Xuân bao nhiêu tuổi - Phan Quang

Xuân bao nhiêu tuổi - Phan Quang 

Cuốn sách tập hợp những bài viết của nhà báo lão thành Phan Quang trong vài năm qua. Gần đây nhất là bài “Cầm tinh con Rồng” viết vào mùa Xuân Nhâm Thìn, đăng lần đầu trên Báo Tiếng nói Việt Nam số Tân niên. Hai mươi ba bài viết ngắn, trong khoảng gần 150 trang sách. Nhưng sức nặng của nó thì thật đáng nể, ở tuổi 85, nhà báo Phan Quang vẫn còn say mê đọc và viết. Dường như “thương nhớ” vẫn còn nhiều cho nên trang viết nào cũng thấm đẫm tình người và lai láng sức xuân.

Nhà báo lão thành Phan Quang vừa đưa in tập sách “Xuân bao nhiêu tuổi” (NXB Lao động, Hà Nội 2012). Cuốn sách tập hợp những bài viết của ông trong vài năm qua. Gần đây nhất là bài “Cầm tinh con Rồng” viết vào mùa Xuân Nhâm Thìn, đăng lần đầu trên Báo Tiếng nói Việt Nam số Tân niên.

Hai mươi ba bài viết ngắn, trong khoảng gần 150 trang sách. Nhưng sức nặng của nó thì thật đáng nể. ở tuổi 85, Phan Quang vẫn còn say mê đọc và viết. Dường như “thương nhớ” vẫn còn nhiều cho nên trang viết nào cũng thấm đẫm tình người và lai láng sức xuân. “Xuân lại về. Mừng như mừng gặp lại bạn tri âm: “Năm nay, Xuân đã bao xuân?”.

Dường như, Xuân đến là dịp để nhà báo Phan Quang tri ân những gì mà tạo hóa đã ban cho mình. Mùa Xuân Nhâm Thìn này, ông tri ân những bậc sinh thành, tri ân Đất nước và Đảng quang vinh, tri ân Bác Hồ đã tạo ra mùa Xuân dân tộc, tri ân Hà Nội, mà ông đã sống gắn bó máu thịt mấy chục năm qua, là quê hương thứ hai của mình, sau nơi “chôn rau cắt rốn” là Quảng Trị. Và một tấm lòng đau đáu với nghề làm báo.

“Tính cách Việt Nam”, “Hữu hạn và Trường tồn”, “Tôn vinh”, “Những cái mốc thiêng liêng”, “Ngàn năm có một”, “Có Bác Hồ trong mọi ngày vui”, “Tâm niệm”, “Ba lần hạnh phúc của Bác Hồ”, “Tự hào và trách nhiệm”… Dường như dịp Thăng Long Hà Nội nghìn năm tuổi thôi thúc Phan Quang viết ra những điều mình chiêm nghiệm 85 năm qua, bởi “đâu phải thế hệ nào cũng có được vinh dự kỷ niệm ngàn năm” (Hữu hạn và Trường tồn). Với ông “những tấm lịch vô hồn mà thấm đậm biết bao ý nghĩa”. Ông tự nhủ: “Cuộc đời con người hữu hạn… Làm gì và làm sao đây, vượt lên mọi khó khăn bức xúc, góp phần hữu hạn vào sự trường tồn của dân tộc, giữa dòng thời gian vô thủy vô chung?”.

Với những đoạn văn ngắn gọn, giản dị, ông phác họa tính cách của người Việt - dân tộc góp phần tạo ra nền “văn minh lúa nước: “Văn minh lúa nước là nền văn minh bản chất ưa chuộng ổn định, hòa bình, chỉ tấn công khi buộc phải tự vệ. Cái lũy tre bao bọc các làng quê là một trong nhiều biểu chương. Sợi chỉ đỏ xuyên suốt chiều sâu dòng lịch sử ấy là cái làm nên tính chất Việt Nam, ý chí Việt Nam trên nền tảng truyền thống dân tộc và văn hiến Việt Nam” (Tính cách Việt Nam).

Và từ những chiêm nghiệm của mình, ông thốt lên: “Xin ai đó ở nước ngoài chớ hòng có ảo tưởng lớp người Việt trẻ ra đời sau chiến tranh ấy rồi đây sẽ nhạt nhòa dần, lãng quên đi quá khứ hào hùng của đất nước”. Từ cái nhìn lạc quan, ông nêu: vấn đề đặt ra là ý chí và tính cách dân tộc… cần được thường xuyên bồi bổ, cần có điều kiện để tiến triển, để tiếp tục vươn cao…”.

Bằng cuộc đời làm báo và lao động cật lực của mình, Phan Quang đã “sống hết mình, dấn thân trọn vẹn vào hiện tại”. Với ông, như thế “cũng có nghĩa là hướng tới tương lai, có nghĩa chăm chút xây dựng tương lai” (Sống ba chiều thời gian). Bởi thế, những tâm sự mà ông gửi gắm trong tập sách mỏng này, thật đáng trân trọng biết bao. Tập sách ra mắt bạn đọc đúng dịp 21/6, kỷ niệm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam. 

Ở tuổi ngoại bát tuần, Phan Quang dường như vẫn đặt những lời dạy về làm báo của Bác Hồ trước bàn làm việc của mình và làm theo những lời Bác dạy. Ông viết “cho phép tôi với lòng biết ơn Bác được bộc bạch đôi điều tâm niệm. Bác Hồ đặt ra câu hỏi: “Báo chí là của ai? Ta viết cho ai? Viết để làm gì?”. Sau đó mới “Viết như thế nào?”. Dưới chế độ ta, báo chí là diễn đàn nhân dân, là cơ quan ngôn luận của tổ chức. Báo chí phải là nơi để mọi người có cơ hội bày tỏ ý kiến, cùng tìm ra chân lý về công việc nước nhà. Chúng ta hành nghề tự do và có trách nhiệm. Báo chí càng tự do, càng trách nhiệm, càng có lợi cho dân chủ, cho nhân dân”.

Có lẽ trong cả tập sách, chỉ có hai bài Phan Quang nói về mình và một thú vui đối với mình: uống chè/trà. Nhưng dường như cả thú vui ấy, tác giả cũng không nói về mình, mà nói về một mỹ tục của nền văn minh lúa nước. Và bởi thế người con trai đất Quảng Trị ấy luôn nhớ về những mùa Xuân “Khởi đầu với cái Tết đầu tiên ta còn nhớ được, với chiếc áo mẹ mới mua cho, với lát bánh tét tròn như mặt trăng tròn dẻo thơm hoặc nồi bánh chưng cứ sôi hoài trong khi ta chờ chán đã ngủ thiếp trong vòng tay mẹ” (Xuân bao nhiêu tuổi) và “sáng đầu năm mới, dậy sớm hơn thường lệ, tôi mặc chiếc áo mới mẹ vừa sắm cho mừng tuổi cậu con trai, ra ngồi bên cạnh nhìn cha tôi thưởng thức trà (Tản mạn quanh chén trà).

“Cầm tinh con Rồng” tưởng như một lời tự bạch, tự trào về mình “một đứa trẻ vụng về, thường bị mẹ mắng: “Sao mày làm việc chi cũng lóng nga lóng ngóng như thể vừa trên trời rơi xuống”. ấy vậy mà mấy chục năm sau, nhờ đi nhiều, hỏi lắm, ghi chép cẩn thận” mà trong một dịp hội ngộ các nhà báo Đông - Tây ở Cộng hòa dân chủ Đức, con Rồng nhỏ ấy đã chiến thắng trong một cuộc thi bắt lươn khi nhớ lại lời dạy về nghề bắt lươn của một nông dân. Ông có vẻ rất vui. “Đó là lần duy nhất trong đời tôi cảm thấy mình có khôn lên, tuổi Rồng mở mặt là nhờ con Lươn”.

“Trong ba chiều của thời gian, quan trọng nhất là hiện tại, hấp dẫn nhất là tương lai, phong phú nhất là quá khứ… Nét tinh túy của người Việt là ở chỗ chúng ta luôn sống ba chiều thời gian” (Sống ba chiều thời gian).

Xuân bao nhiêu tuổi Xuân già? Người bao nhiêu tuổi mới là người ngoan? Nhân dịp Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, xin chúc nhà báo Phan Quang tiếp tục sống hết mình, dấn thân trọn vẹn vào hiện tại để góp phần chăm chút cho tương lai.

Theo http://trithucthoidai.vn/