Tổng quan 36 phố cổ Hà Nội

Tổng quan 36 phố cổ Hà Nội

“Rủ nhau chơi khắp Long thành

Ba mươi sáu phố rành rành chẳng sai

Hàng Bồ, hàng Bạc, hàng Gai

Hàng Buồm, hàng Thiếc, hàng Hài, hàng Khay

Mã Vĩ, hàng Điếu, hàng Giầy

Hàng Lờ, hàng Cót, hàng Mây, hàng Đàn

Phố Mới, Phúc Kiến, hàng Ngang

Hàng Mã, hàng Mắm, hàng Than, hàng Đồng

Hàng Muối, hàng Nón, cầu Đông

Hàng Hòm, hàng Đậu, hàng Bông, hàng Bè

Hàng Thùng, hàng Bát, hàng Tre

Hàng Vôi, hàng Giấy, hàng The, hàng Gà

Quanh đi đến phố hàng Da

Trải xem hàng phố, thật là cũng xinh

Phồn hoa thứ nhất Long thành

Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cờ

Người về nhớ cảnh ngẩn ngơ

Bút hoa xin chép vần thơ lưu truyền”.

Bài thơ phía trên muốn nhắc đến một địa điểm vô cùng nổi tiếng tại mảnh đất kinh kỳ mà hầu như ai ai cũng đều biết đến. Đó chính là khu vực 36 phố phường Hà Nội sầm uất, nhộn nhịp một thời, là điểm đến hấp dẫn cho những ai muốn tìm hiểu về đất và con người thủ đô.

36 phố phường cổ Hà Nội là điểm đến hấp dẫn 

cho những ai muốn tìm hiểu về đất và con người cố đô.

36 phố phường Hà Nội là khu vực đô thị cổ, nằm bên trong và bên ngoài khu phố cổ Hà Nội. Nơi đây là khu dân cư sinh hoạt và buôn bán sầm uất hình thành từ thời Lý - Trần. Đặc trưng nhất của khu phố cổ là các phố làng nghề và những ngôi nhà cổ, mang đậm nét kiến trúc Việt Nam truyền thống. Ngày xưa, những người thợ thợ thủ công từ khắp các làng nghề quanh kinh thành Thăng Long đều tụ tập về đây buôn bán, họ chia theo từng khu vực và tập trung chuyên bán các mặt hàng chính của làng nghề mình.

Và tên của các dãy phố phường nơi đây được đặt theo tên của sản phẩm buôn bán chính tại đó, cộng thêm chữ “Hàng” phía trước. Ví dụ như phố Hàng Bông vốn có nhiều nhà làm nghề bật bông, bán mền bông, chăn đệm; phố Hàng Gà là nơi tập trung các cửa hàng bán các loại gia cầm: gà, vịt, ngan, ngỗng, bồ câu, gà tây... Thuở ấy, các thương nhân từ nhiều nước có thể vào thẳng khu vực này để buôn bán, tạo ra một không khí rất đông vui, náo nhiệt. Nếu ai đã có dịp xem qua bộ phim Long thành cầm giả ca thì hẳn có thể mường tượng ra không khí cổ kính của kinh thành Thăng Long ngày trước.

Khung cảnh nhộn nhịp của 36 phố phường ngày xưa

Có nhiều tư liệu cho rằng Hà Nội 36 phố phường là thông tin chưa chính xác, vì điều đó hoàn toàn không được đề cập trong lịch sử. Hà Nội chỉ có 36 phường vào thời Lê và đã phát triển lên hơn 50 phố bắt đầu bằng chữ “Hàng” vào cuối thế kỷ 19. Trong rất nhiều tác phẩm nghệ thuật viết về khu vực này, nếu cộng tất cả các con phố trong bài viết thì số lượng vẫn trên 36. Nhưng tại sao lại có tên gọi Hà Nội 36 phố phường?

Để giải thích cho câu hỏi này phải nhắc đến tác phẩm nổi tiếng Hà Nội băm sáu phố phường của nhà văn Thạch Lam. Cuốn sách 70 trang này được giới chuyên môn đánh giá là một cuốn bút ký dành riêng đặc tả vẻ đẹp Hà Nội. Bằng lối văn nhẹ nhàng, tươi sáng, pha chút dí dỏm, Thạch Lam đã đưa người đọc lang thang trong một Hà Nội thanh lịch, vừa hiện đại vừa cổ kính, vừa sang trọng vừa dân dã.

Tác phẩm này này đã khắc sâu vào tâm thức người đọc về vẻ đẹp của một Hà Nội rất riêng biệt mà hầu như các tác phẩm viết về Hà Nội trước đó khó có thể so sánh được. Hẳn là vì thế, nên dù 36 phố phường Hà Nội có thật hay không thì người ta cũng đã quen cách gọi như vậy thông qua tựa đề của tác phẩm này.

Tác phẩm “Hà Nội băm sáu phố phường” của nhà văn 

Thạch Lam đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả 

về một hình ảnh Hà Nội duyên dáng và thanh lịch.

Phố cổ có lối kiến trúc nhà ống, mái ngói nghiêng cùng mặt tiền là các cửa hiệu chuyên để kinh doanh buôn bán, được xây dựng chủ yếu từ những thế kỷ 18,19. Những ngôi nhà thoạt nhìn có vẻ lụp xụp nhỏ bé, nhưng người dân bày trí rất khéo léo và hợp lý, có thể phục vụ đầy đủ vật chất cho một ngôi nhà đúng chuẩn.

Phố cổ được xây dựng chủ yếu từ những thế kỷ 18, 19

Trải qua nhiều năm tháng cùng với những biến động trong từng giai đoạn lịch sử, phố phường Hà Nội hiện tại đã có nhiều thay đổi khác xưa. Hầu hết các tên phố xưa đã được thay bằng tên khác, số lượng cũng có chút đổi khác. Tuy nhiên vẫn còn một số con phố vẫn giữ nguyên tên cũ như một cách gợi nhắc về quá khứ một thời vẻ vang của 36 phố phường Hà Nội xưa. 

Phố Hàng Mã hiện tại đang kinh doanh 

các mặt hàng đèn lồng rất bắt mắt.

Ngày nay, đa phần các con phố đã đổi mặt hàng buôn bán, không còn sản xuất những mặt hàng theo tên gọi như khi xưa nữa. Như phố Hàng Khoai không bán khoai nữa mà thay bằng bán bát đĩa, phố Hàng Gà thì in thiệp cưới, phố Hàng Đường thì nổi tiếng với mặt hàng Ô Mai - món ăn đặc sản Hà Nội,…

Phố Hàng Đường có mặt hàng kinh doanh chính là ô mai

Dù thế, một số ít con phố nơi đây vẫn duy trì việc kinh doanh các mặt hàng như ngày trước. Chẳng hạn, phố Hàng Chiếu vẫn còn bán mặt hàng chiếu với sự đa dạng mẫu mã, Hàng Thiếc vẫn bán các mặt hàng liên quan đến thiếc,… nhưng tỷ lệ số tên phố bán mặt hàng theo tên như xưa còn lại rất ít.

Phố Hàng Chiếu vẫn còn bán mặt hàng chiếu 

với sự đa dạng mẫu mã như thuở xưa

36 phố phường trong khu phố cổ Hà Nội không chỉ là nơi lưu giữ những dấu tích văn hóa xa xưa của mảnh đất kinh kỳ huyền thoại mà nó còn trở thành địa điểm du lịch không thể bỏ qua của du khách trong và ngoài nước khi đặt chân đến Hà Nội. Một nét đẹp, nét đặc trưng riêng biệt gây cuốn hút biết bao du khách, là niềm tự hào không chỉ của riêng con người thủ đô mà còn cho tất cả người dân nước Việt.

10/9/2019

Theo https://www.vyctravel.com/