Mùa thu và người nghệ sĩ
đầy tình-tự và quyến rủ. Mời chiêm-ngưỡng.
MÙA THU & NGƯỜI NGHỆ SĨ
Một collection đầy tình tự:
Mùa Thu quyến rũ..... với lá vàng ngập những lối đi ... giống như Tản Đà ngày xưa đã "phóng bút vẽ nên Mùa Thu" trong ký ức:
"Lá vàng rơi rắc lối Thiên Thai,
Gió tiển Oanh đưa luống ngậm ngùi...
TÌNH KHÚC MÙA THU
Mùa Thu Cho Em
Ngô Thụy Miên
Em có nghe mùa thu mưa giăng lá đổ em có nghe nai vàng hát khúc yêu đương Và em có nghe khi mùa thu tới mang ái ân mang tình yêu tới em có nghe nghe hồn thu nói mình yêu nhau nhé Em có hay mùa thu mưa bay gió nhẹ em có hay thu về hết dấu cô liêu Và em có hay khi mùa thu tới bao trái tim vương màu xanh mới em có hay hay mùa thu tới hồn anh ngất ngây nắng úa dệt mi em và mây xanh thay tóc rối nhạt môi môi em thơm nồng tình yêu vương vương má hồng sẽ hát bài cho em và ru em yên giấc tối ngày mai khi mưa ngang lưng đồi chờ em anh nghe mùa thu tới Em có mơ mùa thu cho ai nức nở em có mơ mơ mùa mắt ướt hoen mi Và em có mơ khi mùa thu tới hai chúng ta sẽ cùng chung lối em với anh mơ mùa thu ấy tình ta ngát hương ...
Em có nghe mùa thu mưa giăng lá đổ em có nghe nai vàng hát khúc yêu đương Và em có nghe khi mùa thu tới mang ái ân mang tình yêu tới em có nghe nghe hồn thu nói mình yêu nhau nhé Em có hay mùa thu mưa bay gió nhẹ em có hay thu về hết dấu cô liêu Và em có hay khi mùa thu tới bao trái tim vương màu xanh mới em có hay hay mùa thu tới hồn anh ngất ngây nắng úa dệt mi em và mây xanh thay tóc rối nhạt môi môi em thơm nồng tình yêu vương vương má hồng sẽ hát bài cho em và ru em yên giấc tối ngày mai khi mưa ngang lưng đồi chờ em anh nghe mùa thu tới Em có mơ mùa thu cho ai nức nở em có mơ mơ mùa mắt ướt hoen mi Và em có mơ khi mùa thu tới hai chúng ta sẽ cùng chung lối em với anh mơ mùa thu ấy tình ta ngát hương ...
Trường Sa
Chiều mưa không có em bờ đá công viên âm thầm chiều mưa không có em giăng mắc mây không buồn trôi Gọi mùa thu lãng quên vào tiếng mưa rơi êm đềm trời còn mưa ướt thêm cho dài ngày tháng không tên Chiều mưa không có em đường phố quên chưa lên đèn chiều mưa không có em biết lấy ai chia hờn tủi Trời mùa thu lắm mây còn bước em đi quên về vòng tay ôm lẻ loi cho mình còn mãi thương nhau chậm lặng người đi qua trên đường phố rét mướt dấu chân chưa tìm về chút kỷ niệm ngày đầu để từng mùa thu đến ra đi không mang tin nỡ quên thôi đành sao Kể từ em vắng xa ngày tháng bơ vơ quên mình mùa thu mưa vẫn rơi không bước chân em tìm đến Chuyện ngày xưa biết sao mỏi cánh chim bay phương nào còn ngày xuân ấm êm cho mình gọi tiếng yêu em.
Chiều mưa không có em bờ đá công viên âm thầm chiều mưa không có em giăng mắc mây không buồn trôi Gọi mùa thu lãng quên vào tiếng mưa rơi êm đềm trời còn mưa ướt thêm cho dài ngày tháng không tên Chiều mưa không có em đường phố quên chưa lên đèn chiều mưa không có em biết lấy ai chia hờn tủi Trời mùa thu lắm mây còn bước em đi quên về vòng tay ôm lẻ loi cho mình còn mãi thương nhau chậm lặng người đi qua trên đường phố rét mướt dấu chân chưa tìm về chút kỷ niệm ngày đầu để từng mùa thu đến ra đi không mang tin nỡ quên thôi đành sao Kể từ em vắng xa ngày tháng bơ vơ quên mình mùa thu mưa vẫn rơi không bước chân em tìm đến Chuyện ngày xưa biết sao mỏi cánh chim bay phương nào còn ngày xuân ấm êm cho mình gọi tiếng yêu em.
Vũ Đức Sao Biển
Giòng sông nào đưa người tình đi biền biệt. Mùa thu nào đưa người về thăm bến xưạ Hoàng hạc bay, bay mãi bỏ trời mợ Về đồi sim, ta nhớ người vô bờ. Ta vẫn chờ em dưới gốc sim già đó, Để hái dâng người một đóa đẫm tương tự Đêm nguyệt cầm ta đợi em trong gió. Sáng linh lan hồn ta khóc bao giờ. Ta vẫn chờ em trên bao la đồi nương, Trong mênh mông chiều sương Giữa thu vàng, bên đồi sim trái chín Một mình ta ngồi khóc tuổi thơ rơi. Thời gian nào trôi bềnh bồng trên phận ngườị Biệt ly nào không muộn phiền trên dấu môị Màu vàng lên, biêng biếc ánh chiều rơị Nhạc hoài mong, ta hát vì xa ngườị Thu hát cho người,Thu hát cho người , người yêu ...ơi!
Giòng sông nào đưa người tình đi biền biệt. Mùa thu nào đưa người về thăm bến xưạ Hoàng hạc bay, bay mãi bỏ trời mợ Về đồi sim, ta nhớ người vô bờ. Ta vẫn chờ em dưới gốc sim già đó, Để hái dâng người một đóa đẫm tương tự Đêm nguyệt cầm ta đợi em trong gió. Sáng linh lan hồn ta khóc bao giờ. Ta vẫn chờ em trên bao la đồi nương, Trong mênh mông chiều sương Giữa thu vàng, bên đồi sim trái chín Một mình ta ngồi khóc tuổi thơ rơi. Thời gian nào trôi bềnh bồng trên phận ngườị Biệt ly nào không muộn phiền trên dấu môị Màu vàng lên, biêng biếc ánh chiều rơị Nhạc hoài mong, ta hát vì xa ngườị Thu hát cho người,Thu hát cho người , người yêu ...ơi!
Từ Linh
Anh mong chờ mùa Thu Trời đất kia ngả mầu xanh lơ Đàn bướm kia đùa vui trên muôn hoa Bên những bông hồng đẹp xinh. Anh mong chờ mùa Thu Dìu thế nhân dần vào chốn Thiên Thai Và cánh chim ngập ngừng không muốn bay Mùa Thu quyến rũ Anh rồị Mây bay về đây cuối trời Mưa rơi làm rụng lá vàng Duyên ta từ đây lỡ làng Còn đâu những chiều Dệt cung đàn yêụ Thu nay vì đâu tiếc nhiều Thu nay vì đâu nhớ nhiều Đêm đêm nhìn cây trút lá Lòng thấy rộn ràng Ngỡ bóng ai về. Anh mong chờ mùa Thu Tà áo xanh nào về với giấc mơ Mầu áo xanh là mầu Anh trót yêu Người mơ không đến bao giờ.
