Truyện ngắn của hội viên mới Lê Thị Kim Sơn ở Gia Lai

Truyện ngắn của hội viên mới
Lê Thị Kim Sơn ở Gia Lai

Tác giả Lê Thị Kim Sơn sinh năm 1986, hiện là giáo viên mỹ thuật ở thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai.
Tác phẩm của Lê Thị Kim Sơn đã xuất bản: Hoa nắng Tây Nguyên (Tản văn) – NXB Hồng Đức, 2020; Hẹn yêu (Tập truyện ngắn) – NXB Văn học – Sbooks, 2020; Những chiếc sừng xinh đẹp (Truyện thiếu nhi) – Nxb Kim Đồng, 2023; Cổ tích trưa (Tập truyện thiếu nhi) – Nxb Kim Đồng, 2024; Mùa xuân của mẹ (Tập truyện ngắn) – Nxb Hồng Đức, 2024.
Lê Thị Kim Sơn đã được nhận Tặng thưởng Truyện ngắn hay của Tạp chí Sông Hương 2020 với tác phẩm Giấc mơ lơ lửng; Giải Ba Cuộc thi sáng tác Văn xuôi chủ đề “Thành phố Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk – Những chặng đường phát triển”; Giải B Cuộc vận động sáng tác Truyện ngắn và ký với chủ đề “Người chiến sĩ Công an cơ sở, vì bản làng bình yên, vì nhân dân phục vụ”; Giải A Cuộc vận động sáng tác Văn học nghệ thuật với chủ đề “Lực lượng ngoại tuyến – Đổi mới và phát triển”; một số giải thưởng văn học tỉnh Gia Lai và các giải thưởng khác.
Bên cạnh là giáo viên mỹ thuật ở Gia Lai, Lê Thị Kim Sơn yêu thích và cặm cụi với con chữ. Viết được nhiều thể loại, ngoài viết cho lứa tuổi thiếu nhi cô còn có những tiểu thuyết dài hơi. Con đường sáng tác phía trước còn dài, với vốn sống dồi dào của mình, nếu tỉ mẩn và chăm chút câu chữ hơn nữa, trước sau gì Lê Thị Kim Sơn cũng sẽ có tác phẩm giá trị.
Nhà văn trẻ Lê Thị Kim Sơn vừa được kếp nạp Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam năm 2024.
TRƯƠNG ANH QUỐC giới thiệu
TIẾNG SÁO DỆT MỘNG
Những đầm đìa sương gió đó nào ai biết cho chăng? Mà có biết cũng chẳng để làm gì, bởi tự ta hiểu, tự dòng sông và chiếc đò này hiểu. Trăng nước mênh mông, lòng người cũng rộng ra như trăng gió, chỉ cần cây sáo này hiểu lòng ta là đủ. Than ôi, nghĩ vậy, nhưng nhiều lúc đâu phải chỉ có vậy, ta vẫn thấy lòng ta trống vắng một hình hài. Biết gửi những ai oán này vào đâu, tay bất chợt nâng ống sáo lên ngang môi, rồi cứ thế, cứ thế, ta và sáo hòa làm một, nhạc khúc nghiêng trời theo sóng cuốn đi thôi. Mộng một đời thật đơn giản, chỉ là ngày ngày thong dong thả lá thuyền con trên sông nước quen thuộc, thả một tay lưới mà đủ ăn thì dừng, chưa đủ thì lại thả tiếp. Ngày nào dư dả một chút thì cho cụ già bán củi xóm dưới hay đứa trẻ chăn trâu bên sông…
Gác tía lầu son. Gác tía lầu son để mà làm gì. Khi nghe tiếng sáo trầm bổng kia vọng lại, đêm khuya thanh vắng hương nhài ngọt ngào bức bối, yếm đào thong dong trong chăn ấm đệm êm. Nhớ thương tục lụy chưa từng vướng bận, đài các kiêu sa tháng năm chợt trở mình suy ngẫm. Ta vẫn nghĩ mình còn non dại trong vòng tay phụ mẫu, những ban mai lấp lánh ánh sương trong khu vườn đầy hoa thơm cỏ lạ, tiếng cười của ta trong veo như gieo ngọc. Ta được người đời kí thác một đường nước chảy trôi xuôi, được nâng niu yêu chiều trọn kiếp, sẽ trọn đời được bao bọc trong nhung lụa giàu sang. Ta cũng từng nghĩ vậy, cho đến khi nghe thấy tiếng sáo của người.
Nhắm mắt trôi theo tiếng sáo, ta có thể gặp người, ta có thể thấy người. Nhắm mắt ta có thể vẽ ra người, ngũ quan cân đối, mày sắc, mắt trong, mũi cao, mi rủ, đôi môi đầy đặn đỏ hồng, dáng hình mảnh dẻ thư sinh, ngươi là người mộng. Phải, chỉ có một người dung mạo thanh thoát bất phàm như thế mới có thể nhắm mắt thổi ra khúc sáo rung động đến vậy. Cả một vùng hồ lay động sóng nước, gió mềm êm ả, sương giăng khói tỏa chỉ để làm nền cho tiếng sáo len lỏi vào thinh không. Như mộng như thực. Nếu có thể họa được, ta sẽ họa lại chân dung của chàng, nhưng dường như bút mực cũng không thể tả được hết nét đẹp hoàn mĩ của chàng trong lòng ta cũng như tiếng sáo đang chơi vơi ngoài kia, không một nhạc khúc trần gian nào có thể hay bằng. Ta vén rèm trông ra, trăng sáng trong vời vợi, trăng tan trên sông, tan trong gió, trong sương và trong tiếng sáo huyền hoặc, ta cũng tan trong trăng, mặc nhiên hòa vào nhạc khúc kì ảo của đêm để dệt mộng. Kìa một lá thuyền trên mênh mông sông nước, kia một dáng người thanh thanh nho nhã, chỉ thấy được đôi tay cầm chiếc sáo nhỏ đưa ngang miệng, những cảm xúc giao hòa vào với nhau. Ta như đang đứng trước mặt chàng, đưa tay ra là có thể chạm vào chàng, nhưng ta không dám. Ta sợ những ảo ảnh như mặt nước lặng yên sẽ tan ra khi ta đưa tay ra để chạm vào, ta chỉ muốn đắm mình trong giấc mộng đẹp đẽ này.
Những giấc mộng triền miên khiến ta thương nhớ, cả ngày dài trông ngóng tiếng sáo của chàng.  Con người của ta thực tham lam, bây giờ chỉ lắng nghe thôi là không đủ, ta muốn được nhìn thấy chàng, ta muốn được gặp chàng. Ta thực muốn gặp chàng. Muốn gặp chàng. Muốn gặp chàng vô cùng.
Cái giờ khắc bốn mắt chạm nhau mới mãnh liệt, u oán làm sao. Ta hốt hoảng bởi ta không tin là thật, người mộng của ta, tiếng sáo Thiên Thai của ta, người tiên dung mạo bất phàm của ta sao lại là một tên đánh cá nghèo khổ xấu xí đến dường kia? Có phải là nhầm lẫn? Hay tạo hóa ngứa gan trêu đùa? Ta không tin, ngàn vạn lần không thể tin được, chỉ có cái dung mạo bất phàm trong tưởng tượng của ta mới có thể sánh với tiếng sáo mê hoặc nhường vậy. Kẻ đang khúm núm kia nhất định không thể là chàng được, nhất định không phải chàng.
– Người đâu, người đâu, mau… mau, mau lôi ngay cái kẻ hỗn xược bẩn thỉu kia đi. Đuổi ngay kẻ giả mạo kia đi cho ta. – Mị Nương mắt nhòe mờ một tầng nước, giọng hổn hển tức giận, hai tay đưa lên ôm ngực, miệng đào nghiến răng thét lớn.
– Bẩm công nương, đó chính là Trương Chi, hắn là người đánh cá chuyên thổi sáo mỗi đêm ven sông mà. Chính mắt thần và mọi người chung quanh đều thấy, nếu không tin, công nương có thể sai hắn thổi sáo lại cho người nghe. – Tên lính hầu áp người tới tới run lẩy bẩy, hắn không hiểu chuyện gì xảy ra khiến công nương hiền dịu nhà hắn tức giận đến vậy. Khi nhận được lệnh đi tìm người thổi sáo, hắn đã mừng thầm nắm chắc trong tay việc chắc chắn sẽ hoàn thành, hắn chắc chắn sẽ tìm được Trương Chi. Hắn âm ỉ vui vì mình sẽ được việc, và nhẩm tính xem mình có thể được thưởng gì nếu tên thuyền chài Trương Chi làm vui lòng công nương bằng một khúc sáo. Thế nên, hắn hoảng hốt khi thấy công nương nhà hắn nổi giận, mắt liễu
– Không phải, nhất định không phải hắn, hắn là kẻ giả mạo. – Mị Ngương lắc đầu nguầy nguậy, măt không muốn nhìn xuống kẻ xấu xí quê kệch đang run rầy quỳ mọp ở dưới kia.
– Bẩm công nương, chính là hắn. Nếu công nương không tin có thể sai hắn tấu lên một khúc không phải mọi chuyện sẽ hai năm rõ mười sao? – Tên quân hầu vẫn ngơ ngác, nhất quyết chứng thực cái điều mà hắn chắc chắn, hắn quay mặt lại hắng giọng. – Này, Trương Chi, ngươi còn chờ gì nữa, hãy rút sáo ra đi chứ.
Chàng trai đang quỳ dưới thềm ngần ngừ, gương mặt chàng khẽ ngẩng lên, chàng đưa tay rút cây sáo đang giắt bên hông ra đưa lên đôi môi dày rộng, gương mặt đen đúa thô kệch nhưng đôi mắt sáng rỡ như sao hoảng hốt. Mỵ Nương co rúm lại, trái tim bỗng thót lại như có ai đang bóp mạnh, nàng hoảng sợ, nếu tiếng sáo này thực sự là người đó, thực sự là người đó thì sao? Dường như cảm nhận được gì đó, chàng trai khẽ liếc đôi mắt mỏng về phía nàng, rồi như phải bỏng, chàng cụp mắt xuống, bàn tay to thô bè đang nâng niu cây sáo là vậy bỗng bóp chặt lại, cây sáo khẽ rắc một tiếng, nát hoàn toàn. Tiếng chàng mơ hồ vang lên trong sâu thẳm như từ nơi xa xăm nào vọng tới chứ không phải là từ dưới thềm vọng lên
– Là Trương Chi mạo nhận, ta không hề biết thổi sáo, ta chỉ là tên ngư phủ nghèo quanh năm bỉ biết chài lưới đánh cá. Ta không biết thổi sáo.
– Vậy sao ngươi lại có sáo? Cả vùng hồ rộng lớn này chỉ có ngươi sống trên sông, đêm đêm tiếng sáo vẳng bên sông. Dân quanh vùng cũng nói là ngươi thổi, hôm trước ta tới tra hỏi chính ngươi cũng tự nhận ngươi là người thổi sáo cơ mà. – Tên quân hầu trợn mắt, nghiến răng nhìn kẻ hèn mọn dưới thềm, hận không thể đạp kẻ phá đám kia vài đạp cho bõ ghét.
– Khúc sông đó quả là chỉ có mình ta đánh cá, ta quả thật cũng nghe có người thổi sáo. Ta cũng rất thích nghe tiếng sáo của người đó nên mới cố tình làm ra cây sáo này, định học tập người ta.
– Là ai? Là ai đã thổi sáo? Nhất định là một chàng công tử hào hoa có phải không? – Mỵ Nương như người tỉnh dậy từ trong mộng, nàng nhỏm người như muốn chồm sang gần tên hèn mọn kia, nàng thật muốn được nghe hắn ta tả lại người mộng của nàng.
– Ta quả thật bận rộn vì kiếm sống nên vẫn chưa được gặp người, thành ra muốn học mà vẫn chưa học được.
– Đuổi hắn ta ra, đuổi hắn ta đi, nhanh lên. Tiếng Mỵ Nương gấp gáp, nước mắt tràn mi lập tức quay người dời gót nhanh như chạy trốn vào phủ viện phía sau, mặc cho người dưới thềm ngơ ngẩn nhìn theo bóng lưng nàng.
Trăng nước lặng lờ, sóng vẫn lăn tăn in bóng lầu son, ánh nến ánh đèn rọi sáng một vùng sông nước đìu hiu. Gió quẩn lại, tiếng côn trùng nỉ non ai oán, tiếng ếch nhái vang lên đều đặn như một bản hợp ca, vài tiếng quẫy đuôi của một con cá nào đó quẩn lên đớp trăng rồi đêm dần lặng lại. Lá thuyền cứ trôi lơ lửng, không phương hướng, một bóng người nằm lặng im trong đêm tĩnh mịch, đôi mắt sáng người hướng lên bầu trời đêm như muốn tìm kiếm phương hướng, rồi lại nặng nề khép mắt lại. Chàng lắc đầu thật mạnh khiến cho lá thuyền hơi đung đưa chao đảo, nhưng ánh mắt đấy vẫn đọng trong đầu chàng không thể văng ra được.
Thực lòng, nếu không có buổi gặp nàng hôm ấy thì sao? Chẳng phải chàng vẫn sẽ tiêu diêu ngày tháng như cũ, sông nước một dòng, trăng nước làm bạn, cá tôm vui vầy để ngày cứ thế trôi qua. Đâu phải chàng chỉ ngày một ngày hai sống như vậy, mà đã hơn hai mươi năm vui kiếp thuyền chài, có cây sáo làm bạn, tiếng sáo thay chàng mở lòng mà thở than với sông nước gió trăng. Chẳng có gì bất đắc ý, chẳng có gì muộn phiền, chỉ thong dong mà sống. Vậy mà chỉ một chốc gặp gỡ, dăm ba câu nói chẳng rõ đầu đuôi cuộc sống của chàng bị đảo lộn hoàn toàn. Cái ánh mắt ngỡ ngàng lúc bốn mắt chạm vào nhau, cái dung nhan kiều diễm với nụ cười hơi hé mở khiến chàng rung động, sửng sốt không nói nên lời. Nhưng rất nhanh, nụ cười trông đợi của nàng biến mất, mắt liễu xinh tươi ngời sáng bỗng co lại, có điều gì đó đau khổ, rúm ró trong mắt nàng. Rồi đôi mắt đó lại đảo quanh kiếm tìm chứ không nhìn vào chàng nữa, nhưng ánh mắt chàng đã không thể rời khỏi nàng, ánh mắt chàng ghim chặt vào nàng thu trọn những biến hóa chỉ mình chàng có thể hiểu không cần ai nói. Đó là ánh mắt thất vọng tột cùng, dường như có điều gì đó tan vỡ trong mắt liễu, những vòng tròn sóng nước nước dợn lên, lan tỏa một cách mãnh liệt thành đau đớn. Chàng không biết nàng đã vẽ nên điều gì về chàng, nhưng chắc chắn đó tuyệt nhiên là một điều đẹp đẽ vô vàn khiến nàng có thể cười tươi như mộng. Ánh mắt đẹp tuyệt đó chỉ có trong chớp mắt rồi khi chạm vào chàng nó rũ xuống, tựa như từ trời cao mà sa lầy xuống vực sâu, sâu thăm thẳm không thấy đáy, điều đó khiến nàng tuyệt vọng, khiến nàng bi thương, khiến nàng không muốn nhìn vào chàng nữa.
Gặp gỡ để làm gì? Chàng đã phạm phải điều cấm kị gì chăng? Chính nàng là người muốn gặp người cất tiếng sáo, nhưng tại sao khi vừa thấy chàng thì nàng lại vội vàng xua đuổi. Thì ra trong mắt nàng có một mộng ảnh khác chứ chẳng phải chàng, tiếng sáo dịu vời của chàng làm nàng mê mệt chứ không phải cái xác phàm thô kệch của chàng. Trong nháy mắt chàng hiểu rõ mà chua xót, chỉ là hiểu lầm của nàng, chỉ là tiếng sáo vô ý của chàng mà ông tơ bà nguyệt hồ đồ nối thành nghiệt duyên mất rồi.
Chao ơi! Trái tim chàng khẽ nảy lên trong lồng ngực, những xung động sóng đau đớn cứ trầm ngâm lan tỏa ra khắp thân thể chàng, không khống chế được, chàng lặn sâu vào nỗi đau của nàng. Chàng cũng rớt vào vực sâu của nàng mất rồi.
Vẫn trời rộng, vẫn sông dài, vẫn cá đây, nước đấy, vẫn trăng sao bầu bạn nhưng tại sao mọi thứ lại khác hẳn lúc trước thế này? Chàng ngẩng đầu nhìn lầu son gác tía kia, vẫn giàu sang và cao ngạo như ngày đầu được dựng lên, chàng chưa từng mơ tưởng đến những thứ chứa đựng bên trong sự lầu son gác tía đó. Chưa từng mơ tưởng, đến cả khi được vời vào nơi đó chàng vẫn lạnh lùng vô cảm, bởi chàng và nơi đó vốn chẳng có liên can gì với nhau, chỉ đến khi gặp nàng, nhìn thấy nàng. Mỵ Nương, nàng đúng là một nàng tiên xinh đẹp, ngay cả khi trước đó chàng tâm tâm niệm niệm rằng cả đời này chàng chẳng cần thêm một người nào nữa, chỉ một mình vui vầy cùng sông nước và tiếng sáo là đủ rồi thì nàng bỗng len vào. Nụ cười tươi tắn trong một khắc đó, rồi nỗi đau hiển hiện liền ngay sau khiến chàng không thể nào dửng dưng được nữa. Mỵ Nương, nàng là một giấc mơ, là cái bóng của lầu son gác tía vô tình in hình trên sông nước, chàng chỉ có thể đứng từ xa mà ngắm nhìn, chỉ cần có ý nghĩ mạo phạm, muốn tiến đến gần hơn lập tức hình hài đẹp đẽ đó sẽ tan biến đi mất.
Đèn hoa vẫn sáng nơi gác tía lầu son, tiếng đêm rỉ rả đều đặn bị một con cá quẫy đuôi phá vỡ, sóng nước lênh loang. Người tàn đêm trông ngóng, những muốn đưa sáo lên môi để trút nỗi lòng với sông nước mà không dám. Tại vì ai mà đêm trở nên tĩnh lặng? Tại vì ai mà ta đem lòng lưu luyến tương tư? Ta vốn tự biết thân biết phận, nào dám trèo cao. Nhưng nàng ấy mê mải tiếng sáo của ta, chỉ là tiếng sáo chứ không phải ta. Ánh nhìn của nàng gieo vào ta tuyệt vọng, tiếng sáo trên môi không vang được thành nhạc, chỉ còn lại những uẩn ức không nguôi. Ta biết nàng trông đợi tiếng sáo, nàng chẳng trông đợi ta. Biết làm sao với những uẩn khúc, ta từ bỏ. Ta đành từ bỏ thôi, cuộc đời ta là tiếng sáo tiêu diêu, ta chỉ có thể gửi lòng vào nhạc khúc cuối cùng này liệu nàng có thể hiểu cho lòng ta chăng.
Những buồn đau nào có chuyển chuyển kiếp được, ta hóa thân thành cây bạch đàn ủ rũ soi bóng ven sông cũ. Lầu son gác tía vẫn còn kia uy nghi sừng sững, như chỉ rõ cho ta ranh giới tận cùng của chiếc thuyền cũ mục nát vẫn cắm sào giữa dòng chờ đợi ta. Lá thuyền mỏng manh đó như chính ta thô mộc, xấu xí, sao có thể so được gác tía lầu son lộng lẫy nguy nga. Dẫu biết vậy, nhưng chẳng phải gác tía lầu son vẫn cùng chiếc thuyền bé nhỏ của ta soi chung một dòng sông đấy sao? Ta biết, là ta tự ru mình trong giấc mộng, là ta tự mơ tưởng hão huyền, người đã mộng tưởng gì về ta qua tiếng sáo? Người đã mong ta sẽ như thế nào? Nếu ta biết nàng đã gửi gắm, đã mong chờ ta nhiều đến thế, ta thà rằng không đến gặp nàng để nàng giữ nguyên cái mộng tưởng tốt đẹp ấy. Chao ơi! Gặp gỡ mà làm chi, kẻ mộng mơ ôm lấy hình hài tan vỡ, kẻ thong dong lại mắc vào mộng ảo điên cuồng, để mộng vỡ, để hồn tan, nỗi niềm ai oán. Tương tư lâu dài chẳng thể nào vứt bỏ, chỉ chạm vào nhau một khắc mà thành cả trăm năm. Kiếp này ta đành lỗi hẹn bởi trong mắt nàng ta vốn không có chốn dung thân, chỉ có thể trách ông tơ bà nguyệt khéo trêu đùa ta, thân như đũa mốc mà cứ mơ tưởng đến mâm son, lá ngọc cành vàng. Ta đành đi trước nàng một bước. Mong rằng sẽ có kiếp sau, nếu có kiếp sau, ta những mong sẽ được cùng người sánh duyên trọn kiếp.
Mỵ Nương mệt mỏi, nàng cứ nhìn ra bến sông trông đợi, trông đợi tiếng sáo, trông đợi người mộng sẽ đến. Nàng sợ phải nhắm mắt lại để ngủ, bởi đã có nhiều lần nàng phải thức tỉnh giữa đêm, đó là cơn ác mộng, là cơn ác mộng thật sự. Nàng mộng được chàng, chàng thư sinh áo vải nho nhã mà anh tuấn với tiếng sáo huyền hoặc trên môi, chàng đứng trầm mặc thổi sáo trên một lá thuyền nhỏ, trôi qua bến nước phía sau phủ, nàng đứng đấy đợi người. Khi tiếng sáo ngừng lại, chàng mở mắt ra, ngước lên bến nước nhìn nàng, đôi mắt chàng sáng rực nhưng lại ẩn chứa thâm tình khó nói, đôi mắt đẹp đó chao đảo, quen thuộc đến không ngờ. Trái tim nàng như hẫng lại, nàng đã chạm vào ánh mắt quen thuộc này rồi, nàng đã thấy ánh mắt này chạm vào nàng rồi. Chắc chắn nàng đã gặp ánh mắt này rồi. Một hơi sương lạnh kéo qua, nhẹ nhàng chắn ngang hai người như một chiếc rèm lụa mỏng, trăng rọi sáng thêm, chiếc rèm sương biến mất, chàng thư sinh thổi sáo của nàng bỗng dần biến đổi thành tên ngư dân xấu xí kia, nàng hét lên một tiếng hãi hùng bật dậy từ trong mơ.
Nàng sợ, sợ những giấc mơ sẽ biến chàng thành ra tên ngư dân nọ, nên nàng không dám ngủ, nàng mơ màng đến chàng, nàng nhớ tiếng sáo nỉ non huyền diệu hiểu được lòng nàng. Nhưng tiếng sáo giờ đã bặt tăm, người cũng không thấy bóng, nàng âu sầu vàng võ như lá úa cuối đông khiến phụ mẫu lo sợ, mời thầy cắt thuốc. Những bát thuốc đắng ngắt vẫn không thể vực nàng dậy được, nàng vẫn cứ mê man như người trong cõi mộng.
Tiếng sáo. Tiếng sáo kia rồi. Tiếng sáo đêm nay sao lại khác lạ đến vậy, có mênh mông đó, yêu thương rạo rực kia, rồi quấn quýt mơ hồ ão não đến nức nở buồn đau. Nỗi đau cứ thế trải rộng ra, trải rộng ra dẫn nàng vào giấc mộng êm đềm cùng trăng gió. Đêm trải dài thư thái. Tiếng sáo bềnh bồng theo gió trăng đưa lại, nàng giật mình tỉnh giấc. Dường như đã lâu rồi, lâu rồi nàng mới nghe lại được tiếng sáo đầy uẩn tình tha thiết đến vậy. Trống sang canh, sắp tàn đêm rồi, người đã vì nàng mà thổi sáo suốt đêm sao? Nhất định là chàng đã vì nàng mà quay lại bến sông này, nàng nhất định sẽ tìm được người thôi, đó nhất định không phải là tên ngư dân xấu xí kia, nhất định không phải hắn.
Tiếng sáo không còn nữa. Tiếng sáo không còn nữa. Ta biết đi đâu để tìm người đây? Nỗi lòng xa xôi kia không chịu vì ta mà cất tiếng nữa, tiếng sáo đau đớn khôn cùng đã biến mất rồi sao? Đêm. Sao đêm lại tĩnh mịch và cô quạnh đến vậy? Người mộng của ta, tiếng sáo tiêu diêu của ta, tất cả đâu mất rồi? Ta lặng người dưới trăng, khóm nhài vẫn dìu dịu hương, màu trắng ngà tinh khiết tỏa vào đêm đen thầm lặng, mùi hương ngọt ngào mà sao lại cô quạnh quá đỗi. Ta ngóng ra phía xa, rặng liễu ủ rủ, mặt sông loang trăng lấp lánh dát vàng, sương lam nhàn nhạt che phủ, lá thuyền mỏng manh vẫn buông phía xa nhưng vắng đi tiếng sáo. Ta những tưởng tìm được tri kỉ, nghe được tiếng sáo của chàng có thể hiểu được mọi nỗi buồn vui của người, rồi lại từ trong mộng tưởng của mình ta vẽ nên chàng dung mạo anh tuấn, thư sinh nho nhã. Không ngờ, không ngờ, cái hình dạng thật sự của chàng lại thành ra như vậy? Là ta sai hay tại ông trời nhầm lẫn trêu đùa, ta thực sự không thể tin được gã bần cùng, xấu xí kia lại chính là chàng. Không, không thể nào, nhất định là có sự nhầm lẫn, nhất định là có sai lầm. Nhất định là chàng đã đi vắng đâu đó nên tên dân chài kia mới nhận vơ nhận quàng, bởi lá thuyền kia của tên ngư dân vẫn buông trên sông nhỏ mà không hề có tiếng sáo. Nếu hắn ta biết thổi sáo, nhật định từ hôm ấy đến nay hắn đã phải thổi sáo rồi chứ?
Đã bao lâu rồi, bao lâu rồi nàng không điểm tô nhan sắc nữa, chỉ lặng nhìn về phía hồ xa mà chờ đợi tiếng sáo vang lên trên sóng nước. Chén nước trà tiện tay đưa ngang miệng ngọc, hương bạch đàn thanh khiết thoang thoảng khiến thần trí mơ hồ của nàng có phần thư thái. Rèm mi lay động, đôi mắt nặng sầu tương tư nhìn sâu vào chén nước có bóng hình quen thuộc nào đó lay động theo hơi nước, cái dáng hình hơi đưa đẩy một cách khoan thai như động tác chèo đò rồi thả người thư thái. Bàn tay buông mái chèo, mặc sóng nước đẩy đưa để lấy chiếc sáo trúc nhỏ giắt theo bên hông, dường như người đó hơi nhếch miệng cười khi ngửa đầu nhìn về phía lầu son, đôi mắt người trầm xuồng sâu thẳm mênh mang và không biết tự lúc nào tiếng sáo mềm mại cất lên. Là tiếng lòng của chàng sao? Tiếng sáo nặng ưu tư, trĩu ân tình nhưng lại nhanh chóng réo rắt reo vang khi chạm vào mắt nàng, nàng thấy được chàng rồi, nàng thấy được rồi. Trái tim nàng tan ra theo sóng nước, những tương tư ảo mộng hòa vào làm một. Giọt nước mắt trào khỏi khóe mi, rớt vào chén trà làm bằng gỗ bạch đàn tinh xảo, chén gỗ vỡ đôi, Mỵ Nương gục xuống, trái tim nàng đã tan ra theo sóng nước.
Phía xa kia là nơi gặp nhau của đất và trời. Thật lạ, trời thì cao như vậy, cách mặt đất xa vời vợi như vậy mà vẫn có thể chạm vào nhau, yên bình và đơn giản như cần phải vậy, chẳng có gì đáng kể trong cuộc gặp gỡ giữa đất và trời mặc cho kẻ đứng giữa trời đất bao la ấy, với tay, kiễng chân thế nào cũng thể chạm vào sâu thẳm trời cao. Thật sự, chỉ có đôi mắt của kẻ đứng giữa, tưởng chừng như sáng suốt, phân định rõ ranh giới rạch ròi của thực tế lại mới là kẻ mù quáng, bởi việc của đất và trời chỉ có đất và trời thực biết, việc riêng của hai người, cũng chỉ có thể hai người tự biết, những gièm pha ngăn cách của người đời đành để cho thời gian định đoạt…
NGỌN KHÓI NGOL THƠM
Đêm tàn. Đống lửa đầu hôm đã tắt ngúm, đống than hồng cũng bị vùi trong tro tàn, nhưng hơi nóng vẫn còn quanh quẩn bên đống than, chỉ đợi một cơn gió, hay một làn hơi thổi nhẹ thì lửa sẽ lại bùng lên rực rỡ. Chẳng cần lửa, H’Oai cũng có thể nhìn được ở góc khuất nơi lòng hang, hai đứa trẻ đang ôm nhau ngủ say trong đống vải vụn. Cách H’Oai một bếp lửa là Găm đang ngồi bó gối như một bức tượng. Râu tóc Găm để dài, trong bóng tối âm trầm của hang lạnh lại như già thêm. Cả H’Oai lẫn Găm đều không muốn động đậy, sợ rằng nếu mình động đậy thì âm thanh quen thuộc từ dưới chân núi đang ngân lên sẽ biến mất. H’Oai và Găm biết tiếng chiêng này, này là chiêng Arap chiêng dành riêng cho Pơ Thi. Gió trên đỉnh núi thổi xuống, khiến đống than bùng lên, bắt được những cành củi khô H’Oai đút vào từ nãy, len lén sáng lửa. Lửa bập bùng soi vách hang, lửa khiến bóng người nghiêng ngả như có nhịp điệu.
H’Oai bất ngờ cũng nhịp nhịp chân, cái miệng bỗng muốn hát, cái chân muốn bước, cái tay cũng muốn vung lên theo nhịp xoang đã ngấm vào trong máu, trong hồn của mình. Rồi chẳng biết tự lúc nào H’Oai đã đứng bên đống lửa, nhưng không phải như mọi đêm là để ngồi dựa vào Găm nữa mà đứng dậy theo nhịp xoang, mắt của H’Oai chẳng còn để vào lòng hang chật hẹp mà đã bay về làng Bối rộng rãi, đó là ngôi làng nhỏ êm đềm bên rừng Ngol xanh lá, nhựa Ngol dùng để khơi lửa những căn nhà ấm áp. Lửa Ngol thắp sáng nhà, thơm đượm mùi gió, mặc cho mụi than đen sẽ ám cả căn nhà làm cũ hết vật dụng, nhưng H’Oai thích nghe mùi khói, thích khói bám vào từng tấm dồ, từng cái áo, cái váy, để khói nhắc nhở người đàn bà nhớ khơi bếp hồng vào mỗi sáng, nhớ thêm củi, ủ tro vào bếp khi ngày tàn cho căn nhà lúc nào cũng ấm hơi lửa.
Nhìn bóng mình trên vách hang phủ lên cái dáng co ro vì lạnh của con, H’Oai bần thần. Gió mạnh hơn, cây rừng xao xác, tiếng chiêng dưới núi vọng lên càng mạnh mẽ, đội chiêng như say, như muốn đọ chiêng với nhau nên nhịp càng lúc càng nhanh. Tai H’Oai như đuổi theo đếm từng nhịp chiêng, rồi chân H’Oai bắt đầu bước. Chân H’Oai chưa từng trật nhịp, tay H’Oai cũng vẫn còn dẻo như con công xòe đuôi múa, cứ tự nhiên xoang theo tiếng chiêng ngân. Găm cũng muốn vậy, lúc đưa H’Oai cùng các con rời nhà đi Găm không hề nghĩ đến tiếng chiêng, không hề nhớ đến làng Bối hiền hòa của mình. Pơ Thi nào cũng phải ba ngày, ba đêm. Vậy còn phải chịu thêm hai ngày hai đêm nữa, chỉ cần hai ngày hai đêm nữa là cả nhà Găm sẽ đặt chân sang xứ người sung sướng rồi. Nhưng có chịu được không, khi mà mà tiếng chiêng đã ngập trong hồn cả nhà như vậy? Găm biết, H’Oai muốn dắt con xuống Pơ Thi, bởi người Jrai là vậy, đã nghe tiếng chiêng Arap báo tin buồn, nghe nhịp chiêng của Pơ Thi thì muốn đến chia buồn cùng với nhau. Uống với nhau cang rượu, chia với nhau nắm gạo, miếng thịt thôi, nhưng thỏa lòng thỏa dạ. Đến Găm cũng chẳng muốn ở trên cái hang này đợi Ươi nữa, nhưng Găm là người quyết định đi tìm xứ sở mới, Găm không được mềm lòng.
Đỉnh Ngok Lum Heo ẩn mình trong mây trắng, nắng rải đều lên những tán cây xanh rì lặng gió, những tảng đá đầy hình thù kì dị gồ mình lên, nhẫn nại phơi tấm lưng trần trong nắng rát. Chỉ cần qua được bên kia núi là sang được nước bạn. Từ đấy không cần đi đường rừng nữa mà sẽ có xe đưa đón sang Cam rồi đi qua Thái Lan để làm việc. Chỉ cần ở trong hang núi Ươi đã chuẩn bị sẵn, đợi ở đó vài ngày là sẽ có người đưa đi. Găm nhìn lòng hang lạnh lẽo, chỉ có mấy thùng mì tôm để trong hốc, có một chiếc nệm phủ đầy vải như giẻ rách ở cuối hang để nghỉ tạm chẳng nói gì mà lẳng lặng đẩy Nhấc và Nhi – hai đứa con lên bảy và lên năm đang mệt đừ vào đó ngủ. H’Oai rũ rượi, tóc rối đi về phía giữa hang, ngó lên phía trời lộng gió. Rồi rùng mình vì lạnh, H’Oai nhìn xung quanh, thấy có bó củi và dấu bếp lửa thì cứ thế kéo củi lại. Chạy lại chỗ con nằm, H’Oai lục trong túi đồ mang theo một bó Ngol nhỏ, tách một mẩu Ngol thơm nồng dài hơn gang tay rồi bước lại nhóm bếp. Ngọn lửa bắt được nhựa Ngol cháy bùng lên, thơm nồng mùi khói. Lửa Ngol cháy bền và mạnh, nên chẳng mấy chốc lửa đã bén vào những cành củi lớn, bùng lên mạnh mẽ. Bếp lửa giữa hang đã xua đi cái lạnh, H’Oai xoa tay nhìn ra, Găm đã mang về một xô nước. Vậy là ở lại được rồi.
Găm nhìn xuống chân núi, chẳng thấy ai. Chẳng lẽ Ươi quên mất ngày hẹn? Hay Ươi đang đằm mình vui chơi trong Pơ Thi? Đang vít cần cười nói với mọi người, để mặc Găm và H’Oai ở nơi này với niềm tin ngày một lung lay. Găm lắng tai lắng nghe, nhưng đáp lại chỉ có gió, có tiếng cây xào xạc, tiếng chim sóc đã kịp quen sau ba ngày theo Ươi vượt núi tìm đường đến xứ sở giàu sang.
Lúc ấy, Găm chỉ nghe thấy lời của Ươi, đi nhanh thôi, bán cà phê xong rồi, có tiền rồi thì đi theo mình sang Thái. Chỉ cần đặt chân đến Thái là sẽ giàu thôi? Sao có thể giàu nhanh thế được? Găm nghi ngờ hỏi lại. Mày ngu quá, nước người ta giàu, người ta làm du lịch hết cả rồi. Nhưng người làm việc nhà, người lái cái xe đi cắt cỏ, đi thổi lá, đi làm vườn không có, nên người ta cần thuê người làm. Làm gì bên đó cũng có máy làm với mình nên không mệt như làm rẫy cà phê đâu. Chỉ cần có sức là nhanh có tiền lắm. Những lời của Ươi như mật, rót vào tai Găm mỗi ngày. Đã vậy, mỗi lần rủ đi uống cà phê Ươi đều dành trả tiền, cái ví của Ươi đầy tiền, mỗi lần trả tiền uống nước Ươi đều cố gắng xòe cái ví đầy những tờ tiền mệnh giá cao về phía của Găm và Ngươi.
Đôi mắt người luôn dễ dàng bị của cải che mắt, Găm và Ngươi nhìn thấy tương lai của mình sẽ có một cái ví đầy tiền như của Ươi. Nhiều tiền như vậy sẽ chẳng cần đi làm rẫy cực khổ nữa, muốn mua gì cũng được, muốn chơi thì tha hồ chơi. Thật vậy, Ươi có làm gì đâu, nó chỉ đi khắp làng tìm người chịu đi nước ngoài thôi, chỉ đi tìm người cho các ông chủ thôi mà nó đã được người ta trả cho rất nhiều tiền rồi. Ươi về làng cả tháng mà chỉ thấy nó đi từng nhà, rủ từng người, từng người hay có khi rủ cả bọn thanh niên cùng đi ăn, đi uống cà phê. Ban đầu mọi người ngại, ai lại ăn không uống không của nhau như thế bao giờ, nhưng khi nghe Ươi cười giải thích, đây không phải là chỉ đi ăn uống cùng nhau, mà đi để nói chuyện, để hiểu cách làm ăn mới. Nếu thích, thì gật đầu chịu đi làm cho ông chủ Ươi, Ươi sẽ hoàn thành công việc được ông chủ giao là tìm người làm, còn người chịu làm cho ông chủ lại có công việc nhiều tiền. Đây là giúp đỡ nhau qua lại thôi, đừng ngại. Ươi vừa cười nói thân tình, vừa vỗ vai mọi người. Nhưng Găm biết, ngày nào cũng chỉ ăn, chỉ chơi mà không có làm thì tiền bao nhiêu cũng hết. Nhanh hết lắm, phải làm tiếp thì mới có tiền mà chơi chứ, nên mỗi lần thấy Ươi trả tiền cà phê giúp mình Ươi áy náy lắm, mà giành trả không được. Cô chủ quán cà phê quen Ươi rồi, chỉ nhận tiền Ươi trả chứ chẳng nhận tiền của ai đi cùng. Nhìn cái tay cứ tần ngần cầm tờ năm mươi ngàn để trả tiền cà phê mà cô chủ không lấy, Ươi chỉ cười, khoe cái thẻ, bảo cái này là tiền đấy, ra cây rút tiền ngoài huyện là rút được tiền. Các ông chủ trả tiền qua thẻ, nên ví hết, chỉ cần ra cây rút tiền là lại có rồi, không như Găm, đi làm công từng buổi, đợi người ta chấm công, hôm thì trả theo ngày, lúc thì phải làm xong hết rẫy mới được lấy tiền mặt. Ươi nói, chỉ cần ra nước ngoài có được cái thẻ này, không cần cầm tiền mà sợ rớt hay ăn cướp, có thẻ thì chỉ có mình biết mật khẩu thì máy mới nhả tiền ra cho mình. Mình đi làm xa, chủ bao ăn ở rồi, không cần tiền nữa thì để thẻ ở nhà cho vợ con, lúc nào vợ con ở nhà cần tiền thì ra cây rút tiền rồi bấm mật khẩu là có tiền tiêu rồi.
Có làm thì mới có ăn. Găm biết như vậy, muốn ăn được con thú trong rừng thì phải biết làm bẫy, phải biết bắn ná giỏi, muốn lấy được củ mài ngon thì phải đi đào từ sớm, muốn có lúa rẫy ăn thì phải đi phát rẫy, phải đi trồng cây. Thì có ai nói mình không làm đâu, Ươi giãy nảy, vẫn phải đi làm việc cho người ta chứ. Chỉ là người ta trả lương cao hơn thôi. Không thấy mười đô la đổi được hai trăm ngàn à? Đã bảo nước người ta giàu hơn, người ta trả tiền cao hơn mà. Chẳng phải Găm không hiểu, nhưng Găm vẫn thấy có gì không đúng lắm trong lời nói của Ươi. Mà không đúng ở chỗ nào thì Găm không hiểu. Chẳng giải thích được nỗi lo trong lòng nên Găm cứ dằng dai, Ươi giận chẳng thèm nói chuyện hay sang rủ đi uống cà phê nữa. Ươi đi rủ người khác đi làm. Trong lúc Găm còn đang suy nghĩ, thì Ngươi, Tênh, Rơ Chăm Ma đã nhanh chóng kẻ bán cà non, kẻ bán bò dự án để đi theo Ươi rồi. Mọi người mới đi có ba tháng thôi mà Ươi đã cho Găm xem hình Tênh đang xòe một xấp tiền cười tươi rói. Ngẫm đi, nghĩ lại Găm thấy mình chẳng thua gì mọi người, mọi người đi được để làm giàu thì Găm cũng đi được thôi.
Lời H’Oai mềm mỏng như gió, rồi lời nặng như đá, rồi nỉ non như mưa dầm. Lời H’ Oai có lý, mình sinh ra ở làng, mình sống ở làng, làng nuôi mình có thiếu gì đâu. Nhưng ý Găm đã quyết, chỉ cần đi theo Ươi thôi, tiếng Têng nói trong video thật đúng, một ngày chỉ cần làm một buổi thôi mà tiền công đã bằng ở nhà làm năm ngày rồi. Mình ở xa tới nên người ta nuôi ăn, cho ở. Chẳng tốn tiền ăn ở, vậy tiền công thành tiền của mình rồi. Chỉ cần đưa cho Ươi hai mươi triệu thôi là Găm có thể đi rồi. Nhà Găm vừa bán cà phê, có nhiều tiền như thế nên đi cả nhà, Ươi thương Găm thật thà nên nếu đi cả nhà bốn người, Ươi chỉ lấy sáu mươi triệu thôi. Tính đi, sáu mươi triệu, nếu cả nhà Găm cùng chịu khó làm thì chỉ mất có mười hai ngày đã đủ tiền trả cho chuyến đi rồi. Còn lại, Ươi sẽ làm cho Găm cái thẻ ngân hàng để đút tiền vào đó để dành.
Ngọn lửa trong nhà H’Oai cứ nhen lên rồi lại tắt. Mùi khói bám quanh nhà chẳng còn ấm hơi lửa mà lạnh lẽo và ám đen mụi bồ hóng. Đêm lúc nào cũng nồng nồng tiếng thở. Găm hay đi với Ươi và mấy người nữa ra quán bida đầu làng. Ở đó Găm bắt đầu làm quen với những chai bia hơi lành lạnh, đắng đắng, nhưng say hơn rượu cần. Ở đó, Găm quên những mệt mỏi của một ngày dang nắng, dầm mưa đi làm rẫy. Găm chẳng thấy mắt H’Oai đợi mình nơi cửa. Chỉ thấy những cuộc gọi video khoe sự giàu sang của Tênh mà thèm thôi.
Găm quyết rồi, H’Oai không đi thì Găm cũng đi. Phải đi thôi.  Làm cả mười năm trời Găm với H’Oai mới có thể trả hết nợ xây nhà, mua rẫy. Còn đi theo Ươi, chỉ cần một năm đã giàu rồi.
Trăng vẫn sáng. Lửa trong hang vẫn cháy, mùi sắn H’Oai dúi dưới tro đã thơm. Nhưng Ươi chẳng thấy đói, hắn đá gộc lửa khi thấy lòng hang chẳng còn người. Cuộc bàn bạc với người dẫn đường lần này chậm trễ mất hai ngày, hắn quay lại đón người để xuống núi thì chẳng còn ai. Đêm Pơ Thi chết tiệt. Chắc chắn là nhà Găm đã xuống núi để xem PơThi rồi. Mẹ nó, vượt biên chứ có phải là đi chơi đâu.
Găm kéo tay H’Oai chạy băng băng xuống núi. Hai đứa con bám sát theo sau, chúng nó cũng như vợ chồng Găm, muốn được đi Pơ Thi để vui chơi rồi. Chạy nhanh thôi. Chạy về phía tiếng chiêng. Người làng ở đó. Sắp xa nơi này rồi, Găm muốn cho cả nhà được đắm vào vòng xoang, đắm vào đêm Pơ Thi. Con hoẵng nhỏ mới bắt được sáng nay được dùng để làm quà. Nhà Găm ở xa tới, chủ nhà chắc chẳng biết, nhưng chỉ cần có quà để làm ma thì người làng sẽ vui vẻ mời vào thôi. Với lại nay là đêm cuối rồi, người múa đã mệt, đã say rồi. Sẽ chẳng ai để ý tới người lạ đâu, nhà Găm sẽ vào chơi rồi về trước khi trời sáng, vậy Ươi cùng không biết, mà H’Oai và bọn trẻ sẽ vui.
Tiếng chiêng của người say không hề lạc nhịp mà trở nên giục giã vang vọng hơn. Lửa chẳng còn rực, nhưng vẫn âm ỉ đỏ bên các gộc than to. Đoàn người say nghiêng ngả, bên bếp vẫn còn thịt, dưới cột vẫn còn nhiều ghè rượu đây. Nhà Găm chia nhau ra ăn uống, xong tụ lại vòng xoang nhỏ nơi nhà mồ vừa mới dựng xong vẫn còn sáng đèn để xoang. Bước chân đang nhịp nhàng thì khựng lại, bàn tay Ươi cứng như gỗ túm chặt lấy tay Găm không cho đong đưa, rồi kéo ra ngoài. Biết lỗi Găm cúi mặt bước đi, tay không quên nắm chặt tay H’Oai. Ra ngoài bìa rừng, Ươi không nhịn được cơn tức, liền đấm thẳng vào mặt Găm cảnh cáo. Găm ngã phịch xuống đất ngơ ngác.
– Sao mày dám bỏ hang?
– Mình chỉ muốn chia buồn với người ta thôi mà.
– Muốn giàu mà như vậy à? Tao dặn mày ở yên trên hang cơ mà. – Ươi nhào vào định đạp thêm cho Găm mấy đạp. Cơn tức giận tràn lên đầy trong bụng khiến hắn không kìm lại được.
-Không được đánh chồng tao. – H’Oai nhào vào kéo Găm ra, nhưng sức yếu nên bị Ươi hất văng ra ngoài.
– Mẹ nó. Chúng mày có biết nguy hiểm lắm không mà bỏ đi chơi hả?- Ươi gầm lên tức giận.
– Đi làm thì phải đi ban ngày, đi xe chứ đi như đi trốn thế này là mày định lừa người phải không? –H’Oai loay hoay chống tay để đứng dậy, búi tóc bị xõa ra sau khi bị gạt ngã, cô trở nên tức giận, lớn tiếng hỏi lại.
Nhin, trưởng công an xã G’Lar cùng người làng Bối ra trụ sở ủy ban huyện để chở người về. Nhìn những gương mặt quen thuộc dang tay ôm mình Găm mừng mừng tủi tủi. May mà có vụ xô xát nên người làng Kep chạy ra can ngăn, do ồn ào nên công an xã đi tuần tra đã đưa nhà Găm và Ươi về xã. Chẳng mấy chốc bộ mặt Ươi đã bị các cán bộ bóc trần, Ươi chỉ là một tên lừa đảo chuyên dắt người vượt biên. Rồi mặc kệ người làng ở đấy chật vật kiếm sống vì phải trốn chui trốn lủi khi nhập cảnh trái phép, chẳng có giấy tờ tùy thân, Ươi lại tiếp tục về làng để lừa người đi xa rồi lấy tiền ăn chơi tiêu xài. Nghe những lời thú tội của Ươi, Găm bừng tỉnh, nếu không nhờ tiếng chiêng, nếu không nhờ Pơ Thi thúc giục, có lẽ Găm đã theo chân Ươi vượt biên mà chịu khổ rồi.
Găm nhìn thấy rừng Ngol xanh ngắt ở lối rẽ vào làng. Hai đứa trẻ và H’Oai cũng ồ lên vui mừng. Về đến làng rồi. Ngôi nhà của Găm sau mười ngày đi vắng trở nên lạnh lẽo ẩm mốc. H’Oai bắt tay vào chất bếp, bật quẹt, châm một thanh Ngol nhỏ bằng nhón tay, đặt xiên vào giữa đống củi, chẳng mấy chốc mùi khói, mùi nhựa Ngol hòa quyện vào nhau bay lên sưởi ấm căn nhà…
15/1/2025
Lê Thị Kim Sơn
Theo https://vanvn.vn/