Cảm nhận về tình yêu qua ca khúc
Tình khúc đêm xuân của Cao Hữu Điền
Ca khúc Tình khúc đêm xuân của
Cao Hữu Điền có hai lời, lời 1 của nhà thơ Phương Xích Lô, lời 2 của chính nhạc
sĩ, và cả hai tác giả đều khá nổi tiếng trong giới văn học nghệ thuật đất Thần
Kinh.
Vì tình yêu là thứ không
nhìn thấy được nên cả hai tác giả đều dùng những hình ảnh có tính ẩn dụ - dùng
cái cụ thể để gọi tên những cái trừu tượng - để diễn tả cho hết ý nghĩa tình
yêu tha thiết đậm đà say đắm của mình.
Phương Xích Lô sáng tác bài
thơ này vào lúc giao thừa nên anh không tránh khỏi quan niệm cho rằng giao thừa
là thời khắc chuyển giao năm cũ sang năm mới - một̀ thời điểm quan trọng, trời
đất giao hòa, âm dương hòa quyện để vạn vật bừng lên sức sống mới. Sự kết hợp
giữa trời và đất là sự kết hợp dường như cố định và vĩnh viễn, vô thủy vô
chung, do bàn tay tạo hóa, ngoài sự hiểu biết của con người. Trời và đất là hai
thực thể không bao giờ rời xa nhau. Có trời mới có đất, không có trời thì đất
cũng không. Đất với trời là hai nhưng là một. Trong Kinh A Hàm, Phật dạy: “Cái
này có nên cái kia có, cái này không nên cái kia không, cái này sinh nên cái
kia sinh, cái này diệt nên cái kia diệt”. Đây là một định lý về duyên sinh
duyên khởi. Tất cả các pháp từ vô tình đến hữu tình đều vay mượn nhau, hỗ trợ
nhau, nương tựa nhau mà sinh khởi và tồn tại. Lý duyên khởi giải thích sự tồn tại
của vũ trụ và sinh vật nói chung, kể cả con người là giống hữu tình.
Mặc dù đất trời kết hợp để tạo
nên vũ trụ, nhưng không phải ở đâu cũng có sự sống, mà chỉ trên trái đất vào
mùa xuân, sự sống mới đâm chồi nảy lộc. Anh và em, chỉ có hai ta chớ không phải
một người đàn ông hay một người đàn bà nào khác, gặp nhau vào một địa điểm và
thơì khắc mà có lẻ do nghiệp duyên đã định để nảy sinh tình yêu, sự sống và cả
một vũ trụ riêng chỉ tồn tai có hai người và chỉ hai người đó mới trải nghiệm
tường tận. Anh nương tựa vào em, em nương tựa vào anh. Sự tồn tại của một người
phụ thuộc vào sự tương quan với người khác. Có anh thì có em, anh không có thì
em cũng không tồn tại, tựa như sự sống tùy thuộc vào ánh sáng của mặt trời,
không có mặt trời thì không có sự sống.Ta mất người yêu rồi thì vũ trụ cũng bằng
không. Và có thể quan niệm này đã dẫn đến sự suy sụp về sau của anh chăng?
Đất và trời là nói đến vật
chất, còn ngày và đêm, mùa đông và mùa xuân, tháng chạp và tháng giêng là nói đến
thời gian. Phương Xích Lô có lẻ không có ý định diễn tả một tình yêu duy nhất
có tính bất diệt, trường tồn bởi vì ngay cả vũ trụ cũng vô thường và thời khắc
giao hòa đó rồi cũng qua đi. Anh nói Ôi tình yêu ta là mùa Xuân thì mùa Xuân ở
đây không còn là mùa Xuân của đất trời mà là mùa Xuân trong tim, nó không có
ngày tháng cụ thể mà phụ thuộc vào tình cảm giữa hai người, bao giờ ta còn yêu
nhau thì còn mùa Xuân. Khi người ta yêu nhau say đắm thì thời gian dường như ngừng
lại, mặc cho vũ trụ cơ học bên ngoài đổi thay, vũ trụ trong tim họ vẫn bất động,
không lệ thuộc vào không gian, thời gian và cả nhân gian. Trịnh Công Sơn diễn tả
cái vũ trụ riêng của tình yêu: Hãy yêu nhau đi khi rừng thay lá. Hãy yêu
nhau đi, giòng nước đã trôi xa nhưng Phương Xích Lô chỉ nói một câu: Trời đứng
yên mà đất mãi vần xoay !
