Chuyện ba người đàn ông

Chuyện ba người đàn ông

Ba người đàn ông vô gia cư hợp lại mua miếng đất trăm mét vuông, cất ngôi nhà nhỏ ở ngã ba đường vào làng Thượng.
Họ có ba người: Ông Đăng không vợ con, ông Tửu vợ mất năm ông mới hai mươi bảy tuổi, ở vậy đến già, ông Ngang vợ mất, con gái đi lấy chồng xa. Ba người đàn ông vô gia cư hợp lại mua miếng đất trăm mét vuông, cất ngôi nhà nhỏ ở ngã ba đường vào làng Thượng.
Thường ngày, quãng chín, mười giờ gì đó, một người xách giỏ ra chợ mua thức ăn về làm bếp, còn hai người kia đi làm. Bữa nọ, con gái ông Ngang về làng, đến ngã ba tìm cha, gặp lúc ông Đăng xăng xái đi chợ về, liền lên gân cổ: “Cha tôi đâu? Mấy ông quyến rũ cha tôi bỏ nhà bỏ cửa đi ở chung ở đậu”.
Người đàn ông vạm vỡ như lực sĩ, tóc râu cứng như rễ tre, tiếng nói oang oang như chuông đồng, ném cái giỏ xuống nền nhà, rau quả lăn lông lốc, chống nạnh, gầm lên như cọp: “Cô hỉ mũi chưa sạch dám hỗn láo với già? Ai quyến rũ cha cô? Sao không đưa ông ấy về mà nuôi dưỡng? Đồ con gái đái trên đầu mả!”. Người phụ nữ sợ hết hồn. Phần thì đuối lý nên cứ ậm ờ không nói ra lời. Ông lão tính nóng như lửa, nhưng cũng nguội mau như bánh xèo nhồi ruột ngựa: “Cháu biết sai là tốt. Ngồi đấy chơi, đợi già thổi cơm cho mà ăn. Chốc lát ông ấy về muốn rước đi đâu thì rước. Mà già nói thật, cháu có khiêng ông ấy cũng không đi đâu. Nửa đêm cháu có thức dậy nấu nước, uống trà, trò chuyện với ông ấy được không? Cháu còn lâu mới hiểu được tâm tính của người già”.
Con gái ông Ngang nét mặt từ cau có chuyển sang sượng sùng chỉ trong nháy mắt. Cô bắt đầu tìm sự đồng cảm với ông già: “Dạ, cha cháu ở với các bác cũng vui chứ ạ. Khổ nỗi cháu sợ thiên hạ bảo vợ chồng cháu ăn ở bất hiếu với cha già”. Ông cụ nhặt nhạnh rau quả cho vào rổ, ngẩng đầu lên, giọng xa vắng: “Các cháu cứ lo chuyện hão. Cứ năng lui tới thăm viếng ông cụ là hiếu đạo rồi đó. Hiếm chi kẻ cha mẹ ở chung một nhà, nhưng đối xử ghẻ lạnh như người dưng, nước lã. Sự hiếu đạo cốt ở trong tâm cháu ạ. Cha cháu với ông Tửu về rồi kìa. Hai ông với già đây khai hoang hơn héc ta đất vườn. Tháng nữa cháu đến tha hồ ăn dưa hấu. Cháu nhấc xoong cơm cho già kẻo cháy khét”.
Ông Đăng tất tả xách giỏ cá ra thềm giếng cũng là lúc hai ông bạn già vác cuốc vào nhà. Con gái ông Ngang ngước mắt nhìn cha, rơm rớm: “Cha!”. Ông Ngang ngạc nhiên, nhìn con gái, giọng nói khàn đi: “Con Hai về hồi nào? Sao biết cha ở đây mà tới?”. Người phụ nữ bước đến đỡ cái cuốc trên vai cha, chuyển sang vai mình đi thẳng ra cửa sau. Trước khi đi, cô còn hối thúc: “Cha với bác đi rửa ráy, ăn cơm rồi con thưa chuyện”. Ông Tửu quay sang người bạn già, nháy nhó: “Con gái rượu của anh muốn bắt cóc cha của nó đem về canh giữ chắc?”. Ông Ngang cười khùng khục: “Hơn hai mươi năm rồi nó theo nài nỉ, ỉ ôi tôi đi thêm bước nữa. Nó giận hờn có, khóc lóc có còn chưa xoay chuyển được tôi nữa là”.
Bốn người cơm nước xong xuôi, ông Ngang vào trong phòng bê ra con heo đất sơn màu đỏ chót đặt giữa nhà, nói với con gái: “Cha biết con thương cha nên mới lặn lội tới đây đón cha về ở với con để lúc trái gió trở trời có người chăm sóc. Nhưng đây, cha và hai người bạn già đã có của dư của để nằm im ỉm trong bụng con heo đất này. Con khỏi phải lo cho cha túng thiếu. Lúc cha đau yếu thì đã có mấy ông bạn già chăm sóc nhau. Lúc cha qua đời, con không về kịp thì có Hội Bảo Thọ lo. Làm con mà trái ý cha là mang tội bất hiếu đó”.
Con gái ông Ngang mặt buồn rười rượi, cắp nón bước thẳng, còn hai ông bạn già của ông Ngang thì bật cười khoái trá.
Vừa rồi, mấy đêm liền ngôi đình ở làng Thượng bỗng dưng có tiếng nói chuyện rổn rảng. Thỉnh thoảng có những đốm lửa lóe sáng như ma trơi, rồi có những bóng đen vất vưởng khiến cho những người đi sớm, về tối sợ xanh hồn, bạt vía.
Ngôi đình có ma!!!
Dân trong làng xôn xao bàn tán. Chính quyền xã triệu tập cuộc họp gồm những người sành súng ống, võ nghệ để lập trận tập kích phá nát ma trơi. Vào một đêm cuối tháng, trời tối ngửa bàn tay không nhìn thấy, anh chàng Quắm – Xã đội trưởng nguyên là sĩ quan đặc công thời đánh Mỹ tay cầm khẩu súng tiểu liên trườn vào đình như con trăn, không gây tiếng động. Theo sau ông là hai chàng công an xã cũng từng làm lính trinh sát phục viên.
Nơi có ánh lửa lóe lên thu ngắn dần. Một con ma có lẽ già nua lắm nên tóc râu bạc trắng, hố mắt sâu hoắm, đen ngòm. Còn một con ma má hóp, râu vẩu lên như rễ tre. Hai con ma đang tính toán chuyện bắt hồn người nộp mạng cho Thành hoàng không sai. Mọi người nín thở, bầu không khí ngột ngạt như muốn vỡ tung. Tiếng nói của ma tóc, râu bạc trắng rõ mồn một: “Tụi mình phải bắt hồn gã trưởng thôn cho bõ ghét!”. Ma má hóp hắng giọng: “Cho mấy thằng ăn trộm vặt chầu Diêm Chúa là xong”. Ma tóc râu bạc trắng dụ dự: “Theo anh nên bắt thằng nào trước?”. Ma má hóp nghiến răng: “Bắt ngay mấy thằng không tôn kính thánh thần, chọc giận tiền hiền lóc thịt bỏ vào vạc dầu cho đáng đời quân ăn trộm”.
Tay Xã đội trưởng bỗng ngây người: “Quái lạ! Con ma này nghe tiếng nói quen quen. Chắc nó là người từng ở quanh quẩn trong làng này chứ không xa”. Anh chàng nâng khẩu tiểu liên hướng về những con ma trơi định siết cò. Nhưng không hiểu sao anh lại hạ súng xuống nghĩ ngợi: “Ma chi nói chuyện ríu ran lạ nhỉ? Hay là người? Vô lý quá! Có ai khùng không đấy? Nửa đêm nửa hôm kéo vào đình làm gì? Mà có khi khùng thật chứ chẳng chơi! Khùng khình ở đình, ở miếu là chuyện bình thường mà”.
Anh chàng nguyên là lính đặc công tiếp tục tiếp cận mục tiêu, ánh lửa lại lóe sáng. Lần này thì “mũi trưởng” đứng phắt dậy, phóng tới kêu vang: “Ối trời đất ơi! Bác Ngang và bác Tửu đây mà! Các cụ sinh tật vừa vừa chứ. Nhà cửa ngon lành không ở, tự dưng đi ở đình, ở miếu là sao? Báo hại dân làng sợ ma nơm nớp”.
Hai ông già lần mò tìm cái đèn hột vịt, châm lửa. Hai trinh sát chồm tới bật cười khành khạch: “Các bác làm tụi cháu mất ăn, mất ngủ cả tuần nay. Hết chỗ “tâm sự loài chim biển” hay sao kéo tới chốn này làm khổ đời lính tráng?”. Ông Tửu giọng ồ ồ, vung tay, múa chân như kép độc: “Mấy ông già này chưa hỏi tội các chú là còn may đấy. Tôi hỏi mấy chú, hai con sư tử đá trước cửa đình giờ đâu rồi? Nhiệm vụ của chính quyền địa phương là bảo tồn di sản văn hóa của làng xã. Mấy chú để kẻ gian cuỗm mất hai con sư tử đá có mặt ở cái đình này hàng trăm năm nay. Cái tội ấy không phải là nhỏ”.
“Mũi trưởng” công tác à lên một tiếng, giọng vui hẳn lên: “Trời ạ, thì ra hai bác tự nguyện đến đây giữ đình?”. Ông Ngang cười khục khặc. Tiếng cười của ông gieo vào đêm khuya một nỗi buồn rờn rợn: “Tôi và ông bạn già này muốn làm bạn với thánh thần để sau khi qua đời được đưa lên cõi trên cho vong hồn siêu thoát”. “Mũi trưởng” đặc công “công đình” không trúng đích liền tự chịu phạt: “Bữa nay uống mừng cuộc gặp gỡ bất ngờ với các bác đi nào, “nước non” tôi lo. Thằng An nhỏ nhất đi mua rượu, thịt về đây!”.
Bên kia hàng rào râm bụt có hai bóng đen rình rập, to nhỏ: “Đem trả quách hai con sư tử đá cho xong mày ạ. Tao nghĩ tụi mình có tiêu thụ được thì số tiền ấy nuốt cũng không trôi. Di vật của thánh thần ăn vô giảm thọ lắm! Mày nghĩ sao?”. Có tiếng trả lời thẽ thọt: “Ừ, mày nói cũng phải. Tao thì chả sợ ma quỷ, thần thánh gì ráo, nhưng thấy hai ông già cốp rốp đáng tuổi ông nội mình thức đêm giữ đình tội nghiệp. Với lại chính quyền họ không để yên cho tụi mình đâu”.
Họ lúi nhúi đào móc trong góc vườn, hì hục bê từ cái hầm gần bụi tre, đưa lên hai con sư tử đá. Mỗi người vác trên vai một con âm thầm đi tạt vào con đường phía sau ngôi đình. Sau đó họ cẩn thận đặt hai con sư tử xuống nền nhà bếp của ngôi đình rồi trở về lối cũ. Trước thềm đình, cuộc nhậu vẫn còn đang tiếp diễn rôm rả, vô tư. Có lẽ các Thành hoàng cũng không nỡ ngăn cấm niềm vui của họ.
Ba ông già bán dưa ở ngã ba đường. Một đống dưa khổng lồ như quả núi xanh bóng từ dưới mặt đất nhô lên. Khách hàng là các bà, các chị tuổi sòn sòn, mặc cả râm ran: “Bác bán cho cháu quả này bảy ngàn là cao giá rồi đó. Các bác già cả rồi nên cháu mua giúp cho đấy”. Ông Tửu huơ huơ chiếc giỏ lát, giọng không chì chiết, nhưng rành rọt: “Chúng tôi tuy già, nhưng không thích nhờ vả các cô theo kiểu đó. Chúng tôi còn làm lụng nuôi sống bản thân qua ngày, không muốn phiền ai”. Một chị đồng tình: “Ông cụ nói phải đấy. Thuận mua, vừa bán chứ ai lại đã bán hàng còn trông vào sự ban ơn của người khác bao giờ. Đừng tưởng bở, ba ông cụ khai hoang, trồng cả héc ta dưa hấu, giỏi quá trời luôn. Cháu mua hai quả mười bốn ngàn đồng, bác trả lại cho cháu sáu ngàn”.
Ông Tửu lấp bấp lấy tiền từ trong chiếc giỏ lát ra, áp sát vào mắt nhìn đi, nhìn lại cẩn thận rồi mới trả lại tiền thừa cho khách. Cái bộ tịch của ông chậm như rùa, nhưng không ai nỡ trách cứ, hối thúc. Mà ai đó có than phiền một chút cũng chẳng hề hấn gì. Miễn sao những đồng tiền vào – ra đừng sai một xu là được. Các bà, các chị còn lại nổi máu sĩ diện hão, không còn đôi co giá cả nữa, họ mua răm rắp cứ mỗi quả bảy ngàn đồng. Ông Ngang thấy vậy nói nhỏ với ông Đăng: “Hôm nay mình gặp người mở hàng mau mắn nên bán dưa hết sạch cho mà xem”. Ông Đăng thì cười hể hả: “Bữa nay đi bán hàng rất may không gặp thằng què, con thọt nào. Ngày xưa mỗi lần bà xã tôi đi bán rau về trễ, mẹ tôi thường càu nhàu: “Con Hai buôn bán cái gì trưa trật rồi chưa về, chắc là nó chờ bán rau cho mấy người què đến chậm”. Ông Tửu chen vào: “Phàm là người buôn bán phải liếng thoắng mới mong khấm khá. Mấy ông có nghe tôi nói một câu mà bán được tới mấy chục quả dưa ngon ơ. Ta phải biết vuốt ve tự ái của phụ nữ đúng nơi, đúng lúc”. Ông Ngang loay hoay sắp lại mấy quả dưa cho gọn gàng, cất tiếng rao mời khách, ngâm nga nhại thơ của Tế Xương: “Quanh năm buôn bán ở ngã ba/ Nuôi sống đời vui mấy bạn già…”. Bỗng đâu chiếc xe ôm phanh ken két sát bên lề đường. Một chị bước xuống, móc ví tiền ra trả, rồi xăm xăm tiến lại chỗ bán dưa, kêu to: “Các bác ơi! Bán cho cháu quả dưa”. Ông Đăng cười rung rinh chòm râu trắng: “Cha mày! Không về phụ bán dưa với mấy ông già, còn ở đó chọc với ghẹo”. Tiếng cười lại giòn giã: “Thì con đã về đây này. Trời ơi! Dưa to thế! Các bác giỏi thật!”. Ông Tửu vỗ nhẹ trên vai của người phụ nữ: “Con gái mua những gì về cho cha già đâu, bày ra đây ăn đỡ lòng chứ tụi này đói lắm rồi”. Con gái ông Ngang nói như reo: “Có đấy! Có đấy! Bánh ướt, bánh nậm, chuối mật được chưa?”. Ông Đăng xắn tay áo, bước tới, hớn hở: “Đúng là buồn ngủ gặp chiếu manh. Hôm nay sao mà hên thế?”.
Mấy thằng bé tóc vàng hoe, áo quần nhem nhuốc tần ngần bên đường, ông Ngang thấy vậy gào lên: “Ê! Mấy cháu lại đây ông cho dưa”. Bọn trẻ ào tới, mặt đứa nào cũng tươi roi rói. Ông Ngang phát cho mỗi đứa một quả dưa hấu. Chúng nó cảm ơn rối rít rồi phóng đi, mang theo tiếng cười hả hê.
Làng Thượng mở hội cúng thu. Ông Đăng, ông Tửu và ông Ngang xúng xính trong những chiếc áo dài gấm thêu chữ Nho lóng lánh. Chưa bao giờ người ta thấy ba ông già vui sướng như thế. Những nếp nhăn trên trán các cụ dường như giãn ra, nét khắc khổ thường nhật biến đi đâu mất, nhường lại vẻ tươi tắn, ngập tràn hạnh phúc trong ánh mắt, nụ cười. Ông trưởng thôn giọng hùng hồn: “Thưa các cụ, thưa quý khách và toàn thể bà con làng Thượng! Trong ngày lễ hội hôm nay có ba người cao tuổi mà việc làm, cách sống của họ thật đáng để cho chúng ta trân trọng, noi theo. Đó là cụ Đăng, cụ Ngang và cụ Tửu. Ba người khai khẩn đất hoang, trồng rau quả và còn bảo vệ đình làng, góp phần phục hồi nét đẹp văn hóa truyền thống của làng. Hôm nay các cụ mang về dâng cho lễ hội những quả dưa hấu lấy thảo. Tôi xin trân trọng giới thiệu cụ Đăng đại diện cho các bạn già của mình phát biểu ý kiến”.
Tiếng vỗ tay nổi lên rào rào. Ông Đăng tóc râu bạc trắng, quắc thước như tiên ông từ từ đứng dậy, giọng nói sang sảng: “Được phép của ông trưởng thôn, tôi xin đại diện cho hai người bạn thân chân thành ghi nhận những tình cảm quý báu mà bà con làng Thượng đã dành cho chúng tôi. Tôi không biết nói gì hơn, xin hát tặng cho bà con một bài hát dân ca hò khoan đã có từ lâu đời ở làng ta, nhưng không còn mấy người hát, trừ lớp già chúng tôi”.
Tiếng vỗ tay lại nổi lên rào rào. Mấy anh chàng cán bộ văn hóa ngồi dỏng tai lên nghe coi bộ sướng lắm. Còn đám thanh niên thì cứ ngơ ngơ, ngẩn ngẩn không hiểu mô tê gì hết. Chỉ có mấy thằng bé nhà ở ngã ba làng Thượng ôm mỗi đứa một bó hoa khư khư trên tay lấn lướt, rướn người lọt vào bên trong, ào lên tặng hoa cho ông Đăng. Mọi người lấy làm lạ khi nghe tiếng hò da diết, nội dung trao đổi tình ý, trách cứ của trai gái, lúc trầm, lúc bổng của ông Đăng, chứ còn bọn trẻ ở ngã ba làng Thượng thì thuộc làu làu, vì đêm nào chúng cũng kéo đến sân đình nghe mấy ông già hát rồi gõ nhịp hát theo.
15/12/2024
Trần Quốc Cưỡng
Theo https://vanvn.vn/

Chuyện cây muồng hoàng yến

Chuyện cây muồng hoàng yến

Một hạt muồng hoàng yến bé nhỏ, đã ngủ quên từ lâu lắm trong vỏ cứng, lâu đến mức chẳng có khái niệm thời gian. 
Các em bé ngủ trong bụng mẹ chắc cũng chẳng đứa nào ngủ lâu như thế. Rồi một ngày mơ hồ thức dậy, nó thấy thân thể mình đang trương nở. Không gian chật chội bao quanh chợt nóng lên ngột ngạt, bị dồn nén chặt, đòi hỏi sự bung phá. Các hạt nước ấm thấm vào làm mềm dần lớp vỏ. Thùy hạt căng tràn đến mức tới hạn. Nó quẫy mạnh hết sức bình sinh. “Bum…!”
Tiếng reo của một cậu bé: “Hạt nứt nanh rồi ông ơi!”
Hạt muồng hoàng yến đã nảy mầm. Nó cắm chân rễ xuống nền đất ẩm mềm, ngái ngủ vươn dậy trong chiếc lọ thủy tinh rộng đặt trên bàn học. Vạt nắng ấm rọi xiên qua khung cửa mở khiến nó cảm động, khẽ rung đôi lá mầm mập mạp. Vài hạt cát vẫn bám hờ cánh mầm rụng xuống lấp lánh. Quanh nó có ba chiếc lọ, là chỗ ở của những người bạn hai lá mầm khác nhưng đã cao vượt gấp đôi. Chúng xòe đôi lá xanh nõn như chiếc nơ xinh xinh trên đầu, cất tiếng:
– Chào anh bạn lạ mặt đến sau! Chúng tôi là đậu đen.
– Chào các anh! Tôi là muồng hoàng yến.
Những cặp mắt xoe tròn và hiếu kì của hai cô cậu học trò đang chăm chú nhìn nó. Chúng là anh em sinh đôi tên Thụy và Thảo, đang học lớp 6E trường phổ thông Đồng Vang. Hai đứa đang giành nhau chiếc kính lúp, soi kĩ cây muồngmột cách tò mò. Dĩ nhiên anh em nó chẳng thể nghe thấy loài cây đang chào hỏi nhau. Giới thực vật giao tiếp với nhau bằng thứ ngôn ngữ riêng, chỉ có những người thực sự yêu quý chúng và thông thái lắm mới có thể hiểu được.
– Chào bạn muồng hoàng yến! – Con bé thì thào.
– Gieo cùng ngày nhưng nó chậm nảy mầm hơn những hạt đỗ đen kia hả ông? Cậu bé thắc mắc.
Giọng một người đàn ông trầm trầm, đó là ông Kiền, ông nội của hai đứa trẻ:
– Chính vì thế nên mới phải ngâm nó vào nước ấm trước khi gieo. Con đừng lo lắng gì chuyện đó. Những loài cây ngủ muộn thường mạnh khỏe, có vòng đời dài và thường cao lớn hơn những thứ cây mọc nhanh. Nhanh như con thỏ may sống được mười năm, còn con rùa chậm chạp có thể sống đến hai trăm năm. Hạt muồng này nó đã ngủ mấy năm rồi đấy. Một giấc ngủ dài.
– Ông lượm được nó ở đâu vậy ông?
– Ở một đất nước khác, và không phải lượm mà là sự trao gửi. Đó là cả một quãng thời gian dài gian khổ.
Cây muồng non gắng xòe rộng đôi lá đầu tiên đang từng phút đổi màu, xanh dần dưới nắng. Nó chăm chú lắng nghe câu chuyện liên quan đến xuất xứ quê hương bản quán đời mình.
– Ông tóm tắt cho dễ hiểu. Cuối thế kỉ trước, ở Campuchia cạnh nước ta xuất hiện đảng quỷ Pol Pot. Lính Pol Pot cũng vận đồ đen và xuất quỷ nhập thần,nhưng chúng không phải người Dơi. Thay vì chiếc áo choàng hiệp sĩ, chúng cuốn khăn cà ma đỏ ngang lưng để nhận ra nhau. Bọn quỷ này giết người, thủ tiêu sách vở và đốt phá trường học không cần đeo mặt nạ. Thế nên ông được gọi sang đấy đánh đuổi chúng đi.
– Vậy chứ Pol Pot nó có biết bay như người Dơi không ông? – Con bé láu lỉnh vừa hỏi vừa nháy mắt với thằng Thụy.
– Không biết bay. Nhưng lũ quỷ áo đen này luôn biết tan vào bóng đêm nên rất khó biết chúng ở đâu. Đơn vị ông hành quân đuổi theo chúng cả ngày, đến một bờ đầm rộng thì mất dấu, đành dừng lại nghỉ đêm. Sáng hôm sau ai nấy sững người nhìn. Trên bờ nước phía xa xuất hiện đức Đạt Ma sư tổ khổng lồ trong chiếc áo cà sa lộng lẫy màu vàng. Ngài đang trỏ tay về hướng núi như mách bảo. “Chắc chắn lũ quỷ đen trốn ở trong đó”, ông chỉ huy nói.
– Nam mô A di đà Phật…! Bà nội vội bỏ cây lau nhà, chắp tay xuýt xoa thành kính chen vào. Mùng một ngày rằm bà vẫn năng lên chùa, không bỏ ngày nào.
– Đơn vị ông thận trọng tiến đến gần vị bồ tát hướng đạo. Hóa ra không phải ngài, đó chỉ là một cái cây cổ thụ đang ra hoa. Một cành ngang chết khô, vươn dài như cánh tay chỉ hướng. Từ đầu cành xuống lưng thân cây phủ một mành hoa vàng rực rỡ như tấm áo choàng. Chiếc áo thần tiên phấp phới bay lộng lên trong gió sớm. Trên ngọn cây có một tổ chim bồ nông. Lũ bồ nông con thấy người gào lên quang quác. Con chim bố rướn cổ nhìn xuống, phồng cái túi da to tướng treo dưới mỏ lên đe dọa. Nó chành phao câu phụt xuống một bãi phân tanh ngòm mùi cá.
– Quỷ tha ma bắt. Ông có thôi những chuyện nhảm nhí ấy đi không -Thấy không phải Phật hiện, bà càu nhàu gắt, lại mải miết đẩy cây lau nhà.
– Thiện tai thiện tai! Dám làm dơ áo Phật – Con bé tinh quái liếc trộm bà, cất tiếng thanh thanh nhái giọng.
– Con chim bố láo! Cháu mà ở đó thế nào nó cũng ăn phát đạn ná cao su -Thằng bé khẳng định.
– Chính chiếc tổ của loài chim vụng, nom xa như cái đầu bù xù râu tóc của Bồ Đề Đạt Ma làm cho người ta nhầm cái cây với nhà tu hành vĩ đại. Trước khi hành quân vào hướng núi đánh bọn quỷ đen, ông đã nhặt mấy hạt giống già dưới gốc cây cất vào ba lô.
– Là cái hạt này hả ông? Lúc đầu cháu nom nó hệt con ve chó mập.
– Không phải. Những hạt giống lần trước đã bị mất trong một trận đánh. Hạt này là ông cùng bạn bè mới sang thăm lại chiến trường, được dân bạn ở đấy tặng mang về. Nó đã trải qua chiến tranh đấy.
– Cái cây ấy còn sống không ạ?
– Còn sống đó các con. Trước không biết các ông gọi đại nó là cây Cà sa, cây áo Phật. Giờ nó mang nhiều tên lắm: Muồng hoàng yến, muồng hoàng hậu, bò cạp vàng… Đây là loài cây họ Đậu, được tôn làm quốc hoa của xứ Phật giáo vương quốc Thái Lan.
Thằng Thụy lắng nghe câu chuyện của ông nội như nuốt từng lời. Một luồng gió tươi mát từ phía núi thổi tràn qua cửa sổ khiến nó phấn chấn. Té ra mẹ cây muồng vẫn còn sống dù đang ở rất xa đây. Và nó thậm chí cũng dòng dõi hoàng gia kia đấy. Làm vương làm tướng gì thì làm, nhưng nhất thiết sau này đừng có để lũ bồ nông nó làm tổ và ị lên đầu.
15/12/2024
Trung Sỹ
Nguồn: Trích từ truyện dài Thung lũng Đồng Vang của Trung Sỹ, Nxb Trẻ, 2022
Theo https://vanvn.vn/

Chuyện thằng Tình

Chuyện thằng Tình

Chuyện thằng Tình là một truyện ngắn khác rút từ tập truyện ngắn Bời bời bão dựng, NXB Hội nhà văn, xuất bản năm 2023 của nhà văn Trần Tâm.
Chỉ bằng nghị lực và sự tự học, Tình đã vượt lên trên tất cả bạn bè đồng lứa. Cuộc đời hắn chẳng ra sao nhưng nghị lực vươn lên thật đáng trọng nể. Vừa đội bom vừa học, chúng tôi từ một thày một lớp bay lên như cánh chim mỗi đứa một phương. Gia đình công nhân hai sương một nắng, không biết bấu víu, không dây dợ chằng chịt, không tai ách ốm đau gì, đủ ăn uống tằn tiện đã đầy may mắn. Học hết cấp 2, Tình theo cha vào công nhân, tiếp tục nghề cấy lúa đường nhựa, rải mồ hôi xuống mặt tầng. Sự giáo dục của cha mẹ được chăng hay chớ với mớ lý luận Cha mẹ sinh con trời sinh tính, trăng đến rằm trăng tròn, trời đã sinh đàn voi thì đất dày cỏ mọc.
Trời đâu chưa thấy, trăng cũng qua rằm, Tình giao du với bạn bè nhăng nhố, cùng một lũ học ít chơi nhiều. Làm việc được chăng hay chớ, cấp trên nhắc nhở là kiếm cớ tránh né, đổ vấy đổ vá trách nhiệm. Rượu chè, thuốc lá liên miên. Mải chơi sao đó, Tình để cháy máy. Chiếc máy hàn mấy chục ngàn đồng, mỏ vừa mới lấy về chưa được nửa năm. Án kỷ luật buộc thôi việc.
Bao giờ người nhà cũng là tốp người sau biết sai sót của con. Thấy Tình loanh quanh, làm ăn chấm chớ, bà mẹ mới nghi ngờ. Khi biết, bà chỉ còn giơ tay kêu giời. Giời lại quá nhiều việc nên không để ý.
Tình trở về, tu dưỡng tại nhà. Hắn đóng cửa lại, chịu sự mắng nhiếc của bố mẹ, xin, lấy và tìm kiếm sách. Bạn bè không còn là gì nữa. Hắn cứ một mình lầm lũi, đọc và học. Thỉnh thoảng ra cửa hàng, dùng sức bốc vác lấy tiền công khuân về những cuốn dày cộm. Bố mẹ không hiểu con mình, thắc mắc không dám nói. Hắn rành rọt:
– Bạn bè như đánh bạc. Đứa nào cũng vui đâu chầu đấy thôi. Con xin bố mẹ, cơm ăn nước uống hai năm. Sau đó con rời nhà, không gây phiền nhiễu cho bố mẹ nữa.
Chưa đủ hai năm, hắn đăng ký tham gia cuộc thi tiếng Anh tổ chức từ địa phương. Thế nào lại đoạt giải nhất tỉnh rồi giải nhì toàn quốc. Cha mẹ rất mừng vì thằng con hư nay được vua biết mặt, chúa biết tên. Hắn ở nhà đúng hai tuần, rồi lại đi đâu, không ai biết.
Ở đời, không thiếu người mong muốn cho con cái học vượt chúng vượt bạn bằng kiến thức. Hắn được mời đi dạy tiếng Anh tại nhà, làm gia sư. Chả có nghiệp vụ sư phạm gì nhưng hắn tận tâm. Học sinh tiếp thu tốt, tiến bộ trông thấy. Hắn thuê điểm, mở trường. Lớp lứa này chưa qua, lớp sau đã ngấp ngó, mong nhờ thày. Hắn dạy theo giờ và có nguồn thu nhập khá cao. Thời bấy giờ, lương người thợ lái máy bậc năm mới có ba trăm đồng một tháng. Hắn nói phóng sinh quãng hai ngàn. Dạy ở Bắc Giang, Hòa Bình xa cách thế, hắn đi đi về về như cơm bữa. Tiền nhiều, bố mẹ vinh dự, vợ con đàng hoàng, chiều hắn như chiều vong.
Được dăm năm, bố mẹ lần lượt qua đời. Tình ở nhà hai năm. Cô vợ trẻ ngoan hiền cùng thằng con trai kháu khỉnh bước vào lớp một. Cuộc sống khó khăn hơn. Việc học hành vào nề nếp dần. Những đứa trẻ năm nào theo học giờ đã vượt thày. Chúng dạy học, làm việc khắp viện này viện khác. Đôi khi gặp lại, chúng vẫn tôn trọng Tình nhưng sự tôn trọng không nuôi sống ai. Tình bắt đầu thấy số học sinh học thêm ngày một vắng. Thu nhập thiếu hụt. Hắn bắt đầu nốc rượu. Trước uống chừng mực, uống cho vui. Sau rồi uống như khoe. Khi thằng con trai độc nhất đến tuổi trưởng thành, dính ma túy, nhiễm HIV. Lúc ấy, Tình chẳng kêu trời nhưng bắt đầu thấy xót xa cho mình, xót xa cho vợ, cho con.
Hắn giải tán lớp, lang thang đàn đúm mọi nơi cho khuây khỏa. Khi Hà Giang, Yên Bái, lúc Kon Tum, Đăk Lăk. Đồng tiền tích cóp bao năm không cánh mà bay. Những người già không chịu dốt còn tìm đến hắn. Hắn dạy kiến thức cho họ, đổi công sức lấy tiền lấy rượu. Con chết rồi vợ chết. Hắn thành người vô công rồi nghề. Nhà cửa có, tiền có nhưng người tử tế không ai dám gần. Một hôm, Bản – thằng học trò năm xưa – về huyện chấm thi, lớ ngớ gặp thày. Thày trò thấy nhau, quyến luyến vui vẻ lắm. Nhân có thằng bạn là chủ doanh nghiệp, chuẩn bị khai trương một xưởng may quần áo thời trang mới. Thấy Bản, nó mời luôn. Bản giới thiệu Tình với bạn mình. Thế là thân thiết, tiện thể mời cả.
Bọn hắn đến sớm. Còn hơn hai giờ nữa mới khai mạc. Thày trò kéo nhau sang quán bên cạnh, đá đưa tùm lum. Tình làm nửa lít rượu. Bản uống có sáu chai bia. Hai người dắt díu nhau vào hội trường. Do không biết Tình, vợ chủ nhân mời Bản lên ngồi hàng ghế đầu. Người người đi lại tới tấp, chào hỏi nhau. Giờ khai mạc bắt đầu. Tình ngồi ghế dài sau cùng. Đến mục giới thiệu chủ nhân bước lên bục, cả hội trường đang lặng phắc, chợt thấy rèn rẹt tiếng vỗ. Tiếng vỗ tay rèn rẹt bắt đầu ngừng thì ba tiếng vỗ tay rõ ràng rành rọt và:
– Ô hô! Dũng sỹ diệt hoa hậu đã lên!
Cả hội trường quay lại nhìn. Không ai tưởng tượng ra được bầu không khí nặng nề và buồn thăm thẳm lúc đó.
Năm sau, bố thằng bạn từ thời chân đất đầu trần mất. Hắn đang uống ở đâu nghe tin, vội vã chạy đến viếng. Tay lăm lăm cái chai không, Tình chỉ vào sáu người đang kéo nhị thổi kèn đánh trống, hỏi:
– Chúng mày có đánh được Hoa sứ nhà nàng không?
– Dạ được!
Rút trong túi quần ra nắm tiền, Tình xỉa cho mỗi người hai trăm. Hắn ngồi vào một góc, giơ ngón tay ra, giục:
– Chúng mày đánh đi! Đánh cho hay vào.
Tiếng nhạc dào lên từng hồi: Đêm đêm dậy mùi hương, mùi hoa sứ bẽ bàng/ Hoa tình yêu rụng vỡ một trời tim tím thở than/ Nhà nàng với nhà tôi tình thân thiết vô vàn/ Làm sao nàng nỡ phụ phàng để tình tôi dở dang…(*).
Tiếng xôn xao trong đám tang. Không ai biết sự thể sẽ ra sao nếu không có một ông khách tới:
– Sao lại thế này?
Mấy người chỉ tay. Tình vẫn cầm chai nhưng đầu đã nghẹo ra.
– Chúng cháu sợ bác ấy đập!
– Dẹp! Dẹp tất cả lại!
Hôm sau, theo lời nhắn, Tình tìm tới nhà ông khách ấy. Pha trà rót nước, ông mời Tình. Chỗ làng nước quen biết cả. Ông lại có thời làm cùng với bố Tình. Bố Tình coi như anh nên Tình coi như cha chú. Chờ hắn uống vài ngụm nước, ông khẽ khàng:
– Cháu ạ! Hôm qua trong đám tang, bác nhìn thấy cháu. Người ta nói thằng dại để… thằng khôn xấu hổ. Tùy cháu nghĩ, bác không muốn nói thêm. Bác cũng gần đất xa giời rồi. Chắc sẽ gặp lại những người bạn cũ, thăm hỏi chuyện xưa sau. Bố mẹ cháu ở dưới ấy biết thế, chắc là buồn lắm!
Tình không nói gì chỉ chào rồi ra về nhưng từ đấy, trong nhấp nhô buồn vui một đời người không ai nhìn thấy hắn uống thêm dù chỉ giọt rượu. Cuộc đời vốn chẳng vui thú gì nhưng nghị lực phi thường của hắn được truyền lại, chúng tôi khâm phục thực sự và không bao giờ quên!.
Chú thích:
(*) Bài hát Hoa sứ nhà nàng của Hoàng Phương.
17/12/2024
Trần Tâm
Theo https://vanvn.vn/

Chờ động đất

Chờ động đất

Thì ra là động đất. Anh từng ở những nước mỗi ngày một trận động đất. Ở bên Trung Đông. Ở đảo quốc giữa biển vùng Đông Nam Á. Đừng nghe mỗi ngày một trận động đất mà hoảng, đất nước rộng mênh mông, hôm qua một trận ở miền Đông hôm nay một trận ở miền Tây, ngày mai miền Bắc, ngày kia miền Nam, hàng nghìn trận yếu mới có một trận mạnh.
Thoạt tiên anh thấy đầu mình đung đưa nhè nhẹ. Lại thế rồi. Anh thoáng nghĩ. Nó lại đến. Nó tức là cơn thiểu năng tuần hoàn não, gọi nôm na là thiếu máu lên não. Nó lại đến. Mới hai tháng trước, anh bị một cơn thiếu máu não quật ngã nằm đo đất. Đúng là đo đất. Đang đứng trong nhà, bỗng nhiên thấy hơi chóng mặt, hơi váng vất, hơi đung đưa. Ngất luôn. Mở mắt ra thì thấy mình đã nằm trên nền nhà.
Bây giờ anh đang thấy lại cảm giác ấy. Hơi choáng váng, hơi đu đưa, hơi quay cuồng. Đầu hơi lắc lư một tí như báo hiệu sắp ngã. Nó lại đến. Anh thoáng nghĩ, phải giảm bớt chấn động cho cú ngã. Vội vàng hạ cái đầu xuống, vội tì trán lên bàn phím cái máy tính. Bảo đảm nếu có ngất thì cũng chỉ là cú gục đầu xuống máy tính chứ không bị ngã xuống nền nhà.
Nhưng anh không ngất. Mà lại nghe cánh đồng nghiệp lao xao rồi xô nhau chạy ra khỏi phòng làm việc. Ai đó hô lên một tiếng nghe như là chạy đi. Chạy đi. Rầm rập chạy ra hành lang. Hỏa hoạn hoặc cháy nổ gì đó. Vậy là không phải một cơn thiếu máu não mới. Vậy là không ngất. Mà chỉ có lựa chọn tức thời là chạy hay không chạy. Cánh đồng nghiệp đã chạy như vịt cả rồi.
Xô nhau chạy xuống theo lối thoát khẩn cấp. Lúc này ai dám chạy vào thang máy nữa. Tầng mười hai chạy xuống đất, hơn hai trăm bậc cầu thang, đâu có ít. Nhưng cuộc chạy tập thể cuốn người ta đi, nỗi hoảng sợ bao trùm đẩy người ta đi, không còn ai nghĩ đến chuyện mỏi gối tê chân. Anh chạy qua một cô gái ngồi thụp xuống vồ lấy chiếc giày màu đỏ vừa tuột khỏi chân. Lúc này còn guốc dép gì. Lại thoáng thấy một chàng cõng một nàng chạy xuống nốt mấy chục bậc cầu thang. Bồng bồng cõng chồng đi chơi, đi đến chỗ lội đánh rơi mất chồng. Đây thì một thằng bồng bồng cõng một con. Phải là vợ chồng mới cưới nó mới cõng nhau như thế. Cũng có thể là bạn trai bạn gái, sau cuộc chạy loạn này thì cú bồng bồng có thể khiến chúng nó lấy nhau.
Thì ra là động đất. Anh từng ở những nước mỗi ngày một trận động đất. Ở bên Trung Đông. Ở đảo quốc giữa biển vùng Đông Nam Á. Đừng nghe mỗi ngày một trận động đất mà hoảng, đất nước rộng mênh mông, hôm qua một trận ở miền Đông hôm nay một trận ở miền Tây, ngày mai miền Bắc, ngày kia miền Nam, hàng nghìn trận yếu mới có một trận mạnh. Ở bên ấy họ xây nhà cao tầng khung nhà toàn thép. Dựng một cái khung thép, thành hình một cái tòa cao ốc hoàn chỉnh giữa trời, dầm ngang cột dọc đều bằng thép, sau cùng trong cái khung nhà thép ấy, người ta mới lắp tường vào. Xây dựng chu đáo thế, đâu được như ở ta khéo mà ăn bớt ăn xén vật liệu hoặc vật liệu rởm nước láng giềng, chỉ vài cơn chấn động trung bình thì biết mặt nhau ngay.
Ở bên ấy hàng nghìn trận yếu mới có một trận mạnh. Thông thường chỉ là một cơn rung lắc nhè nhẹ như kiểu chóng mặt. Cái lần ngã ngất vì thiếu máu não, trong khoảnh khắc trước khi ngã xuống, anh đã tưởng giống như hồi nào bên Trung Đông, ở cái nơi mỗi ngày một trận động đất. Rung rinh, lung lay, lúc lắc. Nhè nhẹ mấy giây rồi thôi. Tưởng động đất hóa ra thiếu máu não.
Còn bây giờ, tưởng là thiếu máu não hóa ra động đất.
Cánh văn phòng chạy xuống đất, rồi ùa hết cả ra trước các tòa nhà. Tíu tít hí hửng như thoát chết. Cười nói bô lô ba la chuyện trò nở như ngô rang. Đám thanh niên nhún nhảy co duỗi đôi chân vừa phải guồng hết cỡ qua mấy chục tầng nhà. Tổn hại là vài ngày tới cơ bắp sẽ đau nhức vì vận động bất thường. Tổn hại nặng nhất là cô giày đỏ, đôi giày hàng hiệu mấy chục triệu giờ một chiếc gãy gót. Cô ngồi phệt xuống vỉa hè, một tay xách đôi giày, một tay cầm cái gót giày đã rời ra, lòng oán hờn cái trận động đất bất ngờ gây thiệt hại nặng nề cho một mình cô. Sao Hà Nội mà lại có động đất nhỉ. Không phải. Trận này động đất ở Cao Bằng. Đúng theo hiệu ứng cánh bướm, tâm chấn ở giữa rừng núi Cao Bằng mà các tòa cao tầng ở Hà Nội lúc lắc.
Mới chỉ động đất tít trên Cao Bằng mà Hà Nội đã thế. Mà đừng nghĩ là Hà Nội không có động đất. Nó ở ngay trên đới đứt gãy sông Hồng, trong lịch sử đã từng có động đất và đới đứt gãy có dấu hiệu hoạt động trở lại ở thời hiện đại. Đấy là lời khẳng định của bạn anh, một nhà địa chất học. Ông địa chất ấy từng cảnh báo nguy cơ trong những bài báo và những công trình khoa học từ vài ba chục năm trước. Bài báo gửi đi báo không đăng. Công trình gửi đến cơ quan chức năng chỉ nhận được sự im lặng. Chắc nói chuyện địa chất thì được nhưng kèm vào đấy cái cảnh báo thì giống như đang ngồi trên xe cạnh ông lái mà lại bô bô kể chuyện tai nạn giao thông. Ông địa chất vẫn kiên trì không mệt mỏi, lúc nào và ở đâu ông cũng nói về đới đứt gãy sông Hồng. Với nhiều người, cơn thiếu máu não chỉ là động đất, với nhiều người khác động đất chỉ là cơn thiếu máu não.
Anh đi công tác đến một đảo quốc ở phía Nam Thái Bình Dương. Lại đến đúng cái tỉnh vẫn còn áp dụng luật tôn giáo. Chưa cần đến luật pháp chính quyền, tội phạm có thể được đưa ra xét xử ngay trong phường trong xã. Ăn cắp một con dê của hàng xóm chẳng hạn, tòa án nhân dân được lập ra ngay trong phường trong xã, cứ luật tôn giáo mà xử. Đánh ba chục roi. Ăn cắp không bị chặt tay như ở một nước bên Trung Đông, nhưng ba chục roi cũng đủ phải bò lê bò càng.
Anh làm việc một buổi với tập đoàn xuất nhập khẩu địa phương thì được biết chiều nay có một phiên xử ở sân vận động thành phố. Một cặp trai gái bị tóm sống khi nàng mò đến căn phòng của chàng. Lực lượng cảnh sát đạo đức được mật báo, ập đến phá cửa xông vào bắt quả tang. Trai chưa vợ gái chưa chồng, nhưng vấn đề ở chỗ cặp ấy không phải là vợ chồng. Giở kinh thiêng ra thì tội gian dâm phải xử mỗi đứa năm mươi roi. Trừng phạt công khai, roi quất công khai, ở nơi mọi người đều có thể nhìn thấy, để lấy đó làm gương.
Dân chúng có thể đến xem. Người nước ngoài có thể đến xem. Coi như đến sân vận động xem một trận bóng đá mà thôi. Anh tỏ ý muốn đi xem. Cô đối ngoại của tập đoàn vui vẻ đồng ý dẫn anh đi. Cô đang chưa biết tìm chỗ nào để tham quan lấp chỗ trống chương trình cho anh.
Cô đối ngoại thu xếp cho anh ngồi ở khán đài A. Ở giữa sân bóng, người ta dựng một cái sàn gỗ trông như sân khấu nhỏ. Hai kẻ có tội và người trừng phạt sẽ xuất hiện trên cái sân khấu nhỏ ấy. Cuộc trừng phạt sẽ diễn ra trên cái sân khấu nhỏ ấy. Bốn phía khán đài, một vạn người đều sẽ trông thấy. Rõ mồn một.
Đám người ngồi xung quanh thỉnh thoảng lại hô khẩu hiệu và đánh trống inh tai nhức óc. Rầm rầm rầm rầm. Đúng kiểu đi cổ động bóng đá. Nhưng khác với cổ động bóng đá là họ còn được phép mang vào sân những tấm pa nô biểu ngữ cổ vũ đạo đức truyền thống. Rầm rầm. Trinh tiết là đức hạnh. Rầm rầm. Trinh tiết cho hôn nhân. Rầm rầm. Gian dâm là địa ngục. Khẩu hiệu giương lên. Khẩu hiệu hô lên. Trống thúc ầm ầm. Những mặt người vừa hô vừa cười hoan hỉ. Những mặt người hừng hực dục tính hôm nay hô mà ngày mai có thể chính họ bị bắt và bị giải lên cái sân khấu nhỏ kia. Vị trí có thể bị hoán đổi. Mặc kệ, chưa bị bắt là chưa có tội, chưa bị bắt là có quyền đánh trống hô khẩu hiệu và xem liveshow.
Nhưng anh không được xem liveshow. Quá giờ rất lâu mà phiên xử vẫn chưa bắt đầu.
Quá ba mươi phút.
Bốn mươi phút.
Một tiếng.
Một tiếng hai mươi ba phút.
Đến một tiếng hai mươi ba phút thì hệ thống loa trong sân vận động tiếp âm thông tin từ đài truyền thanh thành phố. Cơ quan dự báo thiên tai thông báo khẩn cấp: một trận động đất có thể sắp xảy ra ở khu vực thành phố, dự báo động đất có thể trên 7 độ rích te. Thông báo cũng khuyến cáo mọi người tránh xa các nhà cao tầng, tránh xa bãi biển, hồ nước, đến tạm trú tại các công viên các bãi trống, theo dõi cập nhật tin tức qua ra đi ô và các ứng dụng điện thoại.
Vụt một cái, đám người trên các khán đài xô nhau chạy xuống lòng sân bóng. Vốn là cư dân ở xứ động đất, không ai có kinh nghiệm phòng tránh động đất hơn họ. Không còn một mống người trên các khán đài. Nếu động đất trên bảy độ rích te, khán đài có thể sẽ sập. An toàn hơn cả chính là lòng sân bóng, nơi có một khoảng không rộng lớn và không có mái che. Họ đứng ngồi chen chúc trên sân bóng, chuyện vãn và chờ. Chờ động đất.
Cô đối ngoại tất nhiên đã dẫn anh chạy xuống sân, đứng gần cái sân khấu nhỏ nơi đáng lẽ đã diễn ra phiên tòa và trận đánh đòn trừng phạt. Họ ngóng lên cái sân khấu trống không như thần dân ngóng lên cái ngai bỏ trống, mong có một bậc minh quân sẽ bước lên ngồi vào đó. Chờ đợi. Mấy kẻ nghịch ngợm đã nhảy lên sân khấu và diễn một vở kịch cương về trận đòn trừng trị kẻ có tội. Hai gã trai quỳ xuống đóng giả làm cặp trai gái bị bắt quả tang. Một gã râu ria cơ bắp đóng vai người trừng phạt, trong tay là một chiếc roi tưởng tượng, gã cứ thế mà quất vun vút xuống lưng hai kẻ đang kêu khóc chí chóe.
Đấy chính xác là cảnh đánh đòn anh ạ. Cô đối ngoại bảo. Cô thuyết minh để miêu tả cụ thể hơn màn kịch đang diễn ra trên sân khấu. Người ta giải hai kẻ trai gái lên sàn gỗ. Chúng mặc bộ quần áo rộng lùng thùng kiểu áo tù. Màu trắng. Quần áo tù không phải màu trắng nhưng quần áo của tội nhân bị đánh đòn bao giờ cũng màu trắng. Không ai biết ý đồ thật sự của người đầu tiên quyết định áo tội nhân phải là màu trắng nhưng một điều chắc chắn là sau trận đánh đòn, lưng áo của tội nhân sẽ đầm đìa máu đỏ. Máu đỏ be bét trên nền vải trắng. Hai chục roi trở lên là đủ cho chúng ngất đi. Bước lên sàn gỗ bằng đôi chân của mình nhưng khi xuống thì phải cáng. Xe cấp cứu đèn đỏ quay cuồng nhấp nháy chờ sẵn để đưa đến bệnh viện.
Tòa án tôn giáo. Ông trưởng phường hoặc trưởng quận lên tuyên bố lí do và huấn thị một bài về đạo đức tôn giáo. Cán bộ chấp pháp dân vệ lên truy vấn hai kẻ tội đồ về tội lỗi chúng đã mắc phải. Ông trích dẫn các điều khoản trong kinh thiêng về việc trừng phạt tội dâm tà. Cuối cùng đến phần việc của người đồ tể. Đồ tể chỉ là cách gọi chứ trong tay ông ta không có dao mổ thịt đâm thọc chém chặt. Chỉ là một chiếc roi mây, không phải cây mây to mà là những sợi mây nhỏ tết lại theo hình đuôi sam của bọn con gái. Những sợi mây rất dẻo bện xoắn lại với nhau, quất vào đến đâu thì thít chặt da thịt, roi quấn chặt vào đấy trước khi dứt ra có thể lôi theo từng lằn thịt. Từng sợi thịt như chiếc tăm đã bám chặt vào bên trong lần áo vải. Sau trận đòn, chiếc áo dính những sợi thịt khô được gửi về cho kẻ tội đồ để chúng nhìn đấy mà khắc cốt ghi tâm suốt đời.
Trận đòn trừng phạt không diễn ra. Trận động đất dữ dội cũng chưa đến. Chỉ thỉnh thoảng mặt đất rùng mình khe khẽ. Chỉ có thể cảm thấy như một cơn váng vất của người bệnh thần kinh. Rung rinh. Lung lay. Lúc lắc. Nhẹ, nhưng không ai hỏi được ông trời, rằng mấy cái lay lắc nhẹ ấy có phải là dạo đầu cho một trận trời long đất lở. Cô đối ngoại kể rằng mười bốn năm trước, một trận sóng thần quét sạch cả thành phố. Động đất ở ngoài khơi gây ra sóng thần. Biển ập vào cuốn trôi hai vạn người đang ngủ. Trong bảo tàng thảm họa kép bây giờ vẫn còn lưu giữ một chiếc đồng hồ treo tường mặt tròn của nhà ai đó. Kim giờ và kim phút dừng lại lúc bốn giờ ba mươi tư phút sáng. Chính xác lúc trận sóng thần ập vào thành phố, đồng hồ chết lại ở thời khắc ấy. Anh bất giác nghiêng tay xem đồng hồ. Mười bảy giờ bốn mươi mốt phút. Nói dại nếu có gì xảy ra lúc này thì người ta có thể tìm thấy chiếc đồng hồ trên tay anh dừng lại đúng giờ phút ấy.
Trận động đất chưa đến. Nó có thể đến vào bất cứ lúc nào. Đám cổ động viên không còn đánh trống và hò hét hô khẩu hiệu nữa. Trận nắng quái chiều hôm chênh chếch phía Tây khiến họ phải lấy pa nô biểu ngữ ra che đầu. Trinh tiết là đức hạnh. Trinh tiết cho hôn nhân. Gian dâm là địa ngục. Che tất. Đội lên trên đầu. Thôi thì cũng đỡ được cơn nắng gắt. Họ đã lao vào một cuộc thi gọi điện thoại cho người thân. Truy cập vào các trang dự báo động đất. Cô đối ngoại đã gọi được cho người nhà, họ cũng đã chạy ra được quảng trường rộng ở gần đấy. Ra được bãi trống là tạm yên tâm.
Đứng chán rồi ngồi. Rồi nằm. Thỉnh thoảng loa lại cập nhật cảnh báo và khuyến cáo. Đã gọi là dự báo thì không có điều gì chắc chắn. Đài mà báo bão thì mưa, nó mà báo nắng thì chưa có gì. Kinh nghiệm ở một đất nước mỗi ngày có một trận động đất khiến người ta có thể quen nhờn, nhưng khi được cảnh báo thì có ý thức thận trọng đề phòng. Chiều tối, chính quyền cho xe chở thực phẩm chạy đến các tụ điểm lánh nạn. Các lối đi vào khán đài quanh sân vận động trở thành nơi phát thực phẩm. Mỗi người được phát một chiếc bánh mì và một chai nước. Anh nhận được một suất. Đến lượt cô đối ngoại thì hết bánh, người ta hẹn sẽ trở lại sau. Hai người chia nhau một chiếc bánh, mỗi người nửa chiếc, lại còn triết lí đùa với nhau rằng nửa chiếc bánh mì là một nửa sự thật. Mỗi người được một nửa sự thật. Nguyên văn: nửa chiếc bánh mì là bánh mì, nhưng một nửa sự thật không phải là sự thật. Người nhà cô đối ngoại lại nhắn tin đến, chỗ quảng trường lánh nạn, người ta đang bê bếp ga xoong chảo ra đun nấu tự túc, khói lửa tưng bừng. Trong sân vận động này, tình trạng cách li khiến người ta chỉ biết đứng ngồi rồi nằm. Ăn xong lại nằm. La liệt như xếp cá trên cái sân rộng mênh mông. Cô đối ngoại lại kể trận sóng thần mười bốn năm trước, biển đổ ập vào bờ nhoáng nhoàng rồi rút đi ngay, người ta đi thu nhặt thây người xếp vào sân đền thờ, cũng la liệt như xếp cá thế này.
Anh thầm nghĩ đới đứt gãy sông Hồng nó chưa hoạt động trở lại, nói dại ngày nào đó con rồng đất quẫy lộn lên thì một cái bãi trống để xếp cá như thế này cũng chẳng có. Đất đô thị là đất vàng. Các phường các quận không còn một chỗ nào được giữ làm bãi trống. Hở ra chỗ nào trống là đám lí tài mắt cú vọ đứng ngồi không yên, phải nhanh chóng lấp đầy bằng các tòa nhà cao tầng. Các khu chung cư cứ việc xây san sát những tòa nhà mấy chục tầng, trong và ngoài chung cư không có lấy một công viên lớn, không có lấy một bãi trống. Chạy tuốt từ tầng ba mươi xuống đường, cứ cho là chạy kịp, nhưng xuống đường thì không một bãi trống là nơi có thể tạm tránh động đất. Không một bãi trống. Chạy bốn phương tám hướng thì chỗ nào cũng là nhà cao tầng đổ ập xuống đầu.
Suốt đêm ấy anh ngồi chờ trong sân vận động. Đúng hơn là nằm chờ. Cô đối ngoại mệt quá cũng nằm xuống bên cạnh. Cô và anh, người làm công tác đối ngoại của tập đoàn, người đi tìm đối tác kinh doanh mới, đặc thù công tác chưa bao giờ khiến họ phải lâm cảnh màn trời chiếu đất như thế này. Đúng là lấy trời làm màn lấy đất làm chiếu. Trong đêm hình như có lúc mặt đất lại rung lắc, nhưng cái rung lắc chưa đủ gây hoảng loạn trong đám kẻ nằm người ngồi.
Sáng ra thì lệnh phòng tránh được hủy bỏ. Một cơn gió mát tràn qua sân bóng đem đến sự sảng khoái, làm tan biến nỗi phập phồng lo âu. Người ta đổ ra khỏi các cửa khán đài như vừa xem xong một trận bóng ban đêm. Tươi tỉnh hoan hỉ. Mấy kẻ mang trống cái trống con lại thi nhau giáng vào bộ gõ như thể đội nhà của họ vừa đá thắng. Biểu ngữ đã vứt lại la liệt trong sân. Trong đêm, những tấm biểu ngữ pa nô đã được lót nằm thay chiếu.
Anh kí được biên bản ghi nhớ tiếp tục hợp tác. Một chuyến công tác được coi là thành công. Nhưng đồng thời lại có cảm giác thiêu thiếu. Người ta nói đảo quốc này có hai đặc sản, một là đánh đòn tội phạm bằng roi mây công khai trước dân chúng, hai là động đất. Đến đây mà chưa tận mắt thấy hai thứ ấy thì cũng coi như chưa đến.
Cả hai thứ ấy, anh chỉ mới suýt nữa được chứng kiến. Chỉ một chút nữa thôi. Nó đã đi lướt qua anh, hay là anh đã sượt qua nó.
18/12/2024
Hồ Anh Thái
Theo https://vanvn.vn/

Chờ người trong tranh

Chờ người trong tranh

Gần hai tiếng đồng hồ nữa tàu đi Hà Nội mới dừng ở ga để nhận thêm khách, tôi ngả người ra ghế ở gian phòng chờ để đọc cuốn sách mỏng cho đỡ sốt ruột. Có tiếng gì chạy đều đều trên mái tôn của nhà để xe. Liền đó là một cơn mưa phi nước đại qua con phố ga. Ga gần núi. Cơn mưa từ trong đó nhoài ra.
Một người đàn ông dừng xe máy rất gấp ngay quầy bán thức ăn nhanh ở tiền sảnh. To con, nhìn từ sau cứ như một anh Tây ba lô với đôi vai như ách trâu. Tôi lấy làm tức cười vì sự so sánh quái lạ của mình và tiếp tục quan sát. Quần áo, mặt mày, tóc tai của anh ta ướt sũng. Quen quá. Ây da, nhớ rồi. Tôi đứng dậy:
– Chú Mẫn phải không? Chú Mẫn hồi đó ở chùa Châu Minh…
Đến lượt cái anh “Tây” to lừng lững mở to mắt nhìn tôi rồi nhoẻn một nụ cười thật thà không thể lộn với ai được:
– Chú Dũng, đúng là chú Dũng. Chú còn ở chỗ cũ không? Chú còn dạy học không?
– Chú vẫn ở chỗ cũ. Còn chuyện dạy thì cũng chán vì cái khoa của chú bây giờ gần như xã hội không cần nữa.
Những người cùng chờ tàu đều nhìn tôi và Mẫn. Một phần chúng tôi nói chuyện quá to một cách vô ý vô tứ. Một phần, có lẽ là vậy, do hai chúng tôi đều gọi nhau là chú. Để được tự nhiên, tôi kéo Mẫn xuống tam cấp để ra ngoài đường nói chuyện cho đã, có đốt thuốc lá cũng không ảnh hưởng đến ai. Trời tạnh nhanh, mát mẻ. Ra đến ngoài đường, tôi tiếp tục câu chuyện:
– Có lẽ khoa của mình sẽ bị đóng cửa, về hưu sớm chút cũng được. Còn Mẫn sao rồi…Nà, mình gọi nhau là anh em đi, mình hơn Mẫn cũng không nhiều tuổi lắm, gọi chú nghe xa cách quá. Đồng ý nha.
Chúng tôi bắt tay. Mẫn nhìn xa xăm qua đám mía, về phía rặng núi có mây mù như khói phía núi Ông:
– Dạ, chuyện dài lắm chú… à anh Dũng ơi… Buồn… Không biết sao nữa.
– Mẫn lên ga làm gì?
– Dạ, chờ đón một khách quen từ Sài Gòn ra. Tự nhiên thích cái nghề xe ôm, có khi đưa khách tới nơi mà quên lấy tiền. Không ràng buộc vào ai cả, không bị áp lực thời gian, lại được lang thang trên đường.
– Mẫn hoàn tục gần ba chục năm rồi phải không?
– Chính xác là hai bảy năm. Trải qua đủ thứ nghề.
Mẫn là một trong những chú tiểu ở cái chùa đối diện nhà tôi. Ngôi chùa đó vốn là một tịnh thất của ông cư sĩ tên Khâm, người gốc Quảng Nam vào khai phá và tạo dựng. Theo cha mẹ tôi thì sau đó hai vợ chồng ông không còn tu tại gia nữa và tịnh thất trở thành chùa. Tôi nhớ pháp danh của ông là Thích Thiện Khâm. Hồi tôi học lớp 4, lớp 5 gì đó thì hai ông bà nối nhau viên tịch. Giáo hội cử một ông đại đức về tiếp quản, trụ trì ngôi chùa. Từ đó, chùa liên tục có các chú tiểu đến tu tập chứ không còn u tịch như thời thầy Thiện Khâm. Mẫn có lẽ là chú tiểu lớn tuổi nhất trong số các chú tiểu hồi ấy. Tôi nghe nói Mẫn đã có vợ, có con. Có thời gian, tôi nghe nói Mẫn hoàn tục. Rồi bỗng đâu thời gian sau, lại thấy Mẫn xuất hiện ở chùa, đôi mắt u uẩn như màu nước sông mùa lũ. Có lần, vì quá tò mò, tôi hỏi chuyện Mẫn thì được biết con Mẫn bị bệnh nặng, phải nhập viện, gia cảnh khó khăn quá nên Mẫn ra đời để đi làm mướn kiếm tiền phụ vợ. Hoàn cảnh và tâm tính đó, khó tu lắm, tôi nghĩ vậy. Từ đó, dù thương Mẫn nhưng tôi không còn trao đổi với Mẫn về cuốn Pháp bảo đàn kinh của Huệ Năng nữa vì nghĩ đường tu cũng có chữ duyên, kinh kệ chỉ là phương tiện.
Lúc nào Mẫn cùng buồn buồn. Má tôi nói Mẫn vẽ đẹp lắm. Tôi ngạc nhiên. Má tôi kể thầy trụ trì khoe Mẫn là tay ngang mà vẽ như họa sĩ, nhất là tranh phật thoại, vẽ trên tường mà không cần chia khung, lấy tỉ lệ hay đánh dấu trước gì cả. Cứ bắt thang lên mà vẽ và tô màu. Mấy hôm sau, do không thể vào trai phòng của các chú tiểu nên tôi lững thững vào nhà tổ thắp nhang. Ở đây không có tranh Phật thoại nào. Nhưng toàn bộ mảng tường lớn là bức tranh Đạt Ma Sư Tổ quẩy cây gậy trúc, đi trên đường con đường hoa cỏ mà như đang vân du. Lạ một điều là tôi thấy đôi mắt buồn buồn của Mẫn lại có gì đó giống đôi mắt uy mãnh của đức Đạt Ma. Tôi chỉ nghĩ vậy nhưng không nói với ai.
Một bữa tôi đi dạy về thì thấy má tôi đang lể cho Mẫn. Nghe tiếng Mẫn nghèn nghẹt, một biểu hiện đặc trưng của cảm cúm. Biết các chú tiểu bên chùa sống kham khổ lắm, tôi vù ngay ra hiệu thuốc mua một ít thuốc cảm về đưa cho Mẫn. Má tôi nói Mẫn coi to xác vậy mà yếu lắm, hay ngã bệnh. Má tôi nói thêm là hồi nãy, lúc lể và đánh gió cho Mẫn, má tôi nghe Mẫn khóc, hay là Mẫn tủi thân vì bệnh mà không có ai chăm, mấy chú tiểu độc thân thì khác, còn Mẫn thì từng có vợ…Tôi nói rất ư là lý thuyết, rằng đã đi tu thì vô úy, bệnh cảm ăn thua gì. Nhưng tối đó, do mất ngủ, tôi nằm nghĩ miên man và tự hỏi biết đâu Mẫn khóc vì một lý do gì đó.
Cho đến môt ngày, không thấy Mẫn, tôi hỏi thì được thầy trụ trì cho hay Mẫn hoàn tục lại rồi. Tôi nghĩ, thôi, Mẫn về lại đời để làm người chồng, người cha tốt cũng coi như là tu nhà.
Tôi mời Mẫn một điếu Craven đỏ nữa.
– Vợ chồng sống ổn chứ Mẫn?
Mẫn phun khói vào giàn mồng tơi của ngôi nhà ven đường, không nói gì. Tôi thấy ngại nên cũng im lặng. Ồ, một giọt nước mắt ứa ra, Mẫn đưa bàn tay rám nắng quẹt, nhưng nhiều giọt nước mắt khác lại ứa ra từ đôi mắt buồn.
– Anh xin lỗi, thật lòng, đừng nói gì nữa Mẫn, thôi em – tôi vỗ vai Mẫn.
– Dạ, để em kể cho anh nghe – Mẫn rít sâu một hơi thuốc, nước mắt đầm đìa – Hôm nay tự nhiên gặp anh ở đây như là cái duyên, kể cho anh nghe, em cũng thấy nhẹ lòng chút nào.
Mẫn lớn lên mà không biết cha mình là ai. Nhìn nét mặt buồn buồn của mẹ, Mẫn cũng không bụng dạ nào mà hỏi mẹ điều đó. Nhà nghèo nhưng vòng tay của mẹ luôn ấm. Mẹ Mẫn làm miếng ruộng nhỏ và đi làm mướn khắp làng vừa đủ để hai mẹ rau cháo qua ngày. Từ nhỏ, Mẫn đã vẽ rất đẹp. Tự nhiên Mẫn biết vẽ, không cần ai chỉ dạy. Tốt nghiệp cấp ba, Mẫn thi đậu trung cấp mỹ thuật. Học được một năm, Mẫn bỏ học vì gia cảnh quá khó khăn. Vả lại, với Mẫn, những kiến thức lý thuyết chừng đó là đủ. Chẳng hạn, khi học luật xa gần, Mẫn phát hiện trước khi học, cái cảm giác đã có ở mình.
Mẹ Mẫn tự nhiên ngày càng yếu đi, không có tiền đi khám nên không biết bị bệnh gì. Một hôm, mẹ chép miệng: Giá mà có đứa con gái nào không chê nhà mình nghèo, chấp nhận lấy con thì mẹ hạnh phúc biết mấy. Mẫn ứa nước mắt, nhớ lại ánh mắt của Phan, cô bạn cùng lớp thời cấp ba, từng có với nhau những ngày chung đường đi học, những câu chuyện vụng về nhưng rất đỗi thân tình. Mẫn thích Phan lắm nhưng cảm giác tủi phận không cho phép Mẫn mở miệng. Phan hiền hậu, dễ nhìn, nhà thuộc loại khá trong làng. Trằn trọc mấy đêm, Mẫn liều đón đường Phan ở gần một đại lý thuốc nông nghiệp để cùng đi một quãng qua đập nước và ngỏ lời. Phan nhìn xuống, mặt như có lửa. Trời chuyển mưa, chạng vạng rất nhanh. Phan để tay mình trong tay Mẫn, cả hai đều cảm nhận sức nóng khủng khiếp của cái siết nhẹ mà tê dại cả người.
Phan trót có mang, mẹ Mẫn làm mâm cơm, mời một vài người trong họ và xóm giềng đến chia vui. Gia đình Phan không chấp nhận Mẫn nên không có chuyện đám cưới. Họ từ mặt con gái. Phan yêu Mẫn, thương mẹ chồng nhưng buồn buồn. Nỗi buồn từ đôi mắt vợ chảy qua mắt chồng. Mẫn hạnh phúc vì được Phan yêu và hi sinh, nhưng thấy vợ buồn, Mẫn buồn lắm. Món nợ này đến kiếp nào mới trả nổi, nhiều lần Mẫn tự hỏi mình như vậy.
Đứa con ra đời, gia đình càng thêm túng thiếu. Mẫn đi vẽ truyền thần, vẽ quảng cáo… nhưng vì làm công cho người ta và công việc bữa đực bữa cái nên thu nhập chẳng bao nhiêu. Mẫn không có vốn để thầu. Mẹ Mẫn ngày càng yếu, lúc nào cũng như lả đi. Đã vậy, mỗi khi máu nghệ sĩ trỗi dậy, Mẫn không lấy tiền công khi vẽ cho người ta. Trong Mẫn luôn bừng bừng một cơn sốt vẽ một bức tranh để đời. Một bức tranh nghệ thuật. Một bức tranh mang phong cách Mẫn. Cùng với cơn sốt sáng tạo trong Mẫn là cơn sốt mấy ngày chưa dứt của mẹ Mẫn. Chiều đó, Mẫn đi dựng mấy tấm biển quảng cáo và được người ta mời nhậu. Đang thao thao bất tuyệt về nghệ thuật thì có người khều vai, Mẫn quay ra và thấy Phan với vẻ mặt hoảng hốt. Mẫn lảo đảo bước ra:
– Có chuyện gì vậy em? Anh chơi chút nữa về ngay.
– Anh, mẹ đi ngoài phân đen, nói không thành tiếng, em lo quá.
– Em về trước đi, chút xíu anh về mà. Nha.
Khi Mẫn được một người bạn chở về là lúc Phan đang cho quần áo, đồ đạc vào một cái túi vải.
– Làm gì vậy Phan?
– Phải đưa mẹ đi bệnh viện ngay bây giờ anh à.
Do có rượu ngà ngà nên Mẫn ngồi sau ôm mẹ, Phan điều khiển chiếc xe máy Lifan mua trả góp chạy liêu xiêu trên đường quê. Thật đau đớn khi bệnh viện không cứu được mẹ Mẫn. Hóa ra bà bị sốt xuất huyết. Xung quanh nhà bụi rậm um tùm, muỗi vo ve suốt ngày. Không bao giờ Mẫn quên được câu của bác sĩ: “Chúng tôi lấy làm tiếc. Cô chuyển qua xuất huyết nội mấy hôm rồi, người lại suy nhược. Giá mà hai em đưa cô đến sớm hơn…”.
Giá mà hai em đưa cô đến sớm hơn. Câu nói thật thà của người bác sĩ như nhát búa bổ thẳng vào đầu Mẫn. Mẫn bỏ ăn suốt một tuần. Anh ném hết chỗ bột màu sơn, cọ… mà bạn học cũ từ thành phố ra cho để nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật ở anh. Anh ném hết. Anh im lặng. Suốt cả tuần mẹ anh ốm, anh gần như đi suốt ngày, thỉnh thoảng sờ tay lên trán mẹ với vài câu hỏi thăm vội vàng. Anh không nghĩ bệnh tình của mẹ lại trầm trọng như vậy. Chỉ có Phan, một tay Phan thuốc thang, cháo sữa, bồng ẵm. Sau đó Mẫn khóc. Khóc một tuần. Trong vòng tay vợ. Mẫn khóc như những cơn mưa mùa áp thấp nhiệt đới. Tiếp đó là những ngày rống rỗng. Mẹ yêu thương Mẫn, Mẫn yêu thương mẹ biết nhường nào.
Sau những ngày im lặng như một cái bóng, Mẫn nói với Phan:
– Em tha lỗi cho anh, chắc anh đi tu để sám hối với những gì đã gây ra cho mẹ và cho em.
Phan im lặng, cúi xuống. Như cái buổi chạng vạng mấy năm trước nơi cái đập nước giữa làng, Phan nắm tay chồng, vẫn với sức nóng khủng khiếp của ngày Mẫn ngỏ lời yêu.
– Em yêu anh, nên em tôn trọng sự lựa chọn của anh. Em lo cho con được. Em chỉ muốn nói một điều là anh có làm chủ được tâm mình không? Anh tốt và trong sáng, em yêu anh ở điểm đó, như hồi đi học anh nhất quyết không chịu chép tờ giấy nháp môn toán của các bạn giỏi toán trong lớp và chấp nhận thi lại. Anh nghĩ gì nói đó, em thích cái tính này của anh. Nhưng anh ít có khả năng kiềm chế. Em hay nghe thầy ở chùa Sơn Bình làng mình giảng tâm viên ý mã. Em lo cho anh. Em cũng muốn nói là khi anh là người của Phật thì em vẫn yêu anh.
Mẫn như ngây dại khi nghe vợ nói. Phan thường ít nói. Vậy mà hôm nay vợ anh nói dài và hay như vậy.
Nhưng Mẫn vẫn đi tu.
– Em có người bạn là anh con bác ruột của vợ em, tốt bụng lắm. Mấy lần em hoàn tục mà anh biết là mấy lần bạn ấy đến tận chùa báo con em bệnh nặng, vợ em lại túng quẫn, vậy là em nhào ra đời làm đủ thứ việc mấy tháng rồi đi tu trở lại.
– Đứng lâu mỏi chân, mình vào quán làm ly cà phê đi Mẫn.
– Cám ơn anh nhưng em đau bao tử triền miên, có chất kích thích càng đau dữ dội. Với lại em mới ngồi xe máy cả mấy chục cây số, giờ đi qua đi lại như vầy cho máu huyết lưu thông.
– Mẫn kể tiếp đi.
Một buổi sáng sớm, em còn nhớ như in là đang đi bộ tập thể dục ở con đường hẻm trước chùa, anh con bác của Phan đến báo tin. Lần này, em biết em tâm viên ý mã thực sự. Hai mẹ con Phan nằm viện. Có điều…
Mẫn khóc nấc lên. Gần hết cái tuổi tri thiên mệnh, tôi biết là cứ để Mẫn khóc, cho Mẫn khóc rốt ráo như suối lũ rửa trôi những vết buồn thương cũ vì đôi khi nỗi buồn đau lại giàu tính người hơn dũng khí. Có khi khóc lại làm lành đau thương nhanh hơn. Mẫn quẹt nước mắt, xin tôi điếu thuốc và kể tiếp.
Con Mẫn bị gãy chân do ngã xuống cái hố mà những người làm đường chưa lấp lại. Phan không chạy đâu ra tiền. Trời hạn bà chằn, hoa màu chết rũ. Bí quá, Phan chạy về vay tiền cha mẹ mình. Không những không mượn được tiền, Phan còn bị nhiếc móc, mai mỉa đau đớn. “Mày mở mắt ra chưa?”, cha Phan nói.
Lúc đó, có người đàn bà quen cùng làng đến rỉ tai Phan: Con trai nhà ông Mạnh đưa mấy bạn từ Sài Gòn ra chơi. Họ cần một người ngồi làm mẫu vẽ loại tranh nghệ thuật không mặc quần áo gì đó, ngồi một chút thôi là được hai triệu. Hai triệu hồi ấy lớn lắm, đủ để mua mấy loại thuốc ngoài danh mục cho con, đong gạo, mua sữa tẩm bổ cho thằng bé suy dinh dưỡng… Tụi nó thấy Phan một hai lần gì đó ở tiệm tạp hóa, tụi nó nói thích Phan ngồi làm mẫu.
Hai triệu. Một phần tư số đó mà cha mẹ Phan còn không cho Phan mượn. Hai triệu. Phan đi đến quyết định, nhận đặt cọc một triệu. Đầu hôm Phan đến, làm theo lời hướng dẫn của đám “họa sĩ”. Ngượng chín mặt nhưng phải liều. Chưa bao giờ Phan chịu để chồng vẽ một bức tranh khỏa thân cả. Bao nhiêu lần Mẫn năn nỉ trong tiếng yêu, Phan cũng đều từ chối. “Ngượng lắm anh, em cắn lưỡi bây giờ đó”, Phan đỏ mặt trong bóng đêm. Vậy mà…hai triệu và con đang gãy chân. Phan đỏ mặt dưới ánh đèn sáng quắc trong ngôi biệt thự của nhà giàu mới nổi. Phan thấy máu như sôi trong người mình, như muốn xé mao mạch mà tràn ra. Phan nuốt ngược nước mắt. Nhưng dường như đám “họa sĩ” kia lại thấy nét rầu rầu với đôi môi mím chặt ở Phan có cái gì đó hấp dẫn.
Lúc đầu, tụi nó cũng nhìn Phan và vẽ. Bốn thằng đều vẽ. Rượu bia rót tràn. Tiếng cười nói bắt đầu nghiêng nghiêng. Rồi một thằng dừng vẽ, đến gần và ve vuốt vai Phan. Anh mắt Phan bớt đi nét rầu rầu. Một thằng khác đi ra phía sau và bất ngờ ôm Phan, nồng nặc mùi rượu.
– Bỏ tôi ra – Phan nói nhỏ nhưng dứt khoát.
Thằng nồng nặc rượu ghì chặt hơn, rồi nới lỏng và bất ngờ đưa tay sờ lên ngực Phan, cười sằng sặc: “Đúng là gái một con. Nghe nói chồng em đi tu phải không. Đúng là thằng…Đi với tụi anh đêm nay, cát- xê mười triệu”.
Cách chỗ Phan ngồi có một cái bàn tròn thấp, trên có một dĩa thanh long đang ăn dở, một con dao. Phan nhào tới chụp lấy con dao, quơ về phía thằng nồng nặc rượu. Một tiếng ối. Mấy thằng khác xô lại, chụp tay cầm dao của Phan và giằng co. Thằng nồng nặc rượu bị đâm một nhát nữa ở bả vai. Nhưng Phan cũng bị một thằng khác bóp vào tay cầm dao và giật mạnh, đầu mũi dao quẹt sướt hông của Phan. Máu rịn ra. Một nguồn năng lượng từ đâu trào lên trong Phan, cô khỏe như một con hổ. Cầm chắc con dao, Phan lao về phía chỗ để quần áo, quắp gọn quần áo trong tay còn lại và phóng ra ngoài.
– Ê, con kia, mày chạy đi đâu – đám đàn ông dợm chân chạy theo, la lên.
– Tụi mày đụng tới tao, tao đâm chết liền, tao la lên tụi mày hiếp dâm.
Cả bọn sững lại và tỉnh rượu. Nó la lên là chết cả đám.
Phan chạy trong đêm tối, đến một bụi rậm thì dừng lại mặc quần áo. Rồi chạy qua những vườn thanh long xen lẫn ruộng lúa héo vàng. Con dao trong tay, Phan chạy, người lảo đảo vì một tay phải vịn vào chỗ rỉ máu ở hông. Qua những bãi cỏ úa mà ban ngày người ta thả bò vì không còn chỗ nào để thả. Qua nghĩa địa làng. Cô chạy đến nhà anh họ gõ cửa và òa khóc nức nở như thuở lên ba bị lũ trẻ trong làng ăn hiếp.
Trên đường từ chùa về, người bạn mà cũng là người anh họ tốt bụng của Phan, dặn đi dặn lại Mẫn: “Coi như mày nghe tin vợ bệnh, bỏ về, nhớ chưa. Con Phan nó nói, tao mà kể với mày chuyện nó làm người mẫu, nó tự tử ngay tức khắc. Hiểu chưa Mẫn? Nhớ nha. Thề với tao nha. Tao nói vậy cũng vì vợ chồng mày”.
Mẫn về, ghì lấy vợ và khóc. Thôi thì không tu kiểu tinh tấn được, anh sẽ đốn ngộ nhờ một cơ duyên nào đó vậy. Ai kêu gì Mẫn cũng làm. Chuyện vẽ vời đã cắp nón bỏ đi khỏi nỗi nhớ của Mẫn. Vậy mà một đêm, Mẫn xoa hông vợ và khóc.
– Sao anh khóc vậy?
– Anh thương em quá – Mẫn khóc òng ọc.
Mẫn đã quên lời thề với người anh họ của Phan. Phan nằm yên như một tảng đá. Mẫn tưởng Phan buồn ngủ. Một lúc sau, Mẫn ngủ thiếp đi sau mấy ngày liên tục giẫy cỏ mướn.
Ngủ sâu thường dậy sớm. Mẫn mở mắt nhìn qua khe liếp thấy trời còn tôi tối. Mẫn nghiêng người qua, Phan không còn trên giường. Thằng bé cũng không có trên chiếc giường nhỏ do Mẫn “độ” lại từ giường của bà nội. Một cơn ớn lạnh chạy dọc xương sống Mẫn. Mẫn bật đèn. Trên chiếu, chỗ Phan nằm, vương mấy sợi tóc. Mẫn sờ tay, thấy còn ấm. Mùi hương ngòn ngọt, nồng nồng của Phan còn đó. Cơn ớn lạnh chạy vào tim Mẫn. Mẫn phát hiện cửa mở, anh đẩy vội chiếc Lifan cũ kỹ ra miếng sân bé tí nhão nhoét vì nước mưa. Mẫn khát quá, quay vô nhà uống miếng nước trước khi đi tìm vợ và con. Dưới cái chai đựng nước có một tờ giấy, mấy dòng chữ viết vội nhưng rất đẹp, như nét chữ ngày nào Phan và Mẫn trình bày cho tờ báo tường của lớp: “Mẫn ơi, em không xứng đáng với anh. Em có lỗi với anh. Em không tự tử đâu, lý trí em mạnh hơn anh. Em sẽ ở một nơi mà anh không thể tìm ra, em sẽ nuôi con tử tế. Khi nào nhớ anh đến mức không chịu nổi nữa, em sẽ về với anh”.
Mẫn phóng chiếc Lifan cùn ra quốc lộ, gặp ai cũng hỏi thăm. Mẫn sục khắp làng mình, cả các làng bên cạnh. Mẫn đến từng nhà bà con của Phan mà Mẫn biết. Thời đó chưa có điện thoại di động, Mẫn mượn điện thoại bàn gọi cho tất cả người thân, bạn bè của cả hai người. Phan như bốc hơi ra khỏi cuộc đời này. Mẫn ôm ngực, tim anh đập liên hồi cho bao nhiêu đổ vỡ, mất mát.
Hai mươi mấy năm qua, Phan chưa bao giờ đi ra khỏi đời Mẫn.
Sau khi không còn nước mắt để khóc, Mẫn bó tấm chiếu có dư hương ngòn ngọt, nồng nồng của vợ, cho vào cái túi nhựa và treo trong buồng. Ban ngày Mẫn đi làm “bá nghệ”, tối Mẫn vẽ. Có khi Mẫn vẽ đến sáng mà không biết mệt. Vẽ cho ngược gió. Vẽ cho trái mùa. Vẽ cho tàn rụng. Vẽ cho rời ruỗng. Vẽ cho phai tróc. Vẽ về tuổi thơ. Vẽ nát thời trai. Vẽ tới mờ mịt. Vẽ rách chân mây. Bạn cũ ở Sài Gòn ra chơi, đem tranh của Mẫn về triển lãm, bán cho khách xa gần. Tiền bán tranh, Mẫn gửi hết vào ngân hàng. Đợi ngày Phan và con trở về. Phan sẽ trở về, Mẫn nghĩ.
Trong số tranh mà Mẫn vẽ trong mê phờ, rã rạc, có bốn bức anh không cho ai động đến. Bức thứ nhất vẽ Phan trong chiếc áo dài màu cà rốt, ngượng nghịu đứng bên cái bàn nước sứt sẹo chào khách hôm mẹ Mẫn làm mâm cơm “đám cưới”. Người Phan hơi ngả sang bên trái, đoan trang đến lạ. Bức thứ hai vẽ mẹ của Mẫn mặc chiếc áo màu tro lỗi mốt nghe đâu của bà ngoại cho lúc sinh thời, được Mẫn trộn màu mờ đi, nhìn qua con dâu trong cái ngày trọng đại, đôi mắt hạnh phúc đến sững sờ. Bức thứ ba cũng vẽ mẹ Mẫn đôi mắt lạc thần, nằm nghiêng trên giường, người héo quắt, khung nhà và hậu cảnh tối. Xem bức tranh này, người ta như nghe tiếng sự sống đang róc rách rời bỏ thân xác của chủ nhân. Đó chính là buổi chiều Mẫn đang nhậu chạy về khi nghe vợ nói mẹ yếu quá. Bức tranh thứ tư rất đặc biệt, Mẫn vẽ cảnh vợ vừa rặn đẻ xong, chưa kịp mặc lại quần áo, cái bụng tóp, thằng bé con Mẫn là nhúm thịt nhăn nheo bết máu trong hai bàn tay cô y sĩ. Đó là cảnh thật mấy chục năm trước, khi vì một lý do nào đó, không ai ngăn lại, Mẫn ngờ nghệch chạy thẳng vào phòng sinh của bệnh viện huyện. Nó ở trong não Mẫn, trong tim Mẫn. Bức tranh không gợi một cảm giác thô tục nào, bố cục và sắc độ của nó mang đến cho người ta một sự xúc động khôn tả, người xem như nghe được dư thanh tiếng kêu thét đau đớn và hạnh phúc của thiếu phụ và tiếng khóc ngơ ngác của một sinh linh đơn nhất vừa chào đời. Chỉ có bức thứ nhất được Mẫn sử dụng chất liệu sơn dầu, còn lại đều là loại chất liệu “lỗi thời” là bột màu với một cách hòa phối màu sắc lạ đến mức không thể diễn đạt thành lời, không thể chia sẻ. Thậm chí có những đêm thâu, Mẫn thử vẽ lần thứ hai ở những chất liệu khác nhưng đều thất bại. Một khách hàng Thái Lan đề nghị Mẫn bán bức tranh thứ tư với bất cứ mức giá nào, Mẫn lắc đầu.
Khi có tiền, Mẫn chuyển qua nghề chạy xe ôm tài tử, tối về vẽ. Từ khi có cái gọi là mạng xã hội, Mẫn dùng đủ thủ thuật tìm kiếm nhưng không thấy một vết bóng nào của Phan.
– Câu nói “Em không xứng đáng với anh” của Phan khiến em hạnh phúc tột cùng và cũng đau khổ đến tận đáy. Người nói ra câu đó phải là em, phải không anh Dũng? Em mong Phan trở về để em nói với Phan một câu là “Anh không xứng đáng với em” rồi sau đó Phan có bỏ em đi cũng được. Em muốn Phan phải nghe câu đó từ em dù chỉ một lần trong đời, anh Dũng à.
Tàu đến. Tôi và Mẫn cho nhau số điện thoại và chia tay. Trời lại mưa. Mẫn đưa tôi đến tận lối ra. Tôi quay lại, Mẫn nói:
– Anh Dũng à, em nghĩ Phan sẽ trở về.
Tôi gật đầu, vẫy tay và quay lưng bước lên tàu rất nhanh để Mẫn không nhìn thấy mắt tôi cũng rân rấn.
Khi tôi chuẩn bị xuống ga Hàng Cỏ, một bà cụ đồng hành móm mém hỏi tôi:
– Này chú, tôi đáng tuổi mẹ chú, tôi hỏi khí không phải, chú bỏ quá cho.
– Dạ, có gì không cô? Cô cứ hỏi ạ – Tôi lễ phép.
– Suốt từ cái ga miền Trung ra tới đây, chú cứ lẩm bẩm “Phan sẽ trở về, Phan sẽ trở về…”, chú có sao không?
– Dạ, a…ư…d…ạ…
Đặng Ngọc Hùng | Báo Văn nghệ.vn – Gần hai tiếng đồng hồ nữa tàu đi Hà Nội mới dừng ở ga để nhận thêm khách, tôi ngả người ra ghế ở gian phòng chờ để đọc cuốn sách mỏng cho đỡ sốt ruột. Có tiếng gì chạy đều đều trên mái tôn của nhà để xe. Liền đó là một cơn mưa phi nước đại qua con phố ga. Ga gần núi. Cơn mưa từ trong đó nhoài ra.
Một người đàn ông dừng xe máy rất gấp ngay quầy bán thức ăn nhanh ở tiền sảnh. To con, nhìn từ sau cứ như một anh Tây ba lô với đôi vai như ách trâu. Tôi lấy làm tức cười vì sự so sánh quái lạ của mình và tiếp tục quan sát. Quần áo, mặt mày, tóc tai của anh ta ướt sũng. Quen quá. Ây da, nhớ rồi. Tôi đứng dậy:
– Chú Mẫn phải không? Chú Mẫn hồi đó ở chùa Châu Minh…
Đến lượt cái anh “Tây” to lừng lững mở to mắt nhìn tôi rồi nhoẻn một nụ cười thật thà không thể lộn với ai được:
– Chú Dũng, đúng là chú Dũng. Chú còn ở chỗ cũ không? Chú còn dạy học không?
– Chú vẫn ở chỗ cũ. Còn chuyện dạy thì cũng chán vì cái khoa của chú bây giờ gần như xã hội không cần nữa.
Những người cùng chờ tàu đều nhìn tôi và Mẫn. Một phần chúng tôi nói chuyện quá to một cách vô ý vô tứ. Một phần, có lẽ là vậy, do hai chúng tôi đều gọi nhau là chú. Để được tự nhiên, tôi kéo Mẫn xuống tam cấp để ra ngoài đường nói chuyện cho đã, có đốt thuốc lá cũng không ảnh hưởng đến ai. Trời tạnh nhanh, mát mẻ. Ra đến ngoài đường, tôi tiếp tục câu chuyện:
– Có lẽ khoa của mình sẽ bị đóng cửa, về hưu sớm chút cũng được. Còn Mẫn sao rồi…Nà, mình gọi nhau là anh em đi, mình hơn Mẫn cũng không nhiều tuổi lắm, gọi chú nghe xa cách quá. Đồng ý nha.
Chúng tôi bắt tay. Mẫn nhìn xa xăm qua đám mía, về phía rặng núi có mây mù như khói phía núi Ông:
– Dạ, chuyện dài lắm chú… à anh Dũng ơi… Buồn… Không biết sao nữa.
– Mẫn lên ga làm gì?
– Dạ, chờ đón một khách quen từ Sài Gòn ra. Tự nhiên thích cái nghề xe ôm, có khi đưa khách tới nơi mà quên lấy tiền. Không ràng buộc vào ai cả, không bị áp lực thời gian, lại được lang thang trên đường.
– Mẫn hoàn tục gần ba chục năm rồi phải không?
– Chính xác là hai bảy năm. Trải qua đủ thứ nghề.
Mẫn là một trong những chú tiểu ở cái chùa đối diện nhà tôi. Ngôi chùa đó vốn là một tịnh thất của ông cư sĩ tên Khâm, người gốc Quảng Nam vào khai phá và tạo dựng. Theo cha mẹ tôi thì sau đó hai vợ chồng ông không còn tu tại gia nữa và tịnh thất trở thành chùa. Tôi nhớ pháp danh của ông là Thích Thiện Khâm. Hồi tôi học lớp 4, lớp 5 gì đó thì hai ông bà nối nhau viên tịch. Giáo hội cử một ông đại đức về tiếp quản, trụ trì ngôi chùa. Từ đó, chùa liên tục có các chú tiểu đến tu tập chứ không còn u tịch như thời thầy Thiện Khâm. Mẫn có lẽ là chú tiểu lớn tuổi nhất trong số các chú tiểu hồi ấy. Tôi nghe nói Mẫn đã có vợ, có con. Có thời gian, tôi nghe nói Mẫn hoàn tục. Rồi bỗng đâu thời gian sau, lại thấy Mẫn xuất hiện ở chùa, đôi mắt u uẩn như màu nước sông mùa lũ. Có lần, vì quá tò mò, tôi hỏi chuyện Mẫn thì được biết con Mẫn bị bệnh nặng, phải nhập viện, gia cảnh khó khăn quá nên Mẫn ra đời để đi làm mướn kiếm tiền phụ vợ. Hoàn cảnh và tâm tính đó, khó tu lắm, tôi nghĩ vậy. Từ đó, dù thương Mẫn nhưng tôi không còn trao đổi với Mẫn về cuốn Pháp bảo đàn kinh của Huệ Năng nữa vì nghĩ đường tu cũng có chữ duyên, kinh kệ chỉ là phương tiện.
Lúc nào Mẫn cùng buồn buồn. Má tôi nói Mẫn vẽ đẹp lắm. Tôi ngạc nhiên. Má tôi kể thầy trụ trì khoe Mẫn là tay ngang mà vẽ như họa sĩ, nhất là tranh phật thoại, vẽ trên tường mà không cần chia khung, lấy tỉ lệ hay đánh dấu trước gì cả. Cứ bắt thang lên mà vẽ và tô màu. Mấy hôm sau, do không thể vào trai phòng của các chú tiểu nên tôi lững thững vào nhà tổ thắp nhang. Ở đây không có tranh Phật thoại nào. Nhưng toàn bộ mảng tường lớn là bức tranh Đạt Ma Sư Tổ quẩy cây gậy trúc, đi trên đường con đường hoa cỏ mà như đang vân du. Lạ một điều là tôi thấy đôi mắt buồn buồn của Mẫn lại có gì đó giống đôi mắt uy mãnh của đức Đạt Ma. Tôi chỉ nghĩ vậy nhưng không nói với ai.
Một bữa tôi đi dạy về thì thấy má tôi đang lể cho Mẫn. Nghe tiếng Mẫn nghèn nghẹt, một biểu hiện đặc trưng của cảm cúm. Biết các chú tiểu bên chùa sống kham khổ lắm, tôi vù ngay ra hiệu thuốc mua một ít thuốc cảm về đưa cho Mẫn. Má tôi nói Mẫn coi to xác vậy mà yếu lắm, hay ngã bệnh. Má tôi nói thêm là hồi nãy, lúc lể và đánh gió cho Mẫn, má tôi nghe Mẫn khóc, hay là Mẫn tủi thân vì bệnh mà không có ai chăm, mấy chú tiểu độc thân thì khác, còn Mẫn thì từng có vợ…Tôi nói rất ư là lý thuyết, rằng đã đi tu thì vô úy, bệnh cảm ăn thua gì. Nhưng tối đó, do mất ngủ, tôi nằm nghĩ miên man và tự hỏi biết đâu Mẫn khóc vì một lý do gì đó.
Cho đến môt ngày, không thấy Mẫn, tôi hỏi thì được thầy trụ trì cho hay Mẫn hoàn tục lại rồi. Tôi nghĩ, thôi, Mẫn về lại đời để làm người chồng, người cha tốt cũng coi như là tu nhà.
Tôi mời Mẫn một điếu Craven đỏ nữa.
– Vợ chồng sống ổn chứ Mẫn?
Mẫn phun khói vào giàn mồng tơi của ngôi nhà ven đường, không nói gì. Tôi thấy ngại nên cũng im lặng. Ồ, một giọt nước mắt ứa ra, Mẫn đưa bàn tay rám nắng quẹt, nhưng nhiều giọt nước mắt khác lại ứa ra từ đôi mắt buồn.
– Anh xin lỗi, thật lòng, đừng nói gì nữa Mẫn, thôi em – tôi vỗ vai Mẫn.
– Dạ, để em kể cho anh nghe – Mẫn rít sâu một hơi thuốc, nước mắt đầm đìa – Hôm nay tự nhiên gặp anh ở đây như là cái duyên, kể cho anh nghe, em cũng thấy nhẹ lòng chút nào.
Mẫn lớn lên mà không biết cha mình là ai. Nhìn nét mặt buồn buồn của mẹ, Mẫn cũng không bụng dạ nào mà hỏi mẹ điều đó. Nhà nghèo nhưng vòng tay của mẹ luôn ấm. Mẹ Mẫn làm miếng ruộng nhỏ và đi làm mướn khắp làng vừa đủ để hai mẹ rau cháo qua ngày. Từ nhỏ, Mẫn đã vẽ rất đẹp. Tự nhiên Mẫn biết vẽ, không cần ai chỉ dạy. Tốt nghiệp cấp ba, Mẫn thi đậu trung cấp mỹ thuật. Học được một năm, Mẫn bỏ học vì gia cảnh quá khó khăn. Vả lại, với Mẫn, những kiến thức lý thuyết chừng đó là đủ. Chẳng hạn, khi học luật xa gần, Mẫn phát hiện trước khi học, cái cảm giác đã có ở mình.
Mẹ Mẫn tự nhiên ngày càng yếu đi, không có tiền đi khám nên không biết bị bệnh gì. Một hôm, mẹ chép miệng: Giá mà có đứa con gái nào không chê nhà mình nghèo, chấp nhận lấy con thì mẹ hạnh phúc biết mấy. Mẫn ứa nước mắt, nhớ lại ánh mắt của Phan, cô bạn cùng lớp thời cấp ba, từng có với nhau những ngày chung đường đi học, những câu chuyện vụng về nhưng rất đỗi thân tình. Mẫn thích Phan lắm nhưng cảm giác tủi phận không cho phép Mẫn mở miệng. Phan hiền hậu, dễ nhìn, nhà thuộc loại khá trong làng. Trằn trọc mấy đêm, Mẫn liều đón đường Phan ở gần một đại lý thuốc nông nghiệp để cùng đi một quãng qua đập nước và ngỏ lời. Phan nhìn xuống, mặt như có lửa. Trời chuyển mưa, chạng vạng rất nhanh. Phan để tay mình trong tay Mẫn, cả hai đều cảm nhận sức nóng khủng khiếp của cái siết nhẹ mà tê dại cả người.
Phan trót có mang, mẹ Mẫn làm mâm cơm, mời một vài người trong họ và xóm giềng đến chia vui. Gia đình Phan không chấp nhận Mẫn nên không có chuyện đám cưới. Họ từ mặt con gái. Phan yêu Mẫn, thương mẹ chồng nhưng buồn buồn. Nỗi buồn từ đôi mắt vợ chảy qua mắt chồng. Mẫn hạnh phúc vì được Phan yêu và hi sinh, nhưng thấy vợ buồn, Mẫn buồn lắm. Món nợ này đến kiếp nào mới trả nổi, nhiều lần Mẫn tự hỏi mình như vậy.
Đứa con ra đời, gia đình càng thêm túng thiếu. Mẫn đi vẽ truyền thần, vẽ quảng cáo… nhưng vì làm công cho người ta và công việc bữa đực bữa cái nên thu nhập chẳng bao nhiêu. Mẫn không có vốn để thầu. Mẹ Mẫn ngày càng yếu, lúc nào cũng như lả đi. Đã vậy, mỗi khi máu nghệ sĩ trỗi dậy, Mẫn không lấy tiền công khi vẽ cho người ta. Trong Mẫn luôn bừng bừng một cơn sốt vẽ một bức tranh để đời. Một bức tranh nghệ thuật. Một bức tranh mang phong cách Mẫn. Cùng với cơn sốt sáng tạo trong Mẫn là cơn sốt mấy ngày chưa dứt của mẹ Mẫn. Chiều đó, Mẫn đi dựng mấy tấm biển quảng cáo và được người ta mời nhậu. Đang thao thao bất tuyệt về nghệ thuật thì có người khều vai, Mẫn quay ra và thấy Phan với vẻ mặt hoảng hốt. Mẫn lảo đảo bước ra:
– Có chuyện gì vậy em? Anh chơi chút nữa về ngay.
– Anh, mẹ đi ngoài phân đen, nói không thành tiếng, em lo quá.
– Em về trước đi, chút xíu anh về mà. Nha.
Khi Mẫn được một người bạn chở về là lúc Phan đang cho quần áo, đồ đạc vào một cái túi vải.
– Làm gì vậy Phan?
– Phải đưa mẹ đi bệnh viện ngay bây giờ anh à.
Do có rượu ngà ngà nên Mẫn ngồi sau ôm mẹ, Phan điều khiển chiếc xe máy Lifan mua trả góp chạy liêu xiêu trên đường quê. Thật đau đớn khi bệnh viện không cứu được mẹ Mẫn. Hóa ra bà bị sốt xuất huyết. Xung quanh nhà bụi rậm um tùm, muỗi vo ve suốt ngày. Không bao giờ Mẫn quên được câu của bác sĩ: “Chúng tôi lấy làm tiếc. Cô chuyển qua xuất huyết nội mấy hôm rồi, người lại suy nhược. Giá mà hai em đưa cô đến sớm hơn…”.
Giá mà hai em đưa cô đến sớm hơn. Câu nói thật thà của người bác sĩ như nhát búa bổ thẳng vào đầu Mẫn. Mẫn bỏ ăn suốt một tuần. Anh ném hết chỗ bột màu sơn, cọ… mà bạn học cũ từ thành phố ra cho để nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật ở anh. Anh ném hết. Anh im lặng. Suốt cả tuần mẹ anh ốm, anh gần như đi suốt ngày, thỉnh thoảng sờ tay lên trán mẹ với vài câu hỏi thăm vội vàng. Anh không nghĩ bệnh tình của mẹ lại trầm trọng như vậy. Chỉ có Phan, một tay Phan thuốc thang, cháo sữa, bồng ẵm. Sau đó Mẫn khóc. Khóc một tuần. Trong vòng tay vợ. Mẫn khóc như những cơn mưa mùa áp thấp nhiệt đới. Tiếp đó là những ngày rống rỗng. Mẹ yêu thương Mẫn, Mẫn yêu thương mẹ biết nhường nào.
Sau những ngày im lặng như một cái bóng, Mẫn nói với Phan:
– Em tha lỗi cho anh, chắc anh đi tu để sám hối với những gì đã gây ra cho mẹ và cho em.
Phan im lặng, cúi xuống. Như cái buổi chạng vạng mấy năm trước nơi cái đập nước giữa làng, Phan nắm tay chồng, vẫn với sức nóng khủng khiếp của ngày Mẫn ngỏ lời yêu.
– Em yêu anh, nên em tôn trọng sự lựa chọn của anh. Em lo cho con được. Em chỉ muốn nói một điều là anh có làm chủ được tâm mình không? Anh tốt và trong sáng, em yêu anh ở điểm đó, như hồi đi học anh nhất quyết không chịu chép tờ giấy nháp môn toán của các bạn giỏi toán trong lớp và chấp nhận thi lại. Anh nghĩ gì nói đó, em thích cái tính này của anh. Nhưng anh ít có khả năng kiềm chế. Em hay nghe thầy ở chùa
Sơn Bình làng mình giảng tâm viên ý mã. Em lo cho anh. Em cũng muốn nói là khi anh là người của Phật thì em vẫn yêu anh.
Mẫn như ngây dại khi nghe vợ nói. Phan thường ít nói. Vậy mà hôm nay vợ anh nói dài và hay như vậy.
Nhưng Mẫn vẫn đi tu.
– Em có người bạn là anh con bác ruột của vợ em, tốt bụng lắm. Mấy lần em hoàn tục mà anh biết là mấy lần bạn ấy đến tận chùa báo con em bệnh nặng, vợ em lại túng quẫn, vậy là em nhào ra đời làm đủ thứ việc mấy tháng rồi đi tu trở lại.
– Đứng lâu mỏi chân, mình vào quán làm ly cà phê đi Mẫn.
– Cám ơn anh nhưng em đau bao tử triền miên, có chất kích thích càng đau dữ dội. Với lại em mới ngồi xe máy cả mấy chục cây số, giờ đi qua đi lại như vầy cho máu huyết lưu thông.
– Mẫn kể tiếp đi.
Một buổi sáng sớm, em còn nhớ như in là đang đi bộ tập thể dục ở con đường hẻm trước chùa, anh con bác của Phan đến báo tin. Lần này, em biết em tâm viên ý mã thực sự. Hai mẹ con Phan nằm viện. Có điều…
Mẫn khóc nấc lên. Gần hết cái tuổi tri thiên mệnh, tôi biết là cứ để Mẫn khóc, cho Mẫn khóc rốt ráo như suối lũ rửa trôi những vết buồn thương cũ vì đôi khi nỗi buồn đau lại giàu tính người hơn dũng khí. Có khi khóc lại làm lành đau thương nhanh hơn. Mẫn quẹt nước mắt, xin tôi điếu thuốc và kể tiếp.
Con Mẫn bị gãy chân do ngã xuống cái hố mà những người làm đường chưa lấp lại. Phan không chạy đâu ra tiền. Trời hạn bà chằn, hoa màu chết rũ. Bí quá, Phan chạy về vay tiền cha mẹ mình. Không những không mượn được tiền, Phan còn bị nhiếc móc, mai mỉa đau đớn. “Mày mở mắt ra chưa?”, cha Phan nói.
Lúc đó, có người đàn bà quen cùng làng đến rỉ tai Phan: Con trai nhà ông Mạnh đưa mấy bạn từ Sài Gòn ra chơi. Họ cần một người ngồi làm mẫu vẽ loại tranh nghệ thuật không mặc quần áo gì đó, ngồi một chút thôi là được hai triệu. Hai triệu hồi ấy lớn lắm, đủ để mua mấy loại thuốc ngoài danh mục cho con, đong gạo, mua sữa tẩm bổ cho thằng bé suy dinh dưỡng… Tụi nó thấy Phan một hai lần gì đó ở tiệm tạp hóa, tụi nó nói thích Phan ngồi làm mẫu.
Hai triệu. Một phần tư số đó mà cha mẹ Phan còn không cho Phan mượn. Hai triệu. Phan đi đến quyết định, nhận đặt cọc một triệu. Đầu hôm Phan đến, làm theo lời hướng dẫn của đám “họa sĩ”. Ngượng chín mặt nhưng phải liều. Chưa bao giờ Phan chịu để chồng vẽ một bức tranh khỏa thân cả. Bao nhiêu lần Mẫn năn nỉ trong tiếng yêu, Phan cũng đều từ chối. “Ngượng lắm anh, em cắn lưỡi bây giờ đó”, Phan đỏ mặt trong bóng đêm. Vậy mà…hai triệu và con đang gãy chân. Phan đỏ mặt dưới ánh đèn sáng quắc trong ngôi biệt thự của nhà giàu mới nổi. Phan thấy máu như sôi trong người mình, như muốn xé mao mạch mà tràn ra. Phan nuốt ngược nước mắt. Nhưng dường như đám “họa sĩ” kia lại thấy nét rầu rầu với đôi môi mím chặt ở Phan có cái gì đó hấp dẫn.
Lúc đầu, tụi nó cũng nhìn Phan và vẽ. Bốn thằng đều vẽ. Rượu bia rót tràn. Tiếng cười nói bắt đầu nghiêng nghiêng. Rồi một thằng dừng vẽ, đến gần và ve vuốt vai Phan. Anh mắt Phan bớt đi nét rầu rầu. Một thằng khác đi ra phía sau và bất ngờ ôm Phan, nồng nặc mùi rượu.
– Bỏ tôi ra – Phan nói nhỏ nhưng dứt khoát.
Thằng nồng nặc rượu ghì chặt hơn, rồi nới lỏng và bất ngờ đưa tay sờ lên ngực Phan, cười sằng sặc: “Đúng là gái một con. Nghe nói chồng em đi tu phải không. Đúng là thằng…Đi với tụi anh đêm nay, cát- xê mười triệu”.
Cách chỗ Phan ngồi có một cái bàn tròn thấp, trên có một dĩa thanh long đang ăn dở, một con dao. Phan nhào tới chụp lấy con dao, quơ về phía thằng nồng nặc rượu. Một tiếng ối. Mấy thằng khác xô lại, chụp tay cầm dao của Phan và giằng co. Thằng nồng nặc rượu bị đâm một nhát nữa ở bả vai. Nhưng Phan cũng bị một thằng khác bóp vào tay cầm dao và giật mạnh, đầu mũi dao quẹt sướt hông của Phan. Máu rịn ra. Một nguồn năng lượng từ đâu trào lên trong Phan, cô khỏe như một con hổ. Cầm chắc con dao, Phan lao về phía chỗ để quần áo, quắp gọn quần áo trong tay còn lại và phóng ra ngoài.
– Ê, con kia, mày chạy đi đâu – đám đàn ông dợm chân chạy theo, la lên.
– Tụi mày đụng tới tao, tao đâm chết liền, tao la lên tụi mày hiếp dâm.
Cả bọn sững lại và tỉnh rượu. Nó la lên là chết cả đám.
Phan chạy trong đêm tối, đến một bụi rậm thì dừng lại mặc quần áo. Rồi chạy qua những vườn thanh long xen lẫn ruộng lúa héo vàng. Con dao trong tay, Phan chạy, người lảo đảo vì một tay phải vịn vào chỗ rỉ máu ở hông. Qua những bãi cỏ úa mà ban ngày người ta thả bò vì không còn chỗ nào để thả. Qua nghĩa địa làng. Cô chạy đến nhà anh họ gõ cửa và òa khóc nức nở như thuở lên ba bị lũ trẻ trong làng ăn hiếp.
Trên đường từ chùa về, người bạn mà cũng là người anh họ tốt bụng của Phan, dặn đi dặn lại Mẫn: “Coi như mày nghe tin vợ bệnh, bỏ về, nhớ chưa. Con Phan nó nói, tao mà kể với mày chuyện nó làm người mẫu, nó tự tử ngay tức khắc. Hiểu chưa Mẫn? Nhớ nha. Thề với tao nha. Tao nói vậy cũng vì vợ chồng mày”.
Mẫn về, ghì lấy vợ và khóc. Thôi thì không tu kiểu tinh tấn được, anh sẽ đốn ngộ nhờ một cơ duyên nào đó vậy. Ai kêu gì Mẫn cũng làm. Chuyện vẽ vời đã cắp nón bỏ đi khỏi nỗi nhớ của Mẫn. Vậy mà một đêm, Mẫn xoa hông vợ và khóc.
– Sao anh khóc vậy?
– Anh thương em quá – Mẫn khóc òng ọc.
Mẫn đã quên lời thề với người anh họ của Phan. Phan nằm yên như một tảng đá. Mẫn tưởng Phan buồn ngủ. Một lúc sau, Mẫn ngủ thiếp đi sau mấy ngày liên tục giẫy cỏ mướn.
Ngủ sâu thường dậy sớm. Mẫn mở mắt nhìn qua khe liếp thấy trời còn tôi tối. Mẫn nghiêng người qua, Phan không còn trên giường. Thằng bé cũng không có trên chiếc giường nhỏ do Mẫn “độ” lại từ giường của bà nội. Một cơn ớn lạnh chạy dọc xương sống Mẫn. Mẫn bật đèn. Trên chiếu, chỗ Phan nằm, vương mấy sợi tóc. Mẫn sờ tay, thấy còn ấm. Mùi hương ngòn ngọt, nồng nồng của Phan còn đó. Cơn ớn lạnh chạy vào tim Mẫn. Mẫn phát hiện cửa mở, anh đẩy vội chiếc Lifan cũ kỹ ra miếng sân bé tí nhão nhoét vì nước mưa. Mẫn khát quá, quay vô nhà uống miếng nước trước khi đi tìm vợ và con. Dưới cái chai đựng nước có một tờ giấy, mấy dòng chữ viết vội nhưng rất đẹp, như nét chữ ngày nào Phan và Mẫn trình bày cho tờ báo tường của lớp: “Mẫn ơi, em không xứng đáng với anh. Em có lỗi với anh. Em không tự tử đâu, lý trí em mạnh hơn anh. Em sẽ ở một nơi mà anh không thể tìm ra, em sẽ nuôi con tử tế. Khi nào nhớ anh đến mức không chịu nổi nữa, em sẽ về với anh”.
Mẫn phóng chiếc Lifan cùn ra quốc lộ, gặp ai cũng hỏi thăm. Mẫn sục khắp làng mình, cả các làng bên cạnh. Mẫn đến từng nhà bà con của Phan mà Mẫn biết. Thời đó chưa có điện thoại di động, Mẫn mượn điện thoại bàn gọi cho tất cả người thân, bạn bè của cả hai người. Phan như bốc hơi ra khỏi cuộc đời này. Mẫn ôm ngực, tim anh đập liên hồi cho bao nhiêu đổ vỡ, mất mát.
Hai mươi mấy năm qua, Phan chưa bao giờ đi ra khỏi đời Mẫn.
Sau khi không còn nước mắt để khóc, Mẫn bó tấm chiếu có dư hương ngòn ngọt, nồng nồng của vợ, cho vào cái túi nhựa và treo trong buồng. Ban ngày Mẫn đi làm “bá nghệ”, tối Mẫn vẽ. Có khi Mẫn vẽ đến sáng mà không biết mệt. Vẽ cho ngược gió. Vẽ cho trái mùa. Vẽ cho tàn rụng. Vẽ cho rời ruỗng. Vẽ cho phai tróc. Vẽ về tuổi thơ. Vẽ nát thời trai. Vẽ tới mờ mịt. Vẽ rách chân mây. Bạn cũ ở Sài Gòn ra chơi, đem tranh của Mẫn về triển lãm, bán cho khách xa gần. Tiền bán tranh, Mẫn gửi hết vào ngân hàng. Đợi ngày Phan và con trở về. Phan sẽ trở về, Mẫn nghĩ.
Trong số tranh mà Mẫn vẽ trong mê phờ, rã rạc, có bốn bức anh không cho ai động đến. Bức thứ nhất vẽ Phan trong chiếc áo dài màu cà rốt, ngượng nghịu đứng bên cái bàn nước sứt sẹo chào khách hôm mẹ Mẫn làm mâm cơm “đám cưới”. Người Phan hơi ngả sang bên trái, đoan trang đến lạ. Bức thứ hai vẽ mẹ của Mẫn mặc chiếc áo màu tro lỗi mốt nghe đâu của bà ngoại cho lúc sinh thời, được Mẫn trộn màu mờ đi, nhìn qua con dâu trong cái ngày trọng đại, đôi mắt hạnh phúc đến sững sờ. Bức thứ ba cũng vẽ mẹ Mẫn đôi mắt lạc thần, nằm nghiêng trên giường, người héo quắt, khung nhà và hậu cảnh tối. Xem bức tranh này, người ta như nghe tiếng sự sống đang róc rách rời bỏ thân xác của chủ nhân. Đó chính là buổi chiều Mẫn đang nhậu chạy về khi nghe vợ nói mẹ yếu quá. Bức tranh thứ tư rất đặc biệt, Mẫn vẽ cảnh vợ vừa rặn đẻ xong, chưa kịp mặc lại quần áo, cái bụng tóp, thằng bé con Mẫn là nhúm thịt nhăn nheo bết máu trong hai bàn tay cô y sĩ. Đó là cảnh thật mấy chục năm trước, khi vì một lý do nào đó, không ai ngăn lại, Mẫn ngờ nghệch chạy thẳng vào phòng sinh của bệnh viện huyện. Nó ở trong não Mẫn, trong tim Mẫn. Bức tranh không gợi một cảm giác thô tục nào, bố cục và sắc độ của nó mang đến cho người ta một sự xúc động khôn tả, người xem như nghe được dư thanh tiếng kêu thét đau đớn và hạnh phúc của thiếu phụ và tiếng khóc ngơ ngác của một sinh linh đơn nhất vừa chào đời. Chỉ có bức thứ nhất được Mẫn sử dụng chất liệu sơn dầu, còn lại đều là loại chất liệu “lỗi thời” là bột màu với một cách hòa phối màu sắc lạ đến mức không thể diễn đạt thành lời, không thể chia sẻ. Thậm chí có những đêm thâu, Mẫn thử vẽ lần thứ hai ở những chất liệu khác nhưng đều thất bại. Một khách hàng Thái Lan đề nghị Mẫn bán bức tranh thứ tư với bất cứ mức giá nào, Mẫn lắc đầu.
Khi có tiền, Mẫn chuyển qua nghề chạy xe ôm tài tử, tối về vẽ. Từ khi có cái gọi là mạng xã hội, Mẫn dùng đủ thủ thuật tìm kiếm nhưng không thấy một vết bóng nào của Phan.
– Câu nói “Em không xứng đáng với anh” của Phan khiến em hạnh phúc tột cùng và cũng đau khổ đến tận đáy. Người nói ra câu đó phải là em, phải không anh Dũng? Em mong Phan trở về để em nói với Phan một câu là “Anh không xứng đáng với em” rồi sau đó Phan có bỏ em đi cũng được. Em muốn Phan phải nghe câu đó từ em dù chỉ một lần trong đời, anh Dũng à.
Tàu đến. Tôi và Mẫn cho nhau số điện thoại và chia tay. Trời lại mưa. Mẫn đưa tôi đến tận lối ra. Tôi quay lại, Mẫn nói:
– Anh Dũng à, em nghĩ Phan sẽ trở về.
Tôi gật đầu, vẫy tay và quay lưng bước lên tàu rất nhanh để Mẫn không nhìn thấy mắt tôi cũng rân rấn.
Khi tôi chuẩn bị xuống ga Hàng Cỏ, một bà cụ đồng hành móm mém hỏi tôi:
– Này chú, tôi đáng tuổi mẹ chú, tôi hỏi khí không phải, chú bỏ quá cho.
– Dạ, có gì không cô? Cô cứ hỏi ạ – Tôi lễ phép.
– Suốt từ cái ga miền Trung ra tới đây, chú cứ lẩm bẩm “Phan sẽ trở về, Phan sẽ trở về…”, chú có sao không?.
– Dạ, a…ư…d…ạ…
19/12/2024
Đặng Ngọc Hùng
Theo https://vanvn.vn/