Không đời nào!
Sơ lược thân thế và sự nghiệp của Anatole France
- Anatole France là người Pháp sinh năm 1844 tại Paris mất năm
1924.
Ông vừa là nhà thơ, nhà báo, tiểu thuyết gia, nhà lý luận
phê bình.
Anatole France khởi đầu sự nghiệp với tư cách là nhà thơ, nhà
báo.
Ông đặc biệt nổi tiếng với cuốn “Le crime de Sylvestre
Bonnard -1881” và “Le livre de mon ami”. Ông là thành viên của viện Hàn Lâm
Pháp gia nhập vào năm 1896. Đoạt giải Nô ben văn chương vào năm 1921 nhờ vào những
áng văn xuôi tuyệt đẹp với lối văn châm biếm nhẹ nhàng tao nhã cùng với một số
tác phẩm chất chứa tinh thần yêu nước hướng thượng.
Các tác phẩm nổi bật của ông:
- Le crime de Sylvestre Bonnard - Tội lỗi của Xin-Vét Bôn-na
- La rôtisserie de la Reine Pédauque - Hàng thịt quay của
Hoàng hậu Pê-đốc
- Le livre de mon ami - Cuốn sách của bạn tôi
- Les Dieux ont soif - Những Thượng Đế khát v.v…
KHÔNG ĐỜI NÀO! – JAMAIS DE LA VIE!
Tôi đặc biệt nhớ lại thật chính xác con búp bê được bày
bán trong một cửa tiệm tồi tàn ở đường sông Seine khi tôi được tám tuổi. Tôi
không rõ tại sao con búp bê ấy lại làm tôi thích. Tôi đã rất tự hào mình là con
trai; Tôi không ưa các bé gái và kiên nhẫn chờ cho đến cái ngày (than ôi ngày ấy
đã tới rồi) râu của tôi sẽ mọc tua tủa quanh cằm. Tôi chơi trò lính tráng
và để có thức ăn nuôi con ngựa đu của mình tôi vặt trụi phá hổng tất cả các cây
mẹ đã trồng ở cửa sổ phòng bà. Tôi cho đó là những trò chơi của nam
giới! Tuy nhiên tôi vẫn muốn một con búp bê.
Vậy con búp bê tôi thích ít ra cũng phải đẹp chứ nhỉ?.
Không đâu, tôi vẫn còn nhớ như in. Con búp bê có hai má đỏ, cánh tay mềm
nhũn lại ngắn, hai bàn tay gỗ nhìn phát ghê. Cái váy hoa được ghim sát vào thân
bằng hai cái kẹp. Đó là con búp bê kiểu dáng xấu tệ và quê kệch.
Tôi nhớ rất rõ, tuy lúc đó hoàn toàn chỉ là một thằng
nhóc, chưa mài mòn bao nhiêu cái đũng quần, nhưng lại cảm nhận thật sống
động tinh tế, rằng con búp bê này thiếu duyên dáng lại còn luộm thuộm không
đoan trang. Sao mà nó kềnh càng, sao mà nó thô kệch quá đi! Thế nhưng dầu vậy
tôi vẫn thích nó, tôi thích nó vì điều đó. Tôi chỉ thích con búp bê đó.
Tôi muốn nó.
Tôi nghĩ ra nhiều mánh để buộc chị giúp việc Vi-gi-ni phải
cùng tôi đi qua trước cái tiệm nhỏ ở đường sông Seine. Tôi tì mũi vào tấm kính
mải mê đến nỗi chị ta buộc phải kéo tay tôi giục:
- Cậu Xin-Vét à trễ rồi coi chừng mẹ cậu sẽ rầy đó!.
Mặc kệ, rầy à, mắng à, Xin Vét này đâu có ngán! Nhưng chị
giúp việc đã nhấc bổng cậu ta lên, thế là không thể cưỡng lại được
Xin-Vét đành chịu khuất phục.
Cuối cùng vào một ngày, ngày mà tôi không bao giờ quên được,
chị giúp việc dẫn tôi đến nhà cậu tôi, đại úy Vích-To, cậu mời tôi đến dùng bữa
sáng. Tôi ngưỡng mộ cậu lắm, không những vì cậu đã xả hết phong đạn cuối cùng
trong trận chiến ở Waterloo mà vì cậu còn chính tay chuẩn bị những lát
bánh mì phết tỏi để rồi sau đó lại bày chung với dĩa rau diếp xoăn trộn dầu dấm
trên bàn ăn của mẹ tôi. Tôi thấy món này đẹp lắm. Cậu cũng khiến tôi kính nể không kém trong bộ lễ phục với nẹp may ngang đính đầy khuy và nhất là bằng cách
nào đó đã khiến căn nhà tôi huyên náo hẳn lên khi cậu vừa bước chân vào. Cho đến
bây giờ tôi vẫn không hiểu rõ tại sao cậu lại dễ gây được sự chú ý nhưng tôi
dám cam đoan là nếu cậu xuất hiện giữa đám đông khoảng hai chục người, người ta
chỉ nhìn thấy cậu chỉ lắng nghe cậu mà thôi!
Cậu tọng cho tôi ăn quá nhiều bánh ngọt, chuốc rượu không pha
cho tôi uống. Cậu kể lể với tôi nhiều nỗi bất công cậu phải gánh chịu. Cậu than
vãn nhiều về gia đình nhà Buốc-bông, nhưng lại quên nói cho tôi biết gia đình
Buốc-bông là những ai? Và tôi đã tưởng tượng, tôi không hiểu sao mình lại nghĩ
như vậy, gia đình Buốc-bông là những tay lái ngựa ở Waterloo. Khi ăn tráng miệng
tôi ngờ đã nghe được người ta nói với ông đại úy rằng bố tôi là người nhu nhược
dễ bị xỏ mũi. Nhưng tôi cũng không chắc mình đã hiểu rõ những gì người ta nói.
Hai tai tôi ù lên đầy tiếng vo ve và dường như cái bàn xoay đang nhảy múa.
Cậu khoác áo choàng lễ phục vào, đội mũ loe mép lên, rồi cậu
cháu tôi cùng xuống phố. Đường phố sao thay đổi quá nhìn đến lạ lẫm. Có cảm
giác như đã rất lâu tôi chưa qua đây. Tuy nhiên ngay khi chúng tôi đi trên đường
sông Seine tôi chợt nhớ ra con búp bê, nó làm cho tôi trở nên phấn khích lạ
lùng. Muốn điên cái đầu luôn!
Tôi quyết định thử liều một cú.
Cậu cháu tôi đi ngang qua cửa tiệm. Nó đây rồi, đằng
sau tấm kính với hai má đỏ và cái váy hoa. “Cậu ơi!, tôi cố gắng lắm mới thốt
lên được, cậu có thể mua cho cháu con búp bê này không? Và tôi chờ đợi. “Mua
búp bê cho một đứa con trai? chết tiệt thật! cậu la oang oang. Bộ con muốn
tự làm nhục mình hả? Sao không hỏi cậu mua kiếm, mua súng cậu sẽ mua ngay dù phải
chi đến đồng bạc hưu trí cuối cùng mà con trai. Nhưng để mua một con búp bê à!
mẹ kiếp để bôi tro trát trấu vào mặt con à? Không đời nào! Nếu cậu thấy con
chơi với cái con búp bê xấu xí như cái con khỉ mặc quần áo người này, thì ông
con trai của bà chị tôi ơi, chúng ta không cậu cháu gì với nhau nữa”
Khi nghe những lời như thế tim tôi se thắt lại và chỉ có lòng
kiêu hãnh một sự kiêu hãnh đến là nghiệt ngã mới ngăn không cho tôi òa khóc mà
thôi. Cậu tôi đột ngột trầm tĩnh lại, cậu lại nghĩ về gia đình Buốc-bông Nhưng
tôi vẫn còn choáng váng vì cơn phẫn nộ của cậu, cảm thấy nhục nhã khôn xiết.
Tôi lập tức có ý định dứt khoát. Tôi tự hứa sẽ không làm nhục chính mình nữa!
Tôi quyết không bao giờ còn mơ tới con búp bê với hai má đỏ đó nữa. Ngày ấy
cũng là ngày tôi nhận biết được mùi vị cay đắng của sự hy sinh.
Anatole France
Dịch giả: Nguyễn Minh Trân
Nguyên tác tiếng Pháp: JAMAIS DE LA VIE
Nguồn: Le Crime de Sylvestre
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét