Nguyễn Việt Nam, Tấm lòng một
cõi đi - về
Nguyễn Việt Nam, Sinh ngày: 01/01/1941
Sáng tác thơ văn từ năm học
Đệ Tam (1957)
1964: Biên tập viên báo Diễn
Đàn Giáo Dục (Sài gòn)
1965: Chủ biên đặc san Đêm
Vô Tận viết về thế giới người mù
1970: Biên tập viên Nguyệt
san Tự Quyết (Sài Gòn).
1985: Chủ biên đặc san Ánh
Sáng Tình Thương
1989: Chủ biên đặc san
Tương Lai viết về thế giới của những trẻ bất hạnh (câm, điếc, khiếm thị, chậm
phát triển tâm thần, bại liệt …)
- Tham dự triển lãm Tranh
của trẻ câm điếc và giới thiệu những sản phẩm thủ công của các em khuyết tật
trường Tương Lai, Quận 5.
- Thành lập Đoàn Văn Nghệ
của những trẻ kém may mắn đi lưu diễn tại Đà Lạt, Nha Trang, Bến Tre, Vũng
Tàu, Long Hải và Các Nhà Văn Hóa Thanh Niên TPHCM, Nhà Văn Hóa Quận 5 TPHCM với
sự giúp đỡ của nhóm xiếc hài Mạc Can, Linh San, Phi Hải… anh chị em câu lạc bộ
Dân Vũ TP. HCM, các nhạc sĩ, họa sĩ, Bắc Sơn, Bạch Yến, Quỳnh Như …
1995: Tham gia viết “Côn Đảo
Ký Sự Và Tư Liệu” với nhiều tác giả khác (nhà xuất bản Trẻ 1998)
1998: Cộng tác với báo Dân
Trí của Hội Tâm Lý Giáo Dục Việt Nam (Hà Nội) và báo Côn Đảo Ngày Nay.
Tác phẩm Nguyễn Việt Nam
Làng Nghề Cổ Truyền Việt
Nam (sưu khảo)
Nhịp Cầu Nối Những Bờ Vui
(ký)
Tác phẩm chung:
Đình An Hội (Biên khảo,
Trung Tâm Nghiên Cứu & Thực Hành Gia Phả TP. Hồ Chí Minh, 03/2006)
Nguyễn Việt Nam, Tấm lòng một cõi đi - về
Đằng đẵng hơn 20 năm gặp lại
Nguyễn Việt Nam, sau ngày đất nước quy về một mối, có lẽ tôi phải có cái nhìn
rất mới về một nhà làm văn nghệ văn hóa có nét lãng tử, bộc trực, nói nhiều
làm nhiều… mang nhiều bản chất Nam bộ mênh mông tình người. Thật ra, từ thuở
thiếu niên Nguyễn Việt Nam cũng đồng điệu như những phiêu bạt lưu sinh của phần
đông các bằng hữu trải dài mọi nơi trên đất nước. Họ vội vã bước qua cuộc chiến
tranh thảm khốc, bi hùng của dân tộc và phải lướt thướt như đàn chim di rời tổ,
lẳng lặng bay vào khoảng trời miền Nam, cấy hồn vào định kiếp quê hương. Tâm
huyết chính thống của người làm văn nghệ như Nguyễn Việt Nam, lại có cái say
mê thánh hóa vào tư hướng xã hội nhân văn, khác hẳn các bằng hữu khác phần
đông hầu như chỉ duy nhất là hòa mình trong một môi trường văn chương nghệ
thuật đơn thuần.
Khoảng 1965-1975, thời
gian các anh em văn nghệ đồng song thường có dịp gặp gỡ và họp tác vận động
cho văn học nghệ thuật. Chủ yếu, giữa cuộc chiến tranh bùng phát tang thương
dày nát cả hai miền, tâm trí của người sáng tác đều le lói những lương tri
bày tỏ chính kiến giữa sự diệt vong do những triết thuyết ngoại lai, áp dụng
cục bộ trên chiến trường Việt Nam. Cái dư hậu là thảm họa dành riêng cho con
người và đất nước, nên sự đối kháng phản chiến nếu có dàn trải suốt lộ trình
hóa hiện của dân tộc, thật ra chỉ là chuyện đương nhiên. Đêm giáng sinh 1970,
Thụy Miên và bào huynh là nhà thơ Nguyễn Lê La Sơn, có tổ chức một tiệc trà
trên khu sân thượng của cà phê Thượng Uyển, đường Nguyễn Tiểu La, quận 10,
cách thư trang của Nguyễn Lê La Sơn khoảng ngắn đủ tầm nhìn. Một đêm hội ngộ
thánh hóa, cùng với các bằng hữu văn nghệ được dịp hàn huyên. Thuở đó, anh em
hăng say trong những vận động cho văn học, sáng tác trao đổi dẫn dắt nhau cật
lực trong vai trò văn nghệ tuổi trẻ. Cuộc hội tụ đầy đủ khoảng hơn 20 bằng hữu,
ngoài Thụy Miên và Nguyễn Lê La Sơn, khiến ngọn gió của đêm giáng sinh hình
như cũng chứng kiến đầy đủ sắc vóc của bạn bè như Phan Nhật Nam, Phạm Nhã Dự,
Lâm Chương, Lưu Nhữ Thụy, Nguyễn Thành Xuân, Hà Thúc Sinh, Trăng Thệ Hải,
Nghiêu Minh… Dĩ nhiên sự hiện diện của Nguyễn Việt Nam trong lần đầu gặp gỡ tại
đêm tao ngộ này, hình như cũng chỉ là một sự tình cờ. Anh đến trể hơn các bằng
hữu, và sau sự chào đón thì nét bộc phát của Nguyễn Việt Nam với bản tính bộc
trực hay góp ý kiến triền miên, khiến tôi nhìn Trăng Thệ Hải dò hỏi. Bàn tròn
văn nghệ có những tiếng ngâm thơ, tiếng đàn thùng đệm những khúc nhạc Trịnh
Công Sơn, hay Vũ Thành An… vẫn chưa lấn át được sự cật lực thuyết trình của
Nguyễn Việt Nam. Dấu ấn ban đầu, khiến tôi luôn ấn tượng với nhiều suy nghĩ
có lúc trái chiều về anh, ngoài bản chất chân thật bộc trực, Nguyễn Việt Nam
luôn luôn bảo vệ chính kiến của mình. Kiến thức của anh thật rộng rãi bao hàm
cả một sự thông thấu và nhận thức, chính vậy tôi hiểu tại sao những bài báo của
Nguyễn Việt Nam đăng rải rác trên báo chí đương thời có sẵn đường nét của một
nhà xã hội học hơn là văn chương.
 
Tôi rất quý trọng nhà văn
Nguyễn Việt Nam, anh dấn thân trong suốt lộ trình gần 50 năm sống chết với
báo chí, văn nghệ, xã hội và nhân bản. Hầu như, Nguyễn Việt Nam tất bật bận rộn
trên mọi ngả đường, mà thời gian vẫn phải chùn dưới gót chân anh. Khi Nguyễn
Việt Nam về làm hiệu trưởng một trường khuyết tật ở thành phố, cái ngay thẳng
và chân thật một mặt giúp anh được tín cẩn của nhiều nhà hảo tâm, đưa đẩy sự ấm
cúng cho ngôi trường, nhưng cũng là một cái gai của những xu thời, nhiều phen
khiến Nguyễn Việt Nam bực dọc dừng bút giữa đường mà ngao ngán. Anh rời bỏ những
gì không bảo vệ được để thõng tay vào chợ, lập dựng những tư hướng lấp cho đầy
nỗi khổ đau và bất công của xã hội. Một hôm tôi qua thăm nhà nghiên cứu Nguyễn
Tiến Văn, lúc lão nghệ sĩ đang quằn mình chở hàng vạn quyển sách quý từ một
kho tàng mịt mù tại xứ lá phong Canada, về đây góp vốn cho quê hương. Hình
dáng Nguyễn Việt Nam ngồi lù lù trong thư phòng của Nguyễn Tiến Văn ở quận 4,
tôi cũng lấy làm lạ và ngạc nhiên về sự quen biết thâm sâu của Nguyễn Việt
Nam với hầu hết các bằng hữu văn nghệ, mà nhắc đến ai, dù ở trong trường phái
nào, thì sự thông thấu của Nguyễn Việt Nam đã khiến tôi cảm phục. Với một Mịch
La Phong (Ngô Nguyên Phi) sự hiểu biết dàn trải trên văn học cũng sâu rộng,
nhưng anh hiểu biết một phương hướng khác của riêng anh, với Nguyễn Tôn Nhan
những khuynh khoái vô tận trong văn học cũng là một tuyệt diệu của Nhan… và
cũng vậy, Nguyễn Việt Nam có cái tường tận mọi ngõ ngách thời sự, văn học,
nhân vật có lúc giúp kiến thức tôi được tôi luyện thêm, khi tham khảo với anh.
Thời gian cận điểm của thế
kỷ XX, những cuối năm thiên niên kỷ, Nguyễn Việt Nam nhiều lần ghé thăm (hầu
như thường xuyên) có lẽ anh tâm huyết nhiều dữ kiện mà thời gian thì
quá hạn hẹp, nên phải chung tay cùng bạn bè. Khoảng 1995, Nguyễn Việt Nam dự
trù in lại cho nhà thơ Truy Phong, tác giả Một Thế Kỷ Mấy Vần Thơ, một
tuyển tập trọn đời của lão thi nhân, trong khi bệnh tật đang hoành hành dữ dội
một kiếp thơ. Anh đem cho tôi xem tờ giấy hiến xác của nhà thơ, với từng bài
thơ được gói gọn trong bao nilon cẩn trọng với phong sương tuế nguyệt. Sự trải
rộng tâm hồn của Nguyễn Việt Nam, trước những thế cuộc là một yếu tố để hiểu
rằng tại sao đến giây phút này anh vẫn như con thoi bay nhảy giữa văn chương
và tình người không một phút ngơi nghỉ.
Nhiều lúc việc làm của
Nguyễn Việt Nam khiến tôi cũng phân vân, không hiểu giữa một xã hội đầy vị kỷ
này, những ước muốn của anh có thực hiện thành công? Những vận động cật lực
có lúc như đá dội vào vách núi, âm vang len lỏi một cách vô thường giữa không
gian đầy ắp vị kỷ. Chính thế, Nguyễn Việt Nam gác hết mọi thời gian viết lách
nghiên cứu của mình, bước thêm vào lối rẽ mới, xây dựng một loạt cầu đường
trên khắp vùng quê, là lúc tôi biết cái thật của chân tâm đã giúp nhà văn
Nguyễn Việt Nam hoàn chỉnh cho mình những hạt xá lợi tôn quý, làm rực sáng cả
một không gian chân chính của người làm văn nghệ. Hơn 30 cây cầu được khánh
thành thật hùng vĩ, bằng sức lực nhỏ nhoi của kẻ cầm viết, mà có nhiều
lần khi đề cập so sánh tác phẩm của anh với công việc xây dựng này, Nguyễn Việt
Nam nói với tôi rằng theo anh nó có giá trị gấp trăm ngàn lần những tác phẩm
anh đang viết. Sự khiêm tốn rời bỏ cái đã qua, để hoàn thiện một nhân bản xã
hội trước mặt, thật ra chỉ là một cách bày tỏ thi vị nhún nhường của người
quân tử. Bởi vì dù thế nào đi nữa, với những công trình nghiên cứu văn học về
di sản độc đáo của quê hương và hồn người, cũng là yếu tố chính thống góp phần
đặc thù trong tác phẩm Nguyễn Việt Nam.
Tháng 5/2010
Theo http://www.vanchuongviet.org/
 |
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét