Hoa đồng nội ... Ngát hồn quê
"Hoa Đồng Nội ngát hồn
quêSe se vạt cỏ, xòe xòe bụi tre
Lêu bêu chân đất bờ đê
Cay cay khói bếp .... lối về rưng rưng ..."
Cầm cuốn sách "Hoa Đồng Nội" của nhà văn Vũ Tùng Văn trên tay, cái cảm giác đầu tiên đến với tôi là hình như có một cái gì thân thương nhè nhẹ, bình dị mà gần gũi, một cái gì dạt dào kỷ niệm đầy ắp, bập bềnh sóng nước nao lòng, và bỗng bất ngờ gặp lại chính mình .... 3 chữ "Hoa Đồng Nội" như những tia nắng ấm áp le lói từ một trái tim Quê Hương nồng nàn, nhân hậu, như một hình tượng dân dã chất phát quê mùa ... từ một nơi chốn xa xăm, đã chắt chiu nuôi dưỡng tâm hồn ta lớn lên theo năm tháng, dù đất trời mênh mông biển rộng, xa cách nghìn trùng, trăm con phố lạ u-mê, nhưng tình quê hương vẫn tròn trịa như giọt nắng đầy đặn bên ngoài khung cửa kính, ngăn cách nơi tôi đang gõ máy điện toán để làm cho xong mấy đơn thuốc một bệnh nhân đưa vào. Công việc đã xong, tôi ngắm hình trang bìa sách: đó là hình ảnh của một thiếu nữ đoan trang hiền hậu, có vẻ đẹp hiền dịu tây phương, nhưng khuôn mặt đó như bắt gặp nỗi bàng hoàng ray rứt đợi chờ từ một khung trời miên viễn xa xăm nào đó:
"Vầng trán em vương trời quê hương
Mắt em dìu dịu buồn tây phương
Tôi thấy xứ Đoài mây trắng lắm Em có bao giờ em nhớ thương?"
(Quang Dũng).
Chiếc áo dài của người thiếu nữ màu vàng xanh nỗi nhớ, thêu thùa những cánh hoa đồng cỏ nội, như muốn đùa cợt trí tưởng của tôi, và tôi không còn đủ kiên nhẫn để đợi chờ cho đến hết giờ làm việc. Tôi lần giở từng trang sách ra và ngấu nghiến đọc một một mạch câu truyện đầu tiên:
HOA ĐỒNG NỘI: Câu truyện đã bắt đầu từ một ngôi làng quê nho nhỏ với những lũy tre xanh tỏa bóng trên những cánh đồng bạt ngàn xa thẳm, với một cuộc sống nông dân, chất phát thanh bình. Tác giả đã dẫn dắt chúng ta vào một khung trời quê đau đáu, quê hương là những gì gợi cảm nhất làm cho ta bỗng rưng rưng gợi nhớ, những lũy tre xanh như xoáy mạnh vào cảm xúc, những cây cầu tre lắt lẻo đem lại những kỷ niệm dạt dào, gợi nhớ. Tác giả đã vẽ lại cho chúng ta một bức tranh quê ...một bức tranh rất thật và sống động, lối viết tả cảnh, tả tình súc tích và chân thật làm ta hình tượng những gì đã xãy ra trong ngôi làng thân thương đó...."Những bầy cò trắng đang bay lượn chăm chỉ đuổi mồi trên làn sóng bạc, chúng ganh đua tranh cướp miếng mồi . Chốc chốc trâu lại ngụp đầu trong sóng nước để rồi ngẩng lên cao rũ những hạt nước đọng trên đầu, trên tai ... (trang 14) ....."Những tia nước trên mình trâu lã chã thành vòi chẩy xuống làm loãng lớp cỏ nằm trên đất như ngập lụt và chìm trong vũng nước. Con trâu thè chiếc lưỡi dài đỏ liếm mạnh những con đỉa đen mọng đang bám bên mình và dưới bụng ..." (trang 16), tác giả đã vẽ khung cảnh làng quê bàng bạc giống như một buổi "Trưa Hè" mà thi-sĩ Bàng Bá Lân đã diễn tả:
"Dưới gốc đa già trong vũng bóng
Nằm mát đàn trâu ngẫm nghĩ nhai
Ve ve rung cánh ruồi say nắng
Gà gáy trong thôn những tiếng dài ....."
Và trong cái ngôi làng đó, có Chú Hãng và thím Hãng là những người dân quê sống mộc mạc bình dị chân thành quê kiểng, với cày cuốc, trâu đồng, thóc ruộng, nhưng rồi cuộc sống không an bình như trong trí tưởng và mong ước .... "Bất chợt thím dừng lại khi nghe tiếng súng nổ từ xa vọng về. Thím rảo bước nhanh về phía chú. Thím đặt gánh cau đã vơi cùng chồng hướng về tiếng súng nổ từ xa... Chú Hãng bất giác thở dài: "Giặc đã đến nơi! Mùa màng chẳng biết ra sao" (Trang 17). Rồi chiến tranh đã đến, cuộc sống bình thản trong làng đã bị quấy nhiễu mỗi khi nghe tiếng súng trở về . Một thảm trạng chua xót, thân phận người dân quê hiền lành chất phát đã biến thành những con mồi cho bọn vô tâm bạo tàn xâu xé ... Lính lê-dương đã đến ..."họ hiện nguyên hình như những con quỉ ham muốn vô bờ" (trang 21), và thím Hãng đã là nạn nhân của bọn tham tàn ... "Hắn dơ bàn tay túm cánh tay thím Hãng. Hắn lôi thím đi. Một hình bóng cao vời vợi đang xốc kéo con mồi chống cự tuyệt vọng khuất vào phía trong căn nhà ..." (trang 20). Và cái gì xãy đến đã dến... Câu chuyện trong làng quê đến đây đã kết thúc. Và tác giả đã dẫn dắt chúng ta vào một kinh-thành hoa-lệ, thủ đô ánh sáng Paris,và ở đó có một người con gái tuyệt đẹp mang hai dòng máu ... "Thân hình kiều diễm ấy, nụ cười mời mọc hòa trộn với tiếng nhạc và những âm thanh đều đặn nhịp nhàng, khung cảnh bàng bạc, đã ru tôi vào ngày hội huyền hoặc giữa làn môi, khóe mắt.." (Trang 27). Cái "Tôi" xuất hiện ở giữa thành phố Paris là ai? là tác-giả, hoặc là một chàng trai làng nào đó đã sinh và lớn lên ở một miền quê hẻo lánh nào đó, và dù ở đâu chăng nữa cũng mang tâm trạng của kẻ tha-phương lạc loài .."Tôi hướng về phía sông Seine tìm luồng gió mát. Nhìn những sóng nước chảy cuồn cuộn nhưng sao trời vẫn không có gió . Ước gì mình được thả xuống giòng nước kia nhỉ . Nhưng chao ôi nhìn những bờ tường đá cẩn ghép bên bờ sông thấy mà ngán" (trang 24).
Từ câu truyện Hoa Đồng Nội mở đầu tác phẩm này, bạn sẽ nhặt được những cái gì bình dị nhất, thanh thản nhất cho cõi lòng ấm lại . Tác giả hẳn có một thôi thúc nội tâm, một xúc cảm đè nén của một người không phải mang tâm trạng "tha phương cầu thực" nhưng là tâm trạng của một kẻ bó buộc phải bỏ xứ ra đi ...Tác giả Vũ Tùng Văn muốn được viết, được bày tỏ, giải bày những nỗi niềm u-uất nhất của một con người ly xứ, xa quê, để mà thèm nhớ ray rứt. Lời văn súc tích chen lẫn những ngôn ngữ quê mùa, những mẫu đối thoại bộc trực, dân dã đã làm cho câu truyện trở nên sống thực và linh động .Những khung cảnh, bối cảnh của Anh chỉ là một bầu trời quê hương, với ruộng đồng, trâu cày, với dòng sông, những cây cầu tre lắt lẻo .... Ở đó ta cảm thấy có chút gì hơi ấm phả ra từ những mái gia-đình thân yêu, chân thành, dành cho nhau những tình cảm nhân hậu, từ ái ... để rồi phải chia lìa trong những hoàn cảnh oái oăm nhất của thời cuộc. Nhưng dù sự ngăn cách chia xa thế nào đi chăng nữa, trong cái xôn xao gợi nhớ đó ai mà chẳng bắt gặp nỗi bàng hoàng, xót xa ... dù ở Paris, London, NewYork, hay bất cứ một kinh thành hoa lệ nào với những cao ốc ngút ngợp trăm tầng, hình như chỉ còn lại một nỗi niềm mênh mang ray rứt nhất: nỗi nhớ quê hương khắc khoải muôn trùng:
"Quê hương là một cánh diều
Là con đê nhỏ - Là rêu mái đình
Lũy tre, dậu trúc xinh xinh....
Không lời nào tỏ hết tình được đâu.
Quê hương là một cây cầu
Là con đường cỏ chạy sâu vào lòng ....
(Phước Đồng)
Trong câu truyện "Hoa Đồng Nội" có ba đoạn tách rời nhau, và chính vì cái hụt hẫng trong lối kể chuyện của tác giả đã gợi cho tôi phải tò mò, đọc đi đọc lại mấy lần để muốn tìm hiểu nhân vật, bối cảnh, hoàn cảnh và không gian; tôi có lần đã hỏi anh Tùng nguyên nhân và hoàn cảnh nào đã đưa đẩy anh viết câu chuyện này. Và nhất là ...ai là cái "tôi" trong thành phố Paris? và người con gái đẹp huyền ảo với dáng dấp tây phương đó phải chăng là bức hình bìa của cuốn sách này. Anh Tùng chỉ cười xòa và trả lời: "tùy ý anh muốn hiểu sao cũng được, tôi là người viết, anh là độc giả và mỗi độc giả có những suy tưởng và cảm nghĩ khác nhau...." Đây là môt câu chuyện hư cấu, hư mà thật, thật mà hư, tôi rất thích thú vô cùng với lối kể chân thật, hụt hẫng, úp mở, không nhàm chán, nhưng lại gây ấn tượng sâu đậm nhất trong lòng người đọc.
"Lạy trời nổi trận cuồng phong
Tôi van xin gió thổi hồn quê qua ..."
Và chắc hẳn hồn quê đó sẽ mang it nhiều cái hương thơm của "Hoa Đồng Nội" mà đã một lần nhà thơ Nguyễn Bính đã tha thiết:
Hoa chanh nở ở vườn chanh
Thày u mình với chúng mình chân quê
Hôm qua em đi tỉnh về
Hương đồng cỏ nội bay đi ít nhiều ..."
Tôi nhủ thầm trong bụng tối nay chắc tôi sẽ không ngủ sớm được đâu vì "hương dồng cỏ nội" đó đã gợi lại cho tôi cái nỗi niềm mênh mang của "Trăm Nhớ Ngàn Thương " một nơi chốn nào đó ... đã đi qua tuổi thơ tôi ...
TRĂM NHỚ NGHÌN THƯƠNG: tác-giả đã dẫn dắt chúng ta về với khoảng trời thơ ấu ... làm tôi tưởng nhớ đến những ngày cuối năm trước Tết, với những cảm giác lâng lâng nhẹ nhàng của tuổi thơ ngây hồn nhiên trong những buổi chiều cuối năm khi những tia nắng vàng vọt nhảy múa trên những bẹ chuối, đọt cau sau vườn. Mùi hương trầm tỏa thơm ngào ngạt, những ánh nến bập bùng trên bàn thờ đêm tối giao-thừa. Tác giả cho ta thấy tình Mẹ Con thắm thiết, mộc mạc, chân thành và bình dị qua những mẫu đối-thoại nho nhỏ vào ngày đầu năm: "Nhớ nhé! sáng mồng một Tết con phải ngoan ngoãn, không được gọi mẹ ầm ĩ đâu đấy nhé. Nhất là không được vòi vĩnh gì cả và đừng làm mẹ giận nghe không, nếu bị la mắng là sui cả năm đấy !" (trang 52) .... "Mặt mẹ đỏ ơi là đỏ! Sao vậy mẹ?" .... "Ơ kìa cậu con cưng của mẹ! Không thấy mẹ ở trong bếp vừa ra đấy ư . Chõ xôi và nồi chè phải canh chừng chứ! Không thì bị trào ra ngoài hết !" (trang 53).....
"Đói lòng nhớ lá sầu đâu
Nhớ bông điên điển nhớ bầu mắm nêm
Ruốc thanh trộn lát cốc mềm
Vị Quê .. chưa nếm đã thèm người ơi!
Mẹ lam lũ suốt cuộc đời
Khổ đau lặn cả vào người chân Quê
Chén cơm gạo lứt muối mè
Ngắt bông so đũa đầu hè mà thương"
(thơ Dương Trọng Dật)
" Cả hai bên được lệnh thả đôi gà và lùi lại phía sau. Đôi gà quấn lại quần thảo nhau trên sân đất khi vưa thoát khỏi bàn tay cầm giữ . Chúng không suy tính hay dò dẫm đối phương ra sao. Tôi hồi hộp theo dõi những tác động nhanh như chớp, những cú cắn đớp và đá lẫn với tiếng vỗ cánh phành phành. Những lông tơ vương vất tới tấp tung bay lẫn với bụi và gió. Chú Trụ nhấp nhô theo nhịp điệu mỗi khi thấy những cú đánh và vỗ cánh của gà nhà ..." (trang 90)
Những cuộc vui chơi trong lễ hội là tinh thần của dân tộc, phát huy cái tính chất sống đẹp vui chơi, bảo tồn cái văn hóa phong tục từ cha ông tổ tiên để lại. Mỗi khi Tết về là con trẻ háo hức nôn nao. Những món ăn đầu năm như thịt kho, thịt hầm, dưa cải, củ kiệu, với bánh chưng bánh tét truyền thống, ánh lửa bập bùng đêm ba mươi, tối giao thừa với đèn nhang khấn vái, mâm ngũ quả chưng trong ba ngày tết. Tác giả "Hoa Đồng Nội" đã cho tôi tìm thấy lại cái ngu ngơ bâng khuâng chờ đợi trong những ngày trước Tết, phập phồng hớn hở đón Xuân, đã cho tôi hái lại dĩ vãng tuổi thơ của mình, nhặt lại "trăm nhớ nghìn thương" của tuổi hồn nhiên, như nhặt những giọt nắng ban mai xôn xao lung linh đọng trên các cỏ cây hoa lá của xóm cũ quê xưa, đình làng bến nước ....
Mẹ nhen cho tối giao thừa bớt suông
Tiếng reo củi ướt đỡ buồn
Bánh chưng mỏng quá ngồi thương bánh dầy
Đầu làng nghê đất ngây ngây
Tuổi thơ pháo chuột pháo dây tẹt đùng
Rạ rơm vây ấm một vùng
Bọc con vào giữa tận cùng hồn quê"...
(Trương Nam Hương)
BẾN NỨA: Trong cái thôn làng vốn dĩ nghề nông, không phải ai cũng nặng nợ với cái với nghiệp "cầy sâu cuốc bẫm"...Câu chuyện kể về Cậu Đoàn, hay Thầy Đoàn, một danh tước đã được gia-đình xuất tiền mua để được ăn trên ngồi chiếu với chức sắc trong làng. "Cậu Đoàn có một đời sống không giống người dân trong làng. Cậu không lam lũ như mọi người, chân lấm tay bùn mà tôi thường thấy .." ...."dáng điệu như một thư sinh bao giờ cũng từ tốn, rảnh rang không vội vàng " ...."Có lần tôi hỏi mẹ tại sao nhà ông bà ngoại và cậu Đoàn không nuôi trâu bò gì cả thì được mẹ tôi đáp gọn lỏn: Cậu mày không làm ruộng" .. Tôi nhăn mặt bắt bẻ mẹ: Không làm ruộng thì lấy thóc gạo đâu mà sống? Mẹ tôi cười hiền hòa xoa đầu tôi đáp: Cậu mày buôn bè " ..... (trang 103). Cái chữ "buôn bè" thật là lạ hoắc đối với chính tác-giả khi còn bé ... "Mai này lớn lên con sẽ hiểu", hoặc cười mỉm để bỏ lửng qua câu nói: "Cậu mày đi chém tre đẵn gỗ trên ngàn " ...như thể ném tuổi thơ của tác giả vào cái thăm thẳm tận cùng khó hiểu của ngôn ngữ, và hai chữ này "buôn bè" cũng thật là lạ lẫm đối với chính tôi là độc-giả đang theo dõi cốt chuyện này ... Thì ra Cậu Đoàn mang một dáng dấp thư sinh "trói gà không chặt", nhưng lại là một người quyết chí, có tinh thần mạo hiểm .."Vào rừng chém cây đẵn gỗ trên ngàn nơi rừng thiêng nước độc là công việc mà người dân quê làng tôi ít ai ham muốn . Cậu ưa thích những gì mà mọi người thường ít ai với tới hay dám làm" (trang 107). " Những mảnh nứa mỏng này là do công lao của những người như cậu Đoàn mang từ miền mạn ngược Cao Bằng Lạng Sơn về miền xuôi cho dân quê đan lát làm thúng làm mẹt, rổ rá hay nẹp dạ lợp nhà .." (trang 112). Cậu Đoàn lại dám xông pha làm một công việc rất ư là nguy hiểm đó là "đi săn hổ trên rừng". Lối kể chuyện của tác giả thật là tài tình, đầy đủ chi-tiết, hấp dẫn và ly-kỳ làm người đọc phải say mê theo dõi như một câu chuyện trinh-thám vậy, đọc đến đâu chỉ biết đến đó, còn kết cục thì hạ hồi phân giải ..."Từ đằng sau mô đất cao xa một con Hổ vằn xuất hiện. Dáng đi nghễu nghện, oai phong, hùng dũng, từ tốn, chiếc đuôi dài thê thảm đang quật sang bên này rồi vung sang bên kia theo nhịp điệu bước đi. Đôi mắt vàng hươm như viên ngọc quắc sáng đang hướng về phía chó sủa. Thỉnh thoảng hổ dừng bước ngước đầu lên cao, há miệng gầm gừ như cảnh cáo tiếng sủa của chó ...." (trang 125). Mà không những bốn năm con hổ đi thành đàn như vậy ... Làm sao đối phó với đàn hổ như vậy và săn bắn được ? Cốt chuyện rất ly-kỳ ... xin quí độc-giả hãy tìm đọc để cảm thấy những giây phút đứng tim và ngộp thở như đi roller-coaster vậy! Sau đó cậu Đoàn đã trở thành giàu có khi những người tứ phương ùn ùn kéo đến nhà cậu để mua xương hổ làm "cao hổ cốt" và móng hổ đeo trong người với lòng tin là luôn luôn may mắn đạt được những ước muốn tốt đẹp trong tương lai.
"Ai lướt đi ngoài sương gió
Không dừng chân đến em bẽ bàng
Em ngồi đan áo lòng buồn vương vấn
Em thương nhớ chàng ...
NỤ CƯỜI CHO TÔI TÌNH NGƯỜI: Như thường lệ mỗi cuối năm, trong khi mọi người đang sửa soạn đón giao-thừa, tống cựu nghênh tân, thì tác-giả Dược Sĩ Vũ-Văn-Tùng thường ngồi trước máy vi tính để ghi lại một câu "Truyện Mùa Xuân". Câu chuyện này là câu truyện thật được viết vào đầu Xuân Canh Thìn 2000 .... Tại sao lại bắt đầu bằng một "nụ cười"..... "Tôi từ trong phòng thi bước ra và tôi đã gặp người con gái đó. Tôi ngạc nhiên hết sức từ suốt bốn năm học hành chung với nhau chúng tôi chẳng hề bao giờ nói chuyện với nhau một câu. Tôi cũng chẳng biết tên đệm nàng là gì nữa. Nhưng hôm đó có lẽ vì tôi đã qua những giờ oral thật thoải mái và biết chắc là thế nào cũng có tên trên bảng vào vài giờ đồng hồ sau đó nên đã niềm nở hỏi nàng: "Chị vào oral được không?". Nụ cười thật tươi hiện trên khuôn mặt rạng rỡ mà hôm đó tôi thấy nàng thật xinh đẹp, nụ cười để lộ hàm răng trắng đều đặn mà tôi vẫn nhớ mãi mãi chẳng bao giờ quên ....." (trang 215)
"Nụ cười, ôi một nụ cười
Xé bao nhiêu lụa ... mua cười bâng quơ
Nụ cười : chẻ tóc thành tơ
Gom mây dệt gấm .... may cờ vu quy
(VNL)
Câu truyện bắt đầu ở một tỉnh miền Bắc: Hưng Yên, nơi Ông nội DS Tuyết Yên làm Tổng Đốc. Hai chữ "Hưng-Yên" như xoáy dội vào trí tưởng của tôi, một độc giả đang theo dõi cốt truyện này ... Tôi không được sinh ra và lớn lên ở miền Bắc, nhưng Hưng Yên là nơi chôn nhau cắt rún của thân phụ tôi, ...và Hải Phòng nơi Mẹ tôi được sinh ra. Hồi nhỏ tôi vẫn thường được nghe cha tôi kể một số mẫu truyện nho nhỏ ở tỉnh này, nơi nổi tiếng với một loại trái cây "đặc sản" là thứ nhãn lồng với múi dầy, ngọt lịm và ngon vô cùng. Đó là nơi Cha tôi đã sinh ra, sống trong cảnh mồ côi cha mẹ từ nhỏ, được người anh ruột (bác tôi) nuôi dưỡng ăn học đến khi đỗ thành chung, tú tài ... Bao nhiêu biến loạn đổi thay của cuộc đời, rồi cha mẹ tôi di cư từ Bắc vào miền Trung và tôi được sinh ra ở Đà Nẵng, và Cha tôi đã lập ra Hội Hưng Yên Tương Tế ở đây, và mỗi khi nhắc đến Hưng Yên người thường rưng rưng ...
"Trên Dốc-Lã mơ màng cảnh cũ
Bên kia sông .... ừ .... chỗ xóm ta
Trên giàn thiên lý chim ca
Dưới cây khế ngọt mẹ già quay tơ
Gió rung cờ chuối phất phơ
Dáo cau chót vót lô nhô chọc trời ..."
(Làng Phượng Lâu, Tỉnh Hưng Yên - Thơ TP -1952)
Nhưng quê hương đó không phẳng lặng bình an như con sông nước chảy qua cầu, và đã một thời khói lửa binh đao ...
"Hỡi người xuôi, ngược, người ly biệt
Có nhớ Hồ Tây lắm sóng cồn
...Cố đô sầu bốc lên non
Ngày không chớp bể mưa nguồn lạ chưa
Nùng-sơn hoa cỏ xác xơ
Mây giăng đã mấy lá cờ vong nô!
(Thơ TP)
Và chúng ta hãy nghe Chị Tuyết Yên kể lại câu truyện .....
Ông Nội của DS Tuyết Yên là Tổng Đốc Tỉnh Hưng Yên, một mạch sống của miền Bắc nước Việt, bên bờ sông Hồng đỏ đất phù sa với những cánh đồng bạt ngàn lúa mạ, cò bay thẳng cánh ...Với một người Cha có quyền thế như vậy, nhưng Ông Lê-Tôn-Hy (thân phụ Chị Tuyết Yên) đã không dựa vào quyền lực địa vị của Cha để vinh thân phì gia kiếm cho mình một địa vị tốt trong xã hội mà Ông đã mang trong người dòng máu khí khái và hào phóng, dấn thân vào cuộc đời phiêu lưu mạo hiểm, sau khi đổ Tú Tài Tây, Ông đã đến làm việc tại Yên Báy, miền mạn ngược rừng thiêng nước độc .. "Ở cái thời xa xưa mỗi khi nhắc đến hai hàng chữ Lào Cay Yên Báy là người ta mường tượng đến chốn biên thùy hoang vắng, xa lắc xa lơ đầy quân khủng bố, man dại, giặc giả từ bên kia biên giới tràn sang để giết người cướp của, tham vọng mở rộng bờ cõi xuống miền nam phì nhiêu ..." (trang 219) . Và cũng ở cái địa danh đó, Người Anh Hùng Lê-Tôn-Hy đã quyết trí đến làm việc, đã lưu ngụ để chứng kiến bọn thực dân Pháp đã hành quyết đưa lên máy chém hàng chục vị anh hùng của dân tộc như Nguyễn-Thái-Học, Ký Con, Phó Đức Chính, Cô Giang, Cô Bắc... Phải chăng từ địa danh linh kiệt đó đã hun đúc cái chính khí và lòng yêu nước bao la vào người thanh niên trẻ tuổi hào hùng Lê-Tôn-Hy. Và cũng ở tỉnh Yên-Báy đó ...."Tôi (Tuyết Yên) được mợ kể cho nghe ..... vì cậu tôi làm việc ở Yên Báy nên sau khi được cưới hỏi mợ tôi đã theo chồng đến tận miền mạn ngược thay vì sống trong cuộc đời nhung lụa của một gia đình quyền thế ở miền đồng bằng phì nhiêu và có lẽ cũng tại thành phố Yên Báy này tôi đã được hình thành trong bụng mợ tôi giữa nơi rừng thiêng nước độc ..." (trang 219). Rồi những khó khăn dồn dập trong gia-đình, thân mẫu Chi TY phải trở về lại Hưng Yên sống, và Chị đã được sinh ra tại đây .. Hưng Yên và Yên Báy, từ chữ Yên đó Chị đã được vinh hạnh mang cái tên ghép liền hai tỉnh. Cha của Chị đã được gửi theo học lớp sĩ quan do Pháp đào tạo tại Sơn Tây. Đầu tháng 3 năm 1945, người Nhật đã làm một cuộc đảo chính để nắm lấy quyền cai trị Việt Nam. Sĩ quan Lê-Tôn-Hy phải lẩn trốn những cuộc lùng bắt của người Nhật vì ông là sĩ quan do Pháp đào tạo .Sau đó Ông bất thần xuất hiện và làm việc cho một hãng thương thuyền Nhật, nhờ đó mà Ông biết nhiều trang bị về vũ khí và những kho tồn trữ khí giới của quân đội Nhật. Ông như một con cờ trong cơn lốc của thời đại. Rồi vào giữa năm 1945, Đức, Nhật và Ý thảm bại trên chiến trường thế giới, người Nhật kéo cờ trắng đầu hàng. Rồi Việt Minh đảo chánh lên nắm chính quyền, tước khí giới từ tay quân đội Nhật. Sau khi chỉ chỗ chôn dấu vũ khí của quân Nhật, Ông Lê-Tôn-Hy lánh mặt về quê ngoại để tránh bị trả thù ...
"Dịp thăm nhà lần cuối là ngày 9 tháng 6 nhân dịp giỗ ông ngoại, cậu đã về chơi. Lần này không như mọi khi có người hộ vệ đi theo và cậu đeo súng lục bên bạng xườn. Buổi họp mặt gia đình bên ngoại đầy đủ, em của mợ tôi là bác sĩ Nguyễn Đức Quảng dã hỏi Anh: - Anh làm gì mà đeo súng kè kè vậy? - Cậu tôi sờ vào khẩu súng lục đang đeo miệng mỉm cười và nói: - Em biết không! Đây là súng để phát hiệu lệnh đấy! Mỗi khi mở cuộc tấn công giặc Tây anh đều dùng súng này để làm hiệu lệnh! Hễ nghe tiếng súng nổ là anh em xung phong, tấn công!- Nét mặt của cậu bất chợt như đanh lại để nói tiếp: Mà biết đâu chẳng có lúc anh sẽ phải cần dùng đến nó! Nếu gặp đường cùng thà rằng tự sát còn hơn là để thân thể này lọt vào tay địch " (trang 236 và 237). Lời nói của Ông như một định mệnh an-bài, một lời trân trối cuối cùng của một chiến sĩ ra đi không hẹn ngày về....."cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi" ..... Ngày đó không hẹn mà đến ... ngày 17 tháng 7 năm 1947, tiểu đoàn 56 của người chiến sĩ Lê-Tôn-Hy đã phục kích và giáng những trận đòn ác liệt xuống bọn giặc Tây , khí thế của quân sĩ ông đã bừng bừng như vũ bão, nhưng trời đã không chiều lòng người. Trong một trận phục kích lần thứ hai, gặp quân đội Pháp, kẻ thù xâm lược hung hãn, trang bị vũ khí tối tân hơn, tiếp liệu đầy đủ, ở vị thế thượng phong hơn ... Ông ra lệnh khai hỏa nhưng không hiểu vì sao súng máy lại hỏng, ra lệnh xử dụng mìn đã gài lúc trước để bẫy quân Pháp nhưng không hiểu sao mìn lại không nổ . Những binh sĩ của ông là những miếng mồi ngon cho những viên đạn đồng của bọn xâm lăng. Cuối cùng chỉ còn lại 11 người cố thủ nhất quyết ở lại nằm trong vòng vây của địch , tất cả cố gắng chống trả và che chở cho người khác đào tẩu ..... Đây là câu chuyện về cái chết oai hùng của Chiến Sĩ Lê-Tôn-Hy, tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 56 : "Nhưng những viên đạn ác liệt của kẻ mạnh cứ lần triệt hạ từng người cho đến khi chỉ còn lại hai người: một Đại đội trưởng có tên là Thân và cậu tôi. Nhưng cả hai vẫn cương quyết chống trả. Quân Pháp thu gọn vòng vây mỗi lúc một gần hơn và biết chắc đã đang chế ngự và làm chủ chiến trường họ kêu đầu hàng. Cả hai không chịu. Người Đại đội trưởng không đủ can đảm kết liễu cuộc đời của mình nên đã nhờ đến tay cậu .... Còn lại một mình cậu, cậu đã tự vẫn. Ý nguyện của cậu đã có sẵn trong đầu và lúc này đã đến ...." (trang 239)
Chốn gian nguy đâu giảm chí hùng anh
Nhìn non sông nhà cửa bị tan tành
Và Đồng loại, ôi , vô cùng điêu đứng
Xã tắc Việt đã bao công xây dựng
Với máu xương tiên tổ giữ giang san
Căm hờn thay! Đồ khuyễn mã tham tàn
Nỡ muối mặt dơ chân lên đạp bẩn ...
Đã trai Việt giữ binh thư đồ trận
Phút sa cơ chẳng quyết bán sơn hà
Đấng mày râu tổ quốc vẫn phụng thờ
Giữ tiết tháo, ta thề không sợ chết ...."
(Thơ Thanh Phượng)
Đúng ... Vị Anh Hùng Lê-Tôn-Hy đã "vị quốc vong thân". Ông đã dùng súng tự vẫn để khỏi rơi vào bàn tay tra khảo bạo tàn của bọn giặc Tây ... "Một trận trải gan trời đất thấy , So xưa nào thẹn tiếng anh hùng " (N.Đ.C.) ...Ông mất vừa đúng 34 tuổi đời . Người dân thời đó đã nghe thấy bài hát ca tụng tiểu đoàn 56 :
"Anh Lê Tôn Hy ! Anh hùng muôn thuở
Anh thác đi trong mùa thu tháng tám
Trên con đường Cống Luận Văn Giang
Nhưng Anh ơi tên Anh còn vang mãi
Anh thác đi mang mối hờn căm
Nhưng chúng tôi là tiểu đoàn 56
Quyết tâm thề lấy máu rửa hồn anh" (trang 239)
Người anh hùng Lê Tôn Hy đã mất, nhưng tinh thần tiết tháo, lòng dũng cảm và chí khí hạo nhiên của Ông vẫn tồn tại mãi trong tâm hồn và lòng ngưỡng mộ của mỗi người còn sống....
HAI CÁI DUYÊN NỢ
Ngoài cái nợ đối với Quốc Gia Dân Tộc như nhiều người, nhà văn Vũ Văn Tùng đã còn có thêm hai cái duyên nợ, cũng vì một "nụ cười" duyên dáng hôm nào trên sân trường xưa mà anh đã mắc phải món nợ thứ nhất .... cái "nợ tình" với người bạn đời trăm năm là Chị Vũ-Tuyết-Yên ...
"Con sông nợ với biển khơi
Ngọn gió nợ đám mây trời ngàn sau
Vôi, trầu nợ với buồng cau
Anh và em nợ nần nhau mối tình"
(Trần Thừa Thiện)
và mối tình chung thủy vô biên đó, qua bao nhiêu năm tháng thăng trầm của cuộc đời dâu bể đã hình thành những đứa con huyết nhục mà Anh Chị đã chăm sóc nuôi dưỡng để tất cả được công thành danh toại trên đường đời ngày hôm nay.
Tác giả Vũ Văn Tùng còn có một cái duyên nợ thứ hai , đó là cái "nợ văn chương" với bút nghiêng, chữ nghĩa .... và kết quả của cái duyên nợ này là đứa con tinh thần kháu khỉnh đã ra đời
HOA ĐỒNG NỘI:
Hoa Đồng cỏ Nội* gió thênh thang
Trăm Nhớ Nghìn Thương* nắng ngỡ ngàng
Bến Nứa* Quê Nhà* ngong ngóng đợi
Núi sông viễn xứ hắt hiu vàng
Ar-lene* vương vấn trời quê Mẹ
Ly khách u hoài bóng cố nhân
Khúc khích ... Nụ Cười Cho Tôi* nhớ
Tình Người* ... giao hưởng khúc tình tang
(Hải Đà)
* Tên của 6 câu truyện trong tuyển tập Hoa Đồng Nội
1- Hoa Đồng Nội
2- Trăm Nhớ Nghìn Thương
3- Bến Nứa
4- Arlene
5- Quê Nhà
6- Nụ Cười Cho Tôi Tình Người
Nhà văn Vũ Văn Tùng đã làm đẹp quê hương bằng ngòi viết của Anh . Anh là một người mang trong mình một dòng máu nóng đam mê văn hóa nghệ thuật vô cùng . Có thi sĩ đã vịn câu thơ mà đứng dậy ....thì văn sĩ Vũ Văn Tùng cũng đã vịn câu văn mà đứng dậy.... trong cõi đời hư ảo, thăng trầm, vô thường và phù phiếm nầy....Hoa Đồng Nội đã làm đẹp tâm hồn anh và gia đình anh, đã làm thư giãn tâm hồn của mỗi độc giả đã đọc những câu truyện của anh, từ đó mỗi một người chúng ta đã tìm thấy tiếng gọi của Hồn Quê Việt Nam, ngọt ngào và gợi cảm, da diết một cách lạ lùng dù lưu lạc phương người, đất khách, bất cứ ở tận chân trời góc bể nào. Tác giả đã nặng lòng với quê hương đất nước và gia đình để anh dùng ngòi viết tuyệt vời, điêu luyện, phong phú, để lột trần và diễn tả những xúc cảm chân tình tận đáy tim, những hình tượng sâu sắc tận đáy lòng. Anh đã chắt lọc từ bản thân anh, cuộc sống thật của Anh một hình ảnh Quê Hương, ở đó có con sông phù sa óng ánh, sóng lúa đồng quê bập bềnh, khói lam chiều tỏa mái nhà tranh, bờ đê tít tắp, đồng cò bay thẳng cánh, những ngày thanh bình cũng như những chuỗi ngày chinh chiến loạn ly, chia phôi của những thảm cảnh đau thương, những xót xa trầm thống, và đã có những vị anh hùng liệt sĩ với tinh thần yêu nước cao cả và ý chí chiến đấu kiên cường, đã liều mình hy-sinh để bảo vệ giải giang sơn gấm vóc của Tổ Quốc Việt Nam muôn đời yêu dấu ....Tinh thần hai chữ phau sương tuyết , Khí phách nghìn thu rỡ núi sông....Tất cả những hình ảnh đó đã bồi đắp tâm hồn anh, đã khởi sắc cho những ý tưởng của anh đi tìm tin yêu và sáng tạo, để nơi tha phương ly xứ có những đêm không nguyệt tận, những ngày tràn ánh dương, và vẫn có những tâm hồn nhân ái mãi đi tìm nguồn cội, một nơi chốn để trở về ... Tôi xin chân thành cám ơn Nhà Văn Vũ-Văn-Tùng với tác phẩm Hoa Đồng Nội đã cho tư tưởng người đọc chấp cánh lâng lâng bay bổng về với thiên nhiên của đồng xanh lúa mạ, một vùng đất quê hương ăm ắp tình người, một nơi chốn thân quen của đặc sản quê mùa, không cầu kỳ cao xa, của những mưa chiều nắng sớm, hắt hiu gió, chạnh lòng mây, của những dòng ca dao ngọt ngào sữa mẹ, ngậm ngùi tiếng ru trong tình sâu nghĩa nặng, để không còn cảm nhận thấy cái ranh giới giữa đau khổ và hạnh phúc, giữa vô cùng và hữu hạn, giữa tăm tối và ánh sáng, mà chỉ còn thấy mình đối diện với một cái gì không thể xóa bỏ được đó là hình ảnh Quê Hương ngan ngát hương thơm của muôn vàn cánh HOA ĐỒNG NỘI đang vươn mình nở rộ.
"Quê hương không là bạc biển
Quê hương chẳng phải tiền rừng
Quê hương ngậm ngùi miên viễn
Trong tim nỗi nhớ không ngừng " ....
Hải Đà 7/2001
Theo
http://www.vuonghaida.com/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét