Lê Đức Hạ là một trong 31
nghệ nhân được vinh danh tại Festival Gốm sứ Việt Nam lần đầu tiên, tổ chức tại
Bình Dương. Bên cạnh việc duy trì và gây dựng một làng nghề, Lê Đức Hạ còn đang
ôm ấp giấc mộng làm tượng chân dung danh nhân, nhằm tri ân những người làm nên
hồn đất, hồn dân tộc.
Mới đây, anh đã nung thành
công tượng Trịnh Công Sơn, để kỷ niệm ngày sinh của nhạc sĩ này.
Đất nung không hóa chất
Lò đất nung của Lê Đức Hạ ở
gần bến Xích, xóm Bãi Thượng, xã Điện Phương, Điện Bàn, Quảng Nam - sát bên
làng nhôm đồng Phước Kiều nổi tiếng; gần làng Thanh Chiêm, nơi các học giả như
Francisco de Pina, Alexandre de Rhodes... đến ở và ký âm Latin tiếng Việt.
Lê Đức Hạ bên bức tượng thi sĩ Bùi Giáng
Sinh 1960, chính thức “xưng
danh” nghề nghiệp từ năm 1990, đến năm 2000 thì chế tác thành công gạch Chăm, sản
phẩm mà sau này các chuyên gia dùng để phục chế một số tháp Chăm ở Việt Nam. Lê
Đức Hạ nói rằng đất nung của mình “là con của đất sét” sông Thu Bồn, nơi làm
nên kinh thành Sư Tử (Trà Kiệu), thánh địa Mỹ Sơn và những ngọn tháp đất nung
như Bàng An, Chiên Đàn, Đồng Dương, Khương Mỹ...; là hàng xóm của lò gốm Thanh
Hà, gắn liền với thương cảng Hội An.
Dấu ấn đất nung của Hạ có thể
bắt nguồn từ cảm hứng của gốm Bàu Trúc (Ninh Thuận), khi dòng gốm nung thô, nhiệt
độ thấp, không men... này hiện diện cùng với người Chăm ở Quảng Nam. Tất cả các
màu sắc tạo ra được, là do kỹ thuật nung, chứ không dùng hóa chất, men hay màu
sắc để tô vẽ. Điều này giúp cho đất nung của Hạ khác với sản phẩm xương cao,
men trắng của miền Bắc, hay tô men khắc vạch của miền Nam. Nhiều bình gốm mà Hạ
tạo ra, đứng cách một mét cứ tưởng đất sét nâu phơi khô, nhưng thực ra là đã
nung chín; nghệ nhân này là một trong những bậc thầy về việc dùng lửa để tạo
màu cho gốm. Tuy vậy, nhưng màu sắc chủ đạo của lò gốm này vẫn thuận theo ngọn
lửa, với màu đỏ tươi của gạch ngói quen thuộc.
Giấc mộng chân dung
Ngoài gạch Chăm, Lê Đức Hạ
cũng đang cộng tác với vài nhà nghiên cứu để làm khuôn các phù điêu, các tượng
điêu khắc về thần Shiva, thần Vishnu, vũ nữ Apsara... trên các tháp Chăm, để
làm bản sao cho đất nung.
Tượng chân dung nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.
“Có một điều lạ, về tỷ lệ,
chúng ta có thể cân đo được, nhưng về cách tạo dáng và tạo hồn cho tượng, cho
phù điêu... nhất là thần Shiva, thì không cách nào làm được, đấy là một bí ẩn của
điêu khắc Chăm ngày xưa. Ngay cả việc đổ khuôn cũng vậy, dường như chỉ sao chụp
được diện mạo, chứ không thể nào nắm bắt được hồn cốt” - Lê Đức Hạ cho biết.
Sau 20 năm trong nghề, Lê Đức
Hạ nói mình đã làm nhiều thứ cho thiên hạ, nay anh muốn dành một góc riêng để
làm cho mình - đó là loạt tượng chân dung về những người mà bản thân anh yêu
quý, kính trọng. Và người đầu tiên anh mày mò thể hiện chính là Trịnh Công Sơn
- “người đã cho tôi những lời ca an ủi lúc tuyệt vọng, để vui sống và gượng dậy”.
“Tôi làm tượng Trịnh Công
Sơn hoàn toàn theo cảm nhận, vì không có mẫu và cũng không phải là điêu khắc
gia, nên mất thời gian nhiều lắm. Vo đi nén lại hàng chục lần, mất cả năm trời
mới tạo tác được hình thù như mình mong muốn. Có một điều hơi tréo ngoe và cũng
thú vị là từ giải phẫu tỷ lệ tượng Trịnh Công Sơn, tôi đã có được quy tắc để
làm tượng Bùi Giáng và những ân nhân văn hóa khác như Alexandre de Rhodes, Phan
Khôi, Nhất Linh...” - Lê Đức Hạ tâm sự.
Lê Đức Hạ cũng tâm sự thêm rằng
ở Việt Nam để sở hữu một tượng danh nhân không phải dễ, nên bằng chất liệu đất
nung, vốn dân dã, rẻ tiền, anh sẽ làm khuôn đổ những phiên bản hạn chế, có đánh
số thứ tự và có giấy cam kết của cơ sở, để giúp những ai yêu thích có thêm điều
kiện sở hữu. Hiện anh đã làm xong khuôn thạch cao cho bức tượng Trịnh Công Sơn.
Có thể cách mà Lê Đức Hạ làm
tượng đất nung chưa thực sự gây xúc động với nhiều người, vì còn nhiều đòi hỏi
về mặt tạo hình mà bản thân anh phải vượt qua. Nhưng với ước nguyện ngợi ca
công đức các danh nhân đã bỏ tâm sức cho chữ viết, cho nghệ thuật, văn chương
và khoa học... mà tự mày mò sáng tác là hành vi đáng khích lệ. Nếu một vài năm
nữa Lê Đức Hạ có làm được triển lãm tượng đất nung như ước muốn, thì bức tượng
Trịnh Công Sơn sẽ là “công thần”, vì đã giúp mở qua một chặng đường mới cho đất
nung của Hạ.
Trịnh Công Sơn Bỏ lại
con đường
Bên cạnh những buổi biểu
diễn lớn khắp 3 miền đã và sẽ diễn ra. Công ty Văn hóa Phương Nam cũng có đêm
nhạc tưởng nhớ 10 năm qua đời của Trịnh Công Sơn. Bỏ lại con đường là
chủ đề đêm nhạc sẽ diễn ra tại cà phê sách Phương Nam (3 Nguyễn Oanh, Gò Vấp,
TP.HCM) vào 25/3/2011. Chương trình sẽ gồm những ca khúc rất quen thuộc của
Trịnh Công Sơn như: Ru ta ngậm ngùi, Lặng lẽ nơi này, Chiều một mình qua
phố, Phôi pha, Tuổi đá buồn, Một ngày như mọi ngày, Tôi ru em ngủ, Nắng thủy
tinh, Ca dao mẹ, Một cõi đi về, Hạ trắng, Biển nhớ, Mưa hồng…các ca khúc sẽ
được Xuân Phú, Song Giang và Thủy Tiên thể hiện với sự góp mặt của nghệ sĩ Thế
Vinh chơi guitar và harmonica.
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét