Nguyện ước của vua Lý Thái Tổ

Nguyện ước của vua Lý Thái Tổ

Tôi đang ở Hà Nội những ngày đại lễ mừng ngàn năm định đô Thăng Long. Tiết cuối thu trời thương người thương lịch sử cho thủ đô một không khí se lạnh buổi mai mát mẻ buổi ngày heo may buổi chiều phiêu diêu buổi tối để tưng bừng diễn ra những hoạt động múa hát kỷ niệm tụ hội đông người xa gần về tham dự chia vui nhìn ngắm. Hà Nội đỏ sắc cờ hoa. Thăng Long êm ả Hồng Hà. Hồ Gươm thành tâm điểm cho cháu con về bên Lý Thái Tổ dâng hương hoa tỏ lòng thành kính soi bóng nước rùa vàng nô nức chen chúc nghìn năm có một. Ai ai cũng như đắm chìm trong một trời thu quyến rũ say người rất nhẹ nhàng rất nên thơ. Trời khi bừng lên nắng vàng mỏng manh dịu nhẹ khi âm u phơ phất hạt mưa. Gió khi trút mạnh rung cây khi nhè nhẹ mơn man da thịt. Cảnh thiên nhiên ấy phố phường lung linh ấy phập phồng hơi thở nghìn năm ấy người đi hội đi lễ như cuốn say như ngất ngây. Mưa ở cuối trời xa mây ở cuối trời xa chỉ là thêm dư vị nồng say cho những cảnh sắc những cuộc vui ở hồ Gươm hồ Tây. "Thành phố trong mưa hoa rắc trên đầu. Hoa mưa nở từng bông trên mái tóc" lãng mạn tình tứ biết bao người nắm tay người đi trong lễ hội anh dắt em đi trong mưa lây phây. Mấy ai hay mây ấy nặng mưa mưa ấy đang nặng hạt ở miền Trung.

Tôi đến bên chân tượng Lý Thái Tổ đọc bài Chiếu dời đô bằng ba thứ tiếng Hán Việt Anh. Vị vua 36 tuổi khi quyết định chuyển đô từ Hoa Lư về Đại La đã căn cứ vào nhiều lý do địa chính trị. Nào đó là nơi "ở giữa khu vực trời đất được thế rồng chầu hổ phục. Nào đó là "nơi thắng địa chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương". Nào đó là "nơi thượng đô kinh sư mãi muôn đời". Lý do nào cũng quan yếu. Nhưng giữa tiết thu này ở Hà Nội sau ngàn năm bản Chiếu dời đô được tuyên cáo giữa triều đình nhà Lý mới lập nên khi ấy ở Hoa Lư tôi chú ý đến một lý do vị vua sáng lập triều đại mở đầu nền tự chủ dài lâu của quốc gia Đại Việt nêu lên: ấy là  Người chọn Đại La làm kinh đô mới vì "vùng này mặt đất rộng mà bằng phẳng thế đất cao mà sáng sủa dân cư không khổ thấp trũng tối tăm muôn vật hết sức tươi tốt phồn thịnh." Tôi dừng lại hồi lâu nhìn mãi mấy chữ "dân cư không khổ thấp trũng tối tăm". Trong nguyên bản Chiếu dời đô chữ Hán mấy chữ này viết là "dân cư miệt hôn điếm chi khốn" có người dịch khác là "dân cư không bị ngập chìm tối tăm khổ sở". Vâng vùng đất Lý Thái Tổ quyết định chuyển đô từ rừng núi về đồng bằng là nơi không bị ngập lụt để cho dân chúng không bị đắm chìm trong làn nước lũ được thảnh thơi vui sống an cư lạc nghiệp. Kinh đô là phải vậy và cả nước là phải vậy. Người đã dong thuyền từ Hoa Lư về Đại La và rồng đã bay lên trong tâm thức Người trong nguyện ước Người rồng bay lên khỏi nước dân chúng thoát khỏi ngập chìm nước quốc gia cất mình vượt ra khỏi nước. Từ đó nên Thăng Long. Thăng Long ngày ấy đã một dải từ châu thổ sông Hồng đến châu Hoan châu Ái.

Hoan Ái giờ đây đang mưa mưa to. Tôi đi trên phố phường thủ đô se lạnh khí thu choàng một màn sương mỏng xuống ngàn năm kinh thành mà ngỡ chân mình lạnh trong dòng nước lũ đang dâng cao trên các triền sông quê mình đang cô lập những xóm thôn mái nhà quê mình. Hoan Ái là phên dậu của nước Đại Việt xưa. Thăng Long nay nghìn tuổi phên dậu xưa đang bị mưa lũ hoành hành. Phên dậu vẫn căng sức chống đỡ vẫn vững vàng cho kinh thành an khang thịnh vượng cho đất nước mãi vẹn nguyên. Thương về miền Trung tôi biết có bao người đang cùng tôi vui hưởng đại lễ trên các ngả đường Hà Nội hôm nay không quên không làm ngơ trước cảnh đồng bào mình đang bị thiên tai đe dọa mạng sống. Tôi tin thương về miền Trung năm nào cũng lụt lội bão giông người người từ khắp nước về Hà Nội dịp ngàn năm này đến cúi mình trước tượng đài vua Lý Thái Tổ sẽ đọc thấu nguyện ước của Người: làm sao cho dân không bị ngập chìm.

"Nghe mưa nơi này lại nhớ mưa xa" thoảng trong những tiếng ca hát về Thăng Long - Hà Nội giữa bài "Hà Nội mùa thu" của Trịnh Công Sơn tôi lại nghe vẳng cả lời ca này của người nhạc sĩ tài hoa như một nhắc thầm như một nỗi niềm lúc này cho tôi cho những người không quen tôi nhưng đang cùng tôi sống một ngàn năm kinh đô hôm qua và hôm nay giữa lúc mưa vẫn mưa đổ như trút xuống miền Trung quê tôi.

Hà Nội 6.10.2010
Phạm Xuân Nguyên

Nguồn Báo Tuổi Trẻ 7.10.2010

Theo http://phamxuannguyen.vnweblogs.com/