VĂN THƠ NHẠC: Ánh trăng trong thơ Dương Quân

Chủ Nhật, 21 tháng 6, 2015

Ánh trăng trong thơ Dương Quân

Ánh trăng trong thơ Dương Quân

(Trong Ba tập thơ Chập Chờn Cơn Mê,

Điểm Hẹn Sau Cùng, Trên Đỉnh Nhớ)

Vào một sáng đầu xuân, vùng Thung Lũng Hoa Vàng, trời đã bắt đầu trở lạnh.
Không khí lạnh tràn khắp, tôi chẳng muốn thoát ra khỏi tấm chăn ấm. Nhưng dầu sao cũng phải dậy vì thói quen không thể nấn ná thêm. Tôi tung người ra khỏi chăn, lòng thanh thản, bình yên, nhìn ra ngoài trời nắng đẹp, muôn hoa sắc màu rực rỡ, tỏa hương, tuy lạnh buốt nhưng nắng vẫn óng ả, những hạt nắng lung linh như thủy tinh, chào một ngày mới.
Tôi bước ra ngoài, vừa hít thở không khí trong lành buổi sáng đẹp trời, cũng là lúc gói quà của anh Dương Quân gởi tặng đã đến tôi, tôi đón nhận trân trọng. Chưa bao giờ tôi thấy lòng hân hoan và tràn đầy hạnh phúc khi cầm ba thi phẩm trên tay, một món quà quý giá mà tôi cho rằng trong đó tác giả đã gói ghém một phần tình cảm, ý nghĩ gởi tặng cho mình. Tôi vội mở những trang thơ, đọc say sưa, tôi đã đọc rất kỷ, đọc đi đọc lại, với những bài thơ đậm đà tình cảm cho gia đình, ghi lại những khoảnh khắc tâm tình, một thời điểm nào đó trong đời, một tâm hồn trong sáng, hồn hậu, bình dị, mộc mạc tha thiết với tình nhà, với vận nước, và với bạn bè, chất chứa biết bao nhiêu tâm tư, lời thơ ôn tồn mà sắc bén, khái quát mà đa diện, hàng loạt những bài thơ tả tình, tả cảnh, xướng họa với các thi hữu, tình bạn lúc nào cũng tròn đầy, tươi sáng, rõ ràng, mạch lạc, thêm vào đó thơ Dương Quân không kém phần trang nghiêm, chân thành, thẳng thắn mà rất thật. Có lúc tôi cũng không cầm được nước mắt vì quá xúc động, tôi đã khóc khi đọc bài “Lời Cuối” của anh viết thương tiếc con gái đầu lòng Dương Thị An Xuyên. Đã vĩnh viễn ra đi ở tuổi còn quá trẻ...
Tôi xin chia buồn với nỗi đau mất mát quá lớn này của anh và cũng xin gởi lời cám ơn anh đã tặng tôi món quà quý giá để đời.

Thơ là một nghệ thuật, một thú tiêu khiển thanh tao, tôi lại là người yêu thơ, mà nhất là thơ tình có Ánh Trăng trong đó, phải thú thật là tôi mê lắm. Có thể nói bất cứ bài thơ tình nào của anh DQ cũng mang theo âm hưởng, cộng hưởng của cuộc đời. Tôi rất ngưỡng mộ tài năng của anh. Qua thơ anh, lần theo ba tập thơ của anh DQ, tôi như đang bước vào thế giới huyền diệu, tất cả đều là những bài thơ hay, dầu nhẹ nhàng vui vẻ, dầu sầu não thương đau, bao giờ cũng là một sự giải thoát, nên cứ để lòng trôi theo âm hưởng đặc biệt của những bài thơ, và tôi đã lựa ra những bài thơ có Ánh Trăng, khi thì ánh trăng non, ánh trăng đầy, trăng chờ, trăng vỡ, trăng thanh, trăng gió, trăng lạnh, trăng xưa, trăng tà, trăng viễn xứ...

Trong thi phẩm “Chập Chờn Cơn Mê” gồm những bài thơ có Ánh Trăng:

− Giữa chập chờn trở giấc, tỉnh mịch của đêm khuya nằm nghe sương thấm mộng, hình như anh có một nỗi niềm, day dứt, xót xa. Tôi tin rằng chỉ những tình cảm diễn ra thơ mới thật là những tình cảm thấm tận đáy hồn...:

Ta trở giấc, nằm nghe sương thấm mộng
Đừng đến đây làm mệt mỏi hồn ta
Người đi đâu cho đêm trăng khua động
Cho vầng dương le lói đuổi trăng tà?
(Thức Giấc trang 74−Chập chờn Cơn Mê)

Những lời tha thiết và còn nhiều câu tiêu biểu cho lối xúc cảm trong những câu thơ của riêng anh:

Hãy đổ lại thuyền ơi, trên bến mộng
Cắt chèo khua tan vỡ cả bờ trăng
Đã nửa kiếp phong yên đời dậy sóng
Trở về đây yến tiệc, ngắm cung Hằng
Trôi nổi lắm, thuyền xưa đà dậy sóng
Bến đò trăng đã mấy độ hoang tàn.
(Về Bến Mộng trang 45−Chập Chờn Cơn Mê)

− Viết cho một người để tưởng nhớ Mẹ của bé Trang, thật mến thương, thật cảm động, thơ của anh có những thoáng buồn như vậy, cứ vương vấn mãi trong trí tôi:

Anh nhớ dạo nào lúc tiễn em
Ngoài ga xe lửa, đứng bên thềm
Áo em vàng võ màu trăng úa
Con nhỏ tay bồng – anh khó quên ...
Chiều ấy đang ngồi ngắm ánh trăng
Người em tin đến bảo anh rằng
Mùa thu năm trước em lâm bệnh
Nay đã vùi chôn dưới đất bằng
(Câu Chuyện Cũ trang 57−Chập Chờn Cơn Mê)

− Một bài thơ khác của anh cũng bắt ta phải bồi hồi, tình yêu muôn đời vẫn là tất cả mà anh Dương Quân đã tâm tình:

Bướm đẹp giờ bay ở xứ nào?
Thu về hồn nặng giấc chiêm bao
Vắng em lối cũ cài trăng lạnh
Lá rụng bay đầy ngõ trước sau
(Chuyện Mùa Thu trang 76−Chập Chờn Cơn Mê)

− Những lời thơ hay mà anh đã chân thành diễn đạt:

Tương lai trống đánh phất cờ
Mây giăng đầu núi, trăng chờ bãi sông
Đèn treo ngàn dãy song song
Bài ca hẹn với bụi hồng mười phương
(Điệp Khúc Nắng Mới trang 84−Chập Chờn Cơn Mê)

− Hãy đọc đi đọc lại bốn câu thơ này:

Trăng sao dường chợt tối
Mây gió dường lặng thinh
Vẳng nghe lời trăn trối
Loài bướm mộng đa tình
(Em Là Ai trang 86−Chập Chờn Cơn Mê)

− Có khi lòng bâng khuâng, nhắc lại mối tình, anh DQ có những vần thơ dễ thương cứ tự trong thâm tâm chảy ra lai láng:

Anh bất chợt dang vòng tay mở rộng
Rước em về ngự trên đỉnh dung nghi
Đường trăng xưa và cỏ hoa rợp bóng
Nay vẫn còn in dấu bước em đi
(Phút Say Mê trang 95−Chập Chờn Cơn Mê)

− Tâm hồn phong phú rất hay của anh vẫn nhớ về quê nhà xa xôi, vẫn một lòng, chung lời sắt son:

Anh. Từ bên xứ Tampa
Em. Ngày đêm ở quê nhà xa xôi
Dẫu xa, nhưng một bầu trời
Trăng sao vằng vặc chung lời sắt son.
(Ngẫu Hứng trang 111−Chập Chờn Cơn Mê)

− Một chút tình phảng phất trong những vần thơ nhịp nhàng, lặng lẽ cho ta bắt gặp dấu tích của một tình yêu:

Ta hẹn nhau−mùa xuân sang hoa nở
Góp chồi non, lá mới dệt ân tình
Nay chỉ thấy mây trời giăng khắp nẻo
Lá vàng rơi, Thu rụng, bóng trăng thanh
(Nhà Em trang 133−Chập Chờn Cơn Mê)

− Với tâm hồn nhạy cảm của một thi nhân anh tâm sự qua lời thơ với bạn bè, hồn thơ lắng xuống xót xa, giọng nói của người thiết tha, chân thực dễ cảm, cái bùi ngùi là ở chỗ:

Ta đời trăng gíó còn đôi chút
Gượng với anh em nửa nụ cười
Có hiểu nhau, cùng chung chén đắng
Ghép vần thơ nhạt, giải sầu chơi!
(Gặp Bạn Tâm Tình trang 17−Điểm Hẹn Sau Cùng)

− Tình yêu đối với thi nhân bao giờ cũng là một điều nghịch lý, đáng buồn, anh có những giọt nước mắt thánh thiện khóc NT3 đã vĩnh viễn không còn:

Nương theo cánh gíó chập chờn về đây
Hơi sương đưa nẻo trăng gầy
Đã vào thiên cổ những ngày xưa, em!
Hắt hiu ta thắp ngọn đèn
Giọt sầu lả tả, lời nguyền vô minh.

Ta chẳng màng chi thế giới này
Cho dù mặt đất tiếp cung mây
Ta khe nước đục, giòng khô cạn
Trăng rọi thềm hoang, nhạn lạc bầy!
(Lời Vĩnh Biệt trang 40−Điểm Hẹn Sau Cùng)

− Bao nhiêu thao thức, nhớ nhung. nếu tình yêu không có lắm chuyện bẽ bàng làm gì trong ý thơ của anh có được những câu thơ chan chứa như vậy:
Ôi nhớ lắm! Những ngày hoa gấm cũ Vầng trăng thề rụng vỡ dưới sương khuya Bước hẹn hò em ngập ngừng góc phố Hoa hoàng lan thơm ngát nẻo em về.

(Em Bên Ấy trang 50−Điểm Hẹn Sau Cùng)
− Những giọt nước mắt xúc cảm trước cái chết của người bạn thân, thật nao lòng:
Vi vu tiếng hạc cõi ngoài
Ngàn trăng sao rụng, bóng cài cung mây Vọng âm thế giới vơi đầy
Ngộp trần gian giấc cuồng say chập chờn.
(Người Đi trang 56−Điểm Hẹn Sau Cùng)

− Sóng lòng thi nhân có xao động:

Em gót son nghiêng thành đá cổ
Suối. Dòng xanh lộng bóng trăng ngơi
Bỗng dưng − mắt biếc tràn hư ảnh
Thôi đã lạc đường. Cố quận ơi!
(Viễn Du trang 116−Điểm Hẹn Sau Cùng)

− Một nỗi ngậm ngùi:

Hỏi sự nghiệp?
Ta còn vay nợ nước
Một đời trai vô dụng, trả chưa xong
Ta vẫn đi dưới đôi vầng nhật nguyệt
Mong một ngày ngựa đá vượt qua sông.
(Ly Bôi trang 117−Điểm Hẹn Sau Cùng)

− Có những điều cố nhớ thì lại quên, quên tất cả trên đời, nhưng trong tình yêu thì không thể nào dễ quên, dù cho một chút tình phảng phất:

Từ nay thôi nguyện ăn năn
Chỉ ngồi sám hối dưới trăng tham thiền.
(Nhớ & Quên trang 12−Trên Đỉnh Nhớ)

− Muộn phiền, sầu vương, Gọi Nắng, nhớ nắng, hay nhớ ai...:

Ai làm má phấn sầu vương?
Ai làm thi khách giữa đường ướt thơ?
Tuyết sương phong kín hẹn chờ
Nhớ nhung khắc khoải bốn mùa gió trăng.
(Gọi Nắng trang 43−TrênĐỉnh Nhớ)

Ngẩn ngơ chiếc bóng, những lúc trăng tà, hình bóng em đâu dễ quên tuy vẫn là mơ với mộng:

Em có khi nào nhớ đến ta
Ngẩn ngơ chiếc bóng lúc trăng tà
Vần thơ mòn mỏi len vào mộng
Hình bóng em đâu dễ nhạt nhòa.
(Em Về trang 63−Trên Đỉnh Nhớ)

− Bởi thương muộn màng cho nên chàng về khép lại mái hiên, giăng màn nhựt nguyệt đắp mền tương tư:

Qua về khép lại mái hiên
Giăng màn nhựt nguyệt đắp mền tương tư
Kiếp sau qua sẽ hẹn chờ
Để xin cùng bậu một giờ bên nhau.
(Muộn Màng trang 65 Trên Đỉnh Nhớ)

Mỗi bài thơ của anh DQ là mỗi bức tranh, thỉnh thoảng cũng ghép vào trong ấy một ít tình, một bóng hình yêu dấu:

Những đêm vắng, ta ngồi trên mõm đá
Ngắm trăng khuya vằng vặc chiếu đầu ghềnh
Thoảng tiếng chim lạc bầy kêu vội vã
Khuất chìm trong mờ ảo ánh trăng chênh.
(Lời Của Chữ Đồng Tử trang 79−Trên Đỉnh Nhớ)

− Có lúc thi nhân cảm thấy lòng hân hoan nên có những vần thơ vui:

Nghe em...Ta đi lên núi tu Thiền
Thấy vầng nhật nguyệt bên triền mây xa
Ta ngồi dưới gốc cây già
Ba năm tụng niệm Di Đà cổ kinh

(Lời Khuyên Cao Cả trang 84−Trên Đỉnh Nhớ)

− Có những khi hẹn hò. Anh cũng đã từng yêu và cũng đã từng lỗi thề vì hoàn cảnh. Phải chăng đó cũng là một nỗi đau, một nỗi niềm thổn thức cùng em viễn ly:

Xin cùng em hẹn
-Đỉnh sương cao
-núi tuyết
-lầu trăng khói bạc màu
Chắp cánh rong chơi -miền nhã nhạc
Bên trời đồng vọng khúc ly tao.
(Hẹn Hò trang 89−Trên Đỉnh Nhớ)

− Một trang thơ, một trang đời, anh thật day dứt băn khoăn, trong buổi cơm hội ngộ, một DQ sợ nỗi buồn ly biệt:

Có thể sang năm không gặp nữa
Những người có mặt buổi hôm nay
Chỉ mong tình bạn luôn trong sáng
Nhật nguyệt hằng soi thế giới này.
(Bữa Cơm Hội Ngộ trang 90−Trên Đỉnh Nhớ)

− Vẫn biết ra đi là đau đớn, chia biệt, nhớ thương, anh DQ nói về lòng mình khi viết những câu gởi người đã hẹn:

Ngàn năm thắp nén hương nguyền
Bao lần hóa kiếp giữ nguyên lời thề
Ngàn năm một giấc ngủ mê
Mấy vòng nhựt nguyệt đi về nắng mưa.
(Một Ngàn Năm trang 99−Trên Đỉnh Nhớ)

− Cõi nhân sinh mơ hồ sương khói. Tình yêu là một giai điệu thì trong “Lời Ru Mùa Xuân” là một nốt nhạc mà thanh âm làm rung động:

Ru em về ngủ bên hoa
Màn sương giăng mỏng, trăng tà lung linh
(Lời Ru Mùa Xuân trang 110−Trên Đỉnh Nhớ)

− Những câu thơ của anh nhằm không miêu tả hay so sánh, nhưng đã nói lên cái mong ước, cái khát vọng tình cảm chất chứa rất khiêm nhường và ý nhị:

Ta từ lạc lối đam mê
Đường đi chẳng nhớ, lối về cũng không
Chỉ còn một nẻo là em
Ngẩn ngơ gió gác, trăng thềm với thơ.
(Hoang Vu trang 112−Trên Đỉnh Nhớ)

− Thơ của anh thật gắn bó với cuộc đời, một ngọn bút tài hoa diễn đạt nên những hình ảnh đẹp và có linh hồn nên mới viết những câu thơ lung linh trong suốt như thế:

Ta xin chữ NGỘ nhân từ
Có hoa cỏ khát đang chờ hạt mưa
Cửa Thiền ta đứng bơ vơ
Thấy vầng nhật nguyệt rót thơ xuống đời.
(Hỏi Người Tiền Kiếp trang 124−Trên Đỉnh Nhớ)

− Thỉnh thoảng anh cũng ghép vào trong cảnh một ít tình, nhưng dầu nói đến tình yêu, lời thơ vẫn mực thước, vẫn không mất vẻ
thiên nhiên:

Núi đồi lồng lộng bao la
Thâm nghiêm bờ bãi, cỏ hoa chập chùng
Ghềnh cao, vực thẳm mông lung
Tóc mây che khuất mấy tầng trăng soi.
“Người đi đâu, cho đêm trăng khua động
Cho vầng dương le lói đuổi trăng tà.”
(Lời Người Tình Si (thơvui) trang 138−Trên Đỉnh Nhớ)

− Trong lời thơ của anh diễn đạt rất tinh tế, cũng như trong tình cảm và trong cảm nhận:

Ta đã bao lần hứa với em
Từ khi nguyệt bạch rớt bên thềm
Chia nhau nhặt nửa vầng trăng vỡ
Để giữ làm tin mãi chẳng quên.
Ta ghép vần thơ thế kỷ dài
Nối liền dĩ vãng đến tương lai
Cho câu hò hẹn chừng vô tận
Ôm nửa vầng trang nhớ miệt mài.
(Muôn Thuở Tình Si)

− Những lời thơ dễ thương:

Mơ màng thoáng chợt giấc mê
Hài hoa len lén em về giữa đêm
Sương khuya dỗ cánh hoa mềm

Bâng khuâng rụng ánh trăng thềm lung linh.
Từ trăng viễn xứ bên trời
Bâng khuâng lại nhớ bóng người rưng rưng

Trăng tàn, trăng khuyết bao lần
Nắng mưa nhân thế bội phần suy vong.
Lời thơ nghẹn tiếng non sông
Sử kinh ngẫm thẹn tấc lòng dở dang
Phế hưng bao cuộc suy tàn
Tâm tình nhiều nỗi ngổn ngang ê chề.
Chập chùng tiếp nối cơn mê
Đã quên lại nhớ câu thề ru xưa
Nguyệt ơi! Đâu phải tình cờ
Mà ngàn năm trước bây giờ hiển nhiên
Cổ thư đã chép tiền duyên
Lai sinh về chốn lụy phiền gặp nhau
Soi gương thấy bạc mái đầu
Vành trăng viễn xứ gối sầu lạnh tanh
Trăng treo ảo ảnh biên đình
Trăng soi lữ khách độc hành viễn du−

(Quỳnh Hương)
Thơ của anh đã “từng trải”, đã cảm nhận cuộc sống nhiều ý sâu. Có phải chăng vì thế mà thơ anh rất hay, giọng thơ đắm hơn, tha thiết hơn và da diết hơn, tôi yêu bài thơ “Trăng Viễn Xứ”:

Trăng thề đợi bến tương tư
Dẫu tàn phai vẫn thiên thu đợi người.
(Trăng Viễn Xứ)

Đọc tất cả ba tập thơ, “Chập Chờn Cơn Mê, Điểm Hẹn Sau Cùng” và “Trên Đỉnh Nhớ”, gồm 28 bài thơ cộng với ba bài thơ mới (chưa đăng), “Muôn Thuở Tình Si, Quỳnh Hương” và “Trăng Viễn Xứ” có Ánh Trăng trong đó.
Thơ anh phải nói là QH đọc rất cảm xúc, cho thấy anh DQ diễn đạt thật tinh tế, anh có đôi mắt rất mơ, rất mộng và rất ảo... đã kết hợp cách gieo vần nhịp nhàng, sự kết hợp ấy đã làm cho câu thơ có một tiết điệu đặc biệt vừa du dương, vừa chắc khỏe, ý vị của nhạc, của trăng. Nên thơ của DQ bao giờ QH cũng đọc đi đọc lại để mong tìm lại cái say sưa, tận hưởng cho hết cái khả năng diễn tả trong âm điệu, trong vần luật xuất sắc của anh.
Tất cả những bài thơ trong ba thi tập là những bức tranh sống động có màu sắc lẫn âm thanh, giúp cho người đọc thưởng ngoạn được tất cả những vẻ đẹp, những lời thơ hồn hậu của tác giả bằng chính những lời thơ đó, những trang thơ đó dễ đi sâu vào lòng người. Thơ của anh đã có mặt trên thi đàn Miền Nam hơn nửa thế kỷ nay, thời gian khá dài. Trong đó có bài “Hương Tình Cà Mau” đã được đăng trên báo Điện Tín và Kiên Giang Hà Huy Hà đã cho ban Mây Tần diễn ngâm trên đài phát thanh Sài Gòn.
Nhưng dầu sao, với tôi anh Dương Quân vẫn là bậc đàn anh, anh còn giữ được cái cốt cách vững vàng, cái phong thái ung dung...
Chúc anh Dương Quân sáng tác nhiều hơn nữa, những bài thơ luôn có “Ánh Trăng” mà QH yêu thích.

Hoàng Quỳnh Hương