Không chỉ là duyên thơ

Không chỉ là duyên thơ

Mỗi sáng làm vài dòng, thử khác với mình, vung tay cao hơn đầu, bất cần trán Vẫn không qua khỏi cái bề mặt lầm lì của cuộc sống Một với một là hai. Tôi bất tài, tôi bất tài, tôi bất tài Tập làm thơ như tập múa, những ngón tay thô kiểu gì cũng không thành hình sen nở Tôi phục kẻ thù tôi, nghĩ ra những câu co quắp, rợn người, thoát ra ngoài biên giới não Cũng có lúc tôi lủi vào trong cái chăn lục bát đống rơm bà ngoại Những sáu những tám cùng nhau dặt dìu ru ngủ tôi có tài Tôi có tài, tôi có tài, tôi có tài Chẳng bao giờ đến mức “tai một vần”. Đã cố cầu kỳ hết những dòng trên, giờ thì buồn ngủ Nhai cái kẹo lạc dính hai hàm răng chẳng muốn mở miệng ngáp một lần. 2004 Trên đây là bài thơ hoàn chỉnh, không thiếu một chữ, cũng không thừa một dấu chấm dấu phẩy. Tôi không tầm câu trích cũ để chẻ bài thơ ra thành khúc, thành sợi. Tôi tin mỗi người đọc đều biết cách lựa chọn món ăn (vô hình) theo khẩu vị của riêng mình, tôi viết bài này chẳng qua tôi muốn thốt lên: Cô ấy nấu ăn ngon quá! Thế thôi. Nội dung cả bài không giấu diếm thèm khát của một cô bé thích làm thơ, ham làm thơ, và quyết làm thơ, khốn... trời không cho! Hình ảnh cô bé tập tọng, dàn dựng gần như vật lộn với một mớ tàng thức và hiểu biết, hòng đùn đẩy mọi cố gắng vào cái túi càn khôn làm căng phồng trăng gió, được mô tả (tôi không dùng chữ độc đáo mà) khác thường, (tôi không dùng chữ hồn nhiên mà) ngây ngô, (tôi không dung chữ trung thực mà) trong trẻo đến mức, khiến người đọc dễ dàng hài lòng với điệu bộ có vẻ rụt rè mà sinh động của cô bé mới “Tập làm thơ”. Nhưng không, bài thơ này phải được nhận dạng ở một chủ đề tiềm tàng, chính xác là để “Dạy người làm thơ”. Nếu người viết không đủ chưởng lực (kungfu) ắt không thể bày biện ra trang giấy một vấn đề kinh điển, nghiêm túc và phồn tạp đến thế. Vẫn biết rằng tác giả không hề có ý đồ lên cót luân lý, mà tự thân bài thơ đã hàm chứa yếu tính sàng sẩy những tâm hồn trót nảy mầm thi hứng, gõ đầu những “nhà” thơ cứ tưởng mình có tài, và tiêm phòng cho những kẻ “si” thơcứ tưởng mình bất tài! Tôi nói vấn đề kinh điển là ở chỗ, quan niệm vẻ đẹp thơ của tác giả vẫn lấy quỹ tích chữ “Tâm” (xúc cảm) và chữ “Tài” (thông tuệ) làm chính đạo, không khúc khuỷu hầm hố, xảo trá diễn trò. Vô tâm bất tài thì đừng bàn đến thơ!  Không chỉ vậy, nếu quan sát những biểu tượng, hình ảnh hun đúc qua từng chữ, từng vần được nâng lên đặt xuống thuần thục đến mức như là tình cờ, dè sẻn đến độ như là vớ được và nhịp điệu câu chữ hoàn toàn tuân lệnh cảm xúc, cho thấy cây bút văn xuôi này đã thấu được bí quyết của thi ca. Người này còn nắm rất vững về cấu trúc biến ảo và sở trường của thi pháp, khi chèn vào những điệp khúc làm giãn nở không gian thơ, mềm mại các nốt nhấn vón hòn, căng cứng; khi xử lý đoạn kết như một mụ phù thủy quái đản, nhằm tháo gỡ tâm trạng bế tắc sau cuộc hành lạc thơ, hành hạ thơ, hành đạo thơ tới tấp mà không đạt chính quả, chiếc gậy thần bất chợt vẽ ra một lối thoát đắc địa và kịp thời cho cô bé, cho cả chúng ta - các đồng cô bóng cậu đang kiệt sức trong vai hầu bóng, bắc ghế quay cuồng giữa ngôi đền thơ ca. Một lối thoát được mở toang, đồng thời là một khuyến cáo bình an: hãy tách rời khỏi (có thể là an ủi) bản thân mà quan sát thật kỹ lưỡng - tôi vốn chỉ là... cô bé thích nhai kẹo lạc và bị dính răng... rồi cũng phải đi ngủ... thế thôi mà! Tạo dựng một kết cục tân kỳ, bước ngoặt mà hồn nhiên, còn là một thủ pháp để ngăn chặn diễn tiến đơn điệu, có nguy cơ lầm vào ngõ cụt của mạch thơ, không phải người làm thơ nào cũng biết xoay xở! “Tập làm thơ” không chỉ là một duyên thơ chính hiệu, nó còn là bậu cửacủa một ngôi lời thiêng liêng! Cảm ơn tạp chí Tia sáng đã chọn được bài thơ đắt giá trong mớ hỗn độn của chợ chiều thi ca hôm nay.                 Tháng Giêng 2007, Linh Đàm

Dư Thị Hoàn Theo http://www.vanchuongviet.org/