Bích Trà: Sự mạnh mẽ và chất thơ bay bổng trong âm nhạc

Bích Trà: Sự mạnh mẽ và chất thơ                     bay bổng trong âm nhạc

Nghệ sĩ piano Bích Trà đang sống, biểu diễn và giảng dạy âm nhạc ở Anh. Mỗi năm về thăm nhà, cô đã tham gia các chương trình biểu diễn âm nhạc cùng đồng nghiệp ở Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội.

Sức quyến rũ của âm nhạc từ những đầu ngón tay

Đến với thế giới âm nhạc ngay từ bé, từ sự chăm chút ươm mầm nghệ thuật của người cha là Giáo sư-Tiến sĩ âm nhạc-Nhà giáo Ưu tú Nguyễn Bích Ngọc và mẹ - NSND Trà Giang, cô con gái yêu quý Bích Trà đã không phụ lòng kỳ vọng của bố mẹ trong những năm tháng được đào tạo tại Nhạc viện Hà Nội; được du học, tốt nghiệp xuất sắc Nhạc viện Quốc gia Tchaikovsky (Liên Xô) và Nhạc viện Hoàng gia London (Anh) sau này.

Được các bậc thầy danh tiếng hướng dẫn, đào luyện, Bích Trà ngày càng khẳng định tài năng âm nhạc. Nhiều năm qua, nghệ sĩ piano Bích Trà đã cống hiến cho khán giả yêu nhạc những giai điệu, cung bậc qua tác phẩm của các nhà soạn nhạc lừng danh thế giới: Tchaikovsky, Mozart, Schubert, Chopin, Bach, Haydn, Prokofiev, Rachmaninoff, Shostakovich, Schumann, Beethoven, Brahms, Ravel, Raff…

Nghệ sỹ piano Bích Trà. Ảnh: An Dung

Biểu diễn, nghiên cứu, tham khảo, giảng dạy và lại biểu diễn… Những công việc của Bích Trà luôn được lên lịch đầy đặn trong năm. Trao đổi cởi mở về công việc đang làm, về nhà soạn nhạc mình đang nghiên cứu, trong lần tái ngộ, tham gia cùng Nhà hát Giao hưởng Nhạc vũ kịch TP.HCM biểu diễn bản Concerto số 2 của nhạc sĩ Johannes Brahms, Bích Trà có dịp nhắc lại cuộc đời của Johannes Brahms và tác phẩm được chọn luyện tập, biểu diễn.

Bản Concerto số 2 gồm bốn chương, ông viết tặng người thầy yêu kính là Eduard Marxsen. Ngay lần đầu tiên, năm 1881, khi Brahms “trình làng” bản Concerto này ở Áo, công chúng đã tiếp nhận âm nhạc của ông thật nồng nhiệt.

Đồng nghiệp nhận định thế nào về nghệ thuật âm nhạc của Bích Trà? NSƯT Trần Vương Thạch, nhạc trưởng chỉ huy Dàn nhạc Giao hưởng TP.HCM, cho biết Bích Trà được đánh giá là một trong những nghệ sĩ piano xuất sắc nhất của Việt Nam.

So với những nghệ sĩ cùng thế hệ, cô đã chứng minh được tài năng ở trong nước cũng như tỏa sáng ở nước ngoài. Thời gian gần đây, từ tháng 6/2009 đến tháng 2/2010, nghệ sĩ Bích Trà được hãng Sterling Records của Thụy Điển và Ars Producktion của Đức mời thu ba đĩa CD, phát hành rộng rãi toàn cầu. Đĩa CD thu đầu tiên với tác phẩm Suite cho piano và dàn nhạc của Joachim Raff được phát hành tháng 11/2009.

Báo chí ở nước ngoài nhận xét khá tốt về nghệ thuật biểu diễn của Bích Trà. Tờ Independent của Anh bình bầu là “CD của tuần”; tạp chí American Record Guide nhận xét: “Nghệ sĩ piano Việt Nam trẻ Nguyễn Bích Trà thể hiện tác phẩm với sự nồng nhiệt và nghệ thuật bấm phím tuyệt đỉnh”.

Các tạp chí chuyên ngành như Gramophone, International Record Review đều dành những lời trân trọng khen ngợi CD này. Hai CD mới được phát hành trong tháng 6, 7/2010 là CD hòa tấu với nghệ sĩ Đức, Sabine Grofmeier và CD concertante với piano, dàn nhạc giao hưởng và hợp xướng của nhạc sĩ Joachim Raff.

Được giới chuyên môn đánh giá cao, năm 2011, Bích Trà là nghệ sĩ piano đầu tiên của Việt Nam được Naxos, một trong những hãng thu âm hàng đầu thế giới ký hợp đồng ghi âm solo. Ba CD độc tấu của Bích Trà sẽ được Naxos phát hành toàn cầu vào cuối năm nay.

Phân tích phong cách biểu diễn của Bích Trà “rất sâu sắc, kết hợp tài tình giữa sự mạnh mẽ và chất thơ bay bổng”, nhà lý luận phê bình âm nhạc Nguyễn Thị Minh Châu từng nhận xét qua chương trình Beethoven ở Nhà hát lớn Hà Nội: “Bích Trà cho tôi cảm nhận về Beethoven không hẳn như một tượng đài uy nghi hoành tráng, và “người hùng” âm nhạc thế kỷ XVIII trở nên quyến rũ hơn với những khoảnh khắc vừa duyên dáng vừa hóm hỉnh, vừa hồn nhiên vừa nồng nhiệt. Chương 2 được Trà thể hiện hấp dẫn mê hồn với những câu đối thoại cùng dàn nhạc trong âm lượng khẽ khàng và thanh thoát…”.

Nhạc sĩ Dương Thụ cũng nhận xét tương tự trong một cuộc trò chuyện gần đây với nghệ sĩ piano Bích Trà về âm nhạc cổ điển “nội tâm phong phú và sức quyến rũ mãnh liệt của âm nhạc đã vang lên từ những đầu ngón tay của một nghệ sĩ”.

Hoa hồng - Tranh sơn dầu của NSND Trà Giang

Từ trong kho tàng âm nhạc…

Nhưng, có sự thành công nào mà không khổ luyện? Bích Trà chia sẻ điều này với bạn bè, khán giả: rằng cô đã làm việc 16 giờ đồng hồ trong một ngày.

Đối với tác giả, tác phẩm quen thuộc khi thu âm, tuy không chịu áp lực về thời gian nghiên cứu cuộc đời, thời đại của họ, hay dẫu gọi là đã chuyển tải nhuần nhuyễn tư duy của tác giả qua tác phẩm, nhưng tiếng đàn của nghệ sĩ phải có được nét riêng. Nét riêng ấy chính là tâm hồn, là sự rung cảm thực sự của mình cùng tác giả.

Trong thực tế, công việc nghiên cứu, tìm tòi ở thư viện hết sức bận rộn. Nhưng, thật hạnh phúc nếu mình là người đã khám phá từ trong kho tàng âm nhạc có những tác phẩm bị lãng quên, vùi lấp theo thời gian, được khôi phục lại! Nghệ sĩ biểu diễn thật thú vị khi tìm thấy một thế giới đã mở ra từ những trang tổng phổ cũ kỹ ấy…

Đó cũng là trường hợp những tác phẩm của Joseph Joachim Raff (nhạc sĩ Thụy Sĩ gốc Đức) đã mang lại danh tiếng cho cô khi được các hãng đĩa lớn như Sterling, Naxos mời thu âm.

Tháng 12/2008 sau buổi biểu diễn ở Millennium Stage, thuộc Trung tâm Kennedy (thủ đô Washington D.C, Mỹ), Bích Trà đã được gia đình cố nhạc sĩ Leo Ornstein, nhà soạn nhạc khá đặc biệt của Mỹ thế kỷ XX, mời biểu diễn tại thành phố San Francisco.

Từ cơ hội này, cô đã tiếp xúc và tiếp tục phát hiện được những tác phẩm thật hay nhưng chưa công bố của Leo Ornstein.

Con đường âm nhạc với cuộc hành trình dài đầy khát vọng khám phá, nhiều khát khao biểu diễn trải nghiệm và cả giảng dạy, truyền nghề cho lớp đàn em đi sau, dường như không lúc nào ngừng nghỉ trong hoạt động nghệ thuật của Bích Trà.

Con đường đi của cô luôn cách biệt với quê hương một khoảng cách khá xa, nửa vòng trái đất! Nhớ nhà! Nhưng, chưa bao giờ Bích Trà cảm thấy cô đơn, bởi cô luôn có nghị lực, đam mê âm nhạc và quan trọng, trong tâm tưởng, cô luôn cảm nhận được sự thương yêu, khích lệ lớn lao của người mẹ tài hoa tuyệt vời – NSND Trà Giang.

Nghệ sỹ Bích Trà và mẹ  
NSND Trà Giang. Ảnh: k.ư

Ngược lại, nghĩ về cô con gái mê sách, yêu nhạc, yêu họa, NSND Trà Giang hóm hỉnh “đúc kết”: “Có lẽ từ một nhà: cha, mẹ, con gái đều làm nghệ thuật và từ những công việc liên quan ít nhiều giữa công việc diễn xuất, biểu diễn, điện ảnh, âm nhạc, hội họa…, nên mẹ con chúng tôi rất dễ đồng cảm, đồng điệu với nhau. Trên con đường nghệ thuật nghiệt ngã, ai cũng nhận thức câu chuyện rèn luyện luôn gian nan! Nhưng, theo tôi, càng gian nan, ý nghĩa của thành công càng có giá trị lớn!”.

Kim Ửng

Theo http://honvietquochoc.com.vn/