Biển một bên và em một bên

Biển một bên và em một bên

Một bài thơ và một bài hát rất hay về tình yêu người lính biển. Những ngày này, khi Biển Đông đang sục sôi, lắng nghe Chút thơ tình người lính biển (thơ Trần Đăng Khoa, nhạc nhiều người phổ, nhưng phổ biến nhất là của Nhạc sĩ Hoàng Hiệp), lòng trào lên xúc động và cả tự hào. Bạn có thể nghe lại bài này trên mạng. Nhưng có lẽ không nhiều người hiểu rõ câu chuyện về bài thơ và bài ca xúc động này…

Nguyên gốc là bài thơ được “thần đồng” Trần Đăng Khoa viết năm 1981 khi anh đang là người lính trên quần đảo Trường Sa thân yêu của Tổ quốc.

Thơ tình người lính biển

Anh ra khơi

Mây treo ngang trời những cánh buồm trắng

Phút chia tay anh dạo trên bến cảng,

Biển một bên và em một bên

Biển ồn ào, em lại dịu êm,

Em vừa nói câu chi rồi mỉm cười lặng lẽ

Anh như con tàu lắng sóng từ hai phía

Biển một bên và em một bên

Ngày mai, ngày mai khi thành phố lên đèn

Tầu anh buông neo dưới chùm sao xa lắc

Tăm thẳm nước trời nhưng anh không cô độc

Biển một bên và em một bên

Đất nước gian lao chưa bao giờ bình yên,

Bão thổi chưa ngưng trong những vành tang trắng

Anh đứng gác. Trời khuya. Đảo vắng

Biển một bên và em một bên

Vòm trời kia có thể sẽ không em

Không biển nữa. Chỉ mình anh với cỏ

Cho dù thế thì anh vẫn nhớ

Biển một bên và em một bên.

Chút thơ tình của người lính biển - Hoàng Hiệp

Trung Hậu và Vũ Bảo

Nhà thơ Trần Đăng Khoa từng nói rằng “Không có hình ảnh nào lãng mạn như hình ảnh người lính hải quân trước sóng gió nhưng cũng không có hình ảnh nào dữ dội như sự hi sinh của người lính trên biển”. Năm 1981, nhà thơ mặc áo lính Trần Đăng Khoa vừa chính thức thuộc biên chế của Bộ Tư lệnh Hải quân, sống đời lính đảo. Anh đã viết nhiều bài thơ về biển và lính hải quân, được nhiều người nhớ và thuộc, đặc biệt là bài Đợi mưa trên đảo Sinh Tồn, Lính đảo hát tình ca trên đảo khá nổi tiếng. Tuy vậy, khi gặp anh, các chiến sĩ bảo :“Anh viết thật quá. Nhưng dữ dội, vất vả và khắc nghiệt quá. Anh phải vôi ve cho chúng em một tí, để cuộc sống chúng em nó tươi tắn hơn”. Nhạc sĩ Thế Dương lúc ấy đi thực tế cùng nhà thơ cũng bảo : “Có lẽ chúng mình phải làm một bản tình ca cho lính”. Thế là Trần Đăng Khoa viết ngay Thơ tình người lính biển.

Trong bài thơ có một hình ảnh rất cảm động, có thể không nhiều bạn để ý: Vòm trời kia có thể sẽ không em/ Không biển nữa. Chỉ mình anh với cỏ. Trần Đăng Khoa bảo “chỉ mình anh với cỏ” là lãng mạn hóa sự hy sinh của người lính biển. Nhưng với người lính biển, có mộ và có cỏ khi nằm xuống là một diễm phúc , một may mắn. Nhà thơ Trần Đăng Khoa cũng cho biết hình ảnh hải âu trong bài thơ cũng là một tưởng tượng lãng mạn. Hải âu là bạn của thuyền chài chứ không phải của lính biển. Lính biển nhìn thấy hải âu là thấy đất liền rồi. Hải âu chỉ bay cách đất liền 50-100km. Khi hy sinh, thấy bóng hải âu trước khi nước khép mắt là mừng lắm, vì hy vọng xương cốt mình được sóng đẩy vào đất liền. Còn khoài khơi xa chỉ có ó biển chứ không có hải âu. Anh viết: “Không có cái chết nào dữ dội như cái chết của người lính biển. Cho dù chỉ còn một khúc xương thì khúc xương ấy vẫn phải ngày đêm vật lộn với sóng gió”. Trong khoảnh khắc khốc liệt nhất, khi hy sinh, không còn được thấy em, không còn được thấy biển mình, Thì anh vẫn nhớ/ Biển một bên và em một bên.

Biển một bên và em một bên

Có những câu thơ mà những người không ở biển sẽ không hiểu thấu được. Ngay cả nhà thơ Xuân Diệu thời điểm đó cũng đã chê Trần Đăng Khoa ở câu thơ Vòm trời kia có thể sẽ không em. Ông bảo sao lại “Vòm trời kia có thể sẽ không em?. Thế hóa ra người yêu cậu là máy bay hay là chim à?”. Ở ngoài biển, ngoài nước ra, chỉ có bầu trời. Vòm trời là cả một thế giới. Đó là sự sống, là cuộc đời. Là tất cả.

Những năm 1983-1984, sau khi được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc, bài hát trở thành một “hit” thời đó. Ca từ đã được nhạc sĩ sửa đôi chút, hình ảnh “vòm trời xanh” thay bằng “Cho dẫu nơi kia thôi không còn biển nữa” và hình ảnh “vành tang trắng” được thay bằng “Cơn bão chưa ngưng trong tâm hồn biết bao người”. Nhưng dù nhạc sĩ Hoàng Hiệp có thay đổi một số ý thơ ban đầu thì hình ảnh người lính biển vẫn giữ trọn vẹn được giá trị và đây vẫn luôn là một trong những bài hát ca ngợi người chiến sĩ hải quân có sức sống bền bỉ nhất. Ngay từ khi ra đời, bài hát này được yêu mến ở khắp mọi nơi, từ đảo xa cho đến đất liền. Nhiều người vẫn nhớ đến Việt Hoàn với chất giọng dào dạt, Quang Lý lại cực kỳ đằm thắm khi thể hiện ca khúc này. Có rất nhiều thế hệ ca sĩ đã hát tiếp bài hát này, mới nhất là ca sĩ trẻ Vũ Thắng Lợi.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa nói rằng dù bài này mang danh nghĩa là thơ tình nhưng nó không chỉ có tình yêu mà ý nghĩa của nó còn lớn hơn thế, đó là tình yêu với Tổ quốc. Đến tận bây giờ Trần Đăng Khoa vẫn chưa được gặp nhạc sĩ Hoàng Hiệp, giữa hai người chỉ trò chuyện qua điện thoại. Thời điểm năm 1984, nhạc sĩ Hoàng Hiệp gọi cho Trần Đăng Khoa, cảm ơn anh về bài thơ đã gợi cho ông cảm xúc để viết thành một bài hát có sức sống mãnh liệt.

Bài thơ được viết trong vòng 15 phút và cùng với giai điệu của nhạc sĩ Hoàng Hiệp, nó đã trở thành bất tử. Và những ngày này, khi biển Đông đang dậy sóng, nó càng có ý nghĩa hơn.

 Việt Cường 

(TT&VH)

Theo http://www.ladycarcar.vn/