Ý nghĩa của bài thơ Động hoa vàng

Ý nghĩa của bài thơ Động hoa vàng

Hiện tượng Phạm Thiên Thư xuất hiện vào đầu những năm 1970 gây xôn xao văn đàn miền Nam. Ở lĩnh vực âm nhạc, những bài thơ của Phạm Thiên Thư qua nét nhạc của Phạm Duy cũng rất được yêu thích, đó là ca khúc Ngày Xưa Hoàng Thị, Em Lễ Chùa Này, và Đưa Em Tìm Động Hoa Vàng được phổ từ bài thơ Động Hoa Vàng. 
Nguyên gốc bài thơ Động Hoa Vàng rất dài với 100 đoạn 400 câu thơ (bạn có thể xem ở cuối bài này), nhưng nhạc sĩ Phạm Duy chỉ trích lược một số câu để đưa vào nhạc. Khi đọc trọn vẹn vài thơ dài này, không phải ai cũng thấu hiểu hết ý nghĩa mà thi sĩ muốn nói trong thơ…

Rằng xưa có gã từ quan
Lên non tìm động hoa vàng ngủ say.
Bài thơ Ðộng Hoa Vàng của thi sĩ Phạm Thiên Thư xuất hiện khoảng đầu thập niên bảy mươi, ở thời điểm mà cuộc chiến Việt Nam đến hồi khốc liệt. Hầu hết những thanh niên trong lứa tuổi động viên đều phải gọi nhập ngũ. Mặt trận bùng nổ nhiều nơi từ miền cao nguyên, miền địa đầu giới tuyến. Mỗi ngày từng đoàn trực thăng chở những chiến sĩ bị thương từ chiến trường về bệnh viện. Những tờ báo với những cáo phó của những quân nhân tử trận ngày càng nhiều. Tâm trạng của thanh niên thì hoang mang, người dân thì lo sợ. Mọi người mong cho cuộc chiến chóng tàn; thì đúng lúc bài thơ Ðộng Hoa Vàng của Phạm Thiên Thư xuất hiện.
Bài thơ có tác dụng như viên thuốc an thần cho nguời dân, như một giấc mơ của người chiến sĩ. Từ sĩ quan tới lính mong được giã từ vũ khí và cả những người không phải cầm súng, những kẻ chán với danh lợi, tuy không phải trực diện với chiến trận, nhưng vì chiến tranh lâu dài; vì cuộc sống bất ổn, họ cũng mong có ngày hoà bình để được sống yên lành.
Bài thơ Ðộng Hoa Vàng là một trong những thi phẩm nổi tiếng nhất của Phạm Thiên Thư và được giải thưởng Văn học toàn quốc năm 1971. Bài thơ được giới văn nghệ sĩ ưa thích, nhưng thực sự được nhiều người biết đến từ khi Phạm Duy phổ nhạc, lấy tên “Ðưa Em Tìm Ðộng Hoa Vàng”. Nhạc phẩm có đổi lời đôi chút, nhưng ý thơ không đổi; và với tiếng hát vượt thời gian của Thái Thanh đã đưa bài thơ tới khắp vùng đất nước.
Vậy, Ðộng Hoa Vàng là chỗ nào? Có phải là Ðộng Hoàng Hoa thời Xuân Thu Chiến Quốc, nơi mà quân Trung Nguyên thường giao chiến với Hung Nô? Ngày nay Hoàng Hoa Ðộng hay Ðộng Hoa Vàng là một rừng hoang, toàn một thứ hoa vàng nằm heo hút giữa biên thùy Hoa Mông. Bây giờ cái tên Hoàng Hoa ít người nhắc tới, nhưng còn ghi trong sử sách.
Xót người lần lữa ải xa,
Xót người nương chốn Hoàng Hoa dặm dài.