Anh mong chờ mùa Thu Trời đất kia ngả mầu xanh lơ Đàn bướm kia đùa vui trên muôn hoa Bên những bông hồng đẹp xinh. Anh mong chờ mùa Thu Dìu thế nhân dần vào chốn Thiên Thai Và cánh chim ngập ngừng không muốn bay Mùa Thu quyến rũ Anh rồị Mây bay về đây cuối trời Mưa rơi làm rụng lá vàng Duyên ta từ đây lỡ làng Còn đâu những chiều Dệt cung đàn yêụ Thu nay vì đâu tiếc nhiều Thu nay vì đâu nhớ nhiều Đêm đêm nhìn cây trút lá Lòng thấy rộn ràng Ngỡ bóng ai về. Anh mong chờ mùa Thu Tà áo xanh nào về với giấc mơ Mầu áo xanh là mầu Anh trót yêu Người mơ không đến bao giờ.
·http://www.youtube.com/watcv=TAQoHROpwsk&feature=related
Thu Sầu
Lam Phương
Mùa thu thưa nắng gió mang niềm nhớ Trời chiều man mác buồn nát con tim Lệ tình
đẫm ước tà aó trinh nguyên Kỷ niệm êm đềm còn in trên giấy Người ôm thương nhớ
ra đi từ đấy Trời đày hai đứa vì thiếu tơ duyên Rừng còn thay lá tình vẫn chưa
yên Thương chi cho lắm giờ cũng vô duyên. Người từ ngàn dặm về mang nỗi sầụ
Nhịp cầu ô thước hẹn đến mai sau Ngày đài nhung nhớ mình cũng như nhau Trên cao
bao vì sao sáng Rung vắng có bao là vàng Là bấy nhiêu sầụ Người đi hoa lá chết
theo mùa nhớ Người về lặng lẽ tình vẫn bơ vơ Thà rằng chôn kín mộng ước bên
nhau Quên đi cho hết một kiếp thương đau.
Thu Sầu
Lam Phương
Ngoài hiên giọt mưa thu thánh thót rơi
Trời lắng u buồn mây hắt hiu ngừng trôi
Nghe gió thoảng mơ hồ trong mưa thu
Ai khóc ai than hờ!
Vài con chim non chiêm chiếp kêu trên cành
như nhủ trời xanh
Gió ngừng đi
mưa buồn chi
cho cõi lòng lâm ly
Hồn thu tới nơi đây gieo buồn lây
Lòng vắng muôn bề không liếp che gió về
Ai nức nở thương đời
chân buông mau
dương thế bao la sầu
Người mong mây tan cho gió hiu hiu lạnh
mây ngỏ trời xanh
chắc gì vui
mưa còn rơi
bao kiếp sầu ta nguôi
Gió xa xôi vẫn về
Mưa giăng mù lê thê
Đến bao năm nữa trời ...
... Vợ chồng Ngâu thôi khóc vì thu
Nhìn Những Mùa Thu Đi
Trịnh Công Sơn
Nhìn những mùa thu đi
em nghe sầu lên trong nắng
và lá rụng ngoài song
nghe tên mình vào quên lãng
nghe tháng ngày chết trong thu vàng
Nhìn những lần thu đi
tay trơn buồn ôm nuối tiếc
nghe gió lạnh về đêm
hai mươi sầu dâng mắt biếc
thương cho người rồi lạnh lùng riêng
Gió heo may đã về
chiều tím loang vỉa hè
và gió hôn tóc thề
rồi mùa thu bay đi
trong nắng vàng chiều nay
anh nghe buồn mình trên ấy
chiều cuối trời nhiều mây
đơn côi bàn tay quên lối
đưa em về nắng vương nhè nhẹ
Đã mấy lần thu sang
công viên chiều qua rất ngắn
chuyện chúng mình ngày xưa
anh ghi bằng nhiều thu vắng
đến thu này thì mộng nhạt phaị
Nhìn những mùa thu đi
em nghe sầu lên trong nắng
và lá rụng ngoài song
nghe tên mình vào quên lãng
nghe tháng ngày chết trong thu vàng
Nhìn những lần thu đi
tay trơn buồn ôm nuối tiếc
nghe gió lạnh về đêm
hai mươi sầu dâng mắt biếc
thương cho người rồi lạnh lùng riêng
Gió heo may đã về
chiều tím loang vỉa hè
và gió hôn tóc thề
rồi mùa thu bay đi
trong nắng vàng chiều nay
anh nghe buồn mình trên ấy
chiều cuối trời nhiều mây
đơn côi bàn tay quên lối
đưa em về nắng vương nhè nhẹ
Đã mấy lần thu sang
công viên chiều qua rất ngắn
chuyện chúng mình ngày xưa
anh ghi bằng nhiều thu vắng
đến thu này thì mộng nhạt phaị
· http://www.youtube.com/watch?v=jYxAy_SIdt8
Ngàn Thu Áo Tím
Hoàng Trọng
Ngày xưa xa xôi em rất yêu màu tím
Ngày xưa vô tư em sống trong trìu mến
Chiều xuống áo tím thường thướt tha
Bước trên đường gấm hoa
Ngắm mây chiều lướt xa
Từ khi yêu anh anh bắt xa màu tím
Sầu thương cho em mơ ước chưa kịp đến
Trời đã rét mướt cùng gió mưa
Khóc anh chiều tiễn đưa
Thế thôi tàn giấc mơ
Anh xa xôi bóng mưa giăng mờ lối
Anh xa xôi áo bay trong chiều rơi
Anh xa xôi áo ôm tim lẻ loi
Tím lên khung trời nhớ nhung đầy vơi
Mưa rơi rơi bóng anh như làn khói
Mưa rơi rơi bóng anh xa ngàn khơi
Mưa rơi rơi có hay chăng lòng tôi
Có hay bao giờ bóng người yêu tới
Từ khi xa anh em vẫn yêu và nhớ
Mà sao anh đi đi mãi không về nữa
Một bóng áo tím buồn ngẩn ngơ
Khóc trong chiều gió mưa,
Khóc thương hình bóng xưa
Ngàn thu mưa rơi trên áo em màu tím
Ngàn thu đau thương vương áo em màu tím
Nhuộm tím những chuỗi ngày vắng nhau
Tháng năm còn lướt mau
Biết bao giờ thấy nhau.
Ngàn Thu Áo Tím
Ngày xưa xa xôi em rất yêu màu tím
Ngày xưa vô tư em sống trong trìu mến
Chiều xuống áo tím thường thướt tha
Bước trên đường gấm hoa
Ngắm mây chiều lướt xa
Từ khi yêu anh anh bắt xa màu tím
Sầu thương cho em mơ ước chưa kịp đến
Trời đã rét mướt cùng gió mưa
Khóc anh chiều tiễn đưa
Thế thôi tàn giấc mơ
Anh xa xôi bóng mưa giăng mờ lối
Anh xa xôi áo bay trong chiều rơi
Anh xa xôi áo ôm tim lẻ loi
Tím lên khung trời nhớ nhung đầy vơi
Mưa rơi rơi bóng anh như làn khói
Mưa rơi rơi bóng anh xa ngàn khơi
Mưa rơi rơi có hay chăng lòng tôi
Có hay bao giờ bóng người yêu tới
Từ khi xa anh em vẫn yêu và nhớ
Mà sao anh đi đi mãi không về nữa
Một bóng áo tím buồn ngẩn ngơ
Khóc trong chiều gió mưa,
Khóc thương hình bóng xưa
Ngàn thu mưa rơi trên áo em màu tím
Ngàn thu đau thương vương áo em màu tím
Nhuộm tím những chuỗi ngày vắng nhau
Tháng năm còn lướt mau
Biết bao giờ thấy nhau.
Mùa Thu Không Trở Lại
Phạm Trọng Cầu
Em ra đi mùa thu
mùa thu không trở lại
em ra đi mùa thu
sương mờ giăng âm u
em ra đi mùa thu
mùa thu không còn nữa
đếm lá úa mùa thu
đo sầu ngập tim tôi
Ngày em đi
nghe chơi vơi não nề
qua vườn Luxembourg
sương rơi che phố mờ
buồn này ai có muả
từ chia ly
nghe rơi bao lá vàng
ngập giòng nước sông Seine
mưa rơi trên phím đàn
chừng nào cho tôi quên
Hôm em ra đi mùa thu
mùa thu không trở lại
lá úa khóc người đi
sương mờ dâng lên mi
em ra đi mùa thu
mùa lá rơi ngập ngừng
đếm lá úa sầu lên
bao giờ cho tôi quên.
Em ra đi mùa thu
mùa thu không trở lại
em ra đi mùa thu
sương mờ giăng âm u
em ra đi mùa thu
mùa thu không còn nữa
đếm lá úa mùa thu
đo sầu ngập tim tôi
Ngày em đi
nghe chơi vơi não nề
qua vườn Luxembourg
sương rơi che phố mờ
buồn này ai có muả
từ chia ly
nghe rơi bao lá vàng
ngập giòng nước sông Seine
mưa rơi trên phím đàn
chừng nào cho tôi quên
Hôm em ra đi mùa thu
mùa thu không trở lại
lá úa khóc người đi
sương mờ dâng lên mi
em ra đi mùa thu
mùa lá rơi ngập ngừng
đếm lá úa sầu lên
bao giờ cho tôi quên.
· http://www.youtube.com/watch?v=eDVZKS7Y7OY
Mùa thu là mùa của tình yêu, mùa của lá vàng rơi rụng. Mùa thu là mùa của những cặp tình nhân dìu nhau đi dưới nắng thu, thưởng thức bầu không khí mát mẻ trong lành,rồi trao cho nhau những nụ hôn nồng cháy cùng nhau nhìn lá vàng rơi, rơi mãi tận cuối chân trời.
Mùa thu là mùa các thi-nhân đi tìm những vần thơ để sáng-tác thành những tuyệt-phẩm bất-hủ nghìn năm.
Ai đã từng đi qua phố vắng dưới ánh nắng chiều thu khi lá vàng bay bay khắp trời , lác-đác rơi qua mái đầu , rớt xuống đất, mới cảm thấy được cái đẹp tuyệt vời của mùa thu,mới rung cảm theo nhịp của lá vàng đang rơi,rung cảm theo những tia nắng thu dịu hiền vươn mãi đến tận chân trời xa thăm-thẳm. Nói đến mùa thu là nói đến mùa của lá vàng bay , mùa của lá rơi, mùa của lá vàng khô rụng khắp mọi nẽo đường. " Thu đi cho lá vàng bay, lá rơi cho đám cưới về ". Ta hãy nghe các thi-nhân Việt-nam nói về lá vàng rơi mỗi độ thu về qua những dòng thơ trữ tình .
Hình ảnh nỗi bật nhất về lá rụng giữa mùa thu là hình ảnh trong hai câu thơ sau đây của thi-sĩ Tản- Ðà:
"Trận gió thu-phong rụng lá vàng
Lá bay hàng xóm lá bay sang "
Nhưng hình ảnh trữ tình và lãng-mạn nhất là hình ảnh con nai vàng ngơ-ngác giưã rừng thu qua bài "Tiếng Thu" của Lưu Trọng Lư với những câu thơ năm chữ nghe thật êm-đềm như khúc nhạc tình thu trong rừng vắng
"Em không nghe rừng thu
Lá thu kêu xào-xạc
Con nai vàng ngơ-ngác
Ðạp trên lá vàng khô"
Không phải chỉ có Tản Ðà hay Lưu Trọng Lư mơí nói đến lá vàng khi mùa thu tới;
hầu hết các thi- nhân Việt-nam đều ca ngợi cái đẹp của mùa thu bằng cách diễn
tả hình ảnh của lá vàng rơi giữa trời thu. Những dòng thơ diễn tả lá vàng mùa
thu của một số thi- nhân Việt-nam:
"Sắc trời trôi nhạt dưới khe
Chim đi, lá rụng, cành nghe lạnh-lùng"
(Huy-Cận)
"Rặng liễu đìu-hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng
Ðây mùa thu tới mùa thu tới
Với aó mơ phai dệt lá vàng"
(Xuân-Diệu)
"Ao thu lạnh-lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo-teo
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí
Lá vàng trước gió sẽ đưa vèo"
(Nguyễn Khuyến)
"Ai đâu trở lại mùa thu trước
Nhặt lấy cho tôi những lá vàng "
(Chế lan Viên)
"Chẳng được như hoa vướng gót nàng
Cõi lòng man-mác giá như sương!
Ta về nhặt lấy hoa thu rụng
Ðặng giữ bên lòng nỗi nhớ thương"
(Thái Can)
"Gió vàng hiu-hắt cảnh tiêu-sơ
Lẻ-tẻ bên trời bóng nhạn thưa
Giếng ngọc sen tàn bông hết thắm
Rừng phong lá rụng tiếng như mưa"
(Ngô chi Lan)
"Ðêm thu khắc lậu canh tàn
Gió cây trút lá trăng ngàn ngậm sương "
(Nguyên-Du)
Ngoài lá vàng rơi là biểu-tượng của mùa thu, ta còn phải nhớ đến ánh trăng thu huyền-ảo.Nói đến mùa thu mà không nói đến ánh trăng thu mờ-ảo sau áng mây trời giữa đêm khuya thanh-vắng là một sự thiếu sót lớn lao đối với mùa thu .
Không phải đêm thu nào ánh trăng cũng vằng-vặc giữa trời trong khi lá vàng rơi nhè nhẹ giữa đêm khuya cô-tịch, có những đêm thu trăng buồn ảo-nảo , gió heo may thổi về làm cho lòng người cảm thấy u-buồn man-mác trước cái lạnh không làm tê-buốt con tim như mùa đông, nhưng lắm lúc làm cho hồn ta bâng-khuâng giá rét, làm cho hồn ta nhung- nhớ lạnh-lùng.
Việt-Nam, rất nhiều nhà thơ đã tốn không biết bao nhiêu mực và giấy để diễn-tả chị Hằng giữa đêm thu huyền-diệu. Thật vậy nếu bài " Tiếng thu " của Lưu trọng Lư không đề cập đến ánh trăng mờ thì bài thơ mất đi rất nhiều ý-nghĩa về mùa thu :
"Em không nghe mùa thu
Dưới trăng mờ thổn-thức"
Riêng nhà thơ Xuân-Diệu đã nhân-cách hóa ánh trăng thu khiến những dòng thơ trở thành bất tử:
"Thỉnh-thỏang nàng trăng tự ngẩn-ngơ
Non xa khởi sự nhạt sương mờ
Ðã nghe rét mướt luồn trong gió
Ðã vắng người sang những chuyến đò "
Tuy nhiên nói đến trăng nhất là ánh trăng thu mà không nói đến thi sĩ Hàn Mặc
Tử là một sự thiếu sót vô cùng trọng đại.
Ta hãy nghe Hàn Mặc Tử nói về trăng thu qua những câu thơ bảy chữ với lối nhân-cách hóa làm cho ta có cảm tưởng như người đẹp Hằng -Nga đang rón-rén dời gót ngọc vào nhà ai giữa đêm thu trăng sáng:
"Bóng nguyệt leo song sờ-sẫm gối
Gió thu lọt cửa cọ mài chăn"
hay là:
"Ô kìa bóng nguyệt trần truồng tắm
Lộ cái khuôn vàng dưới đáy khe"
Ngoài Lưu trọng Lư, Hàn mặc Tử, Xuân-Diệu ra, ta cũng thấy rất nhiều nhà thơ nói về ánh trăng thu. Sau đây là một số bài thơ của một vài thi-nhân ca-tụng ánh trăng thu qua những dòng thơ đủ các thể loại :
"Lòng anh giếng ngọt trong veo
Trăng thu trong vắt, biển chiều trong xanh
Lòng em như bụi kinh-thành
Ða-đoan vó ngựa chung-tình bánh xe"
(Nguyễn-Bính)
"Nước biếc trông như tầng khói phủ
Song thưa để mặc bóng trăng vào"
(Nguyễn -Khuyến)
"Ðêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nữa rồi "
(Tản-Ðà)
"Mặt trăng tỏ thường soi bên gối,
Bừng mắt trông sương gội cành ngô
Lạnh-lùng thay, bấy chiều thu,
Gió may hiu-hắt trên đầu tường vôi"
Ðặng trần Côn
(Ðoàn thị Ðiểm địch)
"Vi lô san-sát heo may
Một trời thu để riêng ai một người
Dặm khuya ngất tạnh mù khơi
Thấy trăng mà thẹn những lời non sông
Rừng thu từng biếc chen hồng
Nghe chim như nhắc tấm lòng thần-hôn !"
(Nguyễn-Du )
"Ðêm thu gió lọt sông đào
Nửa vành trăng khuyết, ba sao giữa trời "
(Nguyễn- Du)
Nếu mùa thu có lá vàng rơi rụng, có trăng thu huyền ảo thì cũng có nắng thu nhẹ lướt trên đồi. Nắng mùa thu không gay-gắt rực lửa như mùa hạ , trái lại rất mát diụ trong lành, nhất là những lúc trời xanh mây trắng nắng hồng. Ði dưới, nắng thu người ta thấy tâm-hồn rất thoải mái lâng-lâng ,nhất là những lúc trời chiều nhạt nắng , có lá vàng bay bay rơi rụng khắp phố -phường. Nhiều cặp tình nhân thích đi dưới nắng thu để thưởng thức cái vẻ đẹp của mùa thu, nhặt những lá vàng rơi rồi nhìn những hàng cây khẳng-khiu chỉ còn những cành trụi lá dọc hai bên đại-lộ lúc chiều tà.
Ai cũng biết rằng các thi- nhân khi nói về mùa thu thường không quên đề-cập đến nắng thu. Nhà thơ Chế lan Viên đã làm cho ta ngạc-nhiên khi viết mấy câu thơ liên-quan đến nắng thu như sau:
"Chao ôi! thu đã tới rồi sao?
Thu trước vừa qua mới độ nào
Mới độ nào đây hoa rạn vỡ
Nắng hồng choàng ấp dãy bàng cao"
Nhưng ngạc-nhiên hơn nữa là hai câu thơ đầy nhạc tính của nhà thơ Bích-Khê sau đây làm cho ta cảm thấy thích thú khi đọc lên vì nghe như một giai-điệu tuyệt vời :
"Ô hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi! Vàng rơi! Thu mênh-mông ."
Dĩ-nhiên, mỗi nhà thơ diễn-tả vẻ nắng thu một cách khác nhau, nhưng hầu hết đều ca-ngợi nắng thu như là hình ảnh tuyệt đẹp giữa gió chiều.
Nhà thơ Xuân-Diệu cũng nói về nắng thu với hai câu thơ thất-ngôn đầy lưu luyến trữ-tình:
"Nõn-nà sương ngọc quanh thềm dâu .
Nắng nhỏ bâng-khuâng chiều lỡ thi. "
Nhưng nếu ai đã đọc mấy câu thơ sau đây của nhà thơ Trúc-Ly đều cảm thấy hồn mình xao-xuyến bâng -khuâng:
"Tôi đứng bên nầy bờ dĩ-vãng
Thương về con nước ngại-ngùng xuôi
Những người con gái bên kia ấy
Ai biết chiều nay có nhớ tôi
Tôi muốn hôn bằng môi của em
Mùa thu tha-thiết nắng hoe thềm. "
Ngòai ra ta còn thấy rất nhiều nhà thơ khác cũng đã nói về nắng thu với những dòng thơ thật đẹp và thật buồn:
"Chiều nay nắng nhạt luyến chân đồi
Hơi lạnh tàn thu giục lá rơi
Sương xuống chiều đi lòng vắng vẻ
Thê-lương thêm bận khúc ly-hòai ."
hay là:
"Hát bài hát ngô-nghê và êm ái
Bên sườn non mục-tử cưỡi trâu về
Nắng chiều rây vàng bột xuống dân quê
Lúa chín đỏ theo gió nồm sắp mái."
Nam-Trân Nguyễn học Sỹ
Nếu những hình ảnh đẹp của mùa thu là lá vàng rơi,là ánh trăng thu giữa đêm khuya thanh-vắng, và nắng chiều thu trong buổi hòang-hôn, thì hình ảnh buồn nhất của mùa thu là mưa thu. Chính những giọt mưa thu đã làm cho lòng người lạnh-lẽo,u-buồn, làm cho lòng người hoang vắng sầu thương, bơ-vơ giữa thế-giới mưa rơi buồn-bã.
Trước cảnh mưa thu ảm-đạm ở ngòai bệnh-viện, nhạc-sĩ tài ba Ðặng thế Phong đã xúc-động rồi sáng tác ngay bản nhạc " Giọt mưa thu. " trước khi vĩnh-biệt trần-gian để lại cho đời những giọt lệ thu sầu thương nức-nở, những giọt lệ tình ai-oán lâm-ly:
" Ngòai hiên giọt mưa thu thánh-thót rơi. Trời lắng u-buồn mây hắt-hiu ngừng trôi.Nghe gió thỏang mơ-hồ trong mưa thu ai khóc ai than hờ "
Bởi vậy nói đến mưa thu là nói đến một trong những cảnh vật buồn-bã nhất của trần thế. Ðọc mấy câu thơ sau đây của Bà Huyện Thanh Quan, ta thấy cảnh mưa thu thật là tiêu-điều buồn-bã:
"Thánh-thót tàu tiêu mấy hạt mưa
Khen ai khéo vẽ cảnh tiêu-sơ
Xanh um cổ-thụ tròn xoe tán
Trắng xóa tràng -giang phẳng-lặng tờ."
Hay hai câu thơ sau đây của nhà thơ Xuân-Diệu cũng cho ta thấy cảnh lặng lẽ u-buồn:
"Gió thầm, mây lặng, dáng thu xa
Mới tạnh mưa trưa chiều đã tà. "
Tuy-nhiên nếu trăng thu,nắng thu, mưa thu ,là những đề tài bất-hủ cho các văn thi-sĩ,nhạc-sĩ lấy đó để sáng-tác thì sương thu là một đề tài không kém quan-trọng để các thi-nhân dệt thành thơ. Vào những lúc trời sáng tinh-sương, ai đã từng ra sau vườn,đều trông thấy nhưnõg giọt sương đọng trên cành cây,ngọn cỏ giống như những hạt kim-cương lóng lánh đẹp tuyệt vời. Cho đến ngày hôm nay,rất nhiều người Việt-nam đã thuộc lòng đọan văn của nhà văn Thanh-Tịnh tả về cảnh sương thu: "Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và đầy gió lạnh, mẹ tôi âu-yếm nắm tay tôi,dẫn tôi đi trên con đường làng dài và hẹp." Một nhà thơ nỗi tiếng như sóng cồn một thời vang bóng đã ca-ngợi sương thu qua bài thơ " Sương rơi. " Ðó là thi-sĩ Nguyễn-Vỹ với bài thơ hai chữ đã để lại cho đời một tác-phẩm bất-hủ về sương thu:
"Sương rơi Rồi hạt Rơi sương
Nặng trĩu Sương trong Cành dương
Trên cành Tan-tác Liễu ngã
Dương-liễu Trong lòng Gió mưa
Nhưng hơi Tả-tơi Tơi-tả Từng giọt Gió bấc Em ơi! Thánh-thót Lạnh-lùng Từng giọt Từng giọt
Hiu-hắt Thánh-thót Tơi-bời
Thấm vào Từng giọt Mưa rơi,
Em ơi Ðiêu-tàn Gió rơi;
Trong lòng Trên nấm Lá rơi,
Hạt sương Mồ hoang!.. Em ơi! .."
Thành một
Vết thương!.. Nguyễn-Vỹ.
Như đã được trình bày ở trên,mùa thu là mùa có lá vàng rơi lác-đác,có trăng thu mờ aỏ giữa đêm buồn,có những giọt mưa rơi thánh-thót thật lâm-ly. Ðã thế, nhiều lúc ánh nắng chiều thu làm cho người lữ-hành thêm cô-độc bâng-khuâng,luôn luôn cảm thấy như xa vắng lạc-lòai, như biệt-ly hiu-quạnh.Vì thế mà nhiều người đã cho rằng,
Mùa thu là mùa của biệt-ly,của xa cách nên tình thu thường nức-nở nghẹn-ngào.
Mùa thu là mùa nhớ nhung từ đó và cũng là nhung-nhớ từ đây. Thế nên nói đến mùa
thu là nói đến biệt-ly nhung-nhớ,là nói đến ngăn-cách xa nhau,là nói đến
chia-ly buồn-bã và lắm lúc nói đến vĩnh-biệt ngàn đời để rồi " nghìn-trùng
xa cách người đã đi rồi, còn gì đâu nữa mà khóc với cười."
Sau đây, ta hãy nghe các thi-nhân Việt-nam nói về sự biệt-ly,sự nhung-nhớ cũng như những nỗi u-buồn giữa mùa thu:
"Mây vẫn từng không chim bay đi
Khí trời u-uất, hận chia-ly
Ít nhiều thiếu-nữ buồn không nói
Tựa cưả nhìn xa nghĩ-ngợi gì "
(Xuân-Diệu)
Hay những dòng thơ lục-bát đầy vẻ âm-u,tiêu-điều của Huy-Cận;
"Non xanh ngây cả buồn chiều
Nhân-gian e cũng tiêu-điều dưới kia . "
Hoặc những câu thơ đầy nhung-nhớ quằn-quại giữa mùa thu:
"Chao ôi! mong nhớ! ôi mong nhớ
Một cánh chim thu lạc cuối ngàn."
(Chế lan Viên)
Hay hình ảnh xa vắng biệt-ly của người chinh-phu trong lòng người cô-phụ:
"Em không nghe rạo-rực
Hình ảnh kẻ chinh-phu
Trong lòng người cô-phụ."
(Lưu trọng Lư)
Hoặc là những câu thơ đầy nỗi nhớ-thương của thi-nhân:
"Chẳng được như hoa vướng gót nàng,
Cõi lòng man- mác giá như sương!
Ta về nhặt lấy hoa thu rụng
Ðặng giữ bên lòng nỗi nhớ thương"
(Thái-Can)
Nhưng sự biệt-ly đớn đau nhất hay nỗi nhớ-nhung quằn-quại triền-miên cũng như sự khổ đau cay đắng suốt đời mà ta có thể thấy được là những dòng thơ nức-nở lệ nhòa của nữ thi- sĩ T.T.KH, một nhà thơ đã sáng tác nên những bài thơ bất-hủ ngàn năm và đã trở thành huyền thọai trong thi-ca Việt-nam. Ta hãy nghe nhà thơ T.T.KH nức-nở những điệp-khúc tình thu sau đây:
"Anh ạ, tháng ngày xa quá nhỉ?
Một mùa thu cũ một lòng đau
Ba năm ví biết anh còn nhớ
Em đã câm lời có còn đâu!."
hay là:
"Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời
Ái-ân lạt-lẽo của chồng tôi
Mà từng thu chết từng thu chết
Vẫn giấu trong tim một bóng người.
Tóm lại qua thi-ca Việt-nam, ta thấy hầu hết các thi- nhân nước Việt đều nói đến mùa thu, ca ngợi mùa thu vì mùa thu có những đêm trăng mờ ảo, có những lá vàng rơi tuyệt đẹp, có những giọt mưa thu thánh thót rơi thật lâm-ly,bi-thảm vv.. Và cũng vì mùa thu là mùa của ngăn-cách ,của ly-biệt,là mùa của nức-nở nghẹn-ngào nên các thi-nhân Việt-nam không ai mà không xúc-động khi thấy mùa thu đến. Qua thi-ca Việt-nam,ta thấy nhiều nhà thơ đã để lại cho đời những bài thơ trữ-tình bất-hủ về mùa thu.
Mùa thu là mùa của tình yêu, mùa của lá vàng rơi rụng. Mùa thu là mùa của những cặp tình nhân dìu nhau đi dưới nắng thu, thưởng thức bầu không khí mát mẻ trong lành,rồi trao cho nhau những nụ hôn nồng cháy cùng nhau nhìn lá vàng rơi, rơi mãi tận cuối chân trời.
Mùa thu là mùa các thi-nhân đi tìm những vần thơ để sáng-tác thành những tuyệt-phẩm bất-hủ nghìn năm.
Ai đã từng đi qua phố vắng dưới ánh nắng chiều thu khi lá vàng bay bay khắp trời , lác-đác rơi qua mái đầu , rớt xuống đất, mới cảm thấy được cái đẹp tuyệt vời của mùa thu,mới rung cảm theo nhịp của lá vàng đang rơi,rung cảm theo những tia nắng thu dịu hiền vươn mãi đến tận chân trời xa thăm-thẳm. Nói đến mùa thu là nói đến mùa của lá vàng bay , mùa của lá rơi, mùa của lá vàng khô rụng khắp mọi nẽo đường. " Thu đi cho lá vàng bay, lá rơi cho đám cưới về ". Ta hãy nghe các thi-nhân Việt-nam nói về lá vàng rơi mỗi độ thu về qua những dòng thơ trữ tình .
Hình ảnh nỗi bật nhất về lá rụng giữa mùa thu là hình ảnh trong hai câu thơ sau đây của thi-sĩ Tản- Ðà:
"Trận gió thu-phong rụng lá vàng
Lá bay hàng xóm lá bay sang "
Nhưng hình ảnh trữ tình và lãng-mạn nhất là hình ảnh con nai vàng ngơ-ngác giưã rừng thu qua bài "Tiếng Thu" của Lưu Trọng Lư với những câu thơ năm chữ nghe thật êm-đềm như khúc nhạc tình thu trong rừng vắng
"Em không nghe rừng thu
Lá thu kêu xào-xạc
Con nai vàng ngơ-ngác
Ðạp trên lá vàng khô"
"Sắc trời trôi nhạt dưới khe
Chim đi, lá rụng, cành nghe lạnh-lùng"
(Huy-Cận)
"Rặng liễu đìu-hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng
Ðây mùa thu tới mùa thu tới
Với aó mơ phai dệt lá vàng"
(Xuân-Diệu)
"Ao thu lạnh-lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo-teo
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí
Lá vàng trước gió sẽ đưa vèo"
(Nguyễn Khuyến)
"Ai đâu trở lại mùa thu trước
Nhặt lấy cho tôi những lá vàng "
(Chế lan Viên)
"Chẳng được như hoa vướng gót nàng
Cõi lòng man-mác giá như sương!
Ta về nhặt lấy hoa thu rụng
Ðặng giữ bên lòng nỗi nhớ thương"
(Thái Can)
"Gió vàng hiu-hắt cảnh tiêu-sơ
Lẻ-tẻ bên trời bóng nhạn thưa
Giếng ngọc sen tàn bông hết thắm
Rừng phong lá rụng tiếng như mưa"
(Ngô chi Lan)
"Ðêm thu khắc lậu canh tàn
Gió cây trút lá trăng ngàn ngậm sương "
(Nguyên-Du)
Ngoài lá vàng rơi là biểu-tượng của mùa thu, ta còn phải nhớ đến ánh trăng thu huyền-ảo.Nói đến mùa thu mà không nói đến ánh trăng thu mờ-ảo sau áng mây trời giữa đêm khuya thanh-vắng là một sự thiếu sót lớn lao đối với mùa thu .
Không phải đêm thu nào ánh trăng cũng vằng-vặc giữa trời trong khi lá vàng rơi nhè nhẹ giữa đêm khuya cô-tịch, có những đêm thu trăng buồn ảo-nảo , gió heo may thổi về làm cho lòng người cảm thấy u-buồn man-mác trước cái lạnh không làm tê-buốt con tim như mùa đông, nhưng lắm lúc làm cho hồn ta bâng-khuâng giá rét, làm cho hồn ta nhung- nhớ lạnh-lùng.
Việt-Nam, rất nhiều nhà thơ đã tốn không biết bao nhiêu mực và giấy để diễn-tả chị Hằng giữa đêm thu huyền-diệu. Thật vậy nếu bài " Tiếng thu " của Lưu trọng Lư không đề cập đến ánh trăng mờ thì bài thơ mất đi rất nhiều ý-nghĩa về mùa thu :
"Em không nghe mùa thu
Dưới trăng mờ thổn-thức"
Riêng nhà thơ Xuân-Diệu đã nhân-cách hóa ánh trăng thu khiến những dòng thơ trở thành bất tử:
"Thỉnh-thỏang nàng trăng tự ngẩn-ngơ
Non xa khởi sự nhạt sương mờ
Ðã nghe rét mướt luồn trong gió
Ðã vắng người sang những chuyến đò "
Ta hãy nghe Hàn Mặc Tử nói về trăng thu qua những câu thơ bảy chữ với lối nhân-cách hóa làm cho ta có cảm tưởng như người đẹp Hằng -Nga đang rón-rén dời gót ngọc vào nhà ai giữa đêm thu trăng sáng:
"Bóng nguyệt leo song sờ-sẫm gối
Gió thu lọt cửa cọ mài chăn"
hay là:
"Ô kìa bóng nguyệt trần truồng tắm
Lộ cái khuôn vàng dưới đáy khe"
Ngoài Lưu trọng Lư, Hàn mặc Tử, Xuân-Diệu ra, ta cũng thấy rất nhiều nhà thơ nói về ánh trăng thu. Sau đây là một số bài thơ của một vài thi-nhân ca-tụng ánh trăng thu qua những dòng thơ đủ các thể loại :
"Lòng anh giếng ngọt trong veo
Trăng thu trong vắt, biển chiều trong xanh
Lòng em như bụi kinh-thành
Ða-đoan vó ngựa chung-tình bánh xe"
(Nguyễn-Bính)
"Nước biếc trông như tầng khói phủ
Song thưa để mặc bóng trăng vào"
(Nguyễn -Khuyến)
"Ðêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần thế em nay chán nữa rồi "
(Tản-Ðà)
"Mặt trăng tỏ thường soi bên gối,
Bừng mắt trông sương gội cành ngô
Lạnh-lùng thay, bấy chiều thu,
Gió may hiu-hắt trên đầu tường vôi"
Ðặng trần Côn
(Ðoàn thị Ðiểm địch)
"Vi lô san-sát heo may
Một trời thu để riêng ai một người
Dặm khuya ngất tạnh mù khơi
Thấy trăng mà thẹn những lời non sông
Rừng thu từng biếc chen hồng
Nghe chim như nhắc tấm lòng thần-hôn !"
(Nguyễn-Du )
"Ðêm thu gió lọt sông đào
Nửa vành trăng khuyết, ba sao giữa trời "
(Nguyễn- Du)
Nếu mùa thu có lá vàng rơi rụng, có trăng thu huyền ảo thì cũng có nắng thu nhẹ lướt trên đồi. Nắng mùa thu không gay-gắt rực lửa như mùa hạ , trái lại rất mát diụ trong lành, nhất là những lúc trời xanh mây trắng nắng hồng. Ði dưới, nắng thu người ta thấy tâm-hồn rất thoải mái lâng-lâng ,nhất là những lúc trời chiều nhạt nắng , có lá vàng bay bay rơi rụng khắp phố -phường. Nhiều cặp tình nhân thích đi dưới nắng thu để thưởng thức cái vẻ đẹp của mùa thu, nhặt những lá vàng rơi rồi nhìn những hàng cây khẳng-khiu chỉ còn những cành trụi lá dọc hai bên đại-lộ lúc chiều tà.
Ai cũng biết rằng các thi- nhân khi nói về mùa thu thường không quên đề-cập đến nắng thu. Nhà thơ Chế lan Viên đã làm cho ta ngạc-nhiên khi viết mấy câu thơ liên-quan đến nắng thu như sau:
"Chao ôi! thu đã tới rồi sao?
Thu trước vừa qua mới độ nào
Mới độ nào đây hoa rạn vỡ
Nắng hồng choàng ấp dãy bàng cao"
Nhưng ngạc-nhiên hơn nữa là hai câu thơ đầy nhạc tính của nhà thơ Bích-Khê sau đây làm cho ta cảm thấy thích thú khi đọc lên vì nghe như một giai-điệu tuyệt vời :
"Ô hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi! Vàng rơi! Thu mênh-mông ."
Dĩ-nhiên, mỗi nhà thơ diễn-tả vẻ nắng thu một cách khác nhau, nhưng hầu hết đều ca-ngợi nắng thu như là hình ảnh tuyệt đẹp giữa gió chiều.
Nhà thơ Xuân-Diệu cũng nói về nắng thu với hai câu thơ thất-ngôn đầy lưu luyến trữ-tình:
"Nõn-nà sương ngọc quanh thềm dâu .
Nắng nhỏ bâng-khuâng chiều lỡ thi. "
Nhưng nếu ai đã đọc mấy câu thơ sau đây của nhà thơ Trúc-Ly đều cảm thấy hồn mình xao-xuyến bâng -khuâng:
"Tôi đứng bên nầy bờ dĩ-vãng
Thương về con nước ngại-ngùng xuôi
Những người con gái bên kia ấy
Ai biết chiều nay có nhớ tôi
Tôi muốn hôn bằng môi của em
Mùa thu tha-thiết nắng hoe thềm. "
Ngòai ra ta còn thấy rất nhiều nhà thơ khác cũng đã nói về nắng thu với những dòng thơ thật đẹp và thật buồn:
Hơi lạnh tàn thu giục lá rơi
Sương xuống chiều đi lòng vắng vẻ
Thê-lương thêm bận khúc ly-hòai ."
hay là:
"Hát bài hát ngô-nghê và êm ái
Bên sườn non mục-tử cưỡi trâu về
Nắng chiều rây vàng bột xuống dân quê
Lúa chín đỏ theo gió nồm sắp mái."
Nam-Trân Nguyễn học Sỹ
Nếu những hình ảnh đẹp của mùa thu là lá vàng rơi,là ánh trăng thu giữa đêm khuya thanh-vắng, và nắng chiều thu trong buổi hòang-hôn, thì hình ảnh buồn nhất của mùa thu là mưa thu. Chính những giọt mưa thu đã làm cho lòng người lạnh-lẽo,u-buồn, làm cho lòng người hoang vắng sầu thương, bơ-vơ giữa thế-giới mưa rơi buồn-bã.
Trước cảnh mưa thu ảm-đạm ở ngòai bệnh-viện, nhạc-sĩ tài ba Ðặng thế Phong đã xúc-động rồi sáng tác ngay bản nhạc " Giọt mưa thu. " trước khi vĩnh-biệt trần-gian để lại cho đời những giọt lệ thu sầu thương nức-nở, những giọt lệ tình ai-oán lâm-ly:
" Ngòai hiên giọt mưa thu thánh-thót rơi. Trời lắng u-buồn mây hắt-hiu ngừng trôi.Nghe gió thỏang mơ-hồ trong mưa thu ai khóc ai than hờ "
Bởi vậy nói đến mưa thu là nói đến một trong những cảnh vật buồn-bã nhất của trần thế. Ðọc mấy câu thơ sau đây của Bà Huyện Thanh Quan, ta thấy cảnh mưa thu thật là tiêu-điều buồn-bã:
"Thánh-thót tàu tiêu mấy hạt mưa
Khen ai khéo vẽ cảnh tiêu-sơ
Xanh um cổ-thụ tròn xoe tán
Trắng xóa tràng -giang phẳng-lặng tờ."
Hay hai câu thơ sau đây của nhà thơ Xuân-Diệu cũng cho ta thấy cảnh lặng lẽ u-buồn:
"Gió thầm, mây lặng, dáng thu xa
Mới tạnh mưa trưa chiều đã tà. "
Tuy-nhiên nếu trăng thu,nắng thu, mưa thu ,là những đề tài bất-hủ cho các văn thi-sĩ,nhạc-sĩ lấy đó để sáng-tác thì sương thu là một đề tài không kém quan-trọng để các thi-nhân dệt thành thơ. Vào những lúc trời sáng tinh-sương, ai đã từng ra sau vườn,đều trông thấy nhưnõg giọt sương đọng trên cành cây,ngọn cỏ giống như những hạt kim-cương lóng lánh đẹp tuyệt vời. Cho đến ngày hôm nay,rất nhiều người Việt-nam đã thuộc lòng đọan văn của nhà văn Thanh-Tịnh tả về cảnh sương thu: "Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và đầy gió lạnh, mẹ tôi âu-yếm nắm tay tôi,dẫn tôi đi trên con đường làng dài và hẹp." Một nhà thơ nỗi tiếng như sóng cồn một thời vang bóng đã ca-ngợi sương thu qua bài thơ " Sương rơi. " Ðó là thi-sĩ Nguyễn-Vỹ với bài thơ hai chữ đã để lại cho đời một tác-phẩm bất-hủ về sương thu:
"Sương rơi Rồi hạt Rơi sương
Nặng trĩu Sương trong Cành dương
Trên cành Tan-tác Liễu ngã
Dương-liễu Trong lòng Gió mưa
Nhưng hơi Tả-tơi Tơi-tả Từng giọt Gió bấc Em ơi! Thánh-thót Lạnh-lùng Từng giọt Từng giọt
Hiu-hắt Thánh-thót Tơi-bời
Thấm vào Từng giọt Mưa rơi,
Em ơi Ðiêu-tàn Gió rơi;
Trong lòng Trên nấm Lá rơi,
Hạt sương Mồ hoang!.. Em ơi! .."
Thành một
Vết thương!.. Nguyễn-Vỹ.
Như đã được trình bày ở trên,mùa thu là mùa có lá vàng rơi lác-đác,có trăng thu mờ aỏ giữa đêm buồn,có những giọt mưa rơi thánh-thót thật lâm-ly. Ðã thế, nhiều lúc ánh nắng chiều thu làm cho người lữ-hành thêm cô-độc bâng-khuâng,luôn luôn cảm thấy như xa vắng lạc-lòai, như biệt-ly hiu-quạnh.Vì thế mà nhiều người đã cho rằng,
Sau đây, ta hãy nghe các thi-nhân Việt-nam nói về sự biệt-ly,sự nhung-nhớ cũng như những nỗi u-buồn giữa mùa thu:
"Mây vẫn từng không chim bay đi
Khí trời u-uất, hận chia-ly
Ít nhiều thiếu-nữ buồn không nói
Tựa cưả nhìn xa nghĩ-ngợi gì "
(Xuân-Diệu)
Hay những dòng thơ lục-bát đầy vẻ âm-u,tiêu-điều của Huy-Cận;
"Non xanh ngây cả buồn chiều
Nhân-gian e cũng tiêu-điều dưới kia . "
Hoặc những câu thơ đầy nhung-nhớ quằn-quại giữa mùa thu:
"Chao ôi! mong nhớ! ôi mong nhớ
Một cánh chim thu lạc cuối ngàn."
(Chế lan Viên)
Hay hình ảnh xa vắng biệt-ly của người chinh-phu trong lòng người cô-phụ:
"Em không nghe rạo-rực
Hình ảnh kẻ chinh-phu
Trong lòng người cô-phụ."
(Lưu trọng Lư)
Hoặc là những câu thơ đầy nỗi nhớ-thương của thi-nhân:
"Chẳng được như hoa vướng gót nàng,
Cõi lòng man- mác giá như sương!
Ta về nhặt lấy hoa thu rụng
Ðặng giữ bên lòng nỗi nhớ thương"
(Thái-Can)
Nhưng sự biệt-ly đớn đau nhất hay nỗi nhớ-nhung quằn-quại triền-miên cũng như sự khổ đau cay đắng suốt đời mà ta có thể thấy được là những dòng thơ nức-nở lệ nhòa của nữ thi- sĩ T.T.KH, một nhà thơ đã sáng tác nên những bài thơ bất-hủ ngàn năm và đã trở thành huyền thọai trong thi-ca Việt-nam. Ta hãy nghe nhà thơ T.T.KH nức-nở những điệp-khúc tình thu sau đây:
"Anh ạ, tháng ngày xa quá nhỉ?
Một mùa thu cũ một lòng đau
Ba năm ví biết anh còn nhớ
Em đã câm lời có còn đâu!."
hay là:
"Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời
Ái-ân lạt-lẽo của chồng tôi
Mà từng thu chết từng thu chết
Vẫn giấu trong tim một bóng người.
Tóm lại qua thi-ca Việt-nam, ta thấy hầu hết các thi- nhân nước Việt đều nói đến mùa thu, ca ngợi mùa thu vì mùa thu có những đêm trăng mờ ảo, có những lá vàng rơi tuyệt đẹp, có những giọt mưa thu thánh thót rơi thật lâm-ly,bi-thảm vv.. Và cũng vì mùa thu là mùa của ngăn-cách ,của ly-biệt,là mùa của nức-nở nghẹn-ngào nên các thi-nhân Việt-nam không ai mà không xúc-động khi thấy mùa thu đến. Qua thi-ca Việt-nam,ta thấy nhiều nhà thơ đã để lại cho đời những bài thơ trữ-tình bất-hủ về mùa thu.
Comment (1)
Oct 25, 2012 at 07:05:48 Phan thượng Phù Vân (74D)
Bài viết về thu hay quá, sưu tầm nhạc và thơ cũng thật công phu, cám ơn người bạn có tâm hồn thơ đã dày công cho mọi người thưởng thức.
Xin có 2 ý kiến nhỏ: Thơ Thu của Tản Đà
"Trận gió thu-phong rụng lá vàng
Lá bay hàng xóm lá bay sang"
Hai câu này hay thì có hay nhưng chữ thì trùng lặp, vì cần phải ép vận (vần) nên phải viết "gió thu PHONG", phong là gió rồi, không ai nói hay viết "trận gió gió thu " bao giờ, dù ai cũng biết "thu phong" là "gió thu".
Tuy " Trận gió " là danh tự đứng làm chủ tự, " "thu phong " viết liền cũng là danh tự đứng làm trạng tự, nhưng thơ như thế thì văn phạm đúng mà không hay vì trùng lặp chữ ngay trong một câu.
Người thường viết vậy là bị chê dở, nhưng đại thi sĩ viết thì có lắm người khen , kiểu khen " phò mã tốt áo ".
Về bài " Thu hát cho người " của Vũ Đức Sao biển ".
Bài này ai cũng biết và nghĩ tác giả viết về mùa thu, thật ra Thu là tên người, "Thu, hát cho người, Thu, hát cho người, người yêu ơi" câu cuối chữ THU viết hoa.
Dù rằng nhạc sĩ viết về mùa thu, nhưng cảm hứng thật là mùa thu, trở về quê cũ "khi tôi về thường gặp người em ra đứng đón anh về, nào ngờ người em ra đi nơi phương trời, không lời biệt ly trước khi phân kỳ", người nhạc sĩ cầm cây ghita lên đồi sim, nơi ghi dấu bao kỷ niệm, ngồi nhớ quá khứ, chạnh lòng, viết bài "Thu, hát cho người" trên mặt sau thùng đàn, để lại cho chúng ta một tác phẫm tuyệt vời. Năm đó nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển mới 21 tuổi.
Oct 25, 2012 at 07:05:48 Phan thượng Phù Vân (74D)
Bài viết về thu hay quá, sưu tầm nhạc và thơ cũng thật công phu, cám ơn người bạn có tâm hồn thơ đã dày công cho mọi người thưởng thức.
Xin có 2 ý kiến nhỏ: Thơ Thu của Tản Đà
"Trận gió thu-phong rụng lá vàng
Lá bay hàng xóm lá bay sang"
Hai câu này hay thì có hay nhưng chữ thì trùng lặp, vì cần phải ép vận (vần) nên phải viết "gió thu PHONG", phong là gió rồi, không ai nói hay viết "trận gió gió thu " bao giờ, dù ai cũng biết "thu phong" là "gió thu".
Tuy " Trận gió " là danh tự đứng làm chủ tự, " "thu phong " viết liền cũng là danh tự đứng làm trạng tự, nhưng thơ như thế thì văn phạm đúng mà không hay vì trùng lặp chữ ngay trong một câu.
Người thường viết vậy là bị chê dở, nhưng đại thi sĩ viết thì có lắm người khen , kiểu khen " phò mã tốt áo ".
Về bài " Thu hát cho người " của Vũ Đức Sao biển ".
Bài này ai cũng biết và nghĩ tác giả viết về mùa thu, thật ra Thu là tên người, "Thu, hát cho người, Thu, hát cho người, người yêu ơi" câu cuối chữ THU viết hoa.
Dù rằng nhạc sĩ viết về mùa thu, nhưng cảm hứng thật là mùa thu, trở về quê cũ "khi tôi về thường gặp người em ra đứng đón anh về, nào ngờ người em ra đi nơi phương trời, không lời biệt ly trước khi phân kỳ", người nhạc sĩ cầm cây ghita lên đồi sim, nơi ghi dấu bao kỷ niệm, ngồi nhớ quá khứ, chạnh lòng, viết bài "Thu, hát cho người" trên mặt sau thùng đàn, để lại cho chúng ta một tác phẫm tuyệt vời. Năm đó nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển mới 21 tuổi.
Ngọc Lan tổng hợp
Theo http://daihocsuphamkythuat-thuduc.org/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét