Thơ bốn câu Trần Kiêu Bạc

Thơ bốn câu Trần Kiêu Bạc

   Giai thoại Thơ Đường Trung Quốc có kể chuyện “Bốn Câu Là Đủ Ý”: Có một chàng thư sinh trẻ tên Tố Vịnh quê ở Lạc Dương đến Tràng An dự kỳ thi Hội.

Đề thi được ra là “Chung Nam vọng dư tuyết” (dịch nghĩa: Núi Chung Nam ngắm tuyết còn sót lại). Thí sinh phải làm bài thơ năm chữ tả cảnh gồm sáu vần trong mười hai câu.

    Tố Vịnh suy nghĩ và trầm ngâm, sau cùng chỉ viết ra bốn câu như sau:

  (phiên âm Hán Việt)

Chung Nam âm lĩnh tú

Tích tuyết phù vân đoan

Lâm biểu minh tễ sắc

Thành trung tăng mộ hàn

  (dịch nghĩa)

Đỉnh phía Bắc núi Chung trơ trụi

Mây và tuyết thường đọng lại

Phía ngoài rừng ngày sáng rỡ

Trong thành thì giá buốt hơn

   Viết xong, Tố Vịnh đứng lên nộp bài. Quan chủ khảo xem, ngạc nhiên hỏi: Sao không làm trọn mười hai câu? Tố Vịnh cười nói: “ Khi làm thơ viết văn, đáng đi thì đi, đáng dừng thì dừng. Ý tôi đã hết, há có thể lải nhải viết bừa cho đủ số câu?”

   Theo trường qui, với bài thơ thiếu tám câu, Tố Vịnh sẽ bị đánh rớt. Nhưng quan chủ khảo sau khi thấy lạ, đọc kỹ bài thơ thì thấy dù chỉ bốn câu, thí sinh đã tả cảnh rất hay, từ ngọn núi đến rừng cây, từ ngày sáng đến chiều tà qua cái lạnh khi tuyết xuống. Ý thơ toàn vẹn, quả là thơ hay!

   Ông cảm kích bèn tâu Vua, đề nghị phá lệ, cho Tố Vịnh đỗ Tiến Sĩ. Việc đó thành một giai thoại trong thi cử ở Trung Hoa. Sau nầy bài thơ của Tố Vịnh được tuyển vào Đường Thi Tam Bách Thủ, thành một kiệc tác được lưu truyền dài lâu.

  (theo Hoài Anh/ Giai Thoại Thơ Đường và Tác Giả/ Nhà Xuất bản Văn Nghệ 2002)

   “Bốn Câu Là Đủ Ý”, tôi suy nghĩ hoài! Vâng, thì không cần nhiều, chỉ cần bốn câu thôi!

Tôi sẽ đưa ra vài bài bốn câu, không dám cho là Tứ Tuyệt vì dù muốn tạo ngạc nhiên hay gây ra cái mới ở câu cuối vẫn thấy đâu đó ý thơ còn vụng về, luật thơ chưa thể chỉnh như thơ cổ, và việc gây thỏa mãn cho người đọc chắc không thể chu toàn, nên chỉ dám mạo muội gởi đi như sau:

NHÌN LẠI

Cuối mùa còn một chút mưa rơi

Hạt nhớ, hạt thương, hạt ngậm ngùi

Mai sau có trầm mình trong nắng

Vẫn nhớ mưa buồn rớt lẻ loi! 

TẠ

 Tạ ơn đời rót máu về tim

Tạ tình em khóc ướt vai mềm

Tạ từ đêm thức cho trời sáng

Tạ lòng nguyệt quế tỏa hương quen! 

KHÔNG ĐỀ

 Không giờ, không thấy số không

Đồng hồ đã vẽ hai vòng mười hai

Đêm không em để đêm dài

Không giờ, không cả lòng ai đợi chờ!

GỞI VỀ SÀIGÒN

 Mừng nghe nguyệt quế trổ hoa

Chắc là rụng trắng hiên nhà, ngoài sân

Gởi Sàigòn chút bâng khuâng

Người chăm nguyệt quế còn không nụ cười?

XA MẸ

Cầm theo ve Nhị Thiên Đường

Dầu còn phân nửa, tình thương Mẹ đầy

Xa quê đếm chuổi ngày dài

Ve dầu nhỏ xíu giữ hoài bên lưng! 

CÚC NỞ HOA

 Trồng ở đầu hiên đơn độc Cúc

Mơ hoài Cúc chẳng nở cho ta

Bụt bảo: Con làm thơ Tứ Tuyệt

Cúc Vàng cảm động sẽ ra hoa!

TÓC PHAI MÀU

 Chắc buồn nên tóc đẩy xô nhau

Đường rẽ chia hai nửa mái đầu

Một bên quê cũ bên quê mới

Tóc cũng vì quê sớm bạc màu!

LÃNG MẠN ƠI, CON MUỖI

Nằm nghiêng em dáng nhỏ vai mềm

Muỗi đến vo ve trắng cả đêm

Một chút ngực phơi ngoài áo mỏng

Nhìn hoài muỗi chẳng muốn bay lên!

NƯỚC MẮT TRONG CƠM

Bưng chén cơm chiên nhìn thấy Mẹ

Dỗ dành từng muỗng đút cho con

Sao thấy trong cơm dòng nước mắt

Con không ăn được để Mẹ buồn!

TRÊN VẠT ÁO DÀI

Ước chi trên vạt áo dài

Có ghi tất cả những bài thơ tôi

Để khi vén áo em ngồi

Thơ rung từng chữ từng lời mộng du!

THEO CÙNG NGUYỄN BÍNH

Cầm câu sáu tám ngại ngần

Hình như Nguyễn Bính đứng gần đâu đây

Thôi thì mạnh dạn buông tay

Cho thơ lục bát bay đầy vườn thơ!

MỘT GIÂY XAO ĐỘNG

Đìu hiu gió đìu hiu mây

Đìu hiu đến cả bàn tay người tình

Một giây suy nghĩ quẩn quanh

Thì ra mới biết một mình đìu hiu!

THƯƠNG TÓC NGẮN

Lỡ thương tóc ngắn ai rồi

Dẫu trăm mái tóc dài thôi cũng đành

Ngắn vừa đủ động lòng anh

Ngắn vừa đủ buộc mình thành nợ duyên.

SÔNG NƯỚC ĐỒNG NAI

Vẫn là sông nước còn đầy

Mà khô khát cả hàng cây hai bờ

Bên nầy tả ngạn tương tư

Bên kia hữu ngạn dật dờ hồn quê!

NGÃ BA SÔNG

Thuyền xuôi về ngã ba sông

Ai theo nhánh rẽ cho lòng xa nhau

Mình còn hai nhánh sông sâu

Băn khoăn không biết ngã nào mà bơi.

HỌC TOÁN 

(kính tặng quý Thầy Trần Phiên và Hà Tường Cát trường TH Ngô Quyền, Biên Hoà)

Thầy ra đề Toán khó trần ai

Tìm hoài lời giải mãi loay hoay

Thật tình em ráng vào trong lớp

Bởi không mê Toán chỉ mê Thầy!

TẶNG CÔ HÀNG MỸ PHẨM

Dọn hàng về sớm chi em

Người ta còn đợi mua thêm chút quà

Trăm con mắt ngó từ xa

Chắc chờ mua cái thật thà của em!

NGƯỢC DÒNG

Đêm vừa hết, giọt cà phê còn nặng

Đời đã vơi nhưng đáy cốc chưa vơi

Nước mắt cạn mà khổ đau chưa cạn

Tình còn đây sao người vội xa người?

NGÃ BA ĐƯỜNG

Thôi rồi người đã xa xôi

Sao nghe lòng đắng như đời khổ qua

Đời chia chi những ngã ba

Không chừa một lối cho ta chung đường?

THƠ NGÂY

Đi hoài chưa hết

Một tấc thơ ngây

Đời còn trăm thước

Nên vẫn ngu hoài!

SINH NHẬT 

Dù cho sinh nhật đến mấy mươi

Cũng là con trẻ của Mẹ thôi

Mấy mươi cũng vẫn là con trẻ

Cần Mẹ hoài như thuở nằm nôi.

ĐÓN TẾT

Đêm xa quê đón Tết

Một lời ước đơn sơ

Phải chi lòng bánh tét

Nhuộm xanh đêm giao thừa!

PHÚT ĐẦU TIÊN

Sinh con Mẹ đã mừng vui

Cả nhà vang những tiếng cười thân quen

Mình con khóc phút đầu tiên

Phải chăng biết nỗi truân chuyên cuộc đời?

LƯỢM GẠO

Lời Mẹ dặn con hồi thơ trẻ

Hạt gạo như vàng quý biết bao

Lượm hạt gạo rơi lòng nhớ Mẹ

Lời dạy còn ghi, Mẹ chốn nào?

TƯƠNG TƯ

Tôi lại nhìn tôi trong bóng đêm

Tắt đèn nên thấy bóng lạ thêm

Hình như ai núp đàng sau bóng

Là bóng tôi buồn hay bóng em?

TRONG MƠ THẤY MẸ

Nằm mơ thấy Mẹ dắt con đi

Sau trống trường tan dẫn con về

Sương sớm phủ vây màu nắng đục

Tỉnh ra mới biết nắng Cali.

LÒNG CA KỶ

Màn khép rồi, anh có trọn vui?

Chờ cho khán giả bỏ đi rồi

Em lau son phấn ngoài sân khấu

Vãn tuồng, em chỉ có anh thôi!

CƠM TRẮNG

Chiều xuống Mẹ đem nồi vo gạo

Xả hết cám đen, gạo sạch trơn

Quê người cơm tối ngồi thương Mẹ

Nhìn cơm trắng muốt nhớ Mẹ buồn!

CHỈ MỘT NGƯỜI

Những dòng thơ tôi viết

Tưởng gởi cho nhiều người

Nhưng chắc không ai biết

Dành riêng một người thôi!

THĂM MỒ MẸ

Về thăm mồ Mẹ gió đong đưa

Mưa rớt lâm râm khoảng cuối mùa

Áo mỏng đơn sơ còn chưa ướt

Mà sao hai mắt dột đầy mưa?

GIAO THỪA NHỚ QUÊ XA

Giao thừa đón Tết quê xa

Tết xa quê giữa bao la nắng đầy

Nắng đầy, hồn lại mưa bay

Ước chi mọc cánh mà bay về nhà!

TĨNH TỌA

Âm u bóng tối

Đơn độc cuộc đời

Sát na tĩnh tọa

Thấy đời lên ngôi.

ƠN THẦY CÔ

Qua bờ xa, thấy đò còn đưa khách

Tim học trò đập vội tiếng ngân rung

Công người đưa đò dày hơn trái đất

Nhớ ơn hoài NGƯỜI đã chở qua sông!

TRẦN KIÊU BẠC