(Những gì xảy ra về sau làm
Phương Xích Lô sụp đổ, theo lời kể của Phùng Tấn Đông và Võ Thìn - hai người bạn
khá thân với anh - không phải do lỗi của anh mà do anh quá tin vào vợ và bạn
bè).
Nhìn bên ngoài thì thân thế,
sự nghiệp, lối sống, tính tình, cách ứng xử với bạn bè và xã hội của Phương
Xích Lô và Cao Hữu Điền hoàn toàn khác nhau. Thế nhưng Cao Hữu Điền đã bắt được
cái gì đó trong bài thơ của Phương Xích Lô, không những phổ nhạc lại còn cảm
tác thêm lời 2, dỉ nhiên, không phải để viết về tình yêu của bạn mình mà để diễn
tả tình yêu của chính mình.
Mở đầu, Cao Hữu Điền viết: Ta
yêu nhau như trời yêu mây. Bầu trời có thể có mây hoặc không. Không có
mây, bầu trời vẫn tồn tại. Nhưng một bầu trời không mây trở nên trống trải và cảm
thấy thiếu một cái gì đó. Bầu trời không mây là bầu trời cơ học, vô cảm, có thể
là bầu trời của hành tinh khác. Trong hội họa, không ai vẽ một bầu trời không
mây vì không diễn tả một cảm xúc nào cả. Cũng không ai vẽ một bầu trời đêm
không trăng sao vì bức tranh sẽ là một tấm đen ngòm. Người ta có thể dự đoán
chính xác thời tiết bằng căn cứ vào hình dạng của mây (và người ta cũng đoán được
hạnh phúc một cặp vợ chồng ra sao khi nhìn sắc mặt người vợ).
Hãy tưởng tượng một thế giới
không có phụ nữ! Có người cho rằng, lúc đó, hàng loạt nhà thơ, hoạ sĩ, văn sĩ,
nhạc sĩ...sẽ tự sát vì không còn ai để cho họ ca ngợi, thăng hoa cảm xúc, trách
móc, hờn dỗi, tôn thờ và đôi khi... căm hận.
Anh là bầu trời, em là mây.
Em làm cho cuộc sống anh có ý nghĩa, có bồi hồi, có xúc động, có vui, có buồn,
có hạnh phúc, có hờn giận, có sóng gió, có lặng êm. Anh là cây, em là cành. Cây
không cành là cây khô cây héo. Em là hoa, anh là hạt mưa. Hoa đẹp nhưng hoa có
hạt mưa hoa càng đẹp hơn, sinh động hơn. Sự kết hợp của hai thực thể ở đây
không phải là sự tồn tại hay không tồn tại, khác với những hình ảnh trong thơ của
Phương Xích Lô. Sự kết hợp ở đây cũng không hoàn toàn quyết định sự hiện hữu của
một sự vật như sự kết hợp của tứ đại trong Phật giáo, mà là sự kết hợp có tính
mỹ học, như sự kết hợp của của ong và bướm, của chậu hoa bên cửa sổ, của làn
gió và rèm cửa, của tài tử và giai nhân.
Trong ca khúc Đời sống
không già vì có chúng em của Trịnh Công Sơn có đoạn: Vì có chúng em
nên đời sống mãi không già. Vì có chúng em nên mặt đất luôn nở hoa. Bàn chân em
đến giữa đời là thế giới thêm niềm vui. Bàn tay măng non bên người tìm xoá những
lo âu dài . Mặc dù đó là một ca khúc dành cho thiếu nhi nhưng Trịnh Công
Sơn xem sự hiện hữu của người này luôn làm cho suộc sống người khác có ý nghĩa,
một cuộc sống tràn đầy tình yêu và vị tha.
Quan niệm về tình yêu và có
lẻ cả về cuộc sống của Cao Hữu Điền cũng như vậy nên cho dù sức khỏe kém vì tuổi
cao, anh và phu nhân luôn hiện diện với khuôn mặt tươi cười hạnh phúc ở bất cứ
cuộc gặp mặt của bạn bè và học sinh cũ nào, và ngay cả khi ở nhà anh cũng
online đề gởi thơ và nhạc của anh làm món quà biếu, mang niềm vui và hạnh phúc
đến cho mọi người khắp năm châu.
Tình khúc đêm xuân - Ca sĩ Trần Quang Lộc
Lời ca 1: Nguyễn Phương (tức
Phương Xích Lô)
Lời ca 2: Cao Hữu Điền
Nhạc: Cao Hữu Điền
Lời ca 2: Cao Hữu Điền
Nhạc: Cao Hữu Điền
Lời 1:
Ta hôn em trong giờ thiêng liêng,
Khi trời hôn đất, ngày hôn đêm,
Khi Mùa Đông hôn Mùa Xuân,
Và Tháng Giêng hôn Tháng Chạp!
Giữa tiếng pháo giao thừa rộn rã,
Ôi tình yêu ta là Mùa Xuân,
Và nụ hôn là hoa nở bình yên,
Ôi tình yêu, thật kỳ diệu!
Ta thấy đạo trong nụ hôn của em,
Em nghe thơ qua hơi thở nhiệm màu,
Ta hôn em trong giờ thiêng liêng,
Khi trời hôn đất, ngày hôn đêm,
Khi Mùa Đông hôn Mùa Xuân,
Và Tháng Giêng hôn Tháng Chạp!
Giữa tiếng pháo giao thừa rộn rã,
Ôi tình yêu ta là Mùa Xuân,
Và nụ hôn là hoa nở bình yên,
Ôi tình yêu, thật kỳ diệu!
Ta thấy đạo trong nụ hôn của em,
Em nghe thơ qua hơi thở nhiệm màu,
Ta và Em là con chiên Tình Giáo,
Chúa Tình Yêu đang mở rộng vòng tay,
Đón chúng mình về quê hương đích thực,
Trời đứng yên mà đất mãi vần xoay,
Trời đứng yên mà đất mãi vần xoay!
Chúa Tình Yêu đang mở rộng vòng tay,
Đón chúng mình về quê hương đích thực,
Trời đứng yên mà đất mãi vần xoay,
Trời đứng yên mà đất mãi vần xoay!
Đêm Giao Thừa 1982
Lời 2:
Ta yêu nhau như trời yêu mây
Như ngày yêu đêm, cành yêu cây,
Như hạt mưa yêu nụ hoa,
Và giấc mơ yêu kiếp người,
Trong ánh nắng xuân về rực rỡ,
Ôi lòng ta như một bài ca,
Và tình Em làm tươi mát hồn ta,
Như trận mưa trong mùa Hạ!
Như mây của khung trời vẫn bay
Như dòng sông trôi trôi mãi một đời,
Như Mùa Xuân và tất cả thời gian,
Ôi tình yêu đang mở rộng vòng tay
Những phút bồi hồi,
Những cơn xúc động,
Trời đứng yên mà dất mãi vần xoay,
Trời đứng yên mà đất mãi vần xoay!!!
Ta yêu nhau như trời yêu mây
Như ngày yêu đêm, cành yêu cây,
Như hạt mưa yêu nụ hoa,
Và giấc mơ yêu kiếp người,
Trong ánh nắng xuân về rực rỡ,
Ôi lòng ta như một bài ca,
Và tình Em làm tươi mát hồn ta,
Như trận mưa trong mùa Hạ!
Như mây của khung trời vẫn bay
Như dòng sông trôi trôi mãi một đời,
Như Mùa Xuân và tất cả thời gian,
Ôi tình yêu đang mở rộng vòng tay
Những phút bồi hồi,
Những cơn xúc động,
Trời đứng yên mà dất mãi vần xoay,
Trời đứng yên mà đất mãi vần xoay!!!
Nguyễn Khắc Phước
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét