“Mời Trà”, một phong cách truyền thống đượm thiền vị...

       “Mời Trà”, một phong cách truyền thống                    đượm thiền vị... 

Mang Viên Long

Thuở xưa, khi có khách đến thăm nhà, ông bà ta luôn dùng “miếng trầu” hay “tách trà” để đón khách. Vừa tỏ lòng quý mến nhau, vừa để câu chuyện thêm “hương vị”. Nếu “miếng trầu là đầu câu chuyện” (với quý bà), thì “tách trà đậm đà tình nghĩa” (với quý ông). Đây là một phong tục cổ truyền tốt đẹp từ ngàn xưa của dân tộc, tuy hiện thời – “miếng trầu” đã được thay thế bằng “tách trà” – nhưng không kém phần trân trọng và chân tình!

“Mời Trà” là tên tập thơ của Mai Quang (và nét thư pháp tài hoa của Song Nguyên) vừa được nhà xuất bản Tổng Hợp Tp Hồ Chí Minh ấn hành vào tháng 9 năm 2012, là một tập thơ kết hợp hài hòa giữa phong cách truyền thống và thấm đượm thiền vị; từ hình thức trình bầy, ấn loát - đến nội dung được chuyển tải qua 90 bài thơ ( và 90 bức thư pháp, tổng cọng 180 – cữu và thập bát, một sắp xếp thật ý nghĩa) - in trên giấy satine dày – rất trang nhã và mỹ thuật, mặc dầu từ bìa sách đến ruột - đều chỉ có 2 mầu đen và trắng chân phác.

Khi vừa được nhìn thấy “Mời Trà” tôi đã có ngay một tình cảm yêu mến và trân trọng, vì hai điều đặc biệt ấy : Đơn sơ & trang nhã! Sự cầu kỳ đỏm dáng trong bất kỳ sinh hoạt nghệ thuật nào – cũng là điều phù phiếm và trống rổng.“Mời Trà” có cái “dáng” giản dị tài hoa, và cái “chất” đậm đà phong phú rất tuyệt! Có thể nói – đây là một tập thơ có hình thức trình bày công phu, và một nội dung mới lạ - mà từ những năm tháng sau 75 tôi rát hiếm khi được biết.

Ngay trang dầu, nhà thơ đã “Mời Người” – mời tất cả, như tri kỷ:

“Mời người

chiêu ngụm trà thơm

Xem chơi cái hậu

chín hườm

trong nhau”

Từng bài thơ là từng hớp trà thơm, từng tâm tình gợi mở, từng xúc cảm giải bày – nhà thơ đã dần đưa người đọc từ “ngụm trà” ban sơ – đến “cái hậu chín hườm” của vị trà càng về sau – càng nồng thắm, sâu đậm trong nhau.. Cảm giác thênh thang, nhẹ hẩng mà rất gần gũi nầy cứ quấn quít bên ta trong suốt buổi đối ấm với“Mời Trà” (dù chỉ là “xem chơi”) nhưng tưởng không bao giờ dứt:

“Rong chơi

một kiếp Ta bà

Đong đưa ngọn cỏ

thơ sa vỡ bùng

Sương rơi

xuống

hạt vô cùng

Hay ta rơi xuống

hưu – không

cõi người”

(Giọt sương đầu lá cỏ)

Cái man mác của cõi thơ, của xúc cảm tinh khôi trong “hương trà” là mạch nguồn cho sự sáng tạo nên một cõi thơ rất riêng của Mai Quang – đó là sự chuyễn hóa từ thực tại hổn mang đau buồn đến cõi vô vi thường hằng an vui, chơn thật. Nó tựa như một “giọt tuyết” qua bao đời vẫn trắng trong, một mầu một vị:

“Khởi từ sinh tử rong chơi

Hoang mang mấy đọ luân hồi

nhớ trăng

Thủy tinh và hạt sóng hằng

Tinh khôi giọt tuyết

hiện thân

lõa lồ”

Đôi khi, tiếng thơ – như tiếng kêu thống thiết giữa cõi người man man vẫn mãi cô đơn, lạc lỏng, và mãi là tiếng kêu trầm thống của muôn đời:

“(..) Lang thang lên núi gọi người

tiếng kêu lạnh ngắt bầu trời mênh mông

như là chạm phải hư không

hạt sương chạm phải tiếng lòng vỡ tan (..)”

(Có và Không)

Dường như nhà thơ luôn đắm chìm trong cõi băn khoăn thao thức trước nỗi “Có & Không”, trước sự vô thường và vĩnh cửu của vạn pháp – suy nghiệm nầy đã mở ra cho nhà thơ một con đường sáng, một vùng trời thênh thang riêng, khi đã ý thức được :

“Phải chăng là vĩnh cửu

Đong đầy một sát na

Và càn khôn vũ trụ

Tròn một giọt mưa sa?”

( Viên Dung)

Đạt được sự “đốn ngộ” ban đầu về tính chất của vạn pháp là hư huyễn, nhà thơ đã tìm lại được sự an nhiên để “thỏng tay vào chợ” giữa cuộc trần dâu bể tang thương:

“ Cõi trăng thường tịch Phương Châu

Vạc tùng sương vỗ bạc đầu lâm thâm

Giọt chuông Hải Đức lăn trầm

Biển Nha Trang hải triều âm cựa mình

Phất phơ chéo áo nhật bình

Thỏng tay vào chợ nhân sinh kiếp người”

( Thỏng Tay Vào Chợ)

Và nguồn thơ “Mời Trà” trong suốt 90 bài (kể cả dịch thơ) – nhà thơ đã chuyển tải một hồn thơ nhất quán đằm thắm thiền vị, đạo vị như thế: Đó là một cõi mơ, một cõi tịnh, một cõi lặng lẽ thanh thản bên đời – dù chỉ là một tiếng “kêu sương” thoáng qua:

“Vạc về

khảm

ánh trăng tan

Đánh tơi mấy tiếng

đẫm

vàng

sương khuya”

(Kêu Sương)

Điều sau cùng – cũng là một điểm sáng giúp cho “cái hậu” của “ Mời Trà” thêm nồng ấm, thêm sắc hương là những bài thơ mà tác giả chọn dịch (của Điều Ngự Giác Hoàng, Thiền sư Huyền Quang, Lưu Trường Khanh, Thôi Quốc Phụ, Vương Duy, Giả Đảo, Vương Bột, Tiền Khải, Hoàng Phú Nhiễm (…) – cũng có chung một mạch nguồn cảm nhận trong dòng “suối trà”, với tài dịch thơ phóng khoáng mà chân xác của tác giả.

Trong cuộc đời thường đang vướng nhiều hệ lụy, đang bị thúc bách bởi quá nhiều cám dỗ vật chất giả tạm. đang bị giảm hãm trong “nhà lửa” trần gian ngày một ngột ngạt – “Mời Trà” đã đêm lại cho tất cả chúng ta phút giây an bình, tĩnh tăm – và nhất là có thời khắt “nhìn lại mình”, để từ đó tìm thấy niềm an lạc dài lâu sau tuần trà khép lại…