Âm nhạc là ngôn ngữ của vũ trụ bao la

Âm nhạc là ngôn ngữ của vũ trụ bao la

MỸ CHIÊU

Hơn 70 triệu album được tiêu thụ mà không cần bất cứ một tour diễn nào quảng bá. Enya là ca sĩ người Ireland nổi tiếng thế giới, người được giới âm nhạc tôn sùng với tên gọi, bà hoàng của dòng nhạc New Age.

Sinh năm 1961 tại Eithne Patrcia Ni Bhraonain, Ireland trong một gia đình yêu nghệ thuật có tới 9 người con. Tuổi thơ của Enya lớn lên cùng những lời ru Ireland ngọt ngào, những tiếng đàn của cha và lời hát của các chị em ruột. Trong một gia đình gồm toàn các thành viên mê ca hát, sử dụng nhạc cụ thành thạo, tại sao lại không tạo ra một ban nhạc gia đình? Từ ý nghĩ đó ban nhạc gia đình đã thành lập để biểu diễn âm nhạc của người Celtic mang tên Clannad.

Năm 1982 Enya quyết định tách khỏi ban nhạc gia đình để theo đuổi sự nghiệp solo. 5 năm sau Enya mới cho ra đời album đầu tiên mang tên mình do Nicky Ryan sản xuất nhưng phải đến album Watermark tên tuổi Enya trở lên nổi tiếng tại Anh. Người ta nói đến Enya như một tài năng âm nhạc thể loại New Age, World Music. Thật không sai album tiếp theo của Enya mang tên Shepherd Moons đã thực sự là một minh chứng cho tài năng âm nhạc của Enya khi album này vừa ra đời ngay lập tức được trao tặng giải Grammy cho album nhạc New Age thành công nhất. Enya không chỉ là cái tên của thị trường âm nhạc Anh mà giờ đây đã trở thành một tên tuổi của nền âm  nhạc thế giới.

Biến hoá ngôn ngữ làm lên thành công

Tài năng âm nhạc của Enya không chỉ bắt nguồn từ giọng hát và đam mê mà Enya còn là người biết sáng tạo và kết hợp những thể loại ngôn ngữ khác nhau để mang đến cho người nghe ở khắp nơi trên thế giới một sự cảm nhận dễ dàng nhất. Thông thường để dễ dàng và phổ cập tên tuổi, các ca sĩ phải sử dụng tiếng Anh thì Enya lại không nghĩ như vậy. Enya cho biết, ngôn từ không phải là tất cả và không đủ để cô diễn đạt được trong âm nhạc, tất nhiên tiếng Anh cũng không nằm ngoài ngoại lệ đó. Enya cho rằng tiếng Anh làm cản trở công việc sáng tác lời bài hát của cô. Nếu như những album trước đây, cô ca sĩ sinh trưởng tại Dalkey này sử dụng tiếng Gaelic và tiếng Latin thì với những album mới ra cô sử dụng thứ ngôn ngữ gọi là Loxian, một loại ngôn ngữ riêng mà người sáng tạo ra nó chính là cô và người đồng sáng tác Roma Ryan.

Enya và Ryan đã miêu tả phát kiến của mình là “một thứ ngôn ngữ của tương lai, ngôn ngữ của một hành tinh xa xôi”. Người Loxian nói với nhân loại rằng hãy sống trong hòa bình và thân thiện với nhau, hãy cùng nhìn về phía những ngôi sao đang lấp lánh và tự hỏi rằng liệu ngoài dải ngân hà kia còn có những ai nữa không, liệu còn có những người cô đơn trong vũ trụ bao la?

Thực tế sự hợp tác giữa Enya, ca sĩ và người viết lời Ryan là sự kết hợp giữa âm nhạc và sáng tạo. Ryan biến hoá ngôn ngữ để phù hợp với thể loại âm nhạc mà Enya tài năng sáng tạo. Loxian chính là sự phát triển của những chữ cái hiện có và thêm những đường nét, những mũi tên, những con sóng… quyện cùng nó là cả một nền văn hóa, lịch sử về con người, về nơi mà Enya đang muốn khám phá và hướng tới.

Âm nhạc của Enya đặc biệt thu hút sự chú ý của công luận, nhất là đối với những nhà nghiên cứu. Các giáo sư đầu ngành đều phải ít nhất một lần nghe album của cô để xem một ca sĩ đã đảm nhận vai trò sáng tạo âm nhạc và ngôn ngữ đang làm gì?. Terry Dolan, giáo sư đại học Dublin (Ireland) có nói về ngôn ngữ mà Enya sử dụng của cô là: “Đây thực sự là một thứ ngôn ngữ có chọn lọc. Dường như cái tài hoa của Enya là đã chắt lọc các yếu tố âm từ của ngôn ngữ và các yếu tố tượng hình của nó một cách rất tự nhiên. Nó là tài sản vô giá và là sự pha trộn giữa nhiều loại ngôn ngữ khác nhau như Anglo Saxon, Hindi, Welsh và cả tiếng Yupick của vùng Siberian, ngôn từ có vẻ rất ít bị bó buộc về cấu trúc ngữ pháp hay trật tự từ”.

Một điều không thể phủ nhận là sự chuẩn bị kỹ càng và đầu tư rất lớn của Enya cho các sản phẩm âm nhạc mà cô mang đến cho khán giả. Chắc chắn một điều rằng Enya và Ryan đã phải tốn rất nhiều thời gian để tìm hiểu và sáng tạo ra thứ ngôn ngữ  âm nhạc của riêng mình.

Sản phẩm âm nhạc của Enya được đánh giá cao không chỉ bởi sự kết hợp và sáng tạo âm nhạc tuyệt vời mà một phần còn bởi sự đầu tư rất “mạnh tay” của Enya. Một album của cô thường được thu âm và dịch ra nhiều ngôn ngữ khác nhau. Các fan hâm mộ không chỉ yêu thích đơn thuần một album âm nhạc mà ở đó họ có thêm một khám phá mới khi phải tìm tòi và giải mã những bí ẩn của cuộc sống mà Enya gửi gắm trong đó. Có vẻ như sự hợp tác của Enya và Ryan rất thành công khi ngày một đông các khán giả yêu thích những tác phẩm của họ và mong muốn được có thêm nhữngtácphẩm âm nhạc bằng ngôn ngữ Loxian.

Sáu lần đạt giải Grammy trong sự nghiệp âm nhạc với một ca sĩ theo dòng nhạc New Age quả là một kỳ tích đáng nể. Dường như mỗi album mới phát hành của Enya đều là một giải Grammy đối với người hâm mộ. Enya cho ra đời các album không phải chỉ để nhận các giải thưởng âm nhạc mà với cô, nó nhiều hơn thế, nó là chất xám, sự lao động sáng tạo, sự kết tinh trong âm nhạc của một tài năng lớn. Shepherd Moons, The Memory of Trees, A Day Without Rain, Amarantine... là những album được giải Grammy mà Enya nhận được. Thể loại âm nhạc rất đặc biệt có hơi hướng dân gian và thần thoại nên những bài hát của Enya cũng liên tục xuất hiện trong các tác phẩm điện ảnh viễn tưởng kinh điển như The Lord of the Rings là một điển hình. Chính Enya đã sáng tạo nhạc nền cùng ekip để phù hợp với nội dung bộ phim. Ngoài ra những bộ phim Hollywood khác cũng liên tiếp mời Enya cộng tác L.A Story, Toys, Green Card, The Fellowship of the Ring.

Với thể loại âm nhạc rất kén người nghe nhưng Enya là nghệ sĩ Ireland bán được nhiều album ra thị trường quốc tế chỉ sau U2. Hơn 70 triệu bản được tiêu thụ khắp nơi trên thế giới. Điều đáng ngưỡng mộ là Enya đă truyền tải âm nhạc của mình đến người  nghe bằng chính ngôn ngữ riêng của họ. Enya đã phát hành album bằng 10 thứ tiếng khác nhau, điều đáng tiếc là số lượng buổi diễn live của Enya hơi hạn chế vì âm nhạc của cô thường được chuẩn bị kỹ lưỡng và phức tạp. Tuy nhiên, một điều không thể phủ nhận là tài năng âm nhạc xuất chúng thực sự của Enya – Bà hoàng của dòng nhạc New Age.