Tiếng tơ đồng
Nội dung truyện không liên quan đến lịch sử văn hóa chính thống của Việt Nam,
nhưng mọi sự trùng hợp là cố tình vay mượn.
Chàng là quân sư của Hoàng Tôn Dương chốn kinh kỳ. Anh là Hoàng Thương giàu
sang bậc nhất xứ Đàng Trong. Họ tình cờ gặp nhau lần thứ nhất là duyên, ngẫu
nhiên gặp nhau lần thứ hai là phận. Nhưng cố ý gặp nhau lần thứ ba sẽ là điều
gì???.
Đã nguyền hai chữ đồng tâm,
Trăm năm thề chẳng ôm cầm thuyền ai.
Còn non còn nước còn dài,
Còn về còn nhớ đến người hôm nay!. [1]
Trăm năm thề chẳng ôm cầm thuyền ai.
Còn non còn nước còn dài,
Còn về còn nhớ đến người hôm nay!. [1]
1. Cánh đồng dâu tươi tốt nhìn đến tận cùng tầm mắt cũng chỉ thấy
một màu xanh mướt bạt ngàn. Từng đợt sóng lá uyển chuyển nhấp nhô theo cơn gió
mạnh ào ạt thổi từ dòng sông rộng. Trên con đường lớn cạnh bờ sông, những giàn
tre phơi đầy lụa lãnh đen huyền nối tiếp nhau như suối tóc phiêu bồng của cô
thiếu nữ mười sáu tuổi. Lãnh Mỹ A nức tiếng xa gần được nhuộm bằng trái mặc nưa
bóng loáng, dày dặn nhưng mặc vào mềm rũ, mát lạnh là giấc mơ của biết bao phụ
nữ, trở thành cầu nối cho tình yêu đôi lứa của vùng đồng bằng châu thổ Cửu
Giang: “Bên nàng mặc lãnh Mỹ A. Đưa đò sang chợ tưởng xa hóa gần”
Nghề tằm tang của làng Tân Huyên được hình thành sau khi Chúa
Nguyễn chạy loạn ngang qua. Quân Bắc Sơn đuổi gấp phía sau nhưng đoàn người
lánh nạn có nhiều cung phi chân yếu tay mềm làm chậm bước tiến. Buổi tối ngự lại
làng, Nguyên phi Tống Thụy Dao đã xin Chúa bỏ lại mình cùng các phi tần cung nữ
để thuận bề mưu cầu đại nghiệp, không bị vướng bận bởi nhi nữ thường tình.
Nguyên phi dạy dân trồng dâu nuôi tằm, được dân che chở nhưng không thoát được
sự truy sát của phiến quân, đã tự vẫn để giữ tròn phẩm tiết. Người dân nhớ ơn lập
đền thờ Nguyên phi. Sau khi giang sơn nối liền một cõi, Chúa Nguyễn đã truy
phong Nguyên phi là Thừa Thiên Cao Hoàng hậu, đồng thời chọn gấm lụa Tân Huyên
làm cống phẩm tiến vua. Nguyên phi cũng được nhân dân suy tôn là “Bà Chúa Tằm Tang”,
đời đời được cung phụng hương khói, ghi nhớ ân đức.
Ngoài gấm lụa, làng Tân Huyên còn nổi tiếng với dòng họ Hoàng
thương duy nhất ở Gia Định thành, cũng giàu sang bậc nhất ở Đàng Trong.
Trần Thắng Trung, một người buôn lúa gạo ở Nông Nại đại
phố, vì chiến tranh loạn lạc phải chạy giặc về quê vợ nơi đây. Gia đình ông sống
trong cảnh nghèo túng, vì tài sản bị quân Bắc Sơn cướp phá. Thế nhưng, khi Chúa
Nguyễn ngang qua, ông vẫn dâng lên những đồng bạc tích góp cuối cùng để ủng hộ
nghĩa quân, sau đó lại đứng ra lãnh đạo dân làng bảo vệ phi tần cung nữ. Nhưng
mọi hành động phản kháng đều vô ích. Một kẻ phản bội trong hàng ngũ chức sắc của
làng đã mật báo với phiến quân. Cuối cùng, ông và nhiều người khác bị xử trảm.
Sáu mươi bảy đầu lâu bị treo ở đình làng cho đến khi da thịt thối rửa chỉ còn
xương trắng để răn đe kẻ khác.
Người duy nhất thoát chết của nhà họ Trần là cô con gái thứ
hai vừa tròn mười sáu, Trần Ngọc Lan. Mấy ngày trước đêm xảy ra thảm sát, nàng
đã mang tơ lụa xuống Hà Tiên để bán. Lúc nàng trở về thì quân Bắc Sơn đã rút khỏi
làng. Nàng được xóm giềng che chở, đổi tên họ sống bằng thân phận khác và tiếp
tục nghề buôn của gia đình. Lấy chữ “Thành” làm đầu, lấy chữ “Tín” làm
gốc, trong vòng mười năm, thương hiệu Vạn Phát từ chỗ vô danh đã từng bước khẳng
định tên mình ở những đại phố phồn thịnh bậc nhất như Minh Hương, Mỹ Tho, Hà
Tiên, Hội An… Gấm lụa Tân Huyên cũng không ngừng theo thuyền buôn ngoại quốc đi
khắp bốn biển. Lợi nhuận thu được, một phần đóng thuế cho triều đình Bắc Sơn,
toàn bộ số tiền còn lại, cô gái trẻ đã bí mật quyên tặng cho Chúa Nguyễn phục
quốc.
Sau khi lên ngôi cửu ngũ, lúc ban thưởng công trạng, Chúa
Nguyễn đã phong cho Ngọc Lan danh hiệu “Hoàng thương” chuyên lo việc buôn bán với
triều đình, cung cấp những vật phẩm mà hoàng cung cần dùng mỗi năm. Từ đây,
ngoài truyền thống buôn lụa, Vạn Phát đã mở rộng việc kinh doanh ra nhiều lĩnh
vực. Nhờ vào bản lĩnh, cũng dựa vào quyền thế, công việc làm ăn của họ Trần
ngày càng phát đạt. Sau hai mươi ba năm đất nước thống nhất, Vạn Phát đã có
hàng trăm của hiệu khắp các thành trấn trong Nam ngoài Bắc. Danh tiếng khó có
người sánh kịp.
Năm năm trước, Ngọc Lan cùng chồng qua đời do bệnh đậu mùa,
trước sau chỉ cách nhau mấy tháng. Danh hiệu “Hoàng thương” được Thánh thượng
ân chuẩn cho con trai của nàng là Trần Thái Xuyên tiếp quản. Việc kinh doanh của
Vạn Phát vẫn thuận buồm xuôi gió, vì Thái Xuyên từ nhỏ đã theo cha mẹ tiếp xúc
thương nghiệp. Anh thông minh tài giỏi, cẩn thận nghiêm túc, đối nhân xử thế
thông tình đạt lý, ôn hòa lễ nghĩa, đặc biệt rất yêu thương em gái, thay cha mẹ
đã mất chăm sóc cô bé từ lúc lên năm. Cho nên, anh rất được mọi người kính phục
tôn trọng, vẻ ngoài khôi ngô tuấn tú cũng làm nhiều thiếu nữ xiêu lòng, không
ít danh gia vọng tộc muốn gả con gái cho anh, nhưng qua tuổi trưởng thành, người
đàn ông hoàng kim vẫn độc thân.
Những lời đồn đoán bắt đầu lan truyền. Đàn ông, không cờ bạc
rượu chè, cũng không gần nữ sắc, càng không có ham mê đặc biệt, cuộc sống lành
mạnh đoan chính đến kinh ngạc, nếu không phải bậc tu hành, thì chắc chắn có bệnh
khó nói. Nhưng người trong cuộc nghe chuyện thị phi cũng không phản ứng, im lặng
trong mắt người ngoài chính là ngầm đồng ý. Dần dần, một đồn mười, mười đồn
trăm, không ai dám nhắc chuyện hôn nhân với nhà họ Trần, thậm chí có người hảo
tâm còn giới thiệu thầy lang nổi danh, hoặc tặng những phương thuốc gia truyền
cho anh. Gặp chuyện này, anh cũng chỉ cười cảm ơn, không nổi giận cũng không xấu
hổ, nên người ngoài càng tin là thật.
2. Hôm nay, nhà họ Trần ở Tân Huyên đón tiếp khách quý. Thái
Xuyên mấy ngày trước vừa từ Hội An trở về. Công việc làm ăn khiến anh luôn bôn
ba khắp nơi, đôi khi một năm chỉ về quê vào dịp Tết. Nhưng từ tháng trước nhận
được lá thư thăm hỏi của Tổng trấn Gia Định thành, thay mặt Hoàng tôn Dương,
anh biết mình không thể từ chối, càng hiểu mình sắp đối mặt chuyện gì. Quyết định
đứng về phía ai trong cuộc chiến tranh đoạt vương quyền, một hoàng thương như
anh không thể tránh khỏi. Nhưng quyết định có trung thành với một phía mãi mãi
hay không, vẫn nằm trong tay anh. Không phải ngẫu nhiên mà người đời lại có từ
“gian thương”.
Anh nghe người hầu báo tin khách đã đến, liền xếp sổ sách lại.
Anh bước xuống sập gỗ lim, sửa sang lại khăn áo bằng gấm đen huyền, cất bước rời
khỏi thư phòng. Tiếng guốc mộc đều đều gõ nhẹ lên nền gạch khắc hoa sen thể hiện
thái độ người đi rất thong dong bình thản, không một chút vội vàng lo lắng.
Anh ra đến bến sông, người khách đã lên bờ, đang đứng chỗ cầu
tàu. Gió thổi từ dòng sông rộng lay động tà áo dài màu lam thẫm của chàng thanh
niên đã quá đôi mươi. Vải lụa lượn bay sinh động nhưng màu sắc lại trầm mặc lạnh
lùng, giống như vẻ mặt chàng đang nhìn anh. Nụ cười hòa nhã trên môi, nhưng đôi
mắt lại sâu thăm thẳm. Hình ảnh đối lập ánh vào tâm trí khiến cho anh ngẩn ngơ
một chút, rất nhanh lại trấn định. Anh mỉm cười, chấp tay chào, âm thầm quan
sát chàng một lần nữa.
Người thanh niên nhìn qua rất bình thường. Khăn vành cùng màu
lam thẫm với áo dài đều làm bằng vải bông, chẳng phải gấm vóc sang trọng dệt
hoa văn, quần lá tọa màu trắng ngà đã cũ. Chiếc guốc trên chân bằng gỗ vong mộc
mạc với tay nải bạc màu khiến cho chàng càng thêm quê mùa. Nhưng nhìn kỹ sẽ thấy,
vỏ bộc bình dị không thể che khuất phong thái của một nhân vật sinh ra từ dòng
dõi thư hương. Sự thanh nhã lẫn cao ngạo cứ bàng bạc tỏa ra từ nụ cười ánh mắt.
Thái Xuyên biết, ba năm đã qua từ lần đầu tiên anh gặp chàng,
và người thanh niên này vẫn không thay đổi. Nhưng Phan Duy Châu từ một học trò
nghèo ngồi bán câu đối ở góc chợ Phú Xuân năm nào, đã trở thành quân sư của
Hoàng tôn Dương.
Anh mời chàng vào nhà, hai người vừa đi vừa thăm hỏi xã giao
mấy câu. Đường xa, khách mệt, anh cũng không giữ lâu, nhanh chóng dẫn người vào
phòng khách đã chuẩn bị từ trước. Tiệc tẩy trần tổ chức vào buổi tối, vẫn còn
nhiều thời gian cho chàng nghỉ ngơi. Chờ người hầu mang trà bánh cùng nước ấm
vào xong, anh đứng dậy ra ngoài, lại nghe chàng nói.
– Đợi một lát tôi chuẩn bị xong, làm phiền ông chủ Trần dẫn
tôi đến Đền thờ thắp hương cho Cao Hoàng hậu và những vị nghĩa sĩ của làng.
Anh cười đồng ý. Quan chức nhất phẩm đi kinh lý vùng Cửu
Giang, dù có ngang qua Tân Huyên hay không đều phải đến thắp hương, huống chi
là chàng. Cái lệ này không ghi thành phép, nhưng ai cũng tự tuân theo.
– Cậu Phan cứ tự nhiên, khi nào chuẩn bị xong thì nói với người
hầu báo cho tôi biết. Với lại, cậu gọi tôi bằng Xuyên là được.
– Vậy tôi xin phép. Anh cũng gọi tôi bằng Châu là được. Cảm
ơn anh giúp đỡ.
Chàng mỉm cười, nụ cười thản nhiên nhẹ hẫng như cơn gió mùa
xuân năm nào. Anh thấy vậy có chút hoài niệm, gật đầu rời khỏi phòng.
Chưa đầy nửa canh giờ sau, Thái Xuyên gặp chàng đã chuẩn
bị xong, đang ngồi trên sập gụ ở nhà chính chờ mình. Người thanh niên mặc lễ phục
chỉnh tề, vẫn màu lam thẫm, nhưng bằng gấm mới tinh. Tóc được bới gọn gàng quấn
trong khăn. Nét mỏi mệt đường xa đã tuyệt nhiên biến mất. Phong thái cao nhã đã
hoàn toàn hiển lộ, không hổ là con trai cả của Bảng nhãn Phan Duy Tấn đang làm
Quốc Tử Giám Đốc học. Nhưng đáng tiếc, mẹ của chàng xuất thân đào hát xướng ca
vô loài, nên không thể trở thành chính thê, dù là người con dâu bước chân vào
nhà họ Phan đầu tiên. Thế nên, chàng nổi danh tài hoa khắp Bắc thành cũng không
thể tham gia khoa cử, càng không thể tiến thân quan trường. Vì vậy, chàng không
được phụ huynh xem trọng, sau khi mẹ ruột qua đời liền rời nhà chạy đến Phú
Xuân, hy vọng có thể gặp Hoàng tôn Dương đang chiêu hiền đãi sĩ. May mắn, trời
không phụ lòng người. Từ đây, Đốc học cũng cắt đứt quan hệ cha con với chàng.
Những chuyện này là lần thứ hai anh gặp chàng ở dinh Tổng
trấn Gia Định thành mới biết. Không phải chàng nói, là anh cố tình tìm hiểu.
Thái Xuyên im lặng dẫn người đi đến Đền thờ. Bởi vì chuyến đi
tương đối bí mật, thân phận chàng không được công khai, nên lúc dâng hương chỉ
có hai người cùng một ông Từ. Đền thờ được triều đình xây dựng vô cùng xa hoa lộng
lẫy. Mái ngói lưu ly, cột kèo chạm khắc, bao lam rồng phượng, sơn son thếp
vàng. Chính điện là linh vị của Thừa Thiên Cao Hoàng hậu, trái phải thờ các phi
tần cung nữ tự vẫn theo cùng các nghĩa sĩ. Mặc dù hài cốt Cao Hoàng hậu đã được
chuyển về Thiên Thọ lăng, nếu Thánh thượng băng hà sẽ cùng hợp táng, nhưng nơi
đây vẫn được xem là chốn linh thiêng.
Nắng chiều tàn úa đọng trên tà áo màu lam thẫm trong không
gian u tịch, hương khói lượn lờ làm hình ảnh chàng thanh niên như chìm vào cõi
ngoại thế hư vô, không nhiễm bụi trần. Thái Xuyên tự hỏi chàng thư sinh vô hại
này làm sao có thể bất chấp thủ đoạn, nham hiểm lọc lừa hiến kế cho Hoàng tôn
Dương giành ngôi tối thượng?
Hiện nay, hai phần ba thế lực quan viên triều đình đều
nghiêng về phía Hoàng tử Kiên, con trai thứ tư của Thánh thượng, vốn là người
tài giỏi hiếu thuận, quả quyết cứng rắn, sùng Nho học hợp lòng sĩ phu, không
thích mở cửa giao du với Tây Dương, nhiều lần cực đoan cấm đạo, ngăn cản thông
thương. Còn Hoàng tôn Dương từ nhỏ đã cùng cha là Hoàng tử Đán, con trai duy nhất
của Nguyên phi quá cố, sống ở Phú Lang Sa làm con tin, hoàn thành một điều kiện
trong hiệp ước cầu viện ngoại bang đánh quân Bắc Sơn của Chúa Nguyễn. Cho nên,
tư tưởng của Hoàng tôn Dương đã không còn truyền thống, mang nặng ảnh hưởng của
học thuật Tây Dương, hào phóng tự do, không thích khuôn phép Nho gia, mong muốn
cải cách sửa đổi rất nhiều chính sách luật lệ của triều đình.
Nhưng quan điểm của Hoàng tôn Dương không được lòng Thánh thượng.
Có nghĩa là, ngôi vị hoàng đế bảy phần mười đã nằm trong tay Hoàng tử Kiên.
3. Tiệc tẩy trần buổi tối chỉ có chủ khách đối ẩm xem tuồng,
nhưng không khí tương đối náo nhiệt, vì mời được gánh hát Phùng Kỳ nổi tiếng khắp
Đàng Trong diễn vở Vương Quyền, được biên soạn bởi bậc thầy tuồng pho Đào Chỉ
Thúc, thể hiện nhuần nhuyễn bi kịch từ mâu thuẫn không thể hóa giải giữa tình
yêu và quyền lực.
Nội dung vở tuồng nói về giai đoạn đầu triều Trần, lúc Thái
sư Trần Thủ Độ ép buộc Thái Tông Trần Cảnh phế Hoàng hậu Lý Chiêu Thánh, vì
không sinh được người kế vị. Thái sư muốn lập chị của Hoàng hậu là Công
chúa Thuận
Thiên lên thay. Công chúa vốn là vợ Hoài vương Trần Liễu,
anh trưởng của Thái Tông, khi ấy đang có thai ba tháng với Hoài vương. Việc này
khiến Hoài vương làm loạn ở sông Thao,
nhưng bị Thái sư dẹp yên. Thái Tông chán nản bỏ lên núi Yên Tử xuất gia tu
hành, nhưng bị Thái sư gây sức ép đành phải quay về kinh thành Thăng Long. Cuối
cùng, mọi chuyện đều xảy ra theo sắp xếp của Thái sư.
Mặc dù nhân vật chính là Thái Tông Trần Cảnh và Hoàng hậu Lý
Chiêu Thánh, nhưng Thái sư Trần Thủ Độ mới là người gây ấn tượng nhất. Hành động
lẫn tâm tư của nhân vật này tốn không biết bao nhiêu giấy mực của kim sinh hậu
thế. Nhưng phê phán là gian hùng hay ca ngợi là tài trí, khen tặng là trung
quân hay phỉ báng là gian thần, đều chưa ngã ngủ. Cái hay của vở tuồng cũng ở
chỗ không đi theo lối mòn, không đặc biệt xây dựng Thái sư Trần Thủ Độ là chính
hay tà, đáng kính hay đáng khinh, đáng thương hay đáng giận… Tất cả đều do người
xem định đoạt.
Màn nhung khép lại, trống điểm canh ba. Thái Xuyên đưa mắt
nhìn Duy Châu vẫn bình thản ngồi, không có một tia say rượu khiến anh cảm thán,
tửu lượng của chàng thật đáng kinh ngạc. Ba bình rượu Bầu Đá ngấm hương sen
cũng không thể hạ gục dáng vẻ thư sinh này, một lời nói hay cử chỉ thất thố nhỏ
nhoi cũng tuyệt nhiên không có. Anh thầm cười, hai bên thử nhau cả ngày hôm nay
chắc cũng đủ, liền bảo người hầu mang trà giải rượu lên. Khi hai chén trà đã cạn,
anh bỗng nghe được thanh âm trầm nhẹ vang lên.
– Theo anh thì làm sao có thể đánh giá hành động của một người
là đúng hay sai?
Sân vườn yên tĩnh trong lành, có thể nghe rõ tiếng gió
lao xao cành lá, ngửi được hương bưởi quyện khói bảng lảng khắp nơi.
– Nếu chỉ dựa vào lúc hành động xảy ra thì không thể đánh
giá, cũng như không thể phán xét đúng sai nếu chỉ dựa vào vài sự kiện, mà phải
nhìn toàn diện vấn đề.
Sau một lúc trầm mặc, anh hòa nhã nói. Chàng gật gật đầu, mỉm
cười.
– Vậy thì chỉ có người đời sau mới có thể đánh giá đúng sai.
– Thật ra còn phải xem người đời sau là ai, vì mỗi người đều
có thiên kiến. Huống chi, làm sao có thể biết được cần bao nhiều đời người để
có thể nhìn ra toàn diện.
– Vậy ý anh là không thể đánh giá đúng sai hay sao?
– Cũng không hẳn. Có lẽ là nhiều ý kiến chủ quan giống nhau,
sẽ tạo thành sự thật khách quan chăng?
Anh lắc đầu cười, hỏi chàng, cũng như hỏi mình. Chàng cười nhẹ
không đáp, đứng lên chấp tay chào, xoay bước về phòng.
Ánh sáng mờ ảo từ những chiếc đèn lồng treo dưới mái hiên kéo
vệt dài bóng dáng lẻ loi cô độc. Gió đêm thổi lạnh, áo lụa lượn bay. Anh tự
dưng cảm giác muốn đưa tay giữ lại, sợ rằng hình ảnh này sẽ tan biến mãi mãi
vào đêm. Lần đầu gặp là thưởng thức tài hoa, lần thứ hai là hiếu kỳ thân thế,
còn lần thứ ba, anh sẽ lấy tâm tình gì để đối mặt người này. Là đối mặt, không
phải đứng xa xa nhìn ngắm?
Sáng hôm sau, Thái Xuyên lại đưa khách quý thăm quan xưởng lụa,
dạo qua ruộng dâu, thăm nhà nuôi tằm… Thái độ của chàng rất ung dung bình thản,
một chữ hợp tác cũng không nhắc đến, giống như trên lưng chẳng có trách nhiệm nặng
nề đóng vai thuyết khách cho Hoàng tôn Dương. Thời gian ba ngày chỉ còn một nửa,
anh tự hỏi chàng sẽ làm gì để thuyết phục mình. Nhưng đến cuối ngày, mọi chuyện
vẫn không thay đổi, ngoại trừ chuyện chàng không muốn tiếp tục xem tuồng.
– Tôi cũng không phải Tổng trấn Gia Định thành.
Chàng cười, lời từ chối đơn giản ngắn gọn lại hàm ý sâu xa.
Ai cũng biết, Tổng trấn Gia Định thành Lê Văn Thuyết mê xem tuồng đến mức lập
riêng gánh hát cho mình, bị Thánh thượng khiển trách, cho dù ông là bậc khai quốc
công thần, tài trí anh dũng, từng vào sinh ra tử cùng Thánh thượng đánh quân Bắc
Sơn.
Ông cũng là thế lực mạnh nhất ủng hộ Hoàng tôn Dương hiện giờ.
Việc làm của ông giống như đánh bạc, nếu thua cuộc cả gia tộc đều liên lụy thảm
thương, vì Hoàng tử Kiên cũng chẳng phải người khoan dung độ lượng. Huống chi,
sự công chính nghiêm minh của ông hiện nay đã gây thù chuốc oán. Đặc biệt ba
năm trước, ông đã xử trảm Phó tổng trấn Gia Định thành, cũng là cha vợ của
Hoàng tử Kiên, vì tội tham nhũng nghiêm trọng, mặc dù ông ta cũng lập nhiều
công lao phục quốc. Lúc dâng tấu, Tổng trấn đã tâu rằng:
“Chống tham nhũng như chống mối phải từ nóc nhà mà chống
xuống. Đám quan lại tham nhũng như bầy mối, càng to thì đục khoét càng dữ,
không diệt trừ tận gốc thì nhà sập, lúc đó bệ hạ và quần thần muốn đỡ cũng đỡ
không nổi đâu [2]”
Duy Châu xem ra cũng không đồng ý lắm với cách làm của Tổng
trấn. Cây to đón gió lớn. Việc triều chính quá thẳng thắn cũng chỉ thiệt vào
thân. Nhưng từ chỗ này suy ra thế lực của Hoàng tôn Dương cũng chẳng đoàn kết lắm.
Mưu cầu đại nghiệp, nhưng hai cánh tay đắc lực lại bằng mặt không bằng lòng, chẳng
phải nhiều nguy cơ thất bại? Nhưng anh cũng tự hỏi, chàng vô ý sơ suất thất
ngôn hay cố tình vạch áo cho người xem lưng? Chưa nghĩ rõ ràng lại nghe chàng
nói:
– Anh có thể cùng tôi đánh một ván cờ hay không?
Thái Xuyên cười gật đầu, biết rằng chuyện đã đến rồi.
4. [3]
Hai người ngồi xếp bằng trên sập, trong định hướng mặt ra
sông, bàn cờ tướng đặt ở giữa, quân cờ làm bằng ngà voi, khắc chữ hai màu đen đỏ.
Không gian tĩnh lặng có thể nghe tiếng gió lao xao, sóng nước rì rào, nhìn rõ
khói trắng xông hương bưởi phiêu lượn dưới ngọn đèn dầu lạc. Người hầu dâng trà
bánh đã lui hết. Anh mời chàng đi trước. Duy Châu không từ chối, lên tượng.
Chàng vừa đặt quân cờ vừa nói:
– Anh đang thắc mắc quan hệ giữa tôi và Tổng trấn?
Thanh âm ôn hòa bình thản. Anh trầm ngâm không đáp, chỉ cười
lên pháo đầu. Hai người ngầm hiểu, chàng đánh thủ, anh đánh công.
– Chỉ cần cùng chung chí hướng, có khác nhau lại càng lợi thế,
vì có thể chỉ ra điểm sai của nhau, cùng nhau tiến bộ.
– Hoàng tôn cần gì?
Anh hỏi thẳng, vừa bị chàng phá một thế cờ, đành nhường tốt
qua sông. Chàng thí một xe diệt hai sĩ của anh, mỉm cười nhẹ hẫng.
– Tiền.
Chỉ một chữ, thản nhiên dứt khoát. Tiền để lôi kéo quan viên
triều đình, tiền để nuôi quân nếu như cung biến, tiền để chiêu hiền đãi sĩ… Làm
việc gì cũng cần tiền.
Hiện nay, đất nước có hai Hoàng thương, nhà họ Trần ở Gia Định
thành và nhà họ Bạch ở Bắc thành. Nhưng nhà họ Bạch từ sau vụ án của Tổng trấn
Bắc thành Nguyễn Khải Chung bị Thánh thượng xử trảm vì âm mưu tạo phản, đã
không còn hưng thịnh như trước. Một mặt vì quan hệ quá sâu với Tổng trấn, mặt
khác vì Bắc thành đã nằm dưới sự quản chế của phe cánh Hoàng tử Kiên, việc giao
thương bị ảnh hưởng nghiêm trọng do bế quan tỏa cảng. Nhưng dù không có chuyện
này, họ Trần vẫn là thế lực đáng lôi kéo hơn họ Bạch, không chỉ vì tiền, mà còn
vì thế.
Đàng Trong vốn là nơi đất rộng người thưa, rừng vàng biển bạc,
đồng ruộng phì nhiêu, là cái kho lương thực của đất nước, đặc biệt là năm trấn
thuộc Gia Định thành. Thánh thượng đập tan triều Bắc Sơn cũng nhờ dựa thế nơi
này, dù là nhân tài hay vật lực. Huống chi, còn đó câu sấm của Trạng Trình gửi
cho vị Chúa Nguyễn đầu tiên, lúc ngài đang cố thoát khỏi bàn tay tàn độc của
Chúa Trịnh rằng: “Hoành Sơn nhất đáy, vạn đại dung thân”, thể hiện nơi đây
chính là đất thiêng của họ Nguyễn. Nắm trong tay Đàng Trong, chính là được tổ
tiên chúc phúc, có được thiên thời địa lợi chỉ còn xem nhân hòa.
Hoàng tôn Dương đã có được quân lực của Tổng trấn Gia Định
thành, nay lại muốn tài lực của Hoàng thương Trần Thái Xuyên.
Trong khi, Hoàng tử Kiên chưa một lần nghĩ đến chuyện mượn lực
của thương nhân, cho dù chín vị Chúa Nguyễn cai trị xứ Đàng Trong có đủ tài lực
chống lại Chúa Trịnh suốt hai thế kỷ phần lớn là nhờ mở rộng ngoại giao, khuyến
khích thương nghiệp. Tư tưởng trọng nông ức thương, bế quan tỏa cảng của Nho
gia thủ cựu đã ăn sâu vào máu các vị sĩ phu sống trong cảnh thanh bình nhàn tản,
sợ thời thế đổi thay.
– Một xe đổi hai sĩ, không thấy phí hay sao?
Anh thấy chàng đi nước cờ dị khi sắp bị chiếu pháo, cười cười
hỏi. Chàng nhìn thẳng vào mắt anh, bình thản đáp:
– Không phí. Tướng mất sĩ thì nguy hiểm lắm.
– Điều kiện trao đổi?
Anh tiếp nước cờ, nâng chén trà sen. Chàng chậm rãi phe phẩy
quạt.
– Phong Hầu, đời đời nhà họ Trần đều là duy nhất Hoàng thương
ở Đàng Trong. Tiền của Vạn Phát. Mọi hợp tác đều trong bí mật.
Thái Xuyên nhìn chàng, nụ cười trên môi như có như không.
Giao dịch khá công bằng sòng phẳng. Hoàng tôn Dương muốn chỉ là tiền, không phải
mối quan hệ làm ăn. Dù thất bại, cũng không ảnh hưởng căn cơ Vạn Phát. Anh có bị
điều tra xét hỏi, cũng không có chứng cứ trị tội. Dù anh bị vạch trần, vẫn còn
người em gái gánh vác cơ nghiệp. Nhưng nếu thành công, đời đời đều có tiền có
thế, không sợ cạnh tranh khốc liệt, không ngại triều đình chèn ép thương nhân.
Huống chi, tình trạng của Đàng Ngoài dưới sự cai quản của Hoàng tử Kiên hiện
nay thật sự làm thương nhân ngao ngán, nếu cả nước đều như vậy, dù anh có tài
giỏi hơn nữa, Vạn Phát cũng gặp nguy cơ lụn bại.
Người dư giả tiền tài, không ham tửu sắc, không mê cờ bạc,
thì chỉ có quyền lực cùng tương lai vinh quang vô hạn khiến họ xiêu lòng. Người
đưa ra ý tưởng này thật hiểu thuật thao túng nhân tâm.
– Đó là Hoàng tôn, còn cậu thế nào?
Nét ngạc nhiên thoáng qua rất nhanh, chàng từ tốn đáp:
– Gia thế của tôi anh cũng biết. Tôi chỉ là học trò nghèo,
may mắn được Hoàng tôn trọng dụng, có thể cho anh lợi ích gì đâu.
– Là cậu không nghĩ ra mà thôi.
– Vậy anh có yêu cầu gì, chỉ cần trong khả năng, tôi sẽ cố gắng
hết sức để thực hiện. Thành ý như vậy không biết đã được hay chưa?
– Vậy lấy thân báo đáp thì sao?
Anh vươn tay qua bàn, chạm vào gương mặt chàng. Mấy ngón tay
vuốt nhẹ làn da trắng lạnh lẽo, nắm lấy chiếc cằm thanh tú, ý tứ rất rõ ràng.
Chàng im lặng nhìn anh, không tránh né, cũng không giấu được vẻ kinh ngạc trong
ánh mắt. Một lúc sau, chàng khẽ cười nhàn nhạt.
– Không ngờ ông chủ Trần cũng có ham mê này.
– Có người đã từng đưa ra yêu cầu này với cậu?
Chàng trầm ngâm không đáp. Anh đoán, có lẽ đã từng, nhưng người
này sẽ tìm cách khước từ, hoặc dùng một kẻ khác thay thế. Ba năm bên cạnh Hoàng
tôn Dương, chuyện gì chàng chưa từng gặp qua. Huống chi, ham mê nam sắc xuất
thân danh gia vọng tộc cũng không nhiều người, qua miệng thế nhân càng khó giấu
được. Chàng muốn tiếp cận ai, nhất định phải tìm hiểu thống tin. Nếu biết, chẳng
lẽ còn ngu ngốc tự thân nhảy vào hố lửa.
Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng. Người xưa dạy kế sẽ
không sai. Hôm nay, chàng khinh địch tính nhầm, cũng vì anh che giấu quá tốt.
Anh phải cảm ơn lời dạy của cha, ham mê thứ gì, đặc biệt ham mê càng khác người,
thì càng phải che giấu cho kỹ, nếu không kẻ khác sẽ nắm được điểm yếu của mình.
Bầu không khí trở nên nặng nề. Anh rút tay lại, thái độ
nghiêm túc, đột nhiên nghe thanh âm lạnh nhạt.
– Bao lâu?
– Đến khi Hoàng tôn lên ngôi.
Duy Châu cúi đầu nhìn ván cờ. Thái Xuyên muốn thắng gấp, đã
dí chốt sát đường tượng của chàng. Kỳ nghệ của anh không bằng chàng, nếu chàng
muốn hạ anh cũng chẳng khó khăn, nhưng chàng nương tay. Hiện nay, hai bên buộc
phải đánh cờ tàn. Ván cờ bất phân thắng bại.
– Từ từ suy nghĩ. Tôi có thể chờ.
Giọng nói nhẹ nhàng ôn hòa. Anh bước xuống sập, định về
phòng, lại bị người giữ chặt tay áo.
– Tôi chấp nhận.
– Quyết định nhanh như vậy, không sợ sau này hối hận sao?
Chàng không đáp, ngẩng mặt nhìn anh. Tình cảm trong mắt so với
lúc trước đã hoàn toàn biến đổi. Bao nhiêu quý trọng thân thiện tuyệt nhiên mất
sạch, thay vào đó là khinh miệt xem thường.
Thái độ cự tuyệt rất dứt khoát còn có thể mở miệng chấp nhận.
Anh âm thầm thở dài, tự hỏi Hoàng tôn Dương đã làm gì, có thể khiến chàng cam
tâm tình nguyện hy sinh bản thân đến mức này? Chủ tớ hai người quan hệ tốt đẹp
đến khiến người ngưỡng mộ. Thật sự không có mờ ám gì sao? Nếu có, tại sao chàng
lại nhanh chóng dễ dàng chấp nhận yêu cầu? Suy nghĩ đến đây, anh lại cảm thấy vừa
đau đầu vừa tức giận. Tốt nhất là không đoán, từ từ tìm hiểu cũng sẽ biết.
Nhưng trước tiên, phải làm gì đó giảm bớt khó chịu trong lòng.
Anh nắm tay chàng, kéo xuống sập, gợn lên khóe môi bỡn cợt.
Chàng trợn mắt nhìn anh, cố giấu vẻ kinh hoảng cũng không được.
– Đi… đi đâu?
– “Xuân tiêu nhất khắc trị thiên kim” [4].
5. Cửa đóng then cài. Gian phòng vắng lặng. Một ngọn đèn dầu
không xua được bóng tối lẩn khuất khắp nơi. Giường đã trải, màn đã giăng. Anh đứng
trước gương, tháo khăn, xõa tóc, cởi áo bên ngoài, âm thầm quan sát ảnh phản
chiếu của người phía sau. Chàng ngồi ở mép giường, có vẻ đã trấn định, không
còn căng thẳng như lúc vừa bị kéo vào phòng. Người trầm tĩnh lại, lý trí cũng
quay về, chàng lại bàn tiếp điều kiện trao đổi còn dang dở.
– Hiện nay, ông chủ Trần có thể ủng hộ Hoàng tôn bao nhiêu tiền?
– Ba phần tư Vạn Phát thì sao?
Anh quay lại nhìn chàng, vẻ mặt không vui, vì lần thứ hai
nghe ba chữ “ông chủ Trần” vừa khách sáo vừa xa lạ.
– Như vậy đi. Giá bán thân cũng không quá thấp.
Chàng cười nhạt gật đầu, vẻ kiêu ngạo hoàn toàn lộ rõ. Anh đột
nhiên cảm thấy buồn cười, trong một đêm, người này đổi sắc mặt còn nhanh
hơn thay áo.
– Không phải bán thân. Là hòa thân.
Anh bước đến cạnh chàng, đưa tay tháo khăn vành của người đối
diện, sau đó cởi hai cúc áo ngoài. Lúc này, chàng mới kịp phản ứng, đẩy tay
anh.
– Tôi tự mình…
– Em không biết trong chuyện phòng the, cởi quần áo cho nhau
cũng là một việc rất thú vị sao?
Thái Xuyên cười cười, tiếp tục công việc, mặc kệ vẻ nhẫn nại
của chàng. Cởi xong áo ngoài, rút trâm cài tóc, anh đẩy người nằm lên giường.
Màn the buông xuống. Ánh sáng xuyên vào càng thêm mờ ảo. Chàng nhìn anh một
cái, nhắm mắt cam chịu. Anh nhìn người nằm bên dưới đang run rẩy hàng mi, tay nắm
thành quyền, toàn thân cứng đờ như cá trên thớt, mặc người chặt chém. Anh bật
cười. Tiếng cười quanh quẩn trong căn phòng yên vắng, nhân lên gấp bội.
– Mở mắt ra nhìn tôi.
Anh kề sát tai chàng, thanh âm ôn hòa trầm ấm bị hạ thấp tràn
đầy tán tỉnh. Chàng run nhẹ một chút, theo bản năng nhíu mày tránh né, nhưng vẫn
mở mắt.
Nâng người dậy, anh bắt đầu cởi áo túi của chàng rồi đến quần
lá tọa, chậm rãi lại nhàn nhã. Cởi xong mảnh vải cuối cùng, anh cảm thấy ánh mắt
đối phương từ căm ghét đã chuyển sang thù hận. Anh ung dung nhận lấy, kéo tay
chàng chạm vào áo mình, ý bảo người kia thay mình cởi. Chàng mím môi ngồi dậy,
mái tóc dài xõa tung chảy xuống vai trần, màu đen huyền đối lập trên làn da trắng
mịn, đẹp đến nao lòng. Anh thấy mình sắp kiềm chế không nổi, đùa với lửa quả
nhiên bỏng tay.
Hành động của chàng rất thô bạo, quần áo trên người anh gần
như bị xé để trút giận. Bàn tay chàng run rẩy thể hiện nội tâm cũng không bình
tĩnh như bề ngoài.
– Không ngờ em còn nôn nóng hơn tôi.
Anh cười trêu chọc, ôm lấy gương mặt chàng, hôn nhẹ lên trán.
Trên thân hai người đã không còn một mảnh vải. Nụ hôn rơi lên tóc, xuống hai má
rồi dừng lại trên môi thật lâu. Môi lưỡi triền miên, nụ hôn ngọt ngào hạ dần xuống
cổ. Cử chỉ nâng niu âu yếm, tràn đầy yêu thương. Hai làn da trần kề sát đốt lên
lửa nóng. Hơi thở dần trở nên dồn dập. Hương bưởi thanh tao tỏa ra từ mái tóc
làn da của người trong lòng khiến cho anh khó mà dừng lại. Bàn tay anh mơn trớn
thân thể người bên dưới, trượt dần xuống. Nơi nào đó bị nắm lấy, người bị động
cứng đờ, không một thanh âm nào phát ra. Anh giật mình buông tay, nghiêng người
nằm xuống giường, cố gắng trấn tĩnh cơ thể xao động.
Hai người yên lặng nằm một lúc lâu. Anh lại vươn tay ôm chàng
vào lòng, kéo chăn đắp cho cả hai. Thân thể người kia vừa thả lỏng lại bắt đầu
khẩn trương. Anh vuốt lưng chàng, mỉm cười nói khẽ:
– Tôi chỉ muốn ôm em thôi, sẽ không làm gì khác. Yên tâm ngủ
đi.
Duy Châu mở mắt trừng trừng nhìn lồng ngực người đối diện, hồi
lâu không thấy động tĩnh, mới thở phào nhẹ nhõm, nhắm mắt lại. Nằm yên đến nửa
đêm, chàng gỡ tay anh, nhích người vào sát vách màn, xoay lưng về phía anh. Đèn
dầu đã tắt, bóng tối lan tràn, chỉ có ánh trăng huyền ảo xuyên qua song cửa,
chiếu lên vách màn. Anh lại vươn tay ôm chàng vào lòng, để chàng gối đầu lên
cánh tay, nhẹ nhàng nói:
– Không ngủ được sao? Nếu không ngủ được thì chúng ta nói
chuyện một lát.
Không ai đáp lời, anh cũng không gấp, bắt đầu tự thuật:
– Ba năm trước, tôi đến kinh thành để chúc Tết hoàng thất và
một số quan lại triều đình, trước khi về có dạo phố Ông Đồ ở chợ Đông Ba…
Ngày đó, anh đã gặp chàng. Người thanh niên trải chiếu
manh, dựng chõng tre, mài mực tàu, bày giấy đỏ ở cuối chợ. Gian hàng vắng
khách, vì dân chúng thích những ông đồ râu tóc bạc phơ, nghĩ bậc thâm niên mới
học rộng tài cao, chữ nghĩa uyên bác. Chàng vẫn không nao núng, ngồi nghiêm chỉnh
chờ khách thập phương. Áo xanh, giấy đỏ, mực đen. Gió xuân thổi qua lao xao lay
động. Nụ cười nhẹ hẫng của chàng trong nắng ấm sớm mai chỉ trong khoảnh khắc in
sâu vào tâm trí anh khó lòng phai xóa. Huống chi, tài hoa thể hiện qua từng nét
chữ câu thơ khiến cho anh càng thêm ấn tượng. Anh sai người mua hết câu đối
đang treo, lại yêu cầu viết thêm mấy đôi, thuận tay giúp đỡ học trò nghèo.
Anh không tiếp cận chàng, chỉ đơn giản nghĩ bèo nước gặp
nhau, thêm kỷ niệm lại thêm lưu luyến. Huống chi, tâm tư của anh không dễ dàng
được người tiếp nhận. Tài hoa xuất chúng như chàng cơ hội càng xa. Cần gì phải
tự mình đa tình, tự mình làm khó. Nếu sử dụng thủ đoạn ép buộc, tự thân anh
cũng thấy khinh thường.
Một đoạn chuyện xưa đã kể xong, vòng tay quanh người chàng
càng thêm siết chặt. Chàng không nói gì, anh lại tiếp lời:
– Một năm trước, tôi đến dinh Tổng trấn Gia Định Thành để bàn
công việc, lúc ngang qua sân chợt nghe một khúc nguyệt cầm…
“Tự thị thiên thượng nhân gian đệ nhất thanh” [5] là suy nghĩ của
anh lúc đó về tiếng đàn kia. Lúc dồn dập như vó ngựa sa trường, lúc khoan thai
như mỹ nhân giặt lụa, lúc nhẹ nhàng như mây bay gió thoảng, lúc réo rắt như nước
chảy mưa sa… Thanh âm tựa như ma âm khiến người nghe dời bước kiếm tìm. Anh
theo tiếng đàn lạc khỏi đường chính, đến góc vườn, thấy người ôm đàn ngồi trên
bàn đá cạnh hồ sen. Anh đưa tay gạt một cành hoàng lan, gương mặt người thanh
niên bán câu đối năm nào đập vào tầm mắt. Anh nghe trái tim kích động liên hồi,
quay sang hỏi người lính hầu không dám cản bước, biết chàng là khách quý nơi
đây.
Anh vừa tìm hiểu thông tin về chàng, vừa tự hỏi những điều
mình muốn, nhưng chắc chắn không phải đêm xuân ngắn ngủi. Thời gian trôi qua,
suy nghĩ càng thêm rõ ràng, biện pháp cũng thêm mạch lạc. Anh gửi một lá thư
cho Tổng trấn Gia định thành.
Đêm khuya thanh vắng, bóng tối êm đềm, giọng nói trầm ấm rót
khẽ bên tai, nhẹ nhàng quyện trong hơi thở nóng:
– Tình cờ gặp nhau lần thứ nhất là duyên, ngẫu nhiên gặp nhau
lần thứ hai là phận. Nhưng cố ý gặp nhau lần thứ ba sẽ là cái gì, em có biết
hay không?
Chàng vẫn im lặng, một cử động nhỏ cũng không có. Anh biết
chàng còn thức, cũng không truy vấn, nắm lấy tay người kia, mười ngón đan cài
chặt chẽ. Anh vẫn cảm thấy không đủ, cúi đầu hôn lên bờ vai trần, còn chưa thỏa
mãn cắn nhẹ một cái, để lại vòng dấu răng nhàn nhạt hồng hồng.
Một đêm mất ngủ. Một người vì thân thể ngổn ngang. Một người
vì ngổn ngang tâm sự.
6. Tiếng gà râm ran, trời còn chưa sáng. Anh mở mắt nhìn người nằm
trong lòng vẫn giữ nguyên tư thế tối qua, không kiềm chế được lại hôn vai chàng
một chút, sau đó nhẹ nhàng xuống giường. Anh cẩn thận vén lại chăn màn, rời khỏi
phòng gọi người hầu đun nước. Cánh tay làm gối đầu cho chàng một đêm đã tê rần.
Sự tra tấn ngọt ngào này cũng không tệ lắm, giống như một giấc mơ. Anh cũng
không ngờ mọi chuyện tiến triển nhanh thế này.
Lúc anh quay lại, chàng đã thức dậy. Chàng chưa mặc áo ngoài,
tóc vẫn buông xõa, ngồi ở mép giường. Chàng đang nhìn câu đối đã ngã màu xưa cũ
được lộng kính treo trên vách, ngẩn người. Mực tàu giấy đỏ, hành thư uyển chuyển
lại không thiếu mạnh mẽ. Nét chữ quen thuộc, ký ức đong đầy.
– Nằm nghiêng một đêm, vai nhức lắm không?
Anh đến bên cạnh, ôm vai chàng, ân cần hỏi. Chàng nhìn anh,
ánh mắt sắc bén, nhưng đã bình thản hơn tối qua.
– Anh và Hoàng tôn đã trao đổi điều kiện gì?
– Hoàng tôn bảo rằng, mọi điều kiện đều do em đến bàn. Hoàng
tôn đúng là tin tưởng em, cũng rất quan tâm lo lắng cho em.
Anh không che giấu sự ghen tị. Chàng quay mặt đi, nén tiếng
thở dài, mặc kệ đôi tay đang xoa vai mình.
Y phục chỉnh tề, dùng xong điểm tâm, hai người cùng nhau đến
từ đường. Lúc anh đưa ra yêu cầu này, chàng thoáng nhíu mày rồi gật đầu. Suốt
đường đi, không ai lên tiếng. Bước qua ngưỡng cửa cao cao, đứng giữa không gian
thâm nghiêm, anh bất ngờ nắm chặt tay chàng, kéo chàng quỳ xuống. Gian nhà rất
lớn, chỉ có hai người, hương khói mờ ảo lượn lờ bay. Những tia nắng sớm mai mỏng
mảnh như tơ lụa soi lên từng lư hương, bài vị và những tấm tranh thờ.
– Ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, cậu cả, cậu ba, cha,
mẹ. Con đưa Duy Châu đến ra mắt mọi người. Hy vọng mọi người chúc phúc cho
chúng con.
Anh bình thản nói, thái độ chân thành nghiêm túc. Anh thật sự
tính chuyện cả đời. Anh tin tưởng nước chảy đá mòn, lửa gần rơm lâu ngày cũng
cháy. Hiện nay, chàng không cam nguyện, cũng sẽ có ngày thuận ý xiêu lòng. Chuyện
nối dõi tông đường đành nhường lại em gái anh. Hai anh em mang họ Trần cũng là
theo họ mẹ. Huống chi, cha mẹ anh cũng đã sớm biết, không mong đợi gì, chuyện
anh đã quyết có đánh chết cũng không đổi được. Lúc nhắm mắt xuôi tay, họ chỉ dặn
dò hai anh em sống cho thật tốt, vui vẻ hạnh phúc, đời người ngắn chẳng tày
gang.
Nói xong, anh kính cẩn bái lạy một mình, không ép chàng. Duy
Châu lưỡng lự một chút, cuối cùng vẫn tuân thủ lễ nghĩa.
– Ông nội của anh họ Huỳnh sao?
Bước ra khỏi từ đường, chàng lên tiếng hỏi, ý tại ngôn ngoại.
Anh không ngạc nhiên, bình thản đáp:
– Phải. Họ Huỳnh. Chính là người đó.
Ông nội của anh, Tiên chỉ Huỳnh Giản Thanh, là người đã phản
bội dân làng, bán đứng Nguyên phi. Ông bà nội của anh đã tự sát ngay đêm Nguyên
phi cùng sáu mươi bảy dân làng thiệt mạng. Tại sao? Bởi vì nếu không giao ra
Nguyên phi, cả làng đều bị giết sạch. Quân Bắc Sơn đâu phải chưa từng thảm sát
cả làng, đặc biệt những làng che chở Chúa Nguyễn. Mấy chục mạng người đổi lấy mấy
trăm mạng người không phải vẫn có lợi hay sao? Thế gian này làm gì có chuyện vẹn
cả đôi đường, lại còn trong cảnh chiến tranh loạn lạc.
Huống chi, Nguyên phi chấp nhận ở lại, đã tự hiểu mình thập tử
nhất sinh, không muốn tiếp tục liên lụy kẻ khác. Cho nên, trước đêm thảm sát,
Tiên chỉ đến gặp Nguyên phi cầu xin tha thứ, đã nhận được một lá thư Người để lại,
hy vọng Chúa Nguyễn sau khi khải hoàng trở về có thể tha tội cho nhà họ Huỳnh.
Nhưng lý đã thông, còn tình chưa đạt, lương tâm càng không cho phép Tiên chỉ an
lành. Hai ông bà lựa chọn cái chết, giữ tròn đạo nghĩa nhân sinh, chỉ tội đứa
con trai mười hai tuổi bị bỏ lại.
– Cha mẹ anh… làm sao có thể cưới nhau?
Chàng cẩn thận hỏi. Anh cười cười nói.
– Tôi cũng không biết rốt cuộc làm sao. Có lẽ là hiểu được sự
cô độc và nỗi đau của nhau chăng? Bi kịch đã xảy ra dù sao cũng là quá khứ.
Anh chỉ nghe kể lại rằng, trước khi ông bà nội qua đời, sợ
dân làng trả thù, đã dặn cha anh cầm theo lá thư trốn thật xa. Nhưng ông đi được
nửa đường lại trở về, bị dân làng bắt nhốt, bỏ đói cho chết. Mẹ anh biết chuyện,
đã xin dân làng giao ông cho bà, không muốn ông chết dễ dàng như vậy, ít ra
cũng phải sống không bằng chết. Đúng là ông đã trải qua một khoảng thời gian muốn
sống không được muốn chết không yên, khi cùng bà thay tên đổi họ, bôn ba khắp
nơi. Nhưng thù oán dây dưa đến cuối cùng lại nảy sinh tình cảm, bằng chứng là
anh và đứa em gái.
Từ khi hiểu chuyện, nhìn cách cư xử của cha mẹ, anh đoán là
ông nhường bà trước, nhiều chuyện đều thuận theo ý bà. May mắn, mẹ anh cũng là
người hiểu biết, không quá ngoan cố. Một gia đình kỳ lạ cứ như vậy mà được dựng
nên.
7. Nắng chiều dát vàng óng ánh lên dòng Cửu Giang mênh mông sóng
vỗ. Gió thổi lồng lộng, bát ngát mây trời. Từng mảng lục bình nở hoa tím ngắt lững
thững trôi. Anh đứng dưới hàng hiên, nhìn chàng ngồi gần đó ngắm hoàng hôn trên
sông. Suốt ngày nay, chàng đã chìm vào thế giới riêng, toàn thân tỏa ra cảm
giác trầm tĩnh tịch mịch. Anh muốn xông vào thế giới đó, nhưng không biết làm
sao. Có lẽ anh đã tính sai rồi, đã quá vội vàng làm hỏng việc. Tâm tính của
chàng sắt đá hơn anh tưởng.
– Chiều gió lớn. Em khoác thêm áo nếu không sẽ cảm lạnh.
Anh bước đến, choàng tấm áo bông dày ấm lên người chàng. Duy
Châu đứng lên nhìn anh, khẽ gật đầu cảm ơn. Hai người lại rơi vào im lặng.
Không khí trầm mặc khiến anh khó chịu, định phá vỡ lại nghe chàng hỏi:
– Vì sao anh ủng hộ Hoàng tôn? Đừng nói là vì tôi. Nếu anh trả
lời như vậy, tôi cũng sẽ khinh thường.
Thanh âm ôn hòa, nhưng câu chữ rất thẳng thắn ác liệt. Anh
nhìn chàng, sau đó mỉm cười bình thản đáp:
– Em đoán đúng. Nếu không có em, tôi vẫn sẽ ủng hộ Hoàng tôn.
Nhưng nếu nói rằng “quốc gia hưng vong, thất phu hữu trách”[6] cũng quá lớn
lao. Trước tiên, tôi chỉ suy nghĩ cho gia đình mình, giống như em và Tổng trấn
mà thôi.
Tổng trấn Gia Định thành bất đồng quan điểm với Thánh
thượng, lại đắc tội Hoàng tử Kiên, chỉ có thể đứng về phía Hoàng tôn Dương. Ông
đang đánh cược, được ăn cả ngã về không. Nếu thắng, có thể trở thành công thần
vinh quang vô hạn. Nếu bại, số phận vẫn như không tranh đấu. Vì trước sau Hoàng
tử Kiên cũng sẽ kiếm cớ thu lại binh quyền rồi diệt trừ ông, giống như đối với
Tổng trấn Bắc thành Nguyễn Khải Chung, chỉ dựa vào hai câu thơ lúc choáng men
say, cũng có thể khép tội mưu đồ tạo phản: “Thử hồi nhược đắc sơn trung tể.
Tá ngã kinh luân chuyển hóa ky”.[7]
Duy Châu, cho tài năng kiệt xuất, cũng không ai trọng dụng,
không chỗ thi triển. Huống chi, chàng còn là học trò nghèo hai bàn tay trắng, bị
thân nhân xem thường ruồng bỏ. Nhưng “Đã mang tiếng ở trong trời đất, phải
có danh gì với núi sông” [8], chàng chỉ có cách tìm người dám thách thức
luật lệ, dám phá vỡ thói thường, như Hoàng tôn Dương để tôn làm minh chủ. Chàng
muốn khẳng định tài năng, muốn chứng tỏ bản lĩnh, để những kẻ đã từng chà đạp
mình phải cúi đầu hổ thẹn, cầu xin tha thứ.
– Tôi chỉ muốn cơ nghiệp họ Trần không bị suy vong như họ Bạch
ở Bắc thành dưới quyền Hoàng tử Kiên mà thôi.
Chàng nghe xong, nhìn anh một lúc, khẽ cười lắc đầu.
– Anh nói đúng. Nhưng cũng đừng xem thường mình, xem thường
luôn cả chúng tôi, những người ủng hộ Hoàng tôn. Anh nói không phải vì “quốc
gia hưng vong”, cũng có nghĩa là đã từng nghĩ đến “quốc gia hưng vong”, không
phải sao?
– Phải. Tôi đã từng, cũng như rất nhiều người chỉ cần biết
suy nghĩ đều hiểu rằng, từ ngày Thánh thượng cầu viện Phú Lang Sa, nghĩa là đã
dẫn sói vào nhà, chẳng khác gì vua Lê mấy chục năm trước.
Đất nước đang đứng trước nguy cơ ngoại bang xâm lấn, triều
đình lại trốn tránh không chịu sửa sai, sử dụng những biện pháp cực đoan mong cứu
vãn tình thế. Bế quan tỏa cảng, chèn ép thương nhân, ngăn cấm truyền đạo, hãm hại
trung thần… Đặc biệt là không chịu tiếp thu tư tưởng tiến bộ, gần đây nhất là
việc năm mươi tám bản điều trần canh tân đất nước của linh mục Nguyễn Trường Ân
bị triều đình bác bỏ không nhìn. Nếu không thực hiện cải cách, không thay đổi
toàn diện, giang sơn này sẽ đến hồi nguy kịch.
– Nhưng như vậy thì sao? Ai dám chắc quyết định của mình ngay
lúc này là đúng hay sai, huống chi còn ảnh hưởng đến vận mệnh đất nước… Cũng giống
như hai bên nội ngoại của tôi năm xưa… Tôi chỉ có thể làm theo lương tri của
mình, còn những lý tưởng lớn lao hơn, cứu nước giúp dân gì đó, với tôi chỉ là
chuyện cười mà thôi.
Anh dừng một chút, lại khẽ cười nói:
– Em có biết vì sao cha mẹ tôi ủng hộ Chúa Nguyễn phục quốc
hay không? Đơn giản vì họ căm ghét quân Bắc Sơn đã hại chết gia đình mình,
không phải vì đại nghĩa gì cả. Lại nói quân Bắc Sơn không phải có công đánh tan
quân Thanh và Xiêm La hay sao? Bọn họ bị gọi là loạn thần tặc tử, nhưng xuất
thân là những người nông dân bị triều đình bóc lột đến tận xương tủy, nên nổi dậy
chống bọn tham quan ô lại, đòi lại quyền sống cho mình. Làm như thế thì có gì
sai? Nhưng đáng tiếc, cướp biển cho dù mặc long bào, đội mũ miện cũng vẫn là cướp
biển. Bản chất khó mà thay đổi được.
Chàng im lặng nghe anh nói hết, đột nhiên vươn tay chạm vào
lòng ngực anh, nơi trái tim đang đập.
– Nghe theo lương tri của anh là được rồi. Tôi tin tưởng anh.
Anh nhìn thấy nụ cười nhẹ hẫng như gió xuân đã tắt lịm từ tối
qua nay trở lại trên khóe môi chàng. Nụ cười thanh tân giàu nhiệt huyết cũng đầy
lạc quan. Anh chợt hiểu vì sao ngay từ lần đầu tiên gặp mặt, mình đã bị thu hút
bởi người này không thể kiềm chế, không thể lãng quên. Một tâm hồn âm u tịch mịch
sẽ luôn khao khát sự trong sáng yêu đời, giống như hai cực nam châm luôn hút
nhau.
Một tay giữ chặt gáy chàng, một tay ôm bờ vai chàng, anh cúi
người hôn lên đôi môi trước mắt. Hành động chính xác cực nhanh, không nhường đường
trốn. Chàng chống cự, bị đẩy vào thân cột hàng hiên. Nụ hôn nhẹ nhàng dần trở
nên mãnh liệt dưới ánh chiều tà, khao khát như sóng vỗ mênh mang không hồi kết.
8. Trời chưa sáng, hơi lạnh theo gió nhẹ bước vào phòng, lay động
bóng ảnh lung linh trên vách. Anh đứng bên giường chải tóc cho chàng, động tác
cẩn thận tỉ mỉ nhưng không thuần thục, vô cùng trúc trắc khó khăn, vì chưa bao
giờ vấn tóc cho người khác. Chàng cũng chẳng tốt hơn bao nhiêu, vẻ mặt vừa nhẫn
nại vừa bất đắc dĩ. Nhưng trách ai được, chàng nhường một bước, người kia sẽ tiến
một thước. Hoàng thương thì vẫn là thương nhân, bản chất tham lam, được voi đòi
tiên, không thay đổi được.
– Tôi xử lý xong chuyện buôn bán ở Hà Tiên, sẽ đến kinh thành
tìm em.
Anh vừa đội khăn cho chàng vừa nói. Nhiệm vụ đã xong sau một
quá trình dài gian khổ. Nửa canh giờ sau, chàng phải lên thuyền trở về Phú Xuân
hồi báo tin tức cho Hoàng tôn Dương. Anh cũng không định giữa chàng ở lâu, vì
hiểu rõ ai cũng nhiều việc. Anh kéo tay chàng, đặt vào một túi gấm đỏ thêu chỉ
vàng hình loan phụng bằng bàn tay. Chàng nhìn anh rồi mở túi. Bên trong có một
hộp vải mềm đựng cái ấn nhỏ độ hai ngón tay, làm bằng ngọc bích, trên ấn khắc
hình tỳ hưu. Chàng nhìn mặt ấn hình vuông khắc bốn chữ “Trần Huỳnh Vạn Phát”,
tay bất giác run nhẹ một chút.
– Chiếc ấn này có thể giúp em lấy tiền ở mọi cửa hiệu của Vạn
Phát. Trước kia, nó là của mẹ tôi. Từ khi bà qua đời, không có ai sử dụng. Cho
nên, chỉ có em mới được dùng chiếc ấn này, không được giao cho bất cứ ai.
Ý đồ của anh rất rõ ràng, lời nói cũng vô cùng mạch lạc.
Chàng không cách từ chối, huống chi làm vậy cũng bằng thừa, càng giống già mồm
cãi láo. Nhưng hai người đều hiểu, nhận cái ấn này, không chỉ là nhận tiền bạc
Vạn Phát, mà còn nhận luôn thân phận “bà chủ” Vạn Phát, cũng như là người nhà họ
Trần. Đây là sính lễ, cũng là điều kiện trao đổi đã bàn.
– Em gái anh thì sao?
Chàng để ấn ngọc lại trong túi, nghiêm túc hỏi.
– Con bé chỉ mới mười tuổi, tương lai còn chưa biết được.
Nhưng em yên tâm, tôi đã chuẩn bị mọi chuyện cho con bé.
Thái độ của anh rất bình thản, lại kiên định. Anh đã
tính xong đường lui cho em gái mình, nếu có bất trắc xảy ra, mới liên hệ Hoàng
tôn Dương. Chàng nghe vậy, im lặng gật đầu.
Thái Xuyên lấy chiếc đàn nguyệt treo trên vách đưa cho chàng.
Chiếc đàn này đã hơn trăm tuổi, trước kia thuộc về một đào nương tên Cầm ở Bắc
thành, từng được thi hào Tố Như ca ngợi tài sắc trác tuyệt. Đàn được làm bằng gỗ
quý khảm xà cừ lấp lánh, qua thời gian dài vẫn còn bền đẹp. Bốn dây tơ mắc vào
bốn trục không còn nguyên bản, được thay thế nhiều lần, nhưng âm thanh vẫn vô
cùng kỳ diệu. Đầu đàn hình lá đề treo một bình an kết bằng chỉ màu lam thẫm. Một
tiếng đàn tuyệt diệu được tạo ra không chỉ nhờ cầm nghệ điêu luyện, mà còn cần
một chiếc đàn tốt.
Đêm qua, anh tặng chiếc đàn cho chàng, mong nghe lại khúc đàn
đã khiến mình tưởng nhớ ngày đêm. Chàng nhận đàn quý, không khỏi cười nói:
– Không sợ. Bởi vì chúng ta không phải họ. Cho dù thế nào,
tôi cũng không rời xa em. Điều kiện trao đổi là đến khi Hoàng tôn lên ngôi,
nhưng tôi hy vọng là cả đời, em vẫn ở bên cạnh tôi.
Anh nhìn thẳng vào mắt chàng, chân thành nghiêm túc. Chàng im
lặng nhìn lại, không đáp lời, lúc sau đưa tay chỉnh lại dây đàn, dạo một khúc
“Cung phụng”.
Đêm qua cũng giống như đêm trước, chỉ không có màn cởi quần
áo. Mặc dù rất tiếc, nhưng anh không dám tiếp tục khiêu chiến khả năng kiềm chế
của mình, cũng không muốn chàng thêm phản cảm. Tương tự như rượu ngon ủ càng
lâu hương càng nồng đậm, tình cảm phải từ tù vun đắp. Huống chi, con người
không phải sắt đá sẽ có lúc mềm lòng. Chàng đã nhường bước, nghĩa là anh càng
nhiều cơ hội.
Trời vừa hửng sáng, người hầu vào bẩm thuyền đã sẵn sàng chờ ở
bến sông. Hai người im lặng ra đến cầu tàu. Chàng ôm đàn đứng trước mặt anh, muốn
nói lại thôi. Những lời anh muốn dặn dò chàng cũng trôi đi mất dạng. Cũng không
phải sinh ly tử biệt, chỉ một tháng lại được gặp nhau, nhưng cảm giác lưu luyến
khó mà ngăn lại. Huống chi, nỗi khổ tương tư vừa được giải, lại tiếp tục nhìn
người rời xa, dù cho người lăn lộn trường đời, trải qua sóng gió cũng không khỏi
trong lòng đau khổ.
Cuối cùng, chàng nói hai chữ tạm biệt rồi quay lưng đi. Chàng
đi mấy bước, anh không ngăn được mình đuổi theo.
– Em chờ tôi.
Anh ôm lấy chàng, hôn lên đôi môi khẽ mở, say đắm ngọt ngào.
Bình minh vừa rạng, nắng sáng lung linh. Gió sông thổi qua, tung bay tà áo.
9. Nắng xuân rực rỡ bao phủ tường thành. Từ xa xa đã trông thấy
Ngọ Môn cùng lầu Ngũ Phụng uy nghi lộng lẫy với mái ngói lưu ly lấp lánh ánh
xanh. Kiến trúc nhân tạo hài hòa giữa khung cảnh thiên nhiên sông Hương núi Ngự
như một bức tranh thủy mặc thơ mộng tuyệt trần. Mười năm trước, Thái Xuyên đứng
một mình ở nơi này để ngắm kinh thành. Mười năm sau, bên cạnh anh lại có thêm một
người, người đã giải xong câu đối trong đêm thanh vắng ở Tân Huyên năm nào.
“Tình cờ gặp nhau lần thứ nhất là duyên, ngẫu nhiên gặp nhau
lần thứ hai là phận. Nhưng cố ý gặp nhau lần thứ ba sẽ là cái gì, em có biết
hay không?”
“Là nợ. Hai người nếu đủ duyên, phận, nợ sẽ phải ở bên nhau cả
đời.”
Anh cầm tay chàng, dẫn bước đến bến sông. Duy Châu vừa từ
quan, đã được Thánh thượng, trước kia là Hoàng tôn Dương, ân chuẩn.
– Thánh thượng có căn dặn gì không?
– Thánh thượng dặn rằng, nếu anh làm chuyện gì có lỗi với
tôi, phải lập tức gặp ngài để cáo trạng.
– Chuyện này cũng cần thiết hay sao?
Anh ra vẻ nghiêm túc suy nghĩ. Chàng bật cười, nụ cười rất
thoải mái nhẹ nhõm. Anh biết chàng đã được tự do, đã được giải thoát khỏi chốn
quan trường quỷ kế đa đoan, người lừa ta gạt. Hơn nữa, chàng càng hài lòng và
thỏa mãn với hạnh phúc hiện tại mà anh mang đến. Mười năm qua, những việc chàng
làm cho người khác đã đủ, hiện nay nên sống cho mình, chẳng có gì phải cắn rứt
lương tâm. Huống chi, tâm nguyện khiến chàng phụng sự Hoàng tôn Dương đã đạt
thành.
Giang sơn đang chuyển mình đổi mới, trăm họ đang cải cách duy
tân. Có thể là đúng, có thể sẽ sai, nhưng với những người hôm nay, đây là lựa
chọn tối ưu nhất. Một lựa chọn ít đổ máu hy sinh, không quá nhiều mất mát.
Chú thích:
Ý nghĩa của “Tiếng tơ đồng” tương tự như “se duyên cầm sắt”,
ngày xưa Đàn Tỳ Bà, xuất thân từ đàn Cầm, cột bằng dây Tơ; đàn Tranh, nguồn gốc
từ đàn Sắt, cột bằng dây Đồng.
[1] Bốn
câu thơ trích từ Truyện Kiều của Nguyễn Du
[2] Lời nói của Tổng trấn Gia Định
thành Lê Văn Duyệt tâu lên vua Minh Mạng trong vụ án xử tội tham nhũng của Phó
tổng trấn Huỳnh Công Lý, cha vợ vua Minh Mạng.
[3] Đoạn đánh cờ lấy từ phần II,
chương 18, cảnh Nhu và Luân đánh cờ, của tiểu thuyết Ván Bài Lật Ngửa và bộ
phim cùng tên do Nguyễn Trương Thiên Lý (Trần Bạch Đằng) viết kịch bản,
Khôi Nguyên (Lê Hoàng Hoa) làm đạo diễn
[4] Câu thơ trích từ “Xuân tiêu” của
Tô Thức (Tô Đông Pha) thời Bắc Tống, nghĩa là “Đêm xuân một khắc đáng ngàn
vàng”
[5] Câu thơ trích từ “Long thành cầm
giả ca” của Nguyễn Du, nghĩa là “Một khúc đàn hay tuyệt từ trời đưa xuống thế
gian”
[6] Tục ngữ Hán-Việt nghĩa là “Nước
nhà hưng thịnh hay lúc suy vong, dân thường cũng phải có trách nhiệm”
[7] Hai câu thơ của Nguyễn Văn
Thuyên, phò mã của vua Gia Long, con trai trưởng của Tổng trấn Bắc thành Nguyễn
Văn Thành, nghĩa là “Sơn tể phen này dù gặp gỡ/Giúp nhau thay đổi hội cơ
này” (Bản dịch của Trần Trọng Kim)
[9] Câu thơ trích từ “Long thành cầm
giả ca” của Nguyễn Du, nghĩa là “Thương cho đối mặt mà không thể nhìn nhận
nhau”
[11] Đàn nguyệt, hay đờn kìm, còn gọi là “quân tử cầm”,
thường đóng vai trò điều khiển trong ban ngũ tuyệt, tứ tuyệt. Đàn dùng độc tấu,
hòa tấu.
Đồng Tháp, 2/10/2016
Bạch Tử
Theo https://eviluriko.wordpress.com/
Theo https://eviluriko.wordpress.com/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét