Thứ Sáu, 30 tháng 11, 2018

Tưởng niệm Trịnh Công Sơn

Tưởng niệm Trịnh Công Sơn
Ngày Trịnh Công Sơn ra đi, khi chiếc xe tang rời con hẻm 47 (đường Phạm Ngọc Thạch, Quận 1, TP HCM), nhiều người đưa tiễn còn nấn ná thu nhặt những bông hoa trên những vòng hoa để lại bên đường. Cùng với độ lùi của thời gian, người ta càng nhận ra cái di sản mà người nhạc sĩ để lại lớn hơn rất nhiều so với những gì đã hình dung cũng như càng cảm thấy sự hiện diện tròn đầy của ông trong đời sống này.
Gần tám năm, hơn mười cuốn sách dày dặn về ông đã xuất hiện, từ tập hợp những bài viết thiên về cảm nhận đến những chuyên khảo dày công biên soạn. Những tiếc nuối về việc Trịnh Công Sơn không quan tâm viết hồi ký hay không có một người chuyên viết tiểu sử ông lúc sinh thời dường như đang dần được đền bù. Âm nhạc của ông không chỉ ngày càng lan rộng trên đường đi của trái tim người Việt mà còn truyền cảm hứng cho những ai muốn tìm hiểu một cách sâu sắc một trường hợp trí thức tiêu biểu như tấm gương phản chiếu những phút giây tuyệt vọng và những niềm hy vọng trong một thời buổi đau thương của đất nước.
Nhiều câu hỏi về cuộc đời và sự nghiệp Trịnh Công Sơn đã được giải đáp. Nhưng nhiều câu hỏi khác vẫn còn lơ lửng: thực sự con số ca khúc ông đã sáng tác là bao nhiêu? Ảnh hưởng nhạc blues đối với ông ở mức nào? Phải chăng “gần như quán xuyến tất cả, âm nhạc của Trịnh Công Sơn diễn ra trong cung la thứ…” như có người phát hiện? Và cái nhận xét mà nhiều người mặc nhiên thừa nhận, rằng ông là một ca nhân - người hát thơ về tình yêu hay người hát triết học về thân phận con người – có cần phải khảo chứng kỹ lưỡng hơn không, khi mà ông chinh phục công chúng không chỉ bằng ca từ mà bằng chính âm nhạc, như ta thấy sức hút của nhạc hòa tấu Trịnh Công Sơn? Hình như có sự chi phối nào đó từ định nghĩa sâu sắc nhưng không có ý nghĩa phổ quát của Tô Thùy Yên về người du ca như “một nghệ sĩ đặc biệt đứng giữa âm nhạc và thi ca, đúng hơn, người du ca là một thi sĩ nhiều hơn là một nhạc sĩ”, dẫn đến nhận xét chưa hẳn là công bằng của một nhạc sĩ đàn anh khi so sánh Trịnh Công Sơn với Ngô Thụy Miên: “Người thi nhân có nhiều hơn trong người thứ nhất, nhưng người nhạc sĩ nổi bật hơn trong người thứ hai”.

Không cần căn cứ Đóa hoa vô thường hay Dã tràng ca, người ta vẫn có thể đặt câu hỏi rằng phải chăng xem Trịnh Công Sơn như một ca nhân là một nhận xét có phần đơn giản. Vì vậy, bên cạnh những nghiên cứu đặc sắc về chất thơ trong ca từ của người nhạc sĩ, có lẽ cần có những khảo sát chuyên sâu về phong cách âm nhạc của ông.
Nhưng người ta cũng có lý khi tập trung nghiên cứu phần lời ở ca khúc Trịnh Công Sơn. Ở người sáng tác ca khúc, qua sự tiếp nhận của công chúng trong những hoàn cảnh từng gây ngộ nhận, phần ca từ rõ ràng ảnh hưởng đến số phận của tác phẩm khi nó chi phối cách đánh giá không chỉ nội dung biểu cảm mà cả đối tượng quy chiếu của bài hát. Lịch sử ca khúc Việt hơn nửa thế kỷ cho thấy Trịnh Công Sơn không phải ngoại lệ. Ở trong nước, nhiều ca khúc của ông sáng tác trước 1975 cho đến nay vẫn chưa được phép chính thức phổ biến. Còn ở hải ngoại một số người vẫn tỏ thái độ nghi kỵ những bài hát ông viết với rất nhiều thành tâm sau ngày hòa bình như Huyền thoại mẹ, Đời gọi em biết bao lần, Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui… Sự nghi kỵ càng dễ tăng lên khi có ý kiến công khai nói rằng ông đã sáng tác bài này bài nọ theo gợi ý hay “đơn đặt hàng” của ai đó.
Thật ra ở Trịnh Công Sơn, dù có thể dẫn đến những tác động khác nhau, khó nói rằng bài hát nào ông đã viết ra mà không xuất phát từ gan ruột của người nghệ sĩ, không phải là một ám ảnh, hay ít nhất, một thôi thúc tự nhiên của tình cảm. Dù đánh giá về nghệ thuật của người đời không bao giờ là thống nhất, có lẽ ông là người có thể hát lại bất cứ ca khúc nào mà không phải cảm thấy ngượng ngùng với lương tri nghệ sĩ của mình. Cả về tư cách công dân lẫn tư cách nghệ sĩ, Trịnh Công Sơn không phải là người “tùy thời”, càng không phải là người “xu thời”.
Trong một lần hàn huyên, Trịnh Công Sơn cười buồn mà nói rằng ông chỉ hy vọng những tình khúc của mình sẽ có một đời sống dài lâu; những bài ca ngợi hòa bình và quê hương đã làm xong sứ mệnh của nó rồi, sẽ khó có một cuộc tái sinh nào nữa. Có lẽ cho đến lúc vĩnh biệt cuộc đời này, ông vẫn không nghĩ rằng đời sống sẽ còn cần nghe lại những bài kinh cầu quê hương của ông. Sự thật không hẳn thế: trong những không gian riêng tư, thính giả Việt vẫn rung động với giọng hát của ông diễn cảm những ca khúc về tình yêu quê hương trong chiến tranh và khát vọng hòa bình.
Không phải ngẫu nhiên mà có ý kiến cho rằng “không ai hát Trịnh Công Sơn bằng Trịnh Công Sơn, kể cả Khánh Ly”. Có lẽ điều này đúng với những bài hát về chiến tranh và quê hương hơn là những tình khúc. Khi diễn đạt những cung bậc của tình yêu nhuốm một thoáng mùi vị nhục cảm, như một dưỡng chất trần gian đầy cám dỗ, giọng ca Trịnh Công Sơn không thể nào “liêu trai” được như Khánh Ly.
Nhưng hát về quê hương thì quả là chỉ giọng hát Trịnh Công Sơn mới nói hết nỗi lòng của tác giả, cùng nỗi đau và niềm hoang mang của một lớp người. So với các tình khúc, những bài hát đó ông viết cho một quần chúng đông đảo và đa dạng hơn, những đám đông bầm dập trong cơn lốc của chiến tranh. Ở đó, ta không còn thấy những ẩn dụ và biểu tượng đan cài, càng không thấy hơi hướng siêu thực trong những khúc ca triết lý. Ở đó là lời tâm sự, lời tự sự hay một lời kêu gọi: Hỡi những con chim đêm sao chưa vỗ cánh. Hỡi những anh nông dân sao chưa về làng. Hỡi những người mẹ già hằng đêm sao khóc? (Đừng mong ai đừng nghi ngại). Ai trách Trịnh Công Sơn cầu kỳ hay bí hiểm trong ca từ, sẽ thấy lúc này ông giản dị hẳn đi: Một sớm lên đường mẹ ra sau vườn hỏi thăm trái bí trên giàn còn xanh…(Người mẹ Ô Lý). Vì ông biết lúc này âm nhạc của ông đang hướng về ai, với ai. Những người già co ro, những em bé loã lồ, những bà mẹ lom khom tìm mộ con trên bãi vắng, những người chị ru con, ru cha bỏ mình, ru đời chỉ còn me với con…, chính họ chứ không phải ai khác là những người “thu phục” Trịnh Công Sơn, một sự thu phục vô điều kiện.
Với Kinh Việt Nam, Ta phải thấy mặt trời …, Trịnh Công Sơn là  nghệ sĩ của nhân dân – một nhân dân đau khổ luôn khao khát hòa bình - và nghệ sĩ của dân tộc – một dân tộc bị cắt chia luôn ước mơ hòa hợp và đoàn tụ: Dù hôm nay tôi chưa về Hà Nội. Dù hôm nay em chưa đến Sài Gòn. Nhưng trong lòng nhau thấp thoáng bóng cờ chung (Chưa mất niềm tin). Trong một hoàn cảnh nghiệt ngã của sự phân ly, người nghệ sĩ còn có thể nói gì khác hơn được nữa, rõ ràng hơn được nữa! Ca khúc Trịnh Công Sơn là tiếng nói của khát vọng hoà giải, vượt lên những chia rẽ và hoài nghi, là chất keo hàn gắn cho một thế giới đầy những hiểm họa có nguy cơ tan vỡ.
Như giao hưởng khúc số 9 của Beethoven mà Trịnh Công Sơn từng bày tỏ niềm ngưỡng mộ, trong tác phẩm của người nhạc sĩ Việt này cũng không nguôi “nỗi khát khao vô hạn ở nghệ sĩ chân chính được mở lại những con đường thênh thang dẫn đến hoan lạc cho bước chân và tiếng cười nói của con người trở về”. Cá nhân, dân tộc và nhân loại hòa quyện trong thế giới âm nhạc  Trịnh Công Sơn. Ngay trong một ca khúc, đó đồng thời là con đường tình nhân (Đường đến tôi chờ em đã quá lâu năm), con đường của một cộng đồng số phận (Đường máu xương chờ lau hết dấu vinh quang) và con đường mênh mông của kiếp người (Cho tôi đi giữa nhân loại đớn đau). Trên những con đường đó, rồi mọi người sẽ cùng trở về, vì yếu tính của con đường là kết nối.
Nếu Nguyễn Ngọc Lan từng băn khoăn từ 40 năm trước, “thân phận những lời ca, những âm điệu ấy là thân phận Do thái lang thang. Kiếp tha hương ngay giữa quê hương mình”, thì bây giờ đây, khi những con đường đang mở ra cho sự đoàn tụ, những ca khúc Trịnh Công Sơn hát về những cánh đồng hòa bình, những giọt máu trổ bông, những đêm vui cờ bay ngập tràn phố xá… phải được trở về với đời sống. Một đời sống cần tụ hội những sinh lực như mùa xuân tụ hội nhựa sống lên cây.
Huỳnh Như Phương
Theo http://www.khoavanhoc-ngonngu.edu.vn/

Danh nhân Nguyễn Trãi: Sự hội tụ những tinh hoa của văn hóa Thăng Long thời Lý - Trần

Danh nhân Nguyễn Trãi: Sự hội tụ những tinh hoa 
của văn hóa Thăng Long thời Lý - Trần 
(Kỷ niệm 1000 năm Thăng Long 
và 630 năm ngày sinh của Nguyễn Trãi)
1. Nguyễn Trãi hiệu là Ức Trai, sinh năm Canh Thân (1380) tại dinh thự của ông ngoại ở Thăng Long và mất ngày 16 tháng 8 năm Nhâm Tuất (19/9/1442) bởi vụ án Lệ Chi viên oan nghiệt, thảm khốc; nguyên quán ở làng Chi Ngại (làng Ngái), huyện Phượng Nhỡn (nay là huyện Chí Linh), Hải Dương; trước đó vài đời, một chi họ Nguyễn ở Chi Ngại đã dời về định cư tại làng Ngọc Ổi, huyện Thượng Phúc, Hà Đông (sau đổi thành làng Nhị Khê, xã Quốc Tuấn, huyện Thường Tín, Hà Tây; nay thuộc Hà Nội). Làng Nhị Khê là một làng quê nằm bên tả ngạn sông Tô Lịch phía Hà Nội chảy về, trù phú, thuần nông và có nhiều nghề thủ công đặc sắc.
Nguyễn Trãi xuất thân trong một dòng tộc, nhiều đời là võ quan cao cấp dưới nhiều triều đại. Dòng họ này có truyền thống cương trực, khảng khái, khí tiết, lập trường thân dân, từng đứng về phía những người thế cô, bị hà hiếp để đấu tranh dũng cảm chống lại cường quyền và bạo lực, vì thế nhiều lần bị tai họa nặng nề với nhiều mức độ khác nhau dưới các triều đại phong kiến. Dòng họ Nguyễn này là một đại tông, gốc ở Gia Miêu ngoại trang, huyện Tống Sơn (nay thuộc xã Hà Long, huyện Hà Trung, Thanh Hóa). Thủy tổ là Định Quốc công Nguyễn Bặc, ông đã cùng với Thái tể Đinh Điền phò tá Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân để thống nhất giang sơn, lập nên nhà Đinh (Đinh Tiên Hoàng 968-979). Hai vị này từng chống lại Lê Hoàn, khi Lê Hoàn (lúc còn giữ chức Thập đạo tướng quân dưới triều Đinh Tiên Hoàng đế) cùng với người tình là Dương Vân Nga có ý định soán đoạt vương triều nhà Đinh. Việc không thành, Đinh Điền bị giết tại trận, còn Nguyễn Bặc sau đó (lúc Lê Hoàn lên ngôi) bị hại và gia tộc bị vạ lây. Nguyễn Quốc, Nguyễn Nộn đều là những vị tướng tài dưới triều Lý Anh Tông, đã cùng Đoàn Thượng dấy binh chống lại phe nịnh thần Tể tướng Đỗ Anh Vũ, việc thất bại, nhiều người trong họ bị tai vạ. Ông cố (cụ nội) là Nguyễn Công Luật (giữ chức Giám quân Thiên Trường - quê hương nhà Trần) và ông nội là Nguyễn Minh Du (giữ chức Quản quân Thiết hổ - một trong năm vị tướng đứng đầu năm đội quân cấm binh bảo vệ Hoàng thành Thăng Long) đã từng đứng về phía Thái úy Trang Định vương Trần Ngạc và Thẩm hình viện sự Lê Á Phu chống lại Tể tướng kiêm Phụ chính đại thần Hồ Quý Ly chuyên quyền, lấn át vua vào cuối thế kỷ XIV (thời vãn Trần). Bị họ Hồ phản kích, ông cố bị sát hại cùng với nhiều người trong thân tộc. Riêng ông nội và ông nội thứ là Nguyễn Tác cùng hai người bác ruột là Nguyễn Sùng và Nguyễn Thư (từng là võ quan cao cấp triều Trần Phế Đế - 1377-1388, sau chuyển làm ở Khu mật viện triều Trần Thuận Tông - 1388-1397) phải chạy về Gia Miêu ngoại trang mới yên thân. Còn cha con Nguyễn Trãi vẫn bình ổn, có lẽ là nhờ uy tín và thế lực của Trần Nguyên Đán.
Ông ngoại là Chương Túc Quốc Thượng hầu Tư đồ Trần Nguyên Đán (1325-1390), hoàng tộc nhà Trần, ông là cháu bốn đời của Chiêu Minh đại vương Trần Quang Khải - con trai thứ của Trần Thái Tông, người sáng lập nhà Trần. Quan Tư đồ là người có học vấn uyên thâm, nổi tiếng thơ văn, giỏi lịch pháp, thiên văn, độn số và là người có công giúp Cung Định vương Tả Tướng quốc Trần Phủ (tức Trần Nghệ Tông 1370-1372, nhường ngôi cho em, và làm Thượng hoàng 1372-1394) tiêu diệt Dương Nhật Lễ để khôi phục nhà Trần, được phong tước hầu, giữ chức Tư đồ quyền ngang Tể tướng.        
Thân phụ là Nguyễn Ứng Long (1355?-1428? (1), sau đổi tên là Nguyễn Phi Khanh vào năm 1400 lúc ra làm quan dưới triều Hồ Quý Ly) lại không theo nghiệp võ. Ông là con rễ của Trần Nguyên Đán, từng đỗ Hoàng giáp (Đệ nhị giáp, có tài liệu ghi ông đỗ Đệ tam giáp, tức Thái học sinh) trong kỳ thi Đình năm Giáp Dần (1374), niên hiệu Long Khánh thứ 2 triều Trần Duệ Tông (1373-1377), nhưng triều đình không trọng dụng bổ chức quan, với lý do “con nhà thường dân mà lấy con gái hoàng tộc” như sử sách có ghi lại (2). Mãi đến khi họ Hồ soán ngôi nhà Trần, thì Nguyễn Ứng Long mới được Hồ Quý Ly ban chỉ dụ mời ra làm quan với chức Hàn lâm Học sĩ, kiêm Tư nghiệp Quốc tử giám (3). Mẹ là Trần Thị Thái (1349-1386), con thứ ba của Trần Nguyên Đán.
Năm 1400, Nguyễn Trãi đi thi Đình, đỗ Thái học sinh khoa thi đầu tiên dưới triều nhà Hồ, năm sau được cử giữ chức Ngự sử đài Chánh chưởng (4). Năm 1407, giặc Minh xâm lược, cha con Hồ Quý Ly bị giặc bắt, nhiều quan lại nhà Hồ bị giết hoặc bị bắt đưa về giam ở Trung Quốc. Riêng Nguyễn Trãi trốn thoát. Theo Đại Việt sử ký toàn thư và theo Lịch triều hiến chương loại chí, mục Nhân vật chí thì “Tổng binh Trương Phụ ép Phi Khanh viết thư gọi ông, ông bất đắc dĩ phải ra hàng. Phụ biết ông không chịu ra làm, muốn giết đi, nhưng Thượng thư Hoàng Phúc thấy mặt mũi khác thường, tha cho và giam lỏng ở thành Đông Quan” (5). Sau đó ông trốn thoát và bắt đầu mười năm tìm đường cứu nước. Lúc này có hai cuộc khởi nghĩa chống Minh của nhà Hậu Trần do Trùng Quang đế và Giản Định đế lãnh đạo, nhưng Nguyễn Trãi không theo, mãi đến năm 1918, ông mới vào Lam Sơn phò giúp Lê Lợi. Buổi đầu của cuộc khởi nghĩa, do lực yếu thế cô, có lúc đội quân khởi nghĩa bị giặc minh đánh tan tác, mỗi người một nơi. Năm 1421, ông trở lại Lam Sơn lần 2, yết kiến Bình Định vương tại Lỗi Giang, dâng Bình Ngô sách, được Lê Lợi tin dùng, đối đãi vào hàng quân sư, cùng bàn bạc việc quân cơ.
Nhờ tài thao lược, chiến lược “Tâm công” cùng tài ngoại giao, tài viết thư thảo hịch mà Nguyễn Trãi đã dùng tấc lưỡi, ngòi bút của mình để dụ hàng quân giặc. Kháng chiến thành công, khi triều đình định công ban thưởng, dù công lao vào bậc nhất, nhưng ông chỉ được ban quốc tính (họ Lê), phong tước Quan phục hầu, chức Thượng thư Bộ Lại, kiêm Nhập nội Hành khiển và trông coi Môn hạ sảnh, tức những chức quan đối nội, lo việc triều đình, ở bậc hai, bậc ba trong hàng ngũ quan chức đời Lê. Nhưng sau đó không lâu bị Lê Thái Tổ nghi oan trong việc Đèo Cát Hãn nổi loạn đòi phiên trấn cát cứ, ông bị tù, còn những vị khai quốc công thần như Phạm Văn Xảo và Trần Nguyên Hãn thì bị bức tử. Khi được tha thì ông bị mất gần hết chức tước, quốc tính. Gần cuối đời, có thể nói, Nguyễn Trãi gặp nhiều bi kịch, vì thế mà ông xin về Côn Sơn làm bạn với với trăng thanh gió mát, vui thú với tùng với mai, thi thoảng mới về Thăng Long khi triều đình có việc cần. Đến năm 1440, lúc này Lê Thái Tông đã trưởng thành, đã dẹp yên bè đãng Lê Sát, nhà vua triệu ông ra làm quan trở lại, dù lần này chức không cao, không to, nhưng Nguyễn Trãi vẫn hăm hở ra, chỉ vì dân vì nước và viết bài Tạ ân biểu nổi tiếng. Cũng vì trở lại lần này mà sau đó ông cùng gia tộc bị cái án oan nghiệt Lệ Chi viên thảm khốc vào tháng 9 năm
1442!
Có thể nói trong cuộc đời, Nguyễn Trãi đã hai lần đứng trước sự lựa chọn. Lần đầu, lúc nhà Trần đang bước dần vào tình trạng khủng hoảng, trở thành thế lực bảo thủ, và Hồ Quý Ly là đại diện cho cái mới với những cải tổ tiến bộ. Cha con Nguyễn Trãi chấp nhận Hồ Quý Ly, dẫu biết rằng chính họ Hồ là kẻ cướp ngôi vua Trần, lại là người trước đó đã từng là kẻ thù của dòng tộc họ nội mình, mà khi tổng kết cuộc chiến, trong Bình Ngô đại cáo, ông đã viết “Nhân họ Hồ chính sự phiền hà; Để trong nước lòng dân oán hận.” và trong thơ chữ Hán, có lần ông đã nêu suy nghiệm của mình về sự tồn vong của lịch sử, triều đại mất là do không được lòng dân, tuy vậy, ông vẫn có lời thơ trân trọng khi viết về Hồ Quý Ly, gọi họ Hồ là anh hùng: “Họa phúc hữu môi phi nhất nhật, Anh hùng di hận kỷ thiên niên - Quan hải” (Họa phúc đều có đầu mối, đâu phải một ngày, Anh hùng để lại mối hận đến mấy ngàn năm - Đóng cửa biển). Lần sau là việc tìm đường cứu nước, tìm chân chúa mà thờ. Ông đã không theo hai cuộc kháng chiến của nhà Hậu Trần (1407-1413) mà phải nghĩ suy cân nhắc, để sau đó mới đến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn vào năm 1418 do Lê Lợi chủ xướng, và trở thành vị khai quốc công thần số một của triều Hậu Lê sơ. Đây là sự lựa chọn đúng đắn, mang tinh thần rộng mở, mà chúng tôi sẽ có dịp trở lại ở phần sau.
Đồng thời, cuộc đời của Nguyễn Trãi có hai điểm lớn đáng chú ý: Một là, Nguyễn Trãi là một thiên tài, một anh hùng dân tộc, một nhân vật toàn tài lỗi lạc và vĩ đại vào bậc nhất trong lịch sử trung đại Việt Nam. Hai là, ông cũng là người đã phải gánh chịu nhiều nỗi oan khiên, oan khuất, thảm khốc nhất do xã hội phong kiến gây ra đến mức hiếm có trong lịch sử dân tộc.  
2. Tìm hiểu cội nguồn của sự hình thành thiên tài Nguyễn Trãi có lẽ không ngoài những nhân tố sau:
- Ảnh hưởng từ dòng họ với truyền thống cương trực, khảng khái, khí tiết cứng cỏi, đấu tranh chống lại cường quyền, bạo lực, chống cái xấu cái ác làm hại nước hại dân.
- Ảnh hưởng sâu đậm tư tưởng, văn hoá và học thuật cùng nhân cách của ông ngoại, của cha, nhất là tư tưởng thân dân, chăm lo cho dân.
- Từng sống đời sống thanh bần, trong sạch giản dị ở Côn Sơn, ở Nhị Khê từ thuở thiếu thời, cũng như lúc cáo quan về Côn Sơn, sống gần gũi với nhân dân; đặc biệt là mười năm phiêu bạt tìm đường cứu nước nên ông thấu hiểu dân tình, đồng cảm những cảnh ngộ của nhân dân.
- Tiếp thu nhiều nguồn văn hoá tư tưởng: trong kinh sách Tam giáo, nhất là Nho giáo; từ truyền thống văn hoá tư tưởng nhân dân; từ tinh hoa văn hoá thời đại Lý - Trần; từ hiện thực thời đại lịch sử; từ thực tế trải nghiệm cuộc sống của bản thân rồi dung hòa, nâng cao thành hệ tư tưởng của thời đại phục hưng dân tộc sau chiến thắng giặc Minh. Tư tưởng của Nguyễn Trãi cũng chính là tư tưởng tiêu biểu cho tư tưởng Đại Việt ở nửa đầu thế kỷ XV. Vì thế, tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi, tuy khái niệm này là của Nho gia nhưng quan niệm của ông có khác chút ít so với Khổng Mạnh, và hoàn toàn khác xa với Tống Nho, tư tưởng đó mang tinh thần thân dân, vì dân. Theo ông, yêu nước chính là yêu dân, thể hiện khát vọng xây dựng đất nước hoà bình, phát triển, nhân dân được ấm no, hạnh phúc, muốn “yên dân”, thì phải “trừ bạo”.
3. Thế thì Nguyễn Trãi đã tiếp thu và thừa hưởng những gì từ tinh hoa văn hóa - tư tưởng của thời đại Lý - Trần?
Thời đại Lý - Trần kéo dài suốt gần 5 thế kỷ, trải qua các triều đại: Ngô (939-965), Đinh (968-980), Tiền Lê (981-1009), Lý (1009-1225), Trần (1225-1400), Hồ (1400-1407), Hậu Trần (1407-1413), trong đó hai triều đại Lý và Trần là lâu dài nhất, tiêu biểu nhất, hình thành nền văn hóa Thăng Long ngời sáng. Đặc trưng của thời đại này mang ba nét cơ bản sau: Một là, thời đại độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, thống nhất cộng đồng; Hai là, thời đại phục hưng dân tộc và phát triển đất nước; Ba là, thời đại khoan giản, an lạc, nhân thứ, rộng mở và dân chủ (6). Nhờ phát triển kinh tế và phục hưng văn hóa mà thời đại này, nhân dân ta đã có một đời sống vật chất tương đối no đủ, một đời sống tinh thần tương đối dễ chịu, trong không khí dân chủ và rộng mở. GS Đặng Thai Mai đã đúc kết tinh thần của thời đại ấy với nét tiêu biểu là “tích cực”, “vui vẻ”, “dễ chịu”, “gần gũi với nhau”, “cởi mở và phong phú’, “rộng rãi và sâu sắc” (7); Còn GS Lê Trí Viễn thì nói thời đại ấy “giàu chất dân chủ và chất rộng mở” (8). Tinh thần thời đại ấy đã tạo nên nền văn hóa Thăng Long có một không hai trong lịch sử dân tộc, mà chủ thể trung tâm của thời đại này là những con người tự tin, hào hùng, dũng lỉệt, phóng khoáng, trong sáng, nhân ái, độ lượng và khoan dung. Thời đại này đã sản sinh những con người rất lạ, rất đẹp, rất đáng kính về nhân cách mà rất khó có thể gặp lại những mẫu hình con người như thế ở các giai đoạn lịch sử tiếp theo.
Có được tinh thần thời đại và mẫu hình những nhân cách tuyệt vời như trên là nhờ lòng yêu nước, yêu con người, nhờ bản lĩnh kiên cường cùng ý thức độc lập tự cường của dân tộc. Điều đó đúng nhưng chưa đủ. Một nhân tố quan trọng khác để làm nên chất Đại Việt của văn hóa Thăng Long còn là nhờ ảnh hưởng tư tưởng từ bi, thấm đẫm tính nhân văn của nhà Phật. Chính giáo lý nhân từ của Phật giáo đã cảm hóa và ảnh hưởng đến xã hội, phong hóa, chính trị của thời đại, nên học giả Hoàng Xuân Hãn đã gọi “đó là đời thuần từ nhất trong lịch sử nước ta” (9). Để sau này, Nguyễn Trãi đã tiếp thu, thừa hưởng và cải biến nâng cao, trở thành đỉnh điểm của văn hóa Đại Việt hồi đầu thế kỷ XV.        
4. Tư tưởng và văn chương Nguyễn Trãi là sự hội tụ những tinh hoa của văn hóa Thăng Long thời Lý – Trần
4.1 Nguyễn Trãi không chỉ chịu ảnh hưởng từ truyền thống của dòng họ, gia đình; được tiếp thu một nền giáo dục có hệ thống và uyên bác cùng tư tưởng thân dân của ông ngoại và cha; từng sống một đời sống thanh bạch, giản dị, gần gũi nhân dân, thấu hiểu dân tình, mà ông còn thừa hưởng những truyền thống quý giá và cao đẹp của lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, còn nếu tính từ ngày đất nước giành lại độc lập sau hơn nghìn năm Bắc thuộc, thì Nguyễn Trãi là sự kết tinh những tinh hoa của thời đại, mà hai triều Lý và Trần là tiêu biểu. Hai triều đại này đã tạo nên một nền văn hoá Thăng Long rực rỡ, thể hiện một tính chất chung: CHẤT ĐẠI VIỆT (10). Ở đó, hai trục tư tưởng chính của thời đại, có truyền thống từ xa xưa của dân tộc là tư tưởng yêu nước và tư tưởng nhân đạo được biểu hiện rõ nét nhất. Hai tư tưởng này phát triển theo tiến trình của lịch sử dựa trên hai cốt lõi vững chắc là tinh thần dân chủ và tinh thần rộng mở. Tư tưởng Nguyễn Trãi, văn chương Nguyễn Trãi, nhất là tập thơ chữ Hán Ức Trai thi tập đã thể hiện rất rõ tính chất Đại Việt với tinh thần dân chủ và rộng mở ấy của thời đại Lý - Trần. Ông đúng là sự kết tinh những gì đẹp đẽ nhất, tinh túy nhất, tinh hoa nhất của thời đại đó, có sự kết hợp với thực tiễn đất nước hồi đầu thế kỷ XV.
Tinh thần dân chủ trong tư tưởng yêu nước của Nguyễn Trãi, cụ thể là quan niệm về dân, tư tưởng thân dân được nhà tư tưởng, nhà văn hoá Nguyễn Trãi bàn bạc sâu và kỹ trong nhiều tác phẩm thuộc loại chính luận và trữ tình như Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Chí Linh sơn phú, Lam Sơn thực lục (11), Băng Hồ di sự lục, Ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập nhưng ở Ức Trai thi tập thì được Nguyễn Trãi thể hiện rõ nhất, đầy đủ nhất và sâu kỹ nhất. Ông từng so sánh vua là thuyền, dân là nước như trong bài chiếu răn Thái tử. Đẩy thuyền, làm lật thuyền là dân, dân có sức mạnh như nước: Tải chu, phúc chu giả, dân dã và Phúc chu, thuỷ tín, dân do thuỷ. Bài Quan hải, Nguyễn Trãi còn phát biểu quan niệm này nhưng có khác hơn. Bài thơ là sự suy nghiệm của ông về lịch sử, về sự sụp đổ của một triều đại để tìm ra nguyên nhân cơ bản của thảm hoạ mất nước là do triều đại đó không được lòng dân. Nhờ suy nghiệm này mà người đọc hôm nay hiểu rõ hơn vì sao cha con Nguyễn Trãi có quan hệ với hoàng tộc nhà Trần, lại ra làm quan cho nhà Hồ mà nhà Hồ là triều đại soán ngôi nhà Trần, làm cho lòng dân oán thán, và chính Hồ Quý Ly là người từng truy sát ông cố và ông nội cùng hai người bác ruột của Nguyễn Trãi, trong sự kiện khi các vị này đứng về phe Thái úy Trang Định vương Trần Ngạc và Thẩm hình viện sự Lê Á Phu chống lại Hồ Quý Ly, lúc họ Hồ đang là Tể tướng, kiêm phụ chính đại thần cuối triều nhà Trần, có ý chuyên quyền. Rồi nhà Hồ mất, nước mất theo, cha bị bắt, ông nghe lời cha trở về tìm cách rửa nhục cho nước, báo thù cho cha. Nguyễn Trãi dù là cháu chắt bên họ ngoại của nhà Trần, nhưng ông không tham gia hai cuộc khởi nghĩa chống giặc Minh do tôn thất nhà Trần lãnh đạo. Để rồi, sau mười năm phiêu bạt, cuối cùng ông tìm đến Lam Sơn tham gia khởi nghĩa, tôn phò minh chủ Lê Lợi, và trở thành vị khai quốc công thần số một của triều Hậu Lê sơ. Việc này không chỉ là sự thể hiện tính dân chủ mà còn bộc lộ tính rộng mở nữa trong tư tưởng của Ức Trai tiên sinh. Theo Nguyễn Trãi, dân có sức mạnh vô địch và vô tận. Dân mạnh thì nước còn, nước phát triển; dân yếu thì nước yếu, có khi nước mất; không có dân thì không có nước.
Băng Hồ di sự lục tuy là bài ký rất cảm động viết về ông ngoại kính yêu, nhưng qua đó có thể thấy Nguyễn Trãi đã kế thừa truyền thống gia đình cùng tiếp thu tư tưởng thân dân, tấm lòng ưu ái vì nước vì dân của ông ngoại.
Trong  Ức Trai thi tập, Nguyễn Trãi nói nhiều về quân thân, ưu ái, tiên ưu hậu lạc, thốn tâm đan, thương sinh tại niệm có đến 21 lần trên 105 bài thơ chữ Hán (12). Tuy đó là lý thuyết của Nho gia với cương thường, trung hiếu, quân thân nhưng ông đã gộp hai đối tượng vua (nước) và dân trong một tình cảm chung là niềm ưu ái và thể hiện bằng một thái độ trách nhiệm cao đối với dân: tiên ưu.
Trong Quốc âm thi tập, nhiều câu thơ được tác giả nhắc lại như một điệp khúc ở nhiều đề mục với các từ như trung hiếu, quân thân, ơn chúa cha; thi thoảng, nhà thơ viết việc nước, ưu ái, ích dân, lòng dân; có khi trừu tượng hơn tấc son, chí cũ v.v.. Tất cả đều cùng một  nội dung với những gì mà Nguyễn Trãi đã viết trong Ức Trai thi tập.
Nói chung, đó là tấm lòng tha thiết sâu nặng của ông đối với quê hương, đất nước, nhân dân. Những bài thơ viết trong thời gian mười năm phiêu bạt tìm đường cứu nước như Loạn hậu cảm tác, Loạn hậu đáo Côn Sơn cảm tác, Quy Côn Sơn chu trung tác, Hải khẩu dạ bạc, Ký cữu Dịch (Dị) Trai Trần công, Thanh minh, Quan hải, Thính vũ, Thần Phù hải khẩu, Thu dạ khách cảm, Tặng hữu nhân v.v... là những bài thơ ăm ắp một nỗi niềm sâu nặng đối với nhân dân, đối với quê hương. Chẳng hạn, Loạn hậu cảm tác là sự đau thương của nhà thơ đối với nhân dân bị giặc ngoại xâm giày xéo; là niềm bi thiết cho thân phận mình muốn cứu nước cứu dân nhưng bất lực. Hải khẩu dạ bạc nhắc đến việc chưa báo ơn nước, đành ôm gối lạnh thao thức suốt năm canh. Lưu ý là trong hệ thống khái niệm của phong kiến, quốc ân tức ơn nước cũng chính là quân ân tức ơn vua. Theo ông, mệnh đề trung quân ái quốc của Nho gia chính là ái dân. Trung với vua chính là yêu nước, mà yêu nước đồng nghĩa với yêu dân, vì quốc dĩ dân vi bản (nước lấy dân làm gốc), dân vi bang bản (dân là gốc của nước). Như vậy, trung với vua thống nhất với yêu nước, thương dân. Vua - nước - dân là một. Đó cũng là niềm thương xót sinh linh vạn tính, thương sinh tại niệm, thương cảm bà con khốn khó nơi quê nhà, thương nhớ bè bạn, nhớ mồ mả cha ông không người sửa sang hương khói, nhớ quê, nhớ bà con ai mất ai còn trước ngọn giáo làn tên lưỡi gươm của quân xâm lược trong những tháng năm bị giặc chiếm đóng. Cho nên nỗi niềm yêu nước thương dân là tâm sự thường trực trong tâm hồn ông, là niềm thao thức khôn nguôi trong thơ văn của ông.
Những bài thơ viết lúc kháng chiến mới thành công như Hạ tiệp cũng thể hiện tinh thần dân chủ, luôn luôn chăm lo cho dân. Những bài thơ này dù ít nhiều mang tính thù phụng thù tạc, nhưng vẫn thể hiện niềm vui mừng của tác giả đối với đất nước được thái bình, nhân dân rồi đây sẽ được ấm no hạnh phúc, sống trong cảnh hòa bình, đầy tình thân ái.
Những bài thơ viết khi không còn điều kiện để thi thố tài năng, thực hiện hoài bão như Ngẫu thành, Tức cảnh, Mạn hứng cũng mang nặng nỗi niềm dân nước. Bài Ngẫu thành tả cảnh sống nhàn nhã của một ông quan lạnh, nhà cửa im ỉm, không ngựa xe, không người qua lại. Nhà thơ phải đốt gỗ bách cho khói lan toả khắp nhà. Lạnh là do nhà vắng hay vì tấm lòng Ức Trai đã nguội lạnh với công danh? Vậy mà mở đầu bài thơ lại là nỗi vui mừng! Vui hay buồn? Kỳ thực bên trong là nỗi đau xót khôn nguôi của một người luôn nghĩ đến dân đến nước mà không làm gì được cho dân cho nước. Hai bài Tức cảnh và  Mạn hứng cũng vậy. Nhà thơ nói nhiều về thương sinh tại niệm; Quân thân tại niệm độc tiên ưu. Phải chăng, giữa chốn triều quan, chỉ mỗi Nguyễn Trãi là người cô độc? là ông quan hay là ẩn sĩ? Triều quan chẳng phải, ẩn chẳng phải như trong thơ Nôm, ông đã từng viết?
Bên cạnh tinh thần dân chủ, trong thơ Nguyễn Trãi còn bộc lộ tinh thần rộng mở. Tinh thần này thể hiện ở vấn đề quan niệm về cái lẽ xuất - xử, hành - tàng của nhà thơ. Dường như chuyện xuất hay nhập của Nguyễn Trãi có điều gì đó còn vướng mắc trong suy nghĩ của ông, nó không dứt khoát như một số nhân sĩ khác trước ông như Chu Văn An hoặc sau ông như Nguyễn Bỉnh Khiêm. Đó là sự linh hoạt mềm dẻo trong sự chọn lựa tìm hướng đi sao cho đúng, miễn là hướng đi ấy có ích cho dân cho nước. Ông là con cháu của nhà Trần, lại ra làm quan cho nhà Hồ, nhà Hồ mất, ông không theo hai vua nhà hậu Trần kháng chiến mà lại phiêu bạt, cuối cùng lại ra giúp Lê Lợi, như trên có nói. Sự lựa chọn này hẳn có lý do riêng, nhưng cũng đủ thấy tinh thần rộng mở trong suy nghĩ của ông. Tinh thần rộng mở này có cái gốc vững chắc để ông làm chỗ dựa là về mặt chính trị, có thể ông nghĩ họ nào làm vua cũng được, ai là người lo cho nước cho dân, thật sự vì nước vì dân thì ông khuông phò, tin theo.
Tinh thần rộng mở còn thể hiện ở chỗ vì nhân dân hai nước, vì tình hòa hiếu đôi bên, và cũng vì nghĩ đến cái kế sâu rễ bền gốc lâu dài mà Nguyễn Trãi đã khuyên chủ tướng Lê Lợi không tấn công thành Đông Quan trong khi giặc đang núng thế, để tránh cái cảnh máu đổ đầu rơi mà trái lại khuyên giặc ra hàng; hơn thế còn tha tội chết, cấp phương tiện và lương thực cho chúng rút quân về nước một cách an toàn tuyệt đối. Thật đúng là mưu kế kỳ diệu, cũng là hiếm thấy xưa nay như Nguyễn Trãi đã tổng kết trong Bình Ngô đại cáo. Đó là nhân nghĩa! Đây đúng là sự kết tinh văn hoá tư tưởng của dân tộc suốt gần năm trăm năm thời Lý - Trần, dựa trên cái cốt lõi dân tộc vững chắc, bên cạnh tiếp thu những yếu tố tư tưởng tích cực của Nho của Phật, mà những yếu tố này phù hợp với mình, có lợi cho mình rồi ông biết nâng cao lên chót vót sáng rỡ.
Nguyễn Trãi là nhà Nho nhưng trong thơ văn của ông không chỉ nói tiếng nói của Nho gia mà còn có cả tư tưởng của Phật và Lão - Trang. Hình ảnh nhà quan thanh vắng giống như cảnh nhà chùa, và người chủ nhà có tấm lòng trong veo sự đời, chẳng khác nào cái tâm thanh tịnh của nhà sư (Tiêu nhiên hoạn huống tự tăng gia - Mạn hứng 5). Lên chơi chùa Tiên Du mà lòng ngộ đạo Thiền, cái tâm đốn ngộ vô ngôn (Tiên Du tự). Bạn cũ đến Côn Sơn thăm, thức trắng đêm tâm sự, hôm sau tiễn bạn về núi thì ông nghĩ rồi ta cũng theo đạo Thượng thừa Thiền thôi (Tống tăng Đạo Khiêm quy sơn). Đến Bảo Phúc đề thơ, cho rằng chốn ấy thật đáng cho ta ẩn. Lời kêu gọi về đi, sao không về trong Côn Sơn ca, mang cả tinh thần dung hợp tam giáo. Ở đây, cái hành và tàng của Nho gia có khi bị động, cứng nhắc thì đã có cái nhập mà xuất, xuất mà nhập uyển chuyển của Phật, của Đạo (Lão - Trang) bồi bổ thêm, bổ sung thêm cho tư tưởng của ông.
Cái u tịch của Phật cùng cái thanh khiết của Đạo đã hòa trộn, làm cho tư tưởng ông có sự hài hòa, thăng bằng, mềm dẻo. Nguyễn Trãi là người giữ vững sự thăng bằng ấy với một bản lĩnh siêu việt, phi thường: vững chắc mà thanh cao, yêu nước thương dân là trên hết. Đây cũng chính là mẫu người, là tinh thần của nhà vua - Thiền sư Trần Thái Tông trong Thiền tông chỉ nam ca (hiện chỉ còn bài Tựa), trong Khoá hư lục mà Nguyễn Trãi đã tiếp thu và kế thừa.
Tinh thần rộng mở, dân chủ của thời đại Lý - Trần, thời đại phục hưng mọi giá trị văn hoá tinh thần truyền thống sau hơn ngàn năm lệ thuộc phương Bắc, do nhiều nguyên nhân, Nguyễn Trãi đã tiếp thu, thấm nhuần được tinh thần đó của thời đại một cách sâu sắc, rồi phát huy rực sáng trong thực tiễn đấu tranh giải phóng dân tộc và trong cả thời bình lúc dựng xây đất nước hồi đầu thế kỷ XV. Nguyễn Trãi đã từng tâu với vua Lê Thái Tông: Kể ra, thời loạn dùng võ, thời bình dùng văn. Ngày nay, đúng là lúc nên làm lễ nhạc. Song không có gốc thì không thể đứng vững, không có văn thì không thể lưu hành. Hòa bình là gốc của nhạc, thanh âm là văn của nhạc. Thần vâng chiếu làm nhạc, không dám không hết lòng hết sức, nhưng vì học thuật nông cạn, sợ rằng trong khoảng thanh luật khó được hài hòa. Xin bệ hạ rủ lỏng yêu thương và chăn nuôi muôn dân, khiến cho các nơi làng mạc, thôn cùng xóm vắng không còn một tiếng oán giận than sầu, đó là không mất cái cỗi gốc của nhạc vậy” (13). Nói về âm nhạc mà Nguyễn Trãi đã nêu lên mối quan hệ giữa “gốc” và “văn”, giữa “hòa bình” và “thanh âm”, tức mối liên hệ giữa nội dung và hình thức của nghệ thuật, mà mối liên hệ này gắn bó chặt chẽ với hiện thực đời sống nhân dân. Vì thế, lời tâu ấy càng thể hiện sâu đậm tấm lòng ưu ái rừng rực “Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông” với dân với nước của Ức Trai tiên sinh!
Cũng cần lưu ý là, từ cuối thế kỷ XIV, trong nội bộ dòng họ, gia tộc của Nguyễn Trãi đã có sự nhận thức khác nhau về lịch sử, về lẽ sống. Ông cố và ông nội theo Thái uý Trang Định vương Trần Ngạc chống lại Hồ Quý Ly, thất bại nên bị họ Hồ sát hại, vạ lây cả gia tộc. Cha con ông lại theo Trần Nguyên Đán, có thái độ ứng xử mềm dẻo hơn nên được bảo toàn cả gia đình. Sau hai cha con lại làm quan cho nhà Hồ. Dù đi theo người nào chăng nữa thì cuối cùng, tất cả cũng đều xuất phát từ lòng yêu nước thương dân, vì dân, lo cho dân, thân dân, nhưng cách thức thể hiện mỗi người một khác. Đó cũng là một biểu hiện của tinh thần rộng mở.
Trong bước ngoặt của lịch sử, Nguyễn Trãi đã tỉnh táo tìm ra lẽ phải, tìm ra hướng đi đúng, lẽ sống đúng. Nguyễn Trãi trở thành vĩ nhân, là người kết tinh kiệt xuất những giá trị tinh hoa văn hoá, tư tưởng, văn học của 5 thế kỷ. Dường như những giá trị tinh túy nhất của thời đại lịch sử đã hội tụ nơi ông, vì ông hiểu rõ và nắm chắc quy luật vận động của lịch sử, kết hợp sự tự vận động bản thân mình trong cuộc sống, biết đi tìm lẽ sống đúng, biết tự đổi mới theo hướng đi lên để xây dựng một cuộc sống cho dân cho nước tốt đẹp hơn, bằng một hành động: lo nước thương dân. Điều đó còn lý giải tại sao một người cháu mang dòng dõi nhà Trần lại ra làm quan cho nhà Hồ, mà nhà Hồ là người đã giết hai ông cố và họ nội của mình! Họ Hồ mất, đất nước mất, ông lại theo Lê chiến đấu để giải phóng quê hương, đem lại tự do thái bình cho nhân dân. Thời nhà Hồ, những chức quan được giao cho hai cha con ít nhiều cũng góp phần đào tạo những con người trí thức để sau đó chung sức dựng xây sự nghiệp đại phục hưng của dân tộc Đại Việt sau ngày chiến thắng giặc Minh xâm lược, mà sự nghiệp phục hưng này, thời Lý - Trần đã đặt nền tảng. Trong những đại trí thức của thời đại thì Nguyễn Trãi là mẫu hình trí thức tiêu biểu nhất, sáng chói nhất, vĩ đại nhất, tinh hoa nhất của thời đại đó.
4.2 Về văn chương, trước hết, Nguyễn Trãi là con cháu nhà Trần, trên phương diện văn hoá tư tưởng và văn học, ông đã chịu ảnh hưởng có thể nói là sâu đậm nơi ông ngoại, nơi cha, lại kế thừa được những thành tựu rực rỡ của mấy trăm năm văn học Lý - Trần.
Ở văn chính luận, thời Lý - Trần, loại văn chính luận, nhất là thể văn bang giao thư tín nhằm đấu tranh ngoại giao với phương Bắc trong cuộc đấu trí gay go và căng thẳng, ta đã có thành tựu đáng kể, chẳng hạn những bức thư của các vua nhà Trần gởi cho nhà Nguyên Mông. Vì thế mà trong phong cách văn chính luận của ông mềm mại mà sắc nhọn, nhẹ nhàng mà đanh thép, lập luận chặt chẽ, lời lẽ hùng hồn, lịch sự nhún nhường mà có khí thế áp đảo đối phương, tư thế đứng ở tầm cao, trên kẻ thù. Nhưng không chỉ kế thừa mà văn chính luận của ông còn vượt lên trên, đánh dấu một bước tiến mới vững vàng và sáng tạo.Chẳng hạn, ở những bức thư trong Quân trung từ mệnh đó là sự nhất quán có tính hệ thống trong tư tưởng, trong kết cấu lô gíc, trong cách biện luận trực tiếp với đối phương, là sự vận dụng thành công và tuyệt vời binh pháp “biết người biết ta, trăm trận trăm thắng” nên tùy từng đối tượng nhận thư mà ông có cách nói riêng, viết riêng. Tất cả đều xuất phát từ tư tưởng nhân nghĩa. Ở Bình Ngô đại cáo lại là một bước phát triển mới trong sáng tạo hình tượng và trong trình độ tổng kết lịch sử, dù trước đó ta đã có Chiếu dời đô của Lý Thái Tổ, có Phạt Tống lộ bố văn của Lý Thường Kiệt và Dụ chư tỳ tướng hịch văn của Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn. Cái mới ở đây là Nguyễn Trãi đã tổng kết sự vận động phát triển đi lên của lịch sử nước nhà. Bài văn không dài, nhưng những diễn biến lịch sử phức tạp trong 21 năm của đất nước bị ngoại bang thôn tính và cai trị, được ông đúc kết đầy đủ, tài tình, rất thuyết phục, mà người đời sau khen là Thiên cổ hùng văn (lời của Vũ Khâm Lân, nửa đầu thế kỷ XVIII, trong sách Đại Việt sử loại tiệp lục). 
Đặc biệt, sự tổng kết này còn cao hơn, ở chỗ đạt đến một ý nghĩa có tính khái quát lớn về quy luật lịch sử cả ngàn năm với những truyền thống cao quý của dân tộc: văn hiến, cương vực lãnh thổ, phong tục, bình đẳng và độc lập, chống ngoại xâm oai hùng, nhân nghĩa, khát vọng hoà bình v.v...
Ở tập thơ chữ Hán Ức Trai thi tập hiện còn 107 bài (14), chủ yếu là thơ cách luật và đa phần là thất ngôn bát cú. Con số thống kê sau về thể loại:
+ Ca: viết theo thể trường đoản cú, chỉ có 01 bài là Côn Sơn ca.
+ Hành: chỉ có 01 bài là Đề Hoàng Ngự sử mai tuyết hiên
+ Ngũ ngôn bát cú: 05 bài, đó là Du sơn tự, Giang hành, Thính vũ, Tặng hữu nhân, Dục Thuý sơn.
+ Thất ngôn tứ tuyệt: 10 bài, đó là Đề Bá Nha cổ cầm đồ, Mộng sơn trung, Đề Vân Oa, Ngẫu thành, Trại đầu xuân độ, Mộ xuân tức sự, Thôn xá thu châm, Vãn lập, Đề sơn điểu hô nhân đồ, Đề Đông Sơn tự.
+ Thất ngôn bát cú: những bài còn lại tất cả là 73 bài.
+ 17 bài tồn nghi, trong đó có  05 bài thất ngôn tứ tuyệt, 12 bài thất ngôn bát cú.
Như vậy về hình thức thể loại, ngoại trừ hai bài Côn Sơn ca và Đề Hoàng Ngự sử mai tuyết hiên theo cổ phong, để dễ thể hiện tư tưởng, tình cảm phóng khoáng, hào mại thì còn lại, thơ chữ Hán của Nguyễn Trãi thường dùng thể thơ cách luật và đã tuân thủ những yêu cầu nghiêm ngặt, có tính quy phạm của thể loại.
Ở lĩnh vực thơ, thơ chữ Hán đời Trần, đặc biệt là thơ cách luật đã đạt đỉnh cao, là giai đoạn thơ hay nhất trong lịch sử thơ chữ Hán của nước ta như Lê Quý Đôn đã nhận xét. Ấy vậy mà ông đã tiếp thu thành tựu đa dạng của nền thơ ấy để nâng lên thành đỉnh cao của thơ ca thế kỷ XV. Qua thơ, người đọc hôm nay mới thấu hiểu tâm hồn ông: nhân ái, phong phú, tinh tế, phóng khoáng, sáng tạo, tài hoa, trong sáng, giản dị. Điều này chắc chắn ông đã kế thừa hồn thơ của ông ngoại của cha đậm tính hiện thực và sáng ngời tư tưởng thân dân. Và điều đó cũng để lý giải tại sao, ông sinh ra và lớn lên vào cuối thời vãn Trần, nhưng phong thái và phong cách thơ ông có nét gần gũi với thơ ca thời thịnh Trần. Thơ ông hội tụ vẻ đẹp lấp lánh của thơ ca năm thế kỷ, nhưng có phần vượt lên trên. Ông đúng là tinh hoa của nhiều thế kỷ dồn tụ lại. Tư tưởng của ông và thơ văn ông có nét hào hùng của Lý Thường Kiệt, Trần Quốc Tuấn, Trần Quang Khải; có chất minh triết thanh thoát và hồn nhiên của thơ Thiền; có niềm lo đời u hoài man mác của Chu Văn An; có cái ung dung khoáng đạt hào sảng của Trần Quang Khải; có nét trữ tình bay bướm, phóng khoáng cùng thiền vị sâu lắng của Huyền Quang; có tấm lòng yêu cuộc sống, yêu nhân dân của Trương Hán Siêu, Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Trung Ngạn, có tình cảm nồng hậu với cuộc đời, ấm áp với nhân dân của Trần Nguyên Đán, Nguyễn Phi Khanh; và có chút chán chường mà thanh thoát đáng ưa của thơ ca Bích Động thi xã (Trần Quang Triều, Nguyễn Sưởng, Nguyễn Ức), cùng có chút niềm bi tráng của Đặng Dung.
Dù là thơ chữ Hán nhưng ngôn ngữ trong thơ ông trong sáng, giản dị, tinh tế dễ hiểu, kín đáo mà trầm lắng, đậm chất suy tư, trăn trở, phù hợp với những ưu tư của ông về dân về nước. Ông ít dùng điển cố điển tích, nếu có thì những điển ấy cũng không đến nỗi cầu kỳ, rắc rối khó hiểu. Người đọc có thể chưa thông hiểu hết điển nhưng vẫn có thể hiểu được ý chính của câu thơ, bài thơ.
Có thể thấy, thơ chữ Hán của Ức Trai không vụ hào nhoáng, không cầu kỳ gọt giũa câu chữ, không gò bó, không gieo vần hiểm hóc, ít dụng công thôi xao và kỹ xão nhưng vẫn giữ được tính cao quý, trang nhã, ý tại ngôn ngoại của thơ cách luật mà văn học cổ điển đòi hỏi như là một tiêu chí, thể hiện đặc trưng của nó. Nói chung, bút pháp của ông thanh thoát, thể hiện cảm xúc tinh tế trước cảnh vật với liên tưởng có khi bất ngờ thú vị.
Quốc âm thi tập hiện còn 254 bài. Đây là tập thơ Nôm cổ nhất hiện còn và là tài sản tinh thần vô giá của dân tộc ta. Rất tiếc là thơ Nôm của Nguyễn Thuyên, của Chu An, của Hồ Quý Ly… do binh lửa, thiên tai hiện không còn. Chỉ còn lại mấy tác phẩm Nôm lẻ của vài tác giả Lý - Trần: một bài Giáo trò tương truyền của Từ Đạo Hạnh?; một bài phú Cư trần lạc đạo và một bài ca Đắc thú lâm tuyền thành đạo của Trần Nhân Tông; một bài phú Vịnh Vân Yên tự của Huyền Quang; một bài Giáo tử phú tương truyền của Mạc Đĩnh Chi?; một bài thơ 4 câu đầy tình tứ tương truyền của Điểm Bích?; một bài thơ Cầu siêu Nguyễn Biểu tương truyền của vị sư chùa Yên Quốc xứ Nghệ?; và nếu danh y Nguyễn Bá Tĩnh tức Tuệ Tĩnh thiền sư là người sống vào thời vãn Trần (nửa cuối thế kỷ XIV) thì ta có thêm hai bài phú Nôm nữa, đó là Nam dược Quốc ngữ phú và Trực giải chỉ Nam dược tính phú. Thật quá ít ỏi, nên tập thơ Nôm của Ức Trai đáng quý biết bao! Nếu so sánh với thơ Nôm thời Hồng Đức cuối thế kỷ XV thì vẫn là tiếng Việt đấy nhưng nặng tính cung đình và bác học, chứ không trong sáng, nhuần nhị, tinh tế và tự nhiên như thơ Nôm của Nguyễn Trãi đã có trước đó mấy chục năm. Ông dám đem tiếng Việt dân dã, mộc mạc, thông tục cùng những hình ảnh cảnh vật đời thường vào thơ ca như bà ngựa, chú vằn, bè muống, lãnh mồng tơi, bụi chuối, núc nát, cò que, ruột ốc, niềng niễng, đòng đòng, lúc nhúc, trái hoè, ngặt… thật hoàn toàn xa lạ với ngôn ngữ bác học của thơ chữ Hán. Ông còn dám cách tân thơ luật Đường, rời bỏ niêm luật ngặt nghèo, câu thúc câu chữ của thơ cách luật, để thay vào đó là thơ 6 tiếng, hay 6 tiếng xen 7 tiếng và đặt chúng ở nhiều vị trí khác nhau trong bài, mà vẫn không đánh mất yêu cầu đối, niêm của thơ cách luật.
Theo thống kê của Nguyễn Huệ Chi và Hoàng Trung Thông thì ở Quốc âm thi tập trong 159 bài bát cú có 391 câu thơ 6 tiếng (dòng 1 có 50 câu; dòng 2 có 43 câu; dòng 3 có 56 câu; dòng 4 có 56 câu; dòng 5 có 54 câu; dòng 6 có 54 câu; dòng 7 có 37 câu; dòng 8 có 41 câu), và trong 25 bài tứ tuyệt có 35 câu 6 tiếng (dòng 1 có 08 câu; dòng 2 có 09 câu; dòng 3 có 08 câu; dòng 4 có 10 câu). Tổng cộng có 184 bài thơ thất ngôn xen lục ngôn với 426 câu lục ngôn (15). Trong khi đó theo Phạm Thị Phương Thái trong luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ và thể thơ trong Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi, thì có 186 bài thơ thất ngôn xen lục ngôn, trong đó có 437 câu lục ngôn ở các vị trí không cố định (16). Chúng tôi đã thử kiểm tra lại và nhận thấy con số thống kê trong công trình của Phạm Thị Phương Thái là chính xác. Thống kê trên cho thấy ở thơ bát cú các cặp thực và luận buộc phải đối nhau thì Nguyễn Trãi vẫn tuân thủ theo yêu cầu của thể loại, dù chỉ là 6 tiếng. Điều muốn lưu ý là trong thơ Nôm, Nguyễn Trãi đã mạnh dạn đưa nhịp 3 vốn là nhịp trong thơ song thất của ta vào thơ cách luật, mà dạng nhịp này duy nhất trước đó Trần Thánh Tông đã có một lần thể nghiệm thành công ở bài thơ chữ Hán Hạnh Thiên Trường hành cung mà Hồ Nguyên Trừng đã hết lời ngợi ca bài thơ này trong Nam Ông mộng lục (17), chẳng hạn như bài Ngôn chí số 21 (Dấu người đi/ là đá mòn; Cửa song giãi/ xâm hơi nắng; Tiếng vượn kêu/ vang núi non) và Ngôn chí số 15 (Vừa sáu mươi/ dư tám chín thu) hay bài Tự thán số 76 (Rượu đối cầm/ đâm thơ một thủ, Ta cùng bóng/ mây nguyệt ba người). Ông còn thay thế chữ Hán bằng chữ Nôm tiếng Việt tương đương như Tam kính cúc bằng Ba đường cúc; hành chỉ bằng đi nghỉ; quyền môn bằng cửa quyền; phù vân bằng mây nổi; hồng quần bằng quần đỏ. Trong thơ Nôm, Nguyễn Trãi còn đưa ca dao, tục ngữ, thành ngữ vào thơ với thành tựu mới, ví dụ như Bảo kính cảnh giới 148 (Ở bầu thì dáng ắt nên tròn; Đen gần mực, đỏ gần son).
Ở đây, Nguyễn Trãi đã kế thừa và vận dụng thơ luật của Trung Hoa để sáng tác bằng chữ Nôm thể hiện tiếng nói của dân tộc. Cái đáng quý và cũng là đóng góp to lớn của Nguyễn Trãi ở chỗ là ông đã dũng cảm vượt thoát thơ cách luật để sáng tạo ra một thể loại mới: dùng câu thơ lục ngôn xen với câu thơ thất ngôn để tạo ra thể thất ngôn xen lục ngôn, với những câu thơ lục ngôn ở nhiều vị trí khác nhau, như trên đã thống kê. Thi thoảng, ông còn dùng nhịp lẻ trong thơ Đường luật bát cú. Đây là nhịp đặc thù của thơ song thất lục bát Việt Nam trong cặp song thất, mà ở trước đã nói. Ông còn mạnh dạn đưa vào thơ cách luật (vốn là thể thơ mang tính bác học và cao quý) những từ ngữ đời thường, những hình ảnh dung dị của cuộc sống vào thơ Nôm, vì thế ở góc độ thi pháp, có thể thấy Nguyễn Trãi là nhà thơ đầu tiên cắm cái mốc phá vỡ tính quy phạm, khuôn thước của thơ cách luật để thổi vào đó cái hồn dân tộc.
Hình ảnh thiên nhiên trong bút pháp thơ Nôm của Nguyễn Trãi có nét khác với thơ chữ Hán. Đó là sự trong sáng, giản dị, tinh tế, dạt dào cảm xúc, tràn trề thi hứng, với những liên tưởng bay bổng bất ngờ, biểu hiện qua một ngôn ngữ mộc mạc dân dã, đậm tính dân tộc.
Ông xứng đáng được tôn vinh là người đặt nền cho văn học thời đại khai sáng, mở đầu cho nền thơ cổ điển Việt Nam. 
5. Tóm lại, muốn hiểu tư tưởng - văn chương Nguyễn Trãi, muốn lý giải đến ngọn nguồn về thiên tài Nguyễn Trãi, danh nhân văn hóa Nguyễn Trãi thì phải đặt Nguyễn Trãi trong tiến trình phát triển của lịch sử, của văn học, để xem xét quá trình tiếp thu kế thừa và sáng tạo của ông, nhất là phải nhìn từ phía thời đại Lý - Trần thì mới thấy hết cái vĩ đại trong văn chương, học thuật và tư tưởng của ông, như trên có nêu. Ông đúng là sự kết tinh những tinh hoa văn hóa tư tưởng của thời đại Lý - Trần rồi vận động nâng cao lên rực rỡ hồi đầu thế kỷ XV, trong thực tiễn chiến đấu vệ quốc của dân tộc.
Với lịch sử dân tộc, Nguyễn Trãi là nhà tư tưởng vĩ đại, là danh nhân văn hoá, nhà quân sự lỗi lạc, nhà chính trị và ngoại giao tài ba mà trải qua nhiều biến động của lịch sử, bao thế hệ vẫn tôn vinh và thừa nhận.
Với lịch sử văn học, Nguyễn Trãi là nhà khai sáng, tấm lòng và văn chương của ông rực sáng như Lê Thánh Tông ngợi ca “Ức Trai tâm thượng quang Khuê tảo” (bài Minh lương, tập Quỳnh uyển cửu ca), là “núi Thái Sơn”, là “sao Bắc đẩu”, là người có tài “Kinh bang hoa quốc cổ vô tiền” (18), là “sông Giang sông Hán trong các sông, sao Ngưu sao Đẩu trong các sao” (19), là nhà thơ đặt nền móng cho giai đoạn khai sáng của nền văn học cổ điển Việt Nam.
Đến đây, có thể mượn lời của nhà triết học Duy vật biện chứng F. Ăngghen để nói về thiên tài Nguyễn Trãi. Ăngghen đã từng nói về những con người khổng lồ được sản sinh từ hiện thực lịch sử thời Phục hưng ở châu Âu như sau: “khổng lồ về năng lực suy nghĩ, về nhiệt tình và tính cách, khổng lồ về mặt có lắm tài, lắm nghề và về mặt học thức sâu rộng” (20). Thế kỷ XIV, XV ở Việt Nam có khác châu Âu, nhưng những đòi hỏi cấp thiết của lịch sử có thể giống nhau, buộc phải sản sinh những con người khổng lồ mà Nguyễn Trãi là sản phẩm kết tinh những tinh hoa văn hóa tư tưởng của thời đại, tính từ thời Lý - Trần (thế kỷ X - XIV) sang thời Lê sơ (đầu thế kỷ XV), thể hiện ở tinh thần và ý thức dân tộc, tự hào dân tộc, khát vọng dựng xây một nền văn hoá dân tộc ngày càng rực rỡ, phổ cập trong nhân dân.
Vị trí của Ức Trai tiên sinh có một không hai trong lịch sử dân tộc và trong văn học sử của mười thế kỷ thời trung đại. Ông rất xứng đáng là danh nhân văn hóa của dân tộc Việt Nam như thế giới đã tôn vinh.
Chú thích:
(1) Về năm sinh và mất của Nguyễn Phi Khanh, bài viết ghi theo Thơ văn Lý - Trần, tập 3, Nxb KHXH, HN, 1978. Nhưng theo sự tra cứu của chúng tôi thì những ghi chép trong gia phả họ Nguyễn ở Nhị Khê: Nhị Khê Nguyễn tộc thế phả và hai công trình khảo cứu của GS Bùi Văn Nguyên: Nguyễn Trãi danh nhân truyện ký, Nxb KHXH, HN, 1980 và Văn chương Nguyễn Trãi, Nxb ĐH và THCH, HN, 1984 thì lúc Trần Nguyên Đán cho phép Nguyễn Ứng Long kết hôn với Trần Thị Thái là năm Đại Trị thứ 7 (1367) triều Trần Dụ Tông (1341- 1369), lúc này Nguyễn Ứng Long 39 tuổi, Trần Thị Thái 18 tuổi. Từ đó suy ra, ông Nguyễn Ứng Long sinh năm 1329 và bà Trần Thị Thái sinh năm 1350.  
(2) Ví dụ như Phan Huy Chú, Lịch triều hiến chương loại chí, mục Văn tịch chí II, bản dịch của Viện Sử học, tập 4, Nxb Sử học, HN, 1961, trang 74.
(3) Hai chức quan to lãnh đạo hai cơ quan: Viện Hàn lâm và Trường Đại học (Quốc tử giám) ở nước ta dưới triều Hồ, hàm Chánh tam phẩm.
(4) Ngự sử đài là cơ quan có nhiệm vụ giám sát, kiểm tra, đàn hặc công việc chuyên môn ở các Bộ, các cơ quan văn phòng của triều đình và các công việc ở địa phương, cùng nhiệm can gián nhà vua, nay tương đương với Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao trung ương. Ngự sử đài chánh chưởng có thể như là Chánh văn phòng của Ngự sử đài, giữ con dấu của cơ quan này, chức quan này xếp vào hàng thứ tư hoặc thứ năm trong Ngự sử đài, sau Đô Ngự sử, các Phó Đô Ngự sử và Thiêm Đô Ngự sử, hàm Tòng tứ phẩm.
(5) Phan Huy Chú, Lịch triều hiến chương loại chí, mục Nhân vật chí, bản dịch của Viện Sử học, tập 1, Nxb Sử học, HN, 1960, trang 192. 
(6) Xin xem: Nguyễn Công Lý, Mấy đặc trưng về thời đại Lý – Trần, Tạp chí Nghiên cứu Phật học, HN, số 3 – 2000 ; và chương 2, mục 2.2 của sách Văn học Phật giáo thời Lý – Trần: diện mạo và đặc điểm, Nxb ĐHQG TP. HCM, 2002, trang 61 – 70.  
(7) Đặng Thai Mai, Mấy điều tâm đắc về một thời đại văn học, trong sách Thơ văn Lý - Trần, tập 1, Nxb KHXH, HN, 1977, trang 38.
(8) Lê Trí Viễn, Chất Đại Việt trong “Ức Trai thi tập”, trong sách Sáu trăm năm Nguyễn Trãi,Nxb Tác phẩm mới, HN, 1980; in lại trong sách Nguyễn Trãi: về tác gia và tác phẩm,Nguyễn Hữu Sơn tuyển chọn và giới thiệu, Nxb GD, HN, tái bản lần thứ 5, 2007, trang 505.
(9) Hoàng Xuân Hãn, Lý Thường Kiệt - Lịch sử ngoại giao và tôn giáo triều Lý, (2 tập), tập 1, Nxb Sông Nhị, HN, 1949, trang 429.
(10) Chữ dùng của GS. Lê Trí Viễn trong bài viết “Chất Đại Việt trong Ức Trai thi tập” ở sách Sáu trăm năm Nguyễn Trãi, Nxb Tác phẩm mới, HN, 1980.
(11) Trong nhiều tư liệu trước đây đều ghi Lam Sơn thực lục là tác phẩm của Nguyễn Trãi. Thật ra, công bằng mà nói thì tác phẩm này được ghi chép bởi nhiều người, từ hồi còn khởi nghĩa chống giặc Minh xâm lược, do Lê Lợi chủ xướng, viết lời Tựa. Nên chăng ghi người chủ biên là Lê Lợi, người ghi chép là Nguyễn Nhữ Soạn, Ngô Sĩ Liên, người chấp bút hoàn chỉnh văn bản sau khi hòa bình lập lại là Nguyễn Trãi. Vậy Nguyễn Trãi chỉ là một trong những tác giả của cuốn ký sự lịch sử về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn này.
(12) Theo thống kê của GS Lê Trí Viễn trong bài Nguyễn Trãi, nhìn từ phía Lý - Trần, trong sách Kỷ niệm sáu trăm năm Nguyễn Trãi, Nxb KHXH, HN, 1982, trang 216.
(13) Theo Đại Việt sử ký toàn thư, bản kỷ thực lục, quyển XI, tờ 35 a - 35 b; Bản dịch của Viện Sử học, tập 3, Nxb KHXH, HN, 1972, trang 113; và Khâm định Việt sử thông giám cương mục, quyển XVII, tờ 3 a.
(14) Trước đây, theo Trần Khắc Kiệm, nửa cuối thế kỷ XV, khi nhận chỉ dụ của Lê Thánh Tông năm 1467, ông chỉ sưu tầm được 105 bài. Số bài này đến giữa thế kỷ XVIII đã được Lê Quý Đôn tuyển vào bộ hợp tuyển Toàn Việt thi lục. Sang thế kỷ XIX, dưới triều Minh Mệnh (1820 - 1840) nhận chỉ dụ của vua, Dương Bá Cung (có Ngô Thế Vinh, Nguyễn Năng Tĩnh cùng tham gia) từ năm 1822 trở đi, đã bỏ công sức trên 10 năm để hoàn thành bộ Ức Trai di tập, 7 quyển, được Phúc Khê đường khắc in năm 1868 dưới triều Tự Đức, trong đó chép thơ chữ Hán ở quyển 1, cũng 105 bài. Riêng Bùi Văn Nguyên suốt nửa thế kỷ nghiên cứu và giảng dạy về Nguyễn Trãi, GS đã bỏ nhiều công sức sưu tầm để bổ sung thêm thơ văn Nguyễn Trãi, trong đó GS đã tìm thêm 2 bài chữ Hán, đó là bài Phúc đáp Đại Đô đốc Đinh Công và bài Ngự chế Tao ngộ thi, phụng họa, thành ra thơ chữ Hán của Nguyễn Trãi hiện còn là 107 bài. Tất cả đã được công bố trong công trình Ức Trai di tập - bổ sung, Nxb KHXH, HN, 1994.
(15) Theo thống kê của Hoàng Trung Thông - Nguyễn Huệ Chi, tại chương XI. Vị trí Nguyễn Trãi trong lịch sử văn học, trong sách Nguyễn Trãi khí phách và tinh hoa của dân tộc, Nxb KHXH, HN, 1980, trang 305.
(16) Theo thống kê của Phạm Thị Phương Thái trong luận án Tiến sĩ Ngôn ngữ và thể thơ trong Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi, bảo vệ tại Viện Văn học Hà Nội tháng 7/2007.
(17) Trong Nam Ông mộng lục, ở câu chuyện thứ 18 nhan đề Điệp tự thi cách (Lối thơ điệp tự), Hồ Nguyên Trừng đã có lời bình về bài thơ Hạnh Thiên Trường hành cung của Trần Thánh Tông (mà cuối thế kỷ XVIII, Bùi Huy Bích trong sách Hoàng Việt thi tuyển đã ghi nhầm tác giả của bài thơ này là Trần Nhân Tông) như sau: “Kỳ mệnh ý thanh cao, điệp tự chấn hưởng, phi lão vu thi giả, yên năng đạo thử?” (Bài thơ có cấu tứ thanh cao, chữ dùng lặp lại (điệp tự) có sức âm vang, nếu chẳng phải là bậc lão luyện trong làng thơ, sao có thể viết được như vậy?). Trong bài thơ này, Trần Thánh Tông đã dùng nhịp 3/4 ở các câu: 1, 5, 6 và 8; trong khi đó thơ cách luật thường dùng nhịp chẵn: 4/3 hoặc 2/2/3.
(18) Chữ dùng của Nguyễn Mộng Tuân, bạn đồng khoa và đồng liêu với Nguyễn Trãi, khi viết về ông trong bài thơ Tặng Gián nghị Đại phu Nguyễn công.
(19) Chữ dùng của Tô Thế Huy đầu thế kỷ XVIII, khi viết về Nguyễn Trãi trong bài Tựa tác phẩm Quần hiền phú tập do Hoàng Tụy (Sằn) Phu biên soạn.
(20) F. Ăng-ghen, Biện chứng của tự nhiên, bản dịch, NXB ST, HN, 1971, tr 13.
NGUYỄN CÔNG LÝ
Theo http://www.khoavanhoc-ngonngu.edu.vn/

Dạ khúc 2

Dạ khúc 2
Phần VII
Cho xe chạy được một đoạn khá xa, Trung bảo: 
- Cơ ngồi lại bình thường được rồi đó. 
Việt Cơ bướng bỉnh: 
- Ngồi như vậy có gì bất thường chớ? 
Giọng Trung dài ra: 
- Tôi chạy xe ôm nhiều năm, nhưng thú thật, chưa có khách nào ôm chặt tôi như Cơ. Với tôi là không bình thường. 
Việt Cơ ngồi xích ra: 
- Xì! Anh tưởng mình có giá lắm ư? 
- Đương nhiên là tôi có giá. Nếu không, người khác đã không mượn tôi làm bình phong. Sao, bây giờ đi đâu đây? 
Việt Cơ trả lời yếu xìu: 
- Tùy anh! 
Trung chép miệng: 
- Lại giận chàng rồi à? 
Việt Cơ nói: 
- Không phải. Có điều tôi chán làm kẻ mộng du giữa ban ngày lắm rồi. Anh đã đưa ra lời cảnh báo khiến tôi phải nhức óc vì suy nghĩ, đến mức tỉnh vía. Anh có bổn phận phải giúp tôi. 
Trung kêu lên: 
- Hả? Giúp bằng cách nào? 
Việt Cơ nhỏ nhẹ: 
- Anh là chuyên gia tâm lý mà. Sao lại hỏi tôi? 
Trung hơi bối rối: 
- Nhưng chuyện gì đã xảy ra? 
Việt Cơ lơ lửng: 
- Chuyện như anh từng biết rồi đó. 
Trung im lặng. Một lát sau, anh mới nói: 
- Chúng ta tìm cái gì bỏ vào bao tử đã chớ. 
Việt Cơ gật gù: 
- Tốt thôi. Nhưng lần này đừng vào Chợ Lớn nữa. Tôi muốn ăn phở. 
Trung phấn chấn: 
- Cơ thích... về nguồn à? Tôi cũng chấm món này. Gần nhà tôi có một tiệm phở khá lắm. 
Trung gật đầu. Anh vòng xe lại. Chạy thêm một đoạn. Trung ngừng trước một quán trông xập xệ nhưng rất đông khách. Tìm mãi, hai người mới có chỗ ngồi ở mãi bên trong. 
Vừa ngồi xuống, Việt Cơ đã hỏi: 
- Dường như anh rất rành các loại quán ăn vỉa hè? 
Trung thản nhiên: 
- Dân xe ôm mà, tiền đâu vào nhà hàng chớ. Nhưng một ngày nào đó, nhất định tôi sẽ mời Cơ đi uống cà phê ở bar Panorama. 
Việt Cơ mím môi: 
- Ở tầng ba mươi của Sài Gòn Trade Center chớ gì? Hừ! Tôi mắc chứng mộng du nên ghét độ cao lắm. Sẽ không có ngày đó đâu. 
Mắt nheo lại đầy giễu cợt, Trung hỏi: 
- Việt Cơ cũng biết sợ nữa à? 
Cơ nhấn mạnh từng tiếng: 
- Tôi biết rõ mình, chớ không phải biết sợ. Thường những người mộng du khi đã biết mình mắc bệnh, họ sẽ khỏi. Tôi tin mình cũng thế. Mộng du giữa ban ngày là cách ví von rất hay. Nhưng tôi sẽ không té như anh lo lắng đâu. 
Trung ân cần đưa đũa, muỗng cho Cơ: 
- Ăn đi đã, rồi chuyện gì hạ hồi phân giải. Tôi đói lắm rồi. 
Việt Cơ tò mò: 
- Từ sáng đến giờ, anh làm gì? 
- Tôi chở khách đi lung tung, vừa về ngã lưng một chút đã bị Cơ réo dậy. 
- Vẫn chưa xin được việc làm à? 
Trung ậm ự: 
- Đang hy vọng được chân bảo vệ, nhưng còn phải chờ tay giám đốc mới toanh của công ty Vĩnh Hưng ký quyết định. 
Việt Cơ im lặng, cô kín đáo nhìn Trung ăn ngon lành. Ở anh ta, cô vẫn mơ hồ nhận thấy có vẻ gì đó giả như thật, thật như giả. Câu hỏi "Anh là ai?" chợt vang lên trong đầu Cơ. 
Cô hỏi: 
- Nhà anh gần đây à? 
Trung gật đầu. Việt Cơ bất ngờ nói: 
- Tôi rất muốn tới nhà anh cho biết? 
Mặt Trung ngớ ra vì đề nghị của Cơ. Anh bưng ly nước lên uống rồi quanh co: 
- Đó không phải là một trong vài ba chỗ Cơ cần tôi chở tới chớ? 
Việt Cơ cong môi: 
- Nếu tôi trả lời phải thì sao? 
Trung thở dài: 
- Tôi thấy mình bị xử ép chớ sao nữa. 
Việt Cơ tủm tỉm cười: 
- Tôi muốn giới thiệu việc làm cho anh. Bởi vậy, tôi phải tìm hiểu nhà cửa, gia cảnh của anh cho rõ ràng. Tôi xử ép anh hồi nào? 
Nhíu mày, Trung lặp lại: 
- Giới thiệu việc làm là sao? Tôi không hiểu. 
Việt Cơ hóm hỉnh: 
- Ăn tiếp đi. Chuyện gì để hạ hồi phân giải. 
Nhún vai, Trung nói: 
- Tôi đoán được phần nào ý đồ của Cơ rồi. 
Việt Cơ kêu lên: 
- Ý đồ à? Anh làm như tôi là người xấu không bằng. 
Trung thản nhiên: 
- Xấu hay tốt gì lại không có ý đồ. Với lại, chắc gì tôi chịu làm tài xế riêng cho ai đó. 
Việt Cơ kênh kiệu: 
- Từ trước tới giờ, chỉ có Việt Cơ từ chối người khác, chớ chưa có ai từ chối Việt Cơ này đâu. Tôi chưa tới nhà anh, nên cũng chưa chắc chọn anh làm tài xế hay không. Đừng tự nâng cao mình như vậy, Ngầu chẩy à. 
Trung cười nhạt. Anh không trách cách nói đầy hợm hĩnh của Việt Cơ, trái lại, anh thấy tội nghiệp cô bé nhà giàu quen được tâng bốc, chiều chuộng này. Chắc hẳn cô ta vừa gây với anh chàng người yêu đểu giả ấy, nên bây giờ muốn trút giận vào anh. Nhưng có nên đưa con bé kiêu căng này về nhà không nhỉ? 
Dạo này, Trung đã bắt đầu vào việc. Anh đâu có thời gain chạy lông nhông như trước kia. Nếu dính vào con bé rắc rối này, anh sẽ gặp nhiều phiền phức, mà anh rất ngại tất cả mọi sự phiền phức. 
Việt Cơ hối: 
- Mình đi được rồi. 
Trung vờ ngạc nhiên: 
- Ủa! Tôi có hứa sẽ đưa cô tới nhà đâu. Đó không phải là một trong nhiều điều để Cơ dừng chân đùa chơi cho hết tối nay. 
Hơi khựng lại một chút, Việt Cơ giả lả: 
- Tôi rất muốn tới nhà anh, cũng như muốn thăm bác gái. Kết bạn với ai đó, ít ra cũng phải biết nhà của họ chứ. 
Trung xoa cằm: 
- Tiểu thư khuê các kết bạn với dân chạy xe ôm à? Chuyện khó tin. 
- Nhưng thật đấy. 
Trung gật gù: 
- Trừ phi phải có lợi gì đó cho một trong hai người. 
Việt Cơ gắt: 
- Đã bảo tôi không xử ép anh mà. 
Trung hơi thách thức: 
- Vậy xem đem lợi gì cho tôi? 
Cơ chưa kịp trả lời, người phục vụ đã tới dọn tô, đũa. 
Cô hấp háy mắt: 
- Người ta cần chỗ để làm ăn kìa mình ngồi lỳ ở đây coi đâu có được. 
Trung đứng dậy: 
- Thì tới chỗ khác. 
Việt Cơ nhỏng nhảnh khoanh tay: 
- Ngoài nhà anh ra, tôi không tới đâu hết. 
Nhún vai, Trung nói: 
- Tùy. Tôi chớ không phải anh chàng Tiến đâu mà Cơ yêu sách. 
Dứt lời, anh thủng thỉnh bước tới quầy trả tiền, rồi bước ra đường. Việt Cơ tức lắm, nhưng cũng đành nuốt... hận, lẽo đẽo theo sau. 
Giận dỗi lên ngồi sau lưng Trung, Cơ mặc kệ anh nổ máy xe chạy di. Cô bậm môi làm thinh, trong khi giọng Trung lại nhát gừng vang lên nghe thật dễ ghét: 
- Nếu không đi đâu nữa, tôi đưa Cơ về vậy. 
Việt Cơ giẫy nẫy: 
- Hôm trước anh bảo nếu có chuyện buồn cứ đến tìm anh như tìm một chuyên gia tâm lý. Bây giờ người ta đã tìm đến, anh lại đòi đưa người ta về. Anh ác vừa vừa thôi. 
Trung ậm ự: 
- Nãy giờ tôi có nghe Cơ than buồn đâu? 
- Không than, anh cũng thừa thông minh để hiểu chớ. Có khi nào vui mà tôi tìm anh chưa? 
Trung cao giọng mai mỉa: 
- Tìm người để trút nỗi buồn mà cũng phách lối. Đúng là con gái. Thật tức cười. Nào. Cần chuyên gia tâm lý này khuyên bảo điều gì! Cứ thật thà nói đi. 
Việt Cơ làu bàu: 
- Nói giữa đường giữa sá vầy à? 
- Thì vào quán. 
- Tôi không vào quán. Tôi chán bầu không khí chung đụng ấy lắm rồi. 
Trung chép miệng: 
- Khó chịu quá, hèn chi thua là phải. 
Bấu mạnh vào hông anh, Cơ nghiến răng: 
- Anh nói cái gì? 
Trung kêu lên: 
- Ối đau! Đau quá. 
Mặc cho anh la, năm ngón tay có móng nhọn của Cơ vẫn không buông. Trung lủi xe vào lề, giọng cau có: 
- Tính tình như thế, bảo sao không thua ngay trên sàn nhà. 
Nghe Trung độc ác nhắc lại lời lúc nãy, Việt Cơ nóng ran cả người. Tự ái, tủi hổ làm Việt Cơ uất nghẹn. Anh ta đã đánh trúng yếu điểm của Cơ, nghĩa là anh ta biết trước sẽ có lúc Cơ... thua như bây giờ, nhưng anh ta đã im không nói ra. Tại sao vậy? Tại sao ai cũng ác với Cơ hết vậy? Tiến không chung thủy, Xuân Đào không tình nghĩa, rồi Trung nữa. Anh ta không trung thực chút nào. Rõ ràng những người quanh cô đều dễ ghét như nhau. 
Cơ cố mím môi, nhưng sống mũi cô vẫn cay xé, nước mắt lã chã rơi. Chịu không nổi, Cơ òa lên khóc ngon lành. Tới lúc này thì Trung phát hoảng, anh cuống lên: 
- Ôi! Sao lại... lại dễ nhè vậy? Tôi chỉ nói đùa thôi mà. 
Cơ gào lên trong nước mắt: 
- Anh có thể đùa như vậy sao? Nếu thế, tôi đâu thèm xem anh là bạn để trút hết buồn vui. 
Giọng Trung chợt trầm xuống: 
- Tôi xin lỗi. 
Rồi anh tiếp tục cho xe chạy. Việt Cơ thút thít: 
- Đưa tôi về nhà. Tôi không cần anh nữa 
Trung lắc đầu: 
- Không được. Cơ vẫn còn giữ nỗi buồn trong lòng. Có người chia sớt, buồn sẽ vơi, giấc ngủ sẽ ngon hơn. Thậm chí Cơ còn gặp mộng đẹp là khác. 
Việt Cơ cười khan: 
- Hừ! Nói nghe hay lắm. Nhưng toàn là giả dối. Anh chưa bao giờ thành thật với tôi. 
Trung chép miệng: 
- Trong cuộc sống, có những điều biết mà không được nói. Người phải giữ điều biết ấy có sung sướng gì đâu. 
Thấy Trung đưa mình vào con hẻm lạ hoắc, Cơ kêu lên: 
- Anh chở tôi đi đâu vậy? 
- Thì tới nhà tôi cho biết. Vừa yêu cầu... tha thiết, giờ đã quên rồi sao? 
Dầu trong lòng có phần hả hê vì mục đích đã đạt được, Việt Cơ vẫn cao giọng trách cứ: 
- Sao anh không cho tôi biết trước? 
- Để làm gì, khi Cơ đổi ý liên tục? 
- Tôi muốn mua trà, bánh biếu bác gái. 
Trung bật cười: 
- Không cần đâu. 
- Sao lại không chớ? 
- Sợ mẹ tôi hiểu lầm. Cơ là con dâu tương lai thì phiền lắm. 
Việt Cơ khịt mũi: 
- Hổng dám đâu. Chả lẽ chưa có cô gái nào tới nhà anh? 
Trung gọn lỏn: 
- Nghèo quá, ai thèm tới. 
Ngừng xe trước ngôi nhà ngói cũ kỹ, Trung bảo: 
- Nhà tôi đó. 
Cơ cắc cớ: 
- Nhà của anh, hay nhà anh đang trọ? 
- Hiểu sao cũng được. 
Mở khóa cánh cổng bằng gỗ. Trung đẩy chiếc sáu bảy vào. Việt Cơ tò mò nhìn quanh sân. Dưới ánh sáng của bóng đèn neon sáu tấc treo ngoài hiên, khung cảnh sân nhà Trung khá ngoạn mục với đầy đủ hòn non bộ, cây kiểng phong lan. 
Chỉ chiếc đôn sứ gần bậc tam cấp, Trung bảo: 
- Xin lỗi, chờ một chút. Tôi phải vào dọn dẹp sơ sơ đã, nếu không sẽ bị Cơ chê là bê bối. 
Việt Cơ ngạc nhiên: 
- Ủa! Vậy bác gái đâu? 
Trung vừa mở cửa nhà, vừa nói: 
- Ông ngoại tôi bệnh, nên mẹ tôi phải lo chăm sóc. Bà bỏ tôi một mình cả tháng nay rồi. 
Việt Cơ nhìn dáng Trung nhanh nhẹn vào nhà. Ngôi nhà này khá rộng với khoảng sân lớn lót gạch tàu. Có lẽ ngôi nhà này xưa cũ lắm rồi. Cứ nhìn rêu bám vào chân tường, vào tam cấp là đủ biết thời gian đã để lại dấu ấn thế nào ở đây. 
Trung thở ra, giọng hơi cường điệu: 
- Mời công chúa A Muối vào ạ. 
Việt Cơ liếc anh một cái thật dài rồi bước lên thềm. Bên trong, căn nhà đẹp hơn cô tưởng nhiều. Sạch sẽ, ngăn nắp, thoáng đãng là nhận xét đầu tiên của Cơ. Ngoài ra, căn phòng còn có vẻ ấm cúng, sang trọng, cổ kính nhờ nhiều vật bày biện của nó. 
Thật ra, phòng khách cũng chả có nhiều vật bày biện. Ngoài bộ ghế salon bằng gỗ cẩm xà cừ đĩnh đạc nằm ở một góc ra, Cơ thấy có chiếc ghế xích đu bằng mây kê cạnh chiếc bàn tròn nhỏ thấp, bên trên có một chiếc rổ cũng bằng mây đựng dăm ba cuộn lên màu xanh đỏ khá vui mắt và vài quyển tạp chí. Sát những góc tường, có những cái đôn sứ đỡ những chậu hoa kiểng xinh xắn. Góc bên trái, sát cửa sổ được trang trí một phòng làm việc với những kệ sách ngăn nắp, một bàn làm việc trên có một máy vi tính và điện thoại cùng nhiều thứ sách vở linh tinh khác. 
Nhà của một bác tài xế xe ôm mà như thế à? Thật là khó tin. 
Tò mò, Cơ nhìn vào chiếc tủ thờ lấp lánh ánh xà cừ được trang trọng đặt giữa nhà rồi nói: 
- Có ngôi nhà thế này mà phải chạy xe ôm thì đúng là... phí. 
Trung thản nhiên: 
- Nhà cửa của ông bà để lại, bản thân mình dỡ cở nào cũng phải có cách tồn tại, chớ không thể bán nhà. 
Mở cửa sổ rộng ra, đủ để hương nguyệt quế bay vào thơm ngát, Trung nói: 
- Ngồi chơi đi. Tôi pha trà. 
Tự nhiên, Việt Cơ dè dặt: 
- Không cần đâu. 
Trung ân cần: 
- Không trà thì cà phê vậy. Cả hai thứ lúc nào nhà tôi cũng có sẵn. 
Việt Cơ buột miệng: 
- Anh thuộc loại tài xế cao cấp rồi. 
Trung cười: 
- Đâu dám. Tôi tiết kiệm mới uống cà phê ở nhà đó chứ. Được cái khung cảnh nơi đây cũng tàm tạm, nên có cảm giác cà phê nhà ngon hơn cà phê quán. 
Rồi anh mỉm cười: 
- Chờ một chút nhé. 
Việt Cơ bước tới ngồi xuống chiếc ghế mây và khẽ lắc cho nó đong đưa. Khung cảnh yên tĩnh đến mức cô ao ước được ngủ một giấc không nghĩ suy, mộng mị và cô ước người đánh thức mình sẽ là một hoàng tử đúng nghĩa. 
Nhưng trên đời này làm gì còn hoàng tử đúng nghĩa, khi hoàng tử trong lòng cô đã đánh rơi mặt nạ rồi. Việt Cơ nhếch môi chua chát. Nghĩ tới nỗi đau còn mới nguyên, Cơ càng căm hận. Ý định làm cho Tiến ê chề lại nhức nhối trong tim Cơ. Cô nhắm mắt tưởng tượng viễn cảnh Tiến dở khóc dở cười quỳ lạy van xin tình yêu của cô. 
Giọng Trung vang lên: 
- Cơ thích ngồi ghế mây à? 
Việt Cơ lim dim mắt: 
- Tôi thích được ngủ một giấc trong khung cảnh yên bình này vô cùng. 
Trung dịu dàng: 
- Cứ ngủ đi. Đúng mười giờ tôi sẽ đánh thức cô dậy và đưa về tận nhà. 
Nheo nheo đôi mắt sáng, Trung nói tiếp: 
- Dù không phải là hoàng tử, tôi vẫn thích được đánh thức công chúa ngay tại nhà mình. 
Việt Cơ ngồi bật dậy: 
- Anh sẽ không có cơ hội đâu. Tôi tới đây để bàn chuyện làm ăn chớ không phải để cho anh tưởng tượng. 
Trung ngao ngán ngồi xuống ghế salon: 
- Lúc nãy, Cơ bảo xem tôi là bạn để trút hết buồn vui, giờ lại đề cập tới chuyện làm ăn. Tôi không hiểu nổi Cơ đang tính toán vấn đề quái quỷ gì nữa. 
Chống tay dưới cằm, Cơ rành rọt: 
- Anh không thành thật làm sao để tôi tin để thổ lộ hết buồn vui của mình. 
Trung ung dung hỏi: 
- Theo Cơ thì thế nào mới gọi là thành thật? 
Việt Cơ liếm môi: 
- Tôi không có thời gian tranh luận với anh, nhưng nghe anh kể về hoàn cảnh... áo vũ cơ hàn của mình, rồi tới nhà của anh mới thấy thế nào là hư thật khó lường. 
Trung bật cười: 
- Thì ra là vậy. Lúc nãy, tôi đã giải thích rồi. Nhà cửa của tổ tiên để lại, tôi chỉ có hai bàn tay trắng, lo nuôi mẹ mà còn không nổi. Bởi vậy, bà phải ngồi cặm cụi với đôi que đan để tiếp tục nuôi tôi. 
- Thế còn cái máy vi tính này? 
- À! Đó là một trong những phương tiện để tồn tại của tôi. Nó cũng như chiếc sáu bảy, là cái cần câu cơm ấy mà. 
Việt Cơ gật gù: 
- Anh trả lời trôi chảy lắm. 
Trung nhấc cái phin cà phê khỏi tách, anh cho đường vào quậy đều: 
- Uống thử xem. 
Việt Cơ nhấp nhẹ một ngụm: 
- Cũng không đến nỗi. Anh đúng là đa hệ. 
- Vậy mà vẫn nghèo đấy. 
- Tôi muốn đề nghị với anh một công việc. 
Trung tủm tỉm cười: 
- Làm tài xế riêng cho cô phải không? 
Việt Cơ tròn mắt: 
- Sao anh biết? 
- Đó là nghề của tôi mà. Chẳng lẽ Cơ muốn tôi làm gì khác? 
Việt Cơ ấp úng: 
- Không phải. Nhưng vấn đề có phần rắc rối hơn làm tài xế đơn thuần. 
Trung bỗng nhìn đăm đăm vào mắt Cơ: 
- Cơ cần một diễn viên hay một tài xế? 
Ngực Cơ chợt thấy nặng vì câu hỏi trần trụi của Trung. Rõ ràng anh ta rất hiểu cô đang muốn gì. Điều này làm Cơ không thể úp mở được. Nhưng cô cũng đâu thể nói thật với Trung dù anh ta biết cô đang thua trong cuộc tình tay ba này. 
Hừm! Mặc xác cái... sự biết của Trung. Anh ta không nói rõ mà cứ lấp lững thì Cơ cứ coi như không. Cô phải có cách nói của mình chứ. 
Ngồi thật thẳng, mặt nghiêm lại, Việt Cơ bắt đầu giãi bày: 
- Không giấu gì anh, tôi chưa muốn lập gia đình vào lúc này. Khổ nỗi, Tiến cứ bám theo tôi như sam. Gia đình hai bên cứ thấy bên ngoài trông được rồi vun vào, mà không cần biết chúng tôi có hợp tánh không. Thú thật với anh, tôi chán Tiến lắm rồi, lần nào gặp nhau cũng gây gổ, giận hờn. Tôi muốn thoát khỏi anh ấy. 
Trung nói: 
- Bằng cách lấy Trung tôi làm bình phong? Chà! Cơ cũng đa mưu lắm. 
Việt Cơ cắn môi: 
- Cũng nhờ gợi ý của anh đó chớ. Tôi muốn Tiến phải thường xuyên thấy tôi đang ngồi sau lưng một gã trông cũng phong độ. 
Trung hỏi ngay: 
- Rồi sau đó thì sao? 
Cơ đan những ngón tay vào nhau: 
- Tôi... tôi cũng không biết nữa. Nhưng đàn ông mà, có mấy người chung thủy. Anh ta sẽ mau chóng quên tôi và cặp với người khác. 
- Cơ tin như vậy sao? 
Hĩnh mũi lên, Việt Cơ đáp bằng giọng chắc nịch: 
- Đương nhiên rồi. 
Trung xoa cằm: 
- Cơ chắc chắn đến mức tôi có cảm giác Tiến đã hết yêu Cơ và đang đắm say bên người khác. 
Việt Cơ xụ mặt xuống. Cố nén tiếng rủa Trung vào lòng, cô nói tiếp: 
- Mỗi ngày, anh sẽ đón tôi đến lớp rồi rước về. 
Trung xua tay: 
- Tôi sắp vào làm cho công ty Vĩnh Hưng rồi, công chúa ạ. Không được đâu. 
Việt Cơ mềm mỏng: 
- Tôi biết. Anh làm việc theo giờ hành chánh, giờ giấc đi về gần như trùng với tôi. Kiếm thêm tí tiền phụ bác gái, lẽ nào anh lắc đầu? 
Trung chép miệng: 
- Tiền thì ai lại không khoái, nhưng tôi cũng sợ bị xin tí huyết lắm. 
Việt Cơ bĩu môi: 
- Người đang muốn trèo cao trên đà danh vọng như Tiến không dám đụng đến dao đâu. Anh khỏi phải lo. 
Xoa cằm, Trung kêu lên: 
- Cơ nhận ra sự thật này rồi à? 
Cơ trừng mắt: 
- Sự thật gì chứ? 
Trung lắc đầu: 
- Ơ... không. Không có gì. 
Việt Cơ nghênh ngang: 
- Tóm lại, anh quyết định thế nào? 
Trung ngắc ngứ: 
- Làm tài xế thì nhất định không rồi, nhưng làm gạt-đờ-co thì có thể. 
Việt Cơ dẩu môi: 
- Gạt-đờ-co thì cũng thế chớ gì? 
Trung lắc đầu: 
- Ở nghĩa bóng, chắc có khác đấy. 
Rồi Trung thẳng thắn nói tiếp: 
- Tôi vốn mau mắn và sòng phẳng, nếu Cơ coi đây là một vụ làm ăn thì mình phải thỏa thuận vài vấn đề. 
- Anh cứ nói đi. 
Trung hỏi: 
- Cơ cần một phong độ hơn một tài xế. Đúng không? 
Việt Cơ nhìn màu nâu đen của cà phê sóng sánh trong ly rồi lấp lửng: 
- Gần như là thế. 
- Nghĩa là cần một người yêu hờ để qua mặt người yêu thật? 
Việt Cơ liếc Trung, đầy bực dọc: 
- Anh thích mổ xẻ vấn đề quá nhỉ? 
Trung thản nhiên: 
- Làm ăn mà. Phải rạch ròi ngay từ đầu. Cơ vẫn chưa trả lời tôi đấy. 
Việt Cơ im lặng. Một lát sau, cô nói: 
- Câu hỏi của anh cũng là câu trả lời. Vậy anh đồng ý công việc đó không? 
Trung xoa hai tay vào nhau: 
- Được trả lương để làm người yêu. Một công việc hấp dẫn, tội gì không đồng ý. 
Việt Cơ bĩu môi: 
- Đúng là thực dụng. 
Vờ như không nghe Cơ vừa nói gì, Trung bưng ly cà phê lên, giọng đểu giả: 
- Chúc cho dịch vụ này thành công tốt đẹp! 
Việt Cơ quắc mắt nhìn Trung rồi không hiểu sao cô cũng nâng ly lên. 
Ngoài sân, nguyệt quế nở trắng cây. Cái ngọt ngào lãng mạn ngoài sân và cái trần trụi ở trong đây mâu thuẫn với nhau đến mức khó tin, nhưng khổ nỗi tất cả lại là sự thật 
Trung ngậm ngùi nhận ra, dù anh đã cho nhiều đường hơn mọi ngày, ly cà phê tối nay vẫn đắng chát. 
Ông Danh dằn chén xuống bàn:
- Ba muốn biết nó là ai? Tại sao mỗi ngày lại đưa con đi học? 
Việt Cơ bình thản đáp: 
- Ảnh là bạn con. 
Ông Danh gằn giọng: 
- Bạn? Gần có chồng rồi mà con lại dễ dãi trong quan hệ như thế à? Gia đình thằng Tiến sẽ nghĩ thế nào về con đây? 
Việt Cơ cúi gằm xuống chén cơm: 
- Họ nghĩ gì mặc họ. Con không cần biết. 
Ông Danh giận dữ quát: 
- Mày nói vậy là sao chớ? 
Bà Thu vội vàng xen vào: 
- Nó đang ăn cơm mà. Ông làm gì dữ vậy? 
Đứng phắt dậy, ông Danh hầm hừ: 
- Bà không nghe nó trả lời à? Lâu lâu lại kiếm chuyện giận hờn.  Ngoài thằng Tiến ra, không đứa nào chịu đựng mày nổi đâu. 
Việt Cơ làu bàu: 
- Là con gái của giám đốc, gã đàn ông nào cũng có bổn phận chiều chuộng chớ không phải riêng Tiến. Bởi vậy, con thấy chán khi nghĩ đến lúc ảnh đã là rể của ba rồi, ảnh sẽ đối xử với con ra sao? 
Văn bật cười thích thú: 
- Chà! Tiến bộ dữ. Ít ra em cũng đã nhìn thấu vấn đề. Chán nó là phải rồi. 
Ông Danh chỉ vào mặt Văn: 
- Im ngay! Mày gieo vào đầu nó tư tưởng đa nghi đó à? Đúng là đồ hèn hạ. Mày không thích thằng Tiến thì thôi, đâu cần xúi Việt Cơ quen đứa khác. 
Văn gân cổ lên: 
- Sao ba lại gán tội cho con? Việt Cơ bỏ ai, ưng ai là quyền của nó. Nếu có thương Tiến thật lòng, con xúi, bộ nó nghe theo sao? 
Rồi anh bực dọc đứng dậy: 
- Chuyện gì ba cũng đổ cho con được. Suy đi nghĩ lại, con không hiểu mình đã làm gì sai để không được ba tin như tin thằng Tiến. 
Ông Danh hằn học: 
- Mày lại ganh tỵ rồi. Tao chỉ tin vào khả năng. Nếu mày có thực lực, sao tao phải tin vào người dưng chứ? 
Văn mỉa mai: 
- Tiến sắp là rể của ba, là người một nhà chớ không phải người dưng đâu. 
Việt Cơ buông đũa: 
- Sẽ không có chuyện cưới hỏi.  Con chưa muốn bị ràng buộc sớm. 
Bà Thu hốt hoảng: 
- Con đừng giở chứng.  Còn hơn nửa tháng nữa là tới đám hỏi rồi đó. 
Việt Cơ mím môi: 
- Còn nửa ngày con cũng nói không. Con chán Tiến lắm rồi. 
Không khí trong phòng ăn bỗng trầm hẳn xuống. Chẳng ai nói lời nào sau khi nghe Cơ tuyên bố quyết định ấy. 
Cuối cùng, người lên tiếng trước là Xuân Đào. Cô làm ra vẻ hiểu chuyện để khuyên nhủ Việt Cơ: 
- Hôn nhân là chuyện trọng đại.  Cơ đừng có bướng, lỡ Tiến nghe được thì kỳ lắm. 
Cô vờ khổ sở: 
- Không ai hiểu tôi đâu. Đừng khuyên can nữa. Mang tiếng phụ bạc cũng đành, nhưng tôi không thể với Tiến được. 
Bà Thu nhỏ nhẹ: 
- Cha mẹ không gả ép. Trước đây, chính con tự nguyện đến với Tiến mà. Bây giờ thay đổi, ít ra con cũng nói được lý do chớ. 
Cơ ngập ngừng: 
- Con đã ngộ nhận, đó không phải là tình yêu! 
Ông Danh nóng nảy: 
- Chỉ đơn giản vậy thôi à? 
Việt Cơ nói một hơi: 
- Con sai lầm, nhưng con đã may mắn nhận ra trước khi tròng cổ vào gông. Con không muốn mình là nạn nhân của một bi kịch nào đó trong tương lai. 
Ông Danh tức tối đấm tay xuống bàn. Ông thừa khôn ngoan để hiểu Việt Cơ muốn ám chỉ luôn cả mình. Nhưng tại sao Cơ lại thay đổi chớp nhoáng vậy? Cái thằng vẫn hay đưa đón đã bỏ bùa mê thuốc lú gì để nó từ chối một đứa nhiều triển vọng như Tiến? 
Càng nghĩ, ông càng bực. Cơ có thể coi hôn nhân của nó là trò đùa, nhưng ít ra nó cũng phải nghĩ tới danh dự của gia đình chứ. Hầu như tất cả giới làm ăn trong thành phố này đều biết ông sắp ngồi sui, sắp gả con gái. Ông đã dự định mời nhiều nhân vật tiếng tăm.  Giờ thì Cơ bôi tro trét trấu vào mặt ông rồi. 
Không biết trút giận vào đâu, ông gầm lên: 
- Bi kịch sắp xảy ra bây giờ, nếu mày không cho tao biết thằng đó là ai. 
Nhìn nét mặt hầm hầm của ông, cả nhà hết hồn. Bà Thu vội vã bảo: 
- Nói đi con! 
Việt Cơ cũng khiếp vía, vì hầu như chưa bao giờ cô thấy ba mình giận đến thế. Nhưng Cơ vẫn còn tỉnh táo để hiểu rằng, nếu cô yếu bóng vía khai thật Trung là ai, thì coi như... khổ nhục kế của cô hổm rày đổ sông đổ biển. 
Cố giữ nét mặt hết sức bình thản, Cơ nói: 
- Anh ấy chỉ làm bạn bình thường, không liên quan gì tới chuyện giữa con và Tiến. 
- Hừ!  Mày đừng hòng qua mặt tao. Bạn bình thường mà ngày nào cũng đưa đón. Làm người phải có trước có sau, có thủy có chung.  Đâu vì quen một thằng bá vơ nào đó rồi thay đổi cả một dự định cho cuộc đời mình. 
Việt Cơ bướng bỉnh: 
- Đó chỉ là dự định.  Trong đời người, có biết bao dự định rồi không thực hiện được cơ chứ.  Với con, làm vợ thì là một dự định vội vàng, ngu ngốc. 
Dứt lời, cô chạy ào về phòng. Đóng cửa lại, cô thở phào nhẹ nhõm vì đã nói được hết những điều cần nói. Chắc chắn ngày mai, Tiến sẽ được nghe toàn bộ câu chuyện từ miệng của Xuân Đào. Vậy cũng tốt, cô sẽ tiếp tục tránh mặt anh như hổm rày, tránh cho tới khi Tiến đường đường, chính chính xuất đầu lộ diện với Đào mới thôi. 
Nghĩ tới hình ảnh này, tim Cơ lại nhức nhối. Bị phản bội, ai lại không đau, càng đau hơn khi tình địch chính là người chịu ơn của ba mình. 
Phần VIII
Xuân Đào quả thật là người vô ơn, bạc nghĩa. Ngay lần đầu gặp mặt, cô đã linh cảm Đào sẽ gieo cho mình nhiều khổ sở. Giờ nghiệm lại, điều đó không sai. Nhưng dứt khoát Cơ không lụy gã đàn ông đã phản bội mình, trái lại dù đau khổ cách mấy, Cơ cũng cương quyết vứt bỏ như cô đang vứt bỏ... 
Cửa phòng bỗng bật mở, Tiến giận dữ lao vào và ngất ngưởng đứng trước mặt Cơ, mắt tóe lửa. 
Cơ ấp úng: 
- Sao anh không gõ cửa? 
- Vì anh biết em sẽ không cho anh vào.  Nhưng chúng ta cần phải nói chuyện cho rõ. 
Kéo ghế ra ngồi, Tiến nói tiếp: 
- Em định hành hạ tinh thần, đày đọa thể xác anh tới chừng nào hở Cơ?  Sắp tới ngày làm đám hỏi rồi vẫn còn làm khổ anh.  Đâu phải anh không biết dạo này em thuê một gã chạy xê ôm ngày hai buổi đưa đón em nhằm mục đích chọc tức anh.  Em định thử anh tới bao giờ cũng được, nhưng cưới hỏi là chuyện quan trọng liên quan đến người lớn, em không thể đùa. 
  Việt Cơ bình tĩnh đáp: 
  - Em đâu dám đùa chuyện hệ trọng như vậy.  Chính vì suy nghĩ nghiêm túc, em mới nhận ra sự lầm lẫn trong tình yêu.  Chúng ta không hợp nhau, cố gắng chịu đựng nhau cách mấy, sau này cũng đổ vỡ. 
  Tiến lắc đầu: 
  - Không nên bi quan như vậy.  Anh yêu em, rồi chúng ta sẽ hạnh phúc. 
  Nhếch môi mai mỉa, Cơ nhắc lại: 
  - Anh yêu em.  Câu này em nghe nhiều lần rồi.  Nhiều đến mức em không còn cảm giác với nó nữa. 
  Tiến bước đến gần giữ chặt hai vai Cơ, giọng lạc đi thật thảm thiết: 
  - Anh không thể mất em.  Thiếu em, đời anh trở nên vô nghĩa, anh chẳng còn gì cả. 
  Cười nhạt, Việt Cơ độc ác: 
  - Chẳng lẽ em đem tới cho anh nhiều vậy sao?  Lắm khi em tự hỏi.  Nếu em là một con bé nghèo hèn, anh có yêu em đến mức như vừa nói không? 
  Hơi khựng lại một chút, Tiến kêu lên oan ức: 
  - Dường như em hiểu lầm anh rồi.  Không ngờ em cho rằng anh đến với em vì em là con gái của giám đốc.  Nghĩ vậy là nhục mạ tình yêu chân thành của anh dành cho em. 
  Việt Cơ bịt tai lại: 
  - Đủ rồi.  Đủ rồi.  Tôi kinh tởm cái tình yêu cao đẹp của anh.  Còn tại sao hả?  Anh về soi gương và tự hỏi lại mình đi.  Đồ đểu giả! 
  Gạt mạnh tay Tiến ra, Việt Cơ hổn hển chạy xuống nhà.  Trước mặt mọi người đang ngồi xem tivi ở phòng khách, cô nói lớn: 
  - Tôi và Tiến không còn gì nữa.  Đừng bao giờ để anh ta mò vào tận phòng của tôi như vừa rồi. 
  Ném cái nhìn lạnh lùng vào vẻ mặt vờ ngơ ngác của Xuân Đào.  Cơ bỏ ra ngoài.  Ngoắc đại chiếc xích lô vừa trờ tới, cô nói tên đường của nhà Trung, rồi cô người ngồi lọt thỏm vào trong xe. 
  Tới bây giờ, cô mới thấm thía nỗi đau của người bị lừa dối, bị phản bội.  Chính Trung thú nhận với Cơ đã từng thấy Tiến và Đào tay trong tay, mắt nhìn mắt ở quán cà phê anh từng đưa Cơ tới.  Vậy mà miệng mồm anh ta vẫn trơn như thoa mỡ, ngọt như đường.  Thật là tồi tệ! 
  Vừa rồi, suýt nữa Việt Cơ đã nói toạc móng heo ra hết.  Nhưng vì sĩ diện, cô kịp thời làm chủ bản thân để giữ lại những lời định mắng Tiến và Xuân Đào. 
  Hừ!  Dù hận cỡ nào, tức cỡ nào, đối với mọi người, Cơ vẫn là người... xù Tiến.  Bị...xù, hẳn Tiến đau lắm, nhục lắm.  Anh ta còn đau hơn, nhục hơn, nếu đúng là anh ta cưới Cơ vì muốn dùng cô làm bệ phóng trên đà công danh. 
  Bỗng dưng, Cơ buột miệng cười khan.  Đồng tiền đúng là chi phối tất cả.  Cô cũng đang dùng tiền để...mướn một người yêu hờ đó thôi.  Có lẽ bắt đầu từ hôm nay, hợp đồng giữa cô và Trung phải hủy bỏ vì chuyện của Tiến và Cơ dã được tuyên bố.  Cô hết cần Trung rồi.  Nhưng nếu Tiến cứ lẽo đẽo theo sau cô hoài thì sao? 
  Hừ!  Tiến cũng khá lắm nên mới nhận ra Trung chỉ là một gã chạy xe ôm.  Có lẽ Cơ phải tiếp tục với Trung, nhưng ở mức độ...tình hơn mới được. 
  Tới đầu hẻm dẫn vào nhà Trung, cô xuống xe, đi bộ vào.  Cô thật sự thất vọng khi thấy nhà anh đóng cửa. 
  Trời ơi!  Lẽ nào tối tối, Trung vẫn còn chạy xe để kiếm thêm?  Cứ tiếp tục thế này, sức khỏe nào chịu nổi? 
  Lòng Cơ chợt dâng lên sự thông cảm sâu sắc.  Phải nói Trung là người bền chí. 
  Qua những lần đưa đón mỗi ngày, Cơ đã hiểu hơn về anh.  Thì ra Trung đã tốt nghiệp khoa quản trị kinh doanh và luật, nhưng mấy năm qua, anh chưa đi làm mà muốn lăn lội với đời bằng nhiều nghề tự do, để tích lũy vốn sống. 
  Anh đã làm đủ thứ theo kiểu mánh mung.  Từ mua bán ngoại tệ, đến tư vấn pháp luật cho ai có yêu cầu, đến chạy bỏ mối, tiếp thị đủ loại hàng điện tử, vv.  Tóm lại, cái gì kiếm ra tiền chân chính thì anh làm. 
  Trung cũng nói thêm, kiếm tiền theo kiểu ngộ ngộ như làm người yêu hờ của Cơ, anh cũng rất hứng thú.  Anh xem đó là cách kiếm tiền nguy hiểm đầy mê hoặc. 
  Việt Cơ thò tay vào mở chốt cổng nhà Trung.  May thay, cổng không khóa.  Cô có thể vừa vào thưởng nguyệt xem hoa, vừa chờ anh về. 
  Nhưng Cơ tìm Trung để làm chi nhỉ?  Chẳng biết từ bao giờ, cô đã hình thành thói quen tìm Trung để trút những ấm ức riêng tư.  Mỗi sáng anh đưa Cơ đến trường, cô đã huyên thuyên không dứt chuyện lớp.  Nói chung, tất cả mọi chuyện trên trời, dưới đất Cơ đều kể cho Trung nghe hết sức thoải mái và được nghe anh... thoải mái góp lời vào.  Trò chuyện với Trung vừa vui vừa nhẹ nhõm đầu óc.  Cô không phải suy nghĩ, buồn vui, ghen giận như khi đến với Tiến.  Thì ra, có một người bạn hiểu mình, đôi khi thú vị hơn một có một người yêu giả dối.  Vậy tại sao không duy trì tình bạn này?  Rồi Cơ lại giật mình khi nghĩ "tình bạn của cô và Trung " là một tình bạn ảo, nó được duy trì bằng tiền.  Trò chơi này do chính cô bày ra rồi rủ Trung tham gia.  Giữa hai người, làm sao tồn tại một tình bạn chân chính được? 
  Thẫn thờ ngồi xuống bậc tam cấp, Việt Cơ xoa gục đầu vào hai tay, buồn bã.  Thôi thì khỏi.. thưởng nguyệt xem hoa, hãy ngồi vô một góc và xem lại chính mình. 
  Thật ra, việc mình trả thù Tiến theo kiểu này là đúng hay sai?  Có phải mình chỉ vì mình mà không biết nghĩ tới ai không? 
  Ba mẹ hẳn nhiên phải giận.  Nhưng vì hạnh phúc của mình, hai người sẽ bỏ qua.  Còn Tiến.  Hừ!  Anh ta là nguyên nhân của mọi tội lỗi.  Mình ra nông nổi này cũng vì Tiến.  Ngoài mặt, anh ta trông đáng thương lắm.  Nhưng bên trong, anh ta là kẻ đáng nguyền rủa. 
  Tóm lại, Việt Cơ làm chẳng có gì sai cả.  Phấn khởi với kết luận chủ quan của mình.  Cơ chống hai tay ra sau, người hơi ngửa, mắt nhìn lên rạng rỡ. 
  Cô chợt hốt hoảng khi nhìn thấy Trung đang đứng chống nạnh nhìn mình, miệng Trung tủm tỉm thật dễ ghét.
  Tối nay, Trung thật bảnh khi mặc sơ mi trắng, thắt cà vạt hẳn hoi.  Với cái áo vest vắt hờ trên vai, trông anh vừa lịch lãm vừa phong trần, làm Việt Cơ không rời mắt khỏi anh được. 
  Hai người im lặng, rồi Trung là người lên tiếng trước: 
  - Lại có chuyện à? 
  Việt Cơ lắc đầu: 
  - Cũng chẳng có gì.  Tại buồn thôi.  Xe anh đâu?  Tối nay anh dự tiệc hay sao mà trông phong độ vậy? 
  Thay vì mở cửa, Trung ngồi xuống kế bên Cơ, giọng giễu cợt: 
  - Lúc nào tôi lại không phong độ. 
  Cơ lém lỉnh: 
  - Nhưng thế này thì... bắt mắt hơn. 
  Trung bật cười: 
  - Cô dùng từ lạ tai thật.  Bắt mắt, bắt mùi gì chẳng biết, tôi chỉ thấy mệt muốn chết. 
  - Anh vẫn chưa khai báo là anh đã đi đâu. 
  Trung tựa lưng vào cột, giọng ỡm ờ: 
  - Đi chơi với người yêu. 
  Cơ bắt bẻ: 
  - Bữa hổm, anh bảo chưa một cô gái nào tới nhà anh, sao hôm nay lại có người yêu kìa? 
  Nới lỏng cà vạt ở cổ ra, Trung gật đầu: 
  - Đúng vậy.  Nhưng đâu có nghĩa là tôi không có bồ. 
  Vặt nắm lá trâm ổi trong tay và ngửi mùi thơm của nó, Cơ lơ lửng hỏi: 
  - Cô ấy ra sao nhỉ? 
  Trung hơi mơ màng: 
  - Rất dung dị, bình thường.  Không phải là con của giám đốc nên không kiêu căng phách lối, cũng không có nhiều tiền để vung ra mua những thứ mình muốn.  Tóm lại, cô ấy hợp với tôi.  Cả hai cảm thấy hạnh phúc, thế là quá đủ. 
  Việt Cơ xụ mặt: 
  - Anh có quyền khoe bồ, nhưng không có quyền mai mỉa tôi.  Con gái của giám đốc đâu phải là tội, tánh kiêu căng phách lối là do trời sinh, có nhiều tiền vung ra mua thứ mình thích là tự do cá nhân, không liên quan gì tới anh. 
  Trung hóm hỉnh: 
  - Tôi biết và thấy mình may mắn hơn Tiến. 
  Cơ giậm chân: 
  - Đừng nhắc tới hắn.  Tôi đang bực muốn chết đây. 
  Trung xoa tay vào nhau: 
  - Biết ngay là có chuyện mà.  Nếu không em đâu tới đây.. hành hạ tôi.  Đã quyết định xù anh ta rồi, còn ghen tuông, bực bội làm chi cho mệt. 
  Việt Cơ làu bàu: 
  - Ai thèm ghen tuông.  Nhưng tôi ghét thói giả dối của Tiến.  Anh ta làm như yêu tôi lắm không bằng. 
  Trung vờ vịt: 
  - Ủa!  Chẳng lẽ Tiến không yêu Cơ? 
  Việt Cơ liếm môi: 
  - Anh từng thấy Tiến vào quán với Xuân Đào, giờ còn hỏi đố tôi? 
  - Vậy sao em không dùng chứng cớ này để lột mặt nạ của Tiến? 
  Thấy Cơ im lặng, Trung trả lời luôn: 
  - Tại em quá tự cao, không muốn người ta biết mình là kẻ thua cuộc chớ gì? 
  Cơ liếc anh bằng tất cả... căm hận: 
  - Nhiều chuyện.  Dù có như vậy, cũng không liên quan tới anh. 
  Trung cười cười: 
  - Lần này thì liên quan đấy.  Nhờ tính tự cao, ngông cuồng của em, tôi mới có thêm việc để làm, có thêm tiền để đi chơi với người yêu. 
  Việt Cơ chợt tò mò một cách bất ngờ: 
  - Ủa!  Hai người đi bằng xe gì vậy? 
  - Taxi. 
  - Chà!  Sang dữ.  Nhưng như thế, làm sao tình bằng ngồi xe sáu bảy. 
  Trung tỉnh bơ: 
  - Đành là thế.  Nhưng từ khi.. ngày hai buổi chở em đến trường, tôi hết muốn chở cô gái nào khác bằng chiếc sáu bảy ấy nữa, huống hồ chi chở bồ. 
  Việt Cơ bĩu môi: 
  - Kỹ quá nhỉ.  Tôi thấy dễ chịu khi nghĩ mình được độc quyền cái xe ấy. 
  Trung lặng lẽ nhìn Cơ.  Dưới ánh sáng mờ mờ của đèn đường, trông Cơ thật ngổ ngáo.  Với mái tóc tém sát và cái áo thung sọc đỏ vừa mạnh mẽ vừa bụi đời, Cơ y như một tên con trai mới lớn háo thắng và háo chiến.  Cơ sẵn sàng tranh luận với Trung bất cứ vấn đề gì để cho tới khi đuối lý mới thôi.  Suốt thời gian vừa qua chẳng hiểu anh và cô đã cãi bao nhiêu trận, nhưng phải thú thật, cãi miết dường như Trung đâm ghiền.  Anh rất thích chọc giận Cơ.  Nhưng với Trung, cô chỉ giận một tí rồi chủ động.. huề, vì anh không phải là Tiến, hay đối tượng để cô nũng nịu làm cao.  Cô rất tự nhiên khi trò chuyện, lẫn khi đấu khẩu cùng Trung.  Giữa hai người đã manh nhiên hình thành một tình bạn? 
  Trung nhếch môi.  Có lẽ anh quá chủ quan khi nghĩ thế.  Việt Cơ là một cô gái tự cao, mà con gái tự cao.. thì chua lắm. 
  Nhìn vẻ mặt hất lên trời của Cơ, Trung bỗng sục sôi suy nghĩ, phải làm sao cho con bé này biết sống hơn mới được.  Anh cũng háo thắng và nhất định anh sẽ.. dạy dỗ được con bé đó. 
  Hai người im lặng ngửi mùi nguyệt quế say nồng.  Trung vừa rời khỏi cuộc chiêu đãi của một đối tác làm ăn.  Anh có uống vài ly, không nhiều để say.  Với cương vị giám đốc tương lai của công ty Vĩnh Hưng, Trung đã làm tròn trách nhiệm ngoại giao.  Nhưng với trách nhiệm đè nặng hai vai, Trung thấy mình như bơi trong biển công việc. 
  Trên đường về nhà, anh tính tắm rửa cho tỉnh táo xong là ngồi ngay vào máy tính.  Nào ngờ, vừa mở cổng rào đã bắt gặp Việt Cơ ngồi gục đầu, co ro trông thật tội nghiệp.  Phải chi lúc nào cô cũng đáng yêu như thế nhỉ? 
  Bỗng dưng Trung cứ muốn ngồi mãi thế này để nghe Cơ huyên thuyên.  Cứ trông vẻ bồn chồn của cô, anh thừa biết Cơ sắp nói điều gì đó. 
  Đúng y như dự đoán, Cơ chống ta dưới cằm, giọng kể lể: 
  - Lúc ăn cơm, ba tôi hỏi anh là ai.  Tôi bảo là bạn và bị ông dũa te tua về tội giao thiệp bừa bãi lúc sắp lấy chồng.  Được ông nhận trúng hệ, tôi liền hùng hồn tuyên bố chưa muốn đeo gông sớm.  Thế là chiến tranh bùng nổ.  Dù tương quan lực lượng không cân bằng nhưng tôi vẫn là người chiến thắng. 
  Trung hỏi: 
  - Chiến thắng sao còn bực Tiến? 
  - Chuyện xảy ra còn nóng hổi thì Tiến đến.  Anh ta xông vào phòng tôi rồi diễn một màn kịch thật thảm.  Tiếc rằng nó chẳng làm tôi xúc động, trái lại, còn khiến tôi nổi điên lên vì khinh bỉ.  Nếu tôi ở lại nhà sẽ xảy ra những rắc rối khác. 
  - Nên em đã tới đây để trút rắc rối vào tôi? 
  Việt Cơ kêu lên như oan ức lắm: 
  - Tôi chỉ tìm một chỗ để tị nạn thôi.  Sao anh ích kỷ, hẹp hòi dữ vậy? 
  Trung hất hàm: 
  - Em định tị nạn tới mấy giờ?  Tối nay, tôi còn nhiều việc phải làm lắm, không rảnh để đấu láo với em đâu. 
  Cơ phất tay: 
  - Anh cứ làm việc của anh, tôi chỉ cần cái ghế mây đó. 
  - Vậy thì mời vào.  Nhưng xin nói trước tôi không đưa em về được đâu. 
  - Tôi sẽ về một mình.  Sao tối nay anh lắm điều thế?  Ở nhà sợ bị mắng, ở đây nghe anh nhằn.  Chết chắc sướng hơn. 
  Trung tủm tỉm cười.  Anh mở rộng cửa.  Việt Cơ đủng đỉnh bước vào và sà xuống chiếc ghế mây.  Mắt lim dim, chân đong đưa theo nhịp lắc, cô khoan khoái kêu lên: 
  - Khỏe vô cùng. 
  Trung khẽ lắc đầu.  Để mặc Cơ với chiếc ghế mây, anh đi tắm.  Tối nay, dù có thế nào Trung cũng phải hoàn thành kế hoạch phát triển của công ty trong ba tháng cuối năm.  Đây là một kế hoạch tương đối cụ thể và chi tiết mà Trung phải tham khảo ý kiến ông Vĩnh Hưng cùng nhiều người khác.  Anh không muốn xảy ra bất kỳ sơ xuất nào khi triển khai kế hoạch này tới nhân viên của công ty, vì anh là giám đốc mới của họ.  Anh cần tạo sự tự tin tưởng và thán phục ở họ.  Như vậy, anh có cầu toàn và háo thắng quá không? 
  Trung tránh câu trả lời, dù là trả lời với chính mình.  Pha hai phin cà phê, anh bưng ra để trên bàn làm việc một phin.  Còn một phin, anh mang lại cho Cơ.  Cô đang nghe nhạc từ cái radio cỗ lỗ sĩ của mẹ anh. 
  Thấy Trung, Cơ nói: 
  - Không ngờ radio cũng có chương trình nhạc hay như vậy. 
  - Nếu hay, cứ tiếp tục nghe.  Chừng nào về đóng cửa lại, chớ đừng làm phiền tôi đấy. 
  Cơ bĩu môi: 
  - Có mướn, tôi cũng không thèm.  Làm như mình quan trọng lắm không bằng. 
  Trung thản nhiên: 
  - Xì!  Nói mà không biết xấu hổ.  Biến đâu thì biến cho rồi. 
  Trung không thèm đôi co với con bé chanh chua ấy nữa.  Anh chui vào góc riêng của mình và tập trung cao độ cho công việc.  Trong kế hoạch của anh có một phần dính dấp với Vĩnh Phát.  Phát đã chia hợp đồng cho một số công ty khác để ăn hoa hồng.  Anh ta chỉ biết thủ lợi cho mình và làm công ty thất thoát vài trăm triệu lợi nhuận.  Lần này, Trung sẽ thay thế Phát bằng Bửu.  Ông Hưng đã chấp thuận đề nghị của anh.  Trung sẽ đụng phải sự bất mãn của Phát.  Nhưng điều đó không quan trọng.  Là giám đốc công ty, là người thừa kế hợp pháp của ông Vĩnh Hưng, anh có quyền làm sao cho công ty ngày càng đi lên, đời sống công nhân ngày một khác hơn, dù việc này ít nhiều đụng chạm tới một vài cá nhân nào đó. 
  Bửu cho anh biết Tiến là người thường xuyên ăn chia hợp đồng của công ty Vĩnh Hưng.  Đang thời điểm khủng hoảng kinh tế, tìm được một hợp đồng làm ăn với nước ngoài là cả một vấn đề, vậy mà Phát nỡ bán đi để kiếm lời.  Nếu không nghĩ anh ta có bà con với mình, Trung đã cho thôi việc rồi.  Giữ Phát lại, anh chẳng có lợi gì ngoài việc làm mẹ anh vui lòng.  Ôi, phụ nữ!  Lúc nào họ cũng nhẹ dạ và dễ mềm lòng trước tình cảm. 
  Bưng tách cà phê uống một lèo, Trung tiếp tục gõ phím.  Khi xong việc, anh nhìn đồng hồ và thấy đã hơn hai giờ.  Vươn vai đứng dậy, Trung định chui vào giường, nhưng vì đèn bên ngoài còn sáng nên anh bước ra định tắt. 
  Mới đi được mấy bước, Trung đã giật mình khi thấy Cơ nằm trên ghế bố ngủ ngon lành.  Cạnh đó, cái radio cổ lổ vẫn còn rột rẹt phát nhạc không lời. 
  Thôi chết rồi!  Con bé này hư thật.  Định lay Cơ dậy, Trung lại không đành, vì cô ngủ quá say.  Trong giấc ngủ, gương mặt đanh đá, lúc nào cũng kiếm chuyện với anh bỗng trở nên hiền lành, trong sáng đến mức làm tim anh nhói lên. 
  Cơ đúng là con bé con tưởng mình là người lớn.  Trái lại, Trung đã quá già cỗi, nhưng lại ép mình thành trẻ thơ để chơi trò cút bắt với Cơ. 
  Lấy cái mền, anh nhẹ nhàng đắp lên ngực cô.  Anh trìu mến vuốt những sợi tóc mềm phủ lên vầng trán bướng, rồi vội vàng rút tay về như sợ phạm tội. 
  Tự nhiên, Trung ngồi xuống kế bên Cơ và say đắm nhìn cô ngủ.  Giữa căn nhà trống chỉ có hai người trong đêm, còn chăng là mùi nguyệt quế thoảng theo cửa sổ bay vào làm không gian đẫm hương lãng mạn. 
  Ừ, đúng là lãng mạn và tình tứ nữa.  Giờ này, chắc gia đình Cơ và Tiến đang cuống cuồng đi tìm cô bé.  Còn anh lại giữ Cơ cho riêng mình.  Như vậy có quá đáng không nhỉ? 
  Chạm vào vai Cơ, anh lắc nhẹ và gọi nhỏ.  Cô hơi cựa mình rồi lại ngủ tiếp.  Đúng là ăn chưa no, lo chưa tới, nhưng mở miệng chỉ toàn than buồn.  Người buồn đâu có ngủ ngon thế này? 
  Tựa đầu vào cạnh ghế mây, Trung quấn chiếc mền, nửa nằm nửa ngồi kế bên ghế.  Đầu suy nghĩ lung tung từ việc của công ty đến việc cô nàng xinh xắn đang ngủ như công chúa ngủ trong rừng.  Trung mỏi mệt thiếp đi lúc nào không hay. 
  Anh giật mình khi chiếc ghế mây đong đưa và giọng Cơ thảng thốt: 
  - Chết!  Mấy giờ rồi? 
  Đồng hồ quả lắc trên tường thong thả gõ năm tiếng như trả lời Cơ.  Cô vùng dậy, hốt hoảng: 
  - Sao anh không gọi tôi dậy? 
  Trung ngồi dưới đất, nói vọng lên: 
  - Khi phát hiện ra Cơ ngủ ở đây là đã gần ba giờ sáng rồi, còn gọi gì nữa mà gọi.  Thấy Cơ có một mình, tôi đành ra nằm đất để canh chừng. 
  Việt Cơ thiểu nảo gạt ngang: 
  - Bỏ nhà đi đêm.  Tội này lớn lắm, chắc chết tôi rồi. 
  Trung đứng lên: 
  - Tôi sẽ đưa em về ngay.  Vào rửa mặt đi. 
  Việt Cơ riu ríu nghe lời Trung.  Vào tới nhà bếp gọn gàng sạch bóng, Cơ vội vàng mở nước ra rửa mặt.  Trong gương là con bé ngái ngủ, tóc bờm xờm trông thật xấu.  Hừm!  Không những xấu mà còn hư và bê bối nữa.  Chắc Trung rất xem thường Cơ.  Mà trách ai đây khi chính Cơ tạo điều kiện cho người ta xem thường mình. 
  Quay lại với gương mặt ướt, Cơ thấy anh đang đứng chờ với cái khăn trắng và bàn chải đánh răng còn nguyên trong hộp. 
  Gượng gạo đỡ lấy, Cơ hỏi: 
  - Ở đâu mà sẵn thế? 
  - Ở trong tủ, bao giờ mẹ tôi cũng mua để dành.  Bà mua đủ thứ nên cái tủ biến thành cái kho dự trữ của bà. 
  - Bác gái lo xa và tỉ mỉ nhỉ? 
  Trung có vẻ tự hào: 
  - Mẹ tôi là mẫu người tuyệt vời nhất. 
  Cơ im lặng, lòng xốn xang, xấu hổ.  Rõ ràng dưới con mắt nhìn Trung, cô chẳng đáng gờ ram nào cả. 
  Chớp nhoáng làm vệ sinh, Cơ ra sân ngồi.  Hiếm khi nào cô rời giường vào sáng sớm như vầy.  Không khí lạnh, trong lành đẫm hương hoa làm cô thoáng bâng khuâng.  Nhưng nghĩ tới lát nữa về nhà, cô lại rầu rĩ ngồi co lại. 
  Trung dắt chiếc sáu bảy ra.  Thảy cho Cơ chiếc áo gió, anh hất hàm: 
  - Mặc vào đi, ngoài đường lạnh đó. 
  Việt Cơ lẳng lặng làm theo ý Trung.  Anh phóng xe thật nhanh.  Cơ rùng mình vì gió. 
  Giọng Trung vang lên: 
  - Đã nghĩ ra cách nói dối để chạy tội chưa? 
  - Chậc!  Tôi đang rối bù, anh đừng hỏi nữa. 
  Rồi cô ngập ngừng: 
  - Bắt đầu từ hôm nay, anh khỏi đưa đón tôi nữa. 
  Trung hơi bất ngờ: 
  - Sao vậy? 
  Việt Cơ thở hắt ra: 
  - Đủ chuốc phiền vào thân rồi.  Tôi không dám phiêu lưu nữa đâu. 
  Trung im lặng.  Một lát sau, Cơ mới nghe tiếng anh thoảng trong gió: 
  - Trò chơi nào cũng có lúc chấm dứt, huống hồ chi đây là trò chơi nguy hiểm.  Cơ không phiêu lưu nữa cũng đúng. 
  Hai người không nói với nhau thêm lời nào nữa.  Cơ mải lo tính toán để trả lời với ba mẹ.  Trung hụt hẫng trước một tương lai không có Cơ ngày hai buổi đi về.  Trung không ngờ mình lại xúc động khi nghe cô quyết định... thôi đưa đón đến thế. 
  Thật ra, khi nhận lời đưa đón Cơ, anh đã biết sẽ có ngày như hôm nay, vậy sao còn buồn chớ? 
  Tới cột điện quen thuộc, Trung dừng xe lại.  Việt Cơ hấp tấp nhảy xuống. 
  Cô nói nhỏ: 
  - Nhớ vái trời cho tôi đừng bị đòn nghen. 
  Trung gật đầu.  Anh nhìn theo cái dáng xí xọn của cô đang vội vã chạy về nhà rồi phóng xe đi, miệng lâm râm khấn vái. 
  Anh vái trời cho Việt Cơ đổi ý để mỗi ngày anh được làm tài xế cho cô.  Dẫu hiểu chẳng có thần thánh nào ủng hộ để lời khấn vái của anh ứng nghiệm, nhưng Trung vẫn hết sức... thành khẩn.  Biết đâu một buổi sáng đẹp trời nào đó, Trung lại được tiếp tục công việc này.  Cuộc đời mà, chuyện gì lại không xảy ra chớ. 
  Rít một hơi thuốc, Bửu lim dim mắt rồi nói: 
  - Theo điều tra riêng của tao, công ty Thanh Danh đang có nhiều lủng củng trong nội bộ.  Dạo này họ lại không tìm được hợp đồng nên sản xuất ngưng trệ, công nhân chỉ lãnh có bảy mươi phần trăm lương.  Điều nực cười là ông Danh không lấy đó làm sợ mà lại định thành lập một công ty nữa rồi giao cho con trai quản lý.
  Trung nhíu mày: 
  - Có chuyện lạ đời đó nữa à? 
  - Thì chính Văn, con trai giám đốc Danh nói với tao.  Hắn không chịu kế hoạch phiêu lưu này của ông bố.  Thế là hai cha con như nước với lửa, chẳng ai nhìn mặt ai. 
  Trung thắc mắc: 
  - Sao mày lại gọi đây là kế hoạch phiêu lưu? 
  Bửu bật cười: 
  - Đó là cách gọi lịch sự, chớ đúng ra phải gọi là kế hoạch lừa gạt.  Ông Danh mở tiếp công ty để huy động vốn, để vay tiền của ngân hàng, chớ đâu phải để sản xuất. 
  Trung kêu lên: 
  - Ông Danh dám giở ngón này à?  Trước sau gì cũng bị tù đó. 
  Nhún vai, Bửu mỉa mai: 
  - Có gan làm giàu.  Ông ta có quân sư Tiến vừa nịnh bợ vừa xúi giục, chuyện gì không dám làm.  Khổ nổi, ổng làm chuyện tầm bậy.  Văn bây giờ mới tội, mang tiếng con của giám đốc công ty mà phải xách bằng đi xin việc.  Mấy công ty khác vì ngại ông Danh nên đâu chịu nhận hắn ta vào làm.  Nhân tài phải chạy rong thật là tiếc. 
  Trung nheo mắt: 
  - Mày tiếc nhân tài, sao không kéo Văn về đây?  Công ty Vĩnh Hưng lúc nào cũng mở rộng để chiêu hiền đãi sĩ mà. 
  Bửu trầm ngâm: 
  - Theo tao, tốt nhất là Văn nên làm ở công ty Thanh Danh, tội vạ gì để cho Tiến thao túng.  Khổ là ông Danh lại không tin dùng Văn. 
  Trung đột ngột nói: 
  - Tao có cách giúp Văn, dù cách này mình bị thiệt thòi đôi chút. 
  Mắt Bửu ánh lên tia ranh mãnh: 
  - Nhường hợp đồng kèm theo điều kiện.  Mày tốt với Văn vì lý do gì nhỉ?  Vì con bé Cơ phải không? 
  Trung chống chế: 
  - Tao tội nghiệp công nhân của họ nên mới làm thế. 
  Bửu tủm tỉm: 
  - Chà!  Hào hiệp dữ.  Con bé Việt Cơ ắt phải mềm lòng trước tình huống này. 
  Trung càu nhàu: 
  - Với Cơ, tao chỉ là một gã tài xế xe ôm.  Con bé không biết tao làm giám đốc công ty Vĩnh Hưng.  Bởi vậy, tụi tao rất thoải mái khi đến với nhau. 
  Bửu trầm trồ: 
  - Chơi trò gì mà lãng mạn thế? 
  Trung bỗng cáu lên: 
  - Lãng mạn con... khỉ!  Tóm lại, mày giúp tao liên hệ với công ty Thanh Danh, phải làm sao cho Văn ngồi cái ghế Tiến đang ngồi. 
  Búng tay đánh tróc, Bửu hăng hái: 
  - OK.  Tao sẽ làm ngay. 
  Trung ngập ngừng: 
  - Không được nói tí gì về tao nghe. 
  - Khỏi lo, tao không quen dân xe ôm như mày nên có hay biết gì đâu để nói với Việt Cơ. 
  Bửu nháy mắt rồi đứng dậy: 
  - Tao về phòng của mình đây.  Ngày mai tao sẽ liên hệ với Văn nhằm thăm dò trước. 
  Trung hài lòng nhìn dáng vẻ nhanh nhẹn của Bửu.  Anh làm việc nhiệt tình, nhiều sáng tạo, khả năng bằng hai ba người.  Có Bửu, Trung như mọc thêm cánh, anh tin mình sẽ gánh nổi trọng trách ông Vĩnh Hưng đã giao. 
  Ngả người ra chiếc ghế bọc nệm, Trung lim dim mắt thư giãn.  Lòng anh xôn xao khi nghĩ tới Việt Cơ. 
  Suốt thời gian qua, anh không nhận được chút tin tức gì của cô.  Việt Cơ như biến mất khỏi đời anh, cũng như khỏi thế giới này.  Nhớ lại những chuyện đã xảy ra, lắm lúc Trung có cảm giác mình vừa trải qua một giấc mộng dài với nhiều tình tiết tuyệt đẹp.  Đẹp nhất vẫn là buổi tối Cơ ngủ lại nhà anh. 
  Giờ thì tàn mộng rồi.  Anh sẽ không đời nào được sống lại những phút giây lãng mạn như thế nữa.  Trung nhức nhối vì sự đánh mất này.  Đã nhiều lần nhấc ống nghe, anh định gọi cho Cơ rồi lại bỏ xuống.  Rõ ràng có cái gì đó ngượng ngùng khiến anh chùn tay.  Mà "cái gì đó" là cái gì?  Trung nghĩ không ra.  Có chăng là vì anh tự ái nên muốn chờ Việt Cơ gọi đến, chớ không hạ mình gọi đi.  Cô không cần tài xế nữa thì gọi điện thoại cho Trung làm chi.  Tại sao anh lại quên điều quan trọng đó để trông ngóng trong vô vọng? 
  Trung nhìn đồng hồ.  Còn nửa tiếng nữa là tới giờ Cơ tan học.  Trước kia, giờ này Trung đã lo đi rước cô.  Cái thói quen dễ yêu ấy không còn nữa.  Nghĩ cũng buồn. 
  Thói quen là do con người tạo nên, Trung ngại gọi điện thoại cho Cơ, nhưng anh vẫn có thể lặp lại thói quen này theo kiểu tình cờ đi ngang qua trường lúc... em tan học mà.  Đơn giản như vậy, sao lâu nay anh không nghĩ ra nhỉ? 
  Phấn khởi với sự thông minh đột xuất của mình, Trung vội nhảy xuống nhà để xe, phóng chiếc sáu bảy ra đường. 
Phần IX
Trong công ty, công nhân gọi lén Trung là ông sáu bảy.  Thoạt đầu, họ ngạc nhiên khi thấy giám đốc chạy cái xe có tuổi đời lớn hơn cả tuổi giám đốc, nhưng dần dà họ quen và không còn để ý.  Điều họ quan tâm là anh sẽ đem tới cho công ty những gì. 
Là người từng còng lưng kiếm cơm từng bữa, Trung hiểu cơm áo, gạo, tiền là thực tế cuộc sống.  Làm tăng thu nhập cho công nhân cũng có nghĩa là làm giàu thêm cho công ty.  Anh đang nỗ lực vì vấn đề đó suốt thời gian qua, bây giờ dành chút ít thảnh thang cho riêng mình, cũng nên lắm chứ. 
  Dừng xe trước gốc cây sao già quen thuộc, Trung căng mắt tìm với hy vọng Cơ sẽ thấy anh.  Điều ước đúng là linh.  Trung cười toe khi thấy Việt Cơ cũng đủng đỉnh bước về phía mình. 
  Cô ríu rít hỏi: 
  - Sao anh biết hôm nay tôi không đi xe vậy? 
  Trung múa mép: 
  - Thần giao cách cảm mà. 
  Việt Cơ chun mũi: 
  - Mới không gặp một tháng, anh đã lột lưỡi.  Đàn ông, gã nào cũng ghê gớm. 
  Trung nháy mắt: 
  - Lên xe đi.  Tôi đưa về, chẳng tính công. 
  Cơ yêu sách: 
  - Không cà phê... cà pháo gì à? 
  Trung cười cười: 
  - Cơm trưa ở khách sạn năm sao cũng được nữa là. 
  - Thôi.  Không dám bóc lột anh đâu.  Cà phê đủ rồi. 
  Vừa nói, Cơ vừa leo lên xe.  Cảm giác quen thuộc vắng cả tháng bỗng quay về khiến Trung thấy xao xuyến, khi Cơ vô tình chạm vào người anh. 
 Trung trấn tĩnh bằng một câu hỏi: 
  - Dạo này em thế nào? 
  Cơ ậm ừ: 
  - Cũng bình thường. 
  - Nghĩa là thời buồn phiền, sóng gió đã qua rồi. 
  Việt Cơ thở dài: 
  - Ba mẹ, chả ai thèm nói tới tôi.  Sau buổi tối bỏ nhà đi đó, tôi trở nên hư đốn trong mắt mọi người.  Mẹ tôi buồn lắm, suốt ngày bà theo bạn bè di chùa rồi đi làm công tác từ thiện, riêng ba tôi chỉ biết có Xuân Đào.  Ông làm như tôi không phải là con ông mới tủi chứ. 
  Trung ngập ngừng: 
  - Còn anh Văn? 
  Cơ chép miệng: 
  - Anh Hai cũng bị ba mắng như tôi.  Từ con ruột, tụi tôi trở thành con ghẻ hết rồi. 
  Trung phê phán: 
  - Lại ghanh tỵ với Xuân Đào.  Xấu! 
  - Tại anh hỏi, chớ tôi đâu muốn nói. 
  Trung lảng qua chuyện khác: 
  - Trong lòng không vui, sao không tìm tôi? 
  Cơ im lặng, một lúc sau mới nói: 
  - Tôi thấy ngại. 
  Trung bật cười: 
  - Dè dặt, khách sáo đâu phải bản chất của em.  Với tôi, em còn ngại gì nữa? 
  Rồi anh ngân nga: 
  - "Khi buồn em hãy đến chơi nhà tôi".  Em quên câu hát ấy rồi sao? 
  - Chính vì nhớ tôi mới không đến.  Tôi sợ ngày nào đó sẽ nhận được nơi anh một ánh mắt ghẻ lạnh. 
  - Em biết lo xa những chuyện đâu đâu từ bao giờ vậy? 
  -Từ khi quen anh đó.
  Trung kêu lên: 
  - Thật à?  Đây là vinh hạnh hay trách nhiệm mà tôi phải gánh vậy kìa. 
  Vừa nói, Trung vừa dừng xe trước một quán cà phê vừa mát mẻ vừa kín đáo. 
  Đưa Cơ vào và chọn một bàn dưới giàn lan nở nhiều chùm bông tím, Trung nói: 
  - Ở đâu thích hơn ở quán có máy lạnh nhiều. 
  So vai, Cơ bâng quơ bảo: 
  - Thích nhất là đừng gặp người quen. 
  - Trái đất tròn mà, ở đâu lại không có người quen.  Xem ra điều Cơ thích khó thành hiện thực rồi.  Chật!  Đúng là oan gia ngõ hẹp. 
 Trong lúc Cơ chưa kịp hiểu Trung muốn nói gì, thì cô thấy Tiến ngồi gần đó với hai người đàn ông.  Anh cũng đang nhìn về phía Cơ và Trung bằng cái nhìn tóe lửa.  Phớt lờ như không quen không biết, Cơ dửng dưng quay lưng. 
 Đợi Trung gọi thức uống xong, cô hỏi: 
  - Công việc của anh ở công ty Vĩnh Hưng dạo này thế nào? 
  Trung thản nhiên: 
  - Lính gác để sai vặt như tôi thì một ngày như mọi ngày, chẳng có gì đáng nói. 
  - Buổi tối, anh vẫn chạy xe à? 
  - Biết sao hơn.  Nghe đồn ba Cơ sắp mở một công ty cho anh Văn quản lý.  Nếu tôi được làm ở đó chắc đỡ hơn. 
  Việt Cơ xụ mặt: 
  - Nhắc tới chuyện này, tôi nhức đầu lắm. 
  - Sao vậy? 
  - Anh Văn cho rằng ba tôi quá mạo hiểm, khi muốn mở thêm một công ty vào thời buổi khủng hoảng kinh tế cầu toàn.  Thế là hai người đã mâu thuẫn ngày càng mâu thuẫn hơn.  Ba tôi chỉ nghe lời Tiến và Xuân Đào chớ đâu nghe anh em tôi. 
  Trung tò mò: 
  - Nhưng cuối cùng thì sao? 
  Khuấy ly cà phê cho tan đường, Cơ nói: 
  - Cuối cùng rồi công ty cũng sẽ được thành lập, giám đốc là Xuân Đào.  Một người chưa biết cả cách làm thư ký. 
  Trung cố ý nhấn mạnh: 
  - Lẽ nào đó chỉ là một công ty ma? 
  Cơ nhíu mày: 
  - Công ty ma là sao? 
  Chậm rãi nhấp một ngụm cà phê, Trung giải thích: 
  - Là công ty được thành lập nhằm huy động vốn, chớ thật sự không hoạt động theo giấy phép đã đăng ký. 
  Mắt Việt Cơ trợn tròn lên; 
  - Ý anh muốn nói là... là.. công ty lừa gạt.  Hừ!  Ba tôi không làm thế đâu.  Ông là người chân chính mà. 
  Trung điềm nhiên đáp: 
  - Tôi đâu dám nói bác trai như vậy.  Nhưng suy cho cùng, anh Văn của em có lý.  Đúng là mạo hiểm khi mở công ty ở giai đoạn khủng hoảng này.  Bây giờ giữ vững mức độ sản xuất đã là giỏi rồi, huống hồ chỉ mấy tháng nay, công nhân của Thanh Danh chỉ hưởng bảy mươi phần trăm lương. 
 Cơ tái mặt: 
 - Thật hả?  Tại sao anh biết? 
 Trung ngập ngừng: 
 - Thì cũng nghe bạn bè nói. 
 Việt Cơ bứt rứt: 
 - Thú thật, tôi không để ý tới việc của công ty.  Tôi luôn tin ba, anh Tiến là những người có khả năng trong kinh doanh.  Tôi luôn tin công ty đang phát triển tốt, không ngờ mọi thứ đều khác.  Lời anh nói làm tôi lo quá.
Trung vội trấn an: 
- Đó chỉ là lời đồn đãi, sự thật ra sao tôi không rõ.  Chúng ta vào quán cà phê để thư giãn, đừng nhắc những chuyện như vậy nào. 
 Việt Cơ mỉm cười đồng tình, cô hỏi: 
  - Bác gái đã về nhà chưa? 
  Trung lắc đầu: 
  - Ngoại tôi vẫn chưa khỏe.  Có lẽ mẹ tôi sẽ ở luôn bên nhà ngoại. 
  - Ngoài bác gái ra, không còn ai chăm sóc ông cụ sao? 
  - Mẹ tôi là con gái duy nhất.  Bà luôn coi việc chăm sóc ngoại là bổn phận của mình.  Suốt hai mươi năm nay, bà không làm tròn bổn phận người con, nên bây giờ bà không rời ông ngoại nửa bước. 
 Việt Cơ tò mò: 
 - Tại sao vậy? 
 Trung trầm giọng: 
 - Hồi đó, ngoại tôi không bằng lòng cho ba tôi làm rể.  Thế là mẹ tôi bỏ nhà theo ba tôi chịu sống cảnh nghèo.  Từ một thiên kim tiểu thư, mẹ trở thành một công nhân nghèo.  Ngoài ngôi nhà thờ tổ tiên, ba tôi là dân tay trắng.  Vậy mà hai người đã sống thật hạnh phúc.  Ba tôi qua đời cách đây năm năm.  Với mẹ tôi, đó là mất mát không gì bù đắp, dẫu bây giờ bà đã được ông ngoại tha thứ. 
Việt Cơ ngạc nhiên: 
- Ủa!  Vậy là ông ngoại anh từ bác gái hai mươi mấy năm nay? 
  Trung lặng lẽ gật đầu, Cơ le lưỡi: 
  - Hùm dữ còn không nỡ ăn thịt con.  Sao ông ngoại anh đoạn tình dữ vậy? 
  Trung ngẫm nghĩ: 
 - Có lẽ vì ông là người độc đoán, quen bắt người khác tuân theo lệnh mình.  Ông không biết rằng, lệnh của trái tim là khó cưỡng nhất. 
  Việt Cơ tủm tỉm trêu: 
  - Thì ra anh là đứa con của tình yêu.  Ghê... Ghê ta ơi. 
  Trung nói: 
  - Tôi chỉ mong các bậc cha mẹ đừng ép uổng con cái để không còn những người trốn theo tiếng gọi của tình yêu, nhưng suốt một đời khắc khoải nhớ về gia đình mình như trường hợp mẹ tôi. 
  Việt Cơ chống tay dưới cằm: 
  - Khi đã thật sự yêu, người ta bất chấp tất cả? 
  Trung hóm hỉnh: 
  - Khi từ chối tình yêu, người ta còn bất chấp hơn nữa. 
  Việt Cơ liếc Trung một cái.  Cô thừa hiểu anh chọc quê mình, nhưng Trung nói đúng.  Cơ là người bất chấp thủ đoạn, miễn sao gạt được Tiến ra khỏi đời mình.  Bây giờ mọi việc đã đạt mục đích, sao Cơ vẫn không thanh thản? 
  Dù Cơ tuyên bố dứt khoát sẽ không cưới hỏi gì hết, nhưng Tiến vẫn kiên trì đeo theo cô.  Rõ ràng, anh ta muốn làm con rể của giám đốc, chớ không phải muốn làm chồng Cơ. 
  Không biết thật sự giữa hai người tình cảm đã tới đâu?  Sao Cơ có cảm giác Xuân Đào đang háo hức, bận rộn với công việc nhiều hơn lo lắng, hồi hộp vì một tình yêu có nhiều trắc trở.  Lẽ nào Đào cam phận, không ghen tức khi Tiến vẫn tiếp tục theo đuổi Cơ vì bị cô cự tuyệt?  Không lý nào Đào không ghen? 
  Giọng Trung chợt vang lên: 
  - Em nghĩ gì vậy? 
  Việt Cơ ấp úng nói láo: 
  - À!  Tôi đang thắc mắc, không hiểu anh có nói với... bà bồ rằng, anh quen một người khách đặc biệt như tôi không? 
  Trung gật đầu: 
  - Có chớ.  Tôi với cô ấy tuy hai mà một, chưa hề giấu nhau bất cứ chuyện lớn chuyện bé nào. 
  Cơ liếm môi: 
  - Thế bà ấy có ghen không? 
  Trung gằn: 
  - Bà nào? 
  - Thì bà bồ của anh đó. 
  - Thoạt đầu, cô ấy cũng có ghen.  Nhưng khi nghe tôi tả về em, cổ hết ghen ngay. 
  Việt Cơ tức tối gắt: 
  - Anh tả tôi ra sao? 
  Trung nghiêng nghiêng nhìn Cơ: 
  - Tôi tả rất thật.  Này nhé!  Đầu tém ba phân, vành tai "chơi" hai lỗ, từ trên xuống dưới dẹp lép như một tay xì ke lâu năm, tính tình vừa tửng tửng vừa tốc tốc.  Chỉ cần đặc tả vài nét thôi, người yêu tôi đã lắc đầu, cười rồi. 
  Nhìn gương mặt tỉnh bơ của Trung, Cơ nóng cả người.  Thì ra với anh, cô vừa xấu xí, vừa tệ hại đến thế. 
  Mím môi lại, Cơ rủa: 
  - Anh là đồ quỷ!  Độc miệng, nhiều chuyện còn hơn đàn bà.  Người nào yêu anh chắc cũng ba trợn. 
  Trung cười: 
  - Ấy!  Sao lại nổi nóng?  Đúng là vừa tửng, vừa tốc, mà còn tự ái. 
  Việt Cơ trợn mắt, cô chưa kịp trả đũa thì nghe giọng Tiến lịch sự vang lên: 
  - Xin lỗi.  Tôi có thể ngồi chung không? 
  Trung hơi bất ngờ.  Nhưng ngay sau đó, anh nhanh nhẹn đứng dậy: 
  - Ô!  Xin mời anh, anh Tiến. 
  Tiến nhếch môi: 
  - Hừ!  Khá lắm.  Nhưng anh không đồng vai vế với tôi đâu mà vội thân mật thế này. 
  Trung ung dung đáp: 
  - Trong lãnh vực tình cảm, địa vị và vai vế là thứ vứt đi.  Thực tế đã chứng minh như vậy.  Sao anh lại coi trọng nó nhỉ? 
  Rồi anh mỉa mai hỏi: 
- Không đồng vai vế, anh ngồi với chúng tôi làm chi? 
  Tiến hằn học: 
  - Việt Cơ là vợ sắp cưới của tôi, gia đình hai bên đã chọn ngày để tổ chức lễ hỏi, tôi cấm anh đeo theo Cơ. 
  Việt Cơ phản ứng ngay: 
  - Tôi và anh không còn gì nữa.  Đề nghị anh thận trọng lời nói. 
  Làm như không nghe câu nói của Cơ, Tiến tiếp tục hăm he: 
  - Mày nhìn lại mình đi, cứ như một thằng chạy xe ôm mà dám đối đầu với một phó giám đốc như tao.  Không cân sức đâu.  Chẳng qua giữa tao và Cơ có chút hiểu lầm, cô ấy vờ quen biết mày để chọc tức tao cho hả giận thôi.  Thân dài vai rộng thế này mà phải làm bình phong, mày không nhục sao? 
  Đập tay xuống bàn, Tiến nghiến răng: 
  - Từ giờ trở đi, tao mà thấy mày bám theo Cơ thì đừng có trách.  Hừ!  Bạn bè tao vừa đông, vừa rất chịu chơi.  Mạng mày không đáng năm xu đâu.  Đừng ham trèo cao. 
  Trung nắm tay lại, những khớp xương chuyển động kêu răng rắc làm Cơ hoảng hồn.  Anh nói: 
  - Mày nghe đây.  Với tao, một phó giám đốc hiếu danh vô thực như mày chả là cái thá gì.  Giữa tao và Cơ là tình yêu chân chính, bất vụ lợi.  Cô ấy xem tao là cứu cánh, là điểm tựa của mình.  Đã bị người ta xù vì bản chất đểu giả, mày không xấu hổ sao mà còn lớn lối?  Để bảo vệ tình yêu, phải nhờ đến bạn bè.  Thật tệ quá! 
  Mặt Tiến đanh lại: 
  - Mày cũng cứng cựa lắm.  Nhưng để xem được bao lâu.  Tao không tin là chơi không được mày. 
  Dứt lời, Tiến đứng dậy, bỏ về bàn của mình, Việt Cơ nhìn theo, căm hận: 
  - Đúng là trơ trẽn. 
  Rồi cô rầu rĩ than: 
  - Tôi đem phiền phức tới cho anh rồi. 
  Trung trầm giọng: 
  - Không nên nghĩ vậy.  Khi chấp nhận làm tài xế cho em, tôi đã biết sẽ có ngày này. 
  Cơ liếm môi: 
  - Anh đừng gặp tôi nữa.  Tiến là kẻ cố chấp, ảnh nói là sẽ làm.  Lỡ anh gặp rủi ro gì, bác gái sẽ không chịu nổi.  Rồi bồ anh nữa, cô ta sẽ trách con nhỏ vừa tửng vừa tốc như tôi. 
  Khoanh tay trước ngực, Trung nói: 
  - Đúng là mạng tôi chưa đáng năm xu.  Nhưng không phải ai muốn động vào cũng được đâu. 
  Việt Cơ cương quyết: 
  - Tốt nhất là đừng để xảy ra chuyện.  Chúng ta nhất trí sẽ không gặp nhau nữa.  OK? 
  Trung lắc đầu: 
  - Không được.  Nếu rút lui nghĩa là tôi sợ Tiến.  Lẽ nào tôi đánh mất danh dự của một thằng đàn ông khi bị hăm dọa trước mặt người yêu? 
  Mặt Cơ bỗng đỏ ửng: 
  - Giữa chúng ta đâu có gì.  Dường như anh nhập vai quá rồi đó. 
  Trung nhìn thẳng vào mắt Cơ rồi hỏi: 
  - Tôi phải thú nhận với Tiến, tôi là một tấn bình phong vừa thô kệch vừa rẻ tiền à? 
  - Ý tôi không phải vậy? 
  - Vậy ý em thế nào? 
  Việt Cơ ngập ngừng: 
  - Tôi chỉ lo cho anh.  Với lại, nếu tiếp tục đóng kịch, chúng ta chẳng đi tới đâu. 
  Trung nhỏ nhẹ: 
  - Tôi không nghĩ vậy. 
  Việt Cơ chợt bối rối vì cái nhìn đầy ẩn ý của Trung.  Cô hơi xẵng giọng: 
  - Anh nghĩ sao tùy anh.  Mình đã xong việc rồi, đường ai nấy đi.  Tôi không phiền anh nữa.  Chúng ta về thôi. 
  Không đợi Trung nói lời nào, Việt Cơ vội vã đứng dậy.  Trung sải bước theo sau.  Hai người im lặng suốt đoạn đường về. 
  Khi dừng xe ở cột điện, Trung nghiêm nghị nói: 
  - Tôi nhất định đeo đuổi em. 
  Mắt Cơ long lên tia giận dữ: 
  - Để bảo vệ cái... danh dự của anh à?  Đúng là điên khùng! 
  Nhìn Cơ giận dỗi bỏ vào nhà, Trung thở dài.  Vừa rồi, anh đã ứng xử thật ngu ngốc.  Cơ giận là đúng.  Đây đâu phải lúc để anh nói thế, khi mới vừa trước đó không lâu, Trung đã trêu cợt Việt Cơ bằng những lời khá ác.
Uể oải, anh chạy xe về nhà.  Ngôi nhà trống vắng như lòng anh, nhưng đó vẫn là nơi để anh quay về nương náu. 
Tiến cau có rít mạnh từng hơi thuốc, rồi phun khói mù mịt cả căn phòng.  Từ sáng đến giờ, không biết anh đã nguyền rủa gã giám đốc mới của công ty Vĩnh Hưng bao nhiêu lần nữa. 
Hừm!  Cái thằng... khốn ấy đúng là quá đáng khi đưa ra yêu cầu như thế.  Nó có quyền gì mà đòi thay đổi cả nhân sự ở công ty Thanh Danh?  Ấy vậy mà ông Danh coi bộ xiêu lòng vì cái lợi nó mang tới cho công ty. 
Nó phổng tay trên Vĩnh Phát và anh trong việc nhượng hợp đồng làm ăn chớ có gì lạ đâu.  Cái thằng... khốn ấy với anh không thù không oán sao lại cố tình chơi anh chớ? 
Mấy hôm liền, Tiến gọi điện thoại cho Vĩnh Phát, nhưng không lần nào gặp.  Hắn cũng lẩn tránh hay sao ấy?  Chắc chắn Vĩnh Phát đã biết trước tin này, vậy mà hắn im ỉm không hé môi để anh tìm cách đối phó. 
Nghe đâu Phát cũng bị... đì.  Hắn đã mất chức trưởng phòng tiếp thị rồi.  Xem ra... tay giám đốc mới này cũng mạnh tay chỉnh đốn lại nội bộ.  Hừ!  Thiên hạ đồn hắn là một tên khá cứng cựa, biết dùng nhân tài, biết học hỏi kinh nhiệm của người đi trước.  Tóm lại, hắn là một giám đốc tập sự có nhiều triển vọng mà ông Vĩnh Hưng đã cố gắng mời về cho bằng được để đảm nhận chức giám đốc công ty thay mình.  Lão già ấy chả biết còn sống được bao lâu, khi chết rồi tài sản để cho ai mà cứ lo làm giàu.  Nếu lần đó lão... chết thì bây giờ anh đã đỡ khổ. 
Có tiếng gõ cửa làm Tiến nhỏm dậy.  Anh tằng hắng: 
- Vào đi. 
Cô thư ký của ông Danh ngọt như đường: 
- Ông Danh mời anh Tiến sang ngay ạ. 
- Em biết chuyện gì không? 
- Dạ, không.  Nhưng em thấy trong phòng có cả cậu Văn và cô Đào nữa. 
Nuốt tiếng chửi vào lòng.  Tiến hậm hực bước đi, hai vai nặng như đeo đá. 
Vừa vào tới phòng giám đốc, Tiến đã đụng phải nụ cười nửa miệng của Văn.  Lờ đi như không thấy gì cả, Tiến kéo ghế, ngồi xuống. 
Ông Danh trịnh trọng: 
- Tôi có tin vui muốn công bố.  Công ty Việt Xuân của chúng ta đã có giấy phép hoạt động.  Xuân Đào sẽ là giám đốc, Tiến sẽ là chủ tịch hội đồng quản trị.  Tiến sẽ giúp Đào làm quen với chức vụ mới, cũng như sẽ nỗ lực đưa công ty đi lên. 
Tiến cười méo mó.  Hừ!  Lấy cái quái gì để đưa công ty đi lên chớ?  Cuối cùng anh vẫn là người dưng, vẫn bị ra rìa trước cậu quý tử của ông chủ.  Nếu Việt Cơ không trở mặt, thì số phận anh đã khác rồi. 
Nhìn Xuân Đào, Tiến thấy cô ngước mặt nhìn lên trần nhà với vẻ ung dung tự tại.  Bây giờ Đào cũng khác cách đây một tháng.  Từ khi biết mình sẽ là giám đốc, cô tỏ vẻ lơ là Tiến.  Thoạt đầu, anh tưởng cô ghen vì thấy anh vẫn kiên trì đeo đuổi Cơ.  Nhưng giờ nghĩ lại, anh thấy khác.  Đào cố tình lờ anh thì đúng hơn.  Cô đã để lộ bộ mặt hãnh tiến, địa vị của mình rồi.  Đào không phải là cô gái quê ngu ngơ, khờ khạo như anh tưởng. 
Bất giác, Tiến thấy chán chường.  Anh lặng lẽ nghe ông Danh tiếp tục nói: 
- Chức phó giám đốc kinh doanh ở công ty Thanh Danh sẽ do Văn đảm trách.  Ngày mai, cậu Tiến sẽ bàn giao công việc, sổ sách lại cho Văn.  Hy vọng trước những đổi mới này, hai công ty của chúng ta ngày một lớn mạnh. 
Nhìn Tiến, ông hỏi: 
- Cháu có ý kiến gì không? 
Anh nói: 
- Mọi việc đã được quyết định, cháu xin tuân theo. 
Ông Danh tỏ vẻ hài lòng: 
- Vậy chúng ta sẽ cùng làm việc hết sức mình nhé.  Nhất là Văn, con cần học hỏi ở Tiến nhiều lắm đó. 
Khác với thái độ khó ưa trước kia, Văn lịch sự chìa tay ra: 
- Học, học nữa, học mãi là bổn phận của người đã từng ăn học mà.  Đúng không Tiến? 
Ngập ngừng một chút, Tiến đưa tay ra bắt tay Văn: 
- Tôi phải học anh thì đúng hơn. 
Văn mỉm cười với Đào: 
- Còn em, em học ai đây? 
Xuân Đào vén mái tóc dài qua một bên: 
- Có chủ tịch hội đồng quản trị làm cố vấn, em đâu cần học ai nữa. 
Nheo nheo mắt, Văn hỏi tiếp: 
- Chẳng lẽ em định làm giám đốc kiểng? 
Đào chưa kịp trả lời, ông Danh đã gạt ngang: 
- Mọi người về phòng làm việc của mình đi.  Riêng Tiến ở lại, bác có chuyện muốn bàn. 
Nhịp nhịp tay trên bàn, Tiến im lặng chờ ông Danh mở lời trước: 
- Bác quyết định đột xuất này khiến cháu không hài lòng.  Nhưng vì lợi ích chung, đôi khi chúng ta phải hy sinh quyền lợi riêng một chút.  Huống hồ gì chức vụ chủ tịch hội đồng quản trị cũng không phải nhỏ.  Người nắm vận mệnh của công ty Việt Xuân là cháu chớ đâu phải Xuân Đào.  Tuy Việt Cơ thay đổi, nhưng bác với cháu trước sau như một. 
Tiến nói góp vào: 
- Theo bác bao nhiêu năm nay, cháu hiểu bác mà. 
Ông Danh tươi cười: 
- Vậy thì tốt.  Bác cháu mình sẽ cùng nhau kiếm thật nhiều tiền. 
Tiến cũng cười.  Anh đưa tay cho ông Danh bắt, rồi đi ra ngoài.  Ngang qua phòng Xuân Đào, Tiến gõ cửa và nghe giọng cô đầy quyền hành: 
- Vào đi. 
Thấy anh, cô hơi nhíu mày: 
- Tìm em làm chi? 
Ngồi xuống đối diện với Đào, Tiến nói: 
- Mời em đi ăn trưa.  Lâu rồi, mình đã không ăn chung. 
Đào nhếch môi: 
- Ừ.  Đúng là lâu.  Lâu tới mức em hết thích ăn cơm ở tiệm.  Dạo này tâm trí em thoải mái, về nhà ăn cơm ngon hơn.  Anh để thời gian mà bám theo Việt Cơ. 
Tiến thở dài: 
- Vô ích thôi.  Cơ đã yêu người khác. 
Đào có vẻ vô tư: 
- Sao trước đây anh nói Cơ chỉ giả vờ để chọc tức anh?  Mà nghĩ con bé cũng lạ.  Đang yêu, sắp cưới, tự nhiên lại trở mặt.  Anh không tìm hiểu lý do sao?  Trước đây, có lúc em sợ rằng Cơ ghen em với anh.  Nhưng nghĩ cho cùng, giữa chúng ta cũng đâu có gì khác ngoài tình bạn.  Anh thấy đúng không? 
Tiến gượng gạo gật đầu.  Hừ!  Vừa lên chức giám đốc đã vội phủ nhận tình cảm của mình.  Nếu trước đây, Tiến không làm chủ bản thân, Xuân Đào đã thuộc về anh cả xác lẫn hồn rồi.  Bây giờ bày đặt lập hàng rào an toàn.  Nhưng Tiến đã mất Việt Cơ, anh không thể để mất luôn Xuân Đào, dù chức giám đốc của cô chỉ là đồ dỏm, Tiến cũng phải đạt được mục đích của mình.  Ở công ty mới này, mọi cái đang bắt đầu ở số không.  Với người khác, có thể đó là khó khăn, nhưng với anh, biết đâu là thuận lợi. 
Nhất định Tiến phải đạt mục đích đã đề ra, không được Việt Cơ thì sẽ phải được với Xuân Đào.  Chịu khó đeo đuổi, Đào sẽ ngả vào lòng anh như cô ta từng mơ ước thôi. 
Tiến hạ giọng: 
- Nếu là bạn tốt thì phải an ủi nhau lúc buồn.  Lẽ nào em nỡ từ chối lời mời của anh? 
Xuân Đào thản nhiên: 
- Em tin rằng dạo này anh đã nguôi ngoai.  Thêm vào đó, chức chủ tịch hội đồng quản trị sẽ khiến anh phấn khởi.  Tóm lại, ngay lúc này, anh chả có gì buồn để em phải an ủi hết. 
Tiến bực dọc: 
- Em quá nhiều thay đổi đấy. 
Đào nhún vai: 
- Vậy sao?  Đó là nhờ em học được ở anh.  Con người phải phù hợp với hoàn cảnh và vị trí của mình.  Trước đây, em chỉ biết tuân lời, bây giờ em đã có quyền từ chối.  Sự thay đổi này với em có nhiều ý nghĩa lắm. 
Ngắm nghía những móng tay dài sơn nâu đen đúng mốt của mình, Đào chảnh chọe: 
- Chú Danh mới sắm xe cho em.  Nếu rảnh, anh có thể dạy em chạy. 
Tiến nhẫn nhục: 
- Được.  Em cứ sắp xếp thời gian. 
Đào nói ngay: 
- Chiều mai.  Sáu giờ tan sở, được không? 
Tiến gật đầu: 
- Anh không làm phiền em nữa. 
Xuân Đào đắc ý nhìn Tiến rời khỏi phòng mình.  Ngả người ra cái ghế nệm có chân quay, cô lim dim mắt khoan khoái. 
Trước đây, có nằm mơ, Đào cũng không dám mơ mình có lúc uy quyền thế này.  Giám đốc một công ty chớ đâu phải đùa. 
Phần X
Càng ngẫm nghĩ, Đào càng tự đắc. Suy ra cho thấy ông Danh thương cô còn hơn cả Việt Cơ nhiều. 
Hừ! Rồi cô sẽ nắm hết quyền hành trong nhà. Bà Thu chỉ biết lo kinh kệ, chùa chiền, không đáng ngại. Văn tối ngày chỉ mê nghiên cứu, chớ không mê quyền hành. Còn Việt Cơ, sau lần tuyên bố đoạn tình với Tiến, cô ta cứ như cái bóng trong nhà, đi học về là rút vào phòng riêng. Chắc là để khóc thầm. 
Đào bật cười tự đắc khi nhớ tới những dòng chữ ngọt ngào, tình tứ nhưng không kém phần độc ác trong nhật ký của mình.  Cái chiêu kích thích những kẻ tò mò như Việt Cơ vậy mà hiệu quả cao. 
Lần đó, khi nghe chị Lý... mách Việt Cơ đã xem lén nhật ký của mình, Xuân Đào mừng rơn trong bụng.  Cô nhỡ tưởng Tiến, Cơ và cô sẽ xảy ra một cuộc chiến long trời lở đất, mà kết cuộc cô sẽ phải ôm tim xỉu lên xỉu xuống để minh oan, khóc lóc và cũng để gây rối rắm trong gia đình này.  Không ngờ Việt Cơ quá tự cao.  Cô ta đã im lặng chịu cú sốc bị phản bội, để rồi chính cô ta... đá Tiến văng ra. 
Tội nghiệp anh chàng không biết tại sao mình bị xù, trong khi bản thân dù rất muốn ăn vụng nhưng cũng ráng chung tình từ chối cô. 
Hồi còn học phổ thông, Xuân Đào vốn giỏi văn, giáo viên từng khen cô có trí tưởng tượng phong phú.  Nay trí tưởng tượng đó được áp dụng thật bài bản và đạt được kết quả cao ngoài ý muốn, bảo sao Đào không tự mãn cho được. 
Hơi mơ màng, cô tưởng tượng tới những bộ cánh sang trọng được mua trong những shop thời trang nổi tiếng, những buổi chiêu đãi tiệc tùng mà chỉ có mặt giới thượng lưu.  Không sớm thì muộn, Đào sẽ gia nhập vào giới đó.  Rồi ngày ấy sẽ đến thôi mà. 
 Thấy Cơ ngồi trong quán mà mắt cứ ngóng ngoài đường, Thanh Hà tò mò một cách cố ý: 
  - Mày ngóng ai vậy? 
  Cơ gắt: 
  - Có ai đâu. 
  Hà tủm tỉm cười: 
  - Tao biết mày sẽ gắt lên để át điều tao thắc mắc.  Lão chạy xe ôm chắc đang bận chở khách, hôm nay không trồng cây si trước cổng trường đâu. 
  Việt Cơ trề môi:
- Mặc xác lão, liên quan gì tới tao? 
  Hà khịt mũi: 
  - Câu này tao đã từng nghe nhiều lần, nên xưa hơn... Diễm nữa.  Lẽ nào mày không tìm cách nói khác, dễ nghe hơn?  Đã bảo thời buổi này người ta thường bị stress nên cần ngọt ngào, êm ái mà. 
Không thèm tranh luận với Hà, Cơ chụm môi hút cho hết ly sinh tố rồi phán một tiếng: 
  - Về! 
  Hà khoát tay: 
  - Còn sớm chán.  Chờ tí nữa đi? 
  - Chờ ai mới được chớ? 
  - Thì chờ người mày đang chờ ấy. 
  Cơ làm thinh, xốc chiếc túi thổ cẩm trên vai rồi đứng dậy.  Thái độ dứt khoát của cô khiến Hà cũng uể oải đứng lên theo. 
  Ngồi sau lưng Hà, Cơ không nói lời nào.  Đã quen mỗi ngày mỗi thấy Trung chờ mình trước cổng trường, hôm nay vắng anh, tự dưng Cơ thấy hụt hẫng.  Trước mặt Thanh Hà, cô tỏ vẻ dửng dưng, nhưng trong lòng lại khác. 
  Giọng Hà vang lên thật vô tư: 
  - Hôm nay Trung bận gì vậy kìa? 
  Cơ buột miệng: 
  - Bận đi với bồ. 
  Hà nhướng mày: 
  - Hắn cũng có bồ à?  Thế cô nàng đẹp lắm không? 
  - Tao chỉ nghe hắn "ca" người yêu không hết lời, còn thực tế cô nàng ra sao, chỉ trời biết. 
  - Hắn nói láo đấy ngố ạ.  Nếu đã có bồ, tội vạ gì ngày nào cũng trồng cây si ở đây.  Mày nghĩ hắn vì sĩ diện với Tiến à?  Đó chỉ là cái cớ mà đứa con nít cũng nhận ra. 
  Việt Cơ liếm môi: 
  - Trung chê tao đủ thứ, vậy theo tao làm gì? 
  Ra giọng tài khôn, Hà gật gù: 
  - Cốt lõi vấn đề ở chỗ đó.  Trung theo mày vì yêu hay vì mục đích nào khác.  Trực giác cho tao thấy, Trung không phải hạng đào mỏ.  Dù anh ta chỉ là một nhân viên quèn phải chạy thêm xe ôm để kiếm sống, nhưng ở Trung vẫn có một nét riêng đầy cá tính.  Trung rất phong độ. 
  Cơ mỉa mai: 
  - Điểm này, hắn đã tự khoe mình ở lần đầu gặp tao.  Chả hiểu đó là phong độ gì? 
  Thanh Hà lại nói tiếp: 
  - Tướng hắn ra vẻ quan hơn là lính. 
  Việt Cơ kêu lên: 
  - Bữa nay mày làm thầy bói nữa à? 
  - Tao chỉ nhận xét thôi.  Mày cứ tưởng tượng, nếu Trung mặc complet, thắt cà vạt, trông không thua... tay bác sĩ Kimso Yoong trong "Anh em Nhà bác sĩ" đâu nha. 
  Việt Cơ ậm ừ: 
  - Coi bộ mày cảm hắn rồi.  Tao sẵn sàng làm bà mai không công cho hai... đứa. 
  Thanh Hà tỉnh bơ: 
  - Tốt thôi.  Ngặt nỗi Trung hổng khoái tao mới... rầu chớ. 
  Ngừng xe trước cột đèn, Hà cười cười: 
  - Dừng ở dây là đúng chỗ phải hông?  Trả tiền xe đi ngố. 
  Việt Cơ thản nhiên: 
  - Cứ ghi sổ.  Tới tháng, tao sẽ thanh toán một lần. 
  Bước vào phòng khách, Cơ hơi khựng lại khi thấy có đầy đủ mọi người. 
  Xuân Đào mau mắn gọi cô: 
  - Tới đây Cơ.  Anh Văn ăn mừng được làm phó giám đốc đấy. 
  Ngồi xuống kế Đào, Cơ nhìn bánh, kẹo, trái cây bày trên bàn rồi chê: 
  - Chỉ có vậy thôi à?  Anh đúng là keo. 
  Văn xuề xòa: 
  - Ở đó mà nghe lời nhỏ Đào.  Làm việc vừa là quyền lợi, vừa là nghĩa vụ, có gì để mừng chớ. 
  Cơ thắc mắc: 
  - Vậy những thứ này ở đâu ra? 
  Xuân Đào tươi roi rói: 
  - Chú Danh mua cho riêng Đào để bồi dưỡng, vì chú nói dạo này Đào cực, cần phải tẩm bổ.  Nhưng một mình Đào làm sao ăn cho hết, mang ra cả nhà cùng ăn phải vui hơn không. 
  Văn tủm tỉm cười: 
  - Em đúng là biết nghĩ tới người khác.  Nếu đổi lại là Việt Cơ, chắc nó đã giấu kỹ để dành ăn một mình rồi. 
  Không thèm tự ái vì câu chọc quê của Văn, Cơ vừa bỏ một miếng chocolate vào miệng, vừa nói: 
  - Bởi vậy nên ba đâu bao giờ mua riêng cho em món gì. 
  Đang ngồi ăn miếng lê, ông Danh nhíu mày: 
  - Con chẳng thiếu thốn thứ gì để ba phải mua cả.  Ngược lai, từ bé, con đã sống trong thừa thãi, thừa đến mức con không biết quý trọng gì hết, kể cả quý trọng tình yêu của riêng mình. 
  Văn vội vàng xen vào: 
  - Ôi!  Chuyện đã qua rồi, ba đừng nhắc lại nữa. 
  Ông Danh cau có: 
  - Ngày nào cũng gặp bộ mặt rầu rĩ của thằng Tiến, tao khó chịu lắm. 
  Việt Cơ bĩu môi: 
  - Ảnh giả vờ đó thôi.  Cạnh ảnh lúc nào chẳng sẵn con gái. 
  Ông Danh bực bội: 
  - Con gái ở đâu mà sẵn chớ? 
  Hất mặt về phía Đào, Việt Cơ nói đại: 
  - Xuân Đào đây nè. 
  Giẫy nẩy lên đầy oan ức, Đào phân bua: 
  - Ấy!  Đừng đùa như vậy, tội chết.  Đào xem anh Tiến như anh Văn thôi.  Cơ đừng lộng ngôn, loạn ngữ như vậy.  Dầu không thích Tiến nữa, cũng nên tôn trọng ảnh và cả Đào nữa chứ. 
  Mắt long lên, Việt Cơ gằn từng tiếng: 
  - Có thật Đào xem anh Tiến như anh Văn không? 
  Ông Danh đập bàn: 
  - Thôi, đủ rồi.  Mày đúng là quá quắt. 
  Cơ vẫn bình tĩnh: 
  - Con chỉ hỏi đùa thôi mà.  Bây giờ anh Tiến là người tự do, ba cứ tiếc ảnh không làm rể đông sàng, nhưng ba quên vẫn còn Xuân Đào đó. 
  Giọng Xuân Đào vút cao đến mức chói tai: 
  - Đào đã có đối tượng rồi.  Cơ không được nói bậy. 
  Khác với vẻ thách thức của Cơ, Văn quan tâm Đào thật tình: 
  - Ai vậy?  Nói ra cho cả nhà nghe để nhỏ Cơ khỏi chọc em nữa. 
  Mặt đỏ ửng lên, Đào ấp úng: 
  - Em chưa thể nói lúc này.  Nhưng chắc chắn không phải Tiến. 
  Nhìn Việt Cơ, Đào nói: 
  - Thì ra vì nghi ngờ Đào và Tiến mà Cơ đã bỏ rơi anh ấy.  Thật oan cho Đào và tội cho anh Tiến.  Ảnh chỉ yêu mình Cơ thôi Cơ à. 
  Chịu hết nổi tài đóng kịch của Xuân Đào, Cơ gào lên: 
  - Tiến yêu ai, và là người thế nào, tôi thừa biết.  Còn Đào nữa, tôi đi guốc trong bụng Đào ấy. 
  Hầm hầm, Cơ lại bỏ đi, mặc cho Văn gọi giật ngược.  Cô chẳng biết phải đi đâu bây giờ.  Vừa ra tới cửa, Văn đã chạy theo kéo cô lại: 
  - Mày định bỏ nhà đi đêm nữa à? 
  Giằng ra khỏi tay anh, Cơ gắt gỏng: 
  - Ở nhà, em sẽ điên vì sự giả dối của Xuân Đào. 
  Văn nhíu mày: 
  - Nhưng tại sao em lại nghi ngờ họ? 
  Cơ chắc chắn: 
  - Em không nghi ngờ, sự thật là như thế. 
  - Bằng chứng đâu mà em nói vậy? 
  Cơ chưa kịp trả lời thì nghe có tiếng xe ngừng và giọng đàn ông vang lên: 
  - Ông ta mời cả gia đình chúng tôi à?  Thật ngại quá!  Thím Thu và Việt Cơ đâu hề tham dự vào việc của công ty. 
  Bửu nhẹ nhàng: 
  - Nhưng với chúng tôi, cả gia đình đều là khách quý.  Mới chỉ gặp mặt một lần mà ông chủ đã đánh giá cao về Đào và anh Văn.  Ông ấy muốn giữa đôi bên có sự giao hảo thân tình hơn. 
  Ông Danh nhíu mày: 
  - Sếp của cháu và ông Vĩnh Hưng có quan hệ gì không? 
  Bửu trả lời: 
  - Dạ, có chớ.  Ổng là cháu duy nhất của ông Hưng. 
  Xuân Đào buột miệng: 
  - Tức là người sẽ thừa kế sau này. 
  Bửu gật đầu: 
  - Đúng vậy. 
  Ông Danh vẫn thắc mắc: 
  - Sao bác nghe nói ông Vĩnh Hưng không con không cháu, nên dù bị bệnh nằm một chỗ vẫn phải quản lý công ty? 
  Bửu cười xòa: 
  - Người ta độc mồm độc miệng nói thế thôi.  Tại lúc đó, sếp của cháu chưa tiện ra mặt tham gia công việc, nên phải là cái bóng bên cụ Vĩnh Hưng.  Bây giờ ông ấy đủ sức rồi mới xuất đầu lộ diện. 
  Ông Danh gật gù: 
  - Ông Vĩnh Hưng đúng là cẩn trọng trong việc sử dụng người kế thừa.  Kỹ lưỡng như vậy sẽ không có sơ xuất. 
  Việt Cơ buột miệng: 
  - Đó là điều công ty mình cần học hỏi đấy. 
  Mặt sa sầm xuống, ông Danh gắt: 
  - Biết gì mà nói theo. 
  Bửu vội xoa dịu: 
  - Cơ vẫn như xưa, lúc nào cũng thích đùa.  Tới hôm công ty anh chiêu đãi, em nhất định phải dự nha. 
  Cơ từ chối: 
  - Em vẫn còn là con nít, tới chỗ toàn các bậc chức sắc không tiện.  Cho em xin kiếu đi. 
  Bửu mồm mép: 
  - Có trẻ có già, có mới có cũ, mới có nhiều bất ngờ, thú vị.  Hôm đó, nhất định anh sẽ tới mời em cho bằng được. 
  Xuân Đào có vẻ ganh tỵ: 
  - Anh Bửu nhiệt tình quá. 
  Văn ngập ngừng: 
  - Nè!  Tao vẫn chưa hiểu vì lý do nào mà sếp mày hứng thú hợp tác với công ty Thanh Danh vậy? 
  Bửu bật cười: 
  - Vì Thanh Danh có tiếng tăm. 
  - Đơn giản vậy thôi à? 
  - Liên kết với nhau để tồn tại và phát triển là một trong nhiều kế hoạch của công ty Vĩnh Hưng mà. 
  Nhìn đồng hồ, Bửu nói với ông Danh: 
  - Cháu phải đi ngay.  Công ty sẽ gởi thiệp mời sau.  Rất mong được đón tiếp cả nhà, nhất là cô út Việt Cơ. 
  Đợi Văn đưa Bửu ra khỏi cửa, Cơ đứng lên, về phòng ngay.  Vì nếu ngồi lại, cô biết mình sẽ gây với Xuân Đào nữa.  Điều đó chả hay ho gì khi ông Danh đang có ác cảm với cô. 
  Nhưng cô chưa rời khỏi phòng khách đã nghe giọng Xuân Đào khó chịu. 
  - Chả biết Bửu nghĩ sao mà một hai cứ đòi mời Việt Cơ cho bằng được.  Cơ đâu phải là đối tượng để giám đốc mới của Vĩnh Hưng mời dự cuộc chiêu đãi đầu tiên của ông ta. 
  Ông Danh ậm ừ: 
  - Chú nghĩ vừa rồi vì xã giao nên Bửu mới nói thế.  Chớ tổ chức chiêu đãi, thường người ta rất thận trọng khi lập danh sách mời. 
  - Nhỡ hôm đó Việt Cơ đòi đi thì sao? 
  - Chuyện ấy cháu không phải lo.  Quan trọng là cháu tự lo cho mình kìa.  Phải tạo ấn tượng sâu sắc với giám đốc ấy.  Rồi hắn sẽ nâng đỡ để công ty Việt Xuân của cháu được giới làm ăn chú ý. 
  Xuân Đào hỏi: 
  - Chẳng lẽ Vĩnh Hưng có uy tín dữ vậy sao? 
  Ông Danh gật đầu: 
  - Đương nhiên.  Đó là công ty lớn, quan hệ làm ăn rộng rãi mà. 
  Rồi ông cười: 
  - Dường như hắn chưa có vợ thì phải? 
  Xuân Đào õng ẹo: 
  - Sao chú lại đặt câu hỏi này với cháu? 
  Ông Danh lại cười và cười to: 
  - Tại chú thấy cháu là một ứng cử viên sáng giá.  Nếu hắn chấm cháu, chúng ra sẽ có lợi. 
  Việt Cơ sững sờ vì những lời vừa nghe.  Quả thật cô chưa hiểu hết về ba mình.  Trước đây, trong tâm trí cô, ông Danh là một tấm gương vừa sáng vừa cao vòi vọi mà cô không bao giờ dám đến gần để soi mình.  Giữa anh em cô và người cha luôn có một khoảng cách vì tôn sùng. 
  Với anh Văn, khoảng cách ấy dường như đã tan biến khi anh vào đại học.  Thời gian đó, Cơ thấy anh mình đôi khi cãi, thậm chí chống đối ba.  Cô đã cho là anh mình hỗn.  Bây giờ cô hiểu rồi, anh Văn đã nhận ra ba không phải là tấm gương nên anh thất vọng đến mức luôn phản kháng lại những việc ông làm. 
  Cơ không thể ngờ ba là người bất chấp thủ đoạn như vậy.  Giờ ba đã có Xuân Đào cùng chí hướng, chắc chắn hai người sẽ làm những việc chỉ có trời mới biết để kiếm ra nhiều tiền.  Chỉ nội việc phong cho Đào chức giám đốc công ty mới thành lập đã thấy có nhiều cái bất thường.  Lẽ nào gã giám đốc mới của Vĩnh Hưng ngốc đến mức sẽ đem lợi tới cho ba? 
  Thật hoang đường.  Nhưng đời mà, chuyện gì lại không thể xảy ra được.  Như cách đây năm ba tháng, làm sao Xuân Đào có thể mơ rằng mình sẽ làm giám đốc? 
  Cơ không hiểu nổi xung quanh mình đang xảy ra chuyện gì.  Còn anh Văn nữa.  Lúc nào cũng lầm lầm lì lì với công việc mới nhận.  Chắc chắn anh phải biết việc làm của ba và Đào.  Vậy mà anh... vô tư im lặng.  Sự im lặng ấy thật đáng sợ. 
  Ôi!  Chưa bao giờ Cơ muốn có Trung kế bên như lúc này.  Với anh, Cơ có thể tha hồ nói, tha hồ thắc mắc và anh sẽ giải thích bằng cái cách nửa đùa, nửa thật, nửa mỉa mai, nửa chế giễu, nhưng thật dễ hiểu và sinh động. 
  Nhưng đó là chuyện của trước kia.  Bây giờ Trung đã khác.  Anh chỉ muốn đeo đuổi Cơ để thỏa mãn tự ái, để cho Tiến thấy anh không hề sợ bất cứ lời hăm dọa nào.  Sự thật này làm Cơ đau còn hơn sự thật Trung đã có người yêu gấp mấy lần. 
  Tiến muốn cưới cô để làm nấc thang bước lên địa vị cao nhất.  Trung thì tệ không kém.  Khổ nỗi, trong lòng cô không nguôi xao động vì anh mới chết chớ. 
  Sập mạnh cửa phòng lại, Cơ vẫn còn nghe tiếng Xuân Đào cười giòn.  Tiếng cười đắc thắng của một người đạt được mục đích. 
  Trước kia, Đào đã nói: "sẽ có những gì mình muốn".  Lúc ấy, Cơ nghĩ đấy chỉ là lời nói suông, không ngờ đó là cả một tham vọng.  Đào đã chiếm giữ Tiến của Cơ, giành hết tình thương của ba, trong tương lai Đào sẽ "có những gì mình muốn" nữa đây? 
Chán nản, tủi thân, Việt Cơ úp mặt vào gối và nghe đồng hồ gõ từng tiếng, từng tiếng lạnh lùng, khô khốc. 
Phần XI
Nghe tiếng thắng xe rít lên kế bên mình, Cơ không quay lại cũng biết đó là ai. Trái tim bướng bỗng rộn ràng đập mạnh, nhưng Cơ lầm lũi bước đi, mặc cho Trung bám theo năn nỉ:
- Lên xe anh chở về.
Việt Cơ lạnh nhạt:
- Tôi không cần xe ôm.
- Nhưng anh cần nói chuyện với em. Chuyện nghiêm túc hẳn hoi.
- Chuyện gì mới được?
  Trung thừa thế nói luôn:
  - Lên xe rồi anh nói.
  Cơ bĩu môi:
  - Xì!  Định dụ dỗ tui chắc.
  Trung cười thật đểu:
  - Muốn dụ, anh đã dụ từ lâu rồi.
  Trung đổi giọng:
  - Không ngờ ngang bướng như em mà cũng sợ anh nữa.
  Việt Cơ vênh mặt:
  - Hông dám sợ anh đâu.
  - Vậy thì ngại gì chớ.
  Nhìn vẻ mặt thách thức của Trung, cô ngần ngừ một thoáng rồi lên ngồi sau lưng anh.  Cảm giác êm ái quen thuộc chợt ập đến làm Cơ bâng khuâng.  Nhưng ngoài mặt, cô vẫn giữ vẻ dửng dưng cố hữu.
  Trung hơi nghiêng đầu:
  - Về nhà anh nhé?
  Cơ kêu lên:
  - Sao lại về nhà?
  - Anh muốn giới thiệu em với mẹ anh.
  - Giới thiệu?  Giới thiệu thế nào mới được chứ?  Anh đừng có vớ vẩn. Thả tôi xuống đi.
  Trung từ tốn:
  - Sao lại nóng dữ vậy?  Nếu em không thích chúng ta có thể vào quán mà.  Em thích vào quán nào đây?
  Việt Cơ cộc lốc:
  - Tùy anh.  Tốt nhất là đừng phải gặp người quen như lần rồi.  Chua lắm.
  Trung chép miệng:
  - Khó chịu quá.  Đúng là chỉ có gã nào mát mới yêu em.
  Việt Cơ đau nhói vì câu nói cố tình của Trung.  Lẽ ra, cô đã đốp chát lại, nhưng chả hiểu sao nỗi nghẹn ngào làm cổ cô khô rát.  Ngồi im phía sau Trung, Cơ chợt buồn chứ không vui như Cơ tưởng tượng những lúc trông đợi anh.
  Dầu rất muốn biết cả nữa tháng nay Trung ở đâu, làm gì mà biệt vô âm tín, Cơ cũng không sao mở lời.  Bản tính tự cao đã ngăn cô hỏi về những khắc khoải lâu nay mang trong lòng.
  Trung dừng xe trước một quán nước nhỏ:
  - Bạn bè, người quen của Cơ toàn giới thượng lưu, chắc chẳng ai thèm vào quán này đâu.
  Việt Cơ im lặng theo Trung vào quán.  Anh gọi cà phê cho mình và dừa xiêm ướp lạnh cho Cơ.  Cô đảo mắt nhìn quanh và thấy vài ba tay chạy xe ôm ngồi ngóng khách đang cười với Trung.
  Một gã nháy mắt với Cơ rồi hỏi vọng sang:
  - Trông khá quá.  Chắc không phải khách hả Trung?
  Trung tủm tỉm với vẻ khoái chí:
  - Khách nhưng là thượng khách, chở suốt đời mà không lấy tiền.
  Việt Cơ nhăn mặt:
  - Anh lảm nhảm bậy bạ gì vậy?
  Trung nghiêm nghị:
  - Anh nói thật đó.  Nếu Cơ không chê chiếc sáu bảy này vừa già vừa cũ, không êm, không đẹp bằng những xe đời mới khác, anh tình nguyện làm tài xế cho em suốt đời.
  Bất ngờ vì lời nói đột ngột của Trung, Cơ đỏ ửng cả mặt mày, cô ấp úng:
  - Đó.... đó... là chuyện nghiêm túc mà anh muốn nói với tôi à?
  Nhìn rất sâu vào mắt Cơ, Trung gật đầu.  Cô cong môi lên:
  - Thế còn cô người yêu đẹp người đẹp nết của anh đâu?
  Trung lắc đầu:
  - Làm gì có ai.  Anh chỉ đùa với em thôi.
  Việt Cơ tức tối:
  - Anh... anh muốn sỉ nhục người ta thì có.  Lời nói đùa đó làm người khác khổ sở ra sao, anh biết không?  Tôi là con bé xấu tính xấu nết, ngay cả Tiến còn chê... thì vì lý do gì anh... anh...
  Thấy Cơ ngập ngừng mãi, Trung liền nói:
  - Vì lý do gì anh yêu em phải không?  Thật ra, yêu là vì yêu, chớ đâu có lý do gì.
  Việt Cơ lắc đầu:
  - Người ta không thể yêu người họ luôn nhìn thấy những điểm xấu, trừ khi tình yêu ấy vụ lợi.
  Mặt Trung thoáng sững sờ:
  - Em nghĩ vậy thật à?
  Cơ cười nhạt:
  - Thực tế đã cho tôi kinh nghiệm đó.
  Giọng Trung pha chút bất bình:
  - Nhưng anh không phải là Tiến.
  - Tôi biết.  Nhưng tôi lấy gì để tin anh đây?
 Mặt Trung tối sầm lại:
 - Lẽ nào em không hề có chút đồng cảm với anh, mà lại nhìn anh qua chân dung của Tiến?
  Việt Cơ lặng thinh, đầu gục xuống, hai tay đặt lên bàn và đan vào nhau, bối rối.  Không biết sao vừa rồi Cơ lại độc miệng nói như thế, trong khi lòng cô lại khác.
 Có phải vì Cơ sợ không?  Dầu biết Trung không giống Tiến, và cô đã chờ đợi giây phút này, nhưng Cơ vẫn cảm thấy nghi ngại.  Với cô, tình yêu không còn vô tư trong sáng nữa, mà đã nhuốm màu thực dụng phũ phàng.  Cuộc sống chứng minh biết bao người vì vụ lợi sẵn sàng yêu vờ.  Nếu Trung là người như thế thì nỗi đau ở tim cô sẽ nhân lên gấp bội, và cô sẽ không chịu đựng nỗi đâu.
  Nước mắt Cơ bỗng ứa ra, bồi hồi, ray rứt lẫn hạnh phúc xót xa.  Trung bóp nhẹ tay cô, giọng lạc đi vì xúc động:
  - Anh hiểu em đang nghĩ gì.  Nào!  Hãy nhìn anh đi, cô nhóc bướng!  Cứ khóc như thế này, người ta tưởng anh ăn hiếp em đấy.
  Phụng phịu hất mặt lên, Cơ liếc Trung tưởng chừng như xiêu đình đổ miếu, trong khi nước mắt vẫn còn hoen mi.
  Anh dịu dàng:
  - Anh chở em về nhà cho mẹ biết nhé?
  Việt Cơ hốt hoảng rút tay về:
  - Em chưa chuẩn bị tinh thần.  Với lại, em không hề thích anh chút nào.
  Trung gật gù:
  - Anh biết.  Nhưng được nghe tiếng xưng em ngọt ngào của người ta, anh mãn nguyện rồi.
  Việt Cơ dậm chân, mặt đỏ như cánh hoa hồng:
  - Tôi ghét anh.  Ghét anh tới chết luôn.
  Không nói lời nào, Trung say sưa ngắm Cơ:
  - Cuối cùng rồi em cũng để lộ nữ tính của mình, dù sự bộc lộ ấy khá là đàn ông.  Nhưng tại sao lại ghét anh?
  Việt Cơ liếm môi, sửa lại câu trả lời của Trung lúc nãy:
  - Thật ra ghét là vì ghét, chớ đâu vì lý do gì.
  Trung lắc đầu cười.  Nụ cười của anh dễ ghét đến mức tim Cơ đập lộn xộn.  Cô nghe giọng anh tự tin:
 - Tình yêu bắt đầu bằng sự căm ghét thường rất mãnh liệt và bền lâu.  Anh tin chúng ta cũng thế.
  Việt Cơ không trả lời, cô ngập ngừng chuyển đề tài:
  - Dạo này anh bận lắm à?
  - Sao Cơ lại nghĩ thế?
  -...
  Trung nheo mắt, trả lời luôn:
  - Tại thấy anh không ghé chở em chớ gì?  Công ty đang bận rộn chuẩn bị lễ nhận chức cho giám đốc mới.  Nhân viên quèn như anh bị sai đủ trăm ngàn việc.
  Việt Cơ tò mò:
  - Việc gì mà dữ vậy?
  Trung nhún vai:
  - Chẳng biết phải kể sao cho em hiểu nữa.  Nhưng đúng là ông ta... tổng vệ sinh công ty.  Từ bộ mặt văn phòng, phân xưởng cho đến từng nhân sự.  Ai làm việc lôi thôi hoặc từng lười biếng thì coi chừng "về vườn" sớm đó.  Bởi vậy, công ty Vĩnh Hưng hoàn toàn đổi mới.
  Việt Cơ nhíu mày:
  - Nói chung, ông ta là người thế nào?
  Trung cao giọng:
  - Trẻ tuổi, tài cao và quan trọng là chưa vợ.
  Việt Cơ liếc anh:
  - Ai... thèm hỏi về vấn đề vợ con của hắn.
  Uống một ngụm cà phê, Trung nói:
  - Con gái thường chú ý đến điểm chính này.
  Thản nhiên, Cơ bảo:
  - Anh từng chê tôi giống con trai mà.
  Trung gật gù:
  - Cánh đàn ông với nhau thì ganh tỵ về tài năng.
 Việt Cơ khinh khỉnh:
 - Tôi nghe anh Văn, ba và Xuân Đào rất ca tụng ông ta.  Thật sự, giám đốc của anh có đáng được ca tụng không?
  Trung xoa cằm:
  - Dùng từ ca tụng nghe lớn lao quá.  Thật ra, ông ta là người may mắn cộng chút tài năng.
  Việt Cơ hấp háy mắt:
  - Hình như anh ganh tỵ với sếp của mình.
  Trung bật cười:
- Rất nhiều kẻ ganh với ông ta chớ đâu riêng gì anh.  Hình như em cũng chẳng ưa ai được ca tụng?
  Việt Cơ đanh giọng:
  - Tôi ghét bất cứ ai được Xuân Đào chú ý.  Cô ta thường thấy trăng quên đèn, Đào suốt ngày tơ tưởng đến giám đốc công ty Vĩnh Hưng.  Cô ta đã cho Tiến ra rìa và cảm thấy mình là ứng cử viên sáng giá cho ngôi vị phu nhân giám đốc.
  - Chà!  Có chuyện buồn cười này nữa à?
  - Sao lại buồn cười?  Nếu xảy ra một cuộc hôn nhân, thì đôi bên đều có lợi mà.
  Trung xoa hai tay vào nhau:
  - Xuân Đào chắc có lợi, còn bên Vĩnh Hưng lợi lộc gì cơ chứ.
  Việt Cơ liếm môi:
  - Ít ra ông ta cũng thâu tóm được công ty Việt Xuân cho mình.
  Nhìn xoáy vào mắt Cơ, Trung từ tốn:
  - Không ngại nói thật với em, Việt Xuân chỉ có cái vỏ, sếp anh chẳng dại dột thế đâu.
  - Vậy ông ta chịu nhượng bớt hợp đồng cho anh Văn với mục đích gì?  Nếu không phải để cầu thân?
  Trung lấp lửng:
  - Cầu thân thì có thể, nhưng không phải với Xuân Đào đâu.
  Việt Cơ nhíu mày:
  - Em không hiểu gì hết.
  Trung nhẹ nhàng giải thích:
  - Trước đây Vĩnh Phát vẫn lén ông Vĩnh Hưng chia bớt hợp đồng cho Thanh Danh để ăn huê hồng.  Chuyện này chấm dứt khi có giám đốc mới.  Ông ta đã kỷ luật Vĩnh Phát về vấn đề này, rồi sau đó lại đích thân hợp tác trở lại với Thanh Danh, vì lợi ích của hai công ty chớ đâu cho cá nhân ai.
  Việt Cơ im lặng.  Một lát sau, cô nói:
  - Không ngờ chỉ là nhân viên quèn mà anh rành chuyện công ty quá.
  - Dẫu sao anh và Vĩnh Phát cũng thân tình.  Chuyện gì hắn lại không kể.
  - Thế sếp của anh là Vĩnh... gì?
  Giọng Trung thản nhiên:
  - Ông ta tên Trung.
  - Chà!  Trùng tên với anh à?
  - Thì đã sao?  Anh em song sinh còn mỗi người một số phận, nói chi chỉ trùng cái tên.
  Đắm đuối nhìn Cơ,Trung thì thầm:
  - Anh thích nghe tiếng em từ môi Cơ lắm.
 Mặt Việt Cơ đỏ ửng lên, cô gắt:
  - Mồm mép vừa thôi.
  Tủm tim cười, Trung tìm tay Cơ, lần này cô để yên chớ không rút về nữa.
  - Sao hôm nay em ít nói vậy?
  - Không biết nói gì hết.
  - Vậy thì hỏi, anh sẽ trả lời.
  Việt Cơ ngập ngừng:
  - Anh bảo chỉ có gã nào mát mới yêu em.  Tại sao...
  - Tại vì anh không thể không mát.  Lần đầu gặp em, anh luôn tin tưởng ngày nào đó chúng ta sẽ trở nên thân thiết.  Nghĩ như vậy đúng là ảo tưởng, nhưng sự thật là xảy ra gần như vậy.  Dù biết em chỉ xem mình là một tấm bình phong, anh vẫn tình nguyện làm thế và anh cảm nhận được rằng dần dà trong tim em, ít nhiều đã có bóng dáng anh.  Đúng lúc ấy, em lại tuyên bố trò chơi đã tới lúc chấm dứt.
  Im lặng một chút, Trung nói tiếp:
  - Với anh, điều ấy thật đáng sợ.  Đã quen đưa đón, quen có một cô bé mình đặt trọn tình cảm kế bên, bây giờ lại biến mất tất cả, anh thật sự hụt hẫng.  Cả một tháng trời, anh vùi đầu vào công việc để khỏi phải nhớ, phải nghĩ ngợi gì hết.  Tự ái cũng phải thua tình ái, anh đành phải đến tìm em ở cổng trường.
  Bóp nhẹ những ngón tay mềm của Việt Cơ, Trung hạ giọng:
  - Gia tài của anh chỉ có chiếc sáu bảy cà tàng mà dám tỏ tình với tiểu thư con giám đốc.  Có đúng anh mát nặng không?
  Việt Cơ chớp mắt, xúc động:
  - Em cần một người đàn ông tự lập, bản lĩnh, biết làm chủ bản thân và cuộc đời mình.  Em cần một người chân thật với em.
  Trung nhìn cô:
  - Anh nghèo lắm.  Em có chịu đồng cam cộng khổ với anh không?
  Việt Cơ xúc động:
  - Bên anh em không sợ gì hết.
  Trung mỉm cười làm Cơ phụng phịu:
  - Biết anh cười như vậy, em đã nói ngược lại rồi.
  Trung say đắm:
  - Em nói xuôi, nói ngược thế nào anh cũng hiểu hết.  Bởi vậy mới có câu: "Từ trái tim đến trái tim".  Ngôn ngữ đâu phải là thứ duy nhất để hiểu nhau.
  Việt Cơ vênh mặt lên:
  - Tim anh từng bắt cầu với bao nhiêu trái tim khác rồi?
  Trung khoanh tay:
  - Nhiều vô số, nhưng cùng nhịp đập chỉ có một.  Buớng, tự cao, phách lối là những gì cả hai chúng ta đều mắc phải.  Đó là sự hòa hợp hay đối chọi nhỉ?
  Việt Cơ không trả lời.  Cô nhớ tới khoảng thời gian trước đây với Tiến.  Khoảng thời gian giận nhiều hơn yêu, gây nhiều hơn nói ấy đã làm cô xác xơ, phờ phạc.  Giờ có một điểm tựa mới, một tình yêu mới không ngu ngơ bồng bột như xưa, lẽ nào cô lại để những chuyện như thế xảy ra nữa.
Giữa Cơ và Tiến khác hoàn toàn giữa Cơ và Trung.  Anh đến với Cơ bằng trái tim chớ đâu bằng mục đích như Tiến.  Sẽ không có giận hờn gây gỗ, dù hai người vẫn hay tranh luận.
  Yêu là phải biết hy sinh.  Mẹ đã từng nói như vậy, và lần này, Cơ biết mình đã bị đốn ngã, thì hy sinh cũng đâu có gì lớn lao.
  Trung bỗng hỏi:
  - Em sẽ tới dự buổi chiêu đãi của sếp anh chứ?
  Cơ ngạc nhiên:
  - Ủa!  Sao anh biết ông ta mời em?
  Trung đáp:
  - Anh có được xem bảng danh sách khách mời.
  Việt Cơ cao giọng:
  - Em thấy chả có lý do gì phải đến đó.  Ông ta mời luôn em và mẹ chẳng qua vì xã giao thôi.  Em không phí thời gian vô ích đâu.  Thế anh có phải dự không?
  Trung vò đầu:
  - Đương nhiên anh phải có mặt rồi.  Ăn cơm chúa phải múa tối ngày mà.  Hay là em tới dự để biết giám đốc Trung là người thế nào đi?
  Việt Cơ lắc đầu:
  - Em chỉ quan tâm tới Trung xe ôm.  Còn Trung giám đốc thế nào, để Xuân Đào xử lý.  Nếu ông ta dại gái như Tiến thì sẽ bị Xuân Đào xỏ mũi.  Chớ dùi đục chấm mắm nêm như em, không phù hợp đâu.
 Trung tủm tỉm cười, mắt long lanh những tia kỳ lạ khiến Việt Cơ xôn xao.  Hai người ngồi bên nhau trong im lặng hạnh phúc.
  Cuối cùng, Trung tiếc nuối lên tiếng:
  - Anh đưa em về.
  Cơ gật đầu.  Tay đan tay, hai người bước ra khỏi quán.
  Cơ ngập ngừng:
  - Ngày mai anh có đến không?
  Trung nói:
  - Từ bây giờ cho tới hôm đó, anh rất bận.  Anh chỉ có thể gặp em trong buổi chiêu đãi ấy thôi.  Nếu nhớ anh thì ráng đến.
  Việt Cơ cười cười:
  - Chắc là em không nhớ rồi.
  Trung thở dài:
  - Lỡ yêu người có máu lạnh, đành phải chịu thiệt thôi.
  Việt Cơ hỏi:
  - Không sợ em tới đó sẽ để ý người khác à?
  Giọng Trung tự phụ:
  - Chẳng có ai phong độ hơn anh đâu, cô ngốc ạ.
  - Lúc nào cũng phách lối.
  Dừng xe trước cột điện, Trung hỏi nhỏ:
  - Anh gọi điện thoại cho em có phiền không?
  - Đương nhiên là không.  Em sẽ chờ đấy.
  Vừa quay lưng đi vào nhà, Cơ vừa đưa tay lên chào anh.
  Mở cửa bước vào, Cơ hát nhỏ một tình khúc.  Ngang qua phòng Đào, cô thấy cửa mở toang.  Nhìn vào, Cơ trợn tròn mắt ngạc nhiên khi thấy Xuân Đào đang xúng xính trong một cái váy xòe, hở cổ, hở tay màu đỏ.  Nhìn cô ta cứ y như một con búp bê biết đi.  Kế bên con búp bê ấy là chị Lý đang nâng đuôi váy có kim tuyến lên cho khỏi quét đất.
  Vừa nhác thấy Cơ, Xuân Đào đã rối rít:
  - Vào xem hộ Đào mặc như vậy có được không?
  Việt Cơ lưỡng lự đứng ngoài cửa phòng.  Cơ khó chịu về thái độ xởi lởi của Đào.  Cô ta trơ trẽn đến thế thì còn gì để Cơ tránh mặt nữa.
  Quay hai ba vòng trước mặt Cơ, Đào nôn nóng hỏi tiếp:
  - Thấy được không?
  Cơ ậm ừ:
  - Đẹp, nhưng hơi rườm rà.  Mà Đào định mặc đi đâu?
  Xuân Đào tròn xoe mắt với vẻ ngạc nhiên:
  - Dự chiêu đãi của công ty Vĩnh Hưng chứ còn đâu nữa.
  Rồi Đào nhìn vào gương, giọng tiếc rẻ:
  - Như vậy mà rườm rà à?
  Việt Cơ cười thầm trong bụng, nhưng vẫn nói cho có chuyện:
  - Họ gốc Hoa, Đào mặc xường xám chắc thích hợp hơn mặc đầm.
  Vỗ hai tay vào nhau, Đào ồ lên:
  - Ờ nhỉ.  Vậy mà Đào không nghĩ ra.  Một cái xường xám bằng nhung hoặc gấm bó sát, hấp dẫn lắm chớ.  Ý kiến hay.  Hay lắm.
  Cơ mỉa mai:
  - Đào định bắt xác giám đốc Trung thật sao?
  Ngồi xuống giường, hơi ngả người ra sau đầy tự mãn, Đào trả lời:
  - Sao lại không thật?  Cơ hội đã đến, phải biết nắm giữ chứ.  Đào tin mình sẽ nắm được Trung.
  Cơ chen vào:
  - Như đã từng nắm được Tiến, đúng không?
  Xuân Đào nhìn Cơ bằng cái nhìn bí hiểm.  Cô cười khẩy:
  - Giữa Đào và Tiến chỉ là bạn bè.  Cơ yêu quá nên ghen bậy bạ và tự phá vỡ hạnh phúc của mình.
  Việt Cơ so vai:
  - Đào không cần phải chối.  Tôi nói ra điều này là để cảm ơn Đào đã tạo cơ hội cho tôi nhìn lại cái gọi là tình yêu của mình.
  Cơ nhếch mép, nói tiếp:
  - Đúng là ngộ nhận.  Tôi cảm ơn tính ích kỷ, thích chiếm đoạt của Đào.  Nhờ nó, tôi đã có người yêu mới, tình yêu mới.  Chỉ tội cho Tiến, anh ta u mê trước sự giả dối tinh vi của Đào và bây giờ thì đáng kiếp.
  Đào vênh váo cười:
  - Sao lại rủa người mình từng yêu nhỉ?
  Cơ thản nhiên:
  - Vì anh ta xứng đáng như vậy.  Đào cũng thế, trèo cao quá sẽ té đau.  Tôi sẽ chờ để xem Đào té ra sao cho bõ ghét.
  Xuân Đào bĩu môi:
  - Có chú Danh đỡ đần, chăm chút từng tí, Đào khó lòng té lắm, Cơ ạ.
  Giọng khiêu khích, Đào gằn:
  - Lo cho bản thân mình vẫn tốt hơn hăm người khác.  Trong gia đình này sắp có sự thay đổi ngôi vị rồi đó.
  Vươn vai đứng lên điệu đàng như một mệnh phụ, Xuân Đào ra lệnh:
  - Giúp tôi thay áo coi chị Lý.
  Việt Cơ tức tối dằn bước.  So với Xuân Đào, cô vẫn còn kém xa về sự sâu độc.  Bước vào phòng nằm lăn ra giường, cô ném mọi bực tức qua một bên bằng cách nghĩ tới Trung.
  Đã có một tình yêu mới, tội gì phải nghĩ về quá khứ cho mệt mỏi.  Khép hờ bờ mi, Việt Cơ nhớ đến chiếc ghế mây xích đu nhà Trung.  Giá như bây giờ được nằm lên đó, chắc chắn Cơ sẽ ngủ một giấc ngon lành đầy mộng đẹp.
 Xuân Đào cười hớn hở khi thấy Bửu chỉnh tề trong bộ veston màu xám đang ngồi chờ ngoài phòng khách.
  - Giám đốc Trung thật chu đáo khi cho anh đến đón chúng tôi.  Thật là phiền khi phải để anh chờ thế này.  Chú Danh sắp xong rồi.
  Hơi nheo mắt trước sự trang điểm quá đậm của Đào, Bửu tán:
  - Hôm nay Đào sẽ là trung tâm của mọi sự chú ý.
  Ưỡn ngực lên trong chiếc xường xám bó sát, Xuân Đào chớp làn mi được đánh marcara cong vút:
  - Anh lại quá lời rồi.  Em vẫn còn quê mùa lắm.
  Bửu tủm tỉm cười khi thấy câu khiêm tốn của Đào sao... đúng thế.  Quê mùa, kệch cỡm là những gì đang thể hiện trên bản thân Đào.  Tại sao ông Danh và Văn không góp ý cho cô ta kìa?  Hay là họ cũng muốn cô nổi đình nổi đám nhất đêm nay?
  Bửu chợt hỏi:
  - À!  Việt Cơ sắp xong chưa?
  Xuân Đào cau đôi mày mỏng dính:
  - Việt Cơ à?  Cô ấy đi học vẫn chưa về.
  - Cô ấy không dự tiệc à?
  - Đương nhiên là không.  Cơ rất trẻ con, lại hay phát biểu lung tung, chú Danh ngại nó gây phiền thì mất mặt.
  Bửu bồn chồn:
  - Bác Danh lo xa quá.  Dầu gì Cơ cũng là sinh viên, cô ấy thừa khả năng và tư cách để tham dự buổi tiệc như vậy.  Chắc tôi phải ở lại chờ bằng được Việt Cơ.  Nếu không, Trung sẽ không vui.
  Xuân Đào ngạc nhiên:
  - Ủa!  Giám đốc Trung có biết Việt Cơ đâu mà quan tâm tới cô ấy như thế?
  Bửu ngập ngừng:
  - Ông ấy muốn tất cả khách mời đều phải tham dự.
  Đào gật gù:
  - Thì ra thế.  Ông ta độc đoán và quyền hành nhỉ.
  Từ trong bước ra, ông Danh nói:
  - Chúng ta đi dự được rồi.
  Bửu ôn tồn:
  - Bác và Đào cứ đi trước, cháu phải chờ Việt Cơ.
  Ông Danh buột miệng:
  - Đợi nó làm gì?
  Bửu nhỏ nhẹ:
  - Cơ cũng có thiệp mời mà.  Cháu không mời được khách quý cho giám đốc, sẽ bị khiển trách đấy.
  Ông Danh rờ cằm:
  - Có chuyện đó nữa sao?
  Bửu đứng dậy:
  - Mời bác và Đào ra xe.
  Xuân Đào săm soi cái ví kim tuyến:
  - Tốt nhất là cứ mặc kệ Việt Cơ.  Cô ấy bướng lắm.  Đã đi chơi biết chừng nào mới về mà chờ.
  Bửu cương quyết:
  - Thêm một người là thêm niềm vui. Tôi sẽ chờ.
  Ông Danh ngần ngừ rồi chặc lưỡi:
  - Vậy chúng tôi đi trước.
  Còn lại một mình trong phòng khách, Bửu lấy điện thoại di động ra gọi cho Trung.  Chắc hẳn anh chàng cũng bồn chồn khi muốn tạo bất ngờ, mà cô người yêu xí xọn lại không thèm đến.
  Bửu nhún vai khi nghe Trung ra lệnh "Đợi".  Ngả đầu vào salon, anh lim dim mắt.  Giờ đây mà được ngủ một giấc thì tuyệt.  Mấy hôm nay anh quá mệt mỏi vì công việc rồi.
  Nới lỏng cà vạt ra, Bửu tự nhiên "phê" thẳng cẳng.  Mãi khi có tiếng điện thoại reo, anh mới tỉnh giấc.
  Giọng Trung vang lên:
  - Việt Cơ vẫn chưa về à?
  Bửu uể oải:
  - Chưa.  Nhưng tao sẽ về à.  Oải quá rồi.
  Trung thở dài trong máy:
  - Ờ!  Mày về nghỉ đi.  Xin lỗi.  Tao đã làm phiền.
  - Ối dào.  Lỗi phải gì.  Chỉ tội trái tim mày tối nay sẽ không ngủ yên.
  Trung rành rọt:
  - Tao nhất định gặp cho được Việt Cơ tối nay.
  Bửu nhìn đồng hồ.  Sắp một giờ, tiệc cũng gần tàn.  Vậy mà Việt Cơ vẫn chưa về.  Cô bé đi chơi cũng dữ thật.
  Bửu gọi Lý ra mở cổng cho mình.  Đang đứng chờ xe, anh thấy một chiếc Dream tấp vào lề.  Việt Cơ hớn hở bước xuống vẫy tay với cô gái cầm lái rồi nhí nhảnh bấm chuông.
  Bửu bước đến kế bên, tằng hắng:
  - Chà!  Đi... mút mùa lúa chín nha.
  Việt Cơ giật mình, ôm lấy ngực:
  - Trời ơi!  Anh làm người ta hết hồn.  Sao anh ở đây vậy?
  Bửu dài giọng:
  - Thì chờ em từ chiều đến giờ nè.  Ham chơi quên dự tiệc luôn hả?
  Việt Cơ cong môi:
  - Hôm trước em nói không khoái ba vụ tiệc tùng ấy rồi mà.
  - Vậy em đi đâu?
  - Hát karaoke với đám bạn, rồi tấp vào mấy quán bụi.  Vui dễ sợ.  Em biết bữa nay có về sớm cũng chẳng có ai ở nhà.  Về làm gì cho mệt chớ.
  Bửu chợt hỏi:
  - Sao em lại không khoái tiệc tùng vậy?
  Cơ xốc cái túi thổ cẩm trên vai:
  - Chỗ đó đâu phải dành cho em.
  - Không đúng.  Bây giờ đi với anh tới đấy thử xem nó dành cho những ai.
  Việt Cơ kêu lên:
  - Vào giờ này à?  Thay xong quần áo đẹp chắc tiệc tàn rồi.  Em không đi.
  Bửu hạ giọng:
  - Trung nhờ anh tới rước em đó.
  Việt Cơ ngỡ ngàng:
  - Anh biết Trung hở?
  - Biết chớ.  Nếu em không đến, hắn sẽ rất buồn.
  - Tiệc đó đâu phải của Trung, buồn gì mà buồn.  Anh định chọc em chắc.  Khuya rồi, anh về đi cho em vào ngủ.  Đứng đây lỡ mọi người về tới, em ngại đụng mặt lắm.
  Bửu nói:
  - Trung muốn dành cho em sự ngạc nhiên lớn.  Em nên tới đó, dù đã muộn.
  Việt Cơ ngạc nhiên:
  - Bất ngờ gì vậy?
  - Anh không rành.  Nhưng Trung có chuẩn bị cả rồi.
  - Với em anh cũng bí mật nữa sao?
  Bửu nheo mắt:
  - Nếu anh bật mí, đâu còn gì là bất ngờ.  Sao tới đó nhé?
  Cô ấp úng:
  - Nhưng đó là đâu vậy?
  - Biệt thự ông Vĩnh Hưng, nơi tổ chức tiệc.
  - Ở đó có nhảy không?
  Bửu lắc đầu:
  - Chỉ là tiệc đứng để giới thiệu làm quen, trò chuyện, tìm hiểu với nhau.  Không có nhảy, thưa cô nương.
  Cơ bĩu môi:
  - Vậy chán thấy mồ!  Em cho Trung buồn luôn.
  Vừa nói tới đây, Cơ chợt thấy một chiếc xe du lịch đời mới ngừng sát lề.  Trung là người bước xuống đầu tiên.  Sau đó, anh mở cửa cho Xuân Đào và ông Danh.
  Bửu tủm tỉm:
  - Cuối cùng anh chàng cũng tới đây.  Đúng lúc thật.
  Mắt ông Danh nghiêm nghị khi thấy Cơ:
  - Giờ này mới về.  Mày quá quắt lắm.
  Khác với ông, Xuân Đào ngọt lịm:
  - Lâu lâu mới một lần, chú đừng rầy Cơ mà.
  Rồi hết sức thân thiện, Đào ôm choàng lấy Cơ, giọng cao vút, hướng về phía Trung:
  - Để em giới thiệu.  Việt Cơ, con gái của chú Danh.  Giám đốc Trung, nhân vật chính của đêm nay.
  Việt Cơ trố mắt:
  - Giám đốc hả?  Thật không vậy?
  Ông Danh gắt:
  - Nói năng bừa bãi, không ý tứ gì cả.  Xuân Đào có thể đùa trong trường hợp này sao?
  Trung bước tới gần Cơ:
  - Anh luôn nghĩ là em sẽ tới.  Ai ngờ cứ đợi mãi, đợi mãi.
  Mặt Việt Cơ nóng bừng lên, cô nhìn qua Bửu rồi lại nhìn Trung:
  - Thì ra đây là sự bất ngờ dành cho em.  Hừ!  Trung giám đốc và Trung xe ôm thì chỉ là một.  Đúng là bất ngờ đầy thú vị.  Nhưng đây cũng là kết thúc một màn kịch đáng ghét.  Anh nên nhớ, em không phải là trò đùa.
  Dứt lời, Cơ xô mạnh cánh cổng rồi chạy ào vào nhà, mặc cho Trung gọi tên cô thảng thốt.
  Xuân Đào ngơ ngác:
  - Hai người quen nhau từ trước à?
  Bửu trả lời thay Trung:
  - Còn đậm hơn là quen nữa, nhưng nhỏ Cơ không hề biết Trung là giám đốc của Vĩnh Hưng.  Còn cậu ta lại muốn sẽ nói điều đó vào đúng đêm nay để tình yêu của mình thêm phần lãng mạn.
  Xuân Đào hụt hẫng hoàn toàn.  Cô gằn từng tiếng:
  - Thì ra là vậy.
  Rồi cô hầm hầm bỏ vào nhà.
  Ông Danh vỗ vai Trung:
  - Việt Cơ là con bé bướng.  Vào phòng khách uống tách trà, tôi sẽ gọi nó xuống cho cậu.
  Rồi ông lắc đầu, cười:
  - Thì ra cái gã chạy xe sáu bảy hay đưa đón Việt Cơ là cậu giám đốc đa tình này.
  Trung lễ phép:
  - Để khi khác, cháu sẽ giải thích với Cơ.  Bây giờ khuya quá rồi ạ.  Cháu xin phép về.
  Ông Danh tiễn hai người ra xe.
  Đợi xe chạy đến ngã tư, Bửu mới hỏi:
  - Sao không vào năn nỉ em?
  Trung thở dài:
  - Làm thế, mất phong độ hết.
  Bửu dài giọng:
  - Còn hơn mất bồ.  Tao hiểu mày hết nổi.
  Trung chép miệng:
  - Không ngờ Việt Cơ phản ứng mạnh thế.
  - Sao mày khoe là hiểu con bé lắm?  Nếu lúc nãy Cơ phản ứng như thế giữa bữa tiệc, thì ông cụ Vĩnh Hưng chắc lại lên cơn đau tim.  Thật ra, con bé ấy còn rất trẻ, mày phải dạy dỗ nó mệt nghỉ.
  Thấy Trung vẫn im lặng, Bửu chuyển sang đề tài:
  - Buổi chiêu đãi thành công chứ?
  - Ừ.  Nhưng tao lại thất bại.
  Bửu bật cười:
  - Giận thôi mà.  Làm gì bi quan dữ vậy?
  Trung thiểu não:
  - Tao sợ nước mắt và sợ phải năn nỉ lắm.
  - Nhưng con gái lại khác. Mày phải hạ mình, giám đốc ạ.  Sáng mai tới sớm đón em đi học đi.
  - Để sáng mai rồi tính.
  Bửu nhún vai:
  - Mày đâu phải là người thích để đến ngày mai.  À!  Có chuyện này, muốn nghe không?
  Trung chăm chú nhìn về phía trước:
  - Cứ nói đi!
  - Công ty Việt Xuân vừa mua một khu đất khá lớn.
  Trung buột miệng:
  - Ông Danh treo đầu heo bán thịt chó sao?
  Bửu nói:
  - Trước đây, ông Danh là người làm ăn đàng hoàng, sao bây giờ lại rẽ sang đường cùng, không lối thoát vậy kìa?  Chẳng lẽ vì Xuân Đào ư?
  - Con bé ấy để lộ tham vọng của mình qua từng cử chỉ, lời nói.
  - Vừa rồi, cô nàng lại để lộ thất vọng không cần che giấu khi biết mày và Việt Cơ...
  Trung thắc mắc:
  - Ông Danh lấy tiền ở đâu để mua đất nhỉ?
  Bửu đáp:
  - Vay ngân hàng.
  Trung kêu lên:
  - Trời đất!  Đúng là mạo hiểm.  Địa ốc đâu phải là ngành dễ kiếm ăn?
  - Nhưng nếu kiếm ăn được thì rất mau phất.  Ông Danh nghĩ mình sẽ phất.  Ông ta muốn làm đại gia chớ không ham làm giám đốc một công ty èo uột với mấy chục công nhân.  Bởi vậy, sau khi tính toán hơn thiệt, ông Danh mới đồng ý đề nghị của mình, để Văn thay cho Tiến quản lý Thanh Danh.  Ông ta cho Xuân Đào làm giám đốc Việt Xuân, còn mình đứng ở hậu trường thao túng mọi thứ.
  Trung nhíu mày:
  - Tao vẫn chưa hiểu ra cách làm ăn của ông ta.
  - Mày bảo ông ta mượn đầu heo nấu cháo là đúng quá rồi.  Yêu con gái, phải chịu lòn ông bố.  Ổng làm gì kệ ổng, đừng xen vào.
  - Điều đó thì chưa chắc.
  Bửu vỗ vai Trung:
  - Cho tao xuống đây.
  Trung tấp xe vô lề.  Bửu bước xuống.  Trước khi đóng cửa xe, anh nói:
  - Ngủ ngon!
  Trung nhếch môi.  Đêm nay, có lẽ anh sẽ trằn trọc.  Điều ấy là lẽ đương nhiên, vì bắt đầu từ hôm nay, anh đã thực thụ làm giám đốc của công ty Vĩnh Hưng, người được thừa kế toàn bộ tài sản của ông Vĩnh Hưng.  Trách nhiệm đã nặng càng nặng hơn trên vai Trung.  Anh trằn trọc còn vì Việt Cơ nữa.  Anh đã quá chủ quan khi nghĩ tạo bất ngờ cho cô, cô sẽ rất vui.  Thật không thể ngờ lại hoàn toàn khác.
  Lẽ ra vừa rồi anh nên ở lại để giải thích, phân bua, thậm chí xin lỗi Cơ.  Nhưng Trung không thể làm thế trước mặt ông Danh.  Dầu sao anh cũng là một người đàn ông có địa vị trong xã hội, anh không thể để người khác nắm được tẩy của mình.  Anh không vì anh, cũng phải vì uy tín của công ty.
  Trung thở dài và cho xe chạy nhanh hơn.  Người ta có thể thay đổi hoàn cảnh, nhưng dù thế nào cũng không thể đổ lỗi hết cho hoàn cảnh.
  Suy nghĩ vừa rồi của anh có phải là một thay đổi không?  Trung vỗ nhẹ vào trán.  Lúc nãy, anh có uống vài ly rượu, anh không thể say để không biết đâu là phải quấy.  Nếu cần xác định, anh sẽ khẳng khái cho rằng việc làm tối nay của anh là hoàn đoàn đúng.
Phần XII
Ông Danh cười hà hà: 
- Bây giờ thì ba biết tại sao công ty Vĩnh Hưng lại chia hợp đồng cho mình rồi.  Việt Cơ vậy mà khá.  Nó có mắt tinh đời khi bỏ thằng Tiến. 
Việt Cơ phản ứng ngay: 
- Con chia tay với Tiến vì không phù hợp nhiều thứ, nhưng không có thứ nào như ý ba vừa nói.  Và bây giờ con sắp sửa chia tay với Trung vì anh ta đã dối con... 
Ông Danh vội vã ngắt lời cô: 
- Sao lại thế?  Ba thấy Trung thật tình đó chứ.  Chẳng qua cậu ta muốn tạo chút lãng mạn trong tình yêu.  Chia tay với Trung, con sẽ ân hận. 
Ngập ngừng một chút, ông nói tiếp: 
- Có khối đứa con gái mong được Trung để ý như con. 
Nhìn Xuân Đào uể oải ăn cơm, Việt Cơ độc miệng: 
- Trong nhà này cũng có một người, ba nói chi đâu xa. 
Mặt Đào tái xanh vì giận, cô rít từng tiếng: 
- Cơ dám sỉ nhục Đào ư? 
Việt Cơ thản nhiên: 
- Làm gì dám.  Tại hôm trước Đào tuyên bố sẽ nắm được quả tim của Trung mà.  Rất tiếc tôi đã làm hỏng sự tự tin của Đào. 
Xuân Đào quắc mắt lên: 
- Đừng thách thức.  Con Đào này chưa bao giờ thất bại đâu.  Bằng chứng là Tiến đã thay đổi. 
Ông Danh ngỡ ngàng: 
- Hai đứa nói gì vậy? 
Việt Cơ đứng lên: 
- Ba ở đó mà hỏi Đào ấy. 
Dứt lời cô bỏ về phòng, lòng nhen lên một chút hả hê khi đã chọc cho Đào nói ra điều mà trước kia cô ta chối. 
Cơ mở nhạc, nhưng chẳng nhập tâm để nghe, dù băng nhạc này Trung nhờ Bửu gởi đến tặng cô cách đây mấy hôm. 
Anh nhất định không thèm tới xin lỗi, dù biết Cơ đang giận.  Bửu nói rằng, Trung rất bận.  Hừ!  Lý do ấy không thể chấp nhận được.  Bận cỡ nào cũng phải dành ít thời gian cho người yêu chớ.  Hay Trung cho rằng khi đã chấp nhận yêu anh, Cơ phải chấp nhận cả việc giận mà không ai xin lỗi. 
Nhưng Cơ giận anh có đáng không?  Ai cũng bảo là không.  Ai cũng bênh Trung.  Anh Văn cho rằng đó là sự lừa dối dễ thương, để tạo thêm cảm xúc cho tình yêu. 
Bửu cười cười, bảo: 
- Chỉ người có trái tim bằng đá mới giận trong trường hợp như thế. 
Hừ! Dù tim Cơ mong manh, yếu đuối hay thường lên cơn như tim Xuân Đào, cô cũng đâu thể tự nhiên hết giận Trung được. Cô là con gái, mà con gái nào chả thích năn nỉ, dỗ dành. 
Lòng Cơ bỗng se thắt.  Hay Trung vẫn xem cô như một tên con trai thô lỗ.  Giật mình, Cơ nhớ tới thái độ của Xuân Đào lúc nãy.  Cô ta sẵn sàng bất chấp thủ đoạn để chiếm Trung như trước đây đã từng chiếm Tiến của cô. 
Nếu Trung cũng dễ ngã như Tiến thì sao?  Cô lại chia tay nữa à? 
Đàn ông vẫn say đắm sự dịu dàng đầy nữ tính.  Điểm này Cơ hoàn toàn thiếu.  Trái lại, Xuân Đào rất dư thừa.  Đào có cả lô nghệ thuật để làm xiêu lòng đàn ông. Còn Cơ chỉ có trái tim yêu đầy ngông cuồng và kiêu hãnh dễ làm phiền phái đàn ông vốn nhiều tự cao, tự đại.  Nếu đem so sánh, Việt Cơ thua là chắc rồi. 
Giọng bà Thu khẽ khàng vang lên: 
- Mẹ vào được không? 
Việt Cơ mở vội cửa ra. Không đợi bà Thu kịp ngồi xuống, cô trách móc: 
- Mẹ cứ đi suốt, hết chùa này đến miếu nọ. Mẹ không lo gì cho con với anh Văn hết. 
Bà Thu nói: 
- Đi chùa là để cầu cho gia đình, chồng con được bình an. Nếu không vì tụi con, mẹ đâu cần tích đức. 
Việt Cơ phì cười vì câu nói của bà Thu. 
Thở dài thườn thượt bà Thu nói: 
- Phận đàn bà, chuyện làm ăn mẹ chả biết nhiều, nhưng từ khi ba mày giao công ty mới cho Xuân Đào, lòng mẹ luôn hồi hộp. Mẹ sợ nó sẽ làm gia định tán gia bại sản. 
Việt Cơ tự tin: 
- Xuân Đào mang tiếng là giám đốc, nhưng quyền hạn vẫn do ba nắm giữ, bà ta làm được gì mà mẹ phải sợ? 
Bà Thu trầm ngâm: 
- Nói như vậy giống như mẹ có ác cảm với Xuân Đào. Nhưng khổ là linh tính bảo với mẹ rằng nhà mình thế nào cũng xảy ra chuyện không hay. 
Cơ cao giọng: 
- Bởi vậy, dạo này mẹ càng tích cực đi chùa, tích cực làm việc thiện.  Ở hiền sẽ gặp lành, mẹ an tâm đi. Con của mẹ đâu làm điều gì trái với lương tâm. 
Bà Thu nghiêm mặt: 
- Sao con bỏ thằng Tiến? 
Việt Cơ nhăn nhó: 
- Mẹ dùng từ bỏ nghe nặng nề quá. Tụi con không hợp thì chia tay. 
- Lương tâm con không cắn rứt à? 
Giọng Việt Cơ sắc lạnh: 
- Không.  Chuyện qua rồi, mẹ đừng nhắc nữa. 
Bà Thu thở dài: 
- Mẹ sợ đại họa xảy ra từ nó đó. 
Việt Cơ sửng sốt nhìn mẹ, lời bà vừa nói chợt làm cô hoang mang, nhưng liền sau đấy, cô trấn tĩnh ngay: 
- Làm gì có? 
- Nhưng dầu sao con cũng phải cẩn thận. Trên đời này vẫn đầy hạng đàn ông thù rất dai. 
Cơ chưa kịp nói gì đã nghe tiếng ông Danh vang lên ngoài cửa: 
- Con có khách, Việt Cơ. Người ta đã hạ cố tới nhà, không được tránh mặt đâu. 
Việt Cơ nghe tim đập mạnh, cô đáp: 
- Vâng.  Con xuống ngay. 
Bà Thu nhíu mày rồi chậm rãi nói: 
- Giám đốc Trung phải không?  Làm gì mà ba con phải lên tận đây gọi con chứ? Buồn cười thật. Càng sống với nhau lâu năm, mẹ càng nhận ra mẹ chẳng hiểu ông ấy nhiều như mẹ vẫn tưởng. Nếu thật sự yêu người này, con không nên để ba lợi dụng tình cảm của con để làm những việc có ích cho ổng. 
Việt Cơ gật đầu: 
- Con hiểu ý mẹ rồi. Thôi, con xuống nhà nha mẹ. 
Ra tới phòng khách, cô thấy ông Danh, Xuân Đào và Trung đang nói chuyện huyên thuyên. Thấy cô, ông Danh lên tiếng: 
- Tới đây, con gái. 
Việt Cơ chớp mắt: 
- Con không biết gì về công việc kinh doanh để tham gia đâu. 
Trung nhỏ nhẹ: 
- Có em, anh sẽ không đề cập tới chuyện làm ăn nữa. 
Ông Danh gật đầu: 
- Đúng vậy.  Ba và Xuân Đào cũng có hẹn với khách, phải vào chuẩn bị đây. 
Trung từ tốn: 
- Thì ra nãy giờ cháu làm phiền hai người. 
Vỗ vai anh, ông Danh thân mật: 
- Sao lại nói thế? Chẳng phải nãy giờ bác đang nhờ vả cháu sao?  Nhưng dầu gì cũng ráng giúp bác nha. 
Trung mỉm cười: 
- Vâng.  Cháu sẽ cố gắng. 
Căn phòng còn lại hai người. Việt Cơ ngồi im trong bứt rứt. Chẳng hiểu vừa rồi ba nhờ vả gì ở Trung nữa.  Tự nhiên cô thấy khó xử và mặc cảm như mình là người có lỗi với Trung. 
Nếu như anh chỉ là một gã chạy xe ôm, chắc ba đã không niềm nở, thậm chí sẽ cấm Cơ giao thiệp chớ nói chi tới chuyện ông vun vào cho cô đừng giận anh. 
Trước kia, vì muốn Tiến sẽ là trợ thủ trung thành và đắc lực nhất của mình, ông đã gần như ép cô lấy anh ta. Bây giờ vì tư lợi, ông lại sẵn sàng... 
Giọng Trung vang lên, ngắt ngang suy nghĩ của Cơ: 
- Vẫn còn giận anh sao, A Muối? 
Cơ bĩu môi: 
- Em đâu con nít dữ vậy. 
- Sao anh gọi điện thoại rất nhiều lần, không lần nào gặp em hết? 
Cơ tròn mắt: 
- Anh gọi điện, nhưng gặp ai? 
Trung ngập ngừng: 
- Có lẽ chị giúp việc nhà. Lần nào chị ấy cũng hỏi tên anh rồi bảo rằng em vắng nhà, bất kể lúc ấy là ngày hay đêm. 
Việt Cơ chớp mắt: 
- Em không hề bảo chị Lý làm vậy. Nhưng sao anh không đến trường chờ em? 
- Anh mới ở Đà Nẵng về sáng nay. Những cuộc điện thoại ấy anh gọi ở ngoài đó vì nhớ em chịu không nổi. 
 Mặt Việt Cơ ửng đỏ, cô lảng đi: 
- Anh Bửu đâu có nói anh đi Đà Nẵng. Em cứ tưởng anh ở Sài Gòn mà không thèm ghé thăm không hà. 
Trung tủm tỉm cười. Lấy trong túi ra một cái hộp, anh đưa cho Cơ. 
Cơ ấp úng: 
- Cái gì vậy? 
- Em mở ra đi. 
Việt Cơ làm theo lời anh rồi xuýt xoa khi thấy một cái vòng cẩm thạch xanh màu hoa lý. 
 - Trời ơi!  Đẹp quá. Anh mua ở Ngũ Hành Sơn à? 
Trung điềm đạm trả lời: 
- Ở đó không có cẩm thạch này. 
Cơ ngạc nhiên: 
- Vậy chớ ở đâu? 
Trung nói một hơi: 
- Cái vòng này là của bà ngoại cho mẹ anh. Mẹ anh cho vợ anh, người ấy là em. 
Việt Cơ nóng bừng cả người: 
- Nhưng mà... không được đâu. 
Trung nhíu mày: 
- Tại sao?  Em không yêu anh à? 
Việt Cơ im lặng. Cô đóng nắp hộp lại, rồi thở dài: 
- Em yêu Trung xe ôm chứ không yêu anh. Được đến với nhau, trò chuyện hết sức tự nhiên như trước kia mới hạnh phúc. Còn bây giờ giữa chúng ta có một khoảng cách nào đó làm em thấy khó chịu và mặc cảm. 
Trung choàng vai, kéo Cơ vào lòng: 
- Em muốn nói đến bác Danh phải không? 
Việt Cơ thẳng thắn: 
- Em không muốn anh nhường hợp đồng cho Thanh Danh. Em không muốn ba nhờ vả anh bất cứ chuyện gì. Em không muốn mình bị tổn thương. 
Trung siết Cơ trong vòng tay anh: 
- Nghe anh nói nè. Anh hiểu những gì em đã nói và đang suy nghĩ.  Anh rất rạch ròi giữa công việc và tình cảm. Sẽ không có bất cứ ai lợi dụng tình yêu trong sáng của chúng ta. 
Nâng cằm Cơ lên, anh trầm giọng: 
- Hãy tin vào anh. 
Cơ thổn thức khép mi. Nụ hôn muộn đắm say đến mức hai người như quên cả đất trời xung quanh. Đến khi môi Trung rời khỏi môi Cơ, cô mới bẽn lẽn nép đầu vào ngực anh yên ổn. 
Nhưng phút giây yên ấy chỉ thoáng qua, Cơ lại dằn vặt mình với một loạt câu hỏi: 
- Tại sao anh giúp Thanh Danh? Có phải vì không thích Tiến nên anh yêu cầu thế anh Văn vào không? Ba em đã nhờ vả anh chuyện gì? 
Trung vuốt mái tóc ngắn của Cơ: 
- Anh chỉ trả lời một câu thôi. Bác Danh nhờ anh giới thiệu người mua đất. Nếu được, anh sẽ có hoa hồng. 
Việt Cơ ngập ngừng: 
- Còn hai câu kia? 
Trung ngắn gọn: 
- Anh làm thế vì lợi ích của cả đôi bên, chớ hoàn toàn không vì cá nhân mình. 
- Em thích anh nói rõ hơn kìa. 
Trung véo cằm cô: 
- Anh thích nói chuyện của chúng ta hơn. Giờ phút này, làm ơn đừng lôi anh vào công việc nữa, cưng ạ. 
Rồi anh lại cúi xuống, dịu dàng, say đắm... 
Đang thiu thiu ngủ, Việt Cơ giật mình vì tiếng chị Lý vang lên bài hãi ngoài hành lang. 
Tung mền chạy ra, Cơ hỏi: 
- Chuyện gì vậy? 
Lý vừa thở, vừa lắp bắp: 
- Cậu Văn gọi điện về nói ông bị tai biến mạch máu não đã chở vào bệnh viện cấp cứu rồi. 
Tay chân rụng rời, Cơ ấp úng: 
- Nhưng ba tôi có... làm sao không? 
Lý ngớ ra: 
- Tôi chưa kịp hỏi, cậu Văn đã cúp máy. 
Cơ vuốt mồ hôi tung úa ra trên trán: 
- Chị biết mẹ tôi đi đâu không? 
- Bà đi chùa. Nhưng hổng biết chùa nào. 
Việt Cơ trở về phòng, thay quần áo và lấy xe đi. 
Tại sao ba lại bệnh đột ngột như thế kia? Ông có triệu chứng cao huyết áp, nhưng chưa bao giờ xỉu. Hôm nay có vấn đề gì khiến ông xúc động hay sao? 
Lạng lách giữa dòng xe đông vào giờ tan sở, Cơ đã cố hết sức cũng phải hơn nửa tiếng mới vào tới bệnh viện.
Tới phòng cấp cứu, cô thấy chỉ mỗi mình Văn ngồi phờ phạc trên ghế. 
Văn hỏi ngay: 
- Mẹ đâu? 
Cơ lắc đầu, rồi hỏi lại: 
- Ba sao rồi? 
- Vẫn chưa tỉnh. 
- Nhưng... nhưng có nguy hiểm không? 
Văn cau có: 
- Sợ phải nằm một chỗ như ông Vĩnh Hưng đó. 
Việt Cơ tái mặt. Dựa lưng vào ghế, cô ấp úng: 
- Tại sao lại như vậy? 
Văn nhếch môi: 
- Cũng tại ba tất cả. Nói ra giống như mình bất hiếu, nhưng im lặng thì chịu... không nổi. 
Tim Cơ bỗng đập mạnh, cô vụt hỏi: 
- Xuân Đào đâu? Cô ta có biết ba bệnh không? 
Mặt Văn sa sầm: 
- Tại nó mới xảy ra chuyện. Đúng là khốn nạn! 
Cơ tò mò: 
- Xuân Đào cãi lời ba à? 
Văn làm thinh không nói. Lấy điện thoại ra, anh gọi: 
- Đã tìm ra Xuân Đào chưa? Nếu tìm được, bằng mọi giá phải giữ cô ấy lại và gọi cho tôi ngay. 
Việt Cơ nôn nóng: 
- Em muốn biết đã xảy ra chuyện gì mà ảnh hưởng đến ba mạnh như vậy? 
Văn hạ giọng: 
- Xuân Đào cấu kết với Tiến lợi dụng công ty Việt Xuân vay ngân hàng một số tiền rất lớn mà ba không hề hay biết. 
- Bây giờ số tiền đâu? 
Văn cộc lốc: 
- Hai đứa đó giữ. 
Việt Cơ hỏi một câu thật ngớ ngẩn: 
- Họ làm gì với số tiền ấy? 
Văn cười khan: 
- Làm gì lại không được. Đấy là tiền mà. Hồi nãy ba cũng hỏi Xuân Đào như vậy. 
- Thế Xuân Đào nói sao? 
- Đào đã mở một siêu thị bằng số tiền đó. Nó không muốn làm giám đốc bù nhìn ở Việt Xuân, cũng như không muốn bị ba lợi dụng. 
Môi mím lại đầy phẫn nộ, Văn nói tiếp: 
- Xuân Đào dùng chiêu gậy ông đập lưng ông. Có thằng Tiến kế bên, nó không khờ khạo ngu ngơ như ba tưởng. 
Việt Cơ nhíu mày: 
- Nghĩa là sao? Em không hiểu. 
Văn trân trối nhìn em gái: 
- Không hiểu thật hả? 
Cơ lắc đầu. Văn kiên nhẫn giải thích: 
- Công ty Việt Xuân được ba thành lập để sử dụng tư cách phép nhân vay vốn ngân hàng, chớ không hoạt động thật sự như một công ty. Số vốn này, ba mua đất để kinh doanh địa ốc. Điều này thoạt đầu Xuân Đào không nhìn thấy vì mãi tự mãn với chức giám đốc bù nhìn của mình. Nhưng với nhiều tham vọng, Đào dần dần cũng nhận ra việc làm của ba, và dĩ nhiên trong lòng có ý oán hận. 
Thở dài, Văn xót xa: 
- Điểm này, anh không trách Đào được, vì nếu là anh, anh cũng oán ba. 
Việt Cơ hỏi: 
- Có phải vì lý do này mà trước đây anh nhất định không chịu làm việc với ba không? 
Văn gật đầu: 
- Đúng vậy. Anh ghét mọi cái nhập nhằng, gian trá. Nhưng sau đó gặp Bửu, nó phân tích lợi hại cho anh thấy nhiều mặt, anh mới chịu về thế chỗ Tiến để giữ vững Thanh Danh. Hừ! Nếu Tiến chưa qua Việt Xuân, có lẽ nó đã bán rẻ Thanh Danh luôn rồi. Nhưng với tình hình hiện nay, anh không biết Thanh Danh có khả năng tồn tại tiếp hay không? 
Việt Cơ ngạc nhiên: 
- Chuyện này dính tới Thanh Danh luôn à? 
Văn cười như mếu: 
- Em đúng là vô tư, trong khi Xuân Đào và Tiến lại đầy dẫy lòng tham cùng thủ đoạn. Trước đây, Tiến đeo theo em vì muốn làm rể của giám đốc. Nó muốn dựa vào vợ để thăng tiến. Khi bị em... xù, Tiến hụt hẫng liền tấp qua Xuân Đào. 
Việt Cơ ngập ngừng: 
- Hai người ấy đã... đã với nhau từ trước. Chính vì vậy, em mới dứt khoát chia tay anh ta. 
Văn chép miệng: 
- Thì ra Tiến còn là thằng bắt cá hai tay. Nhưng con Đào cũng đâu có vừa. Nó thấy Trung giao dịch với Thanh Danh, liền bỏ sức quyến rũ và lờ Tiến. Lần nào quan hệ làm ăn với công ty Vĩnh Hưng, nó cũng đòi theo ba và anh cho kỳ được. Đào chủ quan nghĩ rằng vì... say nó, Trung mới nhường hợp đồng cho chúng ta. Đến khi biết Trung với em, nó rất căm. Đào quay lại với Tiến. Hai kẻ thất chỉ bỗng dưng thành tri kỷ. Chính Tiến vạch kế hoạch, đường đi nước bước cho Đào vay vốn ngân hàng rồi đánh bài chuồn. Phen này, ba đúng là tiền mất tật mang, nuôi ong tay áo. 
Việt Cơ chớp mắt: 
- Mình đi thưa. 
Văn kêu lên: 
- Nghĩa là tự tố cáo mình. 
Cơ ấp úng: 
- Vậy... rồi sao? 
Văn thở dài: 
- Ba giải quyết không được cho nên mới ra nông nổi. Muốn mọi chuyện ổn thỏa, chắc phải bán Thanh Danh. 
- Cái gì mà bán Thanh Danh? 
Văn lẩm bẩm thay vì trả lời: 
- Thời buổi khó khăn này chắc gì có người chịu mua. 
Việt Cơ liếm môi: 
- Nếu vậy thì sao? 
- Thì người thành lập công ty chịu trách nhiệm trước pháp luật chứ sao nữa. 
Việt Cơ rùng mình, giọng khàn đi: 
- Ở tù à? 
Việt Cơ tức tối, hỏi tiếp, khi không nghe Văn trả lời: 
- Chúng ta không làm gì được Xuân Đào và Tiến sao? 
Văn im lặng không trả lời. Cửa phòng cấp cứu xịch mở. một cô y tá bước ra, cất tiếng gọi: 
- Người nhà của ông Danh đâu? 
Hai anh em Cơ vội vàng chạy tới. Cô y tá bảo: 
- Ông Danh đòi gặp anh Văn. 
Văn vội chen vào. Cơ lách theo nhưng bị kéo lại: 
- Chỉ một người thôi. 
Việt Cơ ngồi phịch xuống ghế với cảm giác bồi hồi lo lắng. Vừa lúc ấy, cô thấy Xuân Đào đủng đỉnh bước tới với vẻ của một người đang thanh thản dạo chơi. 
Máu móng trong người bốc lên, Cơ đứng phắt dậy, đẩy Xuân Đào, làm cô ta ngã vào tường: 
- Cô còn tới đây làm chi? 
Gạt tay Cơ ra, Đào vuốt lại mái tóc dài, giọng tỉnh rụi: 
- Thì vào thăm chú Danh! Ổng sao rồi? 
Mặt Cơ đanh lại, tay vung lên, cô tát thật mạnh. Vì không đề phòng, Xuân Đào lãnh trọn cái bạt tai nãy lửa của Cơ. 
Xuân Đào ôm mặt lùi lại, rít lên: 
- Mày đúng là côn đồ, mất dạy! 
Việt Cơ chống nạnh, quát: 
- Còn mày là đồ vô ơn, bạc nghĩa! 
Một người hộ lý đến đẩy hai người ra: 
- Không được làm ồn. Nếu không, tôi gọi bảo vệ đó. 
Xuân Đào trơ trẽn nói: 
- Xin làm ơn nhờ bảo vệ tống cổ cô ta ra ngoài. Cô ta kiếm chuyện với tôi trước đó. 
Nhìn bộ dạng côn đồ của Việt Cơ, người hộ lý răn đe: 
- Đây là bệnh viện, chớ không phải cái chợ. Cô mà lộn xộn, chúng tôi mời ra ngay. 
Ngồi xuống ghế, Việt Cơ căm Xuân Đào đến tận xương tủy. Trong khi cô ta tới gần cô y tá ngọt ngào hỏi thăm bệnh tình của ông Danh với vẻ của người có tình nghĩa. 
So về nghề diễn kịch thì Cơ làm sao sánh với Đào, nhưng sống thực bằng cảm xúc quá cũng không nên. Như vừa rồi, nếu cô biết kiềm chế thì đâu phải thế. Nhưng cứ nhìn vẻ câng câng trơ tráo của Đào, cô không chịu nổi. 
Cửa phòng xịch mở, Văn bước ra với sự căng thẳng trên mặt. 
Xuân Đào sấn tới trước, giọng tíu tít: 
- Chú Danh sao rồi? 
Trừng mắt với tất cả căm hận, Văn hằn học: 
- Vẫn chưa chết và không muốn gặp cô. 
Xuân Đào đổi thái độ ngay: 
- Vậy cũng tốt. Tôi sẽ chẳng ân hận khi không tới thăm ổng nữa. 
Nhìn Xuân Đào õng ẹo bước đi, Việt Cơ gầm gừ trong họng: 
- Đồ khốn kiếp! Cầu trời cho nó vỡ tim mà chết cho rồi. 
Quay sang Văn, Cơ hỏi: 
- Ba khỏe chưa? 
Văn gật đầu, trầm giọng: 
- Ý ba không muốn làm lớn chuyện này nên gọi anh và dặn đi dặn lại đừng làm khó dễ Xuân Đào. Vì làm thế là đồng nghĩa với việc tự hạ uy tín của mình trên thương trường. 
Việt Cơ tức tối: 
- Tới lúc này mà ba vẫn còn bênh Xuân Đào? Nếu đó là em hay anh, chắc chắc ba sẽ xử khác. 
Văn bảo: 
- Không nên nói vậy. 
Cơ vẫn hậm hực: 
- Tiền ở đâu mà lấp vào khoảng trống đó? 
Văn trầm tư: 
- Vay chỗ này lấp vào chỗ kia là chuyện bình thường trong làm ăn. 
- Nhưng khả năng chi trả, mình đâu có? 
- Bởi vậy mới tìm người quen. 
Ngực Cơ chợt nhói lên, cô buột miệng: 
- Anh muốn nói tới Trung à? 
Không trả lời cô, Văn chỉ thở dài. Việt Cơ đứng phắt dậy: 
- Em không muốn đâu. 
Đúng là cô sợ phải lệ thuộc quá nhiều vào người đàn ông mình yêu. Nếu gia đình Cơ nhờ vả Trung, thì chuyện gì sẽ xảy ra trong quan hệ giữa hai người? 
Giọng Văn vang lên: 
- Trung là người cứng rắn. Hắn không để tình cảm xen vào công việc. Em đừng nghĩ quá xa làm gì. 
Việt Cơ nghẹn ngào: 
- Không nghĩ sao được? Nếu vừa rồi ba chỉ định Trung là người cho anh tìm đến, thì rõ ràng ba quá ác đối với em. 
Không đợi Văn phân bua, Cơ vụt chạy ra đường. Đón chiếc xích lô trờ tới, cô bước lên ngồi mà chả biết sẽ đi đâu. 
Lẽ ra lúc này Cơ phải có mặt trong bệnh viện để chăm sóc cho ba, nhưng cô không thể làm được việc đó. Trái lại, cảm giác oán trách, giận hờn cứ ứ nghẹn làm cô khổ sở, bực dọc. 
Nếu trách móc ba, hóa ra cô cũng vô ơn, bạc nghĩa như Xuân Đào. Dù biết vậy, Cơ vẫn không thể dối lòng mình để quay lại bệnh viện lúc này. 
Người chạy xích lô lặp lại câu hỏi thêm lần nữa: 
- Cô về đâu? 
Ngập ngừng, Việt Cơ nói địa chỉ nhà Trung rồi ngồi lọt thỏm vào trong xe. Cô sẽ nói gì với anh đây? Bảo anh đừng giúp ba, để mặc công ty dở sống dở chết với hậu quả việc làm của mình à? Hay là Cơ giống như Văn sẽ đề nghị Trung giúp đỡ? 
Ôm lấy đầu, Cơ mệt mỏi nhắm nghiền mắt lại. Lẽ ra, cô không nên tìm anh lúc này. Nhưng không tìm Trung, Cơ biết tựa vào ai khi từ trước đến giờ, cô đã quen tựa vào anh những lúc buồn phiền, chán nản. 
Phần Kết
Cuối cùng, chiếc xích lô cũng dừng trước nhà Trung. Cô trả tiền xe rồi mở cánh cửa gỗ. Giờ này anh vẫn chưa về. Cô ngồi xuống bậc thềm cửa chờ. Mãi đến khi nghe tiếng xe sáu bảy quen thuộc dừng ngoài cổng, Cơ mới đứng dậy mở cổng. 
Thấy Cơ, Trung không tỏ vẻ gì ngạc nhiên: 
- Anh cũng đoán em sẽ tới đây. Để anh gọi điện cho Văn khỏi sốt ruột. 
Anh mở cửa và dịu dàng dìu Cơ vào nhà. Đến bên chiếc xích đu, anh bảo: 
- Nằm nghỉ một chút, em sẽ bình tâm trở lại. 
Cơ gật đầu. Mặc cho anh gọi điện, cô nằm, đầu gối vào tay. 
Giọng Trung ân cần vang lên: 
- Sữa tươi của em đây. 
Mở mắt, Cơ thấy Trung đang ngồi dưới đất, kế chiếc ghế mây, tay cầm hộp sữa tươi. 
Đỡ lấy hộp sữa, Cơ khó khăn mở lời: 
- Anh Văn đã đến tìm anh à? 
- Không. Văn chỉ gọi điện thoại nhờ anh tìm hộ em thôi. Và anh đoán chắc em đang chờ anh ở nhà. 
- Em tìm Trung xe ôm, chứ không tìm Trung giám đốc. 
Siết nhẹ tay cô, Trung nói: 
- Với em, lúc nào anh cũng là Trung xe ôm, người sẵn sàng chở em đi cùng trời cuối đất, người tình nguyện chia sớt với em mọi cay đắng trong đời. 
Cơ thở dài: 
- Có những việc, em không muốn anh phải chia sớt. 
- Như vậy là em đâu hề yêu anh. 
- Anh không hiểu đâu. 
Trung mỉm cười: 
- Anh hiểu. 
Nhìn vào gương mặt suy tư của Cơ, anh trêu: 
- Hôm nay trông em đằm thằm, dịu dàng ghê. Đã vậy, mày cứ nhíu lại. Nghĩ gì? Nói cho anh nghe với. 
Việt Cơ gục đầu xuống. Một lát sau, cô mới hỏi: 
- Anh đã biết chuyện Xuân Đào và anh Tiến làm chưa? 
Trung gật đầu: 
- Anh biết. Đó là lý do khiến bác Danh phải vào bệnh viện cấp cứu, và lý do khiến em buồn. 
Việt Cơ chống cằm: 
- Em không ngờ hai người ấy dám làm như thế. 
Trung chép miệng: 
- Anh tiếc cho Tiến, người có năng lực nhưng không nhìn xa. Trong kinh doanh, một vài tỷ đâu phải là lớn. Anh ta xúi Xuân Đào như vậy thật không đáng. Hai người đã có tiền, nhưng thử hỏi ai dám làm ăn với họ? 
- Chính ba em đã dạy cho hai người cách thức làm ăn trong một công ty chỉ có lớp vỏ, nên ông phải lãnh hậu quả. Riêng em, em không muốn... 
Trung ngắt lời Cơ: 
- Anh hiểu em muốn nói gì. 
Hơi nhếch môi, Cơ bảo: 
- Em đề nghị anh hãy từ chối, nếu anh Văn hay ba em yêu cầu giúp đỡ. 
Trung thoáng ngỡ ngàng: 
- Thật vậy sao? 
Rồi anh cười: 
- Em đúng là em, vừa tự cao, vừa ngốc nghếch. Em sợ phải lệ thuộc vào anh à? Em nên nhớ, trong thương trường, người ta chỉ giúp nhau khi có lợi. Vậy tại sao anh phải từ chối khi sẽ được lợi? 
Việt Cơ chớp mắt: 
- Anh sẽ có lợi gì? 
Trung lấp lửng: 
- Anh không thể nói lúc này. Nhưng tin anh đi. Anh biết suy nghĩ mà. 
Cơ có vẻ dỗi: 
- Nếu đấy là một việc mua bán, em không còn gì để nói nữa. 
Khoanh tay và vòng tay qua đầu gối, Trung nhìn cô, cười tủm tỉm. Nụ cười đốn ngã Cơ hôm nay sao đáng ghét thế? Giận dỗi, cô đứng dậy. Nhanh như chớp, Trung kéo mạnh Cơ xuống, rồi vòng tay ôm cô vào lòng, môi háo hức tìm lấy môi cô. 
Thoạt đầu, Việt Cơ còn đẩy Trung ra, nhưng dần dà cô bị cuốn theo sự cuồng nhiệt của anh. 
Trung lại cười khi nâng mặt Cơ lên: 
- Đã hết căng thẳng chưa? 
-... 
- Nếu hết rồi, anh đưa em tới bệnh viện thăm ba. Anh biết em đang oán trách ba, nhưng phận làm con, không nên như thế. Anh đã từng nghe mẹ thở dài não ruột khi nhớ ông ngoại. Anh không muốn em phải ân hận khi đã không bỏ qua sai sót của ba mình. Anh yêu em, nên giúp đỡ Thanh Danh là việc anh phải làm. 
Việt Cơ nghẹn ngào: 
- Như vậy là quá thiệt thòi cho anh. 
Trung bảo: 
- Anh đã nói rồi. Anh không thiệt thòi gì cả. Thú thật, khi anh về nhà thì Bửu và Văn đang ước tính xem Thanh Danh trị giá bao nhiêu. 
Mặt Cơ tái hẳn đi: 
- Ba em bán Thanh Danh và anh sẽ mua nó? 
Trung nhỏ nhẹ: 
- Đó là điều cả hai chúng ta cũng không muốn, nhưng phải chịu. 
Việt Cơ thẩn thờ: 
- Mẹ em sẽ rất buồn vì chuyện này. Càng nghĩ, em càng thương mẹ. 
Trung nói: 
- Mọi việc không trầm trọng như em tưởng đâu. Anh chỉ mua ba mươi phần trăm cổ phần của Thanh Danh. Cơ nghiệp của gia đình em vẫn còn, dù có bị mẻ một chút. 
Việt Cơ trách: 
- Thì ra anh đã tính toán cả rồi. Đúng là đầu óc con buôn. 
Trung ôm Cơ: 
- Nhưng trái tim anh vẫn là trái tim đa cảm khi yêu, biết sống chân chính, hết mình vì người mình yêu. Những kẻ xấu trước sau cũng bị trừng phạt. Hãy tin đầu óc con buôn siêu đẳng của anh đi nhóc. 
Việt Cơ im lặng. Nếu được phép trừng phạt Đào và Tiến, cô sẽ dùng hình phạt nào? Hay tốt nhất là để trời phạt họ? Cô không giống mẹ, tin vào luân hồi quả báo, nhưng nếu chuyện ấy có thật, cô muốn được nhìn thấy nó xảy ra. 
Bửu thảy tờ báo lên bàn và nói: 
- Bà giám đốc siêu thị X vỡ nợ bỏ trốn, bỏ mặc những chủ nợ vào cái chợ... đời mới của mình hồi của. Không ngờ Xuân Đào lại tự kết thúc nhanh và thảm như vậy. 
Trung nói: 
- Khi cô ta bắt đầu thì kết thúc đã được vẽ ra rồi. Nhưng dầu sao, với gia đình Việt Cơ, chuyện vỡ nợ của Đào cũng là một chuyện buồn nhiều hơn vui. 
Rồi Trung bỗng thắc mắc: 
- Tiến có trốn theo cô nàng không nhỉ? 
Bửu nhếch môi: 
- Khi làm giám đốc siêu thị, Đào đã cho Tiến de qua một bên. Không biết vậy là hên hay xui mà lần này hắn vẫn ung dung tự tại. Tao mới đụng Tiến hồi sáng trong quán cà phê Tóc Mây. Dạo này hắn đang làm trợ lý cho một công ty điện tử của Thái Lan. Vẫn hãnh tiến và mánh mung, láu cá như trước. Đó là bản chất, làm sao mà đổi được, phải không? 
Trung không trả lời. Anh nhìn đồng hồ rồi đứng dậy: 
- Tao về. 
Bửu nheo nheo mắt: 
- Còn sớm. Hôm nay bận rước em? 
Trung sửa lưng: 
- Được rước em, chớ không phải bận rước em. Mày ráng kiếm một cô đi, chớ suốt ngày ngồi ôm máy tính. Chán chết. 
Bửu xua tay: 
- Tao đang sống vui vẻ, bình yên. Mày đừng xúi dại. 
Trung bật cười. Anh ra nhà xe, dắt chiếc sáu bảy và phóng đi về phía trường của Việt Cơ. Chiếc xe đã cổ lỗ sĩ lắm rồi, nhưng với Trung, nó là một vật vô giá mà ba anh để lại. Sau này, dù tậu được máy bay riêng, Trung cũng không đời nào bán nó. 
Khi nghe anh tuyên bố như thế, Bửu đã bảo: 
- Những người thiên về tình cảm thường hay lẩm cẩm. 
Có lẽ Bửu nói đúng. Và anh chấp nhận sự lẩm cẩm này. Nhờ nó, anh có được nhiều thứ, mà trong đó quý nhất vẫn mãi mãi là Việt Cơ. 
Dừng xe bên cây sao già, Trung rạng rỡ hẳn khi thấy cô bước tới. Khác với thường ngày, cô không nói tiếng nào mà lặng lẽ ngồi sau lưng anh. 
Trung lo lắng: 
- Sao thế? 
Cơ ậm ừ: 
- Không. 
- Lại dối anh. Đang nghĩ về Xuân Đào chớ gì? 
Cơ bĩu môi: 
- Em hổng rảnh rỗi. 
Cơ chợt chép miệng: 
- Ba bệnh lại mới rầu chớ. Tất cả cũng tại Xuân Đào. Gây ra chuyện này tới chuyện khác. Trời cao đất rộng, chả biết bả trốn ở đâu? 
Trung mỉm cười: 
- Em cũng quan tâm tới Xuân Đào nữa sao? 
Giọng Cơ thoảng bên tai anh: 
- Trước đây, em luôn mong được thấy ngày tàn của Xuân Đào, vì em tin vào đầu óc con buôn siêu đẳng của anh. Em tin kẻ xấu trước sau gì cũng bị trừng phạt. Nhưng thật sự cô ta có bị trừng phạt không, khi vụ vỡ nợ này còn liên quan tới nhiều người vô tội khác? Ngày tàn của Xuân Đào còn ảnh hưởng tới bao nhiêu người, khiến ba em càng khổ tâm hơn nữa. 
Trung nói: 
- Không ai có thể làm ba vơi khổ. Ba phải lãnh nhận hậu quả của mình đã gieo. 
Cơ thở dài: 
- Cũng như Xuân Đào, sớm muộn gì rồi cũng phải trả giá cho việc mình đã làm. Dù em rất hận, nhưng tim vẫn nhoi nhói khi nghe thiên hạ bàn tán về Xuân Đào. Giờ này, chắc hẳn cô ta đang rất cô đơn và sợ hãi. Nhưng đâu ai có thể giúp được Xuân Đào, cho dù em đã tha thứ hết những gì mà cô ta đã làm.
Trần Thị Bảo Châu
Theo https://vnthuquan.net/

Fukushima: Thảm họa vẫn còn tiếp diễn

Fukushima: Thảm họa vẫn còn tiếp diễn Trích từ tiểu thuyết “Trò chuyện với thiên thần” của Trương Văn Dân Ba đang ngồi đọc lại những tra...