Đầu Xuân - Đọc thơ thi hào Nguyễn Du

Đầu Xuân - Đọc thơ thi hào Nguyễn Du

Thu rất hiếm khi làm thơ nhưng đọc, hiểu, cảm nhận được những gì tác giả muốn chia sẻ. Cách đây ít lâu được đọc thơ của anh Đỗ Trung Việt, cảm nhận được sức sống mãnh liệt của những vần thơ anh, và giờ đây được Hồng Hoa (Thu Hà/Nguyễn Hoa) chia sẻ những suy tư, những trăn trở về cuộc sống, được Lệ Hằng chia sẻ những bài thơ tình lãng mạn. Thu lập trang thơ với mong muốn nó sẽ là nơi để các bạn yêu thơ chia sẻ những sáng tác của mình hoặc những bài thơ mình yêu thích. Hy vọng những rung động, những cảm xúc của chúng ta sẽ sống mãi với thời gian.

Nhân vào dịp Xuân mới, đưa bài này lên để chúng ta xem lại cho vui:

Đối tửu - 對酒

của Nguyễn Du

Nguyên văn chữ Hán

趺坐閒窗醉眼開，

落花無數下蒼苔。

生前不盡樽中酒，

死後誰澆墓上杯。

春色霑遷黃鳥去，

年光暗逐白頭來。

百期但得終朝醉，

世事浮雲真可哀。

Phiên âm Hán Việt

Phu tọa nhàn song túy nhãn khai,
Lạc hoa vô số há thương đài.
Sinh tiền bất tận tôn trung tửu,
Tử hậu thùy kiêu mộ thượng bôi?
Xuân sắc niệm thiên hoàng điểu khứ,
Niên quang ám trục bạch đầu lai.
Bách kỳ đãn đắc chung triêu túy,
Thế sự phù vân chân khả ai.

Dịch nghĩa

Ngồi xếp bằng tròn trước cửa sổ, rượu vào hơi say mắt lim dim,
Vô số cánh hoa rơi trên thảm rêu xanh.

Lúc sống không uống cạn chén rượu,

Chết rồi, ai rưới trên mồ cho?

Sắc xuân thay đổi dần, chim hoàng oanh bay đi,

Năm tháng ngầm thôi thúc đầu bạc.

Cuộc đời trăm năm, chỉ mong say suốt ngày.

Thế sự như đám mây nổi, thật đáng buồn.

Bài thơ trên đây của Nguyễn Du tôi đã đọc và biết đến từ rất lâu rồi. Khi đầu xanh tuổi trẻ, ý nghĩa của bài thơ không cảm được bao nhiêu. Khi tuổi tác đã chồng chất lên đời người, khi đã trải qua quá nhiều thăng trầm của thời cuộc và biết được lẽ sắc không của kiếp nhân sinh, đọc lại bài thơ của thi hào chợt thấy một niềm đồng cảm sâu sắc. Lại càng cảm phục cho tài năng và cách đọc nhân tình thế thái của cụ Nguyễn.

 Bài thơ được nhiều tác giả dịch thơ tiếng Việt, mỗi người một phong cách, một cách hiểu thơ khác nhau nhưng để theo sát nghĩa bài thơ thực sự không phải chuyện dễ. Đầu Xuân, nhân men rượu chưa tàn, xin đăng tải bài thơ từ nguyên văn chữ Hán, bản phiên âm, dịch nghĩa và mời anh chị em TT dịch lại cho vui, chỉ để cho vui nên không cần theo đúng luật lệ làm gì, cũng có thể chuyển thể sang kiểu thơ khác, xin ví dụ một đoạn dịch  lục bát : ( trích)

“Bên song bừng mắt rượu say,
Mang mang hoa rụng đã dày rêu xanh.
Giữa đời quên rượu trong bình,
Dưới mồ ai kẻ nhớ mình nâng ly.
Xuân qua hoàng điểu bay đi,
Tháng năm đưa đẩy đến thì tóc phai...”
hoặc:
Ngồi yên thả mắt thoáng chìm say
Nhìn dáng hoa bay cánh thả đầy
Sống mãi đời theo men đắng ấy
Chết rồi thân gửi mộ nơi đây
Xuân tan chim đã bay rời tổ
Ngày hết đêm qua tóc nhuốm mây
Mãn kiếp vui vầy cùng với rượu
Thế nhân thay đổi mặc tình ai.
(ĐH)
(Bài có tham khảo tư liệu từ internet)
Xin Mời!!!

Bản dịch Thơ của QV-KG

Bên song chuếnh choáng, mắt lim dim,
Thảm rêu xanh, đầy hoa rụng êm.
Khi sống, nâng ly mà chẳng cạn,
Xuống mồ, đâu có bạn tiếp men? 
Sắc Xuân dần đổi, Hoàng Oanh khuất,
Theo tháng năm, tóc chẳng còn đen.
Cả đời chỉ muốn say cùng rượu 
Thế sự vần xoay, gạt sang bên.
Bản dịch 2 của QV-KG:
Bên cửa sổ, lim dim, chuếnh choáng,
Thảm rêu xanh đầy cánh hoa rơi.
Nếu chẳng cạn ly khi còn sống,
Xuống mồ đâu có bạn đầy vơi?
Sắc Xuân biến, chim vàng bay mất,
Thời gian trôi, tóc đã bạc rồi.
Cuộc đời trăm năm, chỉ thích rượu,
Thế sự - mây trời, mặc nó trôi.
Bản dịch thơ của Trần Quang Trung:
(1)
Tựa cửa, tay nâng chén rượu say
Vườn xưa hoa rụng cánh rơi đầy.
Đời vui với rượu không hưởng hết
Xuống mồ ai rưới giọt men cay?
Sắc Xuân ngưng thắm, chim đã bay
tháng ngày mê mải, bạc tóc mây
Trăm năm tuổi hạc chưa thỏa chí
Nhìn áng mây trôi, lại muốn say!
(2)
Bên thềm say tít chén rượu suông
Thảm rêu hoa rụng, luống vấn vương
Đời vui Thi, Tửu không uống cạn.
Chết rồi ai rưới chén Quỳnh tương?
Xuân đà thay sắc, chim vàng bay
Ngó lên đầu bạc thấy đắng cay!
Trăm năm đành đoạn trôi trong rượu.
Buồn trông thế sự tựa gió mây.

Bản dịch thơ của Thu Hà
Ngồi buồn bên chén rượu cay

Ngắm hoa rơi, nhớ những ngày yến-oanh.

Sống thì chén chú, chén anh

Chết rồi chỉ có cỏ xanh trên mồ.

Xuân qua, thu tới, buồn so

Tóc xanh nay đã sắc tro nhuốm màu.

Trăm năm bạn cũ nay đâu

Sự đời trôi nổi, nỗi sầu vương mang.

Bản dịch của Bạn Chưa biết tên

Lim dim bên cửa ngà say,

Cánh hoa Xuân đã rụng đầy thảm rêu.

Sống mà chẳng uống với nhau,

Chết rồi ai rót rượu đào cho đâu?

Chim bay, Xuân đã thay màu,

Tóc theo năm tháng nhuốm màu thời gian.

Cả đời chuếnh choáng hơi men,

Ngẫm suy thế sự đảo điên, buồn lòng.

Bản dịch của Hoàng Giang
Đối diện (với) be rượu
Ngồi chơi trông cửa ( mắt ngó ) đăm đăm ( xa xăm ) 
Thấy làn hoa rụng trước thềm mà kinh :
- " Sống không cạn cốc , dốc bình 
Mai sau ai tưới mộ mình rượu đây ! "  
Tuổi xuân phai , mộng vàng bay 
Tóc xanh xưa đã đến ngày pha sương 
Một đời ôm ( say ) đạo luân thường 
Nổi trôi trọn kiếp ngẫm buồn ( mà thương ) thế nhân ( phận mình ) .