Xuất xứ những bài hát xưa
Trong rừng nhạc Việt thì có
rất nhiều bài, hay dở là do gốc nhìn của mỗi người, kẻ thích nhạc buồn, người
chuộng nhạc vui. Đó là tâm tư nhất thời của NS, và người thích hát vì đã tìm thấy
qua bài hát tâm tư của chính mình hay ít ra đã đồng tình với tác giả. Bạn yêu
nhạc Việt chắc cũng tò mò muốn biết bài hát nào đó được ra đời trong hoàn cảnh
nào? Hàn xin mở topic này để chia sẽ xuất xứ nhiều bài hát xưa mà đương sự đã
sưu tầm được từ Cà Phê Mạng Diễm Xưa Cà Phê. Không biết có ôm không? Có khi vì
thích thú với xuất xứ bài hát, bạn biết đánh ghi ta sẽ ôm đàn từng tưng tửng tửng
trọn bài.
1 - Tôi Đưa Em Sang Sông - Y Vũ - Nhật Ngân
Tôi sinh ra ở Hà Nội nhưng lớn
lên tại đất Sài Gòn náo nhiệt. Những ngày tháng thơ ngây tại trường trung học
có lẽ không bao giờ phai mờ trong trí nhớ của tôi, bởi ở đó tôi đã để trái tim
mình rung động trước cô bạn chung lớp tên Thanh. Tình yêu học trò trong sáng lắm,
chỉ cảm nhận qua ánh mắt, nụ cười chứ đâu có dám ngồi gần, dám nắm tay. Những
khi tan trường sóng bước bên nhau cũng không biết nói câu gì, chỉ biết …đá cái
lon sữa bò khua vang đường phố.
Thanh là con một gia đình khá giả, có cây xăng ở ngã bảy Lý Thái Tổ. Còn tôi hồi đó chỉ có chiếc “xế nổ” hiệu Roumie ngày ngày đi học. Mỗi chiều khi thay ba ra trông cây xăng, Thanh lại nhắc tôi ra đổ xăng…chùa. Những ngày tháng đó với tôi thật hạnh phúc, lãng mạn. Nhưng ngày vui ngắn chẳng tày gang, Thanh biến mất khỏi cuộc đời tôi vì một đám cưới ép gả với chàng bác sĩ. Hụt hẫng, chơi vơi, tôi uống chén đắng đầu đời và nếm trải mùi vị của “thất tình”. Tỉnh cơn say vào 2 giờ sáng, tôi ôm guitar và thế là Tôi đưa em sang sông ra đời. Bài hát với giai điệu buồn da diết được coi là tài sản chung cho nhiều chàng trai lâm vào cảnh như tôi thời đó.
Tôi đưa em sang sông, chiều xưa mưa rơi âm thầm
Để thấm ướt chiếc áo xanh, và đẫm ướt mái tóc em
Nếu xưa trời không mưa, đường vắng đâu cần tôi đưa
Chẳng lẻ chung một lối về mà nở quay mặt bước đi
Tôi đưa em sang sông, bàn tay nâng niu ân cần
Sợ bến đất lấm gót chân, sợ bến gió buốt trái tim
Nếu tôi đừng đưa em, thì chắc đôi mình không quen
Đừng bước chung một lối mòn, có đâu chiều nay tôi buồn
Rồi thời gian lặng lẽ trôi,
Đời tôi là chiến binh đi khắp phương trời
Mà đời em là ước mơ,
Đẹp muôn ngàn ý thơ, như ngóng trông chờ
Hôm nao em sang ngang, bằng xe hoa thay con thuyền?
Giờ phút cuối đến tiễn em, nhìn xác pháo vướng gót chân
Gót chân ngày xa xưa sợ lấm trong bùn khi mưa..
Nàng đã thay một lối về, quên cả người trong gió mưa
NS Y Vũ - Nhật Ngân
Lời bình của Hàn:
Khi còn nhỏ ở miền Tây, mỗi lần qua bắc Mỹ Thuận tôi hay hát lẫm bẩm bài này!. Trong một tương lai tới đây, Hàn xin giới thiệu về NS Nhật Ngân còn lấy bút hiệu của Trịnh Lâm Ngân. Bài này cực buồn vì đưa em sang sông vốn đã ảm đạm mà còn bị trời mưa! Vẫn biết từng có câu 'Người Buồn Thì Cảnh Có Vui Lây Bao Giờ', phải chăng vì người trai đã phải đưa người yêu mình sang một ngã rẽ tình cảm khác. Xin mượn câu thơ của Hàn Mạc Tử để diễn tả tâm tư của các nhạc sỹ Y Vũ và Nhật Ngân:
Thanh là con một gia đình khá giả, có cây xăng ở ngã bảy Lý Thái Tổ. Còn tôi hồi đó chỉ có chiếc “xế nổ” hiệu Roumie ngày ngày đi học. Mỗi chiều khi thay ba ra trông cây xăng, Thanh lại nhắc tôi ra đổ xăng…chùa. Những ngày tháng đó với tôi thật hạnh phúc, lãng mạn. Nhưng ngày vui ngắn chẳng tày gang, Thanh biến mất khỏi cuộc đời tôi vì một đám cưới ép gả với chàng bác sĩ. Hụt hẫng, chơi vơi, tôi uống chén đắng đầu đời và nếm trải mùi vị của “thất tình”. Tỉnh cơn say vào 2 giờ sáng, tôi ôm guitar và thế là Tôi đưa em sang sông ra đời. Bài hát với giai điệu buồn da diết được coi là tài sản chung cho nhiều chàng trai lâm vào cảnh như tôi thời đó.
Tôi đưa em sang sông, chiều xưa mưa rơi âm thầm
Để thấm ướt chiếc áo xanh, và đẫm ướt mái tóc em
Nếu xưa trời không mưa, đường vắng đâu cần tôi đưa
Chẳng lẻ chung một lối về mà nở quay mặt bước đi
Tôi đưa em sang sông, bàn tay nâng niu ân cần
Sợ bến đất lấm gót chân, sợ bến gió buốt trái tim
Nếu tôi đừng đưa em, thì chắc đôi mình không quen
Đừng bước chung một lối mòn, có đâu chiều nay tôi buồn
Rồi thời gian lặng lẽ trôi,
Đời tôi là chiến binh đi khắp phương trời
Mà đời em là ước mơ,
Đẹp muôn ngàn ý thơ, như ngóng trông chờ
Hôm nao em sang ngang, bằng xe hoa thay con thuyền?
Giờ phút cuối đến tiễn em, nhìn xác pháo vướng gót chân
Gót chân ngày xa xưa sợ lấm trong bùn khi mưa..
Nàng đã thay một lối về, quên cả người trong gió mưa
NS Y Vũ - Nhật Ngân
Khi còn nhỏ ở miền Tây, mỗi lần qua bắc Mỹ Thuận tôi hay hát lẫm bẩm bài này!. Trong một tương lai tới đây, Hàn xin giới thiệu về NS Nhật Ngân còn lấy bút hiệu của Trịnh Lâm Ngân. Bài này cực buồn vì đưa em sang sông vốn đã ảm đạm mà còn bị trời mưa! Vẫn biết từng có câu 'Người Buồn Thì Cảnh Có Vui Lây Bao Giờ', phải chăng vì người trai đã phải đưa người yêu mình sang một ngã rẽ tình cảm khác. Xin mượn câu thơ của Hàn Mạc Tử để diễn tả tâm tư của các nhạc sỹ Y Vũ và Nhật Ngân:
Người Đi Tôi Một Nửa Hồn
Tôi Mất
Một Nửa Hồn Kia Bỗng Dại Khờ
Một Nửa Hồn Kia Bỗng Dại Khờ
2 - Bài Thánh Ca Buồn - Nguyên Vũ
Ngày lại qua ngày suốt hơn
ba tháng trời tôi âm thầm, lầm lũi làm "cái đuôi" cô ấy, kẻ trước người
sau đi về mỗi bận trên 3km đường đèo nhưng một lời bẻ đôi không dám thốt.
"Lòng thành" của tôi chỉ được hưởng một "ân huệ" cỏn con:
Tôi được biết cô ấy tên Th., lớn hơn tôi 2 tuổi... Thế rồi một buổi chiều gần lễ
Giáng sinh, tan lễ ra thì trời đổ mưa to, "đối tượng" của tôi nép vội
vào một mái hiên trú mưa, tôi cũng... trú tạm bên cạnh, hai người chỉ cách nhau
độ một gang tay. Hòa lẫn trong tiếng mưa là giai điệu quen thuộc của bản Thánh
ca Đêm Thánh vô cùng (Silent night) vẳng ra từ ngôi nhà gần đấy: Đêm Thánh vô
cùng, giây phút tưng bừng, đất với trời, se chữ đồng, đêm nay Chúa con thần
thánh tôn thờ....Th. đưa tay hứng lấy những giọt nước mưa và khẽ hát theo.
Tôi lặng người. Giọng hát Th. sao mà buồn da diết. Tự dưng tôi cảm thấy hết... sợ quê, khẽ đưa tay vuốt nhẹ lên... những hạt mưa bụi li ti bám bên ngoài chiếc áo ấm của Th., bất chợt Th. quay sang tôi nhoẻn miệng cười: "Cảm ơn nghen!". Mưa tạnh, "người trong mộng" đã khuất dạng tự bao giờ mà thằng con trai 14 tuổi vẫn còn đứng ngẩn ngơ như "một nửa hồn tôi mất".
Ba ngày sau gia đình tôi chuyển vào Sài Gòn sinh sống, thế là hết. Tâm trạng tôi lúc đó y như người vừa đánh mất một vật quí giá. Từ đó mỗi khi chợt nghe bài Thánh ca Đêm Thánh vô cùng lòng tôi lại tái tê với ánh mắt, nụ cười hồn nhiên, thánh thiện tựa thiên thần của "Người ấy"
Ôm hình bóng ấy cho đến mãi 14 năm sau, tình cờ nghe lại Đêm Thánh vô cùng từ chiếc máy đĩa bỗng dưng cảm xúc từ một mối tình thánh thiện, hồn nhiên như trẻ thơ - tưởng như đã vùi sâu dưới lớp bụi thời gian - chợt ùa về trong ký ức, thôi thúc tôi.
Tôi lặng người. Giọng hát Th. sao mà buồn da diết. Tự dưng tôi cảm thấy hết... sợ quê, khẽ đưa tay vuốt nhẹ lên... những hạt mưa bụi li ti bám bên ngoài chiếc áo ấm của Th., bất chợt Th. quay sang tôi nhoẻn miệng cười: "Cảm ơn nghen!". Mưa tạnh, "người trong mộng" đã khuất dạng tự bao giờ mà thằng con trai 14 tuổi vẫn còn đứng ngẩn ngơ như "một nửa hồn tôi mất".
Ba ngày sau gia đình tôi chuyển vào Sài Gòn sinh sống, thế là hết. Tâm trạng tôi lúc đó y như người vừa đánh mất một vật quí giá. Từ đó mỗi khi chợt nghe bài Thánh ca Đêm Thánh vô cùng lòng tôi lại tái tê với ánh mắt, nụ cười hồn nhiên, thánh thiện tựa thiên thần của "Người ấy"
Ôm hình bóng ấy cho đến mãi 14 năm sau, tình cờ nghe lại Đêm Thánh vô cùng từ chiếc máy đĩa bỗng dưng cảm xúc từ một mối tình thánh thiện, hồn nhiên như trẻ thơ - tưởng như đã vùi sâu dưới lớp bụi thời gian - chợt ùa về trong ký ức, thôi thúc tôi.
Bài thánh ca đó còn nhớ
không em
Noel năm nào chúng mình có nhau
Long lanh sao trời thêm đẹp môi mắt
Áo trắng em bay như cánh thiên thần
Giọt môi hôn dưới tháp chuông ngân
Cùng nhau quỳ dưới tượng Chúa cao sang
Xin cho đôi mình suốt đời có nhau
Vang trong đêm lạnh bài ca Thiên Chúa
Khẽ hát theo câu đêm thánh vô cùng
Ôi giọng hát em mênh mông buồn...
ĐK:
Rồi mùa giá buốt cũng qua mau
Lời hẹn đầu ai nhớ dài lâu
Rồi một chiều áo trắng phai màu
Em qua cầu xác pháo bay sau
Lời nguyện mình Chúa có nghe không
Sao bây giờ mình hoài xa vắng
Bao nhiêu đêm Chúa xuống dương gian
Bấy nhiêu lần anh nhớ người yêu
Rồi những đêm thánh đường đón Noel
Lang thang qua miền giáo đường dấu yêu
Tiếng thánh ca ngày xưa vang đêm tối
Nhớ quá đi thôi giọng hát ai buồn
Đêm thánh vô cùng lạnh giá hồn tôi ...
Noel năm nào chúng mình có nhau
Long lanh sao trời thêm đẹp môi mắt
Áo trắng em bay như cánh thiên thần
Giọt môi hôn dưới tháp chuông ngân
Cùng nhau quỳ dưới tượng Chúa cao sang
Xin cho đôi mình suốt đời có nhau
Vang trong đêm lạnh bài ca Thiên Chúa
Khẽ hát theo câu đêm thánh vô cùng
Ôi giọng hát em mênh mông buồn...
ĐK:
Lời hẹn đầu ai nhớ dài lâu
Rồi một chiều áo trắng phai màu
Em qua cầu xác pháo bay sau
Lời nguyện mình Chúa có nghe không
Sao bây giờ mình hoài xa vắng
Bao nhiêu đêm Chúa xuống dương gian
Bấy nhiêu lần anh nhớ người yêu
Rồi những đêm thánh đường đón Noel
Lang thang qua miền giáo đường dấu yêu
Tiếng thánh ca ngày xưa vang đêm tối
Nhớ quá đi thôi giọng hát ai buồn
Đêm thánh vô cùng lạnh giá hồn tôi ...
Lời bình của Hàn:
Hàn đã định cư tại Pháp từ nhiều thập niên nhưng mỗi khi hoài niệm về dĩ vãng vẫn còn nhớ những đêm Giáng Sinh tại SG đầu thập niên 70. Dù không theo Thiên Chúa giáo, đêm nô en, bọn tôi vẫn hay rủ nhau đi nhà thờ tới nữa đêm mới về nhà ăn Réveillon. Còn nhớ bài gì có câu 'Đêm Đông Lạnh Lẽo Chúa Sinh Ra Đời...' Dù rằng cái lạnh SG đâu thể so sánh với thời tiết của Paris, Boston hay Moscow nhưng khi Đức Chúa Trời vừa chào đời là niềm hân hoan của nhiều con chiên, nó còn là những kỷ niệm êm đềm của một thời yêu nhau đối với một số người. Tiếc thay, sau đêm Nô En, định mệnh trớ trêu đã gây ra cảnh 'Đôi Ngã Chia Ly' để các lovers có dịp hát lại mùa cuối năm... Bài Thánh Ca Buồn!
Hàn đã định cư tại Pháp từ nhiều thập niên nhưng mỗi khi hoài niệm về dĩ vãng vẫn còn nhớ những đêm Giáng Sinh tại SG đầu thập niên 70. Dù không theo Thiên Chúa giáo, đêm nô en, bọn tôi vẫn hay rủ nhau đi nhà thờ tới nữa đêm mới về nhà ăn Réveillon. Còn nhớ bài gì có câu 'Đêm Đông Lạnh Lẽo Chúa Sinh Ra Đời...' Dù rằng cái lạnh SG đâu thể so sánh với thời tiết của Paris, Boston hay Moscow nhưng khi Đức Chúa Trời vừa chào đời là niềm hân hoan của nhiều con chiên, nó còn là những kỷ niệm êm đềm của một thời yêu nhau đối với một số người. Tiếc thay, sau đêm Nô En, định mệnh trớ trêu đã gây ra cảnh 'Đôi Ngã Chia Ly' để các lovers có dịp hát lại mùa cuối năm... Bài Thánh Ca Buồn!
3 - Sang Ngang - Đỗ Lễ
Thời còn phòng trà Anh Vũ,
Kim Sơn, Hòa Bình đêm nào cũng có mặt người nghệ sĩ thư sinh này. Đỗ Lễ rất yêu
tiếng hát của nữ ca sĩ Lệ Thanh. Một ca sĩ có bàn tay không mấy đẹp với sắc vóc
trung bình nhưng giọng ca nồng nàn với những nốt vuốt độc đáo mà hình như cho tới
bây giờ chưa có người thay thế. Có người cho rằng tiếng hát ca sĩ Xuân Thu hơi
giông giống Lệ Thanh, nhưng chỉ giống ở phần láy âm.
Với tâm hồn đa cảm và bén nhạy yêu thương. Đỗ Lễ đã để lòng mình mở rộng đón tiếng hát Lệ Thanh đi sâu vào cõi thầm kín nhất của tình si.Từ tiếng ca chất chứa nỗi lòng tan tác bởi chia ly của người nữ ca sĩ tài hoa này đã dẫn Đỗ Lễ vào bến si mê. Yêu giọng ca, yêu cả con người.
Với tâm hồn đa cảm và bén nhạy yêu thương. Đỗ Lễ đã để lòng mình mở rộng đón tiếng hát Lệ Thanh đi sâu vào cõi thầm kín nhất của tình si.Từ tiếng ca chất chứa nỗi lòng tan tác bởi chia ly của người nữ ca sĩ tài hoa này đã dẫn Đỗ Lễ vào bến si mê. Yêu giọng ca, yêu cả con người.
Thực sự lúc ấy, tầm vóc của
nữ ca sĩ Lệ Thanh nói về tài nghệ và danh phận, thì Đỗ Lễ chỉ là một bóng mờ.
Yêu một chiều là nỗi trái ngang thường trực của tình đời. Đỗ Lễ là một lẻ bóng
trong yêu đương. Nhưng người nghệ sĩ này vẫn nắm nuối hình bóng ấy làm chất liệu
cho kiếp sống đam mê. Lễ sáng tác rất nhiều nhạc khúc theo nhịp điệu Slow, vừa
ngợi ca tình yêu vừa than thở cho thân phận một người muốn leo cành bưởi hái
hoa. Nhưng cành bưởi thì xa, hoa thì lung linh khêu gợi, mà bày tay người nghệ
sĩ thì cách xa quá, cách xa mỏi cả tầm tay với.
Đỗ Lễ, như đã trình bày ở trên, luôn có cảm tưởng rằng, mình sẽ không bao giờ được đáp lại tình si mê ấy. Chợt khoảng năm 1963 - 1964 cũng là lúc Lệ Thanh lên xe hoa với một người khác. Trước tin này, Đỗ Lễ thất điên bát đảo trong tâm hồn. Anh thường trực tìm đến men rượu để chia sầu.
Nhạc phẩm "Sang Ngang" ra đời trong trạng huống đó với tấm lòng tan nát, ôm mối tình của hai con đường song song không bao giờ gặp nhau. Người nghệ sĩ thường có trí tưởng tượng rất phong phú. Dưới ánh đèn sân khấu, thì nàng nhìn chung vào khoảng không, nhưng Đỗ Lễ vẫn cứ ngỡ rằng Lệ Thanh cũng yêu mình, và bởi một duyên cớ nào đó mà người đẹp mới đành phải sang ngang. Từ đó âm điệu của bản nhạc và lời trong ca khúc được Đỗ Lễ dựng lên như một an ủi:
Đỗ Lễ, như đã trình bày ở trên, luôn có cảm tưởng rằng, mình sẽ không bao giờ được đáp lại tình si mê ấy. Chợt khoảng năm 1963 - 1964 cũng là lúc Lệ Thanh lên xe hoa với một người khác. Trước tin này, Đỗ Lễ thất điên bát đảo trong tâm hồn. Anh thường trực tìm đến men rượu để chia sầu.
Nhạc phẩm "Sang Ngang" ra đời trong trạng huống đó với tấm lòng tan nát, ôm mối tình của hai con đường song song không bao giờ gặp nhau. Người nghệ sĩ thường có trí tưởng tượng rất phong phú. Dưới ánh đèn sân khấu, thì nàng nhìn chung vào khoảng không, nhưng Đỗ Lễ vẫn cứ ngỡ rằng Lệ Thanh cũng yêu mình, và bởi một duyên cớ nào đó mà người đẹp mới đành phải sang ngang. Từ đó âm điệu của bản nhạc và lời trong ca khúc được Đỗ Lễ dựng lên như một an ủi:
"Thôi nín đi em
Lệ đẫm vai rồi
Buồn thương nhớ ơi
Anh hỡi đôi mình
Mộng nay đã tan
Tình đã dở dang
Em khóc những chiều
Anh xót xa nhiều
Thương cho tình yêu
Nỗi buồn chua cay
Khi lòng đổi thay
Thôi hết sum vầy...
Nếu biết rằng
Tình là dây oan
Nếu biết rằng
Hợp rồi sẽ tan
Nếu biết rằng
Yêu là đau khổ
Thà dương gian
Đừng có đôi mình....
Lau mắt đi em
Gần hết đêm rôi
Buồn thêm nữa sao
Mai bước sang ngang
Lòng thêm nát tan
Tình đã dở dang
Thôi khóc làm gì
Đã lỡ duyên thề
Thương nhau mà chi
Nỗi buồn ai hay
Khi mình chia tay
Xa cách nhau rồi
Lệ đẫm vai rồi
Buồn thương nhớ ơi
Anh hỡi đôi mình
Mộng nay đã tan
Tình đã dở dang
Em khóc những chiều
Anh xót xa nhiều
Thương cho tình yêu
Nỗi buồn chua cay
Khi lòng đổi thay
Thôi hết sum vầy...
Nếu biết rằng
Tình là dây oan
Nếu biết rằng
Hợp rồi sẽ tan
Nếu biết rằng
Yêu là đau khổ
Thà dương gian
Đừng có đôi mình....
Lau mắt đi em
Gần hết đêm rôi
Buồn thêm nữa sao
Mai bước sang ngang
Lòng thêm nát tan
Tình đã dở dang
Thôi khóc làm gì
Đã lỡ duyên thề
Thương nhau mà chi
Nỗi buồn ai hay
Khi mình chia tay
Xa cách nhau rồi
Lời bình của Hàn:
Khi còn nhỏ, bọn trẻ trong xóm thường cười nhạo NS này và cứ gọi ông là Đỗ Lễ, Để Lỗ. Thật ra, đương sự cho rằng lỗ hỏng tình yêu của NS thật kinh khủng. Sang Ngang vì cuộc tình không trọn vẹn. Nỗi buồn da diết của NS không thua gì giọng than oán của Chế Linh: Em Khóc Đi Em Khóc Nữa Đi Em! Khóc Để Rồi Quên Một Cuộc Tình Buồn!
Khi còn nhỏ, bọn trẻ trong xóm thường cười nhạo NS này và cứ gọi ông là Đỗ Lễ, Để Lỗ. Thật ra, đương sự cho rằng lỗ hỏng tình yêu của NS thật kinh khủng. Sang Ngang vì cuộc tình không trọn vẹn. Nỗi buồn da diết của NS không thua gì giọng than oán của Chế Linh: Em Khóc Đi Em Khóc Nữa Đi Em! Khóc Để Rồi Quên Một Cuộc Tình Buồn!
4 - Em Đến Thăm Anh Một Chiều Mưa - Tô Vũ
... Sau mấy ngày cách biệt,
Tô Vũ được tin ba cô cứu thương được chuyển công tác sang huyện cạnh đó. Nơi ba
cô trú ngụ để công tác cách nơi cũ không xa bao nhiêu, nhưng lại cách một con
sông khá rộng. Việc đi lại, qua sông bằng thuyền rất nguy hiểm vì chẳng may
thuyền ra đến giữa sông mà có phi cơ Pháp bay đến là chắc chắn máy bay sẽ bắn xối
xả, thuyền sẽ chìm và người khó mà sống sót.
Vì thế thuyền chỉ chở vào buổi sáng thật sớm và buổi chiều khi mặt trời đã lặn. Tuy khó khăn vất vả vậy mà thỉnh thoảng ba cô vẫn rủ nhau sang đình hạnh phúc để thăm ba chàng. Mỗi lần sang được gặp nhau như vậy, người đẹp chẳng nói riêng tư với anh Tô Vũ được lời nào.
Cho đến một hôm, hai anh kia phải đi công tác, một mình anh Tô Vũ ở lại trụ trì đình. Ngày hôm ấy trời mưa rả rích, gió rít từng hồi, rét ngọt lọt đến xương, đường ruộng đường làng đều trơn như mỡ - cô cứu thương nặng tình với Tô Vũ đột ngột sang thăm anh. Trước sự xuất hiện bất ngờ của người đẹp, một mình dám lao mình trong mưa gió, rét lạnh căm, anh Tô Vũ vô cùng bàng hoàng và xúc động, anh đi lấy vội củi lên chụm rồi đốt để cùng nhau sưởi ấm. Lửa bốc lên làm tan đi khí lạnh, lòng hai người cũng như nổi lửa để ấm lòng nhau sau những ngày xa cách, nhớ mong. Dưới mái đình mênh mang, hai người được tự do bộc lộ, dù biết rằng chữ không viết hết lời, lời không nói hết ý.
Vì thế thuyền chỉ chở vào buổi sáng thật sớm và buổi chiều khi mặt trời đã lặn. Tuy khó khăn vất vả vậy mà thỉnh thoảng ba cô vẫn rủ nhau sang đình hạnh phúc để thăm ba chàng. Mỗi lần sang được gặp nhau như vậy, người đẹp chẳng nói riêng tư với anh Tô Vũ được lời nào.
Cho đến một hôm, hai anh kia phải đi công tác, một mình anh Tô Vũ ở lại trụ trì đình. Ngày hôm ấy trời mưa rả rích, gió rít từng hồi, rét ngọt lọt đến xương, đường ruộng đường làng đều trơn như mỡ - cô cứu thương nặng tình với Tô Vũ đột ngột sang thăm anh. Trước sự xuất hiện bất ngờ của người đẹp, một mình dám lao mình trong mưa gió, rét lạnh căm, anh Tô Vũ vô cùng bàng hoàng và xúc động, anh đi lấy vội củi lên chụm rồi đốt để cùng nhau sưởi ấm. Lửa bốc lên làm tan đi khí lạnh, lòng hai người cũng như nổi lửa để ấm lòng nhau sau những ngày xa cách, nhớ mong. Dưới mái đình mênh mang, hai người được tự do bộc lộ, dù biết rằng chữ không viết hết lời, lời không nói hết ý.
Nhưng ở đời, ngày buồn thì
kéo dài lê thê, còn giờ vui thì chóng tàn. Thời gian đi thật nhanh. Nhìn ra sân
thấy cảnh màn đêm sắp buông xuống. Người đẹp phải rứt áo tạm biệt Tô Vũ ra về
vì khi trời tối hẳn, không có đò sang sông. Lúc sắp phải chia tay nhau, Tô Vũ cầm
tay người yêu bé nhỏ không nói lên được lời nào. Dưới cơn mưa sập xùi, gió vẫn
thổi xoáy từng cơn, dù trong người không được khoẻ, anh Tô Vũ vẫn đội mưa đạp
gió để đưa người yêu ra tận bến đò. Khi đò đã nhổ sào, từ từ rời bến, Tô Vũ vẫn
đứng yên tại chỗ bất chấp mưa gió, mắt nhìn, hồn như bay lơ lửng theo bóng dáng
người đẹp sang sông, cho đến khi người đẹp lên bờ rồi khuất hẳn sau màn mưa
giăng giăng phủ kín cảnh và người, anh mới lững thững trở về ngôi đền cô quạnh.
Về tới nơi, đống lửa vẫn còn thoi thóp cháy, anh chất thêm củi rồi đi nằm nghỉ
ngợi triền miên. Anh càng thương người đẹp đã không ngại vất vả khó khăn để
sang sưởi ấm lòng nhau. Nghĩ đến chuyến đi ân tình này thật đẹp, khắc sâu vào
tim óc anh một dấu ấn vàng son chói lọi khó phai mờ! Nằm một mình, tự do ôn lại
những phút giây thân ái, anh có cảm nghĩ là hồn bướm mơ tiên. Cuốn phim thắm đặm
tình nhiệt duyên nồng đang chầm chậm quay trong tưởng nhớ, đột nhiên anh ngồi dậy,
lấy giấy bút ra để kịp ghi được nguồn nhạc hứng đang trào từ đáy con tim ra như
suối máu. Nhạc điệu êm đềm, buồn day dứt, lời thật trữ tình tha thiết, đúng là
sợi tơ lòng thật trung thực nên được mọi người mến chuộng. Đó là nhạc phẩm Em đến
thăm anh một chiều mưa.
Em đến thăm anh một chiều
đông
Em đến thăm anh một chiều mưa
Mưa dầm dề, đường trơn ướt tiêu điều
Em đến thăm anh người em gái
Tà áo hương nồng
Mắt huyền trìu mến sưởi ấm lòng anh
Em đến thăm anh chiều đông giá
Em đến thăm anh trời mưa gió
Đường xa lạnh lùng
Mặt nhìn mặt, cầm tay bâng khuâng không nói một câu
Lời nghẹn ngào, hồn anh như say như ngây, vì đâu?
Gió đưa cánh chim trời
Đó đây cách xa vời
Chiều vui mưa ướt cánh
Khá thương kiếp bềnh bồng
Dẫu khắng khít đôi lòng
Chiều nào em xa anh!
Có hay lúc em về
Gót chân bước reo âm thầm
Trên đường một mình ngoài mưa,
Em đến thăm anh một chiều mưa
Mưa dầm dề, đường trơn ướt tiêu điều
Em đến thăm anh người em gái
Tà áo hương nồng
Mắt huyền trìu mến sưởi ấm lòng anh
Em đến thăm anh chiều đông giá
Em đến thăm anh trời mưa gió
Đường xa lạnh lùng
Mặt nhìn mặt, cầm tay bâng khuâng không nói một câu
Lời nghẹn ngào, hồn anh như say như ngây, vì đâu?
Gió đưa cánh chim trời
Đó đây cách xa vời
Chiều vui mưa ướt cánh
Khá thương kiếp bềnh bồng
Dẫu khắng khít đôi lòng
Chiều nào em xa anh!
Có hay lúc em về
Gót chân bước reo âm thầm
Trên đường một mình ngoài mưa,
mưa như mưa trong lòng anh
Lòng bồi hồi nhìn theo chân em,
Lòng bồi hồi nhìn theo chân em,
chìm trong ngàn xanh
Ta ước mơ một chiều thêu nắng
Em đến chơi quên niềm cay đắng
... và quên... đường về.
Ta ước mơ một chiều thêu nắng
Em đến chơi quên niềm cay đắng
... và quên... đường về.
5 - Dư Âm - Nguyễn Văn Tý
Năm 1949, lúc ấy tôi 26 tuổi,
trong một chuyến đi công tác về Quỳnh Lưu; qua giới thiệu của người bạn, tôi
ghé thăm một gia đình có hai chị em gái. Cô chị lúc ấy 22 tuổi, còn cô em 16 tuổi.
Trong một lần ngồi nói chuyện với cô chị, bất ngờ tôi bắt gặp đôi mắt lay láy
cuả cô em (đứng tì tay lên vai chị nhìn tôi không chớp).
Đôi mắt ấy đã làm cho tôi đờ đẫn cả người, và tôi "vướng" ngay .... Cảm thấy tôi thích cô em mà không thích mình, cô chị đã nổi giận và cấm không cho tôi tới nhà nữa. Trong lần ghé thăm nhà của họ vào đêm cuối cùng - một đêm trăng sáng - tôi được mời ngồi nói chuyện ở ngoài sân, bất chợt tôi thấy cô em xuất hiện với mái tóc xõa ngang vai- cô ấy vừa mới gội đầu nên ra ngồi hong tóc - Vừa hong tóc, cô ấy vừa ôm đàn guitar, hát khe khẽ ở phía xa. Cô ấy hát những bài gì tôi không nghe thấy, nhưng hình ảnh của cô gái đó đã theo tôi đi về đơn vị. Do vậy, tôi đã viế: "Đêm qua mơ dáng em đang ôm đàn dìu muôn tiếng tơ .." là từ hình ảnh ấy. Đó là những cảm xúc thật từ một câu chuyện có thật.
Tôi không còn gặp lại họ nữa, sau lần cuối cùng vào cái đêm trăng sáng ấy...
Đôi mắt ấy đã làm cho tôi đờ đẫn cả người, và tôi "vướng" ngay .... Cảm thấy tôi thích cô em mà không thích mình, cô chị đã nổi giận và cấm không cho tôi tới nhà nữa. Trong lần ghé thăm nhà của họ vào đêm cuối cùng - một đêm trăng sáng - tôi được mời ngồi nói chuyện ở ngoài sân, bất chợt tôi thấy cô em xuất hiện với mái tóc xõa ngang vai- cô ấy vừa mới gội đầu nên ra ngồi hong tóc - Vừa hong tóc, cô ấy vừa ôm đàn guitar, hát khe khẽ ở phía xa. Cô ấy hát những bài gì tôi không nghe thấy, nhưng hình ảnh của cô gái đó đã theo tôi đi về đơn vị. Do vậy, tôi đã viế: "Đêm qua mơ dáng em đang ôm đàn dìu muôn tiếng tơ .." là từ hình ảnh ấy. Đó là những cảm xúc thật từ một câu chuyện có thật.
Tôi không còn gặp lại họ nữa, sau lần cuối cùng vào cái đêm trăng sáng ấy...
Ðêm qua mơ dáng em đang ôm
đàn dìu muôn tiếng tơ
Không gian trầm lắng như âu yếm ru ai trong giấc mơ
Mái tóc nhẹ rung, trăng vờn làn sống
Yêu ai anh nắn cung đàn
đầy vơi đôi mắt xa vời
Anh yêu tiếng hát
êm như lời nguyền đẹp bao ước mơ
Anh như lầu vắng em như ánh trăng reo muôn ý thơ
Muốn nói cùng em đôi lời trìu mến....
Tim anh băng giá đang nhại ngùng câu năm tháng mong chờ
Hẹn em từ muôn kiếp trước
Nhớ em mấy thuở bạc đầu
Anh đã âu sầu vì đường tơ vương vấn
Em đễ cung đàn đưa anh về đâu?
Dư âm tiếng hát reo lên trong lòng anh bao nhớ nhung
Ðê mê lòng nhớ đêm qua giấc mơ môi em hé rung
Anh muốn thành mây nương nhờ làn gió
Ðưa anh tới cỏi mơ hồ nào đây muôn kiếp bên nàng.
Không gian trầm lắng như âu yếm ru ai trong giấc mơ
Mái tóc nhẹ rung, trăng vờn làn sống
đầy vơi đôi mắt xa vời
Anh yêu tiếng hát
êm như lời nguyền đẹp bao ước mơ
Anh như lầu vắng em như ánh trăng reo muôn ý thơ
Muốn nói cùng em đôi lời trìu mến....
Tim anh băng giá đang nhại ngùng câu năm tháng mong chờ
Hẹn em từ muôn kiếp trước
Nhớ em mấy thuở bạc đầu
Anh đã âu sầu vì đường tơ vương vấn
Em đễ cung đàn đưa anh về đâu?
Dư âm tiếng hát reo lên trong lòng anh bao nhớ nhung
Ðê mê lòng nhớ đêm qua giấc mơ môi em hé rung
Anh muốn thành mây nương nhờ làn gió
Ðưa anh tới cỏi mơ hồ nào đây muôn kiếp bên nàng.
Lời bình của Hàn:
Khi xưa quả là Hàn không quán triệt ý nghĩa bài hát này, cứ tưởng Dư Âm là âm thừa! Thì ra là tiếng chuông ngân, kỷ niệm tình yêu dĩ vãng, dù nhiều năm tháng đã trôi qua, nhưng dư âm tình cũ cũng còn lãng lãng quanh tai người NS. Giọng nhạc bài này thật hay, cao vút như nhạc Tiền Chiến của NS Văn Phụng. Tuy vậy Hàn đoán mấy ông chồng nào có bà vợ nói hơi nhiều thì rất sợ Dư Âm của BX đó.
Khi xưa quả là Hàn không quán triệt ý nghĩa bài hát này, cứ tưởng Dư Âm là âm thừa! Thì ra là tiếng chuông ngân, kỷ niệm tình yêu dĩ vãng, dù nhiều năm tháng đã trôi qua, nhưng dư âm tình cũ cũng còn lãng lãng quanh tai người NS. Giọng nhạc bài này thật hay, cao vút như nhạc Tiền Chiến của NS Văn Phụng. Tuy vậy Hàn đoán mấy ông chồng nào có bà vợ nói hơi nhiều thì rất sợ Dư Âm của BX đó.
6 - Tôi Đi Giữa Hoàng
Hôn - Văn Phụng
Năm 1948, Văn Phụng cho ra đời
tác phẩm đầu tay Ô mê ly với tiết tấu sôi động, phấn chấn yêu đời Ô mê ly đời sống
với cây đàn tình tình tang... Ô mê ly, mê ly đời ta. Ông thường cùng các bạn bè
nam, nữ tụ tập đàn hát với nhau. Nếu như trong đám bạn trai, Văn Phụng như là một
"chủ súy" bởi ngón đàn tài hoa thì trong đám bạn nữ vút lên một giọng
hát rất đỗi "liêu trai" của Châu Hà, người thiếu nữ Hà Nội có mái tóc
dài vẫn thường thả lỏng như một dòng suối. "Trai tài, gái sắc" cứ quấn
quýt bên nhau, thế nhưng ông thông phán lại rất ác cảm với nghề xướng ca vô
loài nên tìm đủ cách để ly gián tình yêu của con trai mình. Biết rằng gia đình
Văn Phụng không chấp nhận mình, Châu Hà phẫn uất đi lấy chồng và theo chồng vào
Sài Gòn để xa hẳn một quá khứ đẹp mà... buồn.
Châu Hà đi rồi, một thời
gian sau Văn Phụng cũng được bố mẹ cưới vợ. Ông chấp nhận như là để khỏa lấp những
trống vắng mà Châu Hà đã để lại cho mình.nhưng....tình xưa đâu dễ quên... Tất cả
những nỗi nhớ thương đều được ông đưa vào các ca khúc của mình ...
Rồi không ngăn được tiếng gọi của con tim, Văn Phụng vào Nam. Châu Hà lúc này đã trở thành ca sĩ chuyên hát ở đài phát thanh và các phòng trà cùng thời với những Mộc Lan, Linh Sơn, Ánh Tuyết... Văn Phụng cũng mau chóng hòa nhập vào làng ca nhạc miền Nam. Không chỉ sáng tác ca khúc, ông còn thành lập ban tam ca nam đầu tiên ở Việt Nam với Văn Phụng - Anh Ngọc - Nhật Bằng (1953-1954). "Tình cũ không rủ cũng tới" nhưng... không phải dễ dàng gì bởi còn đó những trói buộc gia đình, còn những lời đàm tiếu, dị nghị chung quanh. Chính những lúc buồn nản nhất, Văn Phụng đã viết Tôi đi giữa hoàng hôn (1962) với điệu slow rock:
Rồi không ngăn được tiếng gọi của con tim, Văn Phụng vào Nam. Châu Hà lúc này đã trở thành ca sĩ chuyên hát ở đài phát thanh và các phòng trà cùng thời với những Mộc Lan, Linh Sơn, Ánh Tuyết... Văn Phụng cũng mau chóng hòa nhập vào làng ca nhạc miền Nam. Không chỉ sáng tác ca khúc, ông còn thành lập ban tam ca nam đầu tiên ở Việt Nam với Văn Phụng - Anh Ngọc - Nhật Bằng (1953-1954). "Tình cũ không rủ cũng tới" nhưng... không phải dễ dàng gì bởi còn đó những trói buộc gia đình, còn những lời đàm tiếu, dị nghị chung quanh. Chính những lúc buồn nản nhất, Văn Phụng đã viết Tôi đi giữa hoàng hôn (1962) với điệu slow rock:
Tôi đi giữa hoàng hôn
Khi ánh chiều buông, khi nắng còn vương
Một mình tôi ngắm cánh chim lạc loài
Mà lòng mình thấy u hoài
Tôi thương nhớ ngày qua,
trên bến Hoàng Hoa,
Khi ánh chiều buông, khi nắng còn vương
Một mình tôi ngắm cánh chim lạc loài
Mà lòng mình thấy u hoài
trên bến Hoàng Hoa,
hay những đường xa
Thường thường hai đứa dắt nhau tươi cười
Mắt say sưa thắm mộng đời
Dù cho mưa gió, bên mái tranh nghèo
Dù cho nắng, dù cho sương khói mịt mờ
Niềm thương yêu hằng xin mãi mãi không hề phai
Nhớ, nhớ, nhớ đêm nào
Trên bến tìm sao hai đứa nhìn nhau
Không nói một câu
Như thầm mơ ước, ước mơ dạt dào
Như thầm hẹn nhau mùa sau
Tôi vẫn đi giữa hoàng hôn
Tôi vẫn đi giữa hoàng hôn
Tôi vẫn đi giữa hoàng hôn
Lòng thương nhớ...
Thường thường hai đứa dắt nhau tươi cười
Mắt say sưa thắm mộng đời
Dù cho mưa gió, bên mái tranh nghèo
Dù cho nắng, dù cho sương khói mịt mờ
Niềm thương yêu hằng xin mãi mãi không hề phai
Nhớ, nhớ, nhớ đêm nào
Trên bến tìm sao hai đứa nhìn nhau
Không nói một câu
Như thầm mơ ước, ước mơ dạt dào
Như thầm hẹn nhau mùa sau
Tôi vẫn đi giữa hoàng hôn
Tôi vẫn đi giữa hoàng hôn
Tôi vẫn đi giữa hoàng hôn
Lòng thương nhớ...
Lời bình của Hàn:
Đương sự rất thích bài này vì nhạc Văn Phụng thật hay, thật tình tứ. Vừa đi giữa hoàng hôn vừa nhớ người yêu, thật lãng mạn chớ đâu có bẽ bàng như cái cảnh:
Đương sự rất thích bài này vì nhạc Văn Phụng thật hay, thật tình tứ. Vừa đi giữa hoàng hôn vừa nhớ người yêu, thật lãng mạn chớ đâu có bẽ bàng như cái cảnh:
Đường về đêm nay tối thui
Mịt mờ cô không thấy tui
Cô đụng tui cô nói tui đui.
(Nhạc Nháy theo bài Kiếp Nghèo)
Mịt mờ cô không thấy tui
Cô đụng tui cô nói tui đui.
(Nhạc Nháy theo bài Kiếp Nghèo)
Nghe Văn Phụng kể việc ông đi giữa Hoàng Hôn làm tôi rùn mình nhớ lại Paris mới
bị trận tuyết tầm tả thổi về từ Si Bê Ri tháng trước. Ra đường đi dạo rồi
bỗng nhiên bị bão Tuyết, rán chạy nhanh về nhà, làm gì có thời gian tưởng nhớ tới
người yêu bạn hả?
7 - Phượng Hồng - Vũ Hoàng
'Phượng Hồng' được nhạc sĩ Vũ Hoàng phổ nhạc từ bài thơ 'Chút tình đầu' của
Đỗ Trung Quân trong năm 1984.
Mối tình đầu của tôi êm đềm
như thơ và nàng thì thẹn thùng như cỏ trinh nữ. Chúng tôi học cùng lớp. Hồi còn
đi học thì vui không kể xiết nhưng cứ hè đến tôi lại thấy buồn vô cùng. Các bạn
đi đâu hết, nhà tôi ở gần trường, vì thế, lâu lâu tôi lại sang trường học, tay
vẫn cắp cặp, trong cặp không đựng sách vở mà có một hộp bút màu, những trang giấy
trắng còn thừa trong vở cũ tôi xé ra để làm giấy vẽ.
Sân trường mùa hè vắng ngắt, tôi ngắm nhìn những vệt nắng đơn côi, giống như
mình, bóng đổ dài, và tôi nhớ nàng quay quắt. Tôi bước đến cửa lớp học của năm
học tới, biết chắc hai đứa sẽ lại được cùng ngồi nơi này.
Tôi lấy chiếc compa trong hộp bút, bắt đầu những nét khắc thật nắn nót tên của nàng cộng tên tôi, rồi vòng một hình trái tim. Tôi khắc tỉ mỉ và cảm thấy hạnh phúc như đang được thấy nàng bên cạnh.
Ngày khai giảng, nàng hớt hải tìm tôi: “Hoàng ơi, chết rồi, có đứa nào chơi xấu khắc tên mình và Hoàng ngay cửa lớp, làm sao bây giờ, bạn bè chọc chết, chắc mình phải nghỉ học”. Tôi hốt hoảng khi nghe nàng nói sẽ nghỉ học. Tôi vội vàng xua tay: “Bạn đừng lo, chắc là mấy đứa ghét mình nó làm đấy, để tui tìm cho ra. Để tui đi xóa ngay...”.
Khi nghe đến câu Cánh phượng hồng ngẩn ngơ/Mùa hè đến trường khắc nỗi nhớ trên cây/Và ngày sau biết có còn gặp lại/Ngày khai trường áo lụa gió thu bay… Tôi ngẩn ngơ vì nhớ nàng. Ngay tối hôm đó, tôi nói: “Quân ơi, chép cho mình bài Chút tình đầu của Quân đi”. Và Quân đã chép.
Tôi đem bài thơ về, đọc đi đọc lại nhiều lần. Cho đến một hôm, trong giờ giảng bài tại trường Đại học sư phạm TP. HCM (tôi dạy môn Lịch sử âm nhạc và ký xướng âm tại khoa Âm nhạc của trường), đang chuẩn bị cho tiết dạy thứ hai, chợt một tia nắng hắt từ cành phượng đỏ vào lớp, bục giảng của tôi như phủ màu hồng làm ánh lên ký ức. Sau buổi dạy, tôi lặng lẽ về nhà, và bài hát Phượng hồng ra đời:
Tôi lấy chiếc compa trong hộp bút, bắt đầu những nét khắc thật nắn nót tên của nàng cộng tên tôi, rồi vòng một hình trái tim. Tôi khắc tỉ mỉ và cảm thấy hạnh phúc như đang được thấy nàng bên cạnh.
Ngày khai giảng, nàng hớt hải tìm tôi: “Hoàng ơi, chết rồi, có đứa nào chơi xấu khắc tên mình và Hoàng ngay cửa lớp, làm sao bây giờ, bạn bè chọc chết, chắc mình phải nghỉ học”. Tôi hốt hoảng khi nghe nàng nói sẽ nghỉ học. Tôi vội vàng xua tay: “Bạn đừng lo, chắc là mấy đứa ghét mình nó làm đấy, để tui tìm cho ra. Để tui đi xóa ngay...”.
Khi nghe đến câu Cánh phượng hồng ngẩn ngơ/Mùa hè đến trường khắc nỗi nhớ trên cây/Và ngày sau biết có còn gặp lại/Ngày khai trường áo lụa gió thu bay… Tôi ngẩn ngơ vì nhớ nàng. Ngay tối hôm đó, tôi nói: “Quân ơi, chép cho mình bài Chút tình đầu của Quân đi”. Và Quân đã chép.
Tôi đem bài thơ về, đọc đi đọc lại nhiều lần. Cho đến một hôm, trong giờ giảng bài tại trường Đại học sư phạm TP. HCM (tôi dạy môn Lịch sử âm nhạc và ký xướng âm tại khoa Âm nhạc của trường), đang chuẩn bị cho tiết dạy thứ hai, chợt một tia nắng hắt từ cành phượng đỏ vào lớp, bục giảng của tôi như phủ màu hồng làm ánh lên ký ức. Sau buổi dạy, tôi lặng lẽ về nhà, và bài hát Phượng hồng ra đời:
Những chiếc giõ xe chở đầy
hoa phượng
Em chở mùa hè của tôi đi đâu
Chùm phượng vĩ em cầm tuổi tôi mười tám
Thuở chẳng ai hay thầm lặng mối tình đầu
Mối tình đầu của tôi
Là cơn mưa giăng giăng ngoài cửa lớp
Tà áo ai bay trắng cả giấc mơ
Là bài thơ còn hoài trong vở
Giữa giờ chơi mang đến lại mang về
Cánh phượng hồng ngẩn ngơ
Mùa hè đến trường khác nỗi nhớ trên cay
Và mùa sau có biết còn gặp lại
Ngày khai trường áo lụa gió thu bay
Mối tình đầu của tôi
Nhờ cay đàn buông tiếng xa xôi
Ai cũng hiểu chỉ một người không hiểu
Nên có một gã khờ ngọng nghịu đứng làm thơ
Em chở mùa hè đi qua còn tôi đứng lại
Nắng ngập ngừng một vạt tóc nào xa
Em chở mùa hè của tôi đi đâu
Chùm phượng vĩ em cầm tuổi tôi mười tám
Thuở chẳng ai hay thầm lặng mối tình đầu
Mối tình đầu của tôi
Là cơn mưa giăng giăng ngoài cửa lớp
Tà áo ai bay trắng cả giấc mơ
Là bài thơ còn hoài trong vở
Giữa giờ chơi mang đến lại mang về
Cánh phượng hồng ngẩn ngơ
Mùa hè đến trường khác nỗi nhớ trên cay
Và mùa sau có biết còn gặp lại
Ngày khai trường áo lụa gió thu bay
Mối tình đầu của tôi
Nhờ cay đàn buông tiếng xa xôi
Ai cũng hiểu chỉ một người không hiểu
Nên có một gã khờ ngọng nghịu đứng làm thơ
Em chở mùa hè đi qua còn tôi đứng lại
Nắng ngập ngừng một vạt tóc nào xa
Lời bình của Hàn:
Đương sự từng nghe TP Hoa Phượng Đỏ Hải Phòng, NS Thanh Sơn cũng gợi lại kỷ niệm tình yêu qua Nỗi Buồn Hoa Phượng. Thế nhưng Phượng Hồng của Nhạc Sỹ Vũ hình như còn buồn hơn nữa. Người ta bảo Tình Đầu thường của tuổi mới lớn ghi mãi trong tim, và cuộc tình qua bài hát này sao nghe thảm thương đến thế?
Đương sự từng nghe TP Hoa Phượng Đỏ Hải Phòng, NS Thanh Sơn cũng gợi lại kỷ niệm tình yêu qua Nỗi Buồn Hoa Phượng. Thế nhưng Phượng Hồng của Nhạc Sỹ Vũ hình như còn buồn hơn nữa. Người ta bảo Tình Đầu thường của tuổi mới lớn ghi mãi trong tim, và cuộc tình qua bài hát này sao nghe thảm thương đến thế?
8 - Hương Thầm - Vũ Hoàng
Khung cửa sổ hai nhà cuối phố
là cửa sổ ở phố Yên Phụ (Hà Nội), nơi gia đình chị sống. Đôi bạn ngày xưa học
chung một lớp trong bài thơ là em trai thứ 6 của nữ thi sĩ và cô bạn. Anh đã
lên đường khi lời yêu còn chưa lên môi. Chỉ có tấm lòng của người chị đa cảm,
lãng mạn để cho hương bưởi trong khăn tay cô gái hàng xóm tiễn em mình.
Một thời gian sau, từ chiến trường khốc liệt, cậu em viết thư về cho chị gái:
"Em nghe đài ngâm bài thơ Hương thầm của chị". Chị Nhàn chưa kịp viết
thư cho em kể rằng "Bài thơ viết về em đó", thì người em trai vui
tính Phan Hữu Khải của chị đã hy sinh.
Không ngờ bài thơ đã đúng như cái tên Hương thầm, cứ lặng lẽ đến mức ngay cả những người trong cuộc "tử biệt, sinh ly" cũng không được biết. Và rồi người ta hình dung ra nữ sĩ đã làm bài thơ về cuộc tiễn đưa của chính mình. Họ còn cho rằng người đi ấy là mối tình thầm của chị.
Không ngờ bài thơ đã đúng như cái tên Hương thầm, cứ lặng lẽ đến mức ngay cả những người trong cuộc "tử biệt, sinh ly" cũng không được biết. Và rồi người ta hình dung ra nữ sĩ đã làm bài thơ về cuộc tiễn đưa của chính mình. Họ còn cho rằng người đi ấy là mối tình thầm của chị.
Khung cửa sổ hai nhà cuối phố
Chẳng hiểu vì sao không khép bao giờ
Ðôi bạn ngày xưa học chung một lớp
Cây bưởi sau nhà ngan ngát hương thơm
Giấu một chùm hoa trong chiếc khăn tay
Cô bé ngập ngừng sang nhà hàng xóm
Bên âý có người ngày mai ra trận
Bên âý có người ngày mai đi xa
Nào ai đã một lần dám nói
Hương bưởi thơm cho lòng bối rối
Cô bé như chùm hoa lặng lẽ
Nhờ hương thơm nói hộ tình yêu
Hai người chia tay sao chẳng nói điều chi
Mà hương thầm thơm ngát mãi người đi
Hai người chia tay sao chẳng nói điều gì
Mà hương thầm vương vấn mãi người đi
NS Vũ Hoàng, thơ Phan Thị Thanh Nhàn.
Chẳng hiểu vì sao không khép bao giờ
Ðôi bạn ngày xưa học chung một lớp
Cây bưởi sau nhà ngan ngát hương thơm
Giấu một chùm hoa trong chiếc khăn tay
Cô bé ngập ngừng sang nhà hàng xóm
Bên âý có người ngày mai ra trận
Bên âý có người ngày mai đi xa
Nào ai đã một lần dám nói
Hương bưởi thơm cho lòng bối rối
Cô bé như chùm hoa lặng lẽ
Hai người chia tay sao chẳng nói điều chi
Mà hương thầm thơm ngát mãi người đi
Hai người chia tay sao chẳng nói điều gì
Mà hương thầm vương vấn mãi người đi
NS Vũ Hoàng, thơ Phan Thị Thanh Nhàn.
9 - Màu Tím Hoa Sim - DZũng Chinh
Với mảnh bằng tú tài Tây
trong tay, tôi rời quê nhà lên Thanh Hóa dạy học. Nhãn mác con nhà nghèo học giỏi
của tôi được bà Tham Kỳ chú ý, vời về nhà dạy kèm cho hai đứa con nhỏ. Tên thật
của bà Tham Kỳ là Đái thị Ngọc Chất, bà là vợ của ông Lê Đỗ Kỳ, tổng thanh tra
canh nông Đông Dương, sau này đắc cử dân biểu quốc hội khóa đầu tiên. Ở Thanh
Hóa, bà Tham Kỳ có một cửa hàng bán vải và sách báo, tôi thường ghé lại xem và
mua sách, nhờ vậy mới được bà để mắt đến (theo Lê Thọ Bình, báo đã dẫn).
Bà Tham Kỳ là một người hiền lành tốt bụng, đối xử với tôi rất đàng hoàng tử tế,
coi tôi chẳng khác người nhà. Nhớ lại ngày đầu tiên khoác áo gia sư, bà gọi
mãi, đứa con gái - lúc đó mới 8 tuổi - mới chịu lỏn lẻn bước ra khoanh tay miệng
lí nhí: "Em chào thầy ạ!" Chào xong, cô bé bất ngờ mở to đôi mắt nhìn
thẳng vào tôi. Đôi mắt to, đen láy, tròn xoe như có ánh chớp ấy đã hằn sâu vào
tâm trí tôi, theo tôi suốt cả cuộc đời. Thế là tôi dạy em đọc, viết. Tên em là
Lê Đỗ Thị Ninh, cha làm thanh tra nông lâm ở Sài Gòn nên sinh ở trong ấy, quen
gọi mẹ bằng má. Em thật thông minh, dạy đâu hiểu đó nhưng ít nói và mỗi lần mở
miệng là cứ y như một "bà cụ non". Đặc biệt em chăm sóc tôi hàng ngày
một cách kín đáo: em đặt vào góc mâm cơm chỗ tôi ngồi ăn lúc thì vài quả ớt đỏ
au, lúc thì quả chanh mọng ướt em vừa hái ở vườn; những buổi trưa hè, nhằm lúc
tôi ngủ trưa, em lén lấy áo sơ mi trắng tôi treo ở góc nhà đem ra giếng giặt...
Có lần tôi kể chuyện "bà cụ non" ít nói cho hai người anh của em Ninh nghe, không ngờ chuyện đến tai em, thế là em dỗi! Suốt một tuần liền, em nằm lì ở buồng trong, không chịu học hành... Một hôm bà Tham Kỳ dẫn tôi vào phòng nơi em đang nằm thiếp đi. Hôm ấy tôi đã nói gì, tôi không nhớ nữa, chỉ nhớ là tôi đã nói rất nhiều, đã kể chuyện cho em nghe; rồi tôi đọc thơ... Trưa hôm ấy, em ngồi dậy, ăn một bát to cháo gà và bước ra khỏi căn buồng. Chiều hôm sau, em nằng nặc đòi tôi đưa lên khu rừng thông. Cả nhà không ai đồng ý: "Mới ốm dậy, còn yếu lắm, không đi được đâu!" Em không chịu, nhất định đòi đi cho bằng được. Sợ em lại dỗi nên tôi đánh bạo xin phép ông bà Tham Kỳ đưa em lên núi chơi...
Xe kéo chạy chừng một giờ mới tới được chân đồi. Em leo đồi nhanh như một con
sóc con, tôi đuổi theo muốn đứt hơi! Lên tới đỉnh đồi, em ngồi xuống và bảo tôi
ngồi xuống bên em. Chúng tôi ngồi thế một hồi lâu, chẳng nói gì. Bất chợt em
nhìn tôi, rồi ngước mắt nhìn ra tận chân trời. Không biết lúc đó em nghĩ gì. Bất
chợt em hỏi tôi:
- Thầy có thích ăn sim không?
Tôi nhìn xuống sườn đồi: tím ngắt một màu sim. Em đứng lên, đi xuống sườn đồi, còn tôi vì mệt quá nên nằm thiếp đi trên thảm cỏ... Khi tỉnh dậy, em đã ngồi bên tôi với chiếc nón đầy ắp sim. Những quả sim đen nhánh, chín mọng.
- Thầy ăn đi!
Tôi cầm quả sim từ tay em đưa lên miệng và trầm trồ:
- Ngọt quá!
Như đã nói, tôi sinh ra trong một gia đình nông dân, quả sim đối với tôi chẳng lạ lẫm gì, nhưng thú thật chưa bao giờ tôi được ăn những quả sim ngọt đến thế!
Cứ thế, chúng tôi ăn hết quả này đến quả khác. Tôi nhìn em, em cười. Hai hàm răng em đỏ tím, đôi môi cũng đỏ tím, hai bên má thì... tím đỏ một màu sim. Tôi cười phá lên, em cũng cười theo!
Có lần tôi kể chuyện "bà cụ non" ít nói cho hai người anh của em Ninh nghe, không ngờ chuyện đến tai em, thế là em dỗi! Suốt một tuần liền, em nằm lì ở buồng trong, không chịu học hành... Một hôm bà Tham Kỳ dẫn tôi vào phòng nơi em đang nằm thiếp đi. Hôm ấy tôi đã nói gì, tôi không nhớ nữa, chỉ nhớ là tôi đã nói rất nhiều, đã kể chuyện cho em nghe; rồi tôi đọc thơ... Trưa hôm ấy, em ngồi dậy, ăn một bát to cháo gà và bước ra khỏi căn buồng. Chiều hôm sau, em nằng nặc đòi tôi đưa lên khu rừng thông. Cả nhà không ai đồng ý: "Mới ốm dậy, còn yếu lắm, không đi được đâu!" Em không chịu, nhất định đòi đi cho bằng được. Sợ em lại dỗi nên tôi đánh bạo xin phép ông bà Tham Kỳ đưa em lên núi chơi...
- Thầy có thích ăn sim không?
Tôi nhìn xuống sườn đồi: tím ngắt một màu sim. Em đứng lên, đi xuống sườn đồi, còn tôi vì mệt quá nên nằm thiếp đi trên thảm cỏ... Khi tỉnh dậy, em đã ngồi bên tôi với chiếc nón đầy ắp sim. Những quả sim đen nhánh, chín mọng.
- Thầy ăn đi!
Tôi cầm quả sim từ tay em đưa lên miệng và trầm trồ:
- Ngọt quá!
Như đã nói, tôi sinh ra trong một gia đình nông dân, quả sim đối với tôi chẳng lạ lẫm gì, nhưng thú thật chưa bao giờ tôi được ăn những quả sim ngọt đến thế!
Cứ thế, chúng tôi ăn hết quả này đến quả khác. Tôi nhìn em, em cười. Hai hàm răng em đỏ tím, đôi môi cũng đỏ tím, hai bên má thì... tím đỏ một màu sim. Tôi cười phá lên, em cũng cười theo!
Cuối mùa đông năm ấy, bất chấp những lời can ngăn, hứa hẹn can thiệp của ông bà
Tham Kỳ, tôi lên đường theo kháng chiến. Hôm tiễn tôi, em theo mãi ra tận đầu
làng và lặng lẽ đứng nhìn theo. Tôi đi... Lên tới bờ đê, nhìn xuống đầu làng,
em vẫn đứng đó, nhỏ bé và mong manh. Em giơ bàn tay nhỏ xíu như chiếc lá sim ra
vẫy tôi. Tôi vẫy trả và lầm lũi đi... Tôi quay đầu nhìn lại... Em vẫn đứng yên
đó...Tôi lại đi và nhìn lại cho tới khi không còn nhìn thấy em nữa...
Những năm tháng ở chiến khu, thỉnh thoảng tôi có nhận được tin tức từ quê lên, cho biết em vẫn khỏe và đã khôn lớn. Sau này, nghe bạn bè kể lại, khi em mới 15 đã có nhiều chàng trai đến ngỏ lời cầu hôn nhưng em cứ trốn trong buồng, không chịu ra tiếp ai bao giờ...
Chín năm sau, tôi trở lại nhà... Về Nông Cống tìm em. Hôm gặp em ở đầu làng, tôi hỏi em, hỏi rất nhiều, nhưng em không nói gì, chỉ bẽn lẽn lắc hoặc gật đầu. Em giờ đây không còn là cô học trò Ninh bướng bỉnh nữa rồi. Em đã gần 17 tuổi, đã là một cô gái xinh đẹp...
Yêu nhau lắm nhưng tôi vẫn lo sợ vì hai gia đình không "môn đăng hộ đối" một chút nào. Mãi sau mới biết việc hợp hôn của chúng tôi thành công là do bố mẹ em ngấm ngầm "soạn kịch bản".
Một tuần sau đó chúng tôi kết hôn. Tôi bàn việc may áo cưới thì em gạt đi, "không đòi may áo mới trong ngày hợp hôn", bảo rằng là: "Yêu nhau, thương nhau cốt cái tâm và cái tình bền chặt là hơn cả". Tôi cao ráo, học giỏi, làm thơ hay lại... đẹp giai nên em thường gọi đùa là ông chồng độc đáo.
Đám cưới được tổ chức ở ấp Thị Long, huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa của gia đình em, nơi ông Lê Đỗ Kỳ có hàng trăm mẫu ruộng. Đám cưới rất đơn sơ, nhưng khỏi nói, hai chúng tôi hạnh phúc hơn bao giờ hết!
Hai tuần phép của tôi trôi đi thật nhanh, tôi phải tức tốc lên đường hành quân, theo sư đoàn 304, làm chủ bút tờ Chiến Sĩ. Hôm tiễn tôi lên đường, em vẫn đứng ở đầu làng, nơi chín năm trước em đã đứng. Chỉ có giờ đây em không còn là cô bé Ninh nữa mà đã là người bạn đời yêu quý của tôi. Tôi bước đi, tôi lại quay đầu nhìn lại... Nếu như chín năm về trước, nhìn lại chỉ cảm thấy một nỗi buồn man mác thì lần này, tôi thật sự đau buồn. Đôi chân tôi như muốn khuỵu xuống.
Ba tháng sau, tôi nhận được tin dữ: vợ tôi qua đời.
Những năm tháng ở chiến khu, thỉnh thoảng tôi có nhận được tin tức từ quê lên, cho biết em vẫn khỏe và đã khôn lớn. Sau này, nghe bạn bè kể lại, khi em mới 15 đã có nhiều chàng trai đến ngỏ lời cầu hôn nhưng em cứ trốn trong buồng, không chịu ra tiếp ai bao giờ...
Chín năm sau, tôi trở lại nhà... Về Nông Cống tìm em. Hôm gặp em ở đầu làng, tôi hỏi em, hỏi rất nhiều, nhưng em không nói gì, chỉ bẽn lẽn lắc hoặc gật đầu. Em giờ đây không còn là cô học trò Ninh bướng bỉnh nữa rồi. Em đã gần 17 tuổi, đã là một cô gái xinh đẹp...
Yêu nhau lắm nhưng tôi vẫn lo sợ vì hai gia đình không "môn đăng hộ đối" một chút nào. Mãi sau mới biết việc hợp hôn của chúng tôi thành công là do bố mẹ em ngấm ngầm "soạn kịch bản".
Một tuần sau đó chúng tôi kết hôn. Tôi bàn việc may áo cưới thì em gạt đi, "không đòi may áo mới trong ngày hợp hôn", bảo rằng là: "Yêu nhau, thương nhau cốt cái tâm và cái tình bền chặt là hơn cả". Tôi cao ráo, học giỏi, làm thơ hay lại... đẹp giai nên em thường gọi đùa là ông chồng độc đáo.
Đám cưới được tổ chức ở ấp Thị Long, huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa của gia đình em, nơi ông Lê Đỗ Kỳ có hàng trăm mẫu ruộng. Đám cưới rất đơn sơ, nhưng khỏi nói, hai chúng tôi hạnh phúc hơn bao giờ hết!
Hai tuần phép của tôi trôi đi thật nhanh, tôi phải tức tốc lên đường hành quân, theo sư đoàn 304, làm chủ bút tờ Chiến Sĩ. Hôm tiễn tôi lên đường, em vẫn đứng ở đầu làng, nơi chín năm trước em đã đứng. Chỉ có giờ đây em không còn là cô bé Ninh nữa mà đã là người bạn đời yêu quý của tôi. Tôi bước đi, tôi lại quay đầu nhìn lại... Nếu như chín năm về trước, nhìn lại chỉ cảm thấy một nỗi buồn man mác thì lần này, tôi thật sự đau buồn. Đôi chân tôi như muốn khuỵu xuống.
Ba tháng sau, tôi nhận được tin dữ: vợ tôi qua đời.
Cái tin sét đánh ấy khiến Nguyễn Hữu Loan tan nát cõi lòng. Nỗi đau dồn nén ấy
sang năm sau -1949- thì chín muồi để bật thành lời, thành một bài thơ bất tử.
Bài thơ chỉ viết xong trong hai tiếng đồng hồ vào một buổi trưa vắng...
Bài thơ chỉ viết xong trong hai tiếng đồng hồ vào một buổi trưa vắng...
Màu Tím Hoa Sim
"Nàng có ba người anh đi bộ đội
Những em nàng có em chưa biết nói
Khi tóc nàng xanh xanh
Tôi người Vệ quốc quân xa gia đình
Yêu nàng như tình yêu em gái
Ngày hợp hôn nàng không đòi may áo mới
Tôi mặc đồ quân nhân
Đôi giầy đinh bết bùn đất hành quân
Nàng cười xinh xinh bên anh chồng độc đáo
Tôi ở đơn vị về
Cưới nhau xong là đi
Từ chiến khu xa nhớ về ái ngại
Lấy chồng đời chiến chinh
Mấy người đi trở lại
Nhỡ khi mình không về
Thì thương người vợ chờ bẻ bỏng chiều quê
"Nàng có ba người anh đi bộ đội
Những em nàng có em chưa biết nói
Khi tóc nàng xanh xanh
Tôi người Vệ quốc quân xa gia đình
Yêu nàng như tình yêu em gái
Ngày hợp hôn nàng không đòi may áo mới
Tôi mặc đồ quân nhân
Đôi giầy đinh bết bùn đất hành quân
Nàng cười xinh xinh bên anh chồng độc đáo
Tôi ở đơn vị về
Cưới nhau xong là đi
Từ chiến khu xa nhớ về ái ngại
Lấy chồng đời chiến chinh
Mấy người đi trở lại
Nhỡ khi mình không về
Thì thương người vợ chờ bẻ bỏng chiều quê
Nhưng không chết người trai khói lửa
Mà chết người gái nhỏ hậu phương
Tôi về không gặp nàng
Má tôi ngồi bên mộ con đầy bóng tối
Chiếc bình hoa ngày cưới
Thành bình hương tàn lạnh vây quanh
Tóc nàng xanh xanh
Năm chưa đầy búi
Em ơi giây phút cuối
Không được nghe nhau nói
Không được trông nhau một lần
Ngày xưa nàng yêu hoa sim tím
Áo nàng mầu tím hoa sim
Ngày xưa đèn khuya bóng nhỏ
Nàng vá cho chồng tấm áo ngày xưa
Một chiều rừng mưa
Ba người anh bị chiến trường đông bắc
Biết tin em gái mất
Trước tin em lấy chồng
Gió sớm thu về rờn rợn nước sông
Em nhỏ lớn lên Ngỡ ngàng nhìn ảnh chị
Khi gió sớm thu về
Cỏ vàng chân mộ chí
Chiều hành quân qua những đồi hoa sim
Những đồi hoa sim
Những đồi hoa sim dài trong chiều không hết
Mầu tìm hoa sim tím chiều hoang biền biệt
Mà chết người gái nhỏ hậu phương
Tôi về không gặp nàng
Má tôi ngồi bên mộ con đầy bóng tối
Chiếc bình hoa ngày cưới
Thành bình hương tàn lạnh vây quanh
Tóc nàng xanh xanh
Năm chưa đầy búi
Em ơi giây phút cuối
Không được nghe nhau nói
Không được trông nhau một lần
Ngày xưa nàng yêu hoa sim tím
Áo nàng mầu tím hoa sim
Ngày xưa đèn khuya bóng nhỏ
Nàng vá cho chồng tấm áo ngày xưa
Một chiều rừng mưa
Ba người anh bị chiến trường đông bắc
Biết tin em gái mất
Trước tin em lấy chồng
Gió sớm thu về rờn rợn nước sông
Em nhỏ lớn lên Ngỡ ngàng nhìn ảnh chị
Khi gió sớm thu về
Cỏ vàng chân mộ chí
Chiều hành quân qua những đồi hoa sim
Những đồi hoa sim
Những đồi hoa sim dài trong chiều không hết
Mầu tìm hoa sim tím chiều hoang biền biệt
Cưới nhau mới ba tháng, sống với nhau có mấy ngày, thế mà đến lúc vĩnh biệt
không được thấy mặt nhau lần cuối, hỏi còn có cái đau nào hơn? Rồi những mùa
thu qua, những mùa thu qua với "gió sớm thu về rờn rợn nước sông"
hay"gió sớm thu về cỏ vàng chân mộ chí" tạo những hình ảnh thật buồn,
cộng với nỗi cô đơn của người nằm dưới mộ khiến ai đọc đến mà chẳng xót xa?!. Ôm
nỗi đau thầm lặng, tác giả cùng đồng đội hành quân qua những đồi sim trong buổi
chiều hiu quạnh, những đồi sim bạt ngàn màu tím - cái màu mà thuở sinh tiền
nàng yêu thích - những đồi sim chạy dài tưởng chừng không bao giờ hết trong chiều
hoang biền biệt như nỗi thương nhớ khôn nguôi, như niềm đau bất tận.
Hữu Loan
Nhạc sĩ Dzũng Chinh phổ nhạc.
Sau khi tàu hỏa Thống Nhất chạy được vài chuyến (1976), thì Hữu Loan đã vào Nam
thăm thân nhân trên chuyến tàu này. Khi xuống ga Saigon, ông tình cờ nghe một
giọng hát những lời có phần....quen quen. Tìm, thì thấy một người ăn mày....cụt
chân đang ôm cây Ghi-ta cũ mèm ngồi ở góc sân ga, đang dạo và hát rất đúng nhịp
bài hát của Dzũng Chinh. Hữu Loan ngồi nghe hết bản nhạc, rồi mới gợi chuyện, hỏi
người hát rong ấy về bản nhạc và nguyên nhân nào làm anh cụt chân, người kia trả
lời "...bị thương ở trận Bình Long anh dũng...."
Hữu Loan ái ngại, và yêu cầu anh kia hát lại, ông ngồi nghe hết bản nhạc rồi đứng dậy, móc hết tiền còn trong túi đưa cho "người nghệ sĩ nghèo", kèm theo lời cảm ơn và nói cho anh nghe "...Tôi là tác giả bài thơ đó !"
Ông bỏ đi trong sự ngẩn ngơ của người ăn xin...
Lời bình của Hàn:
Hàn từng biết Dzũng Chinh từ năm 1966 khi anh sáng tác bài Những Đồi Hoa Sim. Hình như NS rất thích Hoa Sim và hay sáng tác nhiều bài về Sim. Với bản tánh khôi hài của Hàn, chả biết nếu NS sống trong thời đại mạng nhện, di động, NS có sáng tác bài nào với chủ đề Sim card hay không đây?. Thật ra mấy cuộc tình trong nhạc Dzũng Chinh thật tuyệt vời dù rằng đầy đau thương.
Hữu Loan
Nhạc sĩ Dzũng Chinh phổ nhạc.
Hữu Loan ái ngại, và yêu cầu anh kia hát lại, ông ngồi nghe hết bản nhạc rồi đứng dậy, móc hết tiền còn trong túi đưa cho "người nghệ sĩ nghèo", kèm theo lời cảm ơn và nói cho anh nghe "...Tôi là tác giả bài thơ đó !"
Ông bỏ đi trong sự ngẩn ngơ của người ăn xin...
Lời bình của Hàn:
Hàn từng biết Dzũng Chinh từ năm 1966 khi anh sáng tác bài Những Đồi Hoa Sim. Hình như NS rất thích Hoa Sim và hay sáng tác nhiều bài về Sim. Với bản tánh khôi hài của Hàn, chả biết nếu NS sống trong thời đại mạng nhện, di động, NS có sáng tác bài nào với chủ đề Sim card hay không đây?. Thật ra mấy cuộc tình trong nhạc Dzũng Chinh thật tuyệt vời dù rằng đầy đau thương.
10 - Giọt Lệ Đài Trang - Châu Kỳ
Thập niên 40 của thế kỷ trước, nhạc sĩ Châu Kỳ còn là một chàng nghệ sĩ ở độ tuổi
đôi mươi sống ở đất Kinh Kỳ (cố đô Huế bây giờ) ông đã có quen biết với một
nàng tiểu thư Tôn Thất có tên là Công Tằng Tôn Nữ. Hải Anh luôn sống trong lầu
vàng gác tía nhưng mà cô nàng tiểu thư này rất tự cao vì dù sao mình cũng là
dòng dõi Tôn Thất nhà Nguyễn. Một lần khi cô tiểu thư đứng chơi ở ban công nhà
mình, chàng nhạc sĩ cầm đàn ghi ta đứng dưới đất vừa đánh đàn vừa tỏ tình, nhìn
lên lầu của nhà Hải Anh, thì chàng nhạc sĩ Châu Kỳ bị cô nàng làm cụt hứng với
một câu nói xanh rờn buông xuống “Đồ xướng ca vô loài” và quay mặt bỏ đi vô
nhà. Sau nhiều năm trôi qua, nhạc sĩ Châu Kỳ đã vào Sài gòn và tiếp tục con đường
nghệ thuật sáng tác nhạc chuyên nghiệp thì tình cờ gặp lại cô Hải Anh trong bộ
dạng tiều tuỵ đi trên phố Sài Gòn. Ban đầu cô ta cảm thấy mắc cỡ và cố tình lảng
tránh nhạc sĩ nhưng ông vẫn bám theo và hỏi han tình hình gia cảnh hiện tại của
cô thì cô nàng đã khóc và nói những câu nói tỏ ra hối hận vì ngày xưa đã thoá mạ
nhạc sĩ. Trong hoàn cảnh đó cô nàng chỉ còn 5 xu.... cô không đủ tiền để mua một
cái bánh lót dạ vì đã nhiều ngày nhịn đói. Sau nhiều lần hỏi thăm dò chỗ ở của
cô Hải Anh, nhac sĩ đã biết được và còn đau đớn hơn khi biết cô ấy đã lâm vào
con đường hút sách và qua một thời gian ngắn thì cô Hải Anh đã chết vì sốc thuốc.
Bài hát Giọt Lệ Đài Trang được ra đời trong hoàn cảnh đó. Lời bài hát
thật cảm động và đầy tính chất thương xót khi ông thể hiện trên nền nhạc
Bolero...
Giọt Lệ Đài Trang
Ngày xưa ai lá ngọc cành vàng
Ngày xưa ai quyền quý cao sang
Em chính em ngày xưa đó
Ướt xây đời lên tột đỉnh nhân gian
Ngày xưa ai mến nhạc yêu đàn
Ngày xưa ai nghệ sĩ lang thang
Tôi chính tôi ngày xưa đó
Cũng đèo bồng mơ người đẹp lầu hoa
Rồi một hôm tôi gặp nàng
Đem tiếng hát cung đàn
Với niềm yêu lai láng
Nhưng than ôi quá bẽ bàng
Bao tiếng hát cung đàn
Người chẳng màng còn chê chán
Nhìn đời thấy lắm phũ phàng
Mượn tiếng hát cung đàn
Với niềm đau dĩ vãng
Nhưng bao giông tố lan tràn
Lên gác tía huy hoàng
Như đổ theo nước mắt ngà
Còn đâu đâu lá ngọc cành vàng
Còn đâu đâu quyền quý cao sang
Em chính em ngày xưa đó
Đến bây giờ phiêu bạt giữa trần gian
Đời tôi vẫn tiếng nhạc cung đàn
Đời tôi vẫn nghệ sĩ lang thang
Em, em nhớ xưa rồi em khóc
Tôi thoáng buồn tuôn giòng lệ đài trang
Ngày xưa ai lá ngọc cành vàng
Ngày xưa ai quyền quý cao sang
Em chính em ngày xưa đó
Ướt xây đời lên tột đỉnh nhân gian
Ngày xưa ai mến nhạc yêu đàn
Ngày xưa ai nghệ sĩ lang thang
Tôi chính tôi ngày xưa đó
Cũng đèo bồng mơ người đẹp lầu hoa
Rồi một hôm tôi gặp nàng
Đem tiếng hát cung đàn
Với niềm yêu lai láng
Nhưng than ôi quá bẽ bàng
Người chẳng màng còn chê chán
Nhìn đời thấy lắm phũ phàng
Mượn tiếng hát cung đàn
Với niềm đau dĩ vãng
Nhưng bao giông tố lan tràn
Lên gác tía huy hoàng
Như đổ theo nước mắt ngà
Còn đâu đâu lá ngọc cành vàng
Còn đâu đâu quyền quý cao sang
Em chính em ngày xưa đó
Đến bây giờ phiêu bạt giữa trần gian
Đời tôi vẫn tiếng nhạc cung đàn
Đời tôi vẫn nghệ sĩ lang thang
Em, em nhớ xưa rồi em khóc
Tôi thoáng buồn tuôn giòng lệ đài trang
Châu Kỳ
Lời bình của Hàn:
Nghe đến Giọt Lệ, các bạn cũng đoán là cuộc tình Châu Kỳ khi xưa đã không trọn vẹn rồi. Nhiều trai gái không đến được với nhau vì bức tường 'Môn Đăng Hộ Đối'. Trai nghèo mà đèo bồng yêu gái nhà giàu, và chỉ có thể tặng cô nhẫn cổ thui. Hàn nhớ khi xưa ở quê, trai gái đâu biết chat yêu trên mạng, và hay hò lơ tỏ tình trong làm việc đồng áng. Thế nhưng Châu Kỳ nhờ đàn để tỏ tình thì thật quá lãng mạn vậy mà còn bị mắng là Xướng Ca Vô Loài. Ngày nay người ta rất quý trọng nghệ sỹ những xã hội ta khi xưa hay lên án thành phần nghệ sỹ. Có lẽ Châu Kỳ đau điếng lắm và cũng nhờ vậy mà ông đã mang lại cho làng nhạc Việt một bài rất hay!.
Lời bình của Hàn:
Nghe đến Giọt Lệ, các bạn cũng đoán là cuộc tình Châu Kỳ khi xưa đã không trọn vẹn rồi. Nhiều trai gái không đến được với nhau vì bức tường 'Môn Đăng Hộ Đối'. Trai nghèo mà đèo bồng yêu gái nhà giàu, và chỉ có thể tặng cô nhẫn cổ thui. Hàn nhớ khi xưa ở quê, trai gái đâu biết chat yêu trên mạng, và hay hò lơ tỏ tình trong làm việc đồng áng. Thế nhưng Châu Kỳ nhờ đàn để tỏ tình thì thật quá lãng mạn vậy mà còn bị mắng là Xướng Ca Vô Loài. Ngày nay người ta rất quý trọng nghệ sỹ những xã hội ta khi xưa hay lên án thành phần nghệ sỹ. Có lẽ Châu Kỳ đau điếng lắm và cũng nhờ vậy mà ông đã mang lại cho làng nhạc Việt một bài rất hay!.
11 - Tình Ca - Hoàng Việt
Tình ca được nhạc sĩ Hoàng Việt sáng tác năm
1956 trong hoàn cảnh rất đặc biệt là người con miền Nam tập kết ra Bắc lúc đó
Hoàng Việt đang sống ở thủ đô Hà Nội trong một lần nhận được thư của ngươi vợ
yêu quý của mình ở miền Nam ruột thịt đang bị giặc Mĩ xâm lươc, ông bất ngờ khi
biết rằng lá thư mà ngươi vợ yêu quý của mình đã đi dược một quãng đường dài
đến như vậy, lá thư từ quê ông lên Sài Gòn, từ Sài Gòn sang Băng Cốc Thái Lan,
rồi lại sang Pari Pháp và rồi từ Pari lá thư mới được chuyển về Hà Nội đến được
tay ông, lá thư đã được chuyển qua một quãng đường dài hàng trăm ngàn km và
trong thời gian rất dài.
Xúc động trước tình cảm của người vợ yêu quý dành cho mình và cảm nhận được sự chia cắt của một đất nước nhỏ bé như Việt nam mà khi chuyển một lá thư lại phải trải qua một chặng đường và khoảng thời gian dài đến như vậy ông đã tự mình hát lên: "Khi cất lên tiếng ca gửi về người yêu quê ta, ta át tiếng gió mưa thét gào cuộn dâng phong ba. Em ơi nghe chăng lời trái tim vọng ra bài hát đã lên dến cao trào "ta hát chung tiếng ca vang dội từ ngàn phương xa xua kẻ thù đi mau dập tắt chiến tranh đẫm máu đập tan ngay bao đau khổ và chia ly"...
Xúc động trước tình cảm của người vợ yêu quý dành cho mình và cảm nhận được sự chia cắt của một đất nước nhỏ bé như Việt nam mà khi chuyển một lá thư lại phải trải qua một chặng đường và khoảng thời gian dài đến như vậy ông đã tự mình hát lên: "Khi cất lên tiếng ca gửi về người yêu quê ta, ta át tiếng gió mưa thét gào cuộn dâng phong ba. Em ơi nghe chăng lời trái tim vọng ra bài hát đã lên dến cao trào "ta hát chung tiếng ca vang dội từ ngàn phương xa xua kẻ thù đi mau dập tắt chiến tranh đẫm máu đập tan ngay bao đau khổ và chia ly"...
Khi hát lên tiếng ca gởi về
người yêu quê ta
Ta át tiếng gió mưa thét gào cuộn dâng phong ba
Em ơi! nghe chăng lời trái tim vọng ra
Rung trong không gian mặt biển sôi ầm vang
Qua núi biếc chập chùng xa xa
Qua bóng mây che mờ quê ta
Tiếng ca đời đời chung thuỷ thiết tha
Em có nghe tiếng ca chứa đựng hận thù sâu xa
Đã biến tình đôi ta thành những ánh sao toả sáng
Vượt băng băng qua đêm tối tìm hương hoa
Bến nước Cửu Long còn đó em ơi!
Bãi lúa nương dâu còn mãi muôn đời
Là còn duyên tình ta thắm trong tiếng ca không thể xóa nhòa.
Khi đã nghe tiếng ca của lòng người yêu phương xa
Em hãy ngước mắt lên vui nhìn trời xanh quê ta
Chim bay giăng giăng ngoài nắng xuân đẹp thay
Tan cơn phong ba lòng đất yên rồi đây
Em hãy nở nụ cười tươi xinh
Như cánh hoa xuân chào riêng anh
Nói nhau nghìn lời qua đôi mắt xanh
Ta hát chung tiếng ca vang dội từ nghìn phương xa
Xua kẻ thù đi mau, dập tắt chiến tranh đẫm máu
Đập tan ngay bao đau khổ và chia ly
Giữ lấy đức tin bền vững em ơi
Giữ lấy trái tim đòi sống yêu đời
Làm một bài tình ca của đôi lứa ta dâng cả bao người.
Hoàng Việt
Ta át tiếng gió mưa thét gào cuộn dâng phong ba
Em ơi! nghe chăng lời trái tim vọng ra
Rung trong không gian mặt biển sôi ầm vang
Qua núi biếc chập chùng xa xa
Qua bóng mây che mờ quê ta
Tiếng ca đời đời chung thuỷ thiết tha
Em có nghe tiếng ca chứa đựng hận thù sâu xa
Đã biến tình đôi ta thành những ánh sao toả sáng
Vượt băng băng qua đêm tối tìm hương hoa
Bến nước Cửu Long còn đó em ơi!
Bãi lúa nương dâu còn mãi muôn đời
Là còn duyên tình ta thắm trong tiếng ca không thể xóa nhòa.
Khi đã nghe tiếng ca của lòng người yêu phương xa
Em hãy ngước mắt lên vui nhìn trời xanh quê ta
Chim bay giăng giăng ngoài nắng xuân đẹp thay
Tan cơn phong ba lòng đất yên rồi đây
Em hãy nở nụ cười tươi xinh
Như cánh hoa xuân chào riêng anh
Nói nhau nghìn lời qua đôi mắt xanh
Ta hát chung tiếng ca vang dội từ nghìn phương xa
Xua kẻ thù đi mau, dập tắt chiến tranh đẫm máu
Đập tan ngay bao đau khổ và chia ly
Giữ lấy đức tin bền vững em ơi
Giữ lấy trái tim đòi sống yêu đời
Làm một bài tình ca của đôi lứa ta dâng cả bao người.
Hoàng Việt
12 - Đêm đông - Nguyễn Văn Thương
Khi do tôi mới hai mươi
tuổi. Một anh chàng sinh viên nghèo xác, đêm ba mươi không có tiền về quê ăn
tết, buồn, nhớ tái tê lắm, đi lang thang trong cái lạnh Hà Nội,với bộ quần áo
tây cũ và đôi giày tây rộng thùng thình, nhìn người qua tay xách nách mang, lũ
lượt bước lên chuyến tàu cuối năm với tiếng còi dục giã. Từ nỗi niềm riêng, tôi
chạnh lòng liên tưởng để chia sớt với những ai cùng cảnh ngộ phải xa nhà trong
đêm giao thừa. chỉ đủ tiền... ăn ổ bánh mì, tôi dạo qua phố Khâm Thiên, phố ả đào
nổi tiếng của Hà Nội bấy giờ, mong tìm một chút ấm lòng giữa khu phố dập dìu
đó. Thế nhưng ngay cả khu phố ăn chơi này cũng vắng ngắt, một cô đào nghe tiếng
loẹt quệt trên đường (chứ lúc ấy làm gì dám bén mảng đến cửa nhà ả đào!) ra đưa
mắt nhìn rồi chán nản quay vào, chỉ còn kịp thấy phản chiếu trong gương một
cánh tay trần trắng nuỗn xanh xao.Lang thang khắp nơi rồi cũng về đến nhà trọ ở
số 10 phố Hội Vũ, cạnh nhà thương Phủ Doãn, lên gác trọ rồi mà nỗi cô đơn buồn
thương cộng vào gió thổi mạnh qua khe cửa sổ mãi đến khuya không dứt.
Buồn, chán đời và chán bản thân mình, quay về gác trọ và giữa tiếng
gió lạnh gào rú bên ngoài, tôi chạnh lòng liên tưởng để chia sớt với những ai
cùng cảnh ngộ phải xa nhà trong đêm giao thừa "đêm Đông - xa trông cố
hương buồn lòng chinh phu, đêm Đông – bên song ngẩn ngơ kìa ai mong chồng..."..
Viết một mạch xong Đêm đông, từ thân phận mình, cảm thân phận người. Bài hát lặp
lại mãi từ đêm đông, điệp lại mãi sự điên cuồng của gió:
1.
1.
Chiều chưa đi màn đêm rơi xuống
Đâu đấy buông lững lờ tiếng chuông
Đôi cánh chim bâng khuâng rã rời
Cùng mây xám về ngang lưng trời
Thời gian như ngừng trong tê tái
Cây trút lá cuốn theo chiều mây
Mưa giăng mắc nhớ nhung, tiêu điều
Sương thướt tha bay, ôi! đìu hiu
Đêm đông, xa trông cố hương buồn lòng chinh phu
Đêm đông, bên song ngẩn ngơ kìa ai mong chồng
Đêm đông, thi nhân lắng nghe tâm hồn tương tư
Đêm đông, ca nhi đối gương ôm sầu riêng bóng
Gió nghiêng, chiều say
Gió lay ngàn cây,
Gió nâng thuyền mây
Gió reo sầu miên
Gió đau niềm riêng
Gió than triền miên
Đêm đông, ôi ta nhớ nhung
Đường về xa xa
Đêm đông, ta mơ giấc mơ, gia đình, yêu đương
Đêm đông, ta lê bước chân phong trần tha phương
Có ai thấu tình cô lữ, đêm đông không nhà
2
Đời như vô tình ta ngao ngán
Non nước thê thảm mang cảnh tang
Thân lãng du cô liêu chán chường
Về đâu giữa trời đông đêm trường
Sầu lên khơi hồn quê lai láng
Ta van gió nhân mưa ngừng than
Cho ta lắng tiếng vang muôn lòng
Rên rỉ qua không gian buồn mong
Đâu đấy buông lững lờ tiếng chuông
Đôi cánh chim bâng khuâng rã rời
Cùng mây xám về ngang lưng trời
Thời gian như ngừng trong tê tái
Cây trút lá cuốn theo chiều mây
Sương thướt tha bay, ôi! đìu hiu
Đêm đông, xa trông cố hương buồn lòng chinh phu
Đêm đông, bên song ngẩn ngơ kìa ai mong chồng
Đêm đông, thi nhân lắng nghe tâm hồn tương tư
Đêm đông, ca nhi đối gương ôm sầu riêng bóng
Gió nghiêng, chiều say
Gió nâng thuyền mây
Gió reo sầu miên
Gió đau niềm riêng
Gió than triền miên
Đêm đông, ôi ta nhớ nhung
Đường về xa xa
Đêm đông, ta mơ giấc mơ, gia đình, yêu đương
Đêm đông, ta lê bước chân phong trần tha phương
Có ai thấu tình cô lữ, đêm đông không nhà
2
Đời như vô tình ta ngao ngán
Non nước thê thảm mang cảnh tang
Thân lãng du cô liêu chán chường
Về đâu giữa trời đông đêm trường
Sầu lên khơi hồn quê lai láng
Ta van gió nhân mưa ngừng than
Cho ta lắng tiếng vang muôn lòng
Rên rỉ qua không gian buồn mong
13
- Nỗi Buồn Hoa Phượng - Thanh Sơn
Năm 13 tuổi, cậu học sinh trường làng Hoàng Diệu (Sóc Trăng) thầm yêu cô
một bạn học khá dễ thương với cái tên cũng khá lạ: Nguyễn Thị Hoa Phượng Tình
yêu tuổi học trò hồn nhiên, lãng mạn. Cô bé này là con của môt gia đình công chức
Sài Gòn được biệt phái về làm việc tại Sóc Trăng. Qua một năm học chung, tình cảm
bắt đầu thân thiết, hè năm sau Hoa Phượng đột ngột báo tin gia đình cô lại được
điều chuyển về lại Sài Gòn, nên cô tìm gặp tôi để chào từ biệt. Trong lúc vừa bất
ngờ, vừa buồn rười rượi, tôi hỏi xin địa chỉ để sau này liên lạc. Hoa Phượng trả
lời tôi với gương mặt buồn lẫn nước mắt: "Tên em là Hoa Phượng. Mỗi năm đến
hè nhìn hoa phượng nở thì hãy nhớ đến em". Từ đó chúng tôi bặt tin nhau...
Bẵng đi thời gian khá lâu, khi đã nổi tiếng ở Sài Gòn với nghệ danh nhạc sĩ Thanh Sơn, mùa hè 1961, bất chợt trông thấy những cành phượng đỏ thắm khi ngang qua một sân trường, tôi bỗng nhớ lại lời của “người xưa” lúc chia tay... Vào một đêm hè oi bức, lòng đầy hoài niệm, tôi đã viết: “Nếu ai đã từng nhặt hoa thấy buồn, Cảm thông được nỗi vắng xa người thương, Màu hoa phượng thắm như máu con tim...
Bẵng đi thời gian khá lâu, khi đã nổi tiếng ở Sài Gòn với nghệ danh nhạc sĩ Thanh Sơn, mùa hè 1961, bất chợt trông thấy những cành phượng đỏ thắm khi ngang qua một sân trường, tôi bỗng nhớ lại lời của “người xưa” lúc chia tay... Vào một đêm hè oi bức, lòng đầy hoài niệm, tôi đã viết: “Nếu ai đã từng nhặt hoa thấy buồn, Cảm thông được nỗi vắng xa người thương, Màu hoa phượng thắm như máu con tim...
Nỗi
Buồn Hoa Phượng
Thanh Sơn
Mỗi năm đến hè lòng man mác buồn
Chín mươi ngày qua chứa chan tình thương
Ngày mai xa cách hai đứa hai nơi
Phút gần gủi nhau mất rồi
Tạ từ là hết người ơi!
Tiếng ve nức nở buồn hơn tiếng lòng,
Biết ai còn nhớ đến ân tình xưa
Đường xưa in bóng hai đứa nay đâu,
Những chiều hẹn nhau lúc đầu
Giờ như nước trôi qua cầu.
Giã biệt bạn lòng ơi! Thôi nay xa cách rồi
Kỷ niệm mình xin nhớ mãi,
buồn riêng một mình ai chờ mong từng đêm gối chiếc
Mối u hoài này ai có hay
Nếu ai đã từng nhặt
hoa thấy buồn,
Cảm thông được nỗi vắng xa người thương.
Màu hoa phượng thắm như máu con tim,
mỗi lần hè thêm kỷ niệm
Người xưa biết đâu mà tìm ...
Thanh Sơn
Mỗi năm đến hè lòng man mác buồn
Chín mươi ngày qua chứa chan tình thương
Ngày mai xa cách hai đứa hai nơi
Phút gần gủi nhau mất rồi
Tạ từ là hết người ơi!
Tiếng ve nức nở buồn hơn tiếng lòng,
Biết ai còn nhớ đến ân tình xưa
Đường xưa in bóng hai đứa nay đâu,
Những chiều hẹn nhau lúc đầu
Giờ như nước trôi qua cầu.
Giã biệt bạn lòng ơi! Thôi nay xa cách rồi
Kỷ niệm mình xin nhớ mãi,
buồn riêng một mình ai chờ mong từng đêm gối chiếc
Mối u hoài này ai có hay
Cảm thông được nỗi vắng xa người thương.
Màu hoa phượng thắm như máu con tim,
mỗi lần hè thêm kỷ niệm
Người xưa biết đâu mà tìm ...
14 - Lòng Mẹ - Y Vân
Mồ côi cha, nhà nghèo, mấy mẹ con dắt díu nhau nương náu trong một túp lều xiêu
vẹo ở ngõ chợ Khâm Thiên. Chính vì thế, Y Vân rất thương mẹ và các em. Chàng
nhạc sĩ nghèo phải đi dạy đàn để nuôi gia đình.Y Vân là nhạc công chơi đại hồ
cầm cho các nhà hàng ở Sài Gòn để kiếm tiền nuôi mẹ già và 2 em (1 gái, 1 trai)
ăn học. Nhà chúng tôi ở cư xá Đô Thành, mỗi đêm khi anh đi chơi nhạc thì bà cụ
ở nhà bê thau quần áo của anh ra giặt ở máy nước công cộng. Có một đêm, bà cụ
giặt đến 2 giờ sáng thì... bị cảnh sát bắt về bót vì tội... phá lệnh giới
nghiêm! Đến sáng, anh tôi về nhà, biết chuyện đã vừa khóc vừa viết:
"...Lòng mẹ thương con như vầng trăng tròn mùa thu. Tình mẹ yêu mến như
làn gió đùa mặt hồ. Lời ru man mác êm như sáo diều dật dờ. Nắng mưa sớm chiều
vui cùng tiếng hát trẻ thơ... Thương con thao thức bao đêm dài, con đà yên
giấc, mẹ hiền vui sướng biết bao. Thương con khuya sớm bao tháng ngày, lặn lội
gieo neo, mái tóc trót đành đẫm sương...".
Viết xong, anh hát cho mẹ nghe. Lần này thì cả hai mẹ con đều khóc...
Viết xong, anh hát cho mẹ nghe. Lần này thì cả hai mẹ con đều khóc...
Lòng Mẹ bao la như biển Thái Bình dạt dào.
Tình Mẹ tha thiết như giòng suối hiền ngọt ngào.
Lời Mẹ êm ái như đồng lúa chiều rì rào.
Tiếng ru bên thềm trăng tà soi bóng Mẹ yêu.
Lòng Mẹ thương con như vầng trăng tròn mùa thu.
Tình Mẹ yêu mến như làn gió đùa mặt hồ.
Lời ru man mác êm như sáo diều dật dờ,
nắng mưa sớm chiều vui cùng tiếng hát trẻ thơ.
Thương con thao thức bao đêm trường,
con đà yên giấc Mẹ hiền vui sướng biết bao.
Thương con khuya sớm bao tháng ngày.
lặn lội gieo neo nuôi con tới ngày lớn khôn.
Dù cho mưa gió không quản thân gầy Mẹ hiền.
Một sương hai nắng cho bạc mái đầu buồn phiền.
Ngày đêm sớm tối vui cùng con nhỏ một niềm.
Tiếng ru êm đềm mẹ hiền năm tháng triền miên.
II.
Lòng Mẹ chan chứa
trên bao xóm làng gần xa.
Tình Mẹ dâng tới
trăng ngàn đứng lặng để nghe,
lời ru xao xuyến núi đồi suối rừng rặng tre.
Sóng ven Thái Bình im lìm khi tiếng Mẹ ru.
Một lòng nuôi nấng vỗ về những ngày còn thơ.
Một tình thương mến êm như tiếng đàn lời ca.
Mẹ hiền sớm tối khuyên nhủ bao lời mặn mà.
khắc ghi bên lòng con trẻ muôn bước đường xa.
Thương con Mẹ hát câu êm đềm.
Ru lòng thơ ấu quản gì khi thức trắng đêm.
Bao năm nước mắt như suối nguồn.
Chảy vào tim con mái tóc trót đành đẫm sương.
Dù ai xa vắng trên đường sớm chiều về đâu.
dù khi mưa gió tháng ngày trong đời bể dâu.
dù cho phai nắng nhưng lòng thương chẳng lạt mầu.
vẫn mong quay về vui vầy dưới bóng mẹ yêu.
Tình Mẹ tha thiết như giòng suối hiền ngọt ngào.
Lời Mẹ êm ái như đồng lúa chiều rì rào.
Tiếng ru bên thềm trăng tà soi bóng Mẹ yêu.
Lòng Mẹ thương con như vầng trăng tròn mùa thu.
Tình Mẹ yêu mến như làn gió đùa mặt hồ.
Lời ru man mác êm như sáo diều dật dờ,
nắng mưa sớm chiều vui cùng tiếng hát trẻ thơ.
Thương con thao thức bao đêm trường,
con đà yên giấc Mẹ hiền vui sướng biết bao.
Thương con khuya sớm bao tháng ngày.
lặn lội gieo neo nuôi con tới ngày lớn khôn.
Dù cho mưa gió không quản thân gầy Mẹ hiền.
Một sương hai nắng cho bạc mái đầu buồn phiền.
Ngày đêm sớm tối vui cùng con nhỏ một niềm.
Tiếng ru êm đềm mẹ hiền năm tháng triền miên.
II.
trên bao xóm làng gần xa.
Tình Mẹ dâng tới
trăng ngàn đứng lặng để nghe,
lời ru xao xuyến núi đồi suối rừng rặng tre.
Sóng ven Thái Bình im lìm khi tiếng Mẹ ru.
Một lòng nuôi nấng vỗ về những ngày còn thơ.
Một tình thương mến êm như tiếng đàn lời ca.
Mẹ hiền sớm tối khuyên nhủ bao lời mặn mà.
khắc ghi bên lòng con trẻ muôn bước đường xa.
Thương con Mẹ hát câu êm đềm.
Ru lòng thơ ấu quản gì khi thức trắng đêm.
Bao năm nước mắt như suối nguồn.
Chảy vào tim con mái tóc trót đành đẫm sương.
Dù ai xa vắng trên đường sớm chiều về đâu.
dù khi mưa gió tháng ngày trong đời bể dâu.
dù cho phai nắng nhưng lòng thương chẳng lạt mầu.
vẫn mong quay về vui vầy dưới bóng mẹ yêu.
15 - Ảo Ảnh - Y Vân
Sau hai năm lập gia đình, ở một buổi trình tấu
nhạc nơi đài phát thanh Saigon vừa tan, khoảng năm 1965, (lúc bấy giờ Y Vân là
nhạc trưởng của một ban nhạc lớn: ban nhạc Y Vân, cùng với Thanh Thoại, Tuyết
Mai, Mai Hương làm nền trình diễn) trên đường về, Y Vân được một chú bé
"Stop" xe anh lại và mời vào một quán café bên đường. Nơi này có một
thiếu nữ nhan sắc đang ngồi chờ sẵn, chú bé giới thiệu người thiếu nữ này tên
Huyền - sinh viên ban Việt Hán đại học Văn Khoa Saigon.
Huyền có đôi mắt buồn não nề, trên bâu áo có chít một mảnh tang đen. Y Vân cố moi lại trong ký ức một thân quen nào đó từ người thiếu nữ đối với anh, nhưng vẫn không tìm ra một liên hệ nào. Bằng xã giao bình thường, người Nhạc Trưởng bèn buông lời chia buồn một cách bâng quơ, vịn vào cớ mảnh tang đen đính trên áo người thiếu nữ. Huyền cười thảm não: "Em đâu có ai là người thân quen qua đời, mảnh tang này là dành cho mối tình em đó". Sau lời minh biện như vậy, Y Vân bị đưa vào thế ngượng ngùng. Anh đã manh nha về một bí ẩn nào đó, thôi thúc người thiếu nữ này muốn diện kiến anh. Nhưng nỗi sầu man mác ẩn chứa trên khuôn mặt gấm hoa ấy, khiến cho Y Vân ái ngại không dám hỏi thăm thêm. Chàng viện cớ bận rộn và xin cáo từ. Trước khi từ giã Huyền và chú bé, Y Vân xin địa chỉ hai người để còn dịp gặp lại lần khác.
Huyền có đôi mắt buồn não nề, trên bâu áo có chít một mảnh tang đen. Y Vân cố moi lại trong ký ức một thân quen nào đó từ người thiếu nữ đối với anh, nhưng vẫn không tìm ra một liên hệ nào. Bằng xã giao bình thường, người Nhạc Trưởng bèn buông lời chia buồn một cách bâng quơ, vịn vào cớ mảnh tang đen đính trên áo người thiếu nữ. Huyền cười thảm não: "Em đâu có ai là người thân quen qua đời, mảnh tang này là dành cho mối tình em đó". Sau lời minh biện như vậy, Y Vân bị đưa vào thế ngượng ngùng. Anh đã manh nha về một bí ẩn nào đó, thôi thúc người thiếu nữ này muốn diện kiến anh. Nhưng nỗi sầu man mác ẩn chứa trên khuôn mặt gấm hoa ấy, khiến cho Y Vân ái ngại không dám hỏi thăm thêm. Chàng viện cớ bận rộn và xin cáo từ. Trước khi từ giã Huyền và chú bé, Y Vân xin địa chỉ hai người để còn dịp gặp lại lần khác.
Hai ngày sau đó, Y Vân tìm đến nhà Huyền trong một khu nghèo nàn có chiếc cầu
cao vắt ngang ao rau muống đường Trương Minh Giảng. Lòng rối bởi một chuyện
không đâu, người nhạc sĩ Y Vân bỏ những bước chầm chậm, đếm mòn ưu tư gập ghềnh
theo nhịp gỗ.
Sau tiếng gõ cửa đầu tiên, Y Vân được chú bé em Huyền ra mở cửa. Căn nhà vách gỗ đơn sơ cũng đìu hiu như chủ, giống như bốn câu thơ của Lưu Khâm:
Sau tiếng gõ cửa đầu tiên, Y Vân được chú bé em Huyền ra mở cửa. Căn nhà vách gỗ đơn sơ cũng đìu hiu như chủ, giống như bốn câu thơ của Lưu Khâm:
"Nhà vắng tơ giăng sầu
cõi nhện
Chiếu khăn nằm lạnh lẻ loi tình
Êm đềm mà nghe con nước vỗ
Đàn ai vừa đứt một giây trầm."
Chiếu khăn nằm lạnh lẻ loi tình
Êm đềm mà nghe con nước vỗ
Đàn ai vừa đứt một giây trầm."
Huyền không có mặt ở nhà. Cậu bé kể: "Chúng tôi là con một ông Hội Đồng ở
tỉnh Long An. Hai chị em được gia đình gởi lên Saigon trọ học. Chị Huyền yêu
anh không biết từ lúc nào, cho nên sách vở biếng lười. Trong tập vở học trò,
chỉ chép toàn nhạc anh - thay vì tiền gia đình gửi lên cung cấp cho chị hoàn
tất ban cử nhân Văn Khoa, chị Huyền phung phí vào một lớp học nhạc Tây Ban Cầm
cho đến khi chị đàn được, suốt ngày chỉ đệm và hát nhạc anh. Hát một mình đơn
lẻ. Mấy năm liên tục, chị không đậu thêm được một chứng chỉ nào. Ba mẹ nhiều lần
từ tỉnh lên thăm, thấy con gái tiều tụy, biếng ăn lười học, nên đã đưa hai chị
em trở về quê nhà cấm cố, và bắt ép gả chồng cho chị - một sĩ quan hải quân,
hình như người ấy có tên là L.T.Đ, ông ấy đẹp trai, có chức phận, con nhà giàu,
nhưng chị Huyền vẫn một mực chối từ. Bẽ mặt với phía đàng trai mà không hiểu
được tấm lòng người con gái đã gửi trọn về mối tình anh. Ba mẹ buông lời từ đứa
con không vâng lời ấy. Chị Huyền chặt dạ ôm ấp mối tình ảo ảnh của anh, nên
trốn bỏ gia đình trở lại Saigon, nơi mà chị đã dại khờ mở cửa con tim tuổi
thanh xuân yêu một chiều người nhạc sĩ Y Vân. Chị một mình tìm kế mưu sinh để
chờ dịp gặp anh, hy vọng hai con tim cùng hòa nhịp. Đến khi biết rõ ra anh đã
có vợ, chị Huyền đớn đau như chiếc cây gục ngã giữa bão tình. Kể từ đó, chị
chít tang đen trên bâu áo. Giã từ người yêu không tưởng, chôn chết nỗi si mê
dại khờ. Tội nghiệp chị Huyền, tưởng với mảnh vải đen có thể làm nhát dao chặt
đứt mối tơ tưởng tình yêu. Nhưng không, tình chết trên mảnh vải sô, mà lại sống
hoài nơi lòng chị ấy. Chị muốn gặp anh để nói điều này. Và chị đã không dám
nói, làm con ốc mượn hồn, yêu thương chôn chặt mối hận tình..."
Nghe đến đây, Y Vân gục đầu xuống bàn. Anh nào có biết oan nghiệt ấy đã đến từ anh cho người con gái yêu thương không dám nói. Anh ra về như chạy. Hình như có bóng ai đang rượt đuổi đòi hỏi một ân tình. Nhạc phẩm "Ảo Ảnh" ra đời sau buổi ra về với trọn đêm thức trắng. Trí tưởng tượng của anh đi trên niềm hối hận. Ảo ảnh cuộc đời, ảo ảnh tình yêu đã có thực nơi những tâm hồn lãng mạn: Yêu mặn nồng, đắng cay, tha thiết. Gió ở trên non, gió cuốn mây trôi, cho dù bầu trời vẫn xanh thờ ơ không mảy may hay biết:
Yêu cho biết bao đêm dài
Cho quen với nồng cay
Yêu cho thấy bao lâu dài
Chỉ còn vài trang giấy
Giòng mực xanh còn đấy
Hứa cho nhiều dù bao lời nói
Đã phai tàn thành mây thành khói
Cũng xem như không mà thôi
Những ân tình em đong bằng nước mắt
Khóc cho đầy hai chữ tình yêu
Phấn hương nồng anh xem tựa tấm áo
Đã thay màu ân ái từ lâu
Những neo thuyền yêu thương dễ đứt
Khiến bao chiều trên bến tịch liêu
Vắng con tàu sân ga thường héo hắt
Thiếu anh lòng em thấy quạnh hiu
Xưa đêm vắng đưa nhau về
Nay đơn bóng đường khuya
Khi vui thấy trăng không mờ
Lòng buồn nên trăng úa
Kìa phồn hoa còn đó
Những con đường buồn vui lộng gió
Những ân tình chìm trong lòng phố
Cũng theo hư không mà đi...
Lời bình của Hàn:
Vẫn biết bài này rất buồn nhưng không ngờ xuất xứ lại thê lương không thua gì Mùa Thu Lá Bay của Quỳnh Dao, Buồn tựa KDrama. Hình như duyên nợ nợ duyên đều do ông Tơ bà Nguyệt định. Hạnh phúc đó, chỉ trong phút đều có thể trở thành Ảo Ảnh, Tình Như Mây Khói...
Nghe đến đây, Y Vân gục đầu xuống bàn. Anh nào có biết oan nghiệt ấy đã đến từ anh cho người con gái yêu thương không dám nói. Anh ra về như chạy. Hình như có bóng ai đang rượt đuổi đòi hỏi một ân tình. Nhạc phẩm "Ảo Ảnh" ra đời sau buổi ra về với trọn đêm thức trắng. Trí tưởng tượng của anh đi trên niềm hối hận. Ảo ảnh cuộc đời, ảo ảnh tình yêu đã có thực nơi những tâm hồn lãng mạn: Yêu mặn nồng, đắng cay, tha thiết. Gió ở trên non, gió cuốn mây trôi, cho dù bầu trời vẫn xanh thờ ơ không mảy may hay biết:
Yêu cho biết bao đêm dài
Cho quen với nồng cay
Yêu cho thấy bao lâu dài
Chỉ còn vài trang giấy
Giòng mực xanh còn đấy
Hứa cho nhiều dù bao lời nói
Đã phai tàn thành mây thành khói
Cũng xem như không mà thôi
Những ân tình em đong bằng nước mắt
Khóc cho đầy hai chữ tình yêu
Phấn hương nồng anh xem tựa tấm áo
Đã thay màu ân ái từ lâu
Những neo thuyền yêu thương dễ đứt
Khiến bao chiều trên bến tịch liêu
Vắng con tàu sân ga thường héo hắt
Thiếu anh lòng em thấy quạnh hiu
Xưa đêm vắng đưa nhau về
Khi vui thấy trăng không mờ
Lòng buồn nên trăng úa
Kìa phồn hoa còn đó
Những con đường buồn vui lộng gió
Những ân tình chìm trong lòng phố
Cũng theo hư không mà đi...
Lời bình của Hàn:
Vẫn biết bài này rất buồn nhưng không ngờ xuất xứ lại thê lương không thua gì Mùa Thu Lá Bay của Quỳnh Dao, Buồn tựa KDrama. Hình như duyên nợ nợ duyên đều do ông Tơ bà Nguyệt định. Hạnh phúc đó, chỉ trong phút đều có thể trở thành Ảo Ảnh, Tình Như Mây Khói...
16
- Thói Đời - Trúc Phương
Sau cái biến cố cuộc đời, tôi sống cái kiểu rài
đây mai đó, ”bèo dạt hoa trôi”… Nếu mà nói đói thì cũng không đói ngày nào, nhưng
mà no thì chẳng có ngày nào gọi là no…Tôi không có cái mái nhà, vợ con thì cũng
tan nát rồi, tôi sống nhà bạn bè, nhưng mà khổ nổi hoàn cảnh họ cũng bi đát,
cũng khổ, chứ không ai đùm bọc ai được…đến nửa lúc đó thì vấn đề an ninh có khe
khắc, lúc đó thì bạn bè tôi không ai dám “chứa” tôi trong nhà cả, vì tôi không
có giấy tờ tùy thân, cũng chẳng có thứ gì trong người cả. Tôi nghĩ ra được một
cách... là tìm nơi nào mà có khách vãng lai rồi mình chui vào đó ngủ với họ để
tránh bị kiểm tra giấy tờ… Ban ngày thì lê la thành phố, đêm thì phải ra xa cảng
thuê một chiếc chiếu, 1 chiếc chiếu lúc bấy giờ là 1 đồng…thế rồi ngủ cho tới
sáng rồi xếp chiếc chiếu trả người ta... thế là mình lấy 1 đồng về….như là tiền
thế chân… Một năm như vậy, tôi ngủ ở xa cảng hết 9 tháng… Mà nói anh thương… khổ
lắm…
Hôm nào mà có tiền để đi xe lam mà ra sớm khoảng chừng năm giờ có mặt ngoài đó thế rồi thuê được chiếc chiếu trải được cái chỗ lịch sự chút tương đối vệ sinh một tí mà hôm nào ra trễ thì họ chiếm hết rồi, những chỗ sạch vệ sinh họ chiếm hết rồi, tôi đành phải trải chiếu gần chỗ “thằng cha đi tiểu vỉa hè”, thế rồi cũng phải nằm thôi. Tôi sống có thể nói là những ngày bi đát…mà lẽ ra tôi nên buồn cho cái hoàn cảnh như thế nhưng tôi không bao giờ buồn …Tôi nghĩ mà thôi, còn sống cho tới bây giờ và đó cũng là một cái chất liệu để tôi viết sau này...
Trúc Phương
Hôm nào mà có tiền để đi xe lam mà ra sớm khoảng chừng năm giờ có mặt ngoài đó thế rồi thuê được chiếc chiếu trải được cái chỗ lịch sự chút tương đối vệ sinh một tí mà hôm nào ra trễ thì họ chiếm hết rồi, những chỗ sạch vệ sinh họ chiếm hết rồi, tôi đành phải trải chiếu gần chỗ “thằng cha đi tiểu vỉa hè”, thế rồi cũng phải nằm thôi. Tôi sống có thể nói là những ngày bi đát…mà lẽ ra tôi nên buồn cho cái hoàn cảnh như thế nhưng tôi không bao giờ buồn …Tôi nghĩ mà thôi, còn sống cho tới bây giờ và đó cũng là một cái chất liệu để tôi viết sau này...
Đường thương đau đày ải nhân
gian
ai chưa qua chưa phải là người!
Trong thói đời, cười ra nước mắt!
Xưa trắng tay gọi tên bằng hữu.
Giờ giàu sang quên kẻ tâm giao,
còn gian dối cho nhau.
Người yêu ta rồi cũng xa ta
nên chung thân ta giận cuộc đời!
Đôi mắt nào từng đêm buốt giá!
Bên chiếu chăn tình xa nhịp thở,
Tiền đổi thay khi rủ cơn mê
để chua xót trên lối về!
Rượu trần ai gội niềm cay đắng.
Những suy tư in đậm cuộc đời,
Mình còn ai đâu để vui
khi trót xa vũng lầy nhân thế.
Cỏ ưu tư muộn phiền lên xám môi.
Bạn quên ta tình cũng quên ta
nên trắng đêm thui thủi một mình!
Soi bóng đời bằng gương vỡ nát,
Nghe xót xa ngời lên tròng mắt.
Đoạn buồn xa ta đã đi qua.
Ngày vui tới, ôi còn xa.
ai chưa qua chưa phải là người!
Trong thói đời, cười ra nước mắt!
Xưa trắng tay gọi tên bằng hữu.
Giờ giàu sang quên kẻ tâm giao,
còn gian dối cho nhau.
Người yêu ta rồi cũng xa ta
nên chung thân ta giận cuộc đời!
Đôi mắt nào từng đêm buốt giá!
Bên chiếu chăn tình xa nhịp thở,
Tiền đổi thay khi rủ cơn mê
để chua xót trên lối về!
Rượu trần ai gội niềm cay đắng.
Những suy tư in đậm cuộc đời,
Mình còn ai đâu để vui
khi trót xa vũng lầy nhân thế.
Cỏ ưu tư muộn phiền lên xám môi.
Bạn quên ta tình cũng quên ta
nên trắng đêm thui thủi một mình!
Soi bóng đời bằng gương vỡ nát,
Nghe xót xa ngời lên tròng mắt.
Đoạn buồn xa ta đã đi qua.
Ngày vui tới, ôi còn xa.
17 - Chuyện Tình Mộng Thường - Trần Thiện Thanh
Câu chuyện về Thiếu úy Hoàng Châu và cô giáo Mộng Thường yêu nhau
được ba năm mà gần nhau chỉ ngắn ngủi trong những ngày phép vội vàng của người
lính chiến. Lúc đó Mộng Thường dậy học ở một trường thủ đô, còn Hoàng Châu nơi
bốn vùng chiến thuật quen dấu giầy. Chiến chinh, cách xa là chiếc lăng kính lọc
trong mầu thủy chung cho mối tình lứa đôi. Dấu phấn trắng, mầu bảng đen học
trò, không cản được tâm hồn cô giáo Mộng Thường thả rong ra ngoài lớp học, để
tưởng tượng người yêu đang dầm sương giãi nắng giữa làn tên mũi đạn. Hình ảnh
khói thuốc súng, giao thông hào, những đêm nhìn hỏa châu rơi, không làm cho
Hoàng Châu tránh được bồi hồi vọng tưởng đến người yêu ở phương trời xa thẳm.
Tình yêu của hai người chỉ được nấu chín từ những giấc mộng êm đềm nửa đêm về sáng
hay nằm gối tay trên mơ giữa thực tế nghìn trùng xa cách. Những cánh thư đi về.
Những hẹn hò sum hợp với màu hồng pháo cưới vẫn là hoài vọng chân tình của đôi
lứa. Một đám hỏi đơn sơ, bình dị như cuộc sống chân sình, tay phấn của trai
tiền tuyến, gái hậu phương trong những ngày phép vội vã. Chàng trai gió sương
hẹn cô giáo mùa Xuân năm tới sẽ đốt pháo rước dâu. Sau ngày vui đám hỏi, Hoàng
Châu trở ra mặt trận, vùng địa cầu giới tuyến. Lúc đó mức độ tàn khốc của chiến
trường càng ngày càng gia tăng mãnh liệt. Hoàng Châu hiên ngang dũng cảm chiến
đấu bất chấp mọi hiểm nguy, chàng được thượng cấp báo tin khen thưởng thăng cấp
“Trung uý” tại mặt trận. Tin vui về với Mộng Thường, nàng càng hãnh diện với
người chồng sắp cưới anh hùng, đến nỗi ngẩn ngơ trong một chiều dậy học. Đám
học trò sững sờ thấy cô giáo dễ thương để rơi viên phấn trắng vỡ đôi trên nền
gạch thanh bình. Và để chia sẻ niềm hân hoan với hôn phu, nàng sắp xếp giờ dậy,
xin phép đến mặt trận để dự lễ thăng cấp của Hoàng Châu. Và trên chuyến xe đò
định mệnh, chưa kịp tới với người yêu, một quả mìn ác độc do giặc giăng cài, nổ
tung, cắt đứt đành đoạn tình đôi lứa. Đứt ruột, đau đớn trước bi thảm kịch này,
nhạc sĩ Trần Thiện Thanh kể thành nhạc khúc “Tình Thiên Thu”:
Em xưng em tên Mộng Thường
Mẹ gọi em bé thương,
Em xưng em tên Mộng Thường
Cha gọi em bé ngoan
Đến lúc biết mơ mộng
Như những cô gái xuân nồng
Nàng yêu anh quân nhân Biệt Động
Trong một ngày cuối đông
Chuyện tình trong thời giao tranh
Vẫn như làn khói mong manh
Chàng về đơn vị xa xăm
Nàng nghe nặng nhớ mong...
Yêu trong lúc triền miên khói lửa
Chuyện vui buồn ai biết ra sao
Nhìn quanh mình ôi lắm thương đau
Khi không thấy người yêu trở lại
Tình yêu tìm không thấy ban mai
Người không tìm ra dấu tương lai...
Nhưng không chết người trai khói lửa
Mà chết người gái nhỏ phương xa
Mùa Xuân buồn có gió đông qua
Xin cho yêu trong mộng thường
Nhưng Mộng Thường cũng tan
Xin cho đi chung một đường
Sao định mệnh chắn ngang
Xin ghi tên trong thiệp hồng
Phút giây bỗng nghe ngỡ ngàng
Cô dâu chưa về nhà chồng
Ôi lạnh lùng nghĩa trang...
Chàng thề không còn yêu ai
Dẫu cho ngày tháng phôi phai
Nhiều lần trong mộng liêu trai
Nàng hẹn chàng kiếp mai!
Mẹ gọi em bé thương,
Em xưng em tên Mộng Thường
Cha gọi em bé ngoan
Đến lúc biết mơ mộng
Như những cô gái xuân nồng
Nàng yêu anh quân nhân Biệt Động
Trong một ngày cuối đông
Chuyện tình trong thời giao tranh
Vẫn như làn khói mong manh
Chàng về đơn vị xa xăm
Nàng nghe nặng nhớ mong...
Yêu trong lúc triền miên khói lửa
Chuyện vui buồn ai biết ra sao
Nhìn quanh mình ôi lắm thương đau
Khi không thấy người yêu trở lại
Tình yêu tìm không thấy ban mai
Người không tìm ra dấu tương lai...
Nhưng không chết người trai khói lửa
Mà chết người gái nhỏ phương xa
Mùa Xuân buồn có gió đông qua
Xin cho yêu trong mộng thường
Nhưng Mộng Thường cũng tan
Xin cho đi chung một đường
Sao định mệnh chắn ngang
Xin ghi tên trong thiệp hồng
Phút giây bỗng nghe ngỡ ngàng
Cô dâu chưa về nhà chồng
Ôi lạnh lùng nghĩa trang...
Chàng thề không còn yêu ai
Dẫu cho ngày tháng phôi phai
Nhiều lần trong mộng liêu trai
Nàng hẹn chàng kiếp mai!
18 - Cát Bụi - Trịnh Công Sơn
Vào một buổi chiều ngày tháng không còn nhớ, tôi một mình đến rạp Casino xem
phim.”Hiệp sĩ mù nghe gió kiếm” tập 6. Đây là bộ phim nhiều tập, đã xem tập
này thì không thể không chờ xem tập khác. Nói chung là tập nào cũng hấp dẫn.
Trong 6 tập có đoạn hiệp sĩ mù xuất kiếm giải cứu cho một nàng Kiều xinh đẹp.
Cứ mỗi tuyệt chiêu xuất ra là nghe có một tiếng nói bình giả ca ngợi. Đường
kiếm như có thêm sức mạnh mỗi lúc một uyển chuyển huy hoàng hơn. Sau khi cứu
được nàng Kiều, hiệp sĩ mù quay về phía tiếng nói vái tay chào hỏi., Hoá ra bên
vệ đường dưới gốc cây to có một người mù khác đang ngồi xếp bàn, trên hai chân
có cây đàn bọc trong bao vải gác ngang. Người nghệ sĩ mù có nhã ý chơi một bản
đàn tặng hiệp sĩ mù. Hai người bèn kéo nhau vào một khu rừng gần đấy. Hình như
rừng vào thu nên các cành đều trơ lá, chỉ thấy một đám lá vàng đỏ trải dài trên
mặt đất. Hai người ngồi tựa vào hai gốc cây đối diện nhau. Tiếng đàn cất lên
như một lời than thở ngậm ngùi về đất trời, về kiếp người. Tiếng đàn nửa chừng
bỗng đứt giây. Người nghệ sĩ mù nói: có kẻ bất thiện dang nghe lén. Quả đúng
như vậy, có một tên gian đang rình rập hiệp sĩ mù. Thế là hai người lặng lẽ
chia tay.
Hết phim, tôi tản bộ ngang trên đường phố. Không hiểu sao cái đoạn phim ngắn ngủi ấy khiến tôi buồn buồn. Chiều tôi về nhà, sau khi ăn, tôi ngồi đọc lại cuốn “Zorba le Grec”. Đến đoạn Zorba than thở: “Chim đa đa ơi thôi đừng hót nữa, tiếng hót mày làm tan nát tim ta”, tôi bỗng gập sách lại và không đọc nữa. Có một cái gì đó thật trùng hợp trong cùng một buổi chiều. Một nỗi buồn hay một điều gì đó gần với sự rời xa ly biệt đang cựa mình thức dậy trong tôi.Tôi lại ra đường tìm một góc quán quen thuộc ngồi. Trên đường trở về nhà, trong đầu bỗng vang lên một tiếng hát. Tôi lập đi lập lại nhiều lần trong đầu, hát thành tiếng khe khẽ. Đến khi về nhà ghi lại thì bài hát đã gần như hoàn chỉnh. Sáng hôm sau mang hát cho một số bạn bè nghe, hầu như ai cũng thích.
Đó là câu chuyện sự ra đời của bài “Cát bụi”
Mỗi bài hát đều bắt nguồn từ một duyên cớ nào đó. Có khi từ một câu chuyện không đâu.
Bây giờ thì người hiệp sĩ mù kia đã chết rồi. Khoảng hai năm nay.
Người viết Zorba đã qua đời dĩ nhiên con chim đa đa kia cũng đã chết. Và nếu Zorba là một con người có thật được Nikos Kazantzakits tỉểu thuyết hoá thì nay ông cũng mất rồi.
“Tiếng động nào gõ nhịp không nguôi…”
Thời gian đã nghiền nát tất cả thành cát bụi hết rồi...
Hết phim, tôi tản bộ ngang trên đường phố. Không hiểu sao cái đoạn phim ngắn ngủi ấy khiến tôi buồn buồn. Chiều tôi về nhà, sau khi ăn, tôi ngồi đọc lại cuốn “Zorba le Grec”. Đến đoạn Zorba than thở: “Chim đa đa ơi thôi đừng hót nữa, tiếng hót mày làm tan nát tim ta”, tôi bỗng gập sách lại và không đọc nữa. Có một cái gì đó thật trùng hợp trong cùng một buổi chiều. Một nỗi buồn hay một điều gì đó gần với sự rời xa ly biệt đang cựa mình thức dậy trong tôi.Tôi lại ra đường tìm một góc quán quen thuộc ngồi. Trên đường trở về nhà, trong đầu bỗng vang lên một tiếng hát. Tôi lập đi lập lại nhiều lần trong đầu, hát thành tiếng khe khẽ. Đến khi về nhà ghi lại thì bài hát đã gần như hoàn chỉnh. Sáng hôm sau mang hát cho một số bạn bè nghe, hầu như ai cũng thích.
Đó là câu chuyện sự ra đời của bài “Cát bụi”
Mỗi bài hát đều bắt nguồn từ một duyên cớ nào đó. Có khi từ một câu chuyện không đâu.
Người viết Zorba đã qua đời dĩ nhiên con chim đa đa kia cũng đã chết. Và nếu Zorba là một con người có thật được Nikos Kazantzakits tỉểu thuyết hoá thì nay ông cũng mất rồi.
“Tiếng động nào gõ nhịp không nguôi…”
Thời gian đã nghiền nát tất cả thành cát bụi hết rồi...
Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi
Để một mai vươn hình hài lớn dậy
Ôi cát bụi tuyệt vời
Mặt trời soi một kiếp rong chơi
Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi
Để một mai tôi về làm cát bụi
Ôi cát bụi mệt nhoài
Tiếng động nào gõ nhịp không nguôi
Bao nhiêu năm làm kiếp con người
Chợt một chiều tóc trắng như vôi
Lá úa trên cao rụng đầy
Cho trăm năm vào chết một ngày
Mặt trời nào soi sáng tim tôi
Để tình yêu xay mòn thành đá cuội
Xin úp mặt bùi ngùi
Từng ngày qua mỏi ngóng tin vui
Cụm rừng nào lá xác xơ cây
Từ vực sâu nghe lời mời đã dậy
Ôi cát bụi phận này
Vết mực nào xóa bỏ không hay
Để một mai vươn hình hài lớn dậy
Ôi cát bụi tuyệt vời
Mặt trời soi một kiếp rong chơi
Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi
Để một mai tôi về làm cát bụi
Ôi cát bụi mệt nhoài
Tiếng động nào gõ nhịp không nguôi
Bao nhiêu năm làm kiếp con người
Chợt một chiều tóc trắng như vôi
Lá úa trên cao rụng đầy
Cho trăm năm vào chết một ngày
Mặt trời nào soi sáng tim tôi
Để tình yêu xay mòn thành đá cuội
Xin úp mặt bùi ngùi
Từng ngày qua mỏi ngóng tin vui
Cụm rừng nào lá xác xơ cây
Từ vực sâu nghe lời mời đã dậy
Ôi cát bụi phận này
Vết mực nào xóa bỏ không hay
Trịnh Công Sơn
Tạp chí thế giới Âm nhạc, số 1- 1998
Tạp chí thế giới Âm nhạc, số 1- 1998
19 - Em Ở Nông Trường - Em Ra Biên Giới
Trịnh Công Sơn
Trịnh Công Sơn
Cách đây nhiều năm, sự kiện thanh niên xung phong đến các nông trường
xa thành phố Hồ Chí Minh để lao động là một tin thời sự nóng bỏng và còn mới lạ
đối với nhiều người trong thành phố. Những cuộc xuất quân rầm rộ cấp thành, rồi
cấp quận, cấp phường, cấp xã. Những thanh niên, thanh nữ ra đi với một tâm trạng
còn bề bộn những vui buồn lẫn lộn, những băn khoăn, âu lo thắc mắc trăm điều.
Đã qua đi cái thời kỳ ấy. Bây giờ người thanh niên xung phong ra đi, bất kỳ nơi
đâu, với một sự tự nguyện và với một tâm trạng ổn định hoàn toàn. Không phải ngẫu
nhiên mà có được thành quả đó. Tất cả hoa trái hôm nay có được là nhờ những bước
chân dũng cảm đi trước, nhờ những ý chí tiên phong, nhờ những hy sinh mất mát
qua những tấm gương tuổi trẻ của những đội ngũ xung kích làm thành những biểu tượng
đẹp đẽ, đáng yêu kính trong những ngày đầu. Trong những ngày đầu ấy chúng tôi đã
có dịp đến thăm và sinh hoạt cùng với anh em thanh niên xung phong ở một vài
nông trường. Lần đến nông trường Nhị Xuân là lần để lại nhiều kỷ niệm nhất. Xe
chở chúng tôi đến nông trường lúc trời còn sáng đang ngả dần về chiều. Đường
vào nông trường bụi đỏ bay đầy. Bụi đỏ bay cao, tỏa về phía các rẫy mía, ở đó
thanh niên xung phong nam nữ cũng đang chuẩn bị trở về các lán trại sau một
ngày lao động. Chiều bắt đầu thẫm màu, đã nghe vang lên tiếng cười, tiếng hát,
tiếng đàn ghita từ phía các lán dựng về phía bờ kinh. Đêm xuống mà lòng người
như cứ muốn bay lên. Tự nhiên thấy muốn yêu người yêu đời hết sức. Cái không
khí bao trùm xung quanh gợi lên khung cảnh thơ mộng lãng mạn của những kẻ phiêu
lưu đi khai phá ở những vùng đất mới. Chúng tôi dùng cơm tối với nhau. Các cô
thanh niên xung phong vừa phục vụ, vừa chào hỏi, đùa nghịch vui vẻ. Cô nào
trông cũng rắn chắc, khoẻ mạnh, nước da nâu hồng, sự tươi trẻ lan truyền khắp cả
phòng ăn. Tôi thử hỏi tên một vài cô, cô nào cũng bảo em tên là thanh niên xung
phong. Sau giờ ăn chúng tôi bắt đầu ca hát. Mưa đổ xuống bất chợt. Nơi trình diễn
là một nhà tranh dài, bốn bề không có vách. Mọi người đều ngồi bệt xuống đất.
Mưa cứ tiếp tục đổ xuống, ướt cả người hát lẫn người nghe. Tạm ngừng? Không! Và
cứ thế chúng tôi hát, người nghe vẫn yên tĩnh ngồi nghe rồi lại hát chung, hát
riêng, không còn phân biệt ai là người trình diễn ai là người nghe nữa.
Đến khuya, nước
tràn qua các bờ kinh, leo lên gần chỗ ngủ các lán thì chúng tôi về. Xe sắp vào
thành phố thì chúng tôi buộc phải dừng lại vì lực lượng dân phòng ngại không đảm
bảo được an ninh. Lúc bấy giờ đã gần 2 giờ sáng.
Chúng tôi buộc phải ngủ lại tại trụ sở của lực lượng thanh niên
xung phong gần đó. Sự ra đời của một bài hát nào thường cũng gắn liền với một
thực tế nào đó, hoặc một câu chuyện tình cảm hoặc một bối cảnh ngẫu nhiên. Một
buổi sáng cách đây bốn năm tôi tình cờ gặp anh Mai ở căng tin Hội văn nghệ.
Chúng tôi uống cà phê. Anh Mai người nhỏ, cao không quá một sải tay, nhưng là
người nhiều năm tận tụy phụ trách phần ca hát, nhạc cho lực lượng thanh niên
xung phong. Anh Mai hỏi tôi còn nhớ những cô có tên là "Thanh niên xung
phong" ở Nhị Xuân không? Mới sáu bảy tháng làm sao quên được. Qua câu
chuyện anh Mai kể tôi được biết là sau lần chúng tôi đến sinh hoạt văn nghệ có
hai mươi cô trong số chúng tôi biết mặt đã tình nguyện tham gia chiến đấu ở
biên giới Tây Nam. Trong một chuyến tải đạn các cô bị bọn Pôn Pốt phục kích và
đã hy sinh rất thảm thương. Tôi không muốn kể lại chi tiết về những cái chết
đó, nhưng nếu ai còn là người Việt Nam thì nghe xong câu chuyện không thể không
cămthù. Tôi cảm thấy lòng mình tràn ngập một tình yêu thương và một nỗi buồn
quá lớn. Những khuôn mặt yêu đời ấy tôi còn nhớ rõ. Những tiếng cười đùa nghịch
ấy tôi cũng còn nghe rõ. Tôi tiếc là chưa được nắm lấy một lần những bàn tay
trẻ trung đó đã chai đi vì những tháng ngày lao động ở nông trường. Những đôi
vai thanh xuân đó đáng lẽ phải được gánh nhẹ nhàng những hạnh phúc của đời, thì
đã phải quên mình để gánh hết những nhọc nhằn của những biên giới chưa
yên.Người ta có thể làm được những kỳ công nhưng không ai dễ dàng sáng tạo ra
những con người đẹp đẽ như thế. Tất cả những hình ảnh ấy sáng lên trong tôi như
một huyền thoại. Một huyền thoại mang đầy đủ nét trữ tình và chất lãng mạn mới
của thời đại chúng ta.Những bản anh hùng ca mới rồi sẽ ra đời. Ở tôi, đáng tiếc
vì những hạn chế của khả năng, chỉ mới thành hình được một ca khúc nhỏ:
"Em ở nông trường, em ra biên giới". Tôi đã viết bài hát này như một
nỗi nhớ thương của riêng tôi đối với những người bạn trẻ. Bài hát nào cũng có
một sự tích của nó. Đó cũng là kỷ niệm, những khói trầm hương tôi đốt lên để
nhớ những người con gái mà tôi không bao giờ còn gặp lại.Nhị Xuân bây giờ đã
khang trang, không còn những lán trại dã chiến như xưa nữa. Hội trường, nhà
cửa, đường sá đã mọc lên thành nếp ngăn trật tự. Tôi hy vọng trên những con
đường vào Nhị Xuân trong tương lai sẽ không thiếu tên những người con gái đó
trên những tấm biển đường.
Trên nông trường không xa lắm
Có đôi chân đi không ngại ngần
Em bây giờ, quen mưa nắng
Gánh trên vai vấn vương bụi trần
Từng vai áo phơi sẽ xanh thêm đời
Bàn tay làm nên những mùa vui...
Từng vai áo phai sẽ xanh thêm đời
Bàn tay làm nên những mùa vui
Từ trên đất này, những con người mới
mọc lên,
Tựa như nắng giữa chân trời
Qua bao mùa em đã lớn
Đất cho em trái tim nồng nàn
Yêu con người nên lo lắng
Muốn nghiêng vai gánh thêm nhọc nhằn.
Xa nông trường ra biên giới
Có đôi khi đi không trở lại
Nhưnng trong lòng nghe tiếng nói
Những gian nan sẽ đo lòng người.
Từ biên giới xa, chốn em sương mù
Rừng ... những lối mòn qua
Từng khi nắng mưa, lán đêm nằm nhớ
... màu đất trời quen quá chốn quê nhà!
Khi qua rừng, khi qua suối
Thấy vui theo bước chân đồng đội
Trong những ngày gian nguy ấy
Biết bao nhiêu những câu chuyện đời.
Có đôi chân đi không ngại ngần
Em bây giờ, quen mưa nắng
Gánh trên vai vấn vương bụi trần
Từng vai áo phơi sẽ xanh thêm đời
Bàn tay làm nên những mùa vui...
Từng vai áo phai sẽ xanh thêm đời
Bàn tay làm nên những mùa vui
Từ trên đất này, những con người mới
mọc lên,
Tựa như nắng giữa chân trời
Qua bao mùa em đã lớn
Đất cho em trái tim nồng nàn
Yêu con người nên lo lắng
Muốn nghiêng vai gánh thêm nhọc nhằn.
Xa nông trường ra biên giới
Có đôi khi đi không trở lại
Nhưnng trong lòng nghe tiếng nói
Những gian nan sẽ đo lòng người.
Từ biên giới xa, chốn em sương mù
Rừng ... những lối mòn qua
Từng khi nắng mưa, lán đêm nằm nhớ
... màu đất trời quen quá chốn quê nhà!
Khi qua rừng, khi qua suối
Thấy vui theo bước chân đồng đội
Trong những ngày gian nguy ấy
Biết bao nhiêu những câu chuyện đời.
Trịnh Công Sơn
20 - Bâng Khuâng Trong Chiều Nội Trú
Nguyễn Trung Cang
Câu chuyện bắt đầu từ hai bài thơ được một cô nữ sinh Trường Tư
pháp Tp.HCM (nay là Đại học Luật Tp.HCM) viết trong một buổi chiều mưa tầm tã
năm 1981. Bạn trai của cô gái ấy là bạn thân của nhạc sĩ Nguyễn Trung Cang. Mối
quan hệ "bắc cầu" ấy dẫn đến sự ra đời của bài hát Bâng khuâng chiều
nội trú. Bài hát này được phổ biến ở hải ngoại từ trước rồi mới "dội"
lại trong nước nên nhiều người vẫn tưởng đây là một ca khúc ra đời trước năm
1975 ở miền Nam chứ không biết rằng nó ra đời vào năm 1981.
Người đã viết ra hai bài thơ Bâng khuâng chiều nội trú (được NS Nguyễn Trung Cang lấy làm cảm hứng soạn ra phần đầu bài hát này) và Mưa (được đưa vào đoạn B trong cấu trúc A-B của bài Bâng khuâng chiều nội trú) là chị Hoài Mỹ, một "thi sĩ nghiệp dư" như cách gọi đùa của bạn bè chị. Nhiều năm trôi qua từ ngày bài thơ và bài hát ấy ra đời và chị gần như quên bẵng câu chuyện chiều mưa ký túc xá ấy thì đến một ngày, khi ấy Hoài Mỹ đang làm việc ở Long Xuyên (An Giang) chị nghe được bài hát này trong quán cà phê, qua giọng hát Tuấn Ngọc và chị mới nhớ lại là sau khi 2 bài thơ ra đời, anh Phương Thái (khi đó là người yêu sau này là ông xã của chị) đã đưa cho nhạc sĩ Nguyễn Trung Cang xem, và nhạc sĩ đã thích thú phổ nhạc hai bài thơ này và Hoài Mỹ còn nhớ là chị đã được xem bản thảo gốc với chính nét bút của Nguyễn Trung Cang. Nhưng ở thời điểm ấy, những bài như Bâng khuâng chiều nội trú không thể có chỗ trên sân khấu ca nhạc do tính (dễ bị quy là) tiểu tư sản của nó. Dù rằng, lời thơ ban đầu khác khá xa với bài hát sau này.
Nguyễn Trung Cang
Người đã viết ra hai bài thơ Bâng khuâng chiều nội trú (được NS Nguyễn Trung Cang lấy làm cảm hứng soạn ra phần đầu bài hát này) và Mưa (được đưa vào đoạn B trong cấu trúc A-B của bài Bâng khuâng chiều nội trú) là chị Hoài Mỹ, một "thi sĩ nghiệp dư" như cách gọi đùa của bạn bè chị. Nhiều năm trôi qua từ ngày bài thơ và bài hát ấy ra đời và chị gần như quên bẵng câu chuyện chiều mưa ký túc xá ấy thì đến một ngày, khi ấy Hoài Mỹ đang làm việc ở Long Xuyên (An Giang) chị nghe được bài hát này trong quán cà phê, qua giọng hát Tuấn Ngọc và chị mới nhớ lại là sau khi 2 bài thơ ra đời, anh Phương Thái (khi đó là người yêu sau này là ông xã của chị) đã đưa cho nhạc sĩ Nguyễn Trung Cang xem, và nhạc sĩ đã thích thú phổ nhạc hai bài thơ này và Hoài Mỹ còn nhớ là chị đã được xem bản thảo gốc với chính nét bút của Nguyễn Trung Cang. Nhưng ở thời điểm ấy, những bài như Bâng khuâng chiều nội trú không thể có chỗ trên sân khấu ca nhạc do tính (dễ bị quy là) tiểu tư sản của nó. Dù rằng, lời thơ ban đầu khác khá xa với bài hát sau này.
Lời thơ (trích theo trí nhớ của chị Hoài Mỹ)
Bâng khuâng chiều nội trú
Chiều nội trú bâng khuâng
Trong đôi mắt anh học viên tư pháp
Tôi bắt gặp cái nhìn
Dù tôi đi gần
Dù tôi đi xa
Cái nhìn ấy suốt đời tôi nhớ
Ôi! Cái nhìn thân thuộc quá
Một cái nhìn làm tôi lớn khôn lên
Mưa
Mưa đầu mùa hạt nhỏ long lanh
Mưa tí tách giọt dài giọt vắn
Mưa hỡi mưa ơi có bao giờ nhớ nắng
Sao em buồn lại nhớ thương anh
Mưa tình đầu nghe rất mong manh
Mưa quấn quýt thì thầm trên ngói
Anh có nghe mưa tường chăng lời em nói
Rất nồng nàn tha thiết yêu anh
Như tiếng hát anh xưa
Tiếng hát êm đềm
Như mưa hôm nay
Mưa âm thầm gợi nhớ
Như em yêu anh em buồn vô cớ
Như anh rất gần mà anh rất xa
Bâng khuâng chiều nội trú
Chiều nội trú bâng khuâng
Trong đôi mắt anh học viên tư pháp
Tôi bắt gặp cái nhìn
Dù tôi đi gần
Dù tôi đi xa
Cái nhìn ấy suốt đời tôi nhớ
Ôi! Cái nhìn thân thuộc quá
Một cái nhìn làm tôi lớn khôn lên
Mưa
Mưa tí tách giọt dài giọt vắn
Mưa hỡi mưa ơi có bao giờ nhớ nắng
Sao em buồn lại nhớ thương anh
Mưa tình đầu nghe rất mong manh
Mưa quấn quýt thì thầm trên ngói
Anh có nghe mưa tường chăng lời em nói
Rất nồng nàn tha thiết yêu anh
Như tiếng hát anh xưa
Tiếng hát êm đềm
Như mưa hôm nay
Mưa âm thầm gợi nhớ
Như em yêu anh em buồn vô cớ
Như anh rất gần mà anh rất xa
Chị Hoài Mỹ cũng tiết lộ là bài thơ Bâng khuâng chiều nội trú có một nhân vật
chính khác ngoài chị. Đó là một anh bạn cùng trường, học trước chị một khóa.
Một chiều mưa đến chơi phòng chị trong khu nội trú. Và ánh mắt của anh, cái
nhìn của "anh học viên tư pháp" cùng cơn mưa rả rích bên ngoài đã
khiến chị tức cảnh sinh... thơ. Bài thơ ra đời như thế. Còn bài Mưa là một
trạng thái cảm xúc khác, một bài thơ dành cho người yêu. Anh bạn tư pháp ngày
nào, tên là Chánh, giờ đang công tác tại Tòa dân sự Tòa án Nhân dân Tp.HCM, còn
chị Hoài Mỹ giờ không làm trong ngành tư pháp nữa. Mỗi lần nghe lại bài hát
này, chị thấy nhớ lại một thời đi học, nhớ lại tình bạn giữa chị và anh Thái
với nhạc sĩ Nguyễn Trung Cang. Chị cũng không quan tâm lắm đến chuyện tên mình
có được gắn với bài hát hay không. Đó là một kỷ niệm đẹp với thời đi học, với
những người bạn, với anh Nguyễn Trung Cang. Và bài hát này, giúp chị gìn giữ
được những kỷ niệm ấy.
Chiều nội trú bâng khuâng
như đôi mắt ai ngày nào tao ngộ
Chiều nội trú bâng khuâng
như đôi mắt ai vời vợi tha thiết
Ánh mắt thật gần mà cũng thật xa
Ôi yêu thương quá ánh mắt êm đềm
Mong tình yêu cho hồn trở lớn khôn thêm
Là một thoáng mây bay
Chiều nội trú bâng khuâng
như đôi mắt ai ngày nào tao ngộ
Chiều nội trú bâng khuâng
như đôi mắt ai vời vợi tha thiết
Ánh mắt thật gần mà cũng thật xa
Ôi yêu thương quá ánh mắt êm đềm
Mong tình yêu cho hồn trở lớn khôn thêm
Là một thoáng mây bay
trong đôi mắt ai một ngày nắng đẹp
Là một thoáng giăng mây
Là một thoáng giăng mây
trong đôi mắt ai một ngày u ám
Ánh mắt mơ hồ phủ kín hồn tôi
Nghe sao chới với có thế quên người
Mưa chiều nay cho hồn tôi luống bâng khuâng
Mưa đầu mùa hạt nhỏ long lanh
Mưa quấn quít giọt dài giọt vắn
Mưa hỡi mưa ơi có bao giờ nhớ nắng
Sao ta buồn lại nhớ thương nhau
Mưa tình đầu nghe rất mong manh
Mưa tí tách thì thầm trên ngói
Em có nghe mưa tưởng chăng lời anh nói
Rất nồng nàn ngọt tiếng: YÊU EM
Chiều nội trú bâng khuâng
như đôi mắt ai ngày nào tao ngộ
Chiều nội trú bâng khuâng
như đôi mắt ai vời vợi tha thiết
Ánh mắt thật gần mà cũng thật xa
Ôi yêu thương quá ánh mắt êm đềm
Mong tình yêu cho hồn trở lớn khôn thêm
Là một thoáng mây bay
Ánh mắt mơ hồ phủ kín hồn tôi
Nghe sao chới với có thế quên người
Mưa chiều nay cho hồn tôi luống bâng khuâng
Mưa đầu mùa hạt nhỏ long lanh
Mưa quấn quít giọt dài giọt vắn
Mưa hỡi mưa ơi có bao giờ nhớ nắng
Sao ta buồn lại nhớ thương nhau
Mưa tình đầu nghe rất mong manh
Mưa tí tách thì thầm trên ngói
Em có nghe mưa tưởng chăng lời anh nói
Rất nồng nàn ngọt tiếng: YÊU EM
Chiều nội trú bâng khuâng
như đôi mắt ai ngày nào tao ngộ
Chiều nội trú bâng khuâng
như đôi mắt ai vời vợi tha thiết
Ánh mắt thật gần mà cũng thật xa
Ôi yêu thương quá ánh mắt êm đềm
Mong tình yêu cho hồn trở lớn khôn thêm
Là một thoáng mây bay
trong đôi mắt ai một ngày nắng đẹp
Là một thoáng giăng mây
Là một thoáng giăng mây
trong đôi mắt ai một ngày u ám
Ánh mắt mơ hồ phủ kín hồn tôi
Nghe sao chới với có thế quên người
Mưa chiều nay cho hồn tôi luống bâng khuâng.
Theo Nguyễn Minh
Ánh mắt mơ hồ phủ kín hồn tôi
Nghe sao chới với có thế quên người
Mưa chiều nay cho hồn tôi luống bâng khuâng.
Theo Nguyễn Minh
Nhạc sĩ Phạm Đình Chương đã đóng góp nhiều tác
phẩm thật đẹp, như những hạt kim cương lóng lánh, vào kho tàng âm nhạc Việt Nam
- đây tôi không có tham vọng trình bầy về sự nghiệp sáng tác phong phú và giá
trị của ông, mà chỉ xin ghi lại một giai thoại nhỏ đã được chính ông kể trong
một lần tôi chở ông trên xe khi đi thăm ca sĩ Hoài Trung đang nằm trong một
bệnh viện ở Pasadena vào năm 1990 . Khi tôi hỏi về trường hợp sáng tác bản MỘNG
DƯỚI HOA thì ông cho hay là khoảng năm
1957 gì đó, ông đọc tập thơ Đường Vào Tình Sử của Đinh Hùng, thấy bài Tự Tình
Dưới Hoa hay hay, có nhiều hình ảnh đẹp, lời thơ có vẻ cổ điển ước lệ với mỹ
nhân, với trăng sao, mây nước, suối rừng, mơ mộng ..v. v... ông bèn âm ư
nho nhỏ trong miệng, rồi bật ra thành những nốt nhạc đầu tiên, và ông đã ghi
lại trên giấỵ Khi phần nhạc đã hoàn chỉnh thì chỉ có một số lời thơ được giữ
nguyên văn, ngoài ra chính ông và thi sĩ Đinh Hùng đã gọt giũa lại rất nhiều.
Đến phần điệp khúc, thì cấu trúc của bài nhạc lại thay đổi, không thể dùng 7
chữ được vì chỉ có 6 nốt, nên ông đã yêu cầu Đinh Hùng đặt lời mới cho đoạn đó. Dĩ nhiên công việc này không quá khó khăn với nhà thơ và cũng có phần đóng
góp của chính Phạm Đình Chương. Từ đó, 2 đoạn điệp khúc 6 chữ đã được lồng vào
giữa bài hát, một cách rất khéo léo, tự nhiên và nhất quán, nghĩa là vẫn giữ
được không khí rất lãng mạn và cổ điển của bài thơ.
Trích đọan bài báo: "Một chút giai thoại về bài hát Mộng Dưới Hoa" của Nguyễn Đình Cường đăng trong báo "Văn Nghệ", số 7, 2001 (trang 64-65, Lê Xuân Trường chủ biên).
Nguyễn Đình Cường
Trích đọan bài báo: "Một chút giai thoại về bài hát Mộng Dưới Hoa" của Nguyễn Đình Cường đăng trong báo "Văn Nghệ", số 7, 2001 (trang 64-65, Lê Xuân Trường chủ biên).
Nguyễn Đình Cường
Mộng Dưới Hoa
(Nhạc Phạm Đình Chương
Thơ/ Lời Đinh Hùng)
Thơ/ Lời Đinh Hùng)
Chưa gặp em, tôi vẫn nghĩ rằng
Có nàng thiếu nữ đẹp như trăng
Mắt xanh lả bóng dừa hoang dại
Âu yếm nhìn tôi không nói năng
Ta gặp nhau yêu chẳng hạn kỳ
Mây ngàn gió núi đọng trên mi
Áo bay mở khép nghìn tâm sự
Hò hẹn lâu rồi em nói đi
Nếu bước chân ngàn có mỏi
Xin em dựa sát lòng anh
Ta đi vào tận rừng xanh
Vớt cánh rong vàng bên suối
Ôi hoa kề vai, hương ngát mái đầu
Đêm nào nghe bước mộng trôi mau
Gió ơi gởi gió lời tâm niệm.
Và nguyện muôn chiều ta có nhau.
Có nàng thiếu nữ đẹp như trăng
Mắt xanh lả bóng dừa hoang dại
Âu yếm nhìn tôi không nói năng
Ta gặp nhau yêu chẳng hạn kỳ
Mây ngàn gió núi đọng trên mi
Áo bay mở khép nghìn tâm sự
Hò hẹn lâu rồi em nói đi
Nếu bước chân ngàn có mỏi
Xin em dựa sát lòng anh
Ta đi vào tận rừng xanh
Vớt cánh rong vàng bên suối
Ôi hoa kề vai, hương ngát mái đầu
Đêm nào nghe bước mộng trôi mau
Gió ơi gởi gió lời tâm niệm.
Và nguyện muôn chiều ta có nhau.
Nhân dịp tôi được đi xem
nhạc kịch Tụy Lụy; nhạc của Lưu Hữu Phước, thơ của Châu Vinh và Thế Lữ biểu
diễn tại thành phố Ðà Nẵng lúc bấy giờ... tôi thấy hay. Từ xưa đến giờ mình
chưa được xem một cái kịch có hát, mà tôi rất là mê âm nhạc, cho nên tôi về
nghiên cứu...
Nghĩ mình học nhạc chưa đến đâu, nhưng mà mình mê cái nhạc kịch Tụy Lụy, thấy các cảnh trong Tụy Lụy đóng rất hay, ước là làm thế nào mình kể một câu chuyện cổ tích, nó cũng có những cái tình tiết, tình cảm như Tụy Lụy.
Lấy chuyện cổ tích ra đọc, thì tôi thích nhất là chuyện Trầu Cau. Nó là cái truyện tình giữa hai anh em ruột và một cô gái hàng xóm. Trong đó nói cái tình vợ chồng chung thủy và cái tình gắn bó yêu thương của hai anh em...
Tôi mượn cái mandoline về, vội vào trong buồng, giấu không cho ai biết, vì mình
không là nhạc sĩ, nên cũng hơi xấu hổ, mình mà nói nhạc sĩ, thì người ta cười
cho vì mình đã học trường lớp nào đâu mà nói nhạc sĩ. Cho nên cố mày mò viết,
viết thử thử. Lúc bấy giờ tôi viết theo cái lối những bài hát hướng đạo. Tức là
một điệp khúc mà có 3 lời khác nhau. Lời người em, lời người anh, lời người
vợ....Ba lời, tức là ba người cùng hát một giai điệu nhưng chỉ khác nội dung
thôi.
Lúc bây giờ tôi viết xong, thực tế chỉ cho đoàn Sói Con (Lúc bây giờ chúng tôi có tổ chức Sói Con) hát, để diễn kịch trong những đêm lửa trại... Nói chung anh em hướng đạo chúng tôi rất thích cái loại nhạc như vậy. Những bài hát kể chuyện có tình, có nhạc. Thật ra, cái bài “Trầu Cau”, tôi viết, không nghĩ để cho người lớn hát, mà cho trẻ em hát, các cháu Sói Con hát. Và cũng không ngờ cái bài hát đó đi vào lòng quần chúng. Khi được đưa lên sân khấu có rất nhiều người thích.
Phan Huỳnh Ðiểu
Nghĩ mình học nhạc chưa đến đâu, nhưng mà mình mê cái nhạc kịch Tụy Lụy, thấy các cảnh trong Tụy Lụy đóng rất hay, ước là làm thế nào mình kể một câu chuyện cổ tích, nó cũng có những cái tình tiết, tình cảm như Tụy Lụy.
Lấy chuyện cổ tích ra đọc, thì tôi thích nhất là chuyện Trầu Cau. Nó là cái truyện tình giữa hai anh em ruột và một cô gái hàng xóm. Trong đó nói cái tình vợ chồng chung thủy và cái tình gắn bó yêu thương của hai anh em...
Lúc bây giờ tôi viết xong, thực tế chỉ cho đoàn Sói Con (Lúc bây giờ chúng tôi có tổ chức Sói Con) hát, để diễn kịch trong những đêm lửa trại... Nói chung anh em hướng đạo chúng tôi rất thích cái loại nhạc như vậy. Những bài hát kể chuyện có tình, có nhạc. Thật ra, cái bài “Trầu Cau”, tôi viết, không nghĩ để cho người lớn hát, mà cho trẻ em hát, các cháu Sói Con hát. Và cũng không ngờ cái bài hát đó đi vào lòng quần chúng. Khi được đưa lên sân khấu có rất nhiều người thích.
Phan Huỳnh Ðiểu
Sự tích trầu cau là một câu
chuyện dân gian, giải thích tại sao có trầu, cau và vôi. Hai anh em sinh đôi
Tân Sinh, Lang Sinh. Tân Sinh lập gia đình, vợ nhầm lẫn giữa anh và em. Người
em xấu hổ bỏ nhà ra đi, hoá đá (vôi) Người anh đi tìm, gục chết ngay bên phiến
đá hóa thành cây (cau). Vợ đi tìm chồng, gục chết bên thân cây hóa thành loại
dây leo (trầu).
Ngày xưa có hai anh em nhà kia
Cùng yêu thương ở cùng nhau bỗng đâu chia lìa.
Vì hai người cùng yêu mến một cô gái làng bên,
Nhưng người anh được kết duyên cùng nàng.
Vì như thế nên người em lòng buồn rầu bỏ ra đi khỏi làng...
(Người em: Lang Sinh)
Cùng yêu thương ở cùng nhau bỗng đâu chia lìa.
Vì hai người cùng yêu mến một cô gái làng bên,
Nhưng người anh được kết duyên cùng nàng.
Vì như thế nên người em lòng buồn rầu bỏ ra đi khỏi làng...
(Người em: Lang Sinh)
Ôi ta buồn ta đi lang thang
bởi vì đâu?
Kìa sông sâu giòng êm reo như gợi mối sầu
nhìn nước cuốn lệ rơi tuôn biết sao vơi niềm riêng
Kìa mây sầu giăng chơi vơi
Làm sao dừng cho nhắn đôi lời
Giòng nước lờ trôi mây trắng cùng trôi qua chốn nao
nơi xa xôi anh say sưa cùng ai đang xe mối tình duyên.
Thôi hết rồi giấc mơ huyền.
Qua bao nhiêu ngày ta đi lang thang bởi vì đâu?
Ôi ta buồn ta đi quyên sinh cũng vì ai...
(Tiếng vang hợp ca)
Tang tính tình tính tang tính tình bên sông sâu
tình Lang sinh thành phiến đá sầu thương theo ngày qua
Trông ngóng chờ tin không biết vì sao nên Tân sinh
Ra đi mong tìm em thương yêu nỗi niềm thương nhớ.
(Người anh: Tân Sinh)
Qua bao ngày ta đi lang thang cố tìm em
Giòng sông êm đềm trôi cuốn như vương tiếng buồn
nhìn nước cuốn lệ rơi tuôn
biết sao ngăn niềm thương
Trời xanh cùng mây bay cao
Rừng sâu tìm em biết phương nào?
Nhìn chốn rừng hoang nghe tiếng rừng vang
trong gió ngàn như than van
Bao nhiêu đau lòng sao ta đâu thấy hình em.
Thôi hết rồi phút êm đềm
Qua bao ngày ta đi lang thang cố tìm em
Ôi ta buồn ta đi quyên sinh cũng vì em.
(Tiếng vang hợp ca)
Tang tính tình tính tang tính tình tang tính tình
bên sông sâu
Người Tân Sinh gần phiến đá thành cây cau trồi lên Trông ngóng chờ tin không biết chồng sao
Nên bâng khuâng,
trong yêu thương nàng ra đi mong kiếm chồng yêu mến.
(Vợ Tân Sinh)
Đây cây rừng thông reo vi vu bóng chồng đâu?
giòng sông ơi nào ai sớt cho vơi mối sầu?
nhìn nước cuốn lệ rơi tuôn
Biết sao vơi niềm thương
Làn mây chiều đang giăng tơ
Nhìn mây lòng man mác mong chờ.
Kìa gío rừng lên xao xuyến lòn g em thương nhớ chàng ôi sao quên?
Mây ơi xin đừng bay cho ta nhắn vài câu.
Cho thấy chồng bớt nguôi sầu.
ôi đây cây rừng thông reo vi vu biết làm sao?
Đây hương hồn em xin theo anh đến trời cao.
(Tiếng vang hợp ca)
Tang tính tình
tính tang tính tình tang tính tình
Bên sông sâu,
niềm tương tư nàng chốc biến
thành ra dây trầu xanh.
Lưu luyến tình xưa âu yếm trầu leo
Quanh thân cau
Qua bao năm tình thiêng liêng
Thắm cùng mưa nắng...
Kìa sông sâu giòng êm reo như gợi mối sầu
nhìn nước cuốn lệ rơi tuôn biết sao vơi niềm riêng
Kìa mây sầu giăng chơi vơi
Làm sao dừng cho nhắn đôi lời
Giòng nước lờ trôi mây trắng cùng trôi qua chốn nao
nơi xa xôi anh say sưa cùng ai đang xe mối tình duyên.
Thôi hết rồi giấc mơ huyền.
Qua bao nhiêu ngày ta đi lang thang bởi vì đâu?
Ôi ta buồn ta đi quyên sinh cũng vì ai...
(Tiếng vang hợp ca)
tình Lang sinh thành phiến đá sầu thương theo ngày qua
Trông ngóng chờ tin không biết vì sao nên Tân sinh
Ra đi mong tìm em thương yêu nỗi niềm thương nhớ.
(Người anh: Tân Sinh)
Qua bao ngày ta đi lang thang cố tìm em
Giòng sông êm đềm trôi cuốn như vương tiếng buồn
nhìn nước cuốn lệ rơi tuôn
biết sao ngăn niềm thương
Trời xanh cùng mây bay cao
Rừng sâu tìm em biết phương nào?
Nhìn chốn rừng hoang nghe tiếng rừng vang
trong gió ngàn như than van
Bao nhiêu đau lòng sao ta đâu thấy hình em.
Thôi hết rồi phút êm đềm
Qua bao ngày ta đi lang thang cố tìm em
Ôi ta buồn ta đi quyên sinh cũng vì em.
(Tiếng vang hợp ca)
Tang tính tình tính tang tính tình tang tính tình
bên sông sâu
Người Tân Sinh gần phiến đá thành cây cau trồi lên Trông ngóng chờ tin không biết chồng sao
Nên bâng khuâng,
trong yêu thương nàng ra đi mong kiếm chồng yêu mến.
(Vợ Tân Sinh)
Đây cây rừng thông reo vi vu bóng chồng đâu?
giòng sông ơi nào ai sớt cho vơi mối sầu?
nhìn nước cuốn lệ rơi tuôn
Biết sao vơi niềm thương
Làn mây chiều đang giăng tơ
Nhìn mây lòng man mác mong chờ.
Kìa gío rừng lên xao xuyến lòn g em thương nhớ chàng ôi sao quên?
Mây ơi xin đừng bay cho ta nhắn vài câu.
Cho thấy chồng bớt nguôi sầu.
ôi đây cây rừng thông reo vi vu biết làm sao?
Đây hương hồn em xin theo anh đến trời cao.
(Tiếng vang hợp ca)
tính tang tính tình tang tính tình
Bên sông sâu,
niềm tương tư nàng chốc biến
thành ra dây trầu xanh.
Lưu luyến tình xưa âu yếm trầu leo
Quanh thân cau
Thắm cùng mưa nắng...
Năm 1950, anh Lê Trọng Nguyễn trở về ẩn náu tại quê nhà. Và năm
1953, anh sáng tác bản “Nắng Chiều”.
Trong một cuộc phỏng vấn, Lê Trọng Nguyễn đã nói: "Tôi viết bản đó ở Huế, thời gian sau khi bỏ vùng kháng chiến về thành... Tâm sự tôi trong bài Nắng chiều nó như thế này, kể anh nghe cho vui. Sau cuộc đảo chính của Nhật vào đêm 9 tháng 3 năm 45, có một gia đình công chức Nam triều từ Quy Nhơn chạy ra tạm trú ở Hội An, mà tôi cũng ở Hội An lúc đó. Gia đình đó có một người con gái. Tôi yêu người con gái ấy!".Nắng Chiều ra đời trong một lần hứng tác của Lê Trọng Nguyễn trên cầu Vĩnh Điện khi chiều xuống ở bến sông Thu Bồn.Hiệp Ðịnh Geneva ký kết xong, năm 1954 Lê Trọng Nguyễn ra Huế và Ðà Nẵng làm việc cho cơ sở thương mại ngoài đó. Cũng chính nơi đây, anh có dịp quen và làm bạn cho đến chót cuộc đời nghệ sĩ sáng tác của anh, với những Minh Trang, Dương Thiệu Tước, Kim Tước, Nguyễn Hiền v.v.. Và ca khúc Nắng Chiều được xuất bản trong lúc này. Người thâu tiếng hát đầu tiên bản Nắng Chiều vào dĩa nhựa là ca sĩ Minh Trang. Giữa năm 1955, người em gái duy nhất của anh Lê Trọng Nguyễn là Lê Thị Ba qua đời, anh quá đau buồn và đem bản Nắng Chiều ra ký giao kèo tái bản để có một món tiền tác quyền khiêm nhường đưa về quê cùng mẹ lo liệu cho em gái và chuẩn bị nuôi nấng cháu. Năm 1957, Lê Trọng Nguyễn vào Sài Gòn.
Ðúng dịp đoàn ca nhạc
Nhật Bản sang thăm, ban nhạc Toho Geino có nhờ người chọn ra 12 bản nhạc Việt
Nam đang nổi tiếng thời đó để chuẩn bị tập dượt và trình diễn tại Sài Gòn lẫn
Nhật Bản, trong đó có bản “Nắng Chiều” và bản này đã được cô ca sĩ nhật Midori
Satsuki hát. Năm 1960 Ki Lo Ha, một ca sĩ người Hoa, cô yêu mến bản Nắng Chiều
nên viết sang lời Hoa ngữ và phổ biến bản này sang Ðài Loan và Hồng Kông. Nhờ
mấy may mắn đó mà Nắng Chiều cứ thế được biết tới tại ngoại quốc...Những ngày
gần đây, Vũ Trung Hiền, Phạm Anh Dũng và tôi cùng nhau làm việc cho cuốn CD
Collection #2. Nảy ra ý định thu được bản Nắng Chiều hát bằng tiếng Nhật, chúng
tôi cố gắng vào Net để tìm tung tích bà Midori Satsuki, một người đã nổi danh
hơn bốn mươi năm nay và vẫn còn hoạt động trên Ðài Truyền Hình Ðông Kinh. Và
kết quả liên lạc được với nơi sản xuất CD ca nhạc bên Nhật nữa. Bà Midori
Satsuki trực tiếp gọi phôn nói chuyện với tôi. Và sau đó được sự giúp đỡ của
hai anh Ðỗ Thông Minh và Phan Hiên, bà Midori xác nhận vẫn còn nhớ bản Nắng
Chiều. Ðối với tôi, Nắng Chiều được hát bằng Hoa ngữ và Nhật ngữ từ 40 năm nay
như một kỷ niệm đẹp bền của tình thân hữu văn hóa Á Châu. Nhưng đặc biệt bản
Nắng Chiều bằng lời Việt mới có ý nghĩa hơn cả: Nó đã được viết ra từ trên nửa
thế kỷ qua mà nay chúng ta nghe lại vẫn thấy sống động, bùi ngùi cảm động. Tôi
muốn nói đến nét trẻ trung trường tồn của ca khúc Nắng Chiều trong nền âm nhạc
Việt Nam - Á Châu.
Trong một cuộc phỏng vấn, Lê Trọng Nguyễn đã nói: "Tôi viết bản đó ở Huế, thời gian sau khi bỏ vùng kháng chiến về thành... Tâm sự tôi trong bài Nắng chiều nó như thế này, kể anh nghe cho vui. Sau cuộc đảo chính của Nhật vào đêm 9 tháng 3 năm 45, có một gia đình công chức Nam triều từ Quy Nhơn chạy ra tạm trú ở Hội An, mà tôi cũng ở Hội An lúc đó. Gia đình đó có một người con gái. Tôi yêu người con gái ấy!".Nắng Chiều ra đời trong một lần hứng tác của Lê Trọng Nguyễn trên cầu Vĩnh Điện khi chiều xuống ở bến sông Thu Bồn.Hiệp Ðịnh Geneva ký kết xong, năm 1954 Lê Trọng Nguyễn ra Huế và Ðà Nẵng làm việc cho cơ sở thương mại ngoài đó. Cũng chính nơi đây, anh có dịp quen và làm bạn cho đến chót cuộc đời nghệ sĩ sáng tác của anh, với những Minh Trang, Dương Thiệu Tước, Kim Tước, Nguyễn Hiền v.v.. Và ca khúc Nắng Chiều được xuất bản trong lúc này. Người thâu tiếng hát đầu tiên bản Nắng Chiều vào dĩa nhựa là ca sĩ Minh Trang. Giữa năm 1955, người em gái duy nhất của anh Lê Trọng Nguyễn là Lê Thị Ba qua đời, anh quá đau buồn và đem bản Nắng Chiều ra ký giao kèo tái bản để có một món tiền tác quyền khiêm nhường đưa về quê cùng mẹ lo liệu cho em gái và chuẩn bị nuôi nấng cháu. Năm 1957, Lê Trọng Nguyễn vào Sài Gòn.
Bài hát viết theo điệu Rumba, giai điệu rộn rã phối hợp giữa ngũ cung và thất
cung, lời ca đầy hình ảnh, màu sắc, nhưng nội dung phảng phất nét buồn. Phần
lời nói lên tâm trạng hoài tiếc của một người khi thăm lại cảnh xưa. Trông
thiên nhiên, cảnh vật vẫn hồn hậu sống động, lòng ấy bồi hồi nhớ lại một hình
bóng đẹp tươi, nay đã không còn:
Qua bến nước xưa lá hoa về
chiều
lạnh lùng mềm đưa trong nắng lưa thưa
Anh nhớ trước đây dáng em gầy gầy
Dịu dàng nhìn anh đôi mắt long lanh
lạnh lùng mềm đưa trong nắng lưa thưa
Anh nhớ trước đây dáng em gầy gầy
Dịu dàng nhìn anh đôi mắt long lanh
Bản dịch tiếng Hoa về nội dung nhìn chung vẫn giữ ý chính của bài:
我又來到昔日海邊,海風依舊吹皺海面
那樣熟悉那樣依戀,只有舊日人兒不見
那樣熟悉那樣依戀,只有舊日人兒不見
(Tôi về thăm lại bến nước
xưa, gió biển như năm cũ, thổi lộng vào mặt.
Bóng dáng cũ vẫn in đậm trong tâm trí tôi, nhưng người xưa thì không thấy nữa)
Bóng dáng cũ vẫn in đậm trong tâm trí tôi, nhưng người xưa thì không thấy nữa)
Nắng Chiều
Qua bến nước xưa lá hoa về chiều
lạnh lùng mềm đưa trong nắng lưa thưa
khi đến cuối thôn chân bước không hồn
Nhớ sao là nhớ đến người ngày thơ
Anh nhớ trước đây dáng em gầy gầy
Dịu dàng nhìn anh đôi mắt long lanh
Anh nhớ bước em khi nắng vương thềm
Má em mầu ngà tóc thề nhẹ bay
Nay anh về qua sân nắng
chạnh nhớ câu thề tim tái tê
chẳng biết bây giờ
người em gái duyên ghé về đâu
Nay anh về nương dâu úa
giọng hát câu hò thôi hết đưa
hình bóng yêu kiều
kề hoa tím biết đâu mà tìm
Anh nhớ xót xa dưới tre là ngà
Gợn buồn nhìn anh em nói em nói: "Mến anh!"
Mây lướt thướt trôi khi nắng vương đồi
Nhớ em dịu hiền nắng chiều ngừng trôi...
Qua bến nước xưa lá hoa về chiều
lạnh lùng mềm đưa trong nắng lưa thưa
khi đến cuối thôn chân bước không hồn
Nhớ sao là nhớ đến người ngày thơ
Anh nhớ trước đây dáng em gầy gầy
Dịu dàng nhìn anh đôi mắt long lanh
Anh nhớ bước em khi nắng vương thềm
Má em mầu ngà tóc thề nhẹ bay
Nay anh về qua sân nắng
chạnh nhớ câu thề tim tái tê
chẳng biết bây giờ
người em gái duyên ghé về đâu
Nay anh về nương dâu úa
giọng hát câu hò thôi hết đưa
hình bóng yêu kiều
kề hoa tím biết đâu mà tìm
Anh nhớ xót xa dưới tre là ngà
Gợn buồn nhìn anh em nói em nói: "Mến anh!"
Mây lướt thướt trôi khi nắng vương đồi
Nhớ em dịu hiền nắng chiều ngừng trôi...
Thi phẩm Chùa Hương ra đời trong hoàn cảnh rất kỳ thú. Hội Chùa
Hương năm 1934, ông cùng nhà văn Nguyễn Vỹ và hai người bạn nữ sinh Hà thành đi
trẩy hội. Đến rừng mơ, hai văn nhân gặp một bà mẹ cùng cô gái độ tuổi trăng rằm
vừa bước lên những bậc đá vừa niệm Phật "Nam mô cứu khổ quan thế âm Bồ
Tát". Vẻ đẹp thánh thiện mang nét chân quê của cô gái đã hớp hồn hai chàng
thi sĩ khiến họ trân trân nhìn quên cả hai bạn gái cùng đi. Nguyễn Nhược Pháp
lại gần hỏi. "Tại sao trông thấy chúng tôi cô lại không niệm Phật
nữa?". Cô gái bối rối, thẹn thùng như muốn khóc. Hai người bạn gái gọi hai
chàng thi sĩ để đi tiếp nhưng họ đã bị hớp hồn, tai đâu còn nghe thấy. Giận
dỗi, họ bỏ đi. Lúc bừng tỉnh, hai văn nhân không thấy các cô đâu vội len thốc
len tháo, lách qua những dòng người đang trẩy hội nhưng tìm đâu cho thấy. Mệt
và ngán ngẩm, hai thi sĩ quay lại tìm cô gái chân quê thì cả hai mẹ con cũng đã
lẫn vào dòng người.
Đêm đó, Nguyễn Nhược Pháp không sao chợp mắt được. Hình ảnh cô gái chân quê đi Chùa Hương khiến ông xúc động viết lên những vần thơ có sắc màu tươi vui, hình ảnh ngộ nghĩnh, cả hồn người lẫn vẻ đẹp của ngày xưa hiện lên trên từng câu, từng chữ:
Đêm đó, Nguyễn Nhược Pháp không sao chợp mắt được. Hình ảnh cô gái chân quê đi Chùa Hương khiến ông xúc động viết lên những vần thơ có sắc màu tươi vui, hình ảnh ngộ nghĩnh, cả hồn người lẫn vẻ đẹp của ngày xưa hiện lên trên từng câu, từng chữ:
Hôm qua em đi chùa Hương
Hoa cỏ còn mờ hơi sương
Cùng thầy mẹ em dậy
Em vấn đầu soi gương.
Nho nhỏ đuôi gà cao;
Em đeo dải yếm đào;
Quần lĩnh, áo the mới;
Tay cầm nón quai thao...
Thuyền đi qua Bến Đục
Mỗi lúc gặp người ra,
Thẹn thùng em không nói
"Nam mô A Di Đà"...
Hoa cỏ còn mờ hơi sương
Cùng thầy mẹ em dậy
Em vấn đầu soi gương.
Nho nhỏ đuôi gà cao;
Em đeo dải yếm đào;
Quần lĩnh, áo the mới;
Tay cầm nón quai thao...
Thuyền đi qua Bến Đục
Mỗi lúc gặp người ra,
Thẹn thùng em không nói
"Nam mô A Di Đà"...
Cô gái Chùa Hương khi in vào tập Ngày Xưa thì hai chữ Cô gái bị bỏ đi, chỉ còn
Chùa Hương. Bài thơ trước đây đã được nhạc sĩ Trần Văn Khê phổ nhạc song không
được phổ biến rộng rãi. Phải tới gần 60 năm sau, nghệ sĩ Trung Đức qua lần đi
Hương Sơn cảm tác đã phổ nhạc bài thơ, thêm bớt lời để thành bài hát Hôm qua em
đi chùa Hương. Ngay từ lần phát sóng đầu tiên, Hôm qua em đi chùa Hương đã được
đông đảo thính giả ưa thích và nhanh chóng được phổ biến rộng rãi.
Em Đi Chùa Hương -Trung Đức
Hôm qua em đi chùa Hương
Hoa cỏ còn mờ hơi sương
Cùng thầy mẹ em vấn đầu soi gương
Nho nhỏ cái đuôi gà cao
Em đeo cái dải yếm đào
Quần lĩnh áo the mới
Tay em cầm chiếc nón quai thao
Chân em đi đôi dép cao cao
Đò đi qua bốn động
Mọi người ngắm nhìn em
Thẹn thùng em khẽ nói
Tuổi bây giờ mới tròn mười lăm
Em còn bé lắm chứ mấy anh kia ơi
Giờ đi qua cổng này
Mọi người ngắm nhìn em
Thẹn thùng em khẽ nói
Nam mô a di đà
Nam mô a di đà
Giờ đi qua cổng này
Mọi người ngắm nhìn em
Thẹn thùng em khẽ nói
Nam mô a di đà
Nam mô a di đà
Hôm qua em đi chùa Hương
Hoa cỏ còn mờ hơi sương
Cùng thầy mẹ em vấn đầu soi gương
Nho nhỏ cái đuôi gà cao
Em đeo cái dải yếm đào
Quần lĩnh áo the mới
Tay em cầm chiếc nón quai thao
Chân em đi đôi dép cao cao
Đò đi qua bốn động
Mọi người ngắm nhìn em
Thẹn thùng em khẽ nói
Tuổi bây giờ mới tròn mười lăm
Em còn bé lắm chứ mấy anh kia ơi
Giờ đi qua cổng này
Mọi người ngắm nhìn em
Thẹn thùng em khẽ nói
Nam mô a di đà
Nam mô a di đà
Giờ đi qua cổng này
Mọi người ngắm nhìn em
Thẹn thùng em khẽ nói
Nam mô a di đà
Nam mô a di đà
Em Đi Chùa Hương
Thiên ký sự của một cô bé ngày xưa.
Hôm nay đi Chùa Hương,
Hoa cỏ mờ hơi sương.
Cùng thầy me em dậy,
Em vấn đầu soi gương.
Khăn nhỏ, đuôi gà cao,
Em đeo dải yếm đào;
Quần lĩnh, áo the mới,
Tay cầm nón quai thao.
Me cười: "Thầy nó trông!
Chân đi đôi dép cong,
Con tôi xinh xinh quá!
Bao giờ cô lấy chồng?"
- Em tuy mới mười lăm
Mà đã lắm người thăm
Nhờ mối mai đưa tiếng,
Khen tươi như trăng rằm.
Nhưng em chưa lấy ai,
Vì thầy bảo người mai
Rằng em còn bé lắm,
(Ý đợi người tài trai).
Em đi cùng với me.
Me em ngồi cáng tre,
Thầy theo sau cưỡi ngựa,
Thắt lưng dài đỏ hoe.
Thầy me ra đi đò,
Thuyền mấp mênh bên bờ.
Em nhìn sông nước chảy
Đưa cánh buồm lô nhô.
Mơ xa lại nghĩ gần,
Đời mấy kẻ tri âm?
Thuyền nan vừa lẹ bước,
Em thấy một văn nhân.
Người đâu thanh lạ thường!
Tướng mạo trông phi thường.
Lưng cao dài, trán rộng.
Hỏi ai nhìn không thương?
Chàng ngồi bên me em,
Me hỏi chuyện làm quen:
"Thưa thầy đi chùa ạ?
Thuyền đông, giời ôi chen!"
Chàng thưa: "Vâng, thuyền đông!"
Rồi ngắm giời mênh mông,
Xa xa mờ núi biếc,
Phơn phớt áng mây hồng.
Dòng sông nước đục lờ.
Ngâm nga chàng đọc thơ.
Thầy khen: "Hay! Hay quá!"
Em nghe rồi ngẩn ngơ.
Thuyền đi. Bến Đục qua.
Mỗi lúc gặp người ra,
Thẹn thùng em không nói:
"Nam vô A-di-đà!"
Réo rắt suối đưa quanh,
Ven bờ, ngọn núi xanh,
Nhịp cầu xa nho nhỏ:
Cảnh đẹp gần như tranh.
Sau núi Oản, Gà, Xôi,
Bao nhiêu là khỉ ngồi.
Tới núi con Voi phục,
Có đủ cả đầu đuôi.
Chùa lấp sau rừng cây.
(Thuyền ta đi một ngày)
Lên cửa chùa em thấy
Hơn một trăm ăn mày.
Em đi, chàng theo sau.
Em không dám đi mau,
Ngại chàng chê hấp tấp,
Số gian nan không giàu.
Thầy me đến điện thờ,
Trầm hương khói toả mờ.
Hương như là sao lạc,
Lớp sóng người lô nhô.
Chen vào thật lắm công.
Thầy me em lễ xong,
Quay về nhà ngang bảo:
"Mai mới vào chùa trong."
Chàng hai má đỏ hồng
Kêu với thằng tiểu đồng
Mang túi thơ bầu rượu:
"Mai ta vào chùa trong!"
Đêm hôm ấy em mừng!
Mùi trầm hương bay lừng.
Em nằm nghe tiếng mõ,
Rồi chim kêu trong rừng.
Em mơ, em yêu đời!
Mơ nhiều... Viết thế thôi!
Kẻo ai mà xem thấy,
Nhìn em đến nực cười!
Em chưa tỉnh giấc nồng,
Mây núi đã pha hồng.
Thầy me em sắp sửa
Vàng hương vào chùa trong.
Đường mây đá cheo veo,
Hoa đỏ, tím, vàng leo.
Vì thương me quá mệt,
Săn sóc chàng đi theo.
Me bảo: "Đường còn lâu,
Cứ vừa đi ta cầu
Quan Thế Âm bồ tát
Là tha hồ đi mau!"
Em ư? Em không cầu,
Đường vẫn thấy đi mau.
Chàng cũng cho như thế.
(Ra ta hợp tâm đầu).
Khi qua chùa Giải Oan,
Trông thấy bức tường ngang,
Chàng đưa tay, lẹ bút
Thảo bài thơ liên hoàn.
Tấm tắc thầy khen: "Hay!
Chữ đẹp như rồng bay."
(Bài thơ này em nhớ,
Nên chả chép vào đây).
Ô! Chùa trong đây rồi!
Động thẳm bóng xanh ngời.
Gấm thêu trần thạch nhũ,
Ngọc nhuốm hương trầm rơi.
Me vui mừng hả hê:
"Tặc! Con đường mà ghê!"
Thầy kêu: "Mau lên nhé!
Chiều hôm nay ta về."
Em nghe bỗng rụng rời
Nhìn ai luống nghẹn lời!
Giờ vui đời có vậy,
Thoảng ngày vui qua rồi!
Làn gió thổi hây hây,
Em nghe tà áo bay,
Em tìm hơi chàng thở!
Chàng ôi, chàng có hay?
Đường đây kia lên giời,
Ta bước tựa vai cười.
Yêu nhau, yêu nhau mãi!
Đi, ta đi, chàng ôi!
Ngun ngút khói hương vàng,
Say trong giấc mơ màng
Em cầu xin Giời Phật
Sao cho em lấy chàng.
Thiên ký sự đến đây là hết. Tôi tin rồi hai người lấy nhau, vì không lấy được nhau thì cô bé còn viết nhiều. Lấy nhau rồi là hết chuyện.
Hôm nay đi Chùa Hương,
Hoa cỏ mờ hơi sương.
Cùng thầy me em dậy,
Em vấn đầu soi gương.
Khăn nhỏ, đuôi gà cao,
Em đeo dải yếm đào;
Quần lĩnh, áo the mới,
Tay cầm nón quai thao.
Me cười: "Thầy nó trông!
Chân đi đôi dép cong,
Con tôi xinh xinh quá!
Bao giờ cô lấy chồng?"
- Em tuy mới mười lăm
Mà đã lắm người thăm
Nhờ mối mai đưa tiếng,
Khen tươi như trăng rằm.
Nhưng em chưa lấy ai,
Vì thầy bảo người mai
Rằng em còn bé lắm,
(Ý đợi người tài trai).
Em đi cùng với me.
Me em ngồi cáng tre,
Thầy theo sau cưỡi ngựa,
Thắt lưng dài đỏ hoe.
Thầy me ra đi đò,
Thuyền mấp mênh bên bờ.
Em nhìn sông nước chảy
Đưa cánh buồm lô nhô.
Mơ xa lại nghĩ gần,
Đời mấy kẻ tri âm?
Thuyền nan vừa lẹ bước,
Em thấy một văn nhân.
Người đâu thanh lạ thường!
Tướng mạo trông phi thường.
Lưng cao dài, trán rộng.
Hỏi ai nhìn không thương?
Chàng ngồi bên me em,
Me hỏi chuyện làm quen:
"Thưa thầy đi chùa ạ?
Thuyền đông, giời ôi chen!"
Chàng thưa: "Vâng, thuyền đông!"
Rồi ngắm giời mênh mông,
Xa xa mờ núi biếc,
Phơn phớt áng mây hồng.
Dòng sông nước đục lờ.
Ngâm nga chàng đọc thơ.
Thầy khen: "Hay! Hay quá!"
Em nghe rồi ngẩn ngơ.
Thuyền đi. Bến Đục qua.
Mỗi lúc gặp người ra,
Thẹn thùng em không nói:
"Nam vô A-di-đà!"
Réo rắt suối đưa quanh,
Ven bờ, ngọn núi xanh,
Nhịp cầu xa nho nhỏ:
Cảnh đẹp gần như tranh.
Sau núi Oản, Gà, Xôi,
Bao nhiêu là khỉ ngồi.
Tới núi con Voi phục,
Có đủ cả đầu đuôi.
(Thuyền ta đi một ngày)
Lên cửa chùa em thấy
Hơn một trăm ăn mày.
Em đi, chàng theo sau.
Em không dám đi mau,
Ngại chàng chê hấp tấp,
Số gian nan không giàu.
Thầy me đến điện thờ,
Trầm hương khói toả mờ.
Hương như là sao lạc,
Lớp sóng người lô nhô.
Chen vào thật lắm công.
Thầy me em lễ xong,
Quay về nhà ngang bảo:
"Mai mới vào chùa trong."
Chàng hai má đỏ hồng
Kêu với thằng tiểu đồng
Mang túi thơ bầu rượu:
"Mai ta vào chùa trong!"
Đêm hôm ấy em mừng!
Mùi trầm hương bay lừng.
Em nằm nghe tiếng mõ,
Rồi chim kêu trong rừng.
Em mơ, em yêu đời!
Mơ nhiều... Viết thế thôi!
Kẻo ai mà xem thấy,
Nhìn em đến nực cười!
Em chưa tỉnh giấc nồng,
Mây núi đã pha hồng.
Thầy me em sắp sửa
Vàng hương vào chùa trong.
Đường mây đá cheo veo,
Hoa đỏ, tím, vàng leo.
Vì thương me quá mệt,
Săn sóc chàng đi theo.
Me bảo: "Đường còn lâu,
Cứ vừa đi ta cầu
Quan Thế Âm bồ tát
Là tha hồ đi mau!"
Em ư? Em không cầu,
Đường vẫn thấy đi mau.
Chàng cũng cho như thế.
(Ra ta hợp tâm đầu).
Khi qua chùa Giải Oan,
Trông thấy bức tường ngang,
Chàng đưa tay, lẹ bút
Thảo bài thơ liên hoàn.
Tấm tắc thầy khen: "Hay!
Chữ đẹp như rồng bay."
(Bài thơ này em nhớ,
Nên chả chép vào đây).
Ô! Chùa trong đây rồi!
Gấm thêu trần thạch nhũ,
Ngọc nhuốm hương trầm rơi.
Me vui mừng hả hê:
"Tặc! Con đường mà ghê!"
Thầy kêu: "Mau lên nhé!
Chiều hôm nay ta về."
Em nghe bỗng rụng rời
Nhìn ai luống nghẹn lời!
Giờ vui đời có vậy,
Thoảng ngày vui qua rồi!
Làn gió thổi hây hây,
Em nghe tà áo bay,
Em tìm hơi chàng thở!
Chàng ôi, chàng có hay?
Đường đây kia lên giời,
Ta bước tựa vai cười.
Yêu nhau, yêu nhau mãi!
Đi, ta đi, chàng ôi!
Ngun ngút khói hương vàng,
Say trong giấc mơ màng
Em cầu xin Giời Phật
Sao cho em lấy chàng.
Thiên ký sự đến đây là hết. Tôi tin rồi hai người lấy nhau, vì không lấy được nhau thì cô bé còn viết nhiều. Lấy nhau rồi là hết chuyện.
8-1934
Nguyễn Nhược Pháp
Thuở còn trọ học ở Sài Gòn, năm đó tôi mười bảy tuổi - Sơn kể- đêm nào tôi cũng
lò dò đến phòng trà ca nhạc để nghe Thanh Thúy hát. Dần dần hình bóng Thanh
Thúy đã ăn sâu vào trong tôi lúc nào không biết. Nói yêu Thanh Thúy thì cũng
chưa hẳn. Vì tôi nhỏ tuổi hơn, lại nhiều mặc cảm nghèo và vô danh. Trong khi đó
Thanh Thúy là một ca sĩ đang lên, kẻ đón người đưa tấp nập. Biết vậy, nhưng tôi
không thể không đêm nào thiếu hình ảnh và tiếng hát của nàng. Có đêm tôi chỉ đủ
tiền để mua một ly nước chanh. Đêm đêm tôi thao thức với những khát khao, mơ
ước là phải làm một cái gì đó để tỏ cho Thanh Thúy biết là tôi đang rất ngưỡng
mộ nàng. Cái khát vọng đó đã giúp tôi viết nên bản nhạc "Ướt Mi" đầu
tiên trong đời.
Khi hoàn thành, tôi nắn nót chép lại thật kỹ càng và luôn mang theo bên mình
chờ có dịp tặng nàng. Với sự nhút nhát của tuổi trẻ, tôi không dám đưa tặng
ngay mà phải chờ khá lâu mới có cơ hội. Một hôm tôi đánh bạo, tìm một chỗ sát
bục sân khấu, dự định khi nàng vừa dứt tiếng hát là tôi sẽ đứng lên đưa luôn.
Đã mấy lần định làm vẫn không kịp. Nàng vừa cúi đầu chào khán thính giả là đã
có người chực sẵn rước đi ngay. Cái đêm định mệnh mà tôi quyết tâm an bài đã
thành công. Khi cầm bản nhạc trong tay, nghe mấy lời lí nhí của tôi, nàng chỉ
thoáng nhìn tôi một chút rồi quay gót về hậu trường. Đêm đó tôi nôn nao không
ngủ được. Trong lòng nổi dậy biết bao là mộng mơ, thắc mắc. Những câu hỏi cứ
hiện ra trong đầu, nhưng tôi không dám trả lời dễ dàng cho mình thỏa mãn. Nhưng
câu hỏi cứ trở đi, trở lại trong tôi là: - Liệu nàng có để ý gì đến bản nhạc mà
tôi đã thao thức bao đêm để làm nên vì nàng không? Hay nàng chỉ khách sáo cầm
hờ rồi vứt bỏ nó ở đâu đó! Vứt đi! Tim tôi đau nhói khi nghĩ đến hai chữ ấy.
Suốt gần một tuần, tôi hồi hộp theo dõi nàng mỗi đêm, đón từng ánh mắt nàng
nhìn xuống khán giả thử xem nàng có dừng lại nơi tôi không, để tôi hy vọng.
Nhưng không, vẫn như mọi lần. Một cái nhìn chung để gây cảm tình chung. Mãi đến
hai tuần sau, khi tôi sắp tuyệt vọng vì mỏi mòn chờ đợi thì một đêm kia, khi
bước lên bục diễn, dàn nhạc dạo khúc mở đầu thì nàng ra dấu cho ban nhạc tạm im
tiếng cho nàng nói vài lời.
- Thưa quí vị! - Nàng bắt đầu nói và tôi hồi hộp chờ đợi.- Đêm nay Thúy sẽ trình bày một tác phẩm mới của một nhạc sĩ rất lạ, tặng cho Thúy. Đó là nhạc phẩm "Ướt Mi" của tác giả Trịnh Công Sơn. Hy vọng rằng đêm nay sẽ có sự hiện diện của tác giả để Thúy được nói vài lời cám ơn.
Nói xong, nàng quay sang ban nhạc, đưa bản nhạc của tôi cho họ dạo nhạc bắt đầu. Nàng cất tiếng hát. Tôi run lên trong lòng vì sung sướng và xúc động. Khi dứt tiếng hát, nàng dừng lại khá lâu, có ý chờ người tặng nhạc. Tôi thu hết can đảm, bước tới bục, ngước lên và nói:
- Xin cám ơn Thanh Thúy đã hát bài nhạc của tôi.
Nàng a lên một tiếng ra vẻ bất ngờ rồi nói tiếp:
- Thúy rất cám ơn anh đã tặng cho bản nhạc. Thúy muốn nói chuyện riêng với anh được không?
Tôi luống cuống gật đầu. Lúc ấy tôi sung sướng quá, hạnh phúc quá nên không tìm ra được lời nào để đáp lại. Tôi cùng nàng đón taxi về nhà nàng. Nhà nàng ở sâu trong một ngõ hẽm. Căn nhà khang trang, đầy đủ tiện nghi: tủ lạnh, quạt máy. Mọi vật dụng trong nhà đều sang trọng, đắt tiền. Tối hôm ấy nàng cùng tôi nói đủ thứ chuyện. Tôi không còn nhớ chuyện gì ra chuyện gì. Tôi kể cho nàng nghe
hoàn cảnh của tôi từ Huế vào trọ học. Nàng kể cho tôi nghe cuộc đời nàng từ Phan Thiết lớn lên...
Về Một Quãng Đời Trịnh Công Sơn - Nguyễn Thanh Ty
- Thưa quí vị! - Nàng bắt đầu nói và tôi hồi hộp chờ đợi.- Đêm nay Thúy sẽ trình bày một tác phẩm mới của một nhạc sĩ rất lạ, tặng cho Thúy. Đó là nhạc phẩm "Ướt Mi" của tác giả Trịnh Công Sơn. Hy vọng rằng đêm nay sẽ có sự hiện diện của tác giả để Thúy được nói vài lời cám ơn.
Nói xong, nàng quay sang ban nhạc, đưa bản nhạc của tôi cho họ dạo nhạc bắt đầu. Nàng cất tiếng hát. Tôi run lên trong lòng vì sung sướng và xúc động. Khi dứt tiếng hát, nàng dừng lại khá lâu, có ý chờ người tặng nhạc. Tôi thu hết can đảm, bước tới bục, ngước lên và nói:
- Xin cám ơn Thanh Thúy đã hát bài nhạc của tôi.
Nàng a lên một tiếng ra vẻ bất ngờ rồi nói tiếp:
- Thúy rất cám ơn anh đã tặng cho bản nhạc. Thúy muốn nói chuyện riêng với anh được không?
Tôi luống cuống gật đầu. Lúc ấy tôi sung sướng quá, hạnh phúc quá nên không tìm ra được lời nào để đáp lại. Tôi cùng nàng đón taxi về nhà nàng. Nhà nàng ở sâu trong một ngõ hẽm. Căn nhà khang trang, đầy đủ tiện nghi: tủ lạnh, quạt máy. Mọi vật dụng trong nhà đều sang trọng, đắt tiền. Tối hôm ấy nàng cùng tôi nói đủ thứ chuyện. Tôi không còn nhớ chuyện gì ra chuyện gì. Tôi kể cho nàng nghe
hoàn cảnh của tôi từ Huế vào trọ học. Nàng kể cho tôi nghe cuộc đời nàng từ Phan Thiết lớn lên...
Về Một Quãng Đời Trịnh Công Sơn - Nguyễn Thanh Ty
Ướt mi
Trịnh Công Sơn
Trịnh Công Sơn
Ngoài hiên mưa rơi rơi,
Lòng ai như chơi vơi
Người ơi nước mắt hoen mi rồi
Đừng khóc trong đêm mưa,
Đừng than trong câu ca...
Buồn ơi trong đêm thâu,
Ôm ấp giùm ta nhé
Người em thương mưa ngâu
Hay khóc sầu nhân thế
Tình ta đêm về,
Có ấm từng cơn mơ em chưa...
Mưa lạnh lùng rơi rớt giữa đêm về
Nghe não nề...
Mưa kéo dài lê thê những đêm khuya
Lạnh ướt mi
Ai còn buồn khi lá rớt trong một cuối đông....
Ngoài hiên mưa rơi rơi,
Buồn dâng lên đôi môi
Buồn đau hoen ướt mi ai rồi
Buồn đi trong đêm khuya
Buồn rơi theo đêm mưa
Còn mưa trong đêm nay
Lòng em buồn biết mấy
Trời sao chưa thôi mưa
Ôi mắt người em ấy
Từ đây thôi mờ
Nước mắt buồn mi em ngây thơ...
Lòng ai như chơi vơi
Người ơi nước mắt hoen mi rồi
Đừng khóc trong đêm mưa,
Đừng than trong câu ca...
Buồn ơi trong đêm thâu,
Ôm ấp giùm ta nhé
Người em thương mưa ngâu
Hay khóc sầu nhân thế
Tình ta đêm về,
Có ấm từng cơn mơ em chưa...
Mưa lạnh lùng rơi rớt giữa đêm về
Nghe não nề...
Mưa kéo dài lê thê những đêm khuya
Lạnh ướt mi
Ai còn buồn khi lá rớt trong một cuối đông....
Ngoài hiên mưa rơi rơi,
Buồn dâng lên đôi môi
Buồn đau hoen ướt mi ai rồi
Buồn đi trong đêm khuya
Buồn rơi theo đêm mưa
Còn mưa trong đêm nay
Lòng em buồn biết mấy
Trời sao chưa thôi mưa
Ôi mắt người em ấy
Từ đây thôi mờ
Nước mắt buồn mi em ngây thơ...
"Sơn nữ ơi! Đời ta như cánh chim chiều phiêu bạt thời gian vun vút trời
mây..." - những lời ca trong bài hát Sơn nữ ca hình như lại
"ứng" vào cuộc đời của tác giả dù bài hát ra đời cách đây hơn nửa thế
kỷ (1948). "Sơn nữ ca" hay tính hồn nhiên của những cô gái đi kháng
chiến đã làm thức dậy những khoảnh khắc lãng mạn trong tâm hồn người trai dọc
lối mòn kháng chiến. Cuộc gặp gỡ tình cờ của nhạc sĩ Trần Hoàn với những cô nữ
sinh trường Phan Bội Châu ở chiến khu Quảng Bình đã gợi nhớ những kỷ niệm của
một thời học sinh. Và bản nhạc “Sơn nữ ca” với giai điệu tănggô tha thiết đã ra
đời. Kể về hoàn cảnh ra đời của bài "Sơn nữ ca", ông thật thà tiết
lộ: "Tôi viết Sơn nữ ca lúc 20 tuổi, khi vừa được kết nạp Đảng. Thấy dáng
vẻ học sinh non nớt của tôi, người chỉ huy khuyên "Đi vào mà tắm lửa đi
đã!" - vào là... vào chiến khu. Vậy là tôi vào hẳn chiến khu Quảng Bình. Ở
đó, có những đêm lửa trại rất lớn và tôi luôn được các cô nữ sinh Trường Phan
Bội Châu (trong chiến khu) chú ý bởi tài đàn hát của mình. Bị các cô "đeo
bám' quá tôi làm Sơn nữ ca để bày tỏ chí hướng của mình: "Sơn nữ ơi! làm
chi cho đớn đau lòng trong một thời gian rồi thương rồi nhớ. Sơn nữ ơi! Thời cơ
đến rồi, đợi ngày ra tay". Thật ra, các cô đều là nữ giữa chiến khu nên
tôi gọi các cô là "sơn nữ" cho... thi vị!".
Trần Hoàn sinh ở Quảng Trị, huyện Hải Lăng nổi
tiếng với câu hát của nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương: "Hải Lăng mồ chôn thôn
xóm - cát trắng ven làng máu hoen - dân làng yên vui - giặc lên tàn phá…".
Nhạc sĩ vào tuổi thanh xuân lúc đất nước vào cuộc kháng chiến và nổi tiếng với
bài "Sơn nữ ca". Đam mê nhạc sĩ Văn Cao đến nỗi, chàng thanh niên
Nguyễn Tăng Hích ấy đã lấy chữ "trần hoàn" trong câu "Lưu Nguyễn
quên Trần Hoàn" ở ca khúc "Thiên Thai" nổi tiếng của Văn Cao làm
tên tác giả âm nhạc cho mình. Và cái tên ấy gắn bó với ông, để chúng ta có một
nhạc sĩ Trần Hoàn như ngày hôm nay. Năm 16 tuổi ông đã viết được những ca khúc
đầu tay như: Trên đường về, Học sinh vui tươi... 17 tuổi đã có bài hát đầu tiên
được xuất bản (Hồn nước - 1946). Nhạc sĩ Trần Hoàn cho biết: "Tôi tự học
là chính, chỗ nào chưa hiểu thì có nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương (tác giả Đêm đông)
giúp đỡ. Thế hệ chúng tôi lúc đó đâu có điều kiện để học âm nhạc theo kiểu
chính quy như bây giờ".
Sơn Nữ Ca
Trần Hoàn
Một đêm trong rừng vắng, ánh trăng chênh chếch
đầu ghềnh thấp thoáng bóng cô sơn nữ miệng cười xinh xinh.
Một đêm trong rừng núi, có anh lữ khách nhìn trời xa xa ngắm trăng say đắm một mình bâng khuâng.
Một đêm trong rừng vắng, có cô sơn nữ miệng cười khúc khích ngắm anh lữ khách rồi lòng bâng khuâng.
Một đêm trong rừng núi, có anh lữ khách nhìn trời xa xa biết đâu sơn nữ nhìn
mình đăm đăm.
Sơn nữ ơi...đời ta như cánh chim chiều phiêu bạc thời gian vun vút trời mây.
Sơn nữ ơi...đừng làm thắc mắc cho lòng khô cạn từ nay nước mắt đầy vơị Sơn nữ
ơi...thời gian lôi cuốn bao lần bên rừng đầy hương bát ngát trời thu
Sơn nữ ơi...đành lòng sống với bên rừng thơ mộng cùng hoa với lá ngàn hương.
Hãy nhìn trăng lên, rồi lu mờ dần. Hãy nhìn mây bay, thiết tha về ngàn chờ đợi tay người sơn nữ. Khi nhìn chim bay, bay đi tìm đàn, khi nhìn gió cuốn lá thu
rời cành cuộn bay lên người sơn nữ.
Sơn nữ ơi...làm chi cho đớn đau lòng trong một thời gian rồi thương rồi nhớ.
Sơn nữ ơi...
hoàng hôn xuống dần... đợi chờ ai đây???
Một đêm trong rừng núi, có anh lữ khách nhìn trời xa xa ngắm trăng say đắm một mình bâng khuâng.
Một đêm trong rừng vắng, có cô sơn nữ miệng cười khúc khích ngắm anh lữ khách rồi lòng bâng khuâng.
Một đêm trong rừng núi, có anh lữ khách nhìn trời xa xa biết đâu sơn nữ nhìn
mình đăm đăm.
Sơn nữ ơi...đời ta như cánh chim chiều phiêu bạc thời gian vun vút trời mây.
Sơn nữ ơi...đừng làm thắc mắc cho lòng khô cạn từ nay nước mắt đầy vơị Sơn nữ
ơi...thời gian lôi cuốn bao lần bên rừng đầy hương bát ngát trời thu
Sơn nữ ơi...đành lòng sống với bên rừng thơ mộng cùng hoa với lá ngàn hương.
Hãy nhìn trăng lên, rồi lu mờ dần. Hãy nhìn mây bay, thiết tha về ngàn chờ đợi tay người sơn nữ. Khi nhìn chim bay, bay đi tìm đàn, khi nhìn gió cuốn lá thu
rời cành cuộn bay lên người sơn nữ.
Sơn nữ ơi...làm chi cho đớn đau lòng trong một thời gian rồi thương rồi nhớ.
Sơn nữ ơi...
hoàng hôn xuống dần... đợi chờ ai đây???
Mỗi dịp Tết đến, những giai điệu quen thuộc của bài hát Gái Xuân lại vang lên:
"Em như cô gái hãy còn xuận Trong trắng thân chưa lấm bụi trần..."
"Xuân Quý Tỵ (1953), tôi đang học lớp điện tử trong khuôn viên trường
Petrus Ký. Lúc ấy tôi 21 tuổi sống xa gia đình, không bạn bè giữa Sài Gòn phồn
hoa, đô hội. Buồn, chỉ biết lục sách báo ra đọc. Tình cờ mớ sách gối đầu giường
có tập thơ Mây Tần của Nguyễn Bính. Tôi đọc thấy bài Gái Xuân, một bài thơ ngắn
(chỉ hai khổ thơ) nhưng lại có hấp lực dẫn dắt tâm trí tôi quay về với cố hương
ở Thường Tín (Hà Đông). Hà Đông là quê lụa nên câu Gái Xuân giũ lụa trên sông
Vân như đưa tôi về trong hoài niệm; rồi những câu "Lòng Xuân lơ đãng,
ý xuân nồng. Cô gái xuân mơ chuyện vợ chồng. Đôi tám xuân đi trên mái tóc. Đêm
xuân cô ngủ có buồn không. Tài tính nét thơ Nguyễn Bính diễn tả tâm trạng cô
gái mới lớn. Tôi cũng là thằng trai 21 tuổi. Thấm nhau lắm anh ạ. Tôi đọc bài
thơ dăm lần là đã ngấm, cầm bút giấy viết luôn một mạch". PV hỏi: Với cây
đàn guitar? Ông lắc đầu và nói: Ồ không, giấy bút và solfe' cho đến lúc bản
nhạc hoàn tất, sau đó mới dùng guitar để thẩm âm lại.
NS Từ Vũ
Cho đến bây giờ tôi cũng tự thấy mình là kẻ ngoại đạo trong lĩnh vực sáng tác
và ca nhạc, nhưng tôi vẫn còn đó một niềm đam mệ Số là năm 1950 tôi theo gia
đình vào Sài Gòn, một lần ghé vô tiệm nhạc trên đường Catinat tôi mua được cuốn
Lárt de Composition Musicale. Cuốn sách đã cho tôi những căn bản về sáng tác.
Tôi viết Gái Xuân trong giai đoạn này. Viết, nhưng bài thơ quá ngắn, tôi mạn
phép tác giả (đến nay tôi vẫn chưa từng gặp Nguyễn Bính lần nào), thêm vô hai
câu của tôi: "Xuân đi, xuân đến hãy còn xuận Cô gái trông Xuân biết bao
lần" để đủ độ dài thích hợp. Viết xong, cũng không nghĩ bài hát sẽ được
phổ biến."
Nhạc sĩ Từ Vũ kể tiếp: Dạo đó, tôi quen với ca sĩ Linh Sơn bèn nhờ cô ấy hát
nhưng do cô ấy quá bận rộn, chúng tôi không có dịp trao đổi nên ngày ra mắt Gái
Xuân, thú thật tôi vẫn chưa ưng ý lắm. Sau đó, tình cờ tôi gặp nữ ca sĩ Tâm Vấn
ở Đài phát thanh Sài Gòn, Tâm Vấn trách: Sao anh không tặng tôi bài hát của ạnh
Tôi đã chép tặng Tâm Vấn trên một tờ giấy. Sau đó tôi phải theo bố ra Phan
Thiết nên cũng chẳng biết Tâm Vấn "xử lý" như thế nào với bài hát của
tôi, chỉ thấy bạn bè viết thư ra cho biết Tâm Vấn hát bài Gái Xuân rất hay và
hát thường xuyên ở đài phát thạnh Ở Phan Thiết, trong một đêm lang thang ngoài
phố, tình cờ tôi nghe Đài Phát thanh Huế phát bài hát này qua tiếng hát của cô
Diệu Hượng Tôi không biết Diệu Hương là ai nhưng tiếng hát ấy đã làm tôi đứng
tựa cột đèn, ngây ngất, đến bây giờ cảm giác ấy vẫn còn.
Gái xuân (Nguyễn Bính)
Em như cô gái hãy còn xuân,
Trong trắng thân chưa lấm bụi trần,
Xuân đến, hoa mơ, hoa mận nở.
Gái xuân giũ lụa trên sông Vân.
Lòng xuân lơ đãng, má xuân hồng.
Cô gái xuân mơ chuyện vợ chồng,
Đôi tám xuân đi trên mái tóc.
Đêm xuân cô ngủ có buồn không?
Gái Xuân (Từ Vũ)
Em như cô gái hãy còn Xuân
Trong trắng thân chưa lấm bụi trần
Xuân đến hoa mơ, hoa mận nở
Gái Xuân giũ lụa trên sông Vân
Xuân đi, Xuân đến, hãy còn Xuân
Cô gái trông Xuân đến bao lần
Xuân đến hoa mơ, hoa mận nở
Gái Xuân giũ lụa trên sông Vân
Lòng Xuân lơ đãng, má Xuân hồng
Cô gái Xuân mơ chuyện vợ chồng
Đôi tám Xuân đi trên mái tóc
Đêm Xuân cô ngủ có buồn không?
Em như cô gái hãy còn Xuân
Trong trắng thân chưa lấm bụi trần
Xuân đến hoa mơ, hoa mận nở
Gái Xuân giũ lụa trên sông Vân.
Em như cô gái hãy còn xuân,
Trong trắng thân chưa lấm bụi trần,
Xuân đến, hoa mơ, hoa mận nở.
Gái xuân giũ lụa trên sông Vân.
Lòng xuân lơ đãng, má xuân hồng.
Cô gái xuân mơ chuyện vợ chồng,
Đôi tám xuân đi trên mái tóc.
Đêm xuân cô ngủ có buồn không?
Gái Xuân (Từ Vũ)
Em như cô gái hãy còn Xuân
Trong trắng thân chưa lấm bụi trần
Xuân đến hoa mơ, hoa mận nở
Gái Xuân giũ lụa trên sông Vân
Xuân đi, Xuân đến, hãy còn Xuân
Cô gái trông Xuân đến bao lần
Xuân đến hoa mơ, hoa mận nở
Gái Xuân giũ lụa trên sông Vân
Lòng Xuân lơ đãng, má Xuân hồng
Cô gái Xuân mơ chuyện vợ chồng
Đôi tám Xuân đi trên mái tóc
Đêm Xuân cô ngủ có buồn không?
Em như cô gái hãy còn Xuân
Trong trắng thân chưa lấm bụi trần
Xuân đến hoa mơ, hoa mận nở
Gái Xuân giũ lụa trên sông Vân.
28 - LỜI BUỒN
THÁNH - Trịnh Công Sơn
Nữ danh ca Khánh Ly - LỜI BUỒN THÁNH (Trịnh Công Sơn) - YouTube
Từ ngày Nguyễn Văn Ba chết, chúng tôi buồn vì thiếu vắng một người bạn, nên
không còn hứng thú trong những buổi lang thang nữa.
Những ngày bó gối nằm nhà, Sơn thường ngồi tư lự trước bàn viết duy nhất dành cho cả hai soạn bài, nhìn đăm đắm ra con đường đất đỏ. Mùa này bông lau nở trắng khắp nơi. Lau trắng dọc theo con đường dốc chạy dài từ trong buôn ra tới quốc lộ, băng ngang trước nhà chúng tôi. Buổi chiều, gió nồm thổi nhẹ từng cơn, lướt qua rừng lau, xô chúng ngã nghiêng xuống, rồi chúng bật dậy, tạo thành những âm thanh xào xạc nhè nhẹ, đều đều, buồn buồn. Chiều xuống dần. Những vạt nắng cuối cùng chiếu xiên trên những ngọn bông lau, lấp lánh sáng ngời. Gió lắng dần. Không gian trở nên im ắng, tĩnh mịch. Chợt tiếng kèn đồng xa xa vẳng lại, lúc nghe, lúc mất. Thật hắt hiu buồn. Đó là lúc cô nữ sinh hàng xóm, cô Ngà, đúng giờ đi lễ chiều. Chuông nhà thờ đang vang vang, dồn dập từng hồi, thúc giục con chiên đến giáo đường.
Những ngày bó gối nằm nhà, Sơn thường ngồi tư lự trước bàn viết duy nhất dành cho cả hai soạn bài, nhìn đăm đắm ra con đường đất đỏ. Mùa này bông lau nở trắng khắp nơi. Lau trắng dọc theo con đường dốc chạy dài từ trong buôn ra tới quốc lộ, băng ngang trước nhà chúng tôi. Buổi chiều, gió nồm thổi nhẹ từng cơn, lướt qua rừng lau, xô chúng ngã nghiêng xuống, rồi chúng bật dậy, tạo thành những âm thanh xào xạc nhè nhẹ, đều đều, buồn buồn. Chiều xuống dần. Những vạt nắng cuối cùng chiếu xiên trên những ngọn bông lau, lấp lánh sáng ngời. Gió lắng dần. Không gian trở nên im ắng, tĩnh mịch. Chợt tiếng kèn đồng xa xa vẳng lại, lúc nghe, lúc mất. Thật hắt hiu buồn. Đó là lúc cô nữ sinh hàng xóm, cô Ngà, đúng giờ đi lễ chiều. Chuông nhà thờ đang vang vang, dồn dập từng hồi, thúc giục con chiên đến giáo đường.
Thật đúng như tên đặt, da cô
trắng ngà. Người mãnh mai với mái tóc thề chấm
ngang vai, với khuôn mặt phảng phất nhiều nét như Đức mẹ Maria. Rất dịu dàng
trong dáng đi. Mỗi buổi chiều cô đi lễ, đều đi ngang nhà chúng tôi. Hai tay ấp
quyển Thánh Kinh trước ngực, đầu hơi cuối xuống, lặng lẽ, khoan thai bước. Đã
bao lâu rồi? Cái hình ảnh rất đẹp ấy, cái màu áo dài trắng nổi bật trên nền đất
đỏ, thấp thoáng ẩn hiện trong đám lau trắng, đã đi ngang nhà chúng tôi bao
nhiêu chiều rồi mà chúng tôi không hề hay biết. Thật uổng phí! Chẳng là, cứ ba
giờ chiều, chúng tôi đã túc trực quanh mấy cái bàn bi da để dành chỗ rồi chơi
cho đến khi tắt điện mới mò về, thì làm sao có thì giờ để biết bên hàng xóm có
người đẹp. Cái tên Ngà, mãi về sau, theo dõi, lắng nghe mấy đứa em cô gọi, mới
biết. Với tâm hồn nhạy cảm của
người nghệ sĩ, Sơn đã thành công khi đưa tất cả những âm thanh mơ hồ của ngàn
lau, của tiếng kèn đồng, tiếng chuông nhà thờ cùng dáng yểu điệu của cô Ngà, hòa
nhập với gió chiều nhè nhẹ, để cấu thành chất liệu tuyệt vời tạo nên nhạc phẩm Lời Buồn Thánh.
Chiều chúa nhật buồn
Nằm trong căn gác đìu hiu
Ôi tiếng hát xanh xao của một buổi chiều
Trời mưa, trời mưa không dứt
Ô hay mình vẫn cô liêu
Chiều chúa nhật buồn
Nằm trong căn gác đìu hiu
Nghe tiếng hát xanh xao của một buổi chiều
Bạn bè rời xa chăn chiếu
Bơ vơ còn đến bao giờ
Chiều chúa nhật buồn
Nằm trong căn gác đìu hiu
Tôi xin em năm ngón tay thiên thần
Trong vùng ăn năn, qua cơn hờn dỗi
Tôi tôi xin năm ngón tay em đưa vào cô đơn.
Chiều chúa nhật buồn lặng nghe gió đi về
Chiều chúa nhật buồn lặng nghe gió đi về...
Nằm trong căn gác đìu hiu
Ôi tiếng hát xanh xao của một buổi chiều
Trời mưa, trời mưa không dứt
Ô hay mình vẫn cô liêu
Chiều chúa nhật buồn
Nằm trong căn gác đìu hiu
Nghe tiếng hát xanh xao của một buổi chiều
Bạn bè rời xa chăn chiếu
Bơ vơ còn đến bao giờ
Chiều chúa nhật buồn
Nằm trong căn gác đìu hiu
Tôi xin em năm ngón tay thiên thần
Trong vùng ăn năn, qua cơn hờn dỗi
Tôi tôi xin năm ngón tay em đưa vào cô đơn.
Chiều chúa nhật buồn lặng nghe gió đi về
Chiều chúa nhật buồn lặng nghe gió đi về...
Về Một Quãng Đời Trịnh Công Sơn - Nguyễn Thanh Ty
29 - Chiều Mưa
Biên Giới - Nguyễn Văn Đông
Chiều Mưa Biên Giới -Nguyễn Văn Đông -ha Thanh -NBC - YouTube
“Bản nhạc Chiều Mưa Biên Giới được viết vào năm 1956. Khi ấy tôi là trung úy
trưởng phòng hành quân của chiến khu Đồng Tháp Mười là người có trách nhiệm đề
ra những phương án tác chiến. Lần đó tôi dẫn đầu một nhóm biệt kích bí mật đi
điều nghiên chiến trường dọc theo biên giới Miên-Việt và Đồng Tháp Mười. Trên
đường về, anh em chúng tôi lâm vào cảnh trời chiều gió lộng, mưa gào như vuốt
mặt.
Giữa cánh đồng hoang vắng tiêu sơ, lối vào tiền đồn thì xa xôi, thoáng ẩn hiện những nóc tháp canh mờ nhạt ở cuối chân trời. Và từng chập gió buốt kéo về như muới sát vào thịt da. Từ trong cảnh ấy, tận đáy lòng mình đã nghe nẩy lên những cung bậc rung cảm, những trường canh đầu tiên buồn bã cho bài Chiều Mưa Biên Giới anh đi về đâu...”
Giữa cánh đồng hoang vắng tiêu sơ, lối vào tiền đồn thì xa xôi, thoáng ẩn hiện những nóc tháp canh mờ nhạt ở cuối chân trời. Và từng chập gió buốt kéo về như muới sát vào thịt da. Từ trong cảnh ấy, tận đáy lòng mình đã nghe nẩy lên những cung bậc rung cảm, những trường canh đầu tiên buồn bã cho bài Chiều Mưa Biên Giới anh đi về đâu...”
Tuy được phổ biến trong chiến khu Đồng Tháp Mười, nhưng phải đợi đến năm 1960,
nhạc phẩm "Chiều Mưa Biên Giới” mới được đài Phát thanh Sài Gòn phổ biến,
trong khi nhạc phẩm “Sắc Hoa Mầu Nhớ” sáng tác sau, nhưng lại được phổ biến
trước. Sau đó nhạc phẩm “Chiều Mưa Biên Giới” đã được quái kiệt Trần Văn Trạch
cất cao tiếng hát giưa thành phố Paris với một hơp đồng thu thanh Pháp-Việt lần
đầu tiên vào hãng đĩa của Pháp. Khi Trần Văn Trạch qua Pháp, ông có nhờ nhiều
nhạc sĩ danh tiếng ở Paris như Đan Trường, Nguyễn Thông, vv... giúp về việc
dịch thuật từ lời Việt ra lời Pháp để trình bầy bằng cả hai ngôn ngữ.
Chiều mưa biên giới anh đi về đâu?
Sao còn đứng ngóng nơi giang đầu
Kìa rừng chiều âm u rét mướt
Chờ người về vui trong giá buốt
người về bơ vơ
Tình anh theo đám mây trôi chiều hoang
Trăng còn khuyết mấy hoa không tàn
Cờ về chiều tung bay phất phới
Gợi lòng này thương thương nhớ nhớ
Bầu trời xanh lơ
Đêm đêm chiếc bóng bên trời
Vầng trăng xẻ đôi
Vẫn in hình bóng một người
Xa xôi cánh chim tung trời
Một vùng mây nước
Cho lòng ai thương nhớ ai
Về đâu anh hỡi mưa rơi chiều nay
Lưng trời nhớ sắc mây pha hồng
Đường rừng chiều cô đơn chiếc bóng
người tìm về trong hơi áo ấm
Gợi niềm xa xăm
Người đi khu chiến thương người hậu phương
Thương màu áo gởi ra sa trường
Lòng trần còn tơ vương khanh tướng
Thì đường trần mưa bay gió cuốn
Còn nhiều anh ơi
Lòng trần còn tơ vương khanh tướng
Thì đường trần mưa bay gió cuốn
Còn nhiều anh ơi
Chiều mưa biên giới anh đi về đâu?
Sao còn đứng ngóng nơi giang đầu
Kìa rừng chiều âm u rét mướt
Chờ người về vui trong giá buốt
người về bơ vơ
Tình anh theo đám mây trôi chiều hoang
Trăng còn khuyết mấy hoa không tàn
Cờ về chiều tung bay phất phới
Gợi lòng này thương thương nhớ nhớ
Bầu trời xanh lơ
Đêm đêm chiếc bóng bên trời
Vầng trăng xẻ đôi
Vẫn in hình bóng một người
Xa xôi cánh chim tung trời
Một vùng mây nước
Cho lòng ai thương nhớ ai
Về đâu anh hỡi mưa rơi chiều nay
Lưng trời nhớ sắc mây pha hồng
Đường rừng chiều cô đơn chiếc bóng
người tìm về trong hơi áo ấm
Gợi niềm xa xăm
Người đi khu chiến thương người hậu phương
Thương màu áo gởi ra sa trường
Lòng trần còn tơ vương khanh tướng
Thì đường trần mưa bay gió cuốn
Còn nhiều anh ơi
Lòng trần còn tơ vương khanh tướng
Thì đường trần mưa bay gió cuốn
Còn nhiều anh ơi
30 - Gợi
Giấc Mơ Xưa - Lê Hoàng Long
Gợi giấc mơ xưa (Nhạc sĩ: Lê Hoàng Long - Ca sĩ: Tuấn ... - YouTube
Năm 1954, ông quen cô gái có cái tên khá dễ thương: Lê Thu Hiền. Gia đình cô
gái này vốn là người Bắc định cư tại Sài Gòn. Tình cảm hai người ngày càng đằm
thắm, và ông luôn tin rằng cuộc tình ấy sẽ mang đến những điều như ông hằng
mong ước. Bỗng một ngày, cô nói với ông rằng có người đang hỏi cưới cô. Ông
liền liều đến nhà cô để gặp người bố và thưa chuyện hai đứa, nào ngờ chẳng ngăn
được số phận, thời gian sau cô thật sự đi lấy chồng, lấy anh giám đốc trường
dạy lái xe Auto Ecole Mayer.
Đó là thời điểm giáp tết Ất Mùi (1955), ngày cô lên xe hoa, ông ngồi ở quán cà phê cạnh nhà cô, nhìn thấy cô mặc lễ phục cô dâu, ôm bó hoa trắng. Đám cưới ấy to lắm, đoàn rước dâu đi một vòng rồi mới về nhà chú rể. Mỗi vòng bánh xe quay là mỗi lần nghiền nát tim ông. Nỗi buồn, sự đau đớn dâng ngập trong lòng ông. Đoàn xe cưới qua đi, ông bần thần trở về căn gác trên đường Lý Thái Tổ, vùi mình trầm tư và lúc ấy dường như bao nhiêu nỗi đau lại tuôn ra. Bài Gợi giấc mơ xưa được ra đời trong trạng thái đó. Thương em thì thương rất nhiều mà duyên kiếp lỡ làng rồi... Cả phần nhạc lẫn phần lời chỉ hoàn thành trong vòng khoảng 10 phút!
Đó là thời điểm giáp tết Ất Mùi (1955), ngày cô lên xe hoa, ông ngồi ở quán cà phê cạnh nhà cô, nhìn thấy cô mặc lễ phục cô dâu, ôm bó hoa trắng. Đám cưới ấy to lắm, đoàn rước dâu đi một vòng rồi mới về nhà chú rể. Mỗi vòng bánh xe quay là mỗi lần nghiền nát tim ông. Nỗi buồn, sự đau đớn dâng ngập trong lòng ông. Đoàn xe cưới qua đi, ông bần thần trở về căn gác trên đường Lý Thái Tổ, vùi mình trầm tư và lúc ấy dường như bao nhiêu nỗi đau lại tuôn ra. Bài Gợi giấc mơ xưa được ra đời trong trạng thái đó. Thương em thì thương rất nhiều mà duyên kiếp lỡ làng rồi... Cả phần nhạc lẫn phần lời chỉ hoàn thành trong vòng khoảng 10 phút!
Ông đưa bài hát này cho ca
sĩ Mạnh Pháp, và được phát đầu tiên trên đài phát thanh Pháp Á. Bài hát trở nên
nổi tiếng, và câu chuyện tình trong bài hát được nhiều người quan tâm. Vì sao
ông đang ở Sài Gòn mà bài hát được bắt đầu bằng Ngày mai lênh đênh trên sông
Hương? Vì ngay từ cái lúc nhìn người yêu đi lấy chồng, ông đã quyết tâm từ bỏ
Sài Gòn để chạy trốn nỗi đau.
Ông ra Huế, dù bao nhiêu người ngăn cản. Trong khoảng thời gian này, ông lao
vào nhiều mối tình để tìm quên. Ca sĩ có, diễn viên cũng có. Hầu hết đều cảm
mến ông từ bài hát Gợi giấc mơ xưa. Nhưng 2 năm sống ở Huế ông đau xót nhận ra
một điều rằng, ông chẳng thể nào quên mà ngược lại, càng nhớ nhung nhiều hơn.
Mối tình ấy trong ông quá sâu đậm, mỗi con đường, mỗi âm thanh đều gợi cho ông
nhớ về ngày xưa.
Ngày mai lênh đênh trên sông Hương,
Theo gió mơ hồ hồn về đâu?
Sóng sầu dâng theo bao năm tháng,
ngóng về đường lối cũ tìm em!
Thương em thì thương rất nhiều
mà duyên kiếp lỡ làng rồi
Xa em! lòng anh muốn nói
bao lời gió buông lả lơi.
Hình bóng đã quá xa mờ
dần theo thời gian.
Kiếp sau xin chắp lời thề
cùng sống bước lang thang.
Em ơi ! tình duyên lỡ làng rồi
còn đâu nữa mà chờ,
Anh đi lòng vương vấn lời thề
nhớ kiếp sau chờ nhau.
Tha hương lòng thương nhớ
ngày nào cùng tắm nắng vườn đào.
Gió xuân sang anh
buồn vì vắng bóng người yêu.
Rồi mai khi anh xa kinh đô.
Em khóc cho tàn một mùa thơ.
Nhớ người em nương theo cơn gió.
Ru hồn về dĩ vãng mộng mơ.
Thương anh thì thương rất nhiều
mà ván đã đóng thuyền rồi.
Đa đoan trời xanh cắt cánh
lìa cành khiến chim lìa đôi
Chiều xuống mưa gió tiêu điều
reo trên dòng Hương.
Tháng năm chưa xóa niềm sầu
vì đứt khúc tơ vương.
Anh ơi, đời đã lỡ hẹn thề
thì đâu có ngày về.
Xa anh đời em tắt nụ cười
héo hắt đôi làn môi.
Đêm đêm đèn le lói
một mình ngồi ôm giấc mộng tình.
Kiếp sau đôi tim hòa
chào đón ánh bình minh.
Ngày mai lênh đênh trên sông Hương,
Theo gió mơ hồ hồn về đâu?
Sóng sầu dâng theo bao năm tháng,
ngóng về đường lối cũ tìm em!
Thương em thì thương rất nhiều
mà duyên kiếp lỡ làng rồi
Xa em! lòng anh muốn nói
bao lời gió buông lả lơi.
Hình bóng đã quá xa mờ
dần theo thời gian.
Kiếp sau xin chắp lời thề
cùng sống bước lang thang.
Em ơi ! tình duyên lỡ làng rồi
còn đâu nữa mà chờ,
Anh đi lòng vương vấn lời thề
nhớ kiếp sau chờ nhau.
Tha hương lòng thương nhớ
ngày nào cùng tắm nắng vườn đào.
Gió xuân sang anh
buồn vì vắng bóng người yêu.
Rồi mai khi anh xa kinh đô.
Em khóc cho tàn một mùa thơ.
Nhớ người em nương theo cơn gió.
Ru hồn về dĩ vãng mộng mơ.
Thương anh thì thương rất nhiều
mà ván đã đóng thuyền rồi.
Đa đoan trời xanh cắt cánh
lìa cành khiến chim lìa đôi
Chiều xuống mưa gió tiêu điều
reo trên dòng Hương.
Tháng năm chưa xóa niềm sầu
vì đứt khúc tơ vương.
Anh ơi, đời đã lỡ hẹn thề
thì đâu có ngày về.
Xa anh đời em tắt nụ cười
héo hắt đôi làn môi.
Đêm đêm đèn le lói
một mình ngồi ôm giấc mộng tình.
Kiếp sau đôi tim hòa
chào đón ánh bình minh.
Sơn bắt đầu câu chuyện. Hai chị em đều đẹp và quí phái. Tôi theo
cô Diễm. Mối tình học trò, có lẽ đơn phương, kéo dài từ khi tôi còn ở Huế cho
đến lúc vào Sài Gòn trọ học. Cha mẹ Diễm khó và không thích tôi. Nhưng tôi vẫn
cứ đeo đuổi hình bóng của Diễm, bởi Diễm cũng chưa có biểu hiện nào xa lánh tôi
và cũng không có lời lẽ cự tuyệt. Năm đó tôi thi trượt Bac II. Diễm đậu và vào
Sài Gòn để vào đại học Văn Khoa. Còn tôi thì về lại Huế, bỏ ngang việc học vì
gia đình đang lâm cảnh sa sút. Phần buồn, phần tự ái, tôi không còn tìm cách
liên lạc với Diễm nữa. Có lẽ vì vậy mà Diễm cũng lơ luôn.
Diễm đâu biết rằng trong thời gian này tôi đau khổ nhất. Tôi đã cố nén mọi khổ
đau trong im lặng. Sự khổ đau và nhớ nhung dày vò tôi từng đêm, tôi đã phải
viết nên bài "Diễm Xưa" để trút bớt nỗi khổ đau trong lòng. Nhưng có
điều lạ là khi tôi viết xong bản nhạc này, tôi lại thấy lòng mình thanh thản,
nhẹ nhàng. Tôi cảm thấy vơi đi rất nhiều nỗi nhớ và tình yêu. Trong lòng tôi
bấy giờ chỉ còn một chút tình mong manh như sương, như khói. Nó không còn nồng
nàn, mãnh liệt như trước kia. Một dịp tôi vào Sài Gòn, tìm đến cư xá nơi Diễm
đang nội trú với ý định tặng nàng bản nhạc để làm kỷ niệm một thời tuổi trẻ,
rồi thôi. Nhưng không gặp được Diễm. Tôi nhờ mấy cô bạn gái đang đứng ngoài
cổng trao lại dùm. Khi tôi quay lưng đi được một quãng thì nghe tiếng Diễm từ
trên "ban công" gọi theo:
- Anh Sơn! Anh Sơn! Anh Sơn ơi!
Nhưng tôi không ngoái lại. Tôi cắm đầu đi thẳng. Tiếng gọi tên tôi vẫn còn văng vẳng sau lưng. Từ ấy đến nay, tôi tự nhủ lòng, sẽ không bao giờ tìm gặp lại Diễm nữa.
Mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ
Dài tay em mấy thuở mắt xanh xao
Nghe lá thu mưa reo mòn gót nhỏ
Đường dài hun hút cho mắt thêm sâu
Mưa vẫn hay mưa trên hàng lá nhỏ
Buổi chiều ngồi ngóng những chuyến mưa qua
Trên bước chân em âm thầm lá đổ
Chợt hồn xanh buốt cho mình xót xa
Chiều nay còn mưa sao em không lại
Nhớ mãi trong cơn đau vùi
Làm sao có nhau, hằn lên nỗi đau
Bước chân em xin về mau
Mưa vẫn hay mưa cho đời biển động
Làm sao em nhớ những vết chim di
xin hãy cho mưa qua miền đất rộng
Để người phiêu lãng quên mình lãng du
Mưa vẫn hay mưa cho đời biển động
Làm sao em biết bia đá không đau
Xin hãy cho mưa qua miền đất rộng
Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau.
Về Một Quãng Đời Trịnh Công Sơn -Nguyễn Thanh Ty
- Anh Sơn! Anh Sơn! Anh Sơn ơi!
Nhưng tôi không ngoái lại. Tôi cắm đầu đi thẳng. Tiếng gọi tên tôi vẫn còn văng vẳng sau lưng. Từ ấy đến nay, tôi tự nhủ lòng, sẽ không bao giờ tìm gặp lại Diễm nữa.
Dài tay em mấy thuở mắt xanh xao
Nghe lá thu mưa reo mòn gót nhỏ
Đường dài hun hút cho mắt thêm sâu
Mưa vẫn hay mưa trên hàng lá nhỏ
Buổi chiều ngồi ngóng những chuyến mưa qua
Trên bước chân em âm thầm lá đổ
Chợt hồn xanh buốt cho mình xót xa
Chiều nay còn mưa sao em không lại
Nhớ mãi trong cơn đau vùi
Làm sao có nhau, hằn lên nỗi đau
Bước chân em xin về mau
Mưa vẫn hay mưa cho đời biển động
Làm sao em nhớ những vết chim di
xin hãy cho mưa qua miền đất rộng
Để người phiêu lãng quên mình lãng du
Mưa vẫn hay mưa cho đời biển động
Làm sao em biết bia đá không đau
Xin hãy cho mưa qua miền đất rộng
Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau.
Về Một Quãng Đời Trịnh Công Sơn -Nguyễn Thanh Ty
Đứng từ con đường mới mở
chạy ngang sườn núi ven thành phố Quy Nhơn (Bình Định), vào những ngày trời ít
sương mù, người ta có thể nhìn thấy những mái nhà của làng phong Quy Hoà lô xô
ven biển. Con đường dốc đổ xuống nơi thi sỹ Hàn Mặc Tử sống những ngày cuối đời
hơn nửa thế kỷ trước, lượn quanh co, vắng heo hút
Ông được chôn trong nghĩa địa của làng phong, một nấm đất nhỏ
như kích cỡ của hàng trăm ngôi mộ khác, xếp theo dãy thứ tự, nằm lặng lẽ trong
muôn vàn cái chết lặng lẽ của người mắc bệnh cùi – vốn không có gia đình, hay
nhiều bè bạn khi cuối đời.
Suốt 19 năm Hàn nằm lại
trong nghĩa địa làng phong. Theo lời kể của nhiều nhà nghiên cứu về cuộc đời và
thơ Hàn, trong thời gian đó, do hoàn cảnh chiến tranh, đường giao thông không
thuận lợi và điều kiện khó khăn, nên mãi đến ngày 13.01.1959, gia đình và bạn
bè mới cải táng sang địa điểm mới cho người đã chết. Buổi lễ cải táng cho nhà
thơ được tiến hành khá đơn giản: chỉ có hai người chị, hai người em, ba người
bạn và một vị linh mục tham dự.
Đến năm 1991, nhạc sỹ Trần
Thiện Thanh cùng một số nhạc sỹ khác yêu mến tài năng thơ trẻ này đã đóng góp
tiền để xây dựng một ngôi mộ - đài tưởng niệm, trên nền mộ cũ của Hàn.
Cảm động vì số phận của một
nhà thơ lớn suốt hàng chục năm phải nằm nhỏ nhoi, quạnh quẽ, sau một lần viếng
thăm mộ Hàn Mặc Tử, nhạc sỹ đã sáng tác bài hát về Hàn Mặc Tử và đau đáu nuôi ý
định: “Nơi một thi sỹ lớn đã sống những ngày cuối đời và nằm cô quạnh suốt hai
mươi năm, chẳng lẽ không có một dấu vết gì để nhớ?” .
Ai mua trăng, tôi bán trăng cho
Trăng nằm yên trên cành liễu đợi chờ
Ai mua trăng, tôi bán trăng cho
Chẳng bán tình duyên ước hẹn hò.
Trăng nằm yên trên cành liễu đợi chờ
Ai mua trăng, tôi bán trăng cho
Chẳng bán tình duyên ước hẹn hò.
Đường lên dốc đá nửa đêm
trăng tà nhớ câu chuyện xưa
Lầu ông Hoàng đó thuở nào trăng
Hàn Mặc Tử đã qua
Ánh trăng treo nghiêng nghiêng, bờ cát dài thêm hoang vắng
Tiếng chim kêu đau thương, như nức nở dưới trời sương
Lá rơi rơi đâu đây
sao cứ ngỡ bước chân người
tìm về những đêm buồn
Đường lên dốc đá nhớ xưa hai người đã một lần đến
Tình yêu vừa chớm xót thương cho chàng cuộc sống phế nhân
Tiếc thay cho thân trai một, nửa đời chưa qua hết
Trách thay cho tơ duyên chưa thắm nồng đã vội tan
Hồn ngất ngây điên cuồng cho trời đất củng tang thương, mà khổ đau niềm riêng.
Hàn Mạc Tử xuôi về quê cũ, dấn thân nơi nhà hoang
Mộng Cầm hỡi thôi đừng thương tiếc, tủi cho nhau mà thôi
Tình đã lỡ xin một câu hứa, kiếp sau ta trọn đôi
Còn gì nữa thân tàn xin để một mình mình đơn côi
Tìm vào cô đơn đất Quy Nhơn gầy đón chân chàng đến
Người xưa nào bíêt, chốn xưa ngập đường pháo cưới kết hoa
Chốn hoang liêu tiêu sơ Hàn âm thầm ôm trăng vỡ
Khóc thương thân bơ vơ, cho đến một buôỉ chiều kia
Trơì đất như điên cuồng khi hồn phách vút lên cao
Mặc Tử nay còn đâu?
Lầu ông Hoàng đó thuở nào trăng
Hàn Mặc Tử đã qua
Tiếng chim kêu đau thương, như nức nở dưới trời sương
Lá rơi rơi đâu đây
sao cứ ngỡ bước chân người
tìm về những đêm buồn
Đường lên dốc đá nhớ xưa hai người đã một lần đến
Tình yêu vừa chớm xót thương cho chàng cuộc sống phế nhân
Tiếc thay cho thân trai một, nửa đời chưa qua hết
Trách thay cho tơ duyên chưa thắm nồng đã vội tan
Hồn ngất ngây điên cuồng cho trời đất củng tang thương, mà khổ đau niềm riêng.
Hàn Mạc Tử xuôi về quê cũ, dấn thân nơi nhà hoang
Mộng Cầm hỡi thôi đừng thương tiếc, tủi cho nhau mà thôi
Tình đã lỡ xin một câu hứa, kiếp sau ta trọn đôi
Còn gì nữa thân tàn xin để một mình mình đơn côi
Tìm vào cô đơn đất Quy Nhơn gầy đón chân chàng đến
Người xưa nào bíêt, chốn xưa ngập đường pháo cưới kết hoa
Chốn hoang liêu tiêu sơ Hàn âm thầm ôm trăng vỡ
Khóc thương thân bơ vơ, cho đến một buôỉ chiều kia
Trơì đất như điên cuồng khi hồn phách vút lên cao
Mặc Tử nay còn đâu?
Trăng vàng ngọc, trăng ân tình chưa phỉ
Ta nhìn trăng, khôn xiết ngậm ngùi trăng.
Ta nhìn trăng, khôn xiết ngậm ngùi trăng.
Cứ độ tháng 11, 12 thì trời
Sài Gòn dẫu đang là nắng chói chang nhưng trong tôi cồn cào lên nỗi nhớ rét mùa
đông. Còn cả ngàn nỗi nhớ cỏn con mà quay quắt như vậy…
Cái se lạnh cuối thu và gió
heo may với ly cà phê đen nghi ngút khói trong quán nhỏ sớm mai. Căn phòng chật
cùng những ly “quốc lủi"? và những thoáng say với vẻ mặt trầm ngâm của
những bạn bè nghệ sĩ nghèo. Nụ hôn lạnh mùa đông, vòng tay bồi hồi ướt giá dưới
một tri mưa bụi của những ngày tháng tình yêu còn nồng ấm. Rồi nỗi nhớ về căn
nhà tôi đã sống ở Hà Nội qua suốt tuổi ấu thơ mà mùa đông năm 1972 khi những
cành bàng trụi lá thì căn nhà ấy, và người bạn thân thiết nhất của tôi cũng
vĩnh viễn bị bom B52 dập vùi. Thay vào đó là tượng đài về những người đã chết
như một vết sẹo dẫu đã phủ kín rêu xanh mà chẳng bao giờ nguôi rát bỏng mỗi lần
tôi nghĩ tới.
Rồi một ngày ngẫu nhiên gặp
Phan Vũ trên đường Sài Gòn. Anh đưa tôi một bài thơ thật dài “Em ơi, Hà Nội
phố". Tôi đọc lần đầu tiên mà như đã đọc từ rất lâu, như chính tôi vẫn
thường nghĩ thế: “Em ơi, Hà Nội phố ta còn em mùi hoàng lan, ta còn em mùi hoa
sữa… Ta còn em… Ta còn em… Chiều Hồ Tây lao xao hoài con sóng… Chợt hoàng hôn
về từ bao giờ... Đọc xong bài thơ linh cảm mách bảo cho tôi đó sẽ là bài ca mà
tôi yêu thích. Tôi tin vào linh cảm ấy và bài thơ dài hàng trăm câu sang bài ca
chỉ còn lại vài câu.
Vẫn biết một bài ca có đáng
là bao để trả cho món nợ ra đi. Nhưng, bài ca được viết ra tôi đã được giải
thoát dù chỉ là phần nào và dẫu ít ỏi tôi cũng đã xây được chút gì cho kỷ niệm
(một lần hành hương về dĩ vãng). Một chút gì nhỏ nhoi cho Hà Nội, nơi chứng
kiến bao buồn vui của tôi trong suốt nửa cuộc đời.
NS Phú Quang
Nhạc: Phú Quang
Thơ: Phan Vũ
Em ơi, Hà Nội phố
Ta còn em mùi hoàng lan
Ta còn em mùi hoa sữa
Con đường vắng rì rào cơn mưa nhỏ
Ai đó chờ ai tóc xõa vai mềm
Ta còn em cây bàng mồ côi mùa đông
Ta còn em nóc phố mồ côi mùa đông
Mảnh trăng mồ côi mùa đông
Mùa đông năm ấy
Tiếng dương cầm trong căn nhà đổ
Tan lễ chiều sao còn vọng tiếng chuông ngân
Ta còn em một màu xanh thời gian
Một chiều phai tóc em bay
Chợt nhòa, chợt hiện
Người nghệ sĩ lang thang hoài trên phố
Bỗng thấy mình chẳng nhớ nổi một con đường
Ta còn em hàng phố cũ rêu phong
Và từng mái ngói xô nghiêng
Nao nao kỷ niệm
Chiều Hồ Tây lao xao hoài con sóng
Chợt hoàng hôn về tự bao giờ
HÀ NỘI PHỐ - Phan Vũ
1.
Em ơi! Hà Nội - phố!
Ta còn em mùi hoàng lan
Còn em hoa sữa.
Tiếng giày gọi đường khuya
Thang gác cọt kẹt thời gian
Thân gỗ ...
Ta còn em màu xanh thật đêm
Ngôi sao lẻ
Xào xạc chùm cây gió
Chiếc lá lạc vào căn xép nhỏ
Lá thư quên địa chỉ.
Quay về ...
2.
Ta còn em một gốc cây,
Một cột đèn
Ai đó chờ ai?
Tóc cắt ngang xõa xõa bờ vai…
Ta còn em một ngã ba vội vã,
Chiếc khăn quàng tím đỏ thoáng qua,
Khuôn mặt chưa quen
Bỗng xôn xao nỗi khổ…
Mỗi góc phố một trang tình sử…
3.
Ta còn em con đường vắng
Rì rào cơn mưa nhỏ.
Trên vòm cao
Đổ xuống chuông hồi.
Nhà thờ Cửa Bắc
Tan chiều lễ
Kinh cầu còn mãi ngân nga…
4.
Ta còn em đôi mắt buồn
Dõi cánh chim xa.
Tháng năm dừng lại
Một ngôi nhà.
Gã Trương Chi ôm ghita
Từng đêm
Hóa đá…
Ta còn em chuyến tàu đêm
Về muộn
Qua cầu
Một người nào lạc giữa sân ga...
5.
Em ơi! Hà Nội – phố!
Ta còn em những hố sâu
Trước cửa
Cơn mưa đầy
Chiếc thuyền giấy lang thang
Không bến đỗ...
Ta còn em quả bóng lăn
Một mình trên sân cỏ.
Thằng bé thẫn thờ.
Tuổi thơ qua cuộc chơi,
Vội vã...
Ta còn em cánh cửa sắt
Lâu ngày không mở.
Nhà ai?
Qua đó bâng khuâng,
Nhớ tuổi học trò...
6.
Ta còn em giàn thiên lý,
Năm xưa
Thơm mùi hò hẹn
Cuộc tình đầu ngọt lịm.
Những nụ hôn xanh ngắt trên cành...
Ta còn em chuỗi cười vừa dứt.
Nắng chiều vàng ngọn cỏ
Vườn hoang
Ngày cũ vui tàn theo mùa hạ...
Ta còn em tiếng ghita
Bập bùng tự sự
Đêm kinh kỳ một thuở
Xanh lơ...
7.
Ta còn em chiếc đồng hồ quả lắc
Già nua,
Đếm thời gian
Theo nhịp đong đưa
Trước ngõ phố
Sót cây hoa gạo.
Buổi chợ chiều họp giữa kinh đô...
8.
Ta còn em những ngọn đèn mờ.
Trên nóc phố,
Mùa trăng không tỏ.
Tiếng rao đêm
Lạc giọng
Thờ ơ...
Ta còn em bảy nốt cù cưa,
Lão Mozart hàng xóm
Từng đêm quên ngủ.
Cô gái mặc áo đỏ Venise
Tiếng dương cầm trong căn nhà đổ
Những mảnh vỡ trên thềm
Beethoven và Sonate Ánh Trăng
Nốt nhạc thiên tài bay lả tả,
Một kiếp người,
Một phím đàn long…
9.
Ta còn em khuya phố,
Mênh mông,
Vùng sáng nhỏ.
Bà quán ê a chuyện nàng Kiều.
Rượu làng Vân lung linh men ngọt.
Mắt cô nàng lúng liếng,
Đong đưa,
Những chàng trai say suốt cả mùa…
10.
Ta còn em tiếng hàng ngày
Vang âm đường phố.
Tia hồ quang chớp xanh.
Toa xe điện cuối ngày,
Người soát vé
Áo bành tô cũ nát…
Lanh canh ! Lanh canh!
Tiếng chuông reo hay lời kêu khổ?
Bó gạo, mớ rau
Mẹ về buổi chợ
Lanh canh! Lanh canh!
Lá bánh, củ khoai.
Đàn con trên bến đợi
Cuối ngày…
11.
Em ơi! Hà Nội – phố
Ta còn em con đê lộng gió.
Dòng sông chảy mang theo hình phố.
Cô gái dựa lưng bên gốc me già,
Ngọn đèn đường lặng thinh
Soi bờ đá…
Ta còn em một con tàu
Giã biệt bến sông.
Mảnh trăng vỡ
Tiễn người bỏ xứ.
Dãy phố buồn..
Nghìn năm mắt nhớ...
12.
Ta còn em ráng đỏ chiều hôm,
Dôi chim khuyên gọi nhau trong bụi cỏ.
Đôi guốc bỏ quên bên ghế đá.
Gã đầu trần đi ngược trời mưa...
Ta còn em con đường tên cũ
Cổ Ngư,
Cành phượng vĩ là đà.
Chiều phai nắng,
Bông hoa muộn in hình ngọn lửa...
Ta còn em chiếc lá rụng
Khởi đầu nguồn gió.
Lao xao con sóng biếc
Gió Tây Hồ.
Hoàng hôn xa đến tự bao giờ?
Những bước chân tìm nhau vội vội.
Cuộc tình hờ bỗng chốc nghiêm trang...
13.
Ta còn em ngọn gió Nghi Tàm
Thoáng mùi sen nở muộn
Gió Nhật Tân
Gợi
Mùa hoa năm ấy
Cánh đào phai…
14.
Ta còn em cơn mưa rào
Đi nhanh qua phố.
Chiếc lá bàng đầu tiên nhuộm đỏ.
Cô gái băng qua đường
Chợt hồng đôi má.
Cơn mưa nào đi nhanh qua phố
Một chút xanh hơn,
Trời Hà Nội hôm qua...
Ta còn em cô hàng hoa
Gánh mùa thu qua cổng chợ.
Những chùm hoa tím
Ngát mùa thu...
15.
Em ơi! Hà Nội – phố
Ta còn em một Hàng Đào,
Không bán đào.
Một Hàng Bạc,
Không còn thợ bạc.
Đường Trường Thi
Không chõng, không lều
Không ông nghè bái tổ vinh quy...
Ta còn em tiếng gọi trong đêm,
Người đi xa trở về.
Căn nhà không biển số.
Ngày đi mỏi mòn nỗi nhớ.
Ngày về phố cũ quên tên...
16.
Ta còn em chiếc xe hoa
Qua hàng liễu rũ,
Điệp vàng rực rỡ.
Cánh tay trần trên gác cao khép cửa.
Những gót son dập dìu đại lộ.
Bờ môi ai đậm đỏ bích đào...
Ta còn em tà áo nhung huyết dụ.
Đất nghìn năm còn mãi dáng kiêu sa,
Phường cũ lưu danh người đẹp lụa.
Ngõ phố nào in dấu hài hoa...?
17.
Ta còn em đường lượn mái cong
Ngôi chùa cổ.
Năm tháng buồn xô lệch ngói âm dương.
Ai đó ngồi bên gốc đại,
Chợt quên ai kia bên đường đứng đợi.
Cuộc đời, có lẽ nào,
Là một thoáng
Bâng quơ...
Ta còn em những cuộc tình
Như một bài thơ.
Những nỗi đau gặm mòn phận số.
Nhật ký sang trang
Ghi thêm nỗi khổ...
18.
Ta còn em đống kim ngân
Đổ đầy Hàng Mã.
Ngựa, xe, võng, lọng,
Những hình nhân nuối tiếc vàng son.
Khi phố phường là miền loạn gió
Làm sao tìm được mớ tro than...?
19.
Ta còn em nóc phố lô xô,
Màu ngói cũ
Ngôi nhà còn tiếng khóc oa oa.
Con đường đá lát bao niên kỷ?
Qua sông nhớ mẹ tuổi già...
20.
Em ơi! Hà Nội – phố
Ta còn em mảnh đại bác
Ghim trên thành cũ.
Một thời thịnh,
Một thời suy,
Hưng vong lẽ thường.
Người qua đó,
Hững hờ bài học sử..
Ta còn em dãy bia đá
Nhân hình hội tụ.
Rêu phong gìn giữ nét tài hoa.
Ly rượu đầy xin rót cúng cha.
Nghìn lạy cúi đầu thương đất tổ.
Bến nước nào đã neo thuyền ngự?
Đám mây ào in bóng rồng bay?...
21.
Ta còn em tháng chạp,
Những hàng cây óng ả sợi hồng
Tháng chạp
Trên giường trải chiếu hoa
Tháng chạp,
Mùi hương dài theo phố.
Một tháng chạp
Mẹ
Nửa đêm thức
Hóa vàng…
22.
Em ơi! Hà Nội – phố
Ta còn em năm cửa ô –
Năm cửa gió
Cơn bão thường niên qua đó –
Ba mươi sáu phố,
Bao nhiêu mảnh vỡ?
Ta còn em một màu xanh thời gian.
Một màu xám hư vô,
Chợt nhòe,
Chợt hiện.
Chợt lung linh ngọn nến,
Chợt mong manh một dáng,
Một hình,
Nhợt nhạt vàng son,
Đậm đầy cay đắng…
23.
Ta còn em những ngõ cụt bất ngờ,
Ô cửa ngẩn ngơ
Ngôi nhà không người ở
Khung trời của nỗi buồn
Vô cớ…
Người nghệ sĩ lang thang
Hoài,
Trên phố.
Bỗng thấy mình không nhớ nổi con đường.
Tha hương ngay trước cổng nhà mẹ cha…
24.
Ta còn em những giọt sương,
Nhòe nhòe bóng điện.
Mặt nước Hồ Gươm,
Một đêm trở lạnh.
Tháp Rùa ngả bóng lung linh.
Cánh nhạn chao nghiêng chiều cuối
Người ra đi mang theo buốt giá,
Áo choàng không ấm thân gầy,
Cầm bằng như cánh chim bay…
25.
Em ơi! Hà Nội - phố!
Ta còn em cây bàng
Mồ côi mùa đông.
Ta còn em nóc phố
Mồ côi mùa đông.
Ta còn em mảnh trăng
Thơ: Phan Vũ
Ta còn em mùi hoàng lan
Ta còn em mùi hoa sữa
Con đường vắng rì rào cơn mưa nhỏ
Ai đó chờ ai tóc xõa vai mềm
Ta còn em cây bàng mồ côi mùa đông
Ta còn em nóc phố mồ côi mùa đông
Mảnh trăng mồ côi mùa đông
Mùa đông năm ấy
Tiếng dương cầm trong căn nhà đổ
Tan lễ chiều sao còn vọng tiếng chuông ngân
Ta còn em một màu xanh thời gian
Một chiều phai tóc em bay
Chợt nhòa, chợt hiện
Người nghệ sĩ lang thang hoài trên phố
Bỗng thấy mình chẳng nhớ nổi một con đường
Ta còn em hàng phố cũ rêu phong
Và từng mái ngói xô nghiêng
Nao nao kỷ niệm
Chiều Hồ Tây lao xao hoài con sóng
Chợt hoàng hôn về tự bao giờ
HÀ NỘI PHỐ - Phan Vũ
1.
Em ơi! Hà Nội - phố!
Ta còn em mùi hoàng lan
Còn em hoa sữa.
Tiếng giày gọi đường khuya
Thang gác cọt kẹt thời gian
Thân gỗ ...
Ta còn em màu xanh thật đêm
Ngôi sao lẻ
Xào xạc chùm cây gió
Chiếc lá lạc vào căn xép nhỏ
Lá thư quên địa chỉ.
Quay về ...
2.
Ta còn em một gốc cây,
Một cột đèn
Ai đó chờ ai?
Ta còn em một ngã ba vội vã,
Chiếc khăn quàng tím đỏ thoáng qua,
Khuôn mặt chưa quen
Bỗng xôn xao nỗi khổ…
Mỗi góc phố một trang tình sử…
3.
Ta còn em con đường vắng
Rì rào cơn mưa nhỏ.
Trên vòm cao
Đổ xuống chuông hồi.
Nhà thờ Cửa Bắc
Tan chiều lễ
Kinh cầu còn mãi ngân nga…
4.
Ta còn em đôi mắt buồn
Dõi cánh chim xa.
Tháng năm dừng lại
Một ngôi nhà.
Gã Trương Chi ôm ghita
Từng đêm
Hóa đá…
Ta còn em chuyến tàu đêm
Về muộn
Qua cầu
Một người nào lạc giữa sân ga...
5.
Em ơi! Hà Nội – phố!
Ta còn em những hố sâu
Trước cửa
Cơn mưa đầy
Chiếc thuyền giấy lang thang
Không bến đỗ...
Ta còn em quả bóng lăn
Một mình trên sân cỏ.
Thằng bé thẫn thờ.
Tuổi thơ qua cuộc chơi,
Vội vã...
Ta còn em cánh cửa sắt
Lâu ngày không mở.
Nhà ai?
Qua đó bâng khuâng,
Nhớ tuổi học trò...
6.
Ta còn em giàn thiên lý,
Năm xưa
Thơm mùi hò hẹn
Cuộc tình đầu ngọt lịm.
Những nụ hôn xanh ngắt trên cành...
Ta còn em chuỗi cười vừa dứt.
Nắng chiều vàng ngọn cỏ
Vườn hoang
Ngày cũ vui tàn theo mùa hạ...
Ta còn em tiếng ghita
Bập bùng tự sự
Xanh lơ...
7.
Ta còn em chiếc đồng hồ quả lắc
Già nua,
Đếm thời gian
Theo nhịp đong đưa
Trước ngõ phố
Sót cây hoa gạo.
Buổi chợ chiều họp giữa kinh đô...
8.
Ta còn em những ngọn đèn mờ.
Trên nóc phố,
Mùa trăng không tỏ.
Tiếng rao đêm
Lạc giọng
Thờ ơ...
Ta còn em bảy nốt cù cưa,
Lão Mozart hàng xóm
Từng đêm quên ngủ.
Cô gái mặc áo đỏ Venise
Tiếng dương cầm trong căn nhà đổ
Những mảnh vỡ trên thềm
Beethoven và Sonate Ánh Trăng
Nốt nhạc thiên tài bay lả tả,
Một kiếp người,
Một phím đàn long…
9.
Ta còn em khuya phố,
Mênh mông,
Vùng sáng nhỏ.
Bà quán ê a chuyện nàng Kiều.
Rượu làng Vân lung linh men ngọt.
Mắt cô nàng lúng liếng,
Đong đưa,
Những chàng trai say suốt cả mùa…
10.
Ta còn em tiếng hàng ngày
Vang âm đường phố.
Tia hồ quang chớp xanh.
Toa xe điện cuối ngày,
Người soát vé
Áo bành tô cũ nát…
Lanh canh ! Lanh canh!
Tiếng chuông reo hay lời kêu khổ?
Bó gạo, mớ rau
Mẹ về buổi chợ
Lanh canh! Lanh canh!
Lá bánh, củ khoai.
Đàn con trên bến đợi
Cuối ngày…
11.
Em ơi! Hà Nội – phố
Ta còn em con đê lộng gió.
Dòng sông chảy mang theo hình phố.
Cô gái dựa lưng bên gốc me già,
Ngọn đèn đường lặng thinh
Soi bờ đá…
Giã biệt bến sông.
Mảnh trăng vỡ
Tiễn người bỏ xứ.
Dãy phố buồn..
Nghìn năm mắt nhớ...
12.
Ta còn em ráng đỏ chiều hôm,
Dôi chim khuyên gọi nhau trong bụi cỏ.
Đôi guốc bỏ quên bên ghế đá.
Gã đầu trần đi ngược trời mưa...
Ta còn em con đường tên cũ
Cổ Ngư,
Cành phượng vĩ là đà.
Chiều phai nắng,
Bông hoa muộn in hình ngọn lửa...
Ta còn em chiếc lá rụng
Khởi đầu nguồn gió.
Lao xao con sóng biếc
Gió Tây Hồ.
Hoàng hôn xa đến tự bao giờ?
Những bước chân tìm nhau vội vội.
Cuộc tình hờ bỗng chốc nghiêm trang...
13.
Ta còn em ngọn gió Nghi Tàm
Thoáng mùi sen nở muộn
Gió Nhật Tân
Gợi
Mùa hoa năm ấy
Cánh đào phai…
14.
Ta còn em cơn mưa rào
Đi nhanh qua phố.
Chiếc lá bàng đầu tiên nhuộm đỏ.
Cô gái băng qua đường
Chợt hồng đôi má.
Cơn mưa nào đi nhanh qua phố
Một chút xanh hơn,
Trời Hà Nội hôm qua...
Ta còn em cô hàng hoa
Gánh mùa thu qua cổng chợ.
Những chùm hoa tím
Ngát mùa thu...
15.
Em ơi! Hà Nội – phố
Ta còn em một Hàng Đào,
Không bán đào.
Một Hàng Bạc,
Không còn thợ bạc.
Đường Trường Thi
Không chõng, không lều
Không ông nghè bái tổ vinh quy...
Ta còn em tiếng gọi trong đêm,
Người đi xa trở về.
Căn nhà không biển số.
Ngày đi mỏi mòn nỗi nhớ.
Ngày về phố cũ quên tên...
16.
Qua hàng liễu rũ,
Điệp vàng rực rỡ.
Cánh tay trần trên gác cao khép cửa.
Những gót son dập dìu đại lộ.
Bờ môi ai đậm đỏ bích đào...
Ta còn em tà áo nhung huyết dụ.
Đất nghìn năm còn mãi dáng kiêu sa,
Phường cũ lưu danh người đẹp lụa.
Ngõ phố nào in dấu hài hoa...?
17.
Ta còn em đường lượn mái cong
Ngôi chùa cổ.
Năm tháng buồn xô lệch ngói âm dương.
Ai đó ngồi bên gốc đại,
Chợt quên ai kia bên đường đứng đợi.
Cuộc đời, có lẽ nào,
Là một thoáng
Bâng quơ...
Ta còn em những cuộc tình
Như một bài thơ.
Những nỗi đau gặm mòn phận số.
Nhật ký sang trang
Ghi thêm nỗi khổ...
18.
Ta còn em đống kim ngân
Đổ đầy Hàng Mã.
Ngựa, xe, võng, lọng,
Những hình nhân nuối tiếc vàng son.
Khi phố phường là miền loạn gió
Làm sao tìm được mớ tro than...?
19.
Ta còn em nóc phố lô xô,
Màu ngói cũ
Ngôi nhà còn tiếng khóc oa oa.
Con đường đá lát bao niên kỷ?
Qua sông nhớ mẹ tuổi già...
20.
Em ơi! Hà Nội – phố
Ta còn em mảnh đại bác
Ghim trên thành cũ.
Một thời thịnh,
Một thời suy,
Hưng vong lẽ thường.
Người qua đó,
Hững hờ bài học sử..
Ta còn em dãy bia đá
Nhân hình hội tụ.
Rêu phong gìn giữ nét tài hoa.
Ly rượu đầy xin rót cúng cha.
Nghìn lạy cúi đầu thương đất tổ.
Bến nước nào đã neo thuyền ngự?
Đám mây ào in bóng rồng bay?...
21.
Những hàng cây óng ả sợi hồng
Tháng chạp
Trên giường trải chiếu hoa
Tháng chạp,
Mùi hương dài theo phố.
Một tháng chạp
Mẹ
Nửa đêm thức
Hóa vàng…
22.
Em ơi! Hà Nội – phố
Ta còn em năm cửa ô –
Năm cửa gió
Cơn bão thường niên qua đó –
Ba mươi sáu phố,
Bao nhiêu mảnh vỡ?
Ta còn em một màu xanh thời gian.
Một màu xám hư vô,
Chợt nhòe,
Chợt hiện.
Chợt lung linh ngọn nến,
Chợt mong manh một dáng,
Một hình,
Nhợt nhạt vàng son,
Đậm đầy cay đắng…
23.
Ta còn em những ngõ cụt bất ngờ,
Ô cửa ngẩn ngơ
Ngôi nhà không người ở
Khung trời của nỗi buồn
Vô cớ…
Người nghệ sĩ lang thang
Hoài,
Trên phố.
Bỗng thấy mình không nhớ nổi con đường.
Tha hương ngay trước cổng nhà mẹ cha…
24.
Ta còn em những giọt sương,
Nhòe nhòe bóng điện.
Mặt nước Hồ Gươm,
Một đêm trở lạnh.
Tháp Rùa ngả bóng lung linh.
Cánh nhạn chao nghiêng chiều cuối
Người ra đi mang theo buốt giá,
Áo choàng không ấm thân gầy,
Cầm bằng như cánh chim bay…
25.
Ta còn em cây bàng
Mồ côi mùa đông.
Ta còn em nóc phố
Mồ côi mùa đông.
Ta còn em mảnh trăng
Mồ côi mùa đông…
Phố Khâm Thiên những năm 30
là nơi phức tạp nhất của đất Hà Thành, ở đây tập trung những quán cô đầu, lầu
xanh, nhà chứa, thuốc phiện, sòng bài, khu nhà ổ chuột…, tất tần tật các tệ
nạn xã hội. Thế nhưng giữa vũng bùn như thế lại mọc lên một đóa sen tinh khiết
- Một câu chuyện tình trinh son.
Còn đang học đệ thất (lớp 7
ngày nay), nhưng cậu bé Khánh đã để ý cô bé cạnh nhà. Vì còn quá nhỏ, ngây thơ,
nên cả hai chẳng dám cho ai biết họ đang có tình ý. Để gặp nhau nói mấy câu
bóng gió, thường thì cô cậu giả vờ vô tình cùng làm những chuyện gì đó ngay bên
hàng rào, như phơi quần áo, xách nước giếng, quét sân, rửa bát… đây cũng là dịp
hiếm hoi sau giờ học hoặc khi người lớn đi vắng.
Tình yêu non nớt, vụng dại
vẫn kéo dài cho tới năm chàng Khánh học đến lớp đệ nhất. Đến kỳ thi Thành chung
(tốt nghiệp phổ thông hiện nay) thì Khánh bị rớt. Biết vì phân tâm do yêu,
không lo học, cô bé hàng xóm tránh mặt, không gặp nữa dù hai nhà chỉ cách nhau
một hàng rào. Nàng gửi lời nhắn tới Khánh: khi nào thi đậu Thành Chung thì mới
thấy nhau.
Trong thời gian chàng lo
dùi mài kinh sử để thi lại, đột ngột, chỉ trong một đêm gia đình cô gái chuyển
gấp lên Thái Nguyên, nơi người cha sẽ tới làm việc. Không được gặp người yêu,
Khánh chỉ kịp chuyển tới nàng một chiếc khăn tay. Kì thi ấy Khánh có bằng Thành
Chung.
Có kết quả, Khánh tức tốc đón xe lên Thái Nguyên. Sau bao tháng
chưa nhìn thấy người yêu, sau bao thời gian xa cách, dồn nén nhớ thương, tình
yêu của họ giờ mới có dịp nảy nở. Tựa như hạt mầm dưới lớp đất phủ, chỉ chờ đêm
mưa đã vội vã vươn lên thành lá non. Chàng dám công khai chuyện tình cảm với
gia đình nàng sau khi có việc làm trong ngành điện của thành phố.
Cũng cần nói thêm, thuở ấy,
đường từ Hà Nội lên Thái Nguyên không thuận tiện như ngày nay. Xa hơn cả trăm
hai chục cây số và phải đi bằng nhiều phương tiện khác nhau: tàu hỏa, ô tô, phà
và cả băng rừng, chưa kể những nguy hiểm của cuộc chiến, thú dữ. Gần như mất cả
ngày mới tới nơi. Vậy mà mỗi chiều thứ bảy Khánh lại bỏ Khâm Thiên sau lưng,
lặn lội suốt đêm, sáng lên gặp nàng và trưa Chủ nhật vượt quãng đường xa về lại
Hà Nội.
Đều đặn từng tuần như thế.
Mỗi lần gặp nhau họ lại xách đàn lên một ngọn đồi trước nhà nàng để hòa nhịp
cùng gió trời thổi sáo vi vu trên những ngọn thông.
Một lần, do bận công việc
nên hai tuần liền chàng không thể đi như đã hẹn. Cuối tuần thứ ba chàng mới
khăn gói lên thăm. Tới nhà, một không khí ảm đạm, buồn bã bao phủ. Cha nàng
lặng lẽ đưa chàng một chiếc hộp gỗ.
Đây là chiếc hộp từng đặt
chiếc khăn tay và chàng trao tặng đêm gia đình nàng rời khỏi Hà Nội ngày xưa.
Bên trong vẫn còn nguyên chiếc khăn trắng có thêu hình đôi chim bồ câu và một
xấp thư mà chàng đã từng gửi trong những ngày không gặp.
“Gió Thái Nguyên rét về Yên
Thế
Đất Thái Nguyên nước độc, rừng thiêng”
Sau vài ngày bạo bệnh, nàng đột ngột ra đi.
Đất Thái Nguyên nước độc, rừng thiêng”
Sau vài ngày bạo bệnh, nàng đột ngột ra đi.
Ôm đàn lên ngọn đồi thông,
chàng vật mình vào ngôi mộ người yêu còn thơm mùi đất, chưa kịp mọc cỏ non.
Những giây phút lãng mạn hạnh phúc tuột vụt vào quá khứ. Chẳng còn tiếng gió vi
vu thổi sáo trên lá, chẳng còn người yêu nghiêng tai nghe đàn. Thay vào đó là
ngọn gió đông ào ạt như quất rát xuyên qua lồng ngực đớn đau, chĩa thẳng vào
tim. Nước mắt chưa kịp rơi đã bay ngược hư vô.
Kỉ niệm cùng nàng tuôn trào theo từng tiếng đàn
rời rã
“yêu ai, yêu cả một đời, tình quá khắt khe khiến cho đời ta,
đau tủi cả lòng, vì yêu ai mà lòng hằng nhớ …”.
“yêu ai, yêu cả một đời, tình quá khắt khe khiến cho đời ta,
đau tủi cả lòng, vì yêu ai mà lòng hằng nhớ …”.
Bài hát “Nỗi lòng” đã
nghiệt ngã ra đời bên một ngôi mộ mới, trên một đồi thông chất chứa như tiếng
khóc ai oán của một cuộc tình chưa chạm tay tới hạnh phúc.
“…Lòng vẫn biết nếu yêu rồi một ngày
Là đến với đớn đau
Nhưng sao trong ta vẫn yêu vẫn nhớ
Dù sao, dù sao nếu có một ngày
Một ngày gieo trong tim ta
Là tình yêu kia ly tan
Mà lòng vẫn thương vẫn nhớ…”
Là đến với đớn đau
Nhưng sao trong ta vẫn yêu vẫn nhớ
Dù sao, dù sao nếu có một ngày
Một ngày gieo trong tim ta
Là tình yêu kia ly tan
Mà lòng vẫn thương vẫn nhớ…”
Về lại Hà Nội, về lại ngõ
nhỏ trong phố Khâm Thiên. Cùng với tác phẩm đầu tay “NỖI LÒNG”, chàng trai trẻ
chỉ kịp giãi bày nỗi đớn đau tột cùng của mình trong một tuyệt tình ca nữa
“CHIỀU VÀNG”, sau đó ông mãi về cõi xa cùng người yêu ngay tại ngôi nhà nhỏ có
hàng rào xưa đầy kỉ niệm.
Dẫu là một người viết nhạc
không chuyên, chỉ với 2 bài duy nhất trong cuộc đời, nhưng NGUYỄN VĂN KHÁNH vẫn
được đặt vào hàng ngũ những nhạc sĩ tài danh của dòng nhạc Tiền chiến.
Nỗi Lòng
Nguyễn Văn Khánh
Yêu ai yêu cả một đời
Tình những quá khắt khe khiến cho đời ta
Đau tủi cả lòng
Vì yêu ai mà lòng hằn nhớ
Năm tháng trôi lạnh lùng hoài
Tình đó nhắc nhớ luôn đến ta tình ái
Nhớ cả một trời
Tình yêu kia mà lòng nào quên
Lòng vẫn biết nếu yêu rồi một ngày
Là đến với đớn đau
Nhưng sao trong ta cứ vẫn yêu vẫn nhớ
Dầu sao, dầu sao nếu có một ngày
Một ngày ai reo tim ta
Là tình yêu khi ly tan
Mà lòng vẫn thương vẫn nhớ
Tình đó khiến xui lòng ta đau
Rồi với bao ngày lặng lẽ sống
Nỗi đau trong lòng người yêu vẫn yêu hoài
Yêu ai ai hiểu được lòng
Thầm kín những đớn đau với riêng lòng ta
Ấp ủ lạnh lùng
Tình yêu kia mà người nào hay
Nguyễn Văn Khánh
Tình những quá khắt khe khiến cho đời ta
Đau tủi cả lòng
Vì yêu ai mà lòng hằn nhớ
Năm tháng trôi lạnh lùng hoài
Tình đó nhắc nhớ luôn đến ta tình ái
Nhớ cả một trời
Tình yêu kia mà lòng nào quên
Lòng vẫn biết nếu yêu rồi một ngày
Là đến với đớn đau
Nhưng sao trong ta cứ vẫn yêu vẫn nhớ
Dầu sao, dầu sao nếu có một ngày
Một ngày ai reo tim ta
Là tình yêu khi ly tan
Mà lòng vẫn thương vẫn nhớ
Tình đó khiến xui lòng ta đau
Rồi với bao ngày lặng lẽ sống
Nỗi đau trong lòng người yêu vẫn yêu hoài
Yêu ai ai hiểu được lòng
Thầm kín những đớn đau với riêng lòng ta
Ấp ủ lạnh lùng
Tình yêu kia mà người nào hay
Vào đầu thập niên 50, một nhà tỷ phú trẻ từ Hải
Phòng lên tận nhà hát Lớn Hà nội để xem đoàn hát Sài Gòn ra diễn. Sau đêm đầu,
chàng đã ở lại và xem tiếp những đêm sau chỉ vì đem lòng hâm mộ cô ca sĩ chính
của đoàn: ca sĩ MỘC LAN.
Khi đó ca sĩ MỘC LAN đang là một ngôi sao lớn của cả nước, không chỉ đẹp, đoan
trang, hiền lành mà cô còn nổi tiếng bởi đang sống rất hạnh phúc bên chồng cũng
là một ca sĩ hàng đầu: ca sĩ CHÂU KỲ. Hai người từng được mệnh danh là cặp tài
tử giai nhân, trai tài gái sắc.
Trở lại câu chuyện Công tử đất Cảng Hải phòng, khi cô ca sĩ về Sài Gòn, vì tương tư, anh cũng liền mua vé bay vào tìm cách gặp gỡ. Nhưng vì biết họ đang yên bề gia thất, hạnh phúc bên nhau nên chàng dùng kế “mưa dầm thấm lâu”. Nhà tỷ phú đã đặt khoản tiền rất lớn cho một tiệm hoa trên đường Nguyễn Huệ với điều kiện nơi đây phải làm theo lời đề nghị bí mật của anh
Từ ngày ấy, mỗi sáng khi mở cửa nhà, cô ca sĩ đều nhận được một bó hoa hồng tươi thắm (trị giá món quà lãng mạn đó bằng 3 bữa ăn cho một gia đình trung lưu thuở ấy). Đều đặn như thế mà ca sĩ Mộc Lan vẫn không hề biết tên người hâm mộ mình, cũng như mục đích của người tặng. Tuy nhiên, với tâm hồn nhạy cảm của người nghệ sĩ, cô dần quyến luyến với người vô hình và trở nên nôn nóng chờ đợi đêm qua thật nhanh để sáng sớm được ôm bó hoa thơm ngây ngất.
Trở lại câu chuyện Công tử đất Cảng Hải phòng, khi cô ca sĩ về Sài Gòn, vì tương tư, anh cũng liền mua vé bay vào tìm cách gặp gỡ. Nhưng vì biết họ đang yên bề gia thất, hạnh phúc bên nhau nên chàng dùng kế “mưa dầm thấm lâu”. Nhà tỷ phú đã đặt khoản tiền rất lớn cho một tiệm hoa trên đường Nguyễn Huệ với điều kiện nơi đây phải làm theo lời đề nghị bí mật của anh
Từ ngày ấy, mỗi sáng khi mở cửa nhà, cô ca sĩ đều nhận được một bó hoa hồng tươi thắm (trị giá món quà lãng mạn đó bằng 3 bữa ăn cho một gia đình trung lưu thuở ấy). Đều đặn như thế mà ca sĩ Mộc Lan vẫn không hề biết tên người hâm mộ mình, cũng như mục đích của người tặng. Tuy nhiên, với tâm hồn nhạy cảm của người nghệ sĩ, cô dần quyến luyến với người vô hình và trở nên nôn nóng chờ đợi đêm qua thật nhanh để sáng sớm được ôm bó hoa thơm ngây ngất.
Suốt 3 tháng trời, không thể chờ đợi được nữa, cô liền ra tiệm hoa Nguyễn Huệ
và nhờ chuyển một bức thư cho người “vô danh, ẩn tích” với những lời cám ơn
chân thành và một chút ẩn ý ngọt ngào.
Như mưa gặp bão, khi nhận được những lời nói mà chàng hằng mong đợi, ngay trong đêm đó chàng công tử đã thức suốt để mơ mộng, thả hồn theo gió vào Nam, ngất ngây với tâm hồn kẻ đa tình và sáng sớm ra Bưu điện để gởi nhanh cho nàng một lá thư. Trước khi dán phong thư, chàng còn không quên xịt ít nước hoa vào và hôn nhẹ lên tờ giấy poluya màu xanh (loại giấy mỏng, dùng viết thư tình, chỉ đến khi thời đại computer ra đời người ta mới quên dùng giấy này để viết thư)
Nhận thư, ca sĩ MỘC LAN vô cùng bàng hoàng sững sờ, bởi trong đó không phải là
những lời nói tỏ tình, yêu đương mà chỉ có một bài hát. Các khuông nhạc được kẻ
bằng tay cẩn thận, lời hát được viết nắn nót trên nền tờ giấy mỏng tanh tình tứ
“gửi bướm muôn màu tìm hoa, gửi thêm ánh trăng, màu xanh lá thư, về đây với thu
trần gian…” chứng tỏ người theo đuổi nàng bấy lâu rất thật tình và gửi gắm hết
tâm huyết thương mến.
Như mưa gặp bão, khi nhận được những lời nói mà chàng hằng mong đợi, ngay trong đêm đó chàng công tử đã thức suốt để mơ mộng, thả hồn theo gió vào Nam, ngất ngây với tâm hồn kẻ đa tình và sáng sớm ra Bưu điện để gởi nhanh cho nàng một lá thư. Trước khi dán phong thư, chàng còn không quên xịt ít nước hoa vào và hôn nhẹ lên tờ giấy poluya màu xanh (loại giấy mỏng, dùng viết thư tình, chỉ đến khi thời đại computer ra đời người ta mới quên dùng giấy này để viết thư)
Nàng còn ngạc nhiên hơn khi biết bài hát được sáng tác chỉ trong một đêm và
viết dành riêng tặng cho nàng. Điều đặc biệt, tác giả tình khúc ấy là người
không chỉ nổi tiếng giàu có nhất ở đất Cảng, khắp Bắc Kỳ, mà khi đó ông cũng
đang là một nhạc sĩ lừng danh với tên gọi “ông Vua Slow – ĐOÀN CHUẨN” không ai
không biết tên tuổi.
Ngay hôm sau, trên sân khấu Sài Gòn, ca sĩ MỘC LAN đã hát vang “ GỬI GIÓ CHO MÂY NGÀN BAY ” của nhạc sĩ ĐOÀN CHUẨN (1924 – 2001). Chỉ trong một thời gian ngắn bài hát trở nên nổi tiếng với những giai điệu du dương, lời hát êm ái, sâu sắc và lãng mạn. Nhưng cũng từ khi câu chuyện tình nghệ sĩ này “thanh thiên, bạch nhật” thì mái ấm hạnh phúc của gia đình trai tài, gái sắc MỘC LAN – CHÂU KÌ cũng “gửi gió cho mây ngàn bay”. Bởi ít lâu sau nàng đã ngã vào vòng tay của chàng công tử đa tình đất Cảng.
Ngay hôm sau, trên sân khấu Sài Gòn, ca sĩ MỘC LAN đã hát vang “ GỬI GIÓ CHO MÂY NGÀN BAY ” của nhạc sĩ ĐOÀN CHUẨN (1924 – 2001). Chỉ trong một thời gian ngắn bài hát trở nên nổi tiếng với những giai điệu du dương, lời hát êm ái, sâu sắc và lãng mạn. Nhưng cũng từ khi câu chuyện tình nghệ sĩ này “thanh thiên, bạch nhật” thì mái ấm hạnh phúc của gia đình trai tài, gái sắc MỘC LAN – CHÂU KÌ cũng “gửi gió cho mây ngàn bay”. Bởi ít lâu sau nàng đã ngã vào vòng tay của chàng công tử đa tình đất Cảng.
36 - NỬA
HỒN THƯƠNG ĐAU - Phạm
Đình Chương
Nửa hồn thương đau - Phạm Đình Chương - Thái Thanh - YouTube
Vào những năm 60, báo chí Sài Gòn hao tốn rất nhiều giấy mực vì
phải đăng nhiều kì vụ li dị giữa ca sĩ Khánh Ngọc và nhạc sĩ Phạm Đình Chương.
Tòa án xét xử nhiều lần chưa xong, vì thế vụ việc càng làm họ trở nên nổi tiếng
hơn.
Lúc đó, chàng nhạc sĩ họ Phạm là thành viên chính trong ban hợp ca
Thăng Long, ban nhạc đình đám nhất cả nước lúc ấy bởi các thành viên của nhóm
nhạc đều là những ngôi sao đương thời như: vợ chồng ca sĩ Thái Hằng - Phạm Duy,
ca sĩ Thái Thanh, vợ chồng ca nhạc sĩ Phạm Đình Chương - Khánh Ngọc…
Vợ của nhạc sĩ họ Phạm này là một ca sĩ được nhiều người biết đến
với tên gọi “ngọn núi lửa” bởi cô có bộ ngực hấp dẫn và thường quyến rũ khán
giả nam say đắm mỗi khi cô lên hát.
Trước khi đưa đơn ra tòa, nhạc sĩ Phạm Đình Chương đã nghe phong
phanh vợ mình ngoại tình. Nhưng vì tình yêu nên ông vẫn tin tưởng vợ và bỏ
ngoài tai tất cả những tin “lá cải” ấy. Chỉ đến khi một số người bạn hẹn ông đi
bắt ghen tại Thủ Thiêm thì sự việc mới đổ bể. Chẳng hiểu sao báo chí biết rất
nhanh và vụ “ăn chè Thủ Thiêm” được mọi người biết đến như một chuyện khôi hài
đương thời.
Kẻ trong cuộc gây ra đổ bể này không ai xa lạ hơn lại chính là
người anh rể của ông. Nhạc sĩ nổi tiếng thuở ấy: Phạm Duy.
Người đau lòng nhất
:chàng nhạc sĩ. Anh rất yêu thương vợ, nhưng cả dư luận xã hội đều rõ tường tận
nên đành phải gửi đơn xin li dị. Đây là quãng thời gian đau khổ, ông không còn
tâm trí biểu diễn cùng các anh chị trong ban hợp ca nữa mà lui về trong bóng tối
viết những tình ca buồn như để tâm sự với chính mình trong gương. Một loạt bài
hát mang tâm trạng như thế ra đời: “Đêm cuối cùng”, “Người đi qua đời tôi”,
“Khi cuộc tình đã chết”, “Thuở ban đầu”, “Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển”…
Sau ly dị, ông được quyền nuôi con trai khi ấy mới khoảng 4 -5 tuổi, bắt đầu đi biểu diễn trở lại. Một lần, tình cờ ông gặp vợ mình trên sân khấu của chương trình nhạc hội. Cuối buổi diễn ông có nhã ý muốn được tiễn cô về vì trời đang mưa nhưng Khánh Ngọc từ chối.
CS KHÁNH NGỌC
Sau ly dị, ông được quyền nuôi con trai khi ấy mới khoảng 4 -5 tuổi, bắt đầu đi biểu diễn trở lại. Một lần, tình cờ ông gặp vợ mình trên sân khấu của chương trình nhạc hội. Cuối buổi diễn ông có nhã ý muốn được tiễn cô về vì trời đang mưa nhưng Khánh Ngọc từ chối.
CS KHÁNH NGỌC
Ông lặng lẽ trở về căn nhà kỉ niệm, nhìn qua màn mưa nhớ về những
ngày hạnh phúc giờ trôi theo dòng nước, tan vỡ như những bong bóng mưa. Một
người vẫn còn đây, người còn lại đã rời xa. Trái tim yêu đã chia làm đôi. Lời
thề vỡ vụn… Chịu đựng không nổi nỗi đau dằn xé, ông dự định tìm đến cái chết
nhưng đúng lúc ấy tiếng khóc con trẻ đòi mẹ trong đêm làm ông phải vụt ôm con
vào lòng dỗ dành mà nước mắt tuôn trào…
Hình ảnh của đêm khốn cùng ấy đã đi vào từng lời của bài hát “Nửa
hồn thương đau” được ông viết trong đêm rã rời đó như lột tả từng mảng tâm
trạng bị chà xát. Nếu ai đã nghe một lần bài hát này và cũng đồng cảm với cuộc
đời của nhạc sĩ Phạm Đình Chương sẽ hiểu được tâm hồn con người chỉ có thể chịu
đựng một giới hạn nhất định.
Dẫu là một bản tình ca, nhưng khi nhắc tới nhạc sĩ Phạm Đình
Chương, người ta lại nghĩ ngay đến “Nửa hồn thương đau” bởi sự bất hủ của tuyệt
tình ca và sự chung thủy trong tình yêu của một người đàn ông. Sau này ông đã ở
vậy nuôi con và ra đi lặng lẽ tại California năm 1991.
Nửa
Hồn Thương Đau
Nhắm mắt cho tôi
tìm một thoáng hương xưa
Cho tôi về đường cũ nên thơ
Cho tôi gặp người xưa ước mơ
Hay chỉ là giấc mơ thôi
Nghe tình đang chết trong tôi
Cho lòng tiếc nuối xót thương suốt đời
Nhắm mắt ôi sao nửa hồn bỗng thương đau
Ôi sao ngàn trùng mãi xa nhau
Hay ta còn hẹn nhau kiếp nào
Anh ở đâu? Em ở đâu?
Có chăng mưa sầu buồn đen mắt sâu
Nhắm mắt chỉ thấy một chân trời tím ngắt
Chỉ thấy lòng nhớ nhung chất ngất
Và tiếng hát và nước mắt
Đôi khi em muốn tin
Đôi khi em muốn tin
Ôi những người ôi những người
Khóc lẻ loi một mình
Khóc lẻ loi một mình
Nhắm mắt cho tôi
tìm một thoáng hương xưa
Cho tôi về đường cũ nên thơ
Cho tôi gặp người xưa ước mơ
Hay chỉ là giấc mơ thôi
Nghe tình đang chết trong tôi
Cho lòng tiếc nuối xót thương suốt đời
Nhắm mắt ôi sao nửa hồn bỗng thương đau
Ôi sao ngàn trùng mãi xa nhau
Hay ta còn hẹn nhau kiếp nào
Anh ở đâu? Em ở đâu?
Nhắm mắt chỉ thấy một chân trời tím ngắt
Chỉ thấy lòng nhớ nhung chất ngất
Và tiếng hát và nước mắt
Đôi khi em muốn tin
Đôi khi em muốn tin
Ôi những người ôi những người
Khóc lẻ loi một mình
Khóc lẻ loi một mình
37 - ÁO
LỤA HÀ ĐÔNG - Ngô
Thụy Miên
Áo lụa Hà Đông - Thơ: Nguyên Sa - Nhạc: Ngô Thụy Miên ... - YouTube
Ai trong chúng ta cũng đã từng hát một lần bài "ÁO LỤA HÀ
ĐÔNG" của nhạc sĩ NGÔ THỤY MIÊN, nhưng mấy ai biết rằng bài hát này lại có
xuất xứ từ một cuộc thi hoa hậu đầu tiên của Việt Nam.
Năm 1930, xứ Bắc Kỳ đã tổ chức cuộc thi người đẹp (giống như thi
Hoa hậu bây giờ) với những ấn tượng lạ: không phải ở Hà Nội mà ngay tại tỉnh Hà
Đông; các cô gái bất cứ lứa tuổi, kể cả đã có chồng, ngành nghề gì cũng đều
được tham gia; phải mặc áo lụa của xứ Hà Đông.
Người đăng quang trong cuộc thi là người đẹp LÝ LỆ HẰNG, xuất thân từ một nông dân nghèo tỉnh Thái Bình. Do cuộc sống mưu sinh, cô phải lên Hà nội làm nghề hát cô đầu cho các quán rượu.
Người đăng quang trong cuộc thi là người đẹp LÝ LỆ HẰNG, xuất thân từ một nông dân nghèo tỉnh Thái Bình. Do cuộc sống mưu sinh, cô phải lên Hà nội làm nghề hát cô đầu cho các quán rượu.
Sau khi thay đổi cuộc đời, cô trở nên nổi tiếng và là niềm ước mơ
của bao công tử nhà giàu trong cả nước. Tuy nhiên chẳng ai có thể với tới được
móng chân của người đẹp "chân lấm, tay bùn" bởi chỉ một thời gian sau
Quốc Vương Bảo Đại đã chọn LÝ LỆ HẰNG làm người tình.
Có lẽ cũng như bao chàng trai si mê sắc đẹp khác, dù đã trải qua hơn 20 năm sau, nhà thơ NGUYÊN SA vẫn mơ tưởng đến nụ cười, ánh mắt khuynh đảo của hoa hậu đầu tiên và buộc ông phải viết bài thơ ca ngợi người đẹp mặc áo lụa ấy.
Có lẽ cũng như bao chàng trai si mê sắc đẹp khác, dù đã trải qua hơn 20 năm sau, nhà thơ NGUYÊN SA vẫn mơ tưởng đến nụ cười, ánh mắt khuynh đảo của hoa hậu đầu tiên và buộc ông phải viết bài thơ ca ngợi người đẹp mặc áo lụa ấy.
Mãi đến năm 1969, khi nghe câu chuyện về hoa hậu "thuần
nông" phút chốc trở thành người yêu của ông vua cuối cùng Việt Nam, chàng
trai 21 tuổi NGÔ THỤY MIÊN đã viết nên ca khúc nổi tiếng "ÁO LỤA HÀ
ĐÔNG" được phổ lời từ bài thơ của NGUYÊN SA như để ngưỡng mộ những cô gái
tựa như đóa sen vươn lên từ đầm lầy.
Nguyên Sa
Áo Lụa Hà Đông
Thơ Nguyên Sa - Nhạc Ngô Thụy Miên
Nắng Sài gòn anh đi mà chợt mát
bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông
anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng
thơ của anh vẫn còn nguyên lụa trắng
anh vẫn nhớ em ngồi đây tóc ngắn
mà mua thu dài lắm ở chung quanh
linh hồn anh vội vã vẽ chân dung
bay vội vã vào trong hồn mở cửa
gặp một bữa, anh đã mừng một bữa
gặp hai hôm thành nhị hỹ của tâm hồn
thơ học trò anh chất lại thành non
và đôi mắt ngất ngây thành chất rượu
em không nói đã nghe từng gia điệu
em chưa nhìn mà đã rộng trời xanh
anh trông lên bằng đôi mắt chung tình
với tay trắng, em vào thơ diễm tuyệt
em chợt đến, chợt đi, anh vẫn biết
trời chợt mưa, chợt nắng, chẳng vì đâu
nhưng sao đi mà không bảo gì nhau
để anh gọi, tiếng thơ buồn vọng lại
để anh giận, mắt anh nhìn vụng dại
giận thơ anh đã nói chẳng nên lời
em đi rồi, sám hối chạy trên môi
những tháng ngày trên vai buồn bỗng nặng
em ở đâu, hỡi mùa thu tóc ngắn
giữ hộ anh màu áo lụa Hà Đông
anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng
giữ hộ anh bài thơ tình lụa trắng
Áo Lụa Hà Đông
Thơ Nguyên Sa - Nhạc Ngô Thụy Miên
bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông
anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng
thơ của anh vẫn còn nguyên lụa trắng
anh vẫn nhớ em ngồi đây tóc ngắn
mà mua thu dài lắm ở chung quanh
linh hồn anh vội vã vẽ chân dung
bay vội vã vào trong hồn mở cửa
gặp một bữa, anh đã mừng một bữa
gặp hai hôm thành nhị hỹ của tâm hồn
thơ học trò anh chất lại thành non
và đôi mắt ngất ngây thành chất rượu
em không nói đã nghe từng gia điệu
em chưa nhìn mà đã rộng trời xanh
anh trông lên bằng đôi mắt chung tình
với tay trắng, em vào thơ diễm tuyệt
em chợt đến, chợt đi, anh vẫn biết
trời chợt mưa, chợt nắng, chẳng vì đâu
nhưng sao đi mà không bảo gì nhau
để anh gọi, tiếng thơ buồn vọng lại
để anh giận, mắt anh nhìn vụng dại
giận thơ anh đã nói chẳng nên lời
em đi rồi, sám hối chạy trên môi
những tháng ngày trên vai buồn bỗng nặng
em ở đâu, hỡi mùa thu tóc ngắn
giữ hộ anh màu áo lụa Hà Đông
anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng
giữ hộ anh bài thơ tình lụa trắng
Từ ô cửa nhỏ, mưa
ngâu chảy ra tới sông dài, bể rộng, bây giờ nhạc sĩ của mưa mùa thu đã đi và đi
xa muôn thuở trong lòng người yêu nhạc bởi duy nhất ba bài hát bất hủ. Ba giọt
nước ấy đã góp cho ly nước của nền âm nhạc Việt Nam thêm sóng sánh, quánh vàng.
Sinh ra trong một gia
đình nghèo tại Nam Định, cha mất sớm, gia cảnh túng thiếu, lại có tới sáu người
con. Chú bé Phong đã phải sớm bỏ học, rời quê lên Hà Nội kiếm sống. Nhờ vào
năng khiếu vẽ tranh mà Phong đã có việc cho một số tờ báo như vẽ truyện tranh,
hình minh họa… và được vào học dự thính tại trường cao Đẳng Mỹ thuật Đông
Dương.
Trong một kì thi, thầy
giáo cho các học viên tự sáng tác. Đến lượt chấm tác phẩm của Phong, thầy giáo
người Pháp TARDIEU đã rất tâm đắc, khen ngợi nhưng lại phán một câu “E rằng con
sẽ không sống được lâu bởi hình là vận mệnh người” do trong đó Phong vẽ nhưng
thân cây khô của mùa thu, khẳng khiu và đặc biệt tất cả đều cụt ngọn
Quả đúng như thế, cuộc
sống của Phong rất long đong, khốn khổ. Anh không chỉ sống ở Hà Nội mà còn lang
bạt qua Campuchia, dạt về Hà Nội với đủ nghề nhưng vẫn không thể sống nổi. Từ
vẽ tranh, dạy vẽ, mở lớp dạy nhạc, sáng tác và cả nghề hát nhạc hội…
Cám cảnh với oan nghiệt
cuộc đời như một định mệnh vương vào tuổi đời. Phong đã viết những bài hát não
nề diễn tả tâm trạng của mình, đặc biệt cả ba bài nổi tiếng nhất đều được viết
trong mùa thu vàng vọt, mưa não nề. Bởi thu chỉ đẹp và lãng mạn cho người đang
mặn nồng, say đắm. Mùa thu sẽ là nỗi đớn đau của người bệnh tật từ thể xác, tâm
hồn cho đến nghèo túng.
Thu 1942, Phong bệnh
nặng. Một hôm mưa tầm tã, rơi lộp bộp trên mái lá, không thể ngủ, cũng chẳng
thể nằm vì nước lạnh thấm ướt căn nhà nhỏ sơ sài. Phong ngồi ôm gối nhìn qua
cửa sổ đếm từng giọt rơi xuống, vỡ bóng hòa vào dòng nước lênh láng, trôi tuột
và nghĩ rằng có lẽ cuộc đời của mình cũng như thế. Nỗi buồn đã buông chụp xuống
ngay từ khi mới chào đời. Hàng ngàn nỗi khổ đã bủa vây và chưa có ngày nhìn
thấy hào quang. Đau quá, con tim như thắt lại, máu trào lên để Phong gắng gượng
lết tới bàn tuôn trào những cảm xúc lai láng trong một giai điệu hết sức da
diết, não nề và tuyệt vọng
“… Hồn thu tới nơi đây
gieo buồn lây
Lòng vắng muôn bề không liếp che, gió về
Ai nức nở thương đời châu buông mau
Dương thế bao là sầu…”
Lòng vắng muôn bề không liếp che, gió về
Ai nức nở thương đời châu buông mau
Dương thế bao là sầu…”
Vừa viết, Phong vừa ôm
ngực ho lên từng hồi dài. Bài hát được đặt tên “Vạn cổ sầu” có nghĩa là những
nỗi buồn không thể giải thoát.
Ngay sau đó những người
bạn vì lo lắng cho sức khỏe của Phong đã đội mưa tới thăm. Ôm đàn, vuốt ngực,
đè nén cảm xúc, chàng trai trẻ đã hát cho mọi người cùng nghe thay cho tâm sự
không thể tỏa bày. Cung điệu trầm lắng, rời rã, ngưng đọng, nức nở của một con
người chẳng còn định hướng tựa con thuyền nhỏ trên sông vạm vỡ mờ bóng đêm.
Phong đã trải lòng theo từng lời ca ngọt ngào, không ủy mị, rên rỉ làm mọi
người nín lặng và cùng buồn chỉ muốn khóc.
“Bài hát hay lắm Phong
ơi, như xoáy vào tim, vào óc của người cùng tâm trạng, nhưng bi thảm quá. Đặc
biệt tựa đề “Vạn cổ sầu” nghe tang thương lắm, nên sửa lại đi” – bạn bè góp ý
như thế với Phong sau khi cùng lén lau những giọt nước mắt. Phong nghĩ, cũng đúng,
bởi đâu phải mình khóc trong lòng, mà sau này người khác hát cũng sẽ phải đồng
tâm trạng. Chẳng lẽ các ca sĩ yêu bài này cũng phải chịu vận mệnh như mình sao?
Nhìn những giọt mưa ngâu
của Ngưu Lang - Chức Nữ vẫn tuôn trào chưa ngơi nghỉ dội xuống qua ô cửa, Phong
thấy sao phũ phàng tựa đời mình quá. Thôi thì sửa tựa cho nhẹ nhàng hơn và “Vạn
cổ sầu” được đổi thành “Giọt mưa thu”.
Có lẽ bài hát như một
lời tạ từ, điềm báo trước và cũng là di chúc cuối cùng nên chẳng bao lâu sau
chàng nhạc sĩ tài hoa, bạc mệnh, yểu đời: Đặng Thế Phong đã mang theo “Vạn cổ
sầu” mãi đi vào màn đêm nhạt nhòa khi mới 24 tuổi tại quê hương Nam Định của
mình vì căn bệnh của những người nghèo: bệnh Lao.
Giọt Mưa Thu
Đặng Thế Phong
Ngoài hiên giọt mưa thu thánh thót rơi
Trời lắng u buồn mây hắt hiu ngừng trôi
Nghe gió thoảng mơ hồ trong mưa thu
Ai khóc ai than hờ!
Vài con chim non chiêm chiếp kêu trên cành
như nhủ trời xanh
Gió ngừng đi
mưa buồn chi
cho cõi lòng lâm ly
Hồn thu tới nơi đây gieo buồn lây
Lòng vắng muôn bề không liếp che gió về
Ai nức nở thương đời
chân buông mau
dương thế bao la sầu
Người mong mây tan cho gió hiu hiu lạnh
mây ngỏ trời xanh
chắc gì vui
mưa còn rơi
bao kiếp sầu ta nguôi
Gió xa xôi vẫn về
Mưa giăng mù lê thê
Đến bao năm nữa trời ...
... Vợ chồng Ngâu thôi khóc vì thu
Đặng Thế Phong
Ngoài hiên giọt mưa thu thánh thót rơi
Trời lắng u buồn mây hắt hiu ngừng trôi
Nghe gió thoảng mơ hồ trong mưa thu
Ai khóc ai than hờ!
Vài con chim non chiêm chiếp kêu trên cành
như nhủ trời xanh
Gió ngừng đi
mưa buồn chi
cho cõi lòng lâm ly
Hồn thu tới nơi đây gieo buồn lây
Lòng vắng muôn bề không liếp che gió về
Ai nức nở thương đời
chân buông mau
dương thế bao la sầu
Người mong mây tan cho gió hiu hiu lạnh
mây ngỏ trời xanh
chắc gì vui
mưa còn rơi
bao kiếp sầu ta nguôi
Gió xa xôi vẫn về
Mưa giăng mù lê thê
Đến bao năm nữa trời ...
... Vợ chồng Ngâu thôi khóc vì thu
Hình như định mệnh buộc
tôi chỉ có những mối tình với những người Hà Nội. Từ đó tôi thường nghĩ về Hà
Nội rất nhiều. Nếu sau 1975 tôi được phép ra Hà Nội ngay, có lẽ tôi sẽ viết được
nhiều bài về Hà Nội hơn nữa. Mãi đến năm 1977 mới được đi. Nguồn cảm hứng của
ngày hội ngộ như mơ bước trong bài "Tôi sẽ đi thăm" bỗng như bị một
nhát dao cắt lìa đi. Tiếc quá. Nhưng rồi 1984 tôi được ở với mùa thu Hà Nội gần
hai tháng. Suốt ngày nằm thơ thẩn ở bãi cỏ bên Hồ Tây. Thế là bài "Nhớ mùa
thu Hà Nội" ra đời. Ra đời với một số phận không may mắn. Nghĩa là bài hát
được thu xong bị cấm phổ biến cho đến vài năm gần đây mới được trả lại tự do để
cho mọi người nghe. Tuy nhiên bài hát vẫn bị cắt đi cái phần coda mà tôi thích:
"Nhớ đến một người để nhớ mọi người". Khi bạn yêu một người nào đó ở
một xứ sở xa lạ thì lập tức nơi chốn đó sẽ trở thành quê hương của bạn ngay
điều đó đơn giản quá mà một vài người có thẩm quyền cứ muốn hiểu khác đi. Cũng
đáng buồn thật.
Nhớ
Mùa Thu Hà Nội
Trịnh Công Sơn
Hà Nội mùa thu, cây cơm nguội vàng, cây bàng lá đỏ,
nằm kề bên nhau, phố xưa nhà cổ, mái ngói thâm nâu.
Hà Nội mùa thu, mùa thu Hà Nội,
mùa hoa sữa về thơm từng ngọn gió,
mùa cốm xanh về, thơm bàn tay nhỏ,
cốm sữa vỉa hè, thơm bước chân qua.
Hồ Tây chiều thu, mặt nước vàng lay bờ xa mời gọi.
Màu sương thương nhớ, bầy sâm cầm nhỏ vỗ cánh mặt trời.
Hà Nội mùa thu đi giữa mọi người,
lòng như thầm hỏi, tôi đang nhớ ai,
sẽ có một ngày trời thu Hà Nội trả lời cho tôi,
sẽ có một ngày từng con đường nhỏ trả lời cho tôi.
Hà Nội mùa thu, mùa thu Hà Nội, nhớ đến một người ...
Để nhớ mọi người.
Trịnh Công Sơn
Hà Nội mùa thu, cây cơm nguội vàng, cây bàng lá đỏ,
nằm kề bên nhau, phố xưa nhà cổ, mái ngói thâm nâu.
Hà Nội mùa thu, mùa thu Hà Nội,
mùa hoa sữa về thơm từng ngọn gió,
mùa cốm xanh về, thơm bàn tay nhỏ,
cốm sữa vỉa hè, thơm bước chân qua.
Hồ Tây chiều thu, mặt nước vàng lay bờ xa mời gọi.
Màu sương thương nhớ, bầy sâm cầm nhỏ vỗ cánh mặt trời.
Hà Nội mùa thu đi giữa mọi người,
lòng như thầm hỏi, tôi đang nhớ ai,
sẽ có một ngày trời thu Hà Nội trả lời cho tôi,
sẽ có một ngày từng con đường nhỏ trả lời cho tôi.
Hà Nội mùa thu, mùa thu Hà Nội, nhớ đến một người ...
Để nhớ mọi người.
Tôi
viết Biệt ly năm vừa tròn 20 tuổi trong hoàn cảnh chính quyền thực dân Pháp
tuyển mộ rất nhiều người Việt Nam sang làm thợ hoặc lính đánh thuê cho các
thuộc địa khác của Pháp... Hồi đó, cha tôi làm việc ở ga Hàng Cỏ, Hà Nội. Sân
ga Hàng Cỏ bấy giờ sôi động hơn bao giờ hết, liên tục đưa đón tàu đi tàu về
chuyên chở những chàng trai Việt lên đường tha hương. Người đi kẻ ở. Buồn lắm.
Đau xót lắm. Cái không khí tiễn đưa không hẹn ngày về tác động mạnh đến tâm cảm
vốn day dứt của tôi.Nhà ở gần ga nên tôi thường được chứng kiến những cuộc chia
tay đầy nước mắt trên sân ga.
Điều đó khơi dậy trong lòng tôi nhiều cảm xúc và tôi có ý định sáng tác một bài hát về đề tài này.tôi được anh bạn kể chuyện anh ta phải lòng một cô gái nhưng bị bố mẹ ngăn cấm và mối tình tan vỡ. Câu chuyện đó và những cảm nhận của thời thơ ấu đã giúp tôi viết Biệt ly
Điều đó khơi dậy trong lòng tôi nhiều cảm xúc và tôi có ý định sáng tác một bài hát về đề tài này.tôi được anh bạn kể chuyện anh ta phải lòng một cô gái nhưng bị bố mẹ ngăn cấm và mối tình tan vỡ. Câu chuyện đó và những cảm nhận của thời thơ ấu đã giúp tôi viết Biệt ly
Lần đầu, Biệt ly được công bố trước đám đông khán giả là vào năm 1940 ở Hà Nội.
Chị Phụng, một ca sĩ ở ngõ chợ Khâm Thiên là người đầu tiên hát. Không còn nhớ
rõ nghệ danh, tôi chỉ nhớ tên gọi thân mật là chị Phụng - một giọng hát được
nhiều người Hà thành yêu mến.
Sau một thời gian nằm im ắng, đến năm 1988 Biệt ly mới chính thức được hát trở lại trên các sân khấu trong Nam ngoài Bắc, được đưa vào chương trình Nửa thế kỷ bài hát Việt Nam. Cùng với Biệt ly, nhiều ca khúc tiền chiến của các nhạc sĩ khác như Văn Cao, Đặng Thế Phong, Dương Thiệu Tước, Hoàng Quý... cũng được biểu diễn trở lại.
Sau một thời gian nằm im ắng, đến năm 1988 Biệt ly mới chính thức được hát trở lại trên các sân khấu trong Nam ngoài Bắc, được đưa vào chương trình Nửa thế kỷ bài hát Việt Nam. Cùng với Biệt ly, nhiều ca khúc tiền chiến của các nhạc sĩ khác như Văn Cao, Đặng Thế Phong, Dương Thiệu Tước, Hoàng Quý... cũng được biểu diễn trở lại.
Biệt Ly
Dzoãn Mẫn
Biệt ly nhớ nhung từ đây
Chiếc lá rơi theo heo may
Người về có hay
Biệt ly sóng trên giòng sông
Ôi còi tàu như xé đôi lòng
Và mây trôi nước trôi
Ngày tháng trôi càng lướt trôi
Mấy phút bên nhau rồi thôi
Đến nay bóng em mờ khuất
Người về u buồn khắp trời
Người ra đi với ngàn nhớ thương
Mấy phút bên em rồi thôi
Dáng em sống trong hồn tôi
Xa cách ta còn tìm đâu ngày vui
Biệt ly ước bao đường tơ
Réo rắt trong muôn hương mơ
Thành sầu tiễn đưa
Biệt ly ước mong hoàng hôn
Êm đềm về ru ấm tâm hồn
Người yêu đương cách xa
Đành sống vui cùng gió sương.
Dzoãn Mẫn
Biệt ly nhớ nhung từ đây
Chiếc lá rơi theo heo may
Người về có hay
Biệt ly sóng trên giòng sông
Ôi còi tàu như xé đôi lòng
Và mây trôi nước trôi
Ngày tháng trôi càng lướt trôi
Mấy phút bên nhau rồi thôi
Đến nay bóng em mờ khuất
Người về u buồn khắp trời
Người ra đi với ngàn nhớ thương
Mấy phút bên em rồi thôi
Dáng em sống trong hồn tôi
Xa cách ta còn tìm đâu ngày vui
Biệt ly ước bao đường tơ
Réo rắt trong muôn hương mơ
Thành sầu tiễn đưa
Biệt ly ước mong hoàng hôn
Êm đềm về ru ấm tâm hồn
Người yêu đương cách xa
Đành sống vui cùng gió sương.
HanParis
Theo http://www.vietstamp.net/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét