VĂN THƠ NHẠC: Bí mật phía sau ca khúc 'Thuở trâm cài' của Đoàn Chuẩn

Thứ Bảy, 24 tháng 9, 2016

Bí mật phía sau ca khúc 'Thuở trâm cài' của Đoàn Chuẩn

Bí mật phía sau ca khúc

'Thuở trâm cài' của Đoàn Chuẩn

Ra mắt THUỞ TRÂM CÀI - Ca khúc thất lạc

của NS Đoàn Chuẩn tại SN lần thứ 90 của ông

“Thuở trâm cài” là nhạc phẩm duy nhất của cố nhạc sĩ viết theo điệu Bolero, và là món quà ông dành tặng cho người học trò năm xưa có tên Bạch Liên.

Những "đứa con tinh thần" của Đoàn Chuẩn luôn là một ẩn số cho người yêu nhạc. Người nhạc sĩ tài hoa này có thói quen gửi tặng tác phẩm của mình cho bạn bè, người thân, nên các tình khúc của ông lưu lạc. Có thể nói, thỉnh thoảng chúng mới được bạn bè ông mang ra giới thiệu hay được tìm thấy nhân một cuộc hạnh ngộ nào đó. Đơn cử như đến sau này, người yêu nhạc mới biết ca khúc Ánh trăng mùa thu ra đời vào năm 1946, trước cả bài Tình nghệ sĩ (sáng tác năm 1947) vốn luôn được coi là sáng tác đầu tay.

Nghệ sĩ guitar Hawaii Đoàn Đính thể hiện

liênkhúc nhạc Đoàn Chuẩn tại

sinh nhật lần thứ 90 của cha mình.

Tại chương trình giao lưu ca nhạc mang tên Chiều nhớ kỷ niệm sinh nhật lần thứ 90 của Đoàn Chuẩn, diễn ra tại Hà Nội chiều 15/6, lần đầu tiên bản nhạc thất lạc Thuở trâm cài được gia đình nhạc sĩ công bố với khán giả. Bản nhạc được ký với bút danh Việt Tử. Điểm đặc biệt trong văn bản bài hát là, bản nhạc viết ngược và phải soi gương mới đọc được.

Thuở trâm cài là món quà mà Đoàn Chuẩn tặng cho cô học trò năm xưa tên Bạch Liên. Cô gái rất cảm kích và trân trọng muốn giữ cho riêng mình nên đã chép ngược từ bản gốc vào sổ nhạc để người khác không đọc được.

Có mặt tại buổi giao lưu, nhà sử học Dương Trung Quốc chia sẻ: “Có lẽ thế hệ chúng tôi không lấy làm lạ với cách viết chữ ngược. Có một thời kỳ, các bạn trẻ và tôi cũng rất hay viết chữ ngược, thậm chí viết chữ đứng. Đó cũng là một trong những bằng cớ để chúng tôi ghi nhận rằng những gì mà chị Bạch Liên nói là một sự thật - một sự thật giấu kín trong lòng mình. Giờ đây, nó được bộc lộ cho tất cả chúng ta chia sẻ, cũng là thụ hưởng một tác phẩm rất muộn của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn”.

Bản nhạc "Thuở trâm cài" được chép tay.

Nhạc sĩ Đoàn Chuẩn khi sáng tác

ca khúc này đã lấy bút danh là Việt Tử.

Hồi tưởng lại những cảm xúc và kỷ niệm với nhạc sĩ Đoàn Chuẩn, bà Bạch Liên cho biết: “Tôi vốn say mê tiếng đàn guitar Hawaii từ thời học phổ thông nên xin phép gia đình đi học đàn mà không thành. Nhưng không vì thế mà tôi bỏ cuộc. Mãi đến năm 21 tuổi, tôi tự gom góp tiền đi dạy thêm, tìm cách để được đi học đàn. Tôi đạp xe từ Văn Điển lên số 9 Cao Bá Quát để học với thầy Đoàn Chuẩn. Khi ấy, tôi lấy tên là Mai Lan để tránh sự để ý từ gia đình và mọi người”.

Bà Bạch Liên cũng kể lại, số học sinh nữ ngày đó không nhiều, lại do khó khăn nên nhiều người bỏ cuộc. Chỉ bà kiên trì bám trụ nên được thầy Đoàn Chuẩn rất quý, chỉ dạy tận tình. Nhiều khi lịch dạy chỉ nửa giờ, nhưng ông dạy luôn cả một giờ. Những khi không có ai sau giờ học, thầy và trò lại nói chuyện, chia sẻ thân tình. Vì quý nên những chương trình hay các dịp lễ lớn, thầy Chuẩn đều chọn cô học trò đi biểu diễn. Trong một buổi học, nhạc sĩ Đoàn Chuẩn nói với học trò: "Trò này, thầy có bài hay lắm, thầy dạy riêng trò, tặng riêng trò thôi", bà Liên kể.

"Đó là bản nhạc mang tên Thuở trâm cài. Hai thầy trò miệt mài tập và tôi thấy hay nên đã chép vào quyển sổ, chép ngược để người khác không đọc được. Tôi hay kể chuyện về thầy với mọi người, họ bảo ‘Lại mê ông Chuẩn rồi chứ gì?’. Nhưng thực tế không phải. Tình cảm rất đáng quý và vẫn có khoảng cách. Quý nên tặng, chứ nếu nghĩ vì yêu mà tặng, sẽ làm mất cái đi hay cái đẹp của bài hát”.

Thuở trâm cài

Đoàn Chuẩn (Việt Tử) - Ca sĩ Quỳnh Hoa

Trong mắt người nữ sinh năm xưa, Đoàn Chuẩn chỉ là con người lãng mạn, yêu cái đẹp một cách thuần khiết, không mang tính nhục dục, không sa đà theo kiểu đa tình, phong lưu. Chính vì thế, theo bà Liên, các câu chuyện về tình yêu của Đoàn Chuẩn với nhiều bóng hồng đã đăng trên báo là không chính xác. Điều này được nghệ sĩ guitar Hawaii Đoàn Đính - con trai của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn xác nhận. "Những chuyện tình đó là do giới văn nghệ sĩ và báo chí vì quá yêu mến các tình khúc của cha tôi mà thêu dệt nên", ông Đoàn Đính nói.

Theo nghệ sĩ Đoàn Đính cho biết thêm, Thuở trâm cài là tác phẩm duy nhất của cha anh được viết theo điệu Bolero, trên giai điệu của cây đàn guitar Hawaii - một đặc trưng trong những sáng tác Đoàn Chuẩn. Trong buổi giao lưu kỷ niệm sinh nhật lần thứ 90 của cố nhạc sĩ, ca sĩ Quỳnh Hoa là người trình bày ca khúc. Cô cũng là ca sĩ thu âm Thuở trâm cài đầu tiên (xem video). Sắp tới, bài hát sẽ được ra mắt và giới thiệu rộng rãi hơn với công chúng trong đêm nhạc Gửi người em gái miền Nam qua tiếng hát của Quang Dũng, vào tối 21/6 tại Nhà hát Lớn Hà Nội.

Nghệ sĩ Phúc Dĩ biểu diễn ngẫu hứng

trên nền nhạc Đoàn Chuẩn.

Trong đêm nhạc Chiều nhớ, sự ngẫu hứng kết hợp giữa kịch câm trên nền nhạc của ba ca khúc Gửi gió cho mây ngàn bay, Gửi người em gái miền Nam, Thu quyến rũ do nghệ sĩ Phúc Dĩ thể hiện cũng mang đến nhiều cảm xúc thú vị. Ông thu hút với những động tác mềm dẻo, uyển chuyển, cảm xúc trên gương mặt cùng sự hài hước khi linh động sử dụng vật thể bất kỳ nào nhìn thấy trong khán phòng làm đạo cụ (xem video).