(Chinh Phụ Ngâm - Ðặng Trần Côn, Ðoàn Thị Ðiểm)

Ðộng Hoa Vàng là giấc mơ của mọi người đã quá mệt mỏi từ cuộc chiến ác liệt, đầy hận thù từ mấy chục năm, đêm ngày bất ổn. Họ chỉ mong được sống an lạc như “gã từ quan” ở Ðộng Hoàng Hoa đất có một thời binh lửa. Bây giờ, nơi này không còn chiến tranh, không còn hận thù, chỉ có gió, trăng, hoa vàng…
… Rằng xưa có gã từ quan,
Lên non tìm động hoa vàng ngủ say…
Bài thơ Ðộng Hoa Vàng của Phạm Thiên Thư có một nội dung là một chuyện tình bình dân nơi thôn dã:
Xưa có anh chàng học trò nghèo, yêu một cô gái cùng thôn. Chàng theo đuổi bút nghiên đã lâu, nhưng thi mãi không đậu. Chàng muốn cưới nàng, nhưng không tiền bạc, không công danh sự nghiệp. Gia đình đem gả nàng cho một chàng trai con nhà giàu. Ðau khổ vì mất người yêu, chàng chỉ còn bạn với sách đèn, miệt mài với kinh sử. Mấy năm sau chàng đậu trạng nguyên; rồi được bổ làm quan. Sống trong hoạn trường được vài năm thì chán. Chán vòng danh lợi, chán tình đời bạc bẽo. Chàng cáo quan về sống ở quê nhà, vui với cỏ cây, với cụm hoa vàng, cúc trắng, cùng gió trăng mây nước…
Câu chuyện tình tầm thường đó được thi sĩ Phạm Thiên Thư viết thành bài thơ Ðộng Hoa Vàng. Với thiên tài làm thơ, bài thơ trở nên một tác phẩm tuyệt vời, một chuyện tình như trong huyền thoại. Một mối tình éo le của một gã hưu quan và một cô gái quê đa tình.
Ngày gã đi tìm động Hoa Vàng, trên đường đê dẫn đến bờ sông, cũng có em đi theo. Trời mưa lớn, nhưng em chẳng ngại đường trơn đưa chân gã tới tận bến cầu:
Ừ, thì mình ngại mưa mau.
Cũng đưa anh đến bến cầu nước xuôi.
Thuyền trôi xuôi dòng. Bến còn, nhưng nước xuôi ra biển mà không bao giờ trở về bến cũ. Gã biết lần đi này là vĩnh biệt. Rồi đây kẻ đầu sông, người cuối giòng, có mây sầu ngăn cách, sẽ chẳng bao giờ được gặp lại:
Sông này đây chảy một dòng thôi
Mây sầu sông thẳm, tóc người cuối sông.
Những ngày ở Ðộng Hoàng Hoa là những ngày nhung nhớ, những hình ảnh cũ chợt đến với gã:
Ngày xưa em chửa theo chồng,
Mùa Xuân em mặc áo hồng đào rơi
Mùa Thu áo biếc da trời,
Sang Ðông em lại đổi dời áo hoa.
Sống trong gia đình lễ giáo xưa, tuy yêu em, nhưng không dám bộc lộ tình cảm. Có một lần, trên cánh đồng cà tím, gã ngắt một chùm mù sa mọc hoang ở bờ ruộng. Gã muốn đưa cho em, nhưng còn ngập ngừng, e dè. Ði thêm một quãng đường dài gã mới kín đáo trao vội chùm hoa cho em.
Ðường về hái nụ mù sa
Ðưa theo dài một ruộng cà tím thôi.
Từ ngày yêu em, gã chỉ có chùm hoa dại đó làm kỷ niệm. Ðến khi em đi lấy chồng, gã mới biết là em không yêu gã. Tình em với gã là tình bạn, nhưng tình gã với em là tình yêu. Gã vẫn mang nặng tình yêu đó trong lòng.
Thôi thì em chẳng yêu tôi.
Leo lên cành bưởi, nhớ người rưng rưng,
Tựa hồ cái đau ngấm ngầm, cái thương tiếc ngẩn ngơ của cậu trai làng trong câu ca dao cổ tích:
Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc,
Em có chồng anh tiếc lắm thay…
(Ca dao)
Cái tình kín đáo của cậu trai quê này khác với những chuyện tình bây giờ.
Cậu Hoàng của Vũ Hoàng Chương đã khóc điên cuồng nơi quán rượu khi được tin cô Tố lấy chồng:
Men khói đêm nay sầu vũng mộ
Bia đề tháng sáu, ghi mười hai
Tình ta tha thiết, cuồng ta khóc
Tố của Hoàng, nay Tố của ai?
… Kiều thu hề Tố em ơi!
Ta đang lửa đốt tơi bời mái Tây 

(Vũ Hoàng Chương)
Còn gã, vẫn cái bản tính bẽn lẽn, cái phong thái của một cậu trai mới lớn. Có dịp đi chơi với em mà không dám tỏ tình. Ðêm về gã định làm một bài thơ thật dài để tâm sự, nhưng viết được một nữa thì bỏ dở:
Ðêm về thắp nến làm thơ
Tiếng chân còn vọng nửa tờ thư thôi
Sau ngày đám cưới, em chỉ mặc áo hồng, cái màu hồng đào rơi mà gã ưa thích, càng gợi niềm thương nhớ:
Từ hôm em bỏ theo chồng
Áo trắng em cất, áo hồng em mang
Và, những hình ảnh khó quên của em:
Em về hong tóc mùa Xuân.
Trăng trầm hương tỏa dưới một vành,
Em nằm ngó cội thu xanh,
Môi ươm đào, lý một cành đôi mươi
Về em vàng phố mây trời
Tay đơm nụ hạ, hoa rời gót Xuân.
Nhớ xưa, trong một đêm rằm, gã và em có cùng một nguyện ước. Gã thầm trách:
Em ơi! rũ tóc mây về
Nhìn trăng nỡ để lời thề gió bay.
Bây giờ, em và người chồng như cặp uyên ương hạnh phúc, trong khi gã cô đơn, lạnh lùng:
Ðôi uyên ương trắng bay rồi
Tiếng nghe tha thiết bên trời chớm đông.
Gã tự nhủ, đời này không lấy được em thì gã sẽ đợi đến kiếp sau. Gã sẽ là Trương Quân Thụy, em sẽ là Thôi Oanh Oanh trong điển tích xưa. Chàng Trương và nàng Thôi đã gặp nhau lần đầu ở chùa Phổ Cưu, chốn đồi Tây. Mối tình tuyệt vời này là nguồn cảm hứng của bao thi nhân:
Ðợi nhau tàn cuộc hoa này,
Ðành như cánh bướm đồi Tây hững hờ.
Dù phải đợi chờ nhau trong nhiều đời, nhiều kiếp gã vẫn chờ. Gã và em sẽ không rời nhau như giấy với mực:
Ðợi nhau từ mấy thuở,
Tìm nhau cõi vô thường
Anh hóa thân làm mực
Cho vừa giấy yêu đương
(Pháp Thân)
Buồn quá gã mong sớm được hóa kiếp như một con chim bé nhỏ, nằm chết dưới cội hoa:
Con chim chết dưới cội hoa
Tiếng kêu rụng giữa san hà xanh xao.
Tình tuyệt vọng của gã với em như mối tình ngang trái của anh lái đò Trương Chi và nàng tiểu thư Mị Nương. Anh lái đò chết, nhưng trái tim không tiêu mà kết thành khối pha lê trong vắt; rồi được tiện thành cái ly tuyệt đẹp. Có lần Mỵ Nương uống nước chợt bóng Trương Chi hiện nơi đáy cốc. Xúc động nàng đánh rơi. Ly không vỡ, nhưng sau chỉ một giọt nước mắt thương yêu của Mỵ Nương, chiếc ly bỗng tan thành nước.
Ước gì một giọt nước mắt thương yêu như giọt nước, mắt Mỵ Nương khóc Trương Chi, là gã thỏa nguyện cho giấc ngủ ngàn năm.
Mai anh chết dưới cội đào,
Khóc anh xin nhỏ lệ vào thiên thu.
Chuyện gã từ quan cũng là ước mong và tâm sự của Phạm Thiên Thư. Gã từ quan đau khổ, bỗng tìm thấy an vui, tự tại hay Phạm Thiên Thư đang phiền não của kiếp nhân sanh, bỗng bỏ nhà đi tu (Chùa Pháp Hoa, Phú Nhuận, Sàigòn), để tìm giải thoát.

Thi sĩ Phạm Thiên Thư thời trẻ, lúc đang đi tu

Ở chùa, ông được tu học những giáo lý căn bản nhà Phật. Cái giáo lý Vô Thường làm ông chợt tỉnh,
Thì thôi! Tóc ấy phù vân.
Thì thôi! Lệ ấy còn ngần giáng sương.
Thì thôi! Mù phố xe đường
Thôi thì thôi nhé đoạn trường thế thôi.
Bây giờ liễu đạo, gã biết rằng, những sợi tóc bồng bềnh như mây bay, giọt nước mắt như hạt sương buổi sớm; và cả cuộc đời phong trần, đều là những pháp vô thường. Vì vô thường cho nên tất cả đều đi đến tàn hoại. Biết rõ tướng trạng vô thường và tàn hoại của vạn Pháp, gã không còn bị những sinh diệt, tàn hoại làm khổ nữa. Gã bỗng giác ngộ và chặt đứt được những vọng niệm đã gây phiền não bấy lâu:
Thôi thì thôi nhé! Ðoạn trường thế thôi...
Từ đó gã sống một cuộc đời an lạc, chuyện tình đau khổ khi xưa, chuyện vinh nhục chốn quan trường đều rũ sạch. Những băn khoăn ước vọng cho tương lai cũng không màng tới. Gã đang sống an trú trong hiện tại, đang hòa cùng với thiên nhiên tuyệt vời ở Ðộng Hoa Vàng:
Ta về rũ áo mây trôi
Gối trăng đánh giấc bên đồi dạ lan
Rằng xưa có gã từ quan
Lên non tìm Ðộng Hoa Vàng ngủ say…
Nguyên tác bài thơ:
1
Mười con nhạn trắng về tha
Như Lai thường trụ trên tà áo xuân
Vai nghiêng nghiêng suối tơ huyền
Đôi gò đào nở trên miền tuyết thơm
2
Xe lên bụi quán hoa đường
Qua sương trắng dậm phố phường úa thu
Tiếng chim ướt sũng hai mùa
Hạt rơi thêm lạnh hững hờ mây qua
3
Dế buồn dỗ giấc mù sa
Âm nao lãng đãng tơ ngà sương bay
Người về sao nở trên tay
Với hài đẫm nguyệt thêm dài gót mơ
4
Con khuyên nó hót trên bờ
Em thay áo tím thờ ơ giang đầu
Tưởng xưa có kẻ trên lầu
Ngày xuân gieo nhẹ trái cầu gấm hoa
5
Tóc dài cuối nội mây xa
Vàng con bướm nhụy lẫn tà huy bay
Dùng dằng tay lại cầm tay
Trao nhau khăn lụa nhớ ngày sầu đưa
6
Từ chim thuở núi xa xưa
Về đây rớt lại hạt mơ cuối rừng
Từ em khép nép hài xanh
Về qua dục nở hồn anh đóa sầu
7
Ừ thì mình ngại mưa mau
Cũng đưa anh đến bên cầu nước xuôi
Sông này chảy một dòng thôi
Mây đầu sông thẫm tóc người cuối sông
8
Ngày xưa em chửa theo chồng
Mùa xuân em mặc áo hồng đào rơi
Mùa thu áo biếc da trời
Sang đông em lại đổi dời áo hoa
9
Đường về hái nụ mù sa
Đưa theo dài một nương cà tím thôi
Thôi thì em chẳng yêu tôi
Leo lên cành bưởi nhớ người rưng rưng
10
Sao em bước nhỏ ngập ngừng
Bên cầu sương rụng mấy từng mai mơ
Đêm về thắp nến làm thơ
Tiếng chân còn vọng nửa tờ thơ tôi
11
Đôi uyên ương trắng bay rồi
Tiếng nghe tha thiết bên trời chớm đông
Nửa đêm đắp mảnh chăn hồng
Lại nghe hoa lạnh ngoài đồng thiết tha
12
Con chim chết dưới cội hoa
Tiếng kêu rụng giữa giang hà xanh xao
Mai anh chết dưới cội đào
Khóc anh xin nhỏ lệ vào thiên thu
13
Tường thành cũ phiến bia xưa
Hồn dâu biển gọi trong cờ lau bay
Chiều xanh vòng ngọc trao tay
Tặng nhau khăn lụa cuối ngày ráng pha
14
Đêm dài ươm ngát nhụy hoa
Chim kêu cửa mộ trăng tà gõ bia
Em ơi rủ tóc mây về
Nhìn trăng nỡ để lời thề gió bay
15
Đợi nhau tàn cuộc hoa này
Đành như cánh bướm đồi tây hững hờ
Tìm trang lệ ố hàng thơ
Chữ xưa quyên dục bây giờ chim di
16
Mây xưa cũng bỏ non về
Em xưa cũng giã câu thề đó đây
Nhớ đành biết mấy tầm tay
Lông chim biển bắc hoa gầy bãi đông
17
Đợi ai trăng rõi hoa buồn
Vắng em từ thuở theo buồm gió xuôi
Chiều chiều mở cổng mây trôi
Chênh vênh núi biếc mắt ngời sao hôm
18
Thế thôi phố bụi xe hồng
Hồ ngăn ngắt đục đôi dòng nhạn bay
Đưa nhau đấu rượu hoa này
Mai đi dã hạc thành ngoài cuồng ngâm
19
Xuống non nhớ suối hoa rừng
Vào non nhớ kẻ lưng chừng phố mây
Về thành nhớ cánh chim bay
Xa thành thương vóc em gầy rạc hoa
20
Hạc xưa về khép cánh tà
Tiếng rơi thành hạt mưa sa tần ngần
Em về hong tóc mùa xuân
Trăng trầm hương toả dưới chân một vành
21
Em nằm ngó cội thu xanh
Môi ươm đào lý một nhành đôi mươi
Về em vàng phố mây trời
Tay đơm nụ hạ hoa dời gót xuân
22
Thì thôi tóc ấy phù vân
Thì thôi lệ ấy còn ngần dáng sương
Thì thôi mù phố xe đường
Thôi thì thôi nhé đoạn trường thế thôi
23
Gầy em vóc cỏ mây dời
Tay em mai nở chân trời tuyết pha
Ngày dài ngựa soải cầm ca
Trán cao ngần nửa trăng tà ngậm sương
24
Xe lăn bánh nhỏ bụi hường
Lao xao vó rụng trên đường phố mây
Mưa giăng ráng đỏ hao gầy
Đôi con ngựa bạch ném dài tuyết sa
25
Chim nào hát giữa thôn hoa
Tay nào hong giữa chiều tà tóc bay
Lụa nào phơi nắng sông tây
Áo xuân hạ nọ xanh hoài thu đông
26
Con chim mùa nọ chưa chồng
Cũng bay rời rã trong dòng xuân thu
Từ em giặt áo đông tơ
Nay nghe lòng suối hững hờ còn ngâm
27
Thuyền ai buông lái đêm rằm
Sông thu ngân thoảng chuông trăng rì rào
Cửa sương nhẹ mở âm vào
Lay nghiêng bầu nậm rượu đào trầm ca
28
Lên non cuốc sỏi trồng hoa
Xuôi thuyền lá trúc la đà câu sương
Vớt con cá nhỏ lòng đòng
Mải vui lại thả xuống dòng suối tơ
29
Vào non soi nguyệt tầm rùa
Đọc trên mai nhỏ xanh tờ lạc thư
Thả rùa lại đứng ưu tư
Muốn qua hang động sống như nguyệt rùa
30
Em nghiêng nón hạ cầu mưa
Sông ngâm mây trắng nước chưa buồn về
Hoa sầu cỏ cũng sầu chia
Lơ thơ xanh tụ đầm đìa vàng pha
31
Đất nam có lão trồng hoa
Mùa hoàng cúc nở ướp trà uống đông
Lại đem bầu ngọc ra trồng
Bầu khô cất nậm rượu hồng uống xuân
32
Người vui ngựa chợ xe thành
Ta leo cầu trúc bên ghềnh thác rơi
Theo chân chim gặp mây trời
Lại qua khói động hỏi người tu non
33
Bông hoa trắng rụng bên đường
Cánh thơm thông điệp vô thường tuyết băng
Con ong nhỏ mới ra giàng
Cũng nghiêng đôi cánh nhụy vàng rụng rơi
34
Mùa xuân bỏ vào suối chơi
Nghe chim hát núi gọi trời xuống hoa
Múc bình nước mát về qua
Ghé thôn mai nọ hỏi trà mạn xưa
35
Chim từ bỏ động hoa thưa
Người từ tóc biếc đôi bờ hạ đông
Lên non kiếm hạt tơ hồng
Đập ra chợt thấy đôi dòng hạc bay
36
Người về đỉnh núi sương tây
Ta riêng nằm lại đợi ngày mướp hoa
Bến nam có phố giang hà
Nghiêng nghiêng nậm ngọc dốc tà huy say
37
Tình cờ anh gặp nàng đây
Chênh chênh gót nguyệt vóc gầy liễu dương
Qua sông có kẻ chợt buồn
Ngó hoa vàng rụng bên đường chớm thu
38
Mốt mai em nhớ bao giờ
Bãi dâu vãn mộ cho dù sắc không
Chân chim nào đậu bên cồn
Ngựa xuôi có kẻ lại buồn dấu chim
39
Đợi người cuộc mộng thâu đêm
Sông Ngân trở lệ dài thêm dòng nhòa
Anh nằm gối cỏ chờ hoa
Áo em bạch hạc la đà thái hư
40
Em từ rửa mặt chân như
Nghiêng soi hạt nước mời hư không về
Thâu hương hiện kính bồ đề
Phấn son chìm lắng hạt mê luân hồi
41
Ta về rũ áo mây trôi
Gối trăng đánh giấc bên đồi dạ lan
Rằng xưa có gã từ quan
Lên non tìm động hoa vàng ngủ say
42
Ngựa xưa qua ải sương này
Còn nghe nhạn lạc kêu hoài bãi sông
Nước xuôi gờn gợn mây hồng
Tiếng ca lạnh thấu hoàng hôn giục đò
43
Hoa đào tưởng bóng đào xưa
Thuyền sang bến nọ dòng mờ khói vơi
Hoa dương vàng nhạt sầu người
Ta về uống nước sông khuây khỏa lòng
44
Đưa nhau đổ chén rượu hồng
Mai sau em có theo chồng đất xa
Qua đò gõ nhịp chèo ca
Nước xuôi làm rượu quan hà chuốc say
45
Khăn trăng từ độ trao tay
Nửa tan cát suối nửa mài nghiên sương
Mốt mai lòng có nghe buồn
Mảnh trăng hiện hoá thiên đường cõi chơi
46
Nhện cheo leo mắc tơ trời
Dòng chim qua hỏi mộ người tà dương
Đánh rơi hạt mận bên đường
Xuân sau mọc giữa chân thường cội hoa
47
Nụ vàng hương rộ tháng ba
Nửa đêm dậy ngó trăng tà tiêu tương
Chẳng như cội liễu bờ dương
Tóc xanh mướt giữa vô thường sắc không
48
Mai nào thơm ngát thu đông
Lược em chải rụng đôi dòng tơ xanh
Đôi chim hồng yến trên cành
Ngẩn ngơ quên rỉa lông mình điểm trang
49
Mùa xuân mặc lá trên ngàn
Mùa thu mặc chú bướm vàng tương tư
Động nam hoa có thiền sư
Đổi kinh lấy rượu tâm hư uống tràn
50
Nến khuya lửa hắt hiu vàng
Trang kinh lác đác đôi hàng nhạn sa
Ý nào hóa hiện ngàn hoa
Chữ nào cẩn nguyệt trên tà áo ni
51
Dỗ non suối giọng thầm thì
Độ tam thế mộng xá gì vóc hoa
Ni cô hiện giữa ta bà
Búp tay hồng ngọc nâng tà áo trăng
52
Tiếng chim trong cõi vô cùng
Nở ra bát ngát trên rừng quế hương
Tiếng em hát giữa giáo đường
Chúa về trong những thánh chương bàng hoàng
53
Đố ai nhớ hết hoa vàng
Đố ai uống cạn sương tàng trăng thâu
Đố ai tát cạn mạch sầu
Thì ta để tóc lên cầu đón ai
54
Em về sương đẫm hai vai
Dấu chân là cánh lan dài nở đêm
Từ em hé nụ cười huyền
Mùa thu đi mất trên miền cỏ hoa
55
Guốc mòn lẫn tiếng sơn ca
Sư về chống gậy trúc qua cầu này
Ngó bờ suối lạnh hoa bay
Thương sao giòng nước trôi hoài thiên thanh
56
Có con cá mại cờ xanh
Bơi lên nguồn cội tắm nhành suối xuân
Nửa dòng cá gặp phù vân
Hỏi sao mây bỏ non thần xuống chơi
57
Dù mai lều cỏ chân trời
Khơi hương lò cũ khóc người trong thơ
Em còn ửng má đào tơ
Tóc xưa dù có bây giờ sương bay
58
Lên non ngắt đóa hoa này
Soi nghiêng đáy suối bóng ai nhạt nhòa
Nom hoài chẳng rõ là ta
Tắm xong khoác áo hát ca về làng
59
Tay đeo vòng ngọc xênh xang
Áo em bay giải tơ vàng thiết tha
Bước chân tìm chán ta bà
Ngừng đây nó hỏi: đâu là vô minh
60
Hỏi con vạc đậu bờ kinh
Cớ sao lận đận cái hình không hư
Vạc rằng: thưa bác thiên thư
Mặc chi cái áo thiền sư ỡm ờ
61
Nước đi từ thủa bao giờ
Dòng xuôi người đứng trên bờ ngó xuôi
Chừng đâu dưới bến hoa tươi
Buộc thuyền xưa đã có người ngó sông
62
Từ hôm em bỏ theo chồng
Áo trắng em cất áo hồng em mang
Chiều nay giở lại bàng hoàng
Mười năm áo cũ hoe vàng lệ xanh
63
Đôi chim nho nhỏ trên cành
Giục nhau đan tổ cỏ xanh bên đường
Nửa đời mây nước du phương
Thiền sư ngắt cỏ cúng dường phật thân
64
Gò chiều ùn bụi sương lên
Hỏi ra mới biết nơi yên cành vàng
Bên mồ chồn cáo đùn hang
Chim kêu như lảnh tiếng nàng ngân nga
65
Cuối xuân ta lại tìm qua
Tiểu thư chi mộ thềm hoa dại tàn
Sớm thu ta đánh đò sang
Bên đường cỏ mộ lại vàng cúc hoa
66
Trúc thưa cổng gió ơ hờ
Em ra tựa cửa nghĩ chưa lấy chồng
Sông ơi xanh nhé một dòng
Mùa xuân cắp rổ ra đồng vớt hoa
67
Đường dài xao xác chim ca
Người còn khoác nón theo tà dương nao
Ván cờ bày trắng bông đào
Sao lên núi thẫm trăng vào chén không
68
Đồi thu vắt suối mây hồng
Chim xanh lác đác ngược dòng hoa tiên
Bấc sầu lửa lụn chờ em
Lệ xưa ai đã đổ nên dầu này
69
Đón em như ngóng chim trời
Bãi xuân sớm đậu chiều dời khói thu
Em còn áo trắng ngày xưa
Trong anh muôn thủa bao giờ lệ hoen
70
Khơi trầm thơm tụng kinh hiền
Máu xuân mạch lạnh trong miền xương da
Vườn chùa có nụ hàm ca
Sương khuya: pháp bảo trăng tà: vô môn
71
Mai tươi cánh nở bên cồn
Mưa bay lấm tấm cành hương trắng ngời
Thu đông tàng ẩn kho trời
Hạt rơi rụng ngọc cánh rời rã hoa
72
Cổng làng mở cánh sao sa
Nhã lan loáng thoáng tiếng gà xóm mai
Lên chùa dâng dĩa hoa nhài
Chợt viền trăng lạnh trên hài tổ sư
73
Chuông ngân chiều lặng trầm tư
Tiếng lơi đẫm hạt thiên thư bềnh bồng
Điệu về tay giấu chùm bông
Gót chân đất phật trổ hồng hằng sa
74
Bóng trăng tịch mặc hiên nhà
Thành đàn nẩy hạt tỳ bà quyện hương
Gió thu từ độ tha phương
Về trên hốc gỗ bên đường lặng im
75
Áo em vạt tím ngàn sim
Nửa nao nức gọi nửa im lặng chờ
Yêu nhau từ độ bao giờ
Gặp đây giả bộ hững hờ khói bay
76
Tình cờ như núi gặp mây
Như sương đậu cánh hoa gầy tiêu dao
Tỉnh ra thì giấc chim bao
Chuyện mười năm cũ lại nao nao lòng
77
Cành sen lá chĩu sương trong
Áo ni xám vạt trời hong buồn về
Tay nào nghiêng nón thơ che
Tay nào lần chuỗi bồ đề xanh xao
78
Đôi mày là phượng cất cao
Đôi môi chín ửng khóe đào rừng mơ
Tiếng nàng vỡ bạc thành thơ
Tụng dòng kinh tuệ trên tờ khói mây
79
Tóc em rừng ngát hương say
Tay em dài nụ hoa lay dáng ngà
Mắt xanh bản nguyện di đà
Bước trầm hương nhẹ lẫn tà dương chim
80
Mắt nàng ru chiếc nôi êm
Ru hồn tôi ngủ ngàn đêm tuyệt vời
Em là hoa hiện dáng người
Tôi là cánh bướm cung trời về say
81
Một đêm nằm ngủ trong mây
Nhớ đâu tiền kiếp có cây hương trời
Cây bưởi trắng ngát hương đời
Nụ là tay phật chỉ người qua sông
82
Non xanh khoác áo sương hồng
Con chim điểm tuyết ngoài đồng vụt bay
Tiếng kêu lạnh buốt lòng tay
Ngón buông lại chợt tuôn đầy lòng hoa
83
Em bên cửa chuốt tay ngà
Cội lan đông mặc nở qua mấy nhành
Ngày em ướp áo hồ xanh
Con uyên tha thiết trên cành gọi thu
84
Ni về khép cửa chùa tu
Sớm mai mở cổng quét thu vườn hồng
Thu vương ngọn chổi đôi bông
Thoảng dâng hương lạ bướm vòng cánh duyên
85
Sư lên chót đỉnh rừng thiền
Trong tim chợt thắp một viền tà dương
Ngón tay nở nụ đào hương
Cầm nghiêng tịnh độ một phương diệu vời
86
Một dòng hoa nổi trên trời
Một dòng hoa nở trong người trầm tư
Cánh nào mở cõi không hư
Phiến băng tuyết khảm một tờ kim cang
87
Thư em ướp nụ lan vàng
Lời em gió núi chiên đàn thoảng xa
Áo em phất cõi di đà
Ngón chân em nở cánh hoa đại từ
88
Chênh vênh đầu trượng thiền sư
Cửa non khép ải sương mù bóng ai
Non xanh ướm hỏi trang đài
Trăm năm còn lại dấu hài động hoa
89
Ngày xưa bên dậu vàng hoa
Chiều chiều kê chõng nằm ra ngó trời
Năm sau em bỏ đi rồi
Ta về ngồi lắng mưa rơi giậu buồn
90
Trên nền gạch nẻ rêu phong
Xưa phơi nhã điệu giờ hong đóa quỳ
Trẻ đào bãi cỏ xanh rì
Được thanh kiếm quỉ bao kỳ thu han
91
Non đem nhạn nhốt trong thành
Cho sông chưa trở yếm xanh dưới cầu
Người còn dệt lụa tằm dâu
Đêm nghe mưa rụng thiên thâu ngoài giàn
92
Núi nghiêng suối vắt tơ đàn
Nhìn ngoài thạch động mưa vàng lưa thưa
Nghiêng bình trà nhớ hương xưa
Từ vàng hoa nọ bây giờ vàng hoa
93
Sáng nghe lan rụng mái nhà
Chừng như mưa nhẹ núi xa mùa này
Đường về mù mịt ngàn mây
Về nam đôi cánh chim bay xạc xào
94
Mây dù chẳng chất non cao
Đường về dù chẳng sông đào nông sâu
Đêm đêm lòng dục nẻo sầu
Thềm trăng ngỡ tưởng hoa cau rụng thầm
95
Nhớ cha giọt lệ khôn cầm
Dưới trăng lấp lánh như trâm vân quỳnh
Nghiêng ly mình cạn bóng mình
Tay ôm vò nguyệt một bình mây bay
96
Gối tay nệm cỏ nằm say
Gõ vào đá tụng một vài biển kinh
Mai sau trời đất thái bình
Về lưng núi phượng một mình cuồng ca
97
Gây giàn thiên lý vàng hoa
Lên non cắt cỏ lợp nhà tụ mây
Xuống đầm tát cá xâu cây
Bới khoai vùi lửa nằm dài nghe chim
98
Khách xa nhớ đến nhau tìm
Lên đồi trẩy một giỏ sim làm quà
Hứng nước suối thết bình trà
Hái bầu nấu bát canh hoa cười khàn
99
Vào hang núi nhập niết bàn
Tinh anh nở đóa hoa vàng cửa khe
Mai sau thí chủ nào nghe
Tìm lên xin hỏi một bè mây xanh
100
Hoa vàng ta để chờ anh
Hiện thân ta hát trên cành tâm mai
Trần gian chào cõi mộng này
Sông Ngân tìm một bến ngoài hóa duyên.

22/11/2019
Nguồn: Nguyễn Mộng Khôi
Theo https://nhacxua.vn/