Một dòng "nắng đục mưa
trong"
Một khúc sông An Cựu (Thừa
Thiên - Huế).
1. Lần này đến Huế đúng độ
thu về, mùa đẹp nhất trong năm, không nắng rát của hạ, không thê thiết của mưa,
không buốt giá của đông. Phố xá như rộn ràng hơn cùng dấu mốc kỷ niệm 20 năm Quần
thể di tích Cố đô Huế được UNESCO công nhận Di sản Văn hóa thế giới và 10 năm
Nhã nhạc - Âm nhạc cung đình Việt Nam được vinh danh Di sản văn hóa phi vật thể
đại diện của nhân loại.
Những dòng khách du lịch đổ
về các điểm di tích, người khám phá lăng tẩm của các vị vua triều Nguyễn, người
dạo bước cố đô tìm kiếm dấu ấn vàng son nơi đại nội, người xuôi dòng sông Hương
khám phá Huế theo câu hát. Yêu thiên nhiên, mê kiến trúc cổ, người ta tìm đến
những ngôi làng còn bảo tồn được những ngôi nhà rường, gỗ óng mầu với thâm trầm
của ngói ẩn hiện giữa vườn cây mướt mát xanh. Kẻ lại ưa chút mạo hiểm, tìm lên
đỉnh Bạch Mã, nơi họ "không để lại gì ngoài những dấu chân và không mang
gì về ngoài những khuôn hình" ghi dấu những gì sót lại của các ngôi biệt
thự cổ hoang hóa như chứng tích về sự nghiệt ngã của thời gian...
Người ưa du lịch nghỉ dưỡng
có thể hài lòng với những ngày sống chậm ở những khu nghỉ dưỡng năm sao vừa có
sự hấp dẫn của núi, của biển hay của đầm, phá... Người muốn du lịch ẩm thực
cũng có thể miết mải thưởng thức nét văn hóa từ món quà quê cho đến cao lương mỹ
vị Cung đình...
Huế như người chủ nhà đã
khéo chiều khách hơn. Mỗi người dù tìm kiếm điều gì, đến Huế cũng có nơi để
khám phá, có nỗi niềm để nhớ thương...
2. Trở đi trở lại Huế đã đôi
lần, qua đi nỗi háo hức ban đầu, thêm một chuyến đi, chỉ giản dị tìm một nơi chốn
bình yên học chữ tĩnh trong nhịp điệu riêng của Huế thiền.
Nhưng một người bạn xứ Huế,
yêu Huế từ máu thịt - nhà báo Tâm Hành (phóng viên Báo Thừa Thiên - Huế) đã cuốn
tôi vào hành trình tự khám phá về một dòng sông thật kỳ thú.
Tách ra từ sông Hương, nhưng
dòng An Cựu đã có một đời sống độc lập của chính mình. Tôi như trôi theo câu
chuyện ngược trở về 200 năm trước. Khi lên ngôi, vua Gia Long bắt đầu cho xây dựng
kinh thành và lập ra kế hoạch phát triển vùng phụ cận Huế. Chiểu theo ý nguyện
thần dân, vua quyết định cho đào sông An Cựu. Tôi bật hỏi: Sao lại có câu ca
dao "Núi Ngự Bình trước tròn sau méo/ Sông An Cựu nắng đục mưa
trong"? Nhìn vào dòng nước phẳng lặng ánh chiều, anh như người dẫn chuyện:
Tương truyền, dòng An Cựu lúc khơi dòng đúng vào nơi hang động của một con thuồng
luồng khổng lồ đã từ lâu đời trở thành thủy quái trấn giữ cả khúc sông sâu. Cửa
sông An Cựu được khai mở đã khiến hang động bị lộ thiên. Mỗi khi trời nắng
nóng, thuồng luồng khó chịu, vẫy vùng, khuấy đảo ngàu đục bùn đen. Khi mưa xuống,
tiết trời mát mẻ, dễ chịu, thuồng luồng yên lặng, dòng sông an bình trôi, nước
sông An Cựu trở về trong vắt. Những người thợ cày lại có cách lý giải của mình:
mùa nắng hạn, mực nước sông Hương xuống thấp, cuối sông hai bên bờ là những
cánh đồng đang mùa cày cấy, bùn từ ruộng đổ vào sông khiến nước đục. Trời mưa,
nước từ sông Hương lại đầy đổ về làm dòng An Cựu trở nên trong là vậy. Lý giải
cách nào đi nữa, một dòng sông có thể đổi nguồn theo mùa mưa nắng vốn dĩ là
chuyện xưa nay hiếm.
Tuy là con sông đào, nhưng
An Cựu lại có độ dài tựa như sông Hương tính từ ngã ba Bãng Lãng (Thủy Bằng,
Hương Thủy) nơi hợp nhất của hai dòng Hữu Trạch và Tả Trạch ra đến phá Tam
Giang. Nhờ những ích lợi mà dòng sông mang lại cho việc phát triển mùa màng, bảy
năm sau ngày khơi dòng, vua Minh Mạng đã đổi tên sông An Cựu thành Lợi Nông.
Không những thế, dòng Lợi
Nông còn được vinh danh và trở thành con sông được tạc vào năm tháng, hiện hữu
trên Cửu Đỉnh đến nay đã gần trọn 180 năm (Năm Minh Mạng thứ 16/1835).
3. Cuộc sống cuộn trôi, lớp
lang năm tháng đang khiến cho những dấu ấn xưa gắn với dòng sông An Cựu tưởng
như nhòe mờ bởi thời gian.
Nhưng không, tất cả như được
đánh thức, chỉ bởi một mái chèo nhẹ khua trên mặt nước hay tiếng còi tàu xuyên
qua những hàng cây long não.
Không biết có con sông nào
như sông An Cựu lại có mật độ cầu dày đến như vậy, chỉ 5 km lại có đến bảy cây
cầu nối hai bờ. Nếu có một hành trình dọc theo An Cựu, tin rằng mỗi cây cầu sẽ
như một chứng nhân của một giai đoạn hoặc dấu mốc lịch sử. Cây cầu thứ nhất - Cầu
Ga sẽ kể về việc hình thành ga Huế. Rồi cách một hồi còi tàu hay mươi nhịp chèo
tay, là đến cầu Nam Giao nối con đường Điện Biên Phủ với đàn Nam Giao thẳng trục
tới cột cờ Phu Văn Lâu trong đại nội Huế. Để xây dựng con đường thẳng trục
hoàng đạo như vậy, người xưa có sáng kiến dùng đuốc thắp sáng, nắn đường. Năm
1738, chúa Nguyễn Phúc Khoát cho dời dinh từ Bác Vọng về Phú Xuân và cho đắp
đàn Nam Giao để tế lễ trời đất hàng năm vào dịp xuân về. Lúc này chưa có đường
Nam Giao Tân Lộ (tức đường Điện Biên Phủ), nên các vua chúa phải cập bến neo
thuyền tại đây để theo đường Nam Giao Cựu Lộ (đường Phan Bội Châu ngày nay) xa
giá lên đàn tế lễ. Dân gian quen gọi Bến Ngự là thế. Từ cầu Nam Giao xuôi theo
dòng đến cầu Bến Ngự, bến sông nơi thuyền vua chúa hay đậu lại...
Sử và đời tổng hòa trong
dòng chảy của dòng sông. Sông sống với những nhân vật đã đi vào sử sách. Chuyện
về ông già Bến Ngự -nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu đã bị thực dân Pháp bắt
quản thúc ở Huế (1925 - 1940).
Nơi cụ chọn là bến nước đón
bạn đồng chí hướng đau đáu bàn việc nước giờ vẫn còn lại cây sung cổ thụ được bảo
tồn như chứng tích.
Là câu chuyện người đàn bà
mù nhũ danh Nguyễn Thị Phú đã đặt nền móng đầu tiên cho nơi buôn bán sầm uất
bên dòng sông này.
Vào những năm 60 của thế kỷ
trước, mỗi kỳ cúng tế giỗ tổ tại chợ Bến Ngự, các tiểu thương vẫn dành ra một
mâm cỗ đưa đến nhà thờ họ Nguyễn, tưởng nhớ người đã khai canh ra ngôi chợ này.
Từ cầu Bến Ngự tiếp tục xuôi
theo dòng sông An Cựu cũng chỉ mấy nhịp chèo sẽ bắt gặp cầu Phủ Cam nối đôi bờ
xanh ngát. Năm 1739, chúa Nguyễn Phúc Khoát cho lập phủ chính ở làng Phú Xuân
và trên đất làng Dương Xuân lập phủ Dương Xuân, rồi Phủ Cam.
Người đời nay suy đoán, có
tên Phủ Cam vì ở nơi này lập nhiều vườn cam. Cho đến giờ, cam Phủ Cam vẫn là một
đặc sản riêng của Huế.
Đi quá chút, gặp con đường
lãng mạn bậc nhất Huế - đường Nguyễn Trường Tộ có ngôi nhà cố nhạc sĩ Trịnh
Công Sơn từng sống. Đặt bước trên con đường này, du khách thoảng nghe giai điệu
những tình khúc của ông. Một chiếc lá cây nhè nhẹ rơi, một tà áo trắng thấp
thoáng và bất chợt tiếng còi tàu xen giữa hai hàng long não... Con đường là cả
nỗi niềm không nơi di trú "Mưa vẫn mưa bay... ".
Cập bến nơi này, câu chuyện
về dòng An Cựu mới đi chưa đầy cây số. Thì ra, suốt chiều dài của con sông còn ẩn
chứa biết bao chất liệu sống, hiển hiện như mời gọi về phía trước...
4. Lặng lẽ với thời gian, Huế
cuộn vào mình một dòng chảy kỳ lạ "nắng đục mưa trong". Mong một
ngày, dòng sông có tuổi và đầy ắp phù sa lịch sử như An Cựu được đánh thức, Huế
sẽ thêm nét duyên hút hồn du khách. Và tôi bỗng hiểu chút bùi ngùi khi người bạn
Huế của tôi chia sẻ câu chuyện về dòng An Cựu vẫn chưa thu hút được sự quan tâm
của những nhà quản lý và doanh nghiệp du lịch.
Năm tháng qua đi, dòng An Cựu
vẫn ngủ quên giữa đời với "nắng đục mưa trong".
Rằng, nếu chỉ khai thác Huế
theo những tour truyền thống, ta sẽ bỏ lỡ một cơ hội gia tăng sức hấp dẫn cho
quần thể di tích cố đô được gợi dẫn từ giá trị của An Cựu. Một dòng sông gắn liền
với dấu ấn lịch sử, những câu chuyện đời, chuyện người tích tụ theo dòng chảy
cùng năm tháng. Lăng tẩm miếu mạo có thể hút du khách đến tìm hiểu tầng sâu giá
trị lịch sử, kiến trúc và văn hóa. Cuộc sống hiện đại lại in dấu ấn trong những
nét chấm phá khiến Huế vừa quen vừa mới mẻ, đủ giữ chân du khách lưu trú. Nhưng
một dòng sông nếu được bảo tồn như thực thể sống động, phục dựng những câu chuyện
mang mầu sắc huyền ảo hay đậm dấu tích lịch sử có thể khiến du khách cảm nhận
nét khác biệt của một cố đô.
Du lịch Việt Nam nói chung
và Huế nói riêng vẫn cần những sản phẩm du lịch phong phú mang chiều sâu của
văn hóa, đậm chất nhân văn. Huế nghiêm cẩn là thế mà chưa bao giờ đóng khung
mình trong những khuôn mẫu của trải nghiệm. Chợt nghĩ, thành phố cũng như một
con người, ẩn chứa những câu chuyện, những góc khuất. Có đôi khi, ta sẽ vô tình
lướt qua nếu cứ nghĩ mình đã hiểu, đã biết đủ về một nơi chốn, một con người...
Trở về Hà Nội, tôi thầm mong
ý tưởng tạo dựng tour "An Cựu nắng đục mưa trong" của Tâm Hành sớm
thành hiện thực. Để tôi trở lại Huế một lần nữa, như lời anh hẹn, đi đến tận
cùng dòng đục dòng trong...
THẢO MIÊN
hãng máy bay eva air
vé máy bay khứ hồi đi mỹ giá rẻ
giá vé korean airlines
mua ve may bay di my hang korea
Vé máy bay đi canada
Nhung Chuyen Di Cuoc Doi
Ngau Hung Du Lich
Kien Thuc Du Lich