Trường làm Loan bất ngờ quá. Ai lại nối máy để vợ nói chuyện với người yêu cũ. Trường vẫn hay gọi điện. Mỗi lần điện thoại đổ chuông, Loan lại hồi hộp. Được nghe giọng nói của Trường, Loan thấy ấm lòng lắm rồi. Trường hỏi đủ thứ chuyện trên đời, cứ thế Loan cuốn theo câu chuyện với Trường, có khi cả mấy tiếng đồng hồ, làm Vạc Kều cũng phải bực mình.
– Gọi gì mà gọi lắm thế. Buôn từ chuyện này sang chuyện khác.
Kệ, nói thì Vạc nói vậy thôi thì chứ Vạc ít khi tra hỏi ai gọi, vì sao gọi cả. Khi Loan nghe điện thoại, Vạc Kều lại đi tìm cái việc gì để làm. Bây giờ mà chuyển vô trong đó làm ăn sinh sống, chắc gì Vạc đã đồng ý. Nói gì thì nói, Vạc biết thừa chuyện tình của Loan và Trường. Chính cái ngày đó, trước khi đồng ý lấy Vạc, Loan đã nói thật lòng với Vạc người Loan yêu là Trường. Nay vì hoàn cảnh không đến với nhau được. Nếu Vạc không chấp nhận điều đó thì tốt nhất là không nên cưới hỏi để rồi làm khổ nhau. Ngay trước cái hôm cưới. Loan đã phải nói chuyện với Vạc một lần nữa. Phải nói để Vạc không uất hận khi làm chồng Loan.
– Tôi không còn trinh trắng nữa đâu. Tôi nói trước để sau này anh đừng dằn vặt, giày vò tôi. Vẫn còn kịp nếu anh muốn dừng lại.
Loan đã nghĩ nhiều lắm mới nói câu đó. Dù cuộc sống bây giờ đã khác nhưng ở cái làng quê này, quan niệm cô dâu trong trắng vẫn còn đè nặng lên tư tưởng đàn ông, dù với họ trước khi cưới vợ cũng đã biết mùi đàn bà. Loan nói. Nếu Vạc có hủy hôn thì cũng chẳng sao. Có ghê gớm lắm thì thiên hạ lại một phen to nhỏ, cười cợt. Kệ, người ta cười ba tiếng chứ chẳng ai cười nổi ba năm. Vậy mà Vạc không nói gì. Nghĩa là Vạc đồng ý cưới Loan. Nhà Vạc cũng neo người, Vạc lại là con trai một. Không chỉ cha mẹ mà cả họ đều trông chờ Loan sinh em bé. Và cuối năm đó Loan sinh thằng cu Mít. Khỏi nói cái niềm vui trong căn nhà nhỏ của vợ chồng Loan.
– Thằng cu này nó giống bên ngoại.
– Ừ, trẻ con mà. Còn thay đổi nét mặt nhiều. Mà giống ngoại hay nội thì cũng đều là con anh Vạc.
Loan nhìn Vạc Kều. Vạc vẫn bế thằng Mít mà cưng nựng. Loan có linh cảm, Vạc biết mọi chuyện. Mà biết cũng đúng. Một người đàn ông rất khó để có con nếu cứ mỗi lần yêu vợ, chưa kịp đưa cái đàn ông vô cái đàn bà đã ọc ra ngoài. Lúc đầu Loan ngỡ Vạc hồi hộp, lo lắng nên không làm chủ được mình. Nhưng một lần, hai lần rồi nhiều lần, Loan nhận ra rằng, đó là bệnh thật rồi. Loan nhớ Trường, nhớ cái hàm râu quai nón cạo qua loa lởm khởm cứa rát lên cơ thể Loan, nhớ cái bắp tay săn chắc, lực lưỡng cuộn vào người Loan nóng hổi, nhớ hai bàn tay thô ráp và ấm nóng khi vụng về bế bổng Loan lên. Vạc dần dần cũng không còn đụng vào người Loan nữa. Những đêm dài trôi qua và giấc ngủ đến với Loan trong cơn mơ ú ớ khi nghĩ quá nhiều đến Trường và cây rơm nhà ông Bát. Loan cũng phải cảm ơn Vạc bởi Vạc chưa bao giờ cau có, lạnh lùng với thằng Mít cả. Đôi lúc Loan chợt nghĩ, có khi đến cả Loan cũng chẳng thể làm được như Vạc.
Vào trong đó, Loan sẽ được gần Trường. Bao nhiêu năm rồi, Loan chưa được đứng bên Trường, được ôm ấp, được khóc, được cười, được kể lể rồi được cùng Trường làm chuyện yêu đương. Nhưng tội nhất vẫn là thằng Mít, tiếng được Vạc Kều yêu thương, chăm sóc nhưng cha đẻ nó vẫn chưa thấy mặt mũi con. Nó có tội gì đâu mà không được sống gần người cha đã sinh ra nó. Nói vậy nhưng Loan lo sợ, với Trường, Loan không tiếc bất cứ thứ gì mà Loan có, với Trường, Loan cũng sẽ không còn đủ lý trí để giữ bản thân. Nhưng còn Nhàn đó nữa. Nhàn là vợ Trường. Nhàn cũng là đàn bà. Loan đã khổ rồi, thêm một người đàn bà khổ đau, liệu có nên không? Vậy nhưng hiện bây giờ, Loan có gì đâu ngoài hai tiếng vợ chồng trên danh nghĩa của tờ hôn thú. Không tình yêu, không con cái với Vạc, cũng không gần gũi, ham hố vợ chồng với Vạc. Cái tài sản quý giá nhất mà Loan có chính là thằng Mít. Mà thằng Mít lại chính là con của Trường. Tình phụ tử đặc biệt lắm, đến một lúc nào đó, sớm muộn rồi cha con cũng tự nhận ra nhau mà thôi. Thì cứ hỏi xem ý Vạc thế nào cái đã.
– Đi vô đó lại ăn nhờ, ở đậu người ta.
– Có đâu, anh chị để lại vườn rẫy cho mình. Mình làm mình ăn chứ.
– Vợ ông Trường có nói với em rồi à?
– Chị gọi điện nói chuyện với em. Anh tính đi. Ở quê, cả năm chổng đít lên trời, mồ hôi đổ xuống ruộng như mưa xối mà nào có dư dả được đồng nào đâu. Chưa kể, mấy đợt anh đi phụ hồ về đái ra cả máu mà ngày cũng chỉ có vài trăm ngàn bạc.
– Thế mẹ mày tính sao?
– Mình đi đi. Nhà cửa mình để lại đây. Không vội bán. Làm ăn không được mình về lại. Mà anh nói với anh Trường một tiếng.
– Thôi. Không cần tôi phải nói đâu.
– Vậy anh đồng ý chứ?
Vạc Kều không nói mà chỉ thở dài. Lần đầu tiên Loan thấy Vạc thở dài. Chắc Vạc đang nghĩ lung lắm. Thì cũng phải thôi, cả một chuyện lớn chứ chẳng chơi. Ở vào vị trí của Vạc ai chẳng vậy, đủ thứ phải nghĩ suy. Loan cứ chờ lúc nào Vạc bảo sắp xếp xong thì tính. Có khi gặt vụ hè thu cũng chưa muộn.
***
Thủ tướng Chính phủ có chỉ thị đóng cửa rừng. Hơi trễ. Lẽ ra phải làm điều đó từ sớm hơn mới phải. Bao nhiêu gỗ quý giữa rừng thâm u, hiểm trở tưởng như ngút ngàn, vô tận vậy mà chỉ chừng mươi năm đã biến mất tăm. Bao nhiêu héc ta rừng giờ thứ thì chuyển đổi mục đích sử dụng, thứ bị băm vằm xâm canh để làm nương, làm rẫy. Trường biết. Cái xí nghiệp khai thác, chế biến gỗ của công ty sớm muộn sẽ bị giải thể. Có sao đâu, nguồn lợi từ rừng còn vô cùng, vô tận lắm. Nếu biết cách, kiếm ăn còn sướng chán. Vậy là Trường xin nghỉ chế độ một lần. Người thì bảo, Trường Râu dại. Cứ bám công ty mà lĩnh lương, lụt thì lút cả làng chứ đâu mỗi mình. Kẻ lại cười, các ông kém bỏ mẹ. Mấy năm làm xưởng cưa, Trường Râu nó có thể rút túi mua được cả cái huyện này, ở lại công ty mà làm gì. Nghỉ ăn chơi chẳng sướng à. Có người trầm ngâm, vậy là chưa ai hiểu Trường Râu rồi. Lăn lộn trong nghề, mối quan hệ trong ngành lâm nghiệp và dân đầu nậu gỗ của Trường Râu giờ rộng lắm. Rồi mà xem, đây là lúc mà Trường sẽ thể hiện mình trên thương trường.
Xem chừng ai đó nhận định đúng rồi đấy. Cần gì Trường phải cố sống cố chết bám lấy công ty lâm nghiệp. Ông nào cố bám là ông đó dại. Rừng mất nhiều, nhà nước ngày càng xiết chặt công tác quản lý rừng. Rồi sẽ có những đợt thanh tra rừng rú cho mà xem. Khi đó, những kẻ như Trường và đang ngồi cái ghế to hơn nữa không liên đới trách nhiệm mới lạ. Thôi, nhường cho các bác, Trường xin rút ra ngoài. Mấy ngàn mét đất mặt tiền nơi trung tâm thị trấn Trường gấp rút mở xưởng sản xuất đồ gỗ. Nhẹ nhàng thôi. Trường đã nói với các cụ trong tổ dân phố. Vừa tận dụng được ba mớ gỗ tạp người ta vứt bỏ vừa góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho con em trên địa bàn. Mà các cụ cũng thấy quá rõ, là anh Trường anh làm cho vui, cốt giải quyết việc làm cho lũ thanh niên thất nghiệp chứ như anh bây giờ thiếu gì tiền mà phải lao tâm khổ tứ.
Nói vậy chứ giờ là lúc kiếm tiền dễ, mấy năm nữa chẳng biết thế nào đâu. Thôi, chịu khó cày tí, tiền biết bao nhiêu cho đủ. Càng nhiều càng thấy ít. Tích lũy là một quá trình, phải để tiền nó đẻ ra tiền chứ. Giờ có tiền, tính cái gì cũng dễ. Chẳng như hồi làm anh thợ đánh trâu kéo gỗ, cũng nghĩ mọi cách làm ăn nhưng chẳng có một đồng dành dụm. Mà không có tiền thì khôn ngoan đến mấy cũng đành bó tay. Xưởng sản xuất đồ gỗ của Trường hoạt động đều đặn lắm, mười mấy lao động mà làm còn không kịp đáp ứng đơn hàng. Lương thì Trường trả khá, bảo hiểm đóng đàng hoàng, tiền bồi dưỡng, tiền tăng thêm  hậu hĩnh. Chỉ có điều phải biết giữ mồm, giữ miệng. Cái xưởng của Trường dù không tấp nập, ồn ào như hoạt động của xưởng cưa trước đây nhưng nguồn gỗ dồi dào chẳng kém. Bao giờ trong kho cũng chất hàng trăm, hàng ngàn khối. Lực lượng chức năng cứ kiểm tra đi. Gỗ hợp pháp đấy nhá, chẳng phải gỗ lậu, gỗ liếc gì hết. Tài thật. Nguồn gỗ ở đâu mà lắm thế? Đừng hỏi nhiều, miễn là chúng hợp pháp. Đến lúc này thì Trường mới thấm, thấm tận ruột gan cái câu nói ai cũng biết, ai cũng nghe, ai cũng nói nhưng chắc gì đã thấm: Có tiền mua tiên cũng được. Đấy, tiên còn mua được huống chi mấy ông cán bộ ở cái địa bàn này. Cứ tiền dán vào mõm là ok hết. Mà giờ Trường cũng chẳng cần phải trực tiếp ra mặt với mấy ông ở huyện nữa. Chỉ mấy chỗ trên tỉnh hay ngoài cục, Trường mới đích thân đi. Trường nghe loáng thoáng người ta gọi Trường là ông trùm gỗ lậu. Trường cười khẩy. Thường thôi, còn những ông trùm của các ông trùm nữa. Như Trường đã nhằm nhò gì.
… Gia đình Loan đã chuyển vô lập nghiệp theo lời khuyên của vợ chồng Trường. Là một quyết định dũng cảm đấy. Với Nhàn chắc gì Nhàn đã có được cái quyết tâm như thế. Mấy lần Nhàn qua thăm đã gặp và trò chuyện cùng Loan. Trường yêu sống yêu chết Loan cũng đúng. Người đẹp đến Nhàn còn có cảm tình huống gì đàn ông, con trai, huống gì Trường. Đàn bà làm ruộng vốn vất vả, hao mòn sức khỏe vậy mà nước da Loan vẫn trắng hồng và không một nốt tàn nhang. Mái tóc dày, óng mượt búi gọn sau ót để lộ cái cổ ba ngấn. Và nhất là cái dáng, khi Loan bước đi, hai bờ mông mây mẩy cùng chuyển động nhịp nhàng theo cái vòng eo thon gọn. Người đã thế lại còn được giọng nói nữa chứ. Nó nhẹ mà ấm, mà ngọt ngào như thôi miên con người ta. Tiếc cho Loan, người vậy mà duyên tình lại trắc trở. Nhàn tự cười một mình, nếu mà tình duyên không lận đận, Trường đã thuộc về Loan chứ nào đâu đến lượt Nhàn. Thôi, thương lấy gia đình Loan, coi như Nhàn đang cùng Trường bù đắp lại những thiệt thòi mà Loan phải chịu bấy nay vậy. Nhàn phải đến, đến để động viên Loan cho thằng cu Mít đi học. Mấy lần Nhàn đến nhưng Trường đã ghé đưa nó đi chơi từ trước nên chưa gặp. Chắc sẽ là một đứa trẻ khôi ngô. Loan đẹp thế cơ mà, Vạc Kều cao lêu nghêu, dù chân đi có cà thọt nhưng trông không đến nỗi. Nhàn dừng lại hít thở một hơi dài khi ngửi thấy mùi hương đầm đậm từ trong vườn theo gió lan ra. Mùi hương từng chùm hoa ngọc lan trắng tinh khôi đong đưa trong nắng sớm. Cây ngọc Lan mà Nhàn trồng hồi về làm vợ Trường. Cái mùi hương ngọc Lan làm Nhàn xốn xang. Vậy mà đã tạm xa ngôi nhà nhiều kỉ niệm này đến gần năm năm rồi. Dạo trước, mỗi lần đi dạy, Nhàn vẫn thường chạy thật chậm qua ngõ để ngóng ngọc lan đơm hoa, ngóng mãi mà chẳng thấy. Vậy mà lần này, khi cả gia đình Loan chuyển vào đây sinh sống, ngọc lan đã trổ hoa mát cả góc vườn. Nhàn sẽ bảo Loan chuẩn bị cho thằng cu Mít đến trường. Nhàn sẽ bố trí thằng cu Mít học lớp Nhàn chủ nhiệm để dễ kèm cặp, dạy bảo. Rồi nó sẽ quen môi trường mới, cảnh vật mới, bạn bè mới. Trẻ con thường rất dễ thích nghi. Nhàn đứng sững lại. Trước mặt là thằng Mít mới chui ra từ bụi cà phê, mặt mày lem luốc quờ tay phủi những cọng lá vương trên tóc. Cái gương mặt ấy, cái dáng đi ấy là bản sao của Trường chứ ai nữa. Nhàn thấy nghèn nghẹn ở cổ, mãi mới cất lên thành tiếng.
– Mít đấy à. Mẹ có nhà không con?
– Có ạ! Cả bác Trường nữa.
Thằng Mít trả lời rồi vụt chạy ra ngõ đuổi theo hai con mèo đang vờn nhau dưới gốc ngọc lan. Trường đến tự lúc nào vậy, sao không thấy xe. Nhàn bối rối và thấy cơn hỏa như bốc lên trên mặt. Thây kệ, Nhàn về thôi. Có vào chứng kiến cái cảnh ấy càng thêm khó xử và đau lòng. Nhưng không được, Trường là chồng Nhàn, đây là ngôi nhà hạnh phúc thuở mới bén hơi nhau cớ gì Nhàn lại không dám vào. Nhàn lấy can đảm bước. Cánh cửa khép hờ. Chỉ nghe tiếng nói thầm thì lọt qua khe cửa.
– Em nhớ anh nhiều không?
– Nhớ muốn phát điên luôn á! Nhiều đêm đang nằm, nghĩ tới anh, em phải lén ra vại nước vốc phà mặt để khỏi bức bối. Hai mẹ con sống cùng cái bóng ông Vạc đằng đẵng mấy năm, anh tưởng em sung sướng lắm à.
– Anh biết, cả đời này anh có yêu ai nữa đâu.
– Anh đừng nói thế! Còn chị Nhàn. Tội chị ấy.
– Nhàn tốt lắm em à. Nhưng người anh yêu là em chứ đâu phải là Nhàn.
– Biết vậy nhưng đừng làm chị ấy đau khổ. Em thấy có lỗi với chị ấy.
– Không lấy được em anh còn đau khổ gấp ngàn, gấp vạn lần.
– Anh! Ôm em đi.
– Em!
Tiếng thều thào của Loan, tiếng hổn hển của Trường khoan xoáy vào óc Nhàn.
– Ôi, Loan ơi! Anh thua rồi.
– Đấy, thấy chưa. Chắc lâu rồi anh không yêu chị ấy à?
– Ừ! Khổ lắm em ạ. Mỗi lần yêu anh cứ phải tưởng tượng Nhàn là em.
– Đừng, đừng vậy anh. Như thế là anh có lỗi với chị ấy.
– Ừ, biết làm sao được.
– Lần sau em không cho nữa đâu á! Về với chị ấy đi.
– Kệ. Anh nhớ mãi cái lần ở cây rơm nhà ông Bát.
– Em cũng thế ông tướng ạ! Lần ấy anh như con hổ ý. Mà có vậy mới ra thằng Mít chứ.
– Tội nó. Mấy năm thiếu sự chăm sóc của anh.
– Giờ em đưa nó vô cho anh rồi đó. Đừng để con phải thiệt thòi nhá anh.
– Ừ em. Thằng Mít còn quý hơn cả mạng sống của anh nữa, sao anh có thể để con thiệt thòi được.
Nhàn vịn vào vách nhà, hơi thở dồn ứ ở ngực đau nhói. Mỗi lời nói là một lưỡi lam cứa vào ruột gan Nhàn. Vậy ra, trong lòng Trường chưa bao giờ có Nhàn. Đến cả cái chuyện sinh hoạt vợ chồng cũng phải cố tưởng tượng ra Loan. Và nghe Loan nói kìa, dù rất biết nghĩ cho Nhàn nhưng vẫn còn đắm đuối yêu Trường lắm. Loan nói thế có nghĩa là Loan có thể sống chết vì Trường được. Khổ thân cho Nhàn, cho Vạc Kều. Ai có lỗi trong chuyện này đây. Không, chắc chẳng ai cả. Là duyên phận. Nhàn loạng choạng bước ra ngõ. Cái mùi hoa ngọc lan lại sực nức nhưng nhức mũi. Nước mắt Nhàn giàn giụa.
Tranh của họa sĩ Nguyễn Quang Thiều
CHƯƠNG VIII
 
– 100 điểm. Quá tuyệt vời! Chúc mừng ca sĩ.
Em tiếp viên và mấy thằng đệ nhao nhao lên vỗ tay. Với Đại Úy, đó là chuyện thường. Đã không đi hát thì thôi, hát cứ phải 100 điểm. Em tiếp viên rót ly bia tràn trề và sóng sánh như màu hổ phách ngước lên nhìn Đại úy cười tươi rói.
– Ly này em xin được mời hoàng tử của lòng em.
– Ok.
Đại Úy với tay vỗ vào mông em tiếp viên bôm bốp. Cái mông to mà rắn chắc làm Đại Úy hứng thú cười hô hố.
– Mông má ngon! Của em đâu rót ra.
– Dạ, cạn nhé anh.
Phải thế. Mấy em tiếp viên này Đại không lạ lẫm gì. Nhiều chiêu trò lắm. Uống hay không mặc kệ khách nhưng cứ khui cả thùng. Khách vô quán thường đã lay bay say nên chẳng để ý bia bọt hết bao nhiêu cả. Hát xong gọi tính tiền. Ừ, nghề nào ăn nghề đó. Tiếp viên cũng là nghề, mở quán thì mấy ông chủ phải tính lợi nhuận. Thôi kệ. Nhưng với em ngon thế này mà không uống với Đại là không được. Bài hát tiếp theo Hoàng hôn màu lá. Ôi thôi, bài tủ của Đại.
– Bài của đại ca đây rồi! Lại 100 điểm thôi.
Không. Hôm nay Đại muốn em tiếp viên ngồi lên đùi Đại hát bài này.
– Đến lượt em.
Đại Úy hất hàm về phía em tiếp viên, nói như ra lệnh.
– Dạ anh ơi, bài này em hát dở lắm.
– Hay dở không quan trọng, hát anh nghe.
Nói rồi Đại Úy nhấc bổng em tiếp viên ngồi vào lòng mình mà thơm lên má, thoa lên đùi rồi luồn tay thám hiểm bên trong cái váy cũn cỡn. Em tiếp viên có vẻ nhột nhưng cố chịu đựng. Bỗng điện thoại đổ chuông. Trường Râu gọi.
– Chú đang ở đâu đó?
– Dạ anh, em đang cùng anh em đi giao lưu hát hò tí ạ.
– Ừ, cứ thoải mái nhưng lát ghé qua anh có chuyện cần bàn nhé.
– Dạ, em qua ngay luôn ạ.
Mỗi khi có chuyện gì cần bàn bạc hay chỉ đạo cho Đại Úy, Trường Râu thường trực tiếp qua xưởng gỗ gặp riêng. Hôm nay chắc qua mà không thấy Đại nên Trường mới gọi. Việc gấp đây, Đại phải đi ngay.
– Anh Trường gọi tao phải đi ngay. Chúng mày tính nhá.
Trước khi hôn chụt vào ngực con em tiếp viên thêm cái, Đại Úy không quên mở ví móc tờ năm trăm ngàn nhét vào ngực em. Mặt em tiếp viên rạng ngời tươi đỏ.
– Dạ, cảm ơn anh! Em chỉ chờ để phục vụ mỗi anh thôi.
Bẻm mép. Ngày em phục vụ mấy cuốc mà bảo là chờ mỗi Đại. Đại định xổ toẹt nhưng nghĩ lại, thôi. Nó nói thế dù chỉ là cái chiêu nịnh khách nhưng vẫn mát lòng, mát dạ. Cuộc sống là vậy, mình làm ra mười đồng, mình có quyền tận hưởng, mà đã tận hưởng thì chấp nhận phải trả phí. Nghĩ thế, Đại vui vẻ tươi cười bước ra khỏi quán Karaoke Moon Light.
Biệt thự của Trường Râu nằm ẩn mình trong cái thung lũng vắt qua thị trấn. Phía trước là dòng suối nước ăm ắp quanh năm. Đất ở đây bây giờ đắt đỏ, nhiều đại gia trong tỉnh giành nhau kiếm người lô chừng ngàn mét vuông xây villa để làm nơi nghỉ dưỡng. Biệt thự của Trường không hoành tráng bằng mấy villa bên cạnh nhưng diện tích lên đến gần cả ba héc ta lại view bờ suối. Hồi mới chuyển lên thị trấn, Trường Râu ở chỗ căn nhà nhỏ có cái xưởng gỗ mỹ nghệ. Nhưng rồi Trường giao lại cho Đại ở và quản lý hoạt động của xưởng, còn Trường thì lui vào cái biệt thự ẩn mình trong tàng cây xanh mát. Chắc Trường đang chờ bởi Đại thấy chén trà đã cạn nửa.
– Anh em nhậu rồi đi hát à?
Trường cười, hỏi đầy thân thiện.
– Dạ, anh em lâu lâu làm tí anh ạ, rồi mấy đứa kéo nhau đi hát luôn.
– Ừ, cũng phải thư giãn, thoải mái tí chứ không thì con người ta khác gì cái máy chỉ biết làm việc.
Cái này thì Đại Úy hiểu Trường Râu. Trường Râu chưa bao giờ cau có hay khó chịu khi ai đó trong số đám thợ có việc xin nghỉ vài ngày. Không sao cả, lương vẫn tính đầy đủ. Người làm đau ốm hay có con cái, mẹ cha bệnh tật, Trường giao cho Đại kịp thời thăm hỏi động viên. Cũng vì thế mà chỉ có người xin vào làm chứ chưa thấy ai xin nghỉ việc cả.
– Anh à, chắc có việc gì quan trọng nên anh mới gọi em.
– Ừ. Chú đã bao giờ nghe nói về quần thể cây du sam trong khu bảo tồn Nâm Bla chưa?
Du sam, đó là loại cây gỗ đặc biệt quý, chỉ có ở tiểu khu 1244 của khu bảo tồn Nâm Bla. Chỗ mà dân làm gỗ thường gọi là đỉnh trời. Những năm tháng làm kiểm lâm địa bàn, Đại Úy cũng đã từng cùng đoàn khảo sát liên ngành lên đo đếm quần thể du sam trên đỉnh trời này. Được chiêm ngưỡng những thân cây cả năm sáu người ôm cao vút, ưỡn ngực thẳng tắp giữa trời xanh sướng mắt lắm. Người ta đồn gỗ du sam có tác dụng như là thuốc chữa bệnh bởi mùi hương và vân gỗ. Đại cũng hiếm khi thấy ai có được các vật dụng làm bằng gỗ du sam. Chỉ duy nhất lần Đại được cùng Trường đi chúc tết chi cục trưởng chi cục kiểm lâm tỉnh, Đại mới được nhìn tận mắt bộ ngựa du sam. Chi cục trưởng chỉ tay vào bộ ngựa mà tự hào.
– Tôi biết ông Trường trùm gỗ vùng này nhưng chắc gì đã có bộ ngựa du sam. Này, dài ba mét, rộng hai mét, dày 40 phân. Vân gỗ có giống huyết của trai ngọc không. Hì hì. Cái này cứ hôm nào nắng nôi, mệt mỏi đau nhức, nằm lên đánh một giấc, tỉnh dậy khỏi luôn.
Hàng cực hiếm, cực độc, vậy mà hôm nay Trường nhắc đến hẳn có ý gì rồi đây.
– Dạ, có anh! Em từng lên đó rồi mà.
– Vậy phải có cách để có được chúng chứ nhỉ!
Đại Úy giật thót mình. Gỗ này trên thị trường tuyệt đối không có, mà trên cái đỉnh trời đó người ta bảo vệ nghiêm ngặt. Vậy thì có tiền cũng phải bó tay.
– Chịu anh ạ.
– Đều có cách cả đấy. Chỉ vì chú chưa tìm hiểu kỹ thôi. Thử xem ở đó bọn thợ rừng có đứa nào biết về quần thể du sam này không.
Bấy nay Trường đã giao cho Đại chuyên lo việc đi thu mua gỗ lậu. Thế nhưng Đại thường giao dịch thông qua mấy tay đầu nậu gỗ lớn mà quên mất cánh thợ rừng. Đừng coi thường cánh này. Đây mới chính là những tay hiểu rõ hơn ai hết cách làm thế nào để chặt và đưa gỗ ra khỏi rừng mà không để lại vật chứng hay dấu vết gì hết. Tất nhiên, chuyện mua đường đã có mấy tay đầu nậu lo cho chúng. Vậy thì phải xuống Cư Mol thôi. Chính ở đây, ngày xưa có Trọng Lác là người quen biết với Đại.
– Em biết chỗ. Để em triển ngay.
– Ừ nhé! Nói với chúng, mình mua giá gấp rưỡi, chi phí đi rừng mình hỗ trợ luôn nhưng không bao đường nhé.
– Dạ!
Phải có nguồn cầu đặc biệt thì Trường mới sốt sắng như thế. Chứ ở loanh quanh trong tỉnh, ai dại gì mà để gỗ du sam trong nhà. Đại Úy định hỏi nhưng kịp nghĩ lại, thôi đừng. Trường bảo mình làm thì mình làm, người như Trường chưa bao giờ dại dột trong mọi đường đi nước bước. Trường đã tính toán hết cả rồi, vụ này có ngon bổ rẻ thì Trường mới theo.
Trọng Lác hơi ngạc nhiên khi nghe Đại Úy nói đã nghỉ kiểm lâm viên.
– Sao mày bỏ ngang thế, cái nghề còn làm ăn được.
– Được cái cục c… , bây giờ cửa rừng đã đóng. Trách nhiệm thì cao mà cái dân lâm tặc nhà mày thì lại manh động.
– Thế bây giờ mày làm gì?
– Tao về quản lý cho ông Trường.
– Ối, Trường Râu à.
Mắt Trọng Lác sáng lên.
–  Mà sao trùm gỗ Trường Râu lại tin tưởng mày thế?
– Là ông anh tao mà.
– Thế giờ mày thay ông ý điều hành hoạt động của xưởng gỗ luôn á?
– Ừ!
– Mày cho tao vô làm với! Tao đang đói rã họng đây.
Vậy là dễ rồi. Có cái cớ để vào đề rồi đây.
– Này! Có vụ này ngon lắm. Mày làm không?
– Vụ gì? Ngon thì chẳng đến lượt bọn tao.
– Mày có hay lên đỉnh trời trên Nâm Bla không?
– Tao lạ gì. Hồi còn dễ, tụi tao lên chặt gỗ ào ào.
– Tao đang cần gỗ du sam. Chúng mày kiếm nguồn cho tao đi!
– Hiếm lắm, ở cái Cư Mol này trước có thấy bán nhưng chỉ dân trong nghề với nhau thôi. Mà đắt lắm. Khối bây giờ cỡ phải vài trăm củ.
– Tao mua cho mày gấp rưỡi cái giá đó. Nhưng số lượng phải nhiều.
– Vậy phải lên đỉnh trời á.
– Mày cứ tập hợp anh em triển đi. Phải là những đứa tin tưởng được. Chi phí ăn ở, đi lại tao bao nhưng đường sá chúng mày phải lo đấy.
– Chỗ tin tưởng thì yên tâm, dân nghề với nhau mà nhưng mua đường thì hơi khó. Giờ nó làm gắt lắm.
– Việc đó là việc của bọn mày. Cứ làm sao xong rồi phân tán ra. Việc chở về chỗ tao tao lo.
– Ừ, lâu rồi bọn tao cũng chẳng lên đó, kiểu này phải tiền trạm thăm dò mày ạ.
– Ừ, hôm nào tao đi cùng.
– OK, từ đây lên đó phải đi mất cả ngày đường, Mà xe độ chế cũng chỉ đến được dưới chân núi thôi, sau đó phải leo bộ.
Đúng là thằng Trọng Lác. Nói cái gì cũng dài dòng. Đại đã lăn lộn với rừng rú gần cả chục năm nay chứ đâu phải dân a ma tơ. Sẽ thăm dò, tính toán kỹ xong báo lại Trường.
– Tối nay mày ngủ lại đây, để tao gọi thằng Phúc Điên, sáng mai ba thằng đi.
Phúc Điên là thằng lầm lì. Tờ mờ sáng, Phúc Điên đã có mặt để dẫn Trọng Lác và Đại Úy lên đường. Từ chân núi Nâm Bla, sau khi phóng hai cái xe máy độ chế giấu trong bụi rậm, cả ba bắt đầu leo bộ. Phải vượt không biết bao đỉnh núi, bao khe suối, thác ghềnh, chập tối mới lên đến được cổng trời. Vượt qua mỏm núi chừng nửa cây số, trước mắt Đại Úy là những thân cây du sam khổng lồ phải đến sáu bảy người ôm vươn mình lên như chọc thủng cả bầu trời cao rộng. Không phải chỉ vài ba chục cây mà là cả một quần thể. Tiền bạc là đây, giàu sang là đây chứ đâu nữa. Đại Úy háo hức, háo hức đến mê say. Nhưng cái khó là hạ cây rồi thì làm thế nào để đưa xuống núi. Đây mới chính là vấn đề.
– Làm được, chỉ là tốn kém thôi.
– Tốn kém tao chịu. Nói đi.
Phúc Điên thủng thẳng.
– Ngày trước bọn tao cho công nông độ chế tải trọng lớn cùng vào luôn. Khi vượt dốc dùng dây cáp buộc vào gốc cây hai bên đường rồi dìu xe lên. Xe xuống suối, xuống khe thì hãm từ từ. Điều quan trọng nữa là phải mở lối đi thật lớn thì xe mới vô được. Mà phải huy động đông người, rồi phải gạo, đường, mắm muối, bia bọt, thuốc men nữa. Mỗi chuyến tính cả cưa xẻ, vận chuyển mất cả vài tuần đó.
– Tốn kém đấy mày ạ. Mày nói lại với ông Trường đi.
– Đó là việc của tao. Chúng mày làm được không?
– Làm thì phải gấp rút chơi luôn, mùa mưa lũ thế này dễ, chứ qua mùa khô nó đi tuần tra gắt, nguy hiểm.
– Nhưng đường sá chúng mày lo nhá.
Trọng Lác nhìn Phúc Điên rồi cùng gật đầu.
***
Đại Úy tên thật là Trần Văn Đại. Cha Đại tên Úy nên ở làng người ta gọi là Đại Úy. Đại là em ruột Loan. Học xong cấp ba, Đại thi đại học không đỗ nên đi bộ đội. Hồi còn trong quân ngũ, Đại đã từng tham gia hội thao toàn quân khu và giành huy chương vàng môn bắn súng. Xong nghĩa vụ quân sự, Đại xuất ngũ. Đại hay nói, hay cười, mấy năm bộ đội lại luyện thêm được món đàn guitar. Con gái ở làng, ở xã mê Đại lắm. Nhiều gia đình đánh tiếng, muốn Đại làm con rể. Thì Đại vẫn tán gái, vẫn đi chơi. Các em đưa thì Đại đẩy, miễn là không để lại hậu quả. Các em đòi cưới, Đại bảo hiện giờ Đại chưa cưới được, Đại còn phải đi đó đây làm ăn, được thì chờ dăm bảy năm nữa. Các em hoảng, con gái có thì, thân đã trót trao Đại, giờ Đại bảo vậy có chết không. Giận hờn, căm tức, chửi bới này nọ nhưng rồi các em cũng biết thân biết phận lo kiếm tấm chồng, không cặp kè, yêu đương mãi với Đại được, thích thì thích thật đó nhưng mang tiếng, rồi ế chỏng ế chơ ngồi mà khóc. Chơi bời mấy năm Đại cũng chán. Cha mẹ thấy cứ để Đại lông bông thế cũng không được đành nói với Loan. Loan cần lắm, cần Đại vào cùng Loan. Có chị có em thì còn gì bằng. Thế là Đại rời quê vô Tây Nguyên cùng chị gái.
Rẫy vườn thì Vạc Kều và Loan cáng đáng là chủ yếu, Đại chỉ thuộc thành phần lượn lờ, lăng xăng. Loan thương em, phải kiếm việc gì ổn định cho Đại mới được. Mua vườn rẫy cho Đại không khó, thiếu thì đã có Trường, không phải lo. Nhưng Loan chỉ sợ tính cách Đại ham vui, ưa bay nhảy, mua rẫy giao cho Đại, Đại bỏ bê thành rẫy hoang. Hay để nói với Trường. Chỗ xí nghiệp chế biến gỗ của Trường thiếu gì việc làm. Ai chứ Loan nói, với Trường đó là mệnh lệnh của con tim, mọi việc Loan cần, không làm được Trường cũng phải cố mà làm. Thực ra Trường cũng đã nghĩ đến việc này. Vào chỗ Trường thì quá ư đơn giản nhưng Trường đã thấy trước cái xí nghiệp khai thác chế biến gỗ sớm muộn rồi cũng phải dẹp. Khi đó Đại lại mất việc làm. Để Trường hỏi chỗ bạn Trường ở trạm kiểm soát lâm sản Bù Manh. Chỗ đó là ngon lành nhất đối với dân trong nghề. Đại cũng đã từng là lính, xin vào làm rồi đi học sau. Nghĩ vậy Trường đặt vấn đề với trạm trưởng.
– Khó cho tôi quá ông Trường ạ. Nó chưa học hành gì cả.
– Bộ đội xuất ngũ đó ông. Với lại vô thời gian rồi cho nó đi bồi dưỡng nghiệp vụ.
– Ừ đành vậy. Chỗ ông không nhận không được. Cũng may nó đi lính về.
Vậy là Đại được nhận vào làm nhân viên trạm kiểm soát lâm sản Bù Manh. Đại năng động, xông xáo, lanh lợi nên bắt nhịp với công việc nhanh lắm. Trạm trưởng rất hài lòng. Đại lại không ma lanh, khôn lỏi nên trạm trưởng đỡ phải nhòm ngó, phòng hờ như mấy tay nhân viên lõi đời khác. Với Đại, mỗi ngày kiểm tra hàng trăm hay hàng nghìn chuyến xe chở gỗ đi qua cũng vậy, cứ theo chỉ dẫn của cấp trên mà làm. Chung chi ăn chia thế nào là việc của lãnh đạo, Đại không biết và cũng không nên biết. Cuối tháng, lãnh đạo phân về cho các tổ, được chia bao nhiêu biết bấy nhiêu. Không cần thắc mắc, không cần ý kiến. Vậy nên một năm sau, Đại đã được cử đi học nghiệp vụ kiểm lâm. Học xong, Đại được biên chế chính thức. Khi Đại báo tin này, Loan đã vui đến lặng người. Vậy là mong muốn của mẹ cha ở quê nhà đã được thực hiện. Đại bây giờ là người nhà nước rồi. Sự cố gắng của Đại đương nhiên quan trọng lắm nhưng công ơn của Trường Râu thì không thể quên. Loan phải tổ chức một bữa liên hoan thật ấm cúng. Chẳng có ai cả đâu, chỉ có gia đình Loan, Đại và Trường thôi. Hôm đó, Trường vui, uống cũng khá nhiều.
– Biên chế là tốt, nhưng thực ra làm gì cũng được, miễn là có tiền.
Đại đã hơi tự ái. Đại cố gắng, nỗ lực lắm mới được đi học, được biên chế. Vậy mà Trường Râu nói như kiểu coi thường. Chắc Trường phải biết rõ hơn ai hết rằng trạm Bù Manh là nơi mà biết bao nhiêu người thèm khát, từ ông lãnh đạo ngành cho đến anh kiểm lâm viên. Ông Bá cũng đi lên từ cái trạm Bù Manh chứ đâu. Vậy nhưng sau này, qua vấp váp, Đại mới thấy rằng, Trường nói chẳng sai.
Đại hát hay, đàn giỏi nên anh em trong đội, trong trạm quý mến. Mỗi lúc có gì vui vui, cả hội lại kéo nhau đi karaoke. Một lần, Đại cùng đội phó Trần Túy đã tìm vào quán karaoke sau chầu nhậu sương sương. Lè nhè ca mớ bài tủ chán chê, Túy gọi hai em tiếp viên vào phục vụ. Hai người hai em, thế nhưng Túy vơ tất, vừa nắn bóp vừa uống, vừa lèm bèm hát. Đại ngồi chịu trận bởi giọng hát méo mó và những tiếng kêu la của tiếp viên. Túy bóp mạnh quá nên một em tiếp viên hét lên rồi nhảy khỏi vòng tay Túy. Sừng cồ, Túy đã tát em này văng ra cửa, máu trào cả miệng. Em còn lại sợ hãi thút thít xin tha.
– Dạ, anh ơi, cho em xin! Không bo cũng được nhưng đừng đánh đập.
Túy liếc nhìn Đại.
– Bo chứ sao không? Thằng đệ của tao sẽ bo cho chúng mày, nhưng phục vụ tao cho chu đáo. Nào, làm tao sướng đi.
Túy cầm cổ em tiếp viên dúi vào háng Túy. Đại không kìm được nữa, chạy lại lôi Túy ra.
– Anh ơi, thôi, đừng làm thế anh. Mình về đi.
Túy trợn mắt vung nắm đấm về Đại. Đến nước này thì cơn nộ khí của Đại bốc lên phừng phừng.
–  Đ. mẹ! Ông đừng ỷ thế mà bắt nạt, ăn hiếp người khác nhé. Ông là cái đếch gì. Ông tưởng có ông Hùng trạm trưởng bảo kê là ông xem người khác như cứt đái à.
Đại lôi xềnh xệch Túy ra cửa sổ tầng hai và dốc ngược người lên.
–  Ông có tin tôi quẳng ông xuống sân cho chó ngửi không?
Mặt Túy vàng ềnh ệch, đũng quần nước chảy tòng tọc. Đại đã quăng tỏm Túy xuống sân nếu không có một bàn tay lay khe khẽ. Đó là bàn tay em tiếp viên bị Túy tát hộc máu. Cái nhìn của em làm cơn giận trong Đại chùng xuống. Đại đi một mạch ra khỏi quán karaoke. Chuyện vậy mà lan ra toàn trạm. Nhiều anh em trong cơ quan nhìn Đại đồng tình: Mẹ! Cáo mượn oai hùm, thằng Đại nó bợp cho trận mới chừa. Nhưng cũng có người tỏ ra ái ngại cho Đại: Chết mày rồi Đại ơi. Hắn là em ruột vợ sếp Hùng đó.
Em vợ ông Hùng chứ em ông trời mà ỷ thế cưỡng ép đàn bà con gái Đại vẫn cứ đập. Ông nghĩ ông là trời chắc. Giỏi lắm thì Đại sẽ phải nghỉ việc. Nghỉ thì nghỉ. Còn người còn việc, lo gì. Kỷ luật thì không nhưng quyết định điều chuyển công tác thì có. Người ta điều động Đại xuống làm kiểm lâm địa bàn. Kể ra thì cũng hơi nuối tiếc khi phải rời trạm Bù Manh. Chỉ vài năm mà Đại đã mua được lô đất ngay cái trục quốc lộ gần ngay trạm Bù Manh sầm uất này. Thực lòng Đại chẳng để ý gì ba cái chuyện đất cát đâu. Có được chút tiền, Đại chuyển cho Loan nhờ cất giữ hộ. Mỗi lần Đại đưa thấy cũng kha khá nên Loan chợt nghĩ rằng nếu cứ giữ cho Đại thế này thì cũng chỉ là đồng tiền chết. Chi bằng nói Đại mua lấy lô đất về sau còn có chỗ cắm dùi. Gì chứ đất đai chẳng bao giờ phải lo sợ mất giá. Lúc đầu Đại cười, một mình Đại thì cần gì đất, sau Loan động viên rồi giục mãi, Đại tặc lưỡi mua. Giờ Đại mới thấy, Loan vậy mà có tầm nhìn. Loan bảo, kiếm được con nào thì kiếm, cứ cưới về rồi mở cho nó cái quán tạp hóa chỗ đất ngã ba cũng đủ ăn.
Giờ Đại đi địa bàn, sẽ phải xa anh em trong đội. Mấy đứa cũng chẳng ưa Trần Túy đâu. Chẳng qua ngước lên chúng thấy ông Hùng nên nhẫn nhịn. Đại đi chúng nó buồn. Mà Đại cũng thấy buồn. Mấy anh em hầu như chưa vợ con lại xa quê. Đứa nào đứa nấy đều biết dành dụm, chắt bóp để vừa gửi chút ít về quê phụ giúp cha mẹ, vừa mua vàng cất giữ phòng thân. Cuộc sống kể cũng lạ, trước đây Đại vô lo vô nghĩ, vậy mà giờ Đại cũng phải nghĩ đến tương lai.
– Dạ, anh ơi, cho em hỏi anh Đại ạ.
Giọng nói thanh thoát mà nhỏ nhẹ nghe quen quen. Đại xoay người lại. À, thì ra em tiếp viên karaoke hôm trước.
– Ủa! Em tìm tôi hả?
– Ồ, anh Đại, dạ, là em đây ạ.
Cô gái sẽ sàng ngồi xuống mép giường. Đại đứng lên nhìn quanh quất xem có ai để ý không.
– Sao biết tôi ở đây?
– Dạ, em hỏi thăm ạ.
– Hỏi khách hát karaoke à.
– Dạ!
– Thế có chuyện gì đấy?
– Dạ em đến để cảm ơn anh! Em…
– À, thôi. Có gì đâu. Hôm đó tôi cũng say mà.
– Không, chẳng ai say mà có được sự cư xử rất đàn ông như anh đâu! Em …
Đại cười. Hồi ở quê, Đại đào hoa, chơi bời, cũng làm biết bao em phải mê mệt xin chết rồi hiến dâng cho Đại. Đại tự mãn, Đại sung sướng. Nhưng các em cũng chửi Đại nhiều, chửi bởi Đại chơi bời xong rồi vứt bỏ con người ta không thương tiếc. Có lẽ lần đầu, Đại được nhận lời cảm ơn từ một người con gái. Đại thấy một chút gì đó lâng lâng.
– Mà em tên gì nhỉ?
– Uyên! Nhã Uyên anh ạ.
– Cái tên đẹp.
– Tên đẹp nhưng thân phận lại chẳng đẹp như tên.
– Thôi mà, nghề nào mà chẳng là nghề. Lăn tăn làm chi.
Nhã Uyên cắn chặt môi như kìm lại khỏi bật ra tiếng nấc.
– Như anh thấy hôm trước đó. Người ta có xem tụi em ra cái gì đâu.
– Thì cũng tùy người chứ. Đâu phải ai cũng như thằng cha Trần Túy đâu.
– Cũng một giuộc vậy thôi anh. Mà em đến còn muốn xin lỗi anh nữa.
Ồ. Cô gái tên Nhã Uyên này đâu phải đơn giản như Đại nghĩ. Từ cách suy nghĩ, ăn nói mới từng trải và thấu đáo làm sao. Mà cô ta có làm gì Đại đâu mà phải xin lỗi.
– Em nghe nói vì chuyện hôm đó mà anh bị điều chuyển công tác. Em day dứt quá.
– Ôi trời! Chỗ này làm thế đủ rồi.
– Chừng nào anh nhận công tác mới ạ?
– Tuần tới. Tôi không ở đây nữa đâu.
– Thế anh đi đâu?
– Địa bàn.
– Dạ! Em có thể mời anh cà phê được không?
– Rồi, hôm nào rảnh tôi ghé.
Và rồi Đại ghé thật. Nhã Uyên xem chừng cũng đoán được Đại sẽ đến hay sao mà ăn mặc, trang điểm thật cầu kỳ. Đẹp. Mà có đẹp mới đi làm tiếp viên karaoke được chứ, xấu thì ma nào ngó.
– Anh có nghĩ nghề tiếp viên bọn em xấu xa không?
– Sao lại xấu xa? Nghề nào cũng được, miễn đừng làm bậy.
– Em tính không ở đây nữa anh Đại à! Em đi.
– Ủa, đi đâu?
– Chưa biết nữa.
Người đâu có người lạ, bảo đi mà chưa biết đi đâu. Suy nghĩ kiểu gì mà vừa mơ hồ vừa mênh mông vô định vậy.
– Thế không muốn làm tiếp viên nữa à?
– Không! Người ta chẳng coi ra gì, nhục lắm.
– Hay chuyển làm nghề khác đi.
– Thực lòng em thích buôn bán cơ. Nhưng quen biết không, địa điểm không.
– Thế có vốn liếng gì không?
– Thì cũng có chút xíu.
– Vậy mở quán cà phê mà bán.
– Được vậy thì còn gì bằng, nhưng tiền đâu mà thuê đất, thuê nhà anh.
Đất của Đại cả chục mét mặt đường ngay ngã ba. Đại cũng chẳng làm gì. Đại có thể cho Uyên thuê. Mà thuê mướn gì. Coi như cho mượn. Lúc người ta đang cùng quẫn, mình có sẵn đó, giúp được người ta sao không giúp.
– Tôi cho mượn đất kìa.
Uyên trố mắt nhìn Đại.
– Anh cho mượn? Anh có đất á.
– Ờ, ngay đối diện quán cà phê này đó, trước mắt kìa. Em nghĩ tôi giỡn à?
Địa điểm quá lý tưởng cho việc mở một quán cà phê bình dân rồi. Vậy ra, Đại cũng đâu đơn giản chỉ là một gã ưa vui vẻ và làm chỉ đủ nuôi miệng như Uyên nghĩ. Chưa vợ chưa con đã dành dùm mua được đất đai rồi. Vị trí này thì Uyên thuê cũng được, Sẽ thuê chứ không mượn đâu. Lòng tốt của Đại ai lại cứ lợi dụng mãi.
– Em sẽ thuê. Anh cho em thuê nhé.
Đại cười.
– Không. Mượn thì cho, thuê thì không?
– Chẳng lẽ anh là đại gia?
– Không da, không thịt nhưng chỉ là không thích.
Được. Vậy Uyên sẽ mượn đất của Đại mở quán cà phê. Cảm ơn Đại nhiều lắm. Uyên đặt hai bàn tay mảnh dẻ với những ngón tay thuôn mềm lên tay Đại.
***
Quán cà phê nơi này chẳng cần đầu tư cầu kỳ. Trước hết phải dựng cái phòng nho nhỏ phía sau để ở, còn phía trước sẽ dựng khung nhà, thưng ván bằng mấy thứ gỗ tạp và đặt dăm bảy bộ bàn ghế. Cứ thể đã. Sau này nếu khách khứa đông thì cải tạo, mở rộng ra. Chỉ hơn tháng sau. Đại nhận được tin nhắn của Uyên mời đến khai trương quán và nhận phần thưởng.
Phần thưởng, Đại có công gì mà thưởng. Hay hôm nay nhân dịp khai trương tổ chức hát hò. Mà cũng không phải. Kể từ khi dứt khoát bước chân ra khỏi quán karaoke không bao giờ nghe Uyên nhắc đến hát hò gì nữa. Chắc lần gặp tay Trần Túy đã khiếp đến già. Quán cà phê Gió khai trương. Khách khứa thì cũng gần như là anh em trong trạm Bù Manh và dân lâm trường Đăk Thốt. Trước đây cả cái vùng này chỉ có mỗi quán cà phê Bà Út, chạy chục cây số đường rừng ra, ngon dở gì cũng phải cứ vô. Nay có thêm quán cà phê Gió là có thêm một sự lựa chọn, mà chủ quán lại trẻ đẹp thế kia.
– Tha hồ mà kén chồng nhé.
Đại tếu táo đùa Uyên.
– Em có người yêu rồi.
Đại vẫn vô tư.
– Ủa, sao không thấy nói. Hôm nay đến dự khai trương không đó?
– Có! Vãn khách em giới thiệu cho. Anh ở lại nhé.
– Ừ! Ở lại.
Khi đã quá trưa, vị khách cuối cùng ra về, trong quán chỉ còn Uyên và Đại. Thế người yêu Uyên nói đâu sao không thấy. Hay định đùa cợt với Đại đây. Mà chắc có thật rồi đó, Cả tháng nay tốp thợ đến làm nhà, dựng quán biết đâu đã chộp được một anh rồi. Đại đang tủm tỉm cười thì bất giác, từ trong phòng Uyên gọi.
– Anh ơi, vào em nhờ tí.
Đại ngại ngần bước vô. Uyên đang loay hoay cởi thay cái váy. Khoảng lưng trần trắng muốt lồ lộ cả cái eo thon gợi cảm. Uyên chậm rãi xoay người, vạt váy trễ nãi trên ngực buông xuống, Đại định quay mặt đi nhưng Uyên đã ôm chầm lấy.
– Em đáng bị khinh bỉ đến thế cơ à? Anh. Người em yêu là anh.
Thế này là sao đây. Nếu Đại đẩy Uyên ra mà về thì đâu còn là Đại. Nếu chìm vào niềm đam mê ân ái với Uyên thì coi như là sự chấp nhận làm người yêu của Uyên sao? Nhưng. Nhưng cái thằng đàn ông trong Đại đang sôi sục, đang rạo rực và bật dậy tắp lự. Đại là đàn ông, rất đàn ông là đằng khác. Mùi da thịt. Cái mùi da thịt của Uyên mới nồng nàn, mới ma mị làm sao. Đại co chân đóng sập cánh cửa và bế bổng Uyên quăng nhẹ lên giường. Sau lần đó, trừ lúc trực địa bàn, Đại ở hẳn trong quán cà phê Gió. Mấy tháng sau khi bụng Uyên đã phưỡn ra, Loan hỏi.
– Chúng mày có định cưới hỏi gì không đó?
Đại tặc lưỡi.
– Thôi chị, làm mâm cơm cẩn cáo với tổ tiên là được.
Uyên giận dỗi.
– Không tổ chức cũng được nhưng phải chụp ảnh cưới và đăng ký kết hôn đấy nhá.
Loan thở dài.
– Thôi tùy chúng mày.
CHƯƠNG IX
Bây giờ, cán bộ ở huyện người ta gọi Hoàng Văn Bá là sếp Bá. Lâu lâu tụ tập nhau, họ gọi lén là lão Bá. Bá cũng nghe tụi thằng Hòe, thằng Chương nói nhưng kệ cha chúng. Sếp hay là lão thì cũng là Bá cả. Ấy nhưng có khi gọi “lão” lại thấy hay hơn, có chút gì đó nó vừa già dặn mà lại ranh hơn đời. Ừ thì lão Bá. Chuyện lão Bá uy quyền khuynh loát cả huyện đã lên tỉnh lâu rồi. Nhưng thôi, nhiều vị tặc lưỡi. Nói gì thì nói, lão Bá tuy có độc đoán, chuyên quyền nhưng cũng là người làm được việc. Với lại, lão Bá là người rất biết điều. Tết nhất, lễ lạt to nhỏ chưa bao giờ quên các anh trên tỉnh. Một con người nói được, làm được và biết hài hòa các lợi ích như thế phải để cho người ta phát huy chứ. Vậy nhưng có những vị, nhất là các vị từng là lãnh đạo  huyện ủy chỗ lão Bá vẫn ngầm có ý chờ cơ hội cho lão Bá một phen nếm mùi đau khổ trên quan trường. Và cơ hội của họ đã đến khi Tỉnh ủy có Bí thư mới. Bí thư mới điều động từ trung ương về, đã từng kinh qua nhiều chức vụ lãnh đạo ở nhiều địa phương và cũng để lại nhiều dấu ấn. Bí thư về với tỉnh đem theo kỳ vọng một sự đổi thay mạnh mẽ. Người ta tin vào cái phong thái đĩnh đạc, mạnh mẽ, quyết đoán mà lại rất gần dân của bí thư. Hơn thế, nghe nói Bí thư còn có uy tín với nhiều doanh nghiệp lớn. Đây chính là một lợi thế để Bí thư và lãnh đạo tỉnh tạo bước đột phá cho cho cái vùng đất cao nguyên mà các nguồn lực để phát triển vẫn còn ở dạng tiềm năng.
Bí thư tỉnh ủy đã tìm hiểu, đã rà soát và đã lắng nghe ý kiến của các vị lãnh đạo, nguyên lãnh đạo cấp cơ sở để làm sao tìm ra cái công thức khơi thông nguồn lực, tạo đà phát triển thực chất cho từng địa phương trong tỉnh. Mà các vị nguyên lãnh đạo phân tích mới chí lí làm sao. Cán bộ luôn là cái gốc của mọi công việc. Muốn thay đổi và phát triển, đầu tiên phải bắt đầu từ khâu cán bộ. Nói đến công tác cán bộ, người ta nói xa, nói gần rồi nói thẳng vào cái huyện mà lão Bá đang làm chủ tịch. Không được và không thể được khi chủ tịch lại khuynh loát quyền hành của Bí thư và cả tập thể Thường vụ huyện ủy. Không được khi chủ tịch tạo dựng một ê kíp thân hữu cho mình, vân vân và vân vân. Được. Bí thư tỉnh ủy tâm đắc và ngẫm nghĩ, cân nhắc. Có thể đây sẽ là nơi chọn để làm mới công tác cán bộ.
Bí thư tỉnh ủy làm việc với Thường vụ huyện ủy. Sau khi nghe báo cáo về tình hình mọi mặt từ kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng đến công tác xây dựng đảng, bí thư tỉnh ủy đã biểu dương mạnh mẽ những thành tựu mà huyện đạt được. Cũng ấn tượng đấy chứ. Thì ra đây là địa phương có thu nhập bình quân đầu người cao nhất trong tỉnh, tỉ lệ xây dựng thành công nông thôn mới cũng cao vào tốp đầu. Tất cả như báo cáo của Chủ tịch Hoàng Văn Bá là địa phương đã biết khai thác được những tiềm năng, lợi thế lớn lao nhất của mình.
– Vâng! Rất ghi nhận những thành tựu của Đảng bộ và nhân dân huyện nhà. Trong đó có sự đóng góp rất lớn của các đồng chí ở đây. Tôi lưu ý thêm là chúng ta cần đặc biệt quan tâm công tác xây dựng đảng. Trong đó lấy công tác cán bộ làm then chốt.
À. Bí thư khen trước, chê sau rồi cuối cùng là chỉ đạo đây mà. Cứ lắng nghe ý kiến chỉ đạo, cần báo cáo, giải trình gì thì giải trình thêm. Mà chủ yếu là tiếp thu thôi. Muốn giải trình, báo cáo thiếu gì dịp. Bí thư đảm đương cương vị cả nhiệm kỳ chứ nào đâu phải chỉ một vài năm. Công tác cán bộ luôn là công tác xuyên suốt nhiệm kỳ, có khi qua cả nhiều giai đoạn ấy chứ.
– Vậy các đồng chí cần nhìn thẳng vào vấn đề. Trong công tác cán bộ, cái gì chúng ta làm tốt, cái gì làm chưa tốt. Cái gì chúng ta làm được, cái gì chưa. Để từ đây chúng ta có chiến lược đào tạo, bồi dưỡng nguồn cán bộ. Mà trước mắt đó là có thể điều chỉnh, sắp xếp lại bộ máy tổ chức và cán bộ cho nó hợp lý, sao cho phát huy hết được tính dân chủ và năng lực làm việc của tập thể, của mỗi cá nhân.
Hay rồi. Nhiều vị cười thầm. Vậy là Bí thư tỉnh ủy đã bóng gió xa gần. Phen này cái ổ nhền nhện của Hoàng Văn Bá mà không bị cắt xẻo, đập cho tơi tả mới là chuyện lạ. Mà chắc chắn, để làm điều đó, lão Bá sẽ phải nhận quyết định điều chuyển công tác thôi.
Lão Bá cũng có nghĩ ngợi đấy. Ở cái huyện này lão là số hai nhưng chẳng ai là số một. Thế nhưng nếu lên tỉnh, lão cũng chỉ là cấp phó sở, hay hay thì được bố trí cái phó ban đảng thôi. Cấp phó thì lão còn lạ gì nữa. Chả quyết được cái mẹ gì hết. Mà biết đâu, Bí thư tỉnh ủy mới cũng là một cái hay cho lão. Những điều Bí thư có được chỉ ở dưới dạng thông tin hay lời gièm pha chứ Bí thư nào đâu đã kiểm chứng. Sợ nhất là một ông đã từng kinh qua nhiều chức vụ lãnh đạo tại địa phương và bây giờ lên làm Bí thư tỉnh ủy. Lãnh đạo các địa phương ông độc vị từng người, thế mới sợ. Khi đó ông nắm ót ông nào đố ông đó cựa quậy. Nhưng Bí thư tỉnh ủy là người mới, lạ nước, lạ cái, lão sợ đếch gì. Ngược lại, đây chính là cơ hội cho lão kết thân.
Được gặp riêng mấy lần, lão Bá thở phào nhẹ nhõm. Bí thư cũng là người biết chịu khó lắng nghe rồi phân tích, rồi luận giải. Đặc biệt, Bí thư cũng xuất thân từ dân lâm nghiệp mà ra, từng công tác ở Tổng cục lâm nghiệp rồi Bộ Nông nghiệp, Ban Tổ chức Trung ương. Còn gì hay hơn khi có một lãnh đạo đứng đầu tỉnh lại từng là dân trong ngành với nhau, dễ đồng cảm và đồng tâm lắm. Bí thư có sở thích đơn giản đó chơi bi a. Khi đã quen thân, có lần lão Bá mạnh dạn hỏi.
– Anh ạ, bây giờ người ta đua nhanh đi chơi tennis, chơi golf. Anh lại thích cái món bi a. Đúng như người ta nói. Anh giản dị, gần gũi quá.
Bí thư tỉnh ủy chỉ cười tủm tỉm.
– Chơi ba cái tennis hay golf làm gì cho nó ồn ào. Tớ thích bi a là vì khi đi một đường cơ, người đánh phải cân nhắc, tính toán sao cho nó đạt được sự hoàn hảo nhất. Mà không chỉ căn chỉnh cho một đường đâu, phải tính toán cho những lượt đánh tiếp theo nữa. Cậu hiểu chưa?
Lần đầu tiên, lão Bá rùng mình. Bài học về làm chính trị đấy. Bóng gió thôi, nhẹ nhàng thôi mà lại thâm thúy đến mức làm người khác phải sợ hãi, kiêng dè.
– Chỗ cậu ấy, về cơ bản tớ đã hiểu hết rồi. Lúc đầu tớ cũng có sự nhầm tưởng. Nhưng nay cho rà soát thì chẳng có gì đáng phê bình, kiểm điểm ở đây cả. Cậu được đó. Làm chính trị mềm dẻo là quan trọng nhưng khi mà cán cân lợi thế đã nghiêng hẳn về mình thì phải nhanh tay tạo lập cho mình cái bộ khung thật vững chắc. Có thể mới phát triển được.
Bí thư tỉnh ủy hứng khởi nói rồi nâng ly bia lên sau một đường cơ hoàn hảo. Lão Bá cung kính cụng ly rồi ngửa cổ dốc cạn. Khà. Vậy là ok. Không ok sao được. Lão đã phải lao tâm, khổ tứ mấy tháng nay để được gần gũi bí thư. Ở huyện lời lão Bá là mệnh lệnh. Nhưng ở đây, lời Bí thư tỉnh ủy với lão lại là lời thánh nhân. Mà thánh nhân dạy thì đời nào sai. Chẳng đơn giản để được thánh nhân dạy đâu. Lão đã từng lo, chưa biết bấu víu vào ai khi ông Trà về hưu, Bí thư tỉnh ủy trước đây được điều động ra trung ương nhận công tác mới. Nay lão gặp được tân Bí thư, cũng từng trong ngành lâm nghiệp, kiểm lâm như lão. Cảm ơn cuộc đời. Lão vuốt mái tóc hoa râm ra phía sau rồi đi một đường cơ ra vẻ chuệch choạc để Bí thư cười khùng khục.
Lão nhớ như in cái lần mà Bí thư tỉnh ủy gọi lão lên nhà công vụ trên tỉnh. Lão chắc mẩm rằng Bí thư có vài vị khách đặc biệt nên gọi lão lên để mà chỉ đạo lính của lão lo toan ba cái vụ ăn uống, tiệc tùng. Đơn giản thôi. Chỉ cần thằng Hòe và thằng Chương đi cùng lão là đủ. Tất nhiên lão cũng hơi oải bởi nhậu nhẹt nhiều lão ngán, nhất là dạo này huyện khách khứa liên tục. Thế nhưng trái với dự đoán của lão Bá, Bí thư chỉ một mình bên ấm trà hương sen thoang thoảng và tiếng nhạc không lời dịu dàng, ấp áp.
– Ông Bá đấy à.
– Dạ, em đây ạ.
– Ngồi đi, ngồi đi.
Chắc phải có chuyện gì hệ trọng lắm thì Bí thư mới dành riêng một khoảng thời gian buổi tối như thế này cho lão. Hay là, Tỉnh ủy lại định điều động lão đi chỗ khác, quyết kéo lão ra khỏi cái ghế Chủ tịch huyện. Lão thấy tim đập nhanh. Bí thư khoan thai rót cho lão ly trà nâu sánh như mật ong rừng.
– Đang chuẩn bị nhân sự cho đại hội sắp tới ông ạ.
– Dạ!
Lão Bá thấy mình lạc giọng hẳn đi.
– Chắc ông phải rời cái ghế Chủ tịch huyện.
Lão biết mà. Chỉ có chuyện như vậy thì Bí thư tỉnh ủy mới bố trí riêng một buổi tối cho lão như kiểu để lão được an ủi, được vỗ về. Thua. Cố gắng hết sức rồi mà vẫn không giữ nổi. Đời nó khốn nạn vậy đó. Thôi, cứ nài nỉ, được thì được không thì đành chấp nhận chứ biết làm sao.
– Anh ơi, mong anh giúp em với. Trăm sự nhờ anh. Công việc ở huyện nó còn dang dở, em mà đi lúc này quả thật cũng rất tội anh ạ.
– Vậy à! Thế không muốn ngồi ghế to hơn sao?
– Dạ anh. Là sao ạ?
– Sao là sao? Để tôi cơ cấu ông vào Tỉnh ủy viên rồi đảm đương cái ghế Bí thư của ông Vương để lại chứ.
– Dạ ông Vương mới về mà anh?
Lão Bá buột miệng ra một câu mà mãi về sau lão vẫn cứ thầm trách mình ngu khi đã là Chủ tịch huyện mà lại buột ra một câu ngờ ngệch đến thế là cùng.
– Mới cũ quan trọng gì. Cái quan trọng là vị trí đó không phù hợp với năng lực của ông Vương. Thường trực tỉnh ủy tính rồi, phải đưa ông Vương về bên khối đoàn thể.
Lão Bá không nói nên một lời nào nữa. Thật hay mơ đây? Khi còn là anh du kích xã tiễu trừ Fulro, có mơ mộng giữa buổi ngày lồng lộng gió lão cũng chẳng dám nghĩ tới, dẫu thoáng qua thôi, rằng sẽ có một ngày lão là Tỉnh ủy viên, Bí thư huyện ủy.
– Dự kiến là như vậy. Khó đấy. Cũng có nhiều ý kiến nhân sự này, nhân sự nọ. Mà toàn anh có năng lực. Tất nhiên khả năng đến đâu tôi giúp đến đó.
***
Tỉnh ủy viên, Bí thư huyện ủy Hoàng Văn Bá. Không cần nói thì bọn thằng Hòe, thằng Chương cũng biết phải thiết kế cái bảng tên thế nào cho tương xứng với căn phòng làm việc của Bí thư huyện ủy. Thêm cả một tuần  nữa cho việc thay mới cửa sổ, ghế ngồi, bể cá cảnh mà như thằng Hòe nói là theo lời phán của thầy phong thủy.
– Thầy dặn rồi anh ạ. Anh mệnh mộc. Thạch lựu đá. Mộc cần thủy nên chỗ làm việc của anh phải thay đổi, thiết kế lại thế này nhé anh.
Thôi, việc đó giao cho tụi mày. Hãy để lão đi, lão đứng, lão ngồi, lão ngắm cái bảng tên của lão. Ngắm, ngắm cho thỏa thích. Lão muốn ấp nó vào ngực như ấp em Lụa vậy…
… Phải chăng lão đã sai khi nhất trí để tay Nghệ phó chủ tịch lên tiếp quản cái ghế Chủ tịch huyện lão để lại? Thì biết nó là em rể ông Quy phó chủ tịch tỉnh. Nhưng nếu lão không ủng hộ chắc gì tay Nghệ này lên được. Vậy mà giờ đây nó ra mặt cự lão. Lão đã nghe phong thanh chuyện người ta nhỏ to về Chủ tịch Nghệ, rằng ông Nghệ bấy nay chịu nhục luồn háng ông Bá như Hàn Tín bên Tàu. Nay anh vợ đã là Phó chủ tịch tỉnh, đủ lông, đủ cánh để trổ mã rồi, sợ gì ông Bá nữa. Ừ! Vậy để lão thử một lần xem cái thằng này có còn xem lão là “đại ca” như một thời nó thơn thớt cái miệng nữa hay không. Lão biết cái dự án sửa chữa nhà làm việc của ủy ban huyện đã được tỉnh duyệt cấp kinh phí. Bấy nay, đứa em họ làm nghề thầu xây dựng cũng ít việc. Nhân tiện thử hỏi Nghệ xem để cho đứa em lão nhận thầu thi công được hay không. Nếu Nghệ đồng ý coi như còn trung thành với lão, nếu lý do này lý do nọ thì đúng là đã trở mặt.
– Dạ đại ca! Cái này khó quá. Lãnh đạo tỉnh alo cho em chỉ xuống mấy nhà thầu rồi anh ạ.
– Vậy à. Khó thật. Thế là chú không giúp được đứa em của anh nhỉ?
Lão vừa hỏi, vừa răn đe.
– Dạ, không. Em sẽ cố gắng. Ai chứ đại ca nói em phải nghe chứ.
– Cảm ơn chú.
Người ta nhỏ to trật lất hết. Cũng khó cho Nghệ. Thời buổi khó khăn. Doanh nghiệp xây dựng nhiều, cứ tìm đủ mọi cách chạy chọt để kiếm công trình. Chúng nó bâu chủ tịch Nghệ như ruồi bâu đĩa mật mía. Đó là chưa nói các sếp to trên tỉnh giới thiệu mấy nhà thầu sân sau. Vậy nhưng Nghệ vẫn nghe lời, nhường cái công trình đó cho lão. Khá thật, lão đã không nhìn nhầm người. Người ta bảo, muốn biết bản tính của một con người hãy nhìn vào tướng mạo. Sai. Sai bét. Với lão, muốn biết ai trung, ai gian, ai nịnh cứ nhìn vào việc làm của chúng. Xem tướng mạo mà làm chi.
– Chỗ sửa chữa trụ ở ủy ban có nhà thầu rồi anh nhé.
Thằng Hòe báo cáo nhanh cho lão.
–  Ừ, tao bảo thằng Nghệ rồi. Để cho đứa em họ nó làm.
– Ủa. Thế mà em nghe nói, chỗ này là của sếp nào trên tỉnh.
Lão liếc lên nhìn gương mặt đầy vẻ ngạc nhiên của thằng Hòe rồi nín lặng. Mày chưa đủ lông, đủ cánh đâu Nghệ ạ. Mới đó mà đã giở chiêu trò ra với lão à. Không cần hỏi lại gì nữa. Cứ để đó xem tiếp theo nó sẽ ăn nói thế nào với lão.
Đây là lần đầu Nghệ không nghe lời lão Bá. Biết là lão cũng đã nâng đỡ Nghệ từ lúc Nghệ còn là chuyên viên phòng tài chính. Lão góp tiếng nói để Nghệ được bổ nhiệm Phó phòng rồi Trưởng phòng. Và cũng chính lão đã kéo Nghệ về làm phó khi lão ngồi ghế Chủ tịch huyện. Nhưng cái ghế Chủ tịch huyện mà Nghệ có, đâu phải chỉ bằng lời giới thiệu và sự ủng hộ của lão Bá đâu. Nghệ cũng đã phải lo biết bao cửa, tốn biết bao thóc lúa. Vậy mà vẫn phải mang ơn những người đã cân nhắc Nghệ ngồi vào cái ghế mà lão Bá để lại. Bây giờ là lúc phải trả ơn người ta. Lãnh đạo tỉnh giới thiệu xuống đố không nghe. Hôm nay không nghe, không chừng ngày mai bay ghế. Ừ, thì có gì Nghệ sẽ tạ lỗi lão Bá sau. Nghệ sẽ làm thế nếu vợ về không càm ràm.
– Người ta đang nói ầm ngoài chợ kia kìa.
Nghệ kéo cái gọng kính xuống, trố mắt nhìn vợ. Con mụ vốn ít lời mà hay cười toe toét mấy tháng nay lại giở chứng hay để ý này, để ý nọ. Đừng tưởng chồng là chủ tịch huyện cho mình cái quyền muốn nghe gì thì nghe, muốn nói gì thì nói nhé, rồi ra vẻ ta đây là bà này, bà nọ. Chết có ngày.
– Người ta bảo, ông Nghệ chỉ là đứa con nít trong tay lão Bá. Gọi dạ bảo vâng. Là Chủ tịch, là chủ tài khoản mà đếch quyết được cái gì. Đến cả việc chi dăm ba triệu bạc cũng phải có ý kiến lão Bá.
Nghệ tái mặt. Mẹ nó. Thì cán bộ cả cái huyện này, tay nào chả là lũ trẻ con trong mắt lão Bá. Lão phát kẹo thì vui cười, lão vung roi đánh đít thì nhảy cẫng lên khóc lóc. Tức mình lão cho vài cái tát thì toi đời. Nhưng cũng vừa vừa phải phải thôi. Nghệ đã là Chủ tịch huyện, đứng đầu chính quyền. Anh vợ lại là Phó chủ tịch tỉnh. Vuốt mặt nể mũi chứ. Hay Nghệ từ lâu đã cam phận với kiểu lão gọi dạ, lão bảo vâng nên lão được thói coi khinh, ăn hiếp.
– Hôm nào em nói với anh Quy chuyện này cho mà xem.
Ừ. Cứ để vợ nói. Anh em ruột thịt nhà nó thủ thỉ chuyện gì thì cũng là chuyện riêng tư.
– Mà ông định để cái gói sửa chữa nhà làm việc cho lão Bá à?
– Ừ! Chắc thế. Lão nói rồi.
– Lão nói! Lão nói kệ lão. Hôm anh bảo sếp nào trên tỉnh gửi rồi cơ mà.
– Thì là thế nhưng hôm rồi, lão Bá gọi tôi qua.
– Cái gì cũng lão Bá, lão Bá! Ông sợ lão Bá đến thế kia à?
Gương mặt cơng cơng đầy bất mãn của vợ làm Nghệ uất ức và hổ thẹn. Cũng chưa thấy ông nào có cái lối hành xử theo kiểu ngang tàng, rẻ rúng, coi khinh thiên hạ đến vậy. Cứ thử một lần xem sao. Cái gì cũng răm rắp nghe lời lão có khi lão đè cho cả đời không ngóc đầu lên nổi.
Không xong với lão Bá được đâu. Thằng Hồi và thằng Chương ngay lập tức rà soát, kiểm tra lại hồ sơ cán bộ của Chủ tịch Bùi Văn Nghệ. Trúng phóc như lão biết. Nghệ có vấn đề về lý lịch. Cái chuyện này, nhiều người biết nhưng lão Bá là người rõ nhất. Cha Nghệ từng là sĩ quan chế độ cũ và có thành tích được tặng thưởng huy chương dũng sĩ bạc. Sau này, Nghệ đi học trung cấp lâm nghiệp rồi vào công tác nhiều lâm trường, từ từ chuyển về công tác tại huyện. Lâu rồi cũng chẳng ai nhắc đến đến cái chuyện lịch sử chính trị gia đình nữa nhưng nay thì lão Bá phải đặc biệt để ý. Mày chết với lão rồi Nghệ ơi. Đừng trách lão ác Nghệ nhé. Chưa gì đã ra vẻ, lên mặt với lão. Lão Bá chưa bao giờ chơi xấu ai trước. Nhưng ai đã chơi lão thì lão không tha đâu. Mấy hôm sau, thư nặc danh đã được gửi đến các cơ quan chức năng của tỉnh. Đơn thư cụ thể, rõ ràng đến từng chi tiết. Dù là đơn nặc danh nhưng đây là nội dung liên quan đến cán bộ lãnh đạo chủ chốt của huyện, lại là vấn đề chính trị nội bộ nên tỉnh ủy phải chỉ đạo cơ quan chức năng rốt ráo vào cuộc. Kết quả như lão Bá trù liệu. Nghệ bị kết luận khai man lý lịch. Theo quy định, với đặc điểm chính trị gia đình như thế, không thể bố trí Nghệ đảm đương cương vị Phó bí thư huyện ủy, Chủ tịch ủy ban huyện mà phải nhanh chóng đưa Nghệ lên tỉnh bố trí công việc cấp phó ở một hội đoàn thể. Sau cái vụ đó, anh cán bộ nào ở cái huyện này khi nhắc đến lão Bá đều phải hạ giọng thầm thì, chẳng thấy lên gân, lên cổ gì nữa…
… Lão Bá có hai đứa con. Hai đứa lão cưng, lão thương có khi hơn cả bản thân lão. Chúng quả là báu vật. Thằng Tự, con trai lớn của lão thể chất yếu ớt từ nhỏ. Mấy năm đi học phổ thông, thầy cô khổ sở vì Tự. Cái thằng chẳng thừa hưởng được một tẹo di truyền nào từ người cha Hoàng Văn Bá. Đã ốm đau thường xuyên lại còn ngờ ngờ ngệch ngệch, học trước quên sau. Có khi đến tên cô giáo chủ nhiệm cũng chẳng nhớ. Nhưng Tự là con lão nên người ta phải chiếu cố để nó lên lớp, thỉnh thoảng có cái hình thức khen thưởng chuyên đề nào thì cho nó để nhà lão Bá có cái an ủi. Học xong bổ túc văn hóa, lão Bá cho nó học đại học tại chức. Học xong về giao văn phòng ủy ban bố trí việc làm. Biết bố trí việc gì cho nó đây. Mà phải bố trí bởi bố trí việc làm cho nó chính là đang thực hiện một nhiệm vụ trọng đại mà lão Bá giao. Thôi, xếp cho nó cái vị trí quản trị văn phòng. Sáng nó lên mở máy tính chơi game chán rồi alo bạn cà phê cà pháo, chiều nó ngủ đẫy mắt, tạt lên cơ quan chút xíu rồi lại nghe bạn ới ra quán nhậu. Cái mà lão Bá ân hận mãi về sau là quá chiều mà sắm cho nó con Mẹc. Để hôm sinh nhật, nó uống đến lịm người còn rủ bạn phóng con Mẹc đi bar trên phố. Kết quả là cái đầu xe bẹp rúm khi đâm thẳng vào dải phân cách. Thằng bạn chết tại chỗ, còn thằng Tự bán thân bất toại.
Vậy là bao kỳ vọng chỗ thằng Tự lão mất sạch. Giờ chỉ còn con An Nhiên. Hồi lão đặt tên cho con, lão cũng đã suy ngẫm kỹ lắm. Tự là chữ nghĩa. Làm gì thì làm, cái anh có học, có chữ có nghĩa vẫn hơn. Lão chỉ mong con lão sau này học hành đến nơi đến chốn, khỏi phải chắp vá như lão và có một việc làm từ chính chữ nghĩa mà ra. Còn đứa con gái út, lão đặt tên An Nhiên. Con gái mà, còn gì bằng có một cuộc đời an nhiên, tự tại, mọi chuyện luôn suôn sẻ, hanh thông, tốt đẹp để mãi mãi tránh được những bão táp cuộc đời. Con An Nhiên là đứa hiếu học. Dù học không giỏi nhưng nó có cái ước mơ cháy bỏng là được làm cô giáo. Vậy nhưng nó thi đại học sư phạm trượt mất. Nó buồn. Lão đành ngậm ngùi động viên con học trung cấp sư phạm. Học xong, An Nhiên được bố trí dạy ngay ngôi trường trung tâm huyện và lấy chồng.
Nếu thằng Tự bị tai nạn xe ô tô liệt nửa người lão buồn một thì cái chết của Lụa làm lão buồn mười. Người phụ nữ phồn thực mà chân chất, mộc mạc ấy đã cho lão được nếm trải cái cảm giác yêu thương và lạc thú. Sau khi học xong cái trung cấp, Lụa đã không còn làm tạp vụ nữa. Văn phòng đã bố trí Lụa làm văn thư. Mọi việc lau dọn cơ quan đã có tạp vụ mới nhưng riêng đối với phòng làm việc của lão, Lụa vẫn đảm nhận. Tuy chẳng phải là vợ chồng chính thức nhưng trong tâm lão, trong trí óc lão, trong nỗi nhớ của lão, Lụa còn quan trọng, còn thiêng liêng gấp ngàn lần vợ. Lão gạt đi việc Lụa vẫn cứ sáng sáng đến cơ quan và dọp dẹp, lau chùi tỉ mẩn từng cái ly, cái tách, kỳ cọ sáng bóng cái ghế cẩm lai chỗ ngồi của lão.
– Thôi, đó không còn là việc của em nữa.
– Đây là việc suốt đời của em anh yêu ạ. Kể cả anh có lên chủ tịch tỉnh đi chăng nữa, em vẫn làm cái việc này cho ân nhân của em.
Lão đã cạ cạ mớ râu được cắt tỉa gọn gàng bảnh bao vào má, vào môi Lụa sung sướng và hạnh phúc.
– Em nói thật đấy ư? Em của anh! Mà anh chỉ là ân nhân của em thôi sao?
Lụa đáp lại lão bằng nụ hôn sâu thẳm của đôi môi căng mọng.
– Là người tình, là người em tôn thờ, em say đắm suốt cả cuộc đời.
Lão đã dụi đầu vào bầu ngực hôi hổi của Lụa mà hít hà, mà rưng rức khóc vì sung sướng. Cảm ơn cuộc đời. Nếu không có Lụa, hẳn cuộc sống của lão, ngày qua ngày chỉ có những suy luận, đánh giá, kết luận để cho ra các đáp án của những toan tính mà thôi.
Thế mà đùng một cái Lụa đau. Cái cơ thể mỡ màng, đầy đặn và duyên dáng dần xạm lại mà sút cân không phanh. Lụa sợ. Lão còn sợ hơn, nhất là những đêm Lụa quằn quại trong những tràng ho vô tận. Ho đến rạc người, ho tưởng chừng như muốn lôi tuột cái họng ra giường. Kiểu này, lão phải tức tốc đưa Lụa đi bệnh viện Sài Gòn. Tin sét đánh đến đến với lão: Lụa bị K phổi giai đoạn cuối. Lão cầm kết quả sinh thiết trên tay bước hẫng vào một hố đen mù mịt. Ngực lão nghẹn thắt lại. Lụa, có lẽ nào Lụa sẽ lìa bỏ đứa con gái đang tuổi ăn, tuổi lớn và lìa bỏ cả lão. Lão cố giấu Lụa. Nhưng nhìn cái vẻ luống cuống đến tội nghiệp thế kia sao mà giấu nổi.
– Giai đoạn cuối phải không anh?
Đột nhiên lão òa khóc. Lão khóc nức nở. Bờ vai nở nang, lực lưỡng của lão lắc lư lật bật theo tiếng khóc.
– Em đã đoán trước được rồi! Anh đừng khóc. Mỗi người mỗi mệnh số. Chỉ tiếc là em không thể ở được với con em, với anh lâu hơn.
– Không! Lụa ơi. Mình sẽ chữa mà em. Anh sẽ đặt những thuốc tốt nhất cho em. Em không sao đâu mà.
Lão càng đau xót khi Lụa lấy cái vạt áo lau mắt cho lão rồi mím chặt môi cười mỉm. Cái cười mà lão tưởng cũng như đang chực bật ra tiếng khóc.
– Rồi đứa con gái của em sẽ ra sao, anh?
Bé Lan Anh, đứa con gái riêng của Lụa với người chồng trước công tác ở huyện đội đã mất. Bấy nay khi lão mua căn nhà cho Lụa ở, bé Lan Anh là một thành viên trong ngôi nhà ấy. Lão yêu quý bé Lan Anh bởi sự hồn nhiên và lễ phép. Rồi Lan Anh lớn lên bên cạnh Lụa, bên cạnh lão. Có lúc lão đã xưng cha con với Lan Anh để rồi chợt ngượng ngùng cười thầm rằng, bản thân lão chưa bao giờ là cha của bé cả. Nếu trường hợp xấu nhất xảy đến với Lụa, cuộc đời của bé Lan Anh sẽ thế nào đây. Điều này Lụa nghĩ đến đầu tiên là đúng. Và lão cũng phải nghĩ. Nhưng nói thế nào để Lụa đừng bao giờ nghĩ đến, đừng bao giờ thốt ra từ “chết” trước mặt lão.
– Lan Anh sẽ vẫn ở đây cùng em, cùng anh mà! Đây là nhà của em thì sau này Lan Anh sẽ sống cùng em ở đây chứ sao nữa. Ráng điều trị cho khỏi, anh sẽ mua cho em nhiều ngôi nhà nữa, những ngôi nhà thật đẹp.
– Mẹ con em đã mắc nợ anh trên cõi tạm của đời người rồi. Em hứa nếu có kiếp sau anh đi đâu, em đi theo đó.
Lão không thể ngờ rằng, đó là những lời trăng trối trước khi Lụa hôn mê sâu để rồi chẳng bao giờ tỉnh lại. Năm đó Lụa mới ba mươi bảy tuổi.
29/8/2024
Đặng Bá Canh
Theo https://vanvn.vn/