Cốm xanh mùa thu

Cốm xanh mùa thu

Thu Hà Nội giờ đã rất rõ rệt.

Không còn là những hình dung như khi vừa mới chớm. Gió hanh hanh, nắng vàng rượi. Hẳn trong số chúng ta, những người con Hà Nội, đang tự nhắc mình một nỗi nhớ thầm, bây giờ là mùa cốm-mùa cốm làng Vòng. Không biết tự bao giờ cốm làng Vòng đã hoà quyện với sắc Thu Hà Nội, để trở thành nỗi nhớ của người đi xa.

Làng Vòng thuộc địa phận quận Cầu Giấy. Người làng Vòng luôn tự hào về đặc sản của làng mình. Cốm Vòng xanh mịn, mảnh và hạt cốm còn lấm tấm chất cám. Thơm hương thơm của lúa nếp còn ngậm sữa. Những hạt cốm thơm dẻo khi thưởng thức cùng với những quả hồng đỏ mọng hay chuối tiêu trứng cuốc mới tuyệt vời làm sao, mới làm tâm hồn ta say đắm làm sao. Một thứ ngọt thanh, một thứ ngọt sắc, hai vị ngọt hoà quyện, như nâng đỡ nhau cho cuộc nhân duyên thêm phần ý nhị. Từ những hạt cốm mỏng manh, người nghệ nhân còn làm nên thứ bánh cốm lừng danh đất Hà Thành. Thứ bánh đặc trưng của mùa cưới hỏi, thứ bánh được gửi thay cho những cánh thiệp hồng báo hỷ. Mình bánh làm từ cốm Vòng xào với đường và mỡ, thêm nhân đậu xanh giã nhuyễn trộn với đường và một ít sợi dừa trắng, gói hình vuông, bọc lá chuối xanh, buộc dây lạt đỏ thắm. Màu lạt như những sợi tơ hồng vấn vít xe duyên.

Không biết đích xác nghề làm cốm làng Vòng có từ bao giờ, chỉ nghe các cụ truyền lại rằng:

Vào một mùa Thu cách đây hàng ngàn năm, khi lúa mới bắt đầu uốn câu thì bỗng trời đổ mưa to, gió lớn. Đê vỡ nước ngập vào đồng ruộng, nhấn chìm những ruộng lúa đang thì. Người làng Vòng đành mò mẫm cắt những bông lúa còn non ấy đem về rang khô, ăn chống đói. Không ngờ cái sản phẩm chống đói ấy lại có hương vị rất riêng, rất hấp dẫn, khiến người làng Vòng thường làm ăn chơi mỗi khi Thu về. Càng làm hạt cốm càng đạt đến sự hoàn hảo. Hạt cốm ngày càng xanh, càng mỏng, càng dẻo càng thơm…

Và ngày nay, cốm làng Vòng đã vượt khỏi luỹ tre làng, trở thành món ăn tao nhã nổi tiếng của người Tràng An.

Cốm là một thứ quà đặc biệt nhất trong mọi thứ quà Hà Nội. Nhiều người thích ăn cốm nhưng có mấy ai biết để làm ra được những hạt cốm thơm ngon, phải trải qua cả một quá trình với những công đoạn công phu, tỉ mỉ và với những quy tắc không thể nào nhiêu khê hơn thế. Đầu tiên, phải định được ngày cắt lúa để sao cho thu hoạch được thứ lúa nếp vẫn còn non, còn ngậm sữa. Rồi tiếp đến là công đoạn làm sạch lúa. Công phu và quan trọng nhất là quá trình rang cốm. Không có một công thức chung nào cho việc đó, vì mỗi gia đình ở làng Vòng đều có một bí quyết làm cốm riêng. Người làm cốm phải dựa vào kinh nghiệm và sự nhạy cảm của mình để biết thế nào là rang cốm vừa tầm. Rang non thì cốm bị nát, già cốm sẽ không dẻo và có khi bị vỡ vì khô. Đó quả là cả một nghệ thuật. Khi thành sản phẩm, cốm được gói bằng lá sen cũng xanh mướt như màu cốm, chỉ buộc bằng vài sợi rơm tươi rồi rong ruổi khắp phố phường Hà Nội. Rất giản dị, nhưng không kém phần duyên dáng.

Mùa Thu, hồng thì đỏ hây hây đôi má, chuối tiêu đã ngọt hơn so với tiết Hè. Lá sen xanh, hồng đỏ như má ai, chuối tiêu lấm tấm vàng trứng cuốc.. Thật đẹp, thật hài hoà, thật ngon mắt. Còn đây nữa, những hạt cốm mỏng manh, xinh xắn cứ ánh lên một màu xanh ngọc mịn màng, cứ thoang thoảng hương thơm vị sữa của lúa non khiến chẳng mấy ai trong chúng ta cưỡng lại được sự mời gọi rất đỗi dịu dàng ấy. Mùa Thu càng làm cho những người con Hà Nội ở phương xa nhớ về Hà Nội nhiều hơn. Trào dâng tình yêu Hà Nội khi vô tình nghe một bài hát, vô tình bắt gặp hương hoa sữa thoảng bay trong gió. Còn những người đang sống trên mảnh đất mình yêu thương thì lòng thấy tự hào và tự nhủ phải yêu Hà Nội nhiều hơn nữa.

NGUYỄN THANH MAI

Hà Nội Mùa Thu

Nhạc sĩ: Trịnh Công Sơn

Biểu diễn: Khánh Ly -Hồng Nhung

Hà Nội Mùa Thu

Ca sĩ: Hồng Nhung

Hà Nội Mùa Thu

Nhạc sĩ: Trịnh Công Sơn

Biểu diễn guitar: Võ Tá Hân

TRUNG THU VÀ TÔI

“Thùng thình thùng thình trống rộn ràng ngoài đình
Có con sư tử nó múa quanh vòng quanh
Trung thu liên hoan trăng sáng ngập đường làng
Dưới ánh trăng vàng đàn em cất tiếng hát vang…”

Một mùa Trung thu nữa lại về. Tôi sinh ra vào lúc thu vừa chớm trên những tán lá bàng cổ thụ. Sinh nhật vào mùa thu, cái mùa đẹp nhất trong năm, thi vị nhất trong năm. Cái mùa có một ngày trăng thật đẹp, trăng tròn vành vạnh, sáng lung linh trên đầu. Ngày rực rỡ những sắc màu của đèn lồng. Đó là Tết Trung thu.

Chiều nay ngồi trong quán nước gần cổng trường, chợt nghe đâu đó vẳng đến một bài hát về Trung thu, lòng tôi nôn nao quá đổi. Tuổi thơ của tôi trôi qua với những mơ ước về một chiếc đèn ông sao thật đẹp vào mỗi dịp Trung thu. Lớn dần lên, ước mơ đó vẫn cháy bỏng trong tim. Dù bây giờ tôi đã có đủ điều kiện để sắm cho mình bất kỳ món đồ chơi đắt tiền nào, nhưng hình ảnh về chiếc đèn ông sao mộc mạc, giản dị vẫn in đậm trong tâm trí. Cuộc sống ngày càng hiện đại, những món đồ chơi cho con trẻ cũng ngày càng hiện đại để phù hợp với sở thích của chúng. Nhưng không phải vì thế mà nét đẹp của đồ chơi truyền thống bị phai nhạt. Vẫn còn đó những chùm đèn lồng giấy, còn đó những chiếc mặt nạ được làm bằng tay mang đậm hồn dân tộc.
Vẫn còn đó những con Tò he được làm từ bột gạo với đủ sắc màu của các cụ già. Bột được làm từ gạo nếp và gạo tẻ nghiền nhỏ rồi trộn lẫn với nhau. Nhào bột với nước cho đến khi bột nhuyễn, quyện dính vào nhau, sau đó vê thành cục. Cho cục bột vào nồi nước đang sôi, để khoảng một giờ, đến khi bột nổi, chìm rồi lại nổi thì vớt ra, để nguội. Cuối cùng là nhuộm màu cho bột. Màu sắc để nhuộm bột cũng được lấy từ cây nhà là vườn. Qua bàn tay tài ba của người nghệ nhân, hình thành nên những con vật ngỗ nghĩnh thân thuộc với nhà nông tới những nhân vật trong chuyện cổ tích từ cục bột màu đó.

Dạo một lượt qua phố Hàng Mã, Lương Văn Can, Chả Cá, chợ Đồng Xuân những ngày này, bạn dễ bị cái không khí náo nhiệt và đầy màu sắc níu giữ bước chân. Bạn cũng sẽ thấy mình như trẻ lại, như quay về ký ức tuổi thơ khi bắt gặp những nụ cười hồn nhiên, trong sáng của con trẻ. Phố Hàng Mã như được nhuộm đỏ bởi sắc đỏ của đèn lồng. Vui tươi hơn với những chiếc mặt nạ mang đủ hình dáng. Đêm về, con phố mang một vẻ lung linh huyền ảo, vẻ huyền ảo làm phiêu diêu lòng người. Lương Văn Can, Chả Cá, Đồng Xuân…cũng rực rỡ và náo nhiệt không kém. Vào dịp này, muốn dạo chơi qua những con phố đó, bạn phải gửi xe, rồi đi bộ qua Hàng Ngang, Hàng Đào, Cầu Gỗ…mới vào được, mới có thể rảnh rang mà nhìn ngắm, mà chọn cho mình, cho người thân món quà ý nghĩa.
Mọi năm vào những ngày này, tôi cùng bọn trẻ của mình háo hức chuẩn bị mâm cỗ để tối hôm rằm đón chị Hằng xuống chơi. Năm ngoái tôi còn dắt bọn trẻ lên phố để chúng lựa chọn cho mình món đồ chơi ưa thích.

Trung thu năm nay có quá nhiều việc xảy ra nên tôi gần như quên mất là bọn trẻ đang chờ đợi. Chặp tối nay, tôi cũng chỉ kịp ghé qua, vội vã trao cho chúng những món quà. Mà năm nay, tôi cũng không được đón Trung thu ở Hà Nội cùng với bọn trẻ nữa. Sáng mai tôi sẽ đi công tác tới miền Trung mưa bão. Ở đó chắc cũng sẽ có những đứa trẻ đang ngóng chờ quà Trung thu trong làn nước mênh mông. Ở đó sẽ có những đôi mắt trong veo nhìn tôi. Ở đó sẽ có những nụ cười thiên thần dành cho tôi. Ở đó tôi sẽ nhận được nhiều tình cảm mến yêu của đồng bào miền Trung ruột thịt. Bấy nhiêu thôi cũng đủ để tôi tạm xa một mùa Trung thu Hà Nội rực rỡ sắc màu, tạm xa những đôi bàn tay nhỏ xinh, tạm xa những tiếng cười khúc khích, đi theo hướng trái tim gọi, đóng góp chút sức lực nhỏ bé, cùng mọi người mang Trung thu tới vùng lũ.

Tôi sẽ đón một đêm rằm vô cùng ý nghĩa.

Tạm biệt Hà Nội.

Nguyễn Thanh Mai

THU ĐẾN MUỘN

Cứ tưởng Hà Nội năm nay sẽ không có mùa Thu, nhưng tối qua nghe trong gió có mùi hương hoa Sữa mới biết rằng Thu đã về. Sáng nay dậy sớm, phóng xe lên chợ hoa. Lâu lắm rồi mới có lại cái cảm giác này. Hà Nội trong tôi luôn gắn liền với những phiên chợ hoa buổi sáng sớm và mùa Thu nhuộm nắng những con đường. Không biết có phải vì sinh vào mùa Thu không mà cứ mỗi độ Thu về trong tôi luôn có cảm giác nôn nao, hồi hộp như mong chờ một người bạn thân thiết đi xa lâu ngày quay trở lại. Những con phố, những góc đường ngập tràn lá vàng và hương hoa.

Ngày Thu lao xao nắng, đêm Thu lao xao gió, Hà Nội Thu lao xao trái tim của ai đó.

Thu Hà Nội đẹp mê hồn, làm say lòng bất kỳ ai đã có một lần được tận hưởng. Ai lang thang qua những con phố mùa Thu, dù không phải là thi nhân cũng ngâm nga một câu hát về mùa Thu, cũng sẽ thấy vấn vương, thấy nhớ thương một nỗi niềm mà lòng mình không thể nào gọi tên. “Hà Nội mùa Thu, mùa Thu Hà Nội, nhớ đến một người để nhớ mọi người”…

Đường phố đêm mùa Thu ngập tràn hương hoa sữa. Hoa sữa nồng nàn níu giữ bước chân người qua đây. Cảm giác nồng nàn đó sẽ gây khó chịu cho người lần đầu tiên chạm phải, nhưng sẽ vấn vương mãi trong từng cơn gió, về theo bước chân đôi tình nhân qua từng góc phố nhỏ. Nếu không có hương hoa sữa, mùa Thu Hà Nội sẽ rất nhạt. Chẳng có nơi đâu hoa sữa mùa Thu thơm như ở Hà Nội. Hoa sữa có ở khắp nơi nhưng nhiều nhất là ở đường Nguyễn Du, Hoàng Diệu, Trần Phú,…nhiều nhiều lắm.

Ngày Thu, những cơn gió mang cái se lạnh ngọt ngào. Nắng hanh hanh trên ngọn cây bàng lá nhuộm đỏ. Dường như ai cũng đi chậm lại để tận hưởng cảm giác mát mẻ, lành lạnh đầu buổi sớm. Về qua Hồ Tây, thấy con đường Thanh Niên hôm nay sao lạ quá, mặt hồ nước cũng xanh trong hơn, ngẩn ngơ mãi mới nhớ ra đã từ lâu rồi mình không đi qua đây vào lúc sớm thế này. Còn đường tình yêu hôm nay ngập tràn nắng, gió và hương Ngọc Lan. Cứ tưởng mình đã hiểu hết về mùa Thu Hà Nội, nhưng hôm nay thấy “bạn” như mang một diện mạo mới đấy Thu ạ. Dừng xe lại thôi, không thể bỏ qua giây phút này được, nhưng tiếc hùi hụi vì không mang theo máy ảnh. Chán vậy đó, tâm trí dạo này hay bị xao lãng đâu đâu.

A, hình như có người bán cốm rồi thì phải!!! Đúng rồi, cốm xanh mướt, gói trong lá sen cũng xanh mướt. Hương thơm êm dịu, mộc mạc của những hạt cốm li ti đủ sức mê hoặc lòng người. “Mùa cốm xanh về thơm bàn tay nhỏ, cốm sữa vỉa hè, thơm bước chân ai”, chẳng phải cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã viết như thế sao?

Thôi lan man quá rồi, hãy dừng lại để tận hưởng mùa Thu bạn nhé.

“Hà Nội mùa thu, đi giữa mọi người, lòng như thầm hỏi tôi đang nhớ ai,
Sẽ có một ngày trời thu Hà Nội trả lời cho tôi,
Sẽ có một ngày từng con đường nhỏ trả lời cho tôi”.

Nguyễn Thanh Mai

Theo http://dotchuoinon.com/