Nhẹ nhàng bài ca cuộc sống nơi
"Những cơn mưa thu" của Thanh
Tám
Thanh Tám, Hội viên Hội Văn học
nghệ thuật Lai Châu là cây viết truyện ngắn khá quen thuộc với bạn đọc. Một số
truyện ngắn của Thanh Tám đã được đăng tải trên các trang báo sang trọng Báo
Văn nghệ, Trang báo điện tử Vanvn.vn của Hội Nhà văn Việt Nam. Một trong những
truyện ngắn của em, tôi tin rằng nhiều người thiện cảm, đó là truyện ngắn Những
cơn mưa thu. Một câu chuyện gọn gàng, xinh xắn, gợi trong lòng độc giả những ấm
áp, yêu thương như giọng văn nhẹ nhàng, truyền cảm của tác giả vậy.
Nhà văn Đỗ Nguyên Thương
Truyện ngắn Những cơn mưa thu đã in ở Tạp chí Văn
nghệ Lai Châu mở đầu bằng hình ảnh “Mưa rả rích kéo dài cả tháng. Những cơn mưa
rừng như thế này làm cho tiết trời ngày hạ trở lên lành lạnh”, từ giọng văn,
hình ảnh đến ngôn ngữ, gợi lên trong lòng người đọc một cảm giác nhẹ nhàng,
thanh tao. Bỗng nhiên, tôi bỗng nhớ câu văn của Thạch Lam trong truyện ngắn
“Hai đứa trẻ”, đoạn mở đầu cũng êm ả “Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru”…
Truyện ngắn Những cơn mưa thu của Thanh Tám mở ra trong không gian
mưa thu, mưa rừng với hình ảnh nhân vật Dịu, Dịu đang khóc vì nhớ mẹ, muốn gửi
gắm qua câu chữ “tất cả những cảm xúc của người con xa xứ về người mẹ thân yêu ở
miền mây trắng nơi quê nhà”. Mẹ Dịu đã mất, lẽ thường vợ chồng Dịu và con gái sẽ
về quê thắp hương ngày giỗ mẹ. Nhưng lần này, chỉ Khâm (chồng Dịu) và con gái về
quê. Dịu không về được vì lý do sức khỏe, lại đang thời kỳ thai nghén. Ai là phụ
nữ hẳn đều hiểu, thông cảm sâu sắc cho lý do này, nghén là một giai đoạn trong
thai kỳ, thường là trong ba tháng đầu. Khi đó, phụ nữ nào nghén nhẹ cũng mệt mỏi,
nghén nặng thì nôn, không muốn ăn. Đã hai tháng nay, Dịu ở vào tình trạng đó, “không
nuốt nổi một chút thức ăn nào vào bụng. Chỉ cần thức ăn đi qua họng thì lập tức
nó quay lại nơi bắt đầu và trào ra. Đến cả sữa Dịu cũng không uống được” nên
đành lỡ ngày “húy nhật” của mẹ. Dịu tha hồ khóc khi vắng chồng con, tha hồ khóc
bởi nhớ thương và thấy mình có lỗi với mẹ. Vâng, cảm giác tội lỗi ấy cũng là một
lẽ thường tình. Nhất lại là tình cảm mẫu tử, giữa mẹ và con gái, yêu thương, gắn
bó có một không hai trong cuộc đời này. Và thổn thức trong mưa rừng mùa thu, Dịu
nhớ lại những kỷ niệm của 10 năm trước, khi đó Miền anh trai Dịu và Khâm (khi
đó là bạn Miền, nay là chồng Dịu) cùng nộp đơn lên dạy học ở Lai Châu, sau khi
nộp đơn nhiều nơi ở các tình miền xuôi mà không được tuyển dụng “các tỉnh miền
xuôi dư thừa giáo viên do đào tạo ồ ạt” và cả hai anh được nhận công tác tại
Lai Châu. Mảnh đất đó, trong ý thức của người dân miền xuôi nói chung và bố mẹ
Dịu nói riêng, là một vùng núi xa lắc. Thời đó, giao thông chưa thuận tiện bởi
đường sá chưa tốt, cho nên cái cảm giác xa vời vợi càng ám ảnh cha mẹ của Dịu.
Chính vậy, “các cụ” giận anh Miền, giận cả Khâm bởi Khâm là người thông báo cho
Miền biết thông tin anh xem được trên ti vi là Lai Châu đang thiếu giáo viên,
đang có nhu cầu tuyển dụng… Khi nhận giấy báo trúng tuyển, Miền vui bao nhiêu
thì cha mẹ anh buồn và lo lắng bấy nhiêu. Mẹ thương con đi xa tận tỉnh biên giới,
cha vừa thương vừa lo một nỗi lo rằng con trai đến nơi rừng thiêng nước độc,
chuyện vợ con sẽ ra sao khi gia đình anh đang ở tình trạng “độc đinh”. Mẹ khóc
cả tuần, cha giận lây sang cả anh Khiêm. Những nỗi lo và sự phản ứng có vẻ tiêu
cực ấy lại chính là thước đo tình yêu thương của cha mẹ dành cho con cái. Hiểu
tấm lòng cha mẹ, nhưng hai thanh niên Miền và Khiêm vẫn quyết chí ra đi, lập
nghiệp ở một tỉnh vùng biên giới.
Rồi một ngày không xa, Dịu lại đi học sư phạm, sau chuyến
thăm anh trai ở Lai Châu, thấy tình đồng nghiệp, tình thầy trò, tình làng nghĩa
xóm của cư dân nơi anh trai công tác rất ấm áp, Dịu đã nghe theo các anh, nghe
theo tiếng gọi của trái tim mình và lại lên Lai Châu dạy học, rồi nên duyên vợ
chồng với Khâm. Anh Miền cũng yên bề gia thất tại mảnh đất biên giới Lai Châu.
Sau khi mẹ mất, anh Miền muốn đón cha lên nhưng cha anh từ chối vì còn ở quê
chăm lo hương khói cho mẹ, chỉ mong các con giỗ tết về thăm là vui rồi.
Câu chuyện được kể với giọng điệu nhẹ nhàng, chân chất. Cốt
truyện gọn, bố cục mạch lạc, tình huống không gay cấn nhưng có sự hấp dẫn đối với
độc giả. Người đọc hồi hộp cùng Dịu khi Dịu chưa biết thưa chuyện với cha mẹ
như thế nào bởi phản ứng khá dữ dội của cha mẹ khi con trai lên Lai Châu dạy học,
giờ Dịu lại lên Lai Châu…Người đọc vui cùng niềm vui của Dịu khi ước mơ thành
hiện thực. Đất Lai Châu mến khách, học sinh Lai Châu ngoan ngoãn, đáng yêu. Và
Lai Châu, trở thành nơi gắn bó với anh em Dịu, vợ chồng Dịu, vợ chồng anh Miền.
Yêu nghề, yêu trẻ nên Miền, Khâm, Dịu vừa dạy, vừa dỗ học
sinh, vừa làm công tác tuyên truyền với phụ huynh học sinh “đến nhà học sinh vận
động bố mẹ bọn trẻ cho bọn trẻ đến lớp vào đầu năm học mới”. Các thầy cô miền
xuôi lên lập nghiệp vùng cao còn lên nương cắt lúa, thu ngô giúp phụ huynh, tạo
thiện cảm để “dân vận” cho học sinh được đi học. Sự kiên nhẫn và kỳ công còn thể
hiện rõ rệt khi các thầy cô đến tận nhà phụ đạo kiến thức cho học sinh, bất chấp
thời tiết mưa hay nắng. Không chỉ dạy trẻ, anh Miền còn đi dạy phổ cập cho
thanh niên chưa tốt nghiệp trung học cơ sở.
Dịu nhớ lại ngày ấy, khi Dịu lên thăm anh trai vào một ngày
Lai Châu mưa như thác đổ, anh Miền và thầy hiệu trưởng đi dạy phổ cập, cô tranh
thủ đọc sách, rồi có lúc cùng anh trai đi dạo quanh bản làng, trong sắc đẹp của
hoàng hôn, gặp các chị phụ nữ dân tộc Lự răng đen nhánh như hạt na, thân thiện,
gần gũi. Rồi tình yêu nghề của anh Miền, anh Khâm đã truyền lửa cho Dịu. Sau
khi tốt nghiệp, cô lên Lai Châu cùng hai anh, bởi lời căn dặn và cái bắt tay thật
chặt của anh Khâm, Anh nói nhỏ: “Em đi đường bình an. Năm học mới, các trò nhỏ
được gặp lại cô Dịu!” với ánh mắt chứa chan hy vọng… và chính những cặp mắt
trong veo của bọn trẻ ở bản Ma Sao, cặp mắt hiền hiền chứa chan hi vọng của anh
Khâm cứ bám chặt lấy Dịu… và bởi duyên kỳ ngộ, họ cùng trở thành công dân tốt,
giáo viên tâm huyết, trách nhiệm nơi vùng cao, được học sinh tin yêu, phụ huynh
quý mến.
Trong đêm mưa rừng, Dịu nhớ lại những kỷ niệm thật đẹp, mặc
mưa rơi, tâm trạng khá dần lên với những hy vọng tươi sáng bởi “Dịu biết, chỉ
ít ngày nữa thôi thì những cơn mưa dai dẳng kia sẽ kết thúc nhường không gian
cho mùa thu rộn rã tiếng trống ếch khai trường”. Vâng, đã là quy luật “Hết mưa
là nắng hửng lên thôi”. Bất luận trong hoàn cảnh nào, chỉ cần con người ta có
niềm tin thì tương lai sẽ tươi sáng. Tiếng trống khai trường là âm thanh của rộn
rã niềm vui cuộc sống. Kết thúc truyện ngắn như vậy, Thanh Tám gieo vào lòng
người đọc một cảm giác nhẹ nhàng, một niềm tin vào ngày mai tươi sáng, giúp người
đọc hiểu và thêm yêu mảnh đất, con người Lai Châu.
19/10/2025
Đỗ Nguyên Thương
Theo https://vanchuongphuongnam.vn/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét