Truyện ngắn của Hồ Tĩnh Tâm 2
Điều kỳ lạ của thế giới
 Tết này thằng cháu đang học
lớp tám của tôi ra riêng.
Là nói cho vui, bởi nó
thương ngoại, xin về ở với ngoại. Dù còn nhỏ, ngoại vẫn coi nó là một chàng
trai, dành riêng cho nó một phòng. “Chàng trai” chứng tỏ bản lĩnh nam nhi chi
chí của mình, bằng việc xuất tiền lì xì, mua một cái bể cá, cùng mấy con cá
ba đuôi to như nắm đấm về nuôi. Đã nuôi cá, tất nhiên phải lo cho cá. Nó rinh
về lủ khủ máy bơm khí, lọc nước, rong nhựa, thảm cỏ nhựa, tượng nhỏ ngư tiều
canh mục bằng sành… và cả mấy lọ thức ăn cho cá. Rồi không biết nghĩ thế nào,
mới bảnh mắt ngày đầu năm, nó chạy xe đạp đến nhà tôi, bảo biếu anh Nhân cái
cần câu máy.
Cái cần câu này tự nó mua
hay ai mua cho nó thì tôi không biết. Có điều tôi biết chắc, nó nghe con gái
tôi nói, anh Nhân ở bên Nhật rất thích câu cá; nhưng không phải câu chơi, mà
câu để cải thiện bữa ăn, bởi lẽ sông suối ở xứ hoa anh đào cá nhiều lắm. Có lẽ
nó cho để nhắm vào mục đích thiết thực ấy.
Tôi hỏi: “Bộ con chán câu
cá rồi sao?”. Nó lắc đầu. Lại hỏi: “Vậy sao không giữ cần câu?”. Nó trả lời gọn
lỏn: “Cho anh Nhân”. Rồi thì nó cười lỏn lẻn, thót lên xe đạp về nhà.
Cái thằng thế đấy. Lúc nào
cũng cười lỏn lẻn. Giá có máy đếm chữ như máy đếm tiền, giỏi lắm cũng chỉ đếm
được nó nói mỗi ngày vài trăm chữ là cùng. Mỗi lần anh em nó đến nhà tôi, thằng
anh càng nói bao nhiều, thằng em càng im lặng bấy nhiêu. Khi thấy bất tiện về
sự ít nói, nó vớ lấy một cuốn sách, nằm dài ra ghế xa lông mà đọc. Hỏi nó
sách hay không, nó gật đầu với mỗi một tiếng: “Hay!”. Hỏi hay thế nào. Nó cười
lỏn lẻn: “Dượng đọc thì biết”. Ấy! Đó cũng là một cách mà tôi phải học ở nó.
“Ngậm miệng ăn tiền”. Dại khôn, phúc hoạ cũng ở cái miệng mà ra cả.
Một lần hai con thằn lằn cắn
nhau trên tường, một con rớt xuống, khúc đuôi bị đứt lìa ra, giãy đành đạch.
Tôi thấy nó buông cuốn sách, nhìn lom lom cái đuôi đang búng búng. Khi tôi bước
đến, nó cười lỏn lẻn và nói: “Đuôi thằn lằn”. Tôi phát vào mông nó
một cái, hỏi: “Đuôi thằn lằn thì sao?”. Nó lại nhìn tôi cười lỏn lẻn: “Cái
đuôi thằn lằn sẽ mọc”. Nói xong, nó chúi đầu vào cuốn sách. Tưởng nó mãi đọc
sách, đã quên chuyện cái đuôi con thằn lằn, bỗng nhiên nó cất tiếng hỏi tôi:
“ Dượng Ba thấy đuôi thằn lằn câu thia thia chưa?”. Quả thật là tôi chưa thấy,
nên tôi nhìn nó rất ngạc nhiên. Nó ngước cặp mắt to như hai cái bóng đèn nhìn
tôi, cùng miệng cười lỏn lẻn: “Thằn lằn thọc đuôi xuống, con cá vừa đớp là nó
giật văng ra ngoài”.
À, ra cái thằng này từng
nuôi cá thia thia. Hỏi nó có đá cá thia không, nó lắc đầu. Một lúc sau nó cười
lỏn lẻn: “Cá thia bị cắn rách đuôi, cũng mọc lại như đuôi thằn lằn”. Tôi hỏi:
“Mầy nuôi chơi không đá, sao biết cá mọc đuôi?”. Nó cười lỏn lẻn: “Con thấy”.
“Mầy không đá, làm sao thấy?”. Nó lại cười: “Tụi nó đá thiếu gì”.
Hôm đến mừng tuổi tôi, nó
đứng im lặng hồi lâu trước bể cá “tả pí lù” của tôi, rồi cười lỏn lẻn: “Làm
sao nước không màu, mà sinh ra cá nhiều màu, há dượng Ba?”. Chỉ bi nhiêu đó
mà suốt mấy ngày Tết tôi cứ quẩn quanh nghĩ mãi.
Ừ nhỉ! Trên đời, cái không
màu mè gì, lại sinh ra không biết bao nhiêu là màu. Thế giới kỳ lạ vậy đó!
|
Mùa xuân dìu dịu
 Từ Trà Nóc, rẽ trái vào
khu công nghiệp, chạy thêm khoảng nửa giờ xe honda là tới nhà bà Tám. Hai vợ
chồng bà sống với người con gái út. Liền ranh hai bên vườn là nhà của hai người
con trai, sống bằng nghề làm ruộng. Cả hai đều còn trẻ, nhưng anh nào cũng lóc
nhóc bốn đứa con. Họ hùn hạp mua cho em gái một con dê sữa, giống Hà Lan, nói
là ráng nuôi lấy sữa cho cha mẹ dưỡng già. Tiếng là vậy, nhưng hai ông bà già
uống hết bao nhiêu; lũ cháu ngày nào cũng kéo sang, chúng uống sạch bách số sữa
mà cô út vắt được mỗi ngày. Được cái, chúng đứa nào cũng như đứa nào, luôn
thay nhau đi kiếm cỏ, kiếm lá so đũa cho con dê ăn no đến cành hông. Nhờ vậy
cô út cũng khỏe, có dư thời gian để nuôi thêm đàn heo thịt và bốn con heo
nái; đã vậy, từ khi nhà máy chế biến thủy sản dựng lên gần nhà, cô út còn
nuôi thêm mấy hầm cá trê. Thức ăn mua của nhà máy, cá bán cho nhà máy, cô út
trúng liền mấy vụ cá, coi mòi còn khá giả hơn cả hai người anh trai.
Cô út đã ngót nghét qua tuổi
hai mươi ba, nhưng chưa hề có đám nào đến dạm hỏi. Mà ở cái làng này, tạng
người ốm yếu như cô út, kể cũng khó lấy chồng. Làng nhóc nhách con gái, đến mức
dư thừa. Đã vậy gái làng lại khỏe căng, rừng rực nhựa sống, khác hẳn với vẻ
trầm lặng của út. Thương em phòng không thui thủi, có lần anh hai qua chơi, nói
với mẹ: "Hay là dạm hỏi cho con út đám Đài Loan nào đó, gả phứt cho rồi.
Cứ ở mãi như vầy, rồi cũng chết già. Làng ta con gái thừa mứa, mười tám tuổi
đã tấp tễnh về nhà chồng; đứa nào ngoài hai mươi, đã coi như ế, phải kéo nhau
đi lấy chồng xứ khác. Lép xẹp như con út, làm sao kiếm nỗi mụn chồng trong
xóm". Bà Tám nghe vậy chỉ chắt lưỡi, không nói tiếng nào.
Vợ chồng anh ba qua chơi,
lựa lúc út đi cho heo ăn, cũng khuyên cha mẹ gả em cho Đài Loan. Anh ba nói,
thiếu gì con gái bây giờ lấy chồng ngoại, nhiều đứa hên, lấy được chồng tốt,
sống đình huỳnh như bà hoàng. Ông Tám lắc đầu: "Thiếu gì đứa xui xẻo.
Qua bển, một tiếng của người ta cũng không biết. Chồng sai làm cái này lại
làm cái khác, nó bực, nó thưởng cẳng chân, hạ cẳng tay, đánh cho bầm mặt. Thà
ở vậy còn hơn đi ở đợ xứ người". Còn Út, khi biết chuyện chỉ lặng thinh.
Ngày ngày, Út lui cui việc
nhà, việc ruộng. Tiền bạc dư dã mỗi ngày một nhiều, Út bắt đầu sắm sanh nhà cửa.
Cũng chẳng nhiều nhặn gì. Cái tivi, cái đầu máy cho cha mẹ coi hát; cái quạt
bàn để khi nhà có khách thì mở cho mát. Còn như tập vở, bút mực của tám đứa
cháu, một tay út lo hết cho chúng. Khi thấy chúng mỗi ngàymỗi lớn, sức ăn như
hạm, út bỏ tiền mua thêm hai con dê sữa; bỏ hẳn ra công đất trồng cỏ ống, cỏ
voi. Mấy đứa nháu nhờ đó đỡ phải chạy lung tung kiếm thức ăn cho dê như cấp
trước.
Một bận, con dê có khoang
đen khoang trắng, tự dưng bị bỏ ăn. Út hoảng lên, phải chạy ra Trà Nóc mời
bác sĩ thú y. Ông bác sĩ còn trẻ, sau một lúc dùng tai nghe, nghe mạch tim
cho con dê, dùng tay sờ nắn khắp mình con dê, rồi vạch mồm nó ra xem lưỡi, bắt
đầu lúi húi kê toa thuốc. Gần trăm ngàn tiền thuốc. Vậy mà sau ba bận chạy chữa
như vậy, con dê vẫn lăn ra chết. Út buồn lắm. Út ngồi lặng ở góc vườn khóc
rưng rức. Anh bác sĩ trẻ thì cuống lên. Anh vừa sợ mất uy tín, vừa sợ làm út
buồn. Anh hứa với ông bà Tám sẽ thụ tinh nhân tạo cho hai con dê sữa, sẽ làm
cho chúng đẻ thêm hai con dê nữa để bù vào con đã mất.
Từ đó, mỗi ngày anh bác sĩ
lại chạy xe máy từ Trà Nóc vào nhà Út. Xoay xở mãi, cuối cùng anh ta cũng làm
cho hai con dê mang bầu. Khi hai con dê mang bầu, anh bác sĩ lại càng năng
lui tới thăm thú cho chúng. Khi biết chắc hai con dê đeo bầu dê cái, anh bác
sĩ vui mừng ra mặt. Anh hai, anh ba của Út lại càng mừng hơn. Họ rủ anh bác
sĩ ở lại, đãi cháo gà, cá lóc hấp. Anh bác sĩ không quen uống rượu, mới được
năm ly đã lăn ra chìm xuồng tại bến. Báo hại Út phải dọn bộ ngựa cho anh ta nằm
ngủ.
Nửa đêm, anh bác sĩ tỉnh
rượu, tụt khỏi bộ ngựa ra bàn chăm trà ngồi uống. Út nằm trong buồng, nghe động
lịch kịch thì bước ra. Út quậy cho anh bác sĩ ly chanh đá. Út pha nước nóng,
đem khăn mặt cho anh bác sĩ rửa mặt. Rồi Út xuống bếp nấu nồi cháo cá. Út săn
sóc anh bác sĩ tận tình còn hơn cả săn sóc hai người anh ruột.
Ngày hôm đó anh bác sĩ ở lại
nhà ông bà Tám, bởi anh dự đoán, có thể đêm nay cả hai con dê sẽ đẻ con;
chúng cần được săn sóc đặc biệt, cần được chú tâm từng li từng tí. Rồi anh dặn
Út sửa soạn một số đồ lặt vặt để chuẩn bị đón hai chú dê con ra đời. Út chạy
xe đạp ra chợ Trà Nóc, sắm sanh đủ các thức mà anh bác sĩ dặn, rồi ghé chợ
mua ít đồ ăn. Buổi trưa có mắm cá lóc chưng, ăn cặp với rau nhút; lại còn cả
canh chua cá ngác, cá bống trứng kho tiêu. Cả nhà đang ngồi ăn thì có người
chú họ từ Bảy Núi xuống chơi. Thấy út ngồi kế anh bác sĩ trẻ, ông chú họ đon
đã: "Ủa! Con Út lấy chồng hồi nào tao hổng hay! Mà chồng bay quê ở đâu?
Làm nghề gì?". Út đỏ lựng hai gò má. Anh bác sĩ cũng vậy. bà Tám phải đỡ
lời cho con: "Hổng phải vợ chồng. Cậu Hai đây là bác sĩ thú y, vô đỡ cho
hai con dê sữa sắp đẻ". Ông chú nghe vậy, cười hà hà: "Thấy tụi nó
ngồi cặp kè bên mâm cơm, coi bộ cũng xứng, tui mới lầm tai hại ra làm vậy.
Thông cảm ngen chú Hai! Mà kể con Út cũng giỏi giang, có thua kém đứa nào
đâu. Anh chị ngắm đám nào được, lo dần đi là vừa. Tui nói vậy, trúng không
chú hai?". Anh bác sĩ lại càng đỏ rần gương mặt, bẽn lẽn cười, trả lời
lúng búng: "Dạ! Cô Út giỏi lắm!". Ông chú ngửa đầu cười hể hả:
"Chú Hai thấy không, roi roi như con Út vầy đây là mốt đó nghen! Lóng
rày, hổng biết vì sao, đàn bà con gái xứ mình cứ đua nhau phì ra như lu nhứt.
Eo co mất đâu ráo trọi. Làm ốm mới khó, chứ muốn mập thì mấy hồi". Út mời
ông chú ăn cơm, ông chú chém chém bàn tay vào không khí: "Có
mắm chưng, có canh chua, không có rượu, tao nuốt gì nổi". Út phải chạy
đi kêu anh hai, anh ba qua uống rượu với ông chú họ. Phần Út và anh bác sĩ,
vì phải lo cho hai con dê sắp đẻ, họ lui ra sau vườn, tìm đến chuồng dê.
Anh bác sĩ thò tay qua liếp
chuồng, nắn nắn bầu vú của hai con dê, nói: "Cô Út à! Có thể chúng đẻ sớm
hơn dự định. Nhờ Út chạy mượn thêm hai bình thủy nữa để đựng nước nóng".
Út nghe lời anh bác sĩ, đi qua nhà hai người anh. Khi đã ra khỏi ngõ, Út thấy
vui vui một niềm vui rất lạ; vậy là Út không đi nữa, mà út bắt đầu nhảy chân
sáo, vừa nhảy Út vừa khe khẽ hát một giai điệu lạ hoắc lạ huơ ở đâu ập đến
trong đầu. Khi trở lại, Út thấy anh bác sĩ đang đứng gác một chân lên gióng
cây ngang của chuồng dê, khe khẽ huýt gió. Lạ thiệt! Giai điệu nghe quen quen
như giai điệu mà Út đã hát khi ra khỏi ngõ. Út thấy xốn xang. Út đứng lặng đi
một lúc. Khi anh bác sĩ quay lại, Út giật thốt cả người, tự nhiên nói như nói
cà lăm: "Để… để Út… vô trỏng… nấu nước". Ông chú và hai người anh vẫn
đang ngồi uống rượu. Mồi màng vẫn còn ê hề, nhưng vừa ngó thấy Út, ông chú đã
nói: "Con Út hổng nhớ tánh chú Năm mầy sao? Đang cuối mùa
khô, bay chạy ra ngoải, kiếm bậy cho tao mớ bông lục bình". Út lại chạy
trở ra sau vườn. Lại nghe anh bác sĩ đang huýt gió. Giai điệu nghe quen thuộc,
xao xuyến lạ lùng. Nhưng Út phải xắn quần lội xuống mương để hái bông lục
bình cho ông chú. Út hái nhoáng nhoàng một lọn lớn, chặt cả cầm tay. Khi đi
ngang qua chuồng dê, anh bác sĩ nhìn thẳng vào mắt Út, nói: "Bông lục
bình tím qúa xá há cô Út! Lục bình nở rộ vầy là sắp xuân về, sắp Tết đến nơi.
Tết này có thêm hai con dê, cô Út bận dữ dằn nghen!". Út thấy nóng ran
hai gò má, đi thẳng một mách vô nhà bếp.
Đêm đó, lối chín giờ thì cả
hai con dê lần lượt đẻ con. Nhìn hai con dê mẹ liếm liếm bộ lông ướt rượt của
hai chú dê con, Út mừng tới rướm cả nước mắt. Khi thấy hai chú dê con lẩy bẩy
tìm cách đứng lên, nhưng chưa đứng được đã ngã lăn ra, nước mắt Út tự dưng
trào ra lả chả. Anh bác sĩ đưa tay vỗ lên vai Út: "Không sao đâu! Giống
dê sữa này khỏe lắm. Chỉ chút xíu nữa là chúng rúc bụng mẹ, bú chùn chụt ngay
bây giờ. Yên tâm đi cô Út!". Út thấy nóng ran cả bờ vai. Nhỏ
đến lớn, đây là lần đầu tiên có bàn tay đàn ông xa lạ đặt lên vai Út. Út phải
ráng lắm mới giả tảng lờ như mình không hề bị xao xuyến. Còn ông bà Tám thì
sung sướng tới nở cả mặt. Cả hai xăng xái chạy tới chạy lui. Bà Tám đem cả
bình trà, cả dỉa bánh ra tận chuồng dê khoản đãi anh bác sĩ. Hình như nhờ hai
chú dê con đã ra đời khỏe mạnh, khiến anh bác sĩ tự tin hơn, thành ra anh ăn
nói coi mòi khá tự nhiên, thoải mái. Lần đầu tiên Út thấy anh bác sĩ châm lửa
đốt một điếu thuốc; nhưng vừa hút một hơi, anh bác sĩ đã ho sặc sụa. Tội nghiệp!
Đàn ông đàn ang gì mà không hút được thuốc, không uống được rượu. Người như ảnh,
làm sao hạp với lối sống của trai làng ở đây. Út thấy thoáng chạnh lòng.
Sáng ngày anh bác sĩ phải
trở ra Trà Nóc lo công việc của trạm thú y. còn lại một mình, Út trở nên lập
chà lập chập, làm việc nào cũng không ra đâu vào đâu. Bà Tám thấy vậy thì
nói: "Con nhỏ hôm nay ngộ thiệt! Làm như bây trúng bùa trúng ngãi phải
hông? Việc gì cũng cứ thủng thẳng mà làm. Hấp ta hấp tấp như vậy, hổng xong
việc gì đâu con!". Út cố tự trấn tỉnh, nhưng không hiểu sao người cứ bồn
chồn, cứ cuống quýu một nỗi niềm run run khó tả. Đã bao nhiêu lần Út nhìn mặt
trời. Mặt trời vẫn nắng ong óng. Đã bao nhiêu lần Út nhìn ra ngõ. Ngõ cứ hun
hút vắng lặng. Bà Tám nói: "Chú Hai bác sĩ chắc bận công chuyện ở ngoải.
Bây cứ làm y thinh như lời nó dặn. Người ta là bác sĩ, phải đi giáp vòng
thiên hạ, có đâu chỉ chuyên chú cho công việc nhà này. Mầy biết có bao nhiêu
trăm người nuôi dê sữa không? Có người còn nuôi cả mấy chục con. Người ta
cũng cần bác sĩ chớ bộ!". Nghe mẹ nói, Út buồn lặng đi. Đâu phải mình Út
nuôi dê đâu. Ở xóm bển, con Sáu Hường nuôi tới mấy con. Mà Sáu Hường cũng
chưa có chồng. Sáu Hường đã hăm hai tuổi. Út nghe đau thắt trong ngực, như có
ai nắm lấy tim mình mà bóp. Sao mà Út muốn chạy qua nhà Sáu Hường qúa. Biết
đâu dê sữa nhà Sáu Hường cũng đang đẻ, hay đang mang bầu. Sao mà lâu nay Út
không hề để ý tới chuyện này. Út thấy nóng râm ran trong ngực. Út kêu con
Tím, con anh hai tới, đưa cho nó mấy ngàn bạc, nói: "Bây chạy ù qua nhà
cô Sáu Hường, mua cho Út chục hột vịt lạt". Khi con Tím đã cầm tiền
trong tay, nó ngước mắt hỏi: "Mua nhà bác Bảy cho gần nghen Út?".
Út cuống lên: "Hổng… hổng được! Bây chịu khó chạy xe đạp tới nhà cô Sáu,
hỏi cổ cách… cách làm bơ giùm Út". Con Tím lại chun mũi nói: "Thì cậu
Hai chỉ rồi đó thôi". Út dí ngón tay lên trán con Tím: "Con này! Biểu
đi thì lẹ giùm. Ở đó cắc cớ hỏi hoài. Mẻ miệng bây giờ nghen con!". Khi
con Tím đã ra tới vuông sân trước nhà, Út gọi với theo: "Tím à! Nhớ xem
dê cô Sáu Hường đẻ được mấy con nghen!".
Con Tím vừa ra khỏi ngõ
thì bà Tám trờ tới, cho Út hay một tin động trời, khiến Út sa sẫm cả mặt mày:
anh bác sĩ bị đụng xe, đang phải nằm viện. Trời ạ! Vậy mà Út không biết, Út nghĩ
lung tung ra mọi chuyện. Bậy qúa! Phải kiếm thức gì đi thăm ảnh. Bà Tám nói:
"Thủng thẳng rồi sớm mơi hẵng đi. Giờ chiều rồi, đi sao kịp".
Út tới nơi thì anh bác sĩ
đã xuất viện. Đành phải tìm tới nhà của ảnh. Nhưng nhà của ảnh ở đâu thì Út lại
không biết. Chắc phải đến trạm thú y Trà Nóc hỏi thăm người ta. Mà làm vậy chắc
là kỳ lắm. Lỡ người ta hỏi Út với ảnh quan hệ ra làm sao thì biết trả lời thế
nào. Với nữa, lỡ ảnh đã có vợ có con, người ta sẽ dị nghị thế nào về Út. Biết
bao nhiêu người nuôi dê sữa, chứ có phải mình Út đâu. Xách cái làn nặng trái
cây và hột gà, Út đứng lựng khựng mãi ở hành lang bệnh viện. Cuối cùng, thấy
phân vân khó xử, Út quày qủa trở ra bến xe, đón xe buýt về nhà.
Khi ngang qua nhà Sáu Hường,
Út nhìn thoáng thấy hai cây mai nằm cặp hai bên bàn thiên đã trổ bông vàng lấm
tấm, mới sực nhớ, chỉ còn hơn tháng nữa là Tết. Anh bác sĩ đã nói, Tết này chắc
Út bận dữ dằn với hai chú dê con. Ồ, chuyện nhỏ ấy mà. Út là con nhà lao động,
cứ càng nhiều việc lại càng vui. Rồi đây Út sẽ nhân đàn dê ra thật nhiều, Út
sẽ cho anh bác sĩ thấy, Út làm được tất tật mọi việc.
Khi về tới nhà, Út đang
tính dợm chân bước xuống bến cây còng ngồi nghỉ một chút, bỗng con Tím ở đâu
chạy à tới, nói như reo lên: "Út à! Cậu hai bác sĩ vừa tới xong. Cậu đang
ở ngoài chuồng dê với nội. Mà cậu hổng sao đâu. Chỉ trầy xước chút đỉnh thôi
à". Trời đất! Út nghe như có ai đang gióng trống liên hồi trong ngực. Vậy
là Út lấp vấp bước vô nhà, hấp tấp đi thẳng vô buồng. Lựa hết cái áo bông này
tới cái áo bông khác, sau cùng, Út lựa cái áo cánh màu nâu. Út nhớ, có lần
ánh bác sĩ đã nói, cô Út mặc áo cánh nâu coi hạp với gương mặt. Mà gương mặt
Út đi xa về, nó có lấm bụi không nhỉ? Út cầm cái gương lên. Hai gò má ưng ửng.
Hai con mắt lóng lánh. Chính là Út đó thôi. Nhưng phải chải lại mái tóc mới
được, phải rửa sơ qua gương mặt mới được. Út cầm cái khăn đi ra sạp nước. Từ
sạp nước nhìn xéo qua chuồng dê sau nhà, tim Út như thắt lại. Anh bác sĩ và mẹ
không còn ở đó nữa. Út rửa qua quýt lấy có rồi chạy vội vào nhà. Té ra mẹ và
anh bác sĩ đang ở trước vuông sân đất, cả hai đang lặt lá mai với ông Tám.
Con Tím cũng có ở đó, nó đang nói gì với anh bác sĩ.
Út thấy lúng túng, không
biết mình có nên ra ngoài sân không. Tim mình đập rộn như vầy, không khéo lại
nói cà lăm mất thôi. Út còn đang phân vân thì đã thấy mẹ bước vào nhà. "Ủa,
con Út về hồi nào. Bữa nay để heo đó tao cho ăn, bây đi làm cơm. Có cậu hai
bác sĩ cùng ăn. Mấy con cá trê vàng, chiên hết nghen con. Canh chua thì để đó
tao nấu". Con Tím từ ngoài sân chạy vào, líu ríu hỏi: "Có mua thêm
hột vịt không Út?". Út gật đầu, dúi vào tay nó mớ tiền. "Bay chạy ù
qua bên bácBảy cho gần. Mà nè! Nhớ mua thêm hai củ hành tây, với mớ rau răm nữa
nghen!". Con Tím lại chun mũi, hấp háy hai con mắt tròn như bi ve.
"Bộ Út tính làm gỏi gà sao cà? Để con kêu ba với bác Hai qua luôn nghen!
Nhà con có khô cá lóc, cả khô cá chạch nữa".
Ngoài sân, ông Tám vẫn
đang cùng anh bác sĩ vặt lá mai. Nhà Út nhiều mai lắm. Mai trồng dưới đất,
mai trồng trong chậu. Mai năm cánh, mai sáu cánh, mai hăm bốn cánh. Mai tứ
qúy, mai chiếu thủy, mai cúc, mai lò xo, mai ngự. Cả một vườn mai từ đời ông
cố tổ để lại. Có cây đã ngoài trăm tuổi. Năm nay trời rét đậm, chắc mai sẽ rộ
bông vàng rực. Chừng mai nở mà anh bác sĩ vào chơi, dám ảnh phải mê vườn mai
của nhà Út dữ dằn luôn. Năm nào cũng có người ngoài thành phố vào hỏi mua. Họ
trả mỗi cây những mấy cây vàng SJC, nhưng chừng nào ông Tám mới bán. Họ biết
vậy, nhưng họ vẫn cứ hỏi. Hỏi để lấy cớ ngắm nghía những gốc mai thế trồng
trong chậu. Lại còn mười mấy chậu thiên tuế, mấy gốc kim quýt, mấy gốc cần
thăng; lại còn khế kiểng, sung kiểng. Út nhìn ra ngõ. Hàng cây phát tài đã trổ
bông từ hồi nào, hương thoảng vào lất phất.
Út đang nghĩ miên man về
vườn kiểng, chợt nghe dội lên tiếng dê be be gọi vắt sữa. Chắc không sao đâu.
Chiên xong mấy con cá trê vàng rồi tính.
|
Cõi hoang thăm thẳm
Con Mun lết được về tới
nhà thì gục xuống.
 Thân hình dúm dó, run bần
bật. Miệng sùi bọt mép. Đôi mắt khờ dại. Hai bàn chân trước quào xuống nền gạch
một cách bất lực. Nó nhìn Toàn lần cuối, rồi thở hắt ra hơi thở tuyệt sinh của
cuộc đời.
Một sinh linh đã dã biệt
cõi phàm.
Toàn định chôn cất nó.
Nhưng biết chôn ở đâu. Căn nhà nhỏ trong hẻm phố, bốn bề bị vây bủa bởi nhà
hàng xóm. Cuối cùng, Toàn phải gói nó lại bằng bọc ni lông, đem bỏ vào thùng
rác ngoài đầu hẻm. Nhưng rồi thấy tội, anh lại lôi ra, buộc thêm một cục đá,
đem lên cầu lộ, thả nó xuống sông, hầu mong xác phàm của nó được về
biển lớn.
Tạ ơn Chúa! Chết là hết!
Chết là giải thoát! Chết là sạch nợ trần gian! Chết là sự giũ bỏ để vĩnh viễn
bước vào cõi vĩnh hằng. Nhưng chết thật là vô lý! Mới hôm qua nó còn dụi dụi
cái mũi đen ướt vào lòng bàn tay của Toàn. Mới hôm qua nó còn run lên sung sướng
khi được Toàn ve vuốt tấm thân mềm mại. Vậy mà giờ đây tất cả đã chấm dứt. Đó
là sự chấm dứt dại dột. Con Mun đã ăn phải bả chuột nhà hàng xóm.
Tại sao nó lại phải lang
thang đi kiếm ăn trong thiên hạ, trong khi Toàn vẫn mỗi ngày chăm lo cho nó đầy
đủ? Phải chăng cõi hoang thăm thẳm trong nó đã thức dậy?
Tiếng trống đám ma điểm
thùng thùng buồn bả. Nhà bà ấy đã ra đi được mười ba tiếng đồng hồ. Mười ba
là con số của thánh Judas . Là con số thừa ra trong muời hai con giáp. Bà ấy
cũng ra đi bởi cõi hoang thăm thẳm bị lay thức. Không giàu, nhưng nhà cửa
khang trang, con cái được ăn học đàng hoàng. Vậy mà bà ấy lại lén lút vụng trộm
với một người đàn ông khác. Bị đánh ghen ầm ỉ ở cơ quan, bà ta đã nghe theo
tiếng gọi dại của cõi hoang, ngu ngốc tìm cái chết làm sự giải thoát. Ra bà
ta cũng biết nhục với chồng con và láng giềng.
Chết là hết sao được! Chết
là sự giũ bỏ, sự trốn chạy khỏi trần gian, trút gánh nặng hạ giới cho người
khác. Ngày vợ Toàn dứt áo ra đi cũng vậy. Toàn ngơ ngẩn cả tháng trời. Ngày
hai buổi, Toàn thất thểu chở đứa con gái tới nhà mẫu giáo. Ngồi sau xe nó cứ
bi bô hỏi: "Mẹ về bên ngoại há ba? Mai mẹ mới về há ba?". Toàn khóc
trong lòng mà đứa con nào có biết. Thằng anh nó lên bảy cũng không biết gì.
Nó cũng tưởng mẹ nó đi làm ăn như người khác.
Bấy giờ là vào năm 84, năm
gia đình Toàn lâm vào cảnh đói kém khủng khiếp. Ban ngày Toàn đến cơ quan.
Ban đêm Toàn phải chạy xe ôm. Mối xe đêm của anh là mấy cô gái làm tiền. Lượt
là quần áo, roi rói phấn son, vậy mà họ cũng nghèo rớt ra. Nghèo tới mức phải
bán cả nhân phẩm và sự trinh bạch. Mới đầu Toàn thấy nhục cho mình lắm, thấy
tội nghiệp cho họ lắm. Nhưng lần hồi theo vòng quay của bánh xe, Toàn thấy họ
cũng còn trong sạch gấp chán vạn lần nhiều người khác. Họ bán cái mà họ có để
cầu sinh cho gia đình. Còn cô thư ký của sếp, cô ta buôn bán cái sẵn có để
leo lên, để quay trở lại dạy đời cho người khác. Dưới mắt cô ta, Toàn chỉ là
một anh gác cổng không hơn không kém. Vợ Toàn càng bị coi tệ hơn. Chính cô ta
đã có lần dẩu môi, mách lẻo với Toàn: "Vợ anh bán máu nhiều lần trong bệnh
viện. Không tin, anh cứ đến phòng xét nghiệm, mượn cuốn nhật ký bán máu mà
coi". Toàn đã không đến bệnh viện, nhưng Toàn đã la hét vợ một trận đến
lạc cả giọng. Vợ Toàn chỉ lặng lẽ ngồi, chỉ lặng lẽ khóc. Đêm ấy Toàn uống rượu
khan ngoài quán cóc. Anh uống từng ly, từng ly, cho tới sáng. Âm thầm khóc nấc
lên vì tủi nhục. Thì ra, cả nhà anh, từng sống nhờ vào những giọt máu của vợ
anh. Anh đổ máu trên chiến trường là một lẽ; còn vợ anh, cơn cớ gì mà hòa
bình rồi vẫn còn phải đổ máu?..
Toàn là con mồ côi, là
thương binh hai trên bốn. Thuở nhỏ anh sống với người dì không hề bà con cả
hai bên nội ngoại, ở miền duyên hải. Người dì độc thân sống bằng nghề bán
phân cá cho các hộ trồng dưa hấu. Toàn cả ngày lân la theo đám bạn đi móc cua
ngoài bãi sông. Năm mười bốn tuổi, Toàn lấy súng của thằng trưởng cuộc cảnh
sát, bắn nó chết ngay tại nhà. Đó là vào một đêm mưa gió, sấm sét kinh hồn.
Thằng trưởng cuộc cảnh sát một mình mò vào nhà của dì, ức hiếp dì phải ăn nằm
với nó. Dì chống trả quyết liệt. Thằng trưởng cuộc cảnh sát rút súng lên đạn,
buộc dì phải nằm im. Mới đầu Toàn đã khiếp sợ, co rúm người núp nín thinh
trong góc tối. Nhưng rồi thấy dì kêu thét chống trả, Toàn đã bình tỉnh trở lại,
đã nghe cõi hoang thăm thẳm trong lòng sôi sục réo lên tiếng gọi trả thù. Khi
thằng trưởng cuộc cảnh sát khống chế được dì, bỏ cây súng sáu bên mép giường
để hành sự, Toàn đã lặng lẽ bò đến. Sự trừng phạt thật là đơn giản. Chỉ đoàng
một tiếng, thằng trưởng cuộc cảnh sát đã bật ngửa ra, máu từ ngực nó phun ra
vọt vọt. Cơn giông vần vũ đùng đùng nuốt chửng tiếng súng. Hai dì cháu ôm
nhau khóc nức nở một hồi. Sau đó, cả hai lặng lẽ lôi xác thằng trưởng cuộc cảnh
sát ra chôn trong sình lầy rừng sú. Xong xuôi mọi việc, dì chỉ đường cho Toàn
tìm đến Cồn Cù, Cồn trứng. Ở nơi hoang vu, dày đặc rừng sú, rừng mắm, rừng vẹt,
rừng chà là ngút ngát ấy, Toàn tìm được chỗ đứng của mình.
Toàn theo các chú các anh,
đánh liên miên hết trận này trận khác. Đến Mậu Thân 68 thì Toàn bị bắt.
Đó là trận đánh chặn hạm
tuần giang của Mỹ trên sông. Tàu chúng vào gần hai chục chiếc. Súng phun lửa
từ các hạm tàu bắn lên, đốt cháy rừng rực cả rừng lá dừa nước. Pháo khoan nổ
chuyển đất. Pháo phát quang cắt cành cây quăng ra ràn rạt. Pháo chụp quất xuống
rào rào. Đạn M79 dây nổ rền rền chói chát. Cả tiểu đoàn bị dìm trong biển lửa.
Một người lính hoảng loạn vì hỏa lực cấp tập, tốc công sự chạy băng vào đồng.
Toàn nhô người lên cao, hét gọi anh ta quay trở lại. Nhưng người lính bấn loạn
trong cơn hoảng sợ vẫn guồng giò mà chạy. Sợ anh ta làm mất tinh thần đồng đội,
Toàn vừa khóc vừa rê nòng khẩu AK, nhắm vào anh ta. Đang lúc định bóp cò, thốt
nhiên Toàn nhìn thấy một nữ quân y đeo túi cứu thương, từ trong đồng chạy
băng ra trận địa. Chính cô gái đã làm cho người lính hoảng loạn thần kinh định
tâm trở lại, quay trở lại. Anh ta hy sinh ngay sau đó trên trận địa, bởi hai
trái bom được cắt xuống từ một chiếc F4. Liền sau đó, một quầng lửa chói lóa
bùng lên, cùng với tiếng nổ chói chát của đạn DKZ 75 bắn thẳng.
Khi Toàn tỉnh lại, anh
nhìn thấy mình đang ngồi giữa một đám lính xì xồ tiếng Mỹ. Té ra anh đang bay
trên trời. Phía dưới là rừng vẹt linh láng nước. Nhận ra mình không hề bị
trói, Toàn quật sức ôm ghì một thằng lính, nhảy ào ra khỏi cửa máy bay. Bấy
giờ, Toàn chỉ nghe tiếng gió rít ào ào, rồi không còn hay biết gì nữa. Du
kích miền duyên hải đã cứu được anh.
Ống chân trái của anh dập
nát, buộc phải tháo khớp. Không có thuốc gây mê, cũng không có thuốc tê, anh
em buộc phải trói ghị anh vào một miếng ván của bộ ngựa. Lưỡi dao cứa rát như
lửa đốt. Mồ hôi của Toàn túa ra ướt rượt. Thịt da lạnh buốt mà trong cột sống
thì như có lửa. Vậy mà Toàn qua được cửa tử thần.
Người giúp anh phục sinh
là một cô du kích còn rất trẻ. Chính cô đã giúp anh làm được một cây nạng.
Cũng chính cô là người giúp anh tập đi. Nhưng khi anh đã biết đi một cách vững
vàng trên cây nạng gỗ, thì chính cô gái lại vĩnh viễn không bao giờ còn đi được
nữa. Một toán lính biệt kích theo đường sông đột nhập vào căn cứ. Ngay loạt đạn
đầu tiên của chúng, cô gái bị hất tung lên, rồi ngã sấp xuống mặt đất. Máu đỏ
từ lồng ngực thanh xuân của cô loang ra, thấm sâu vào lòng đất.
Ngồi khóc lặng lẽ bên nấm
mộ của cô suốt cả buổi chiều, tới sập tối, Toàn mới theo giao liên tìm về ban
dân vận của tỉnh. Công việc chủ yếu lúc này của anh là đi thu đảm phụ. Dùng
ghe, dùng xuồng đi thu đảm phụ; bởi vì anh chỉ còn có một chân.
Một lần, anh đang trên đường
đi thu đảm phụ thì bị bọn lính bảo an chặn đường xét giấy. Thấy
anh không có giấy tờ tùy thân, lại què một chân, bọn lính chủ quan, cử một thằng
giải anh về tề xã. Thằng lính chong súng ngồi giữa lòng ghe. Toàn ngồi lái cầm
máy Coler. Chiếc ghe ành ạch chạy ngược nước. Khi ra tới sông lớn, trời thốt
nhiên chuyển giông cuồn cuộn, rồi trút mưa như xối. Toàn ướt như chuột lột.
Còn thằng lính vẫn lạnh lùng ôm súng. Tấm bông xô dù bị gió đánh tung lên phần
phật, bất chợt lật lên, úp chụp xuống đầu nó. Nhanh như cắt, Toàn chụp lấy
cây dầm, phạt một nhát như trời giáng ngang đầu thằng lính. Thằng lính đổ gục
xuống, vắt nửa người trên lườn ghe. Toàn nhào ngay tới, giằng lấy khẩu súng,
rồi hất tên lính xuống sông. Sóng lưỡi búa bựng bựng, nhấn chìm nó mất hút.
Nhưng không may cho Toàn,
khi anh quay trở về, lại đụng đầu ngay với đám lính bảo an đã chặn anh xét giấy.
Tình thế buộc anh phải tấp ghe vào bờ, nổ súng chống trả. Hết đạn, anh đành
phải thúc thủ để chúng bắt giải về tề xã. Sau đó anh bị Tòa án binh kêu án,
đưa ra giam cầm ngoài Phú Quốc.
Ở đảo, thằng thượng sĩ Thu
thấy Toàn bị cụt một chân, nó coi anh không ra gì. Bởi vậy, nó hành hạ anh
không hề nương tay. Mỗi khi bực mình, chỉ cần một nhát búa gõ nhẹ vào cái đục
sắt nhỏ như đầu đũa, hai cái răng của Toàn đã lập tức văng bắn ra ngoài. Lại
còn trò dùng kìm nhổ mười đầu móng tay. Thu nhổ thiện nghệ tới mức, chỉ phực
một cái, móng tay của Toàn đã bị rút ra gọn lỏn. Đau đớn tới không chịu nỗi,
cõi hoang thăm thẳm trong Toàn đã trỗi dậy, đã xúi anh nghiến răng đòi trả
thù.
Một lần, khi Thu gọi anh
lên làm việc, thừa lúc nó cúi xuống khạc đờm trong miệng, Toàn đã nhào người
tới, chụp lấy cây bic của nó để trên bàn. Anh vung tay định đâm thẳng đầu bic
nhọn hoắt vào đỉnh đầu của nó, nhưng đúng lúc đó thì Thu lại ngẩng đầu lên.
Ngòi bic cắm phập vào ngực nó; mạnh tới mức, cả cái ghế đẩu cùng với tấm thân
to bè của Thu đổ nhào xuống đất đánh rầm một tiếng. Sau trận đòn bằng dùi ba
trắc nện như mưa, Toàn bị giam phơi nắng, phơi mưa trong lồng sắt suốt hai tuần.
Nhờ anh em nổi dậy đấu tranh quyết liệt, Toàn mới được tụi nó trả về trại B6.
Năm 73, Toàn được trao trả
ở Lộc Ninh. Cụt chân trái, lại kiệt sức vì gầy yếu, sau một thời gian an dưỡng,
Toàn làm đơn xin tổ chức cho trở về duyên hải.
Căn nhà xưa vẫn còn, nhưng
người dì đã mất. Thay vào đó là một bà lão và đứa cháu ngoại mười lăm tuổi, ở
mị xứ nào tới tá túc. Ngay lúc nhìn thấy anh, bà lão đã ôm chầm lấy anh mà
khóc. Vừa khóc nghẹn ngào, bà vừa thổn thức: "Con ơi! Đây là nhà của
con. Con cứ ở lại đây! Quê mình giải phóng rồi, con cứ ở lại đây với ngoại!".
Lúc đó, cô bé mười lăm tuổi đứng ôm cột chà là, cũng lặng lẽ nhìn anh mà
khóc.
Không còn biết về đâu, đi
đâu, Toàn đã ở lại với hai bà cháu. Hàng ngày, anh một mình chống tó ra bãi lầy
bên sông, tham gia móc cua cùng lũ nhóc trong xóm. Tới mùa hội ba khía, lũ
nhóc bơi xuồng tới, rủ anh vô rừng sú hốt ba khía với chúng. Người lính thành
bạn thân của lũ trẻ, sống chan hòa với chúng như sống với đồng đội của mình.
Sau ngày miền Nam giải
phóng, bà lão nói với anh:
- Con Tím đã lớn rồi, ngày
mai ngoại mua cặp vịt, bây mời mấy đứa ngoài xã tới nhậu, chứng dám cho lễ
thành thân.
Buổi lễ thành thân ấy chỉ
có Toàn với hai bà cháu, và một tay công an xã, một tay xã đội.
Khi rượu đã ngà ngà, tay
công an xã nói:
- Tui có người quen trên tỉnh,
để tui xin cho anh một chân cán bộ. Chứ ở đây, anh biết làm gì mà sống.
Xã đội trưởng cũng khuyên
anh như vậy. Anh ta còn nói thêm:
- Tụi này biết anh có nhiều
thành tích kháng chiến. Nhưng giờ anh tàn tật như vầy, lại đọc chưa chạy mặt
chữ, làm sao bố trí được công việc cho anh. Thôi thì tốt nhứt, anh cứ lên tỉnh,
may ra kiếm được công việc phù hợp.
Nghe họ nói, cõi hoang
thăm thẳm trong lòng Toàn trỗi dậy. Đau đớn và hờn giận. Anh đã tàn phế ư?
Hàng ngày anh vẫn còn đủ sức kiếm được con cua, con cá; tới mùa anh vẫn còn
kiếm được cả vài khạp ba khía, vài khạp cá lóc ngộp nước về làm mắm. Anh mà
tàn phế ư? Nhưng thôi! Đôi co với tụi nó mà làm gì. Bây giờ, anh cần phải kiếm
đủ tiền, để giúp đỡ cả nhà sống qua ngày. Cứ thủng thẳng rồi sẽ tính. Tóc của
mình vẫn còn xanh lắm!
Phải ba năm sau, khi bà
lão đã nhắm mắt xuôi tay, Toàn mới đưa vợ lên tỉnh. Cả hai vợ chồng đều chỉ mới
biết đọc biết viết, chứ chưa hề học qua ngành nghề nào, bởi vậy, Toàn chỉ được
bố trí chân ngồi thường trực gác cổng, còn vợ anh thì làm tạp vụ ở một cơ
quan khác.
Cuộc sống thời bao cấp,
càng bám lấy cơ quan càng đói. Khi hai đứa con ra đời thì cuộc sống của vợ chồng
Toàn càng lâm vào cảnh khốn khó. Lắm lúc trong nhà không còn lấy một hột gạo,
một cắc bạc. Lối thoát duy nhất của anh là những lá đơn xin trợ cấp của công
đoàn, là những lời năn nỉ ỉ ôi tới gãy lưỡi với tay Chủ tịch công đoàn. Anh
thấy nhục. Thấy cõi hoang thăm thẳm trong lòng trỗi dậy, réo gào tìm kiếm
công việc để giải thoát.
Bắt chước người ta, vợ chồng
Toàn cũng nuôi heo. Một lần lụi hụi tắm heo, Toàn trượt chân bị té, đập đầu
vào thành chuồng, phải khâu tới bảy mũi. Cực khổ trăm bề, vậy mà con heo lại
lăn đùng ra thương hàn. Lỗ cả chì lẫn chài. Toàn gom một mớ tiền, tranh thủ
ngày chủ nhật, theo bạn lên biên giới mua thuốc lá ngoại về bán kiếm lời. Mới
chuyến đầu đã bị hải quan chặn bắt, bị cơ quan bắt làm kiểm điểm.
Đang cơn túng quẫn tột
cùng, bỗng lù lù ở đâu, người bạn tù Phú Quốc thuở xưa, chạy xe Honda 67 tới thăm.
Nhà không có gì đãi bạn, còn con gà mái già đang ấp trứng, vợ Toàn cũng phải
bắt mà làm thịt.
Miếng thịt hầm cả tiếng đồng
hồ mà vẫn dai nhanh nhách. Nhai hoài không được, người bạn vừa trợn mắt nuốt
chửng miếng thịt, vừa cười:
- Tới nước này là ông
nghèo tới số rồi chớ còn gì. Nước cùng rồi thì còn bám lấy chân gác cổng làm
gì nữa. Bỏ quách đi! Lên thành phố làm ăn với tui. Chỉ cần buôn bán cọt quẹt
cũng dư sức ngày hai bữa rượu.
Đêm đó, người bạn mời Toàn
đi uống cà phê. Ngồi trong quán gió, lồng lộng trăng ngần trên sông, người bạn
ra sức thuyết phục Toàn đưa vợ con lên thành phố. Anh ta vẽ ra viễn cảnh của
việc buôn bán mà người đời vẫn gọi là phi thương bất phú. Nhưng dù bạn thuyết
phục cỡ nào, Toàn cũng thấy không thể bỏ công việc Nhà nước mà đi được. Quan
niệm buôn bán là bóc lột, là gian thương, bám dính trong đầu óc của Toàn, còn
chắc hơn cả dầu chai trám be xuồng.
Cuối cùng, người bạn đành
phải lắc đầu ngao ngán:
- Thôi thì tùy ông! Tui
cho ông mượn cái xe. Dùng nó chạy xe ôm cũng được, mà đi buôn hàng cũng được.
Bao giờ khá thì ông trả lại tui.
Sáng hôm sau, khi Toàn thức
giấc thì người bạn đã ra đi từ bao giờ. Chiếc xe 67 dựng ở góc nhà, cùng với
miếng thẻ chủ quyền đặt trên bàn.
Biết bạn ở đâu mà tìm. Vậy
là Toàn thành người chạy xe ôm về đêm.
Chạy xe ôm không phải là
chuyện dễ dàng gì. Trước hết là phải tìm bến bãi. Chỗ nào có thể hy vọng rước
được khách cũng đã có vài người dựng xe đứng đợi. Không dễ gì họ chấp nhận dễ
dàng một anh lính tân binh xông vào cướp miếng cơm của họ. Trước những lời hoạnh
họe, quát tháo, cõi hoang thăm thẳm trong Toàn lại nổi lên. Anh muốn nhào tới
bóp cổ những thằng người không biết thương người. Nhưng cõi người trong anh lại
cất lời khuyên nhủ, phải thông cảm cho những kiếp người đang phải chụp giựt,
tranh giành nhau từng miếng sống. Sau chiến tranh, thương binh như anh còn có
tiền trợ cấp, còn những người què quặt từ phía bên kia trở về, họ không lăn xả
vào đời thì còn ai lăn lưng ra giúp họ. Nuốt giận làm nguôi, Toàn đành phải
xách xe chạy lòng vòng lang thang. Trong một đêm lang thang như vậy, Toàn được
một cô gái kêu chở đi khách. Kẹt tiền xăng thì phải chở. Chở quen rồi thì chở
nữa. Chở nữa. Cho đến một hôm, Toàn bị một gả say đâm sầm vào với tốc độ chạy
nhanh tới chóng mặt của hắn.
Cái chân còn lại bị gãy.
Cái xe banh chành thành một đống sắt. Nằm trong bệnh viện mà Toàn thấy mình
như đang nằm trong huyệt mộ. Cuộc đời tối sầm lại trong mắt anh. Vợ anh phải
một mình bươn chải. Vừa nuôi chồng, vừa nuôi con. Chẳng mấy lúc mà chị cũng
nhuốm bệnh, gục xuống. Công đoàn giúp dược một mớ, cơ quan giúp được một mớ.
Nhưng anh em ai cũng nghèo, đồng tiền quyên góp nhỏ nhoi như hột muối bỏ bể.
Những người giúp được anh nhiều nhất lại chính là những cô gái bán thân mà
anh chở đi khách mỗi đêm. Họ không những giúp anh về tiền bạc, mà họ còn thay
nhau vào săn sóc vợ chồng anh trong bệnh viện.
Mọi người cứu được anh,
nhưng không cứu được vợ anh.
Trước lúc trút hơi thở cuối
cùng, chị còn nắm tay anh mà dặn:
- Nhà người ta biết sái,
có xin được bồi thường. Nhưng thôi. Chín bỏ làm mười, lá rách đùm bọc lấy
nhau. Người ta cũng chạy xe ôm, lỡ vui với bạn bè. Bỏ nghen anh!..
Toàn nắm bàn tay vợ, nước
mắt chảy ngược vào trong.
Khi Toàn ra viện cũng là
ngày vợ anh dứt áo bước vào cõi vĩnh hằng.
Trước sự thôi thúc của mưu
sinh cơm áo gạo tiền, Toàn phải xin hưu non, lãnh một cục tiền, xoay ra
chuyên chú chạy xe ôm cả ngày, cả đêm. Nhưng rồi xe ôm mỗi ngày mỗi nhiều, sức
khỏe lại mỗi ngày mỗi yếu, Toàn lại lâm dần vào cảnh nghèo khó. Đứa con trai
lớn mới mười bảy tuổi đã phải nối nghiệp cha chạy xe lòng vòng rước khách. Đứa
con gái phải lội bộ đi bán vé số. Cha con sống với nhau trong căn nhà chật chội,
vậy mà rất ít khi được sum vầy với nhau.
Nhiều đêm nằm vắt tay lên
trán, Toàn trăn trở nghĩ tới nghĩ lui, tới mức không ngủ được. Thấy ngứa trên
đầu, Toàn dùng tay dứt từng cọng tóc. Đêm này qua đêm khác, Toàn cứ trằn trọc
thao thức, cứ lẩn thẩn nhổ từng sợi tóc; nhổ mãi, nhổ mãi, đến nỗi hói trọi lỏi
cả đỉnh đầu.
Khi cái đầu đã bóng lưỡng
ra thì Toàn vớ được cái phao cứu sinh từ Ủy ban nhân dân phường. Họ xét duyệt
cho anh mười bốn triệu đồng cất nhà tình nghĩa. Họ lại còn tạo điều kiện cho
anh vay vốn ngân hàng để xây nhà. Gom góp tất cả, bán sạch tất cả, Toàn kéo rốc
cả nhà vào đồng bưng nhận khoán đất trồng rừng và lập đìa nuôi cá.
Sở dĩ Toàn kéo cả nhà vào
đồng bưng, là vì anh nhớ tới con mèo, và nhớ tới cái chết của nó. Con mèo khi
no nê thì dụi đầu vào lòng chủ, dim mắt grừ grừ khoan khoái; phong lưu đài
các tới độ. Nhưng đó là lúc nó lười, nó hưởng thụ; nó chỉ ườn ra chờ sự vuốt ve,
chứ đừng hòng chờ ở nó ở sự đụng chân đụng tay. Chỉ khi nào cõi
hoang thăm thẳm ở trong nó trỗi dậy, nó mới thật là nó. Bấy giờ nó không coi
ai ra gì. Nó hiện nguyên sinh bản chất hoang hóa. Lang thang. Rình rập. Đeo
đuổi con mồi một cách kiên trì, tới chụp được mới thôi. Cõi hoang thăm thẳm
có ở trong chân ngã của con mèo. Tiếng gọi của chân ngã giục nó phải săn con
mồi sống cho kỳ được. Khi nó giã từ chân ngã, đi ăn mồi của thiên hạ, nó đã
phải trả giá vì trúng bả của thiên hạ. Sự sống và cái chết chỉ cách nhau gang
tấc.
Mất mấy năm hụp hửi giữa đồng
bưng, cơ ngơi của cha con Toàn hiện dần lên với rừng tràm, với đìa cá. Cha
con anh càng ngày càng gắn với thiên nhiên, hoà với thiên nhiên tới tận cùng
lối sống. Cả ba trần lưng với đất, nhuộm phèn đỏ quạch tới từng móng chân,
móng tay. Cả nước da, cả vóc vạc cũng vậy. Cơ nghiệp lớn dần lên cùng với thời
gian quần quật.
Trong một chuyến đi dọ giá
cá đìa, Toàn tình cờ gặp lại người bạn đã cho mình mượn chiếc Honda 67. Anh
ta cùng Toàn vô bưng. Sau khi quan sát đồng đất, anh ta thảo ra ngay một hợp
đồng làm ăn lâu dài với Toàn. Theo đó, Toàn vừa cung cấp cừ tràm, vừa cung cấp
cá đìa theo mùa vụ cho bạn. Bù lại, anh ta sẽ đầu tư thêm vốn và kỹ thuật, để
Toàn phát triển nghề nuôi rắn, nuôi ba ba và cá sấu. Trước mắt, hai người
con của Toàn phải lên thành phố, theo học một khóa cấp tốc về chuyển giao
công nghệ chăn nuôi động vật có nguồn gốc hoang dã.
Toàn không ngờ được là
công việc làm ăn lại tiến triển thuận lợi và nhanh tới chóng mặt. Lúc đầu chỉ
ba cha con, về sau quy mô phát triển ngày càng phình ra, cha con anh phải mướn
thêm người làm. Rồi hai con anh lần lượt lấy vợ lấy chồng. Cả gia đình vẫn
quây quần trong trang trại.
Khi các cháu đã tới tuổi
đi học, Toàn bàn với con trai và con gái, bỏ tiền ra cất một ngôi trường ngay
trên đồng đất của mình. Nội con trẻ của những người cùng làm ăn trong trang
trại, đã gần hai chục đứa; lại còn con cái của bà con trong vùng. Có trường,
trẻ khỏi phải bơi xuồng đi xa cả hơn chục cây số; cha mẹ của chúng khỏi phải
lo lắng cảnh sông nước lênh đênh. Đó là ngôi trường đầu tiên giữa đồng bưng
ngập nước. Ngôi trường được phòng Giáo dục công nhận và hỗ trợ cả về giáo
viên, cả về ngân sách.
Để thu hút học trò, cha
con Toàn lập khu nội trú, bỏ tiền ra nuôi học sinh ăn học. Đa số trẻ em tới
trường đều trễ hơn so với lứa tuổi, nên hầu như đứa nào cũng có vóc vạc to lớn.
Toàn bàn với giáo viên, sau một buổi các cháu đi học, sẽ tổ chức cho các cháu
một buổi làm quen với kỹ thuật trồng rừng, nuôi rùa, rắn, ba ba và cá sấu. Được
nhà trường và phòng giáo dục huyện chấp thuận, mô hình trường học gắn với lao
động sản xuất đầu tiên của vùng đồng bưng được hình thành. Nhiều tổ chức từ
thiện quốc tế đến thăm, ngõ ý muốn tài trợ, nhưng Toàn đều nhất mực từ chối.
Anh muốn ngôi trường đó phải là sự cống hiến của chỉ riêng gia đình anh. Anh
muốn được đóng góp, muốn trực tiếp giúp con cháu trong vùng thoát khỏi cảnh
cơ cực như tuổi thơ của anh. Bởi vậy, dù tài sản cố định đã lên tới hàng tỉ,
anh và các con, các cháu vẫn sống rất đạm bạc.
Vào mùa lũ năm 2000, chỉ
trong một đêm, nước từ thượng nguồn cuồn cuộn đổ về, đã ngập linh láng chung
quanh trang trại. Tất cả công nhân đều được huy động lên mặt đê bao chống chọi
với sức nước. Khi đã phân công xong các phần việc cho mọi người, bấy giờ Toàn
mới sực nhớ, trong khu vực nội trú, là nơi đất thấp, có nguy cơ bị lũ cuốn,
tuy học sinh đã nghỉ học, nhưng vẫn còn một cô giáo có con mọn đang kẹt chưa
di dời đi được.
Còn lại một thân một mình,
nhưng Toàn vẫn giật máy Yanmaha, chạy ghe đi rước mẹ con cô giáo về cuộc đất
cao ráo ở trung tâm trang trại. Khi Toàn tới nơi thì nước đã vây bủa tứ bề
khu nội trú. Cô giáo đã kê được chiếc bàn lên trên sạp giường, đứa bé mười
tháng tuổi đang nằm trên đó. Còn cô giáo thì đang loay hoay tìm cách kê thêm
một cái sạp bằng cây trên các vì kèo áp mái. Cặp chiếc ghe vào hiên nhà, Toàn
dục cô giáo ẵm con xuống ghe, chạy nhanh về khu trung tâm cho kịp giờ đóng cửa
đập.
Khi chiếc ghe chạy về gần
cửa đập, thì cũng là lúc nước xiết cuồn cuộn từ cánh đồng linh láng, cuộn
xoáy vào kinh lớn những xoáy lớn, sôi réo hù hụ tới rợn người. Dù chiếc máy tới
mười hai sức ngựa, nhưng Toàn không thể nào ghìm lái cho nó cập được vào bờ.
Bởi lẽ Toàn chỉ có một chân, không thể nào đứng vững được trên chiếc ghe đang
chao lắc như điên như cuồng. Cô giáo tuy còn trẻ, nhưng lại phải ôm ghì đứa
bé đang khóc thét trong lòng, không thể giúp gì được cho anh.
Nhìn sức nước băng băng cuộn
xiết, nhìn những xoáy nước cuồn cuộn xiết vào dòng kinh, Toàn biết chắc rằng,
không cập được ghe vào bờ, nguy cơ lật úp ghe là chắc chắn. Nghe tiếng khóc
thét của đứa bé sơ sinh, cõi hoang thăm thẳm trong Toàn bùng lên, mãnh liệt
còn hơn sức lũ. Trụ bàn chân phải thật vững trong sạp ghe, gài cẳng chân giả
vào lườn ghe, Toàn một tay cầm chắc bánh lái, một tay xiết ga, quyết
xoay chiếc ghe đè lên sóng dữ mà cập vào bờ. Hai cánh tay nổi cơ bắp cuồn cuộn,
toàn thân rịn mồ hôi ướt rượt. Đôi mắt có tuổi của anh cháy rực lên như lửa.
Vầng trán căng ra, đổ mồ hôi giọt giọt.
Anh em đứng trên mặt đập,
cuộn dây gân thành vòng, ném ra cho Toàn. Đã mấy lần chụp hụt. Lần này thì
Toàn quật sức, rướn cao người lên, quờ tay nắm được sợi dây.
Giữa tiếng hò reo hoan hỉ
của mọi người, Toàn gồng người cột được sợi dây gân vào cọc ghe. Chiếc ghe
đang có nguy cơ bị hút ra kinh lớn , thốt nhiên bị ghị lại, giật lên một cái
rất mạnh. Toàn đứng một chân, bị mất đà, văng bắn ngay xuống dòng nước xiết.
Xoáy nước cuồn cuộn, hù hụ nhấn Toàn xuống thăm thẳm lòng sâu của nó.
Tất cả mọi người trên bờ đều
lặng đi. Chỉ nghe hét lên tiếng kêu thất thanh của cô giáo:
- Bác Toàn
ơi!.. ơi!..
|
Dòng sông tuổi thơ
 Hồi nhỏ, có lần tôi chạy
máy coler đưa Út từ xã đi chợ huyện. Dọc đường Út hỏi tôi:
- Nếu cứ đi riết trên sông
như vầy, có ra tới biển được hôn anh Ba?
Bấy giờ tôi đã mười lăm tuổi,
còn Út mới lên mười, vậy mà không hiểu tại làm sao tôi cũng nói được một câu
có vẻ ra trò lắm.
- Suối chảy về sông, sông
chảy về biển. Tất cả các dòng sông đều chảy về biển. Biển mênh mông bát ngát.
Biển rộng lắm!
Ngày tôi nhập ngũ, tới lượt
Út chạy coler chở tôi từ xã lên huyện. Dọc đường, Út lại hỏi tôi :
- Hết nghĩa vụ, nếu anh Ba
không về thì đi đâu ?
Bấy giờ Út mười lăm tuổi,
còn tôi đã hai mươi. Tuổi hai mươi là tuổi sôi trào ước vọng, bởi vậy tôi mới
trả lời :
- Thì anh sung vô lính
biên phòng, anh ra đảo vẫy vùng với biển .
Nghe tôi nói vậy,Út hỏi một
cách rất thật thà :
- Phải vậy thiệt hôn anh
Ba ?
Tôi nhìn những dề bông tra
vàng rực trôi dập dềnh cặp theo mé sông, trả lời Út một cách không mấy làm tự
tin cho lắm :
- Chừng đó rồi Út biết liền
hà !
Út là con bác Tám, nhà
cách nhà tôi một ranh đất. Cả hai nhà đều cất cặp theo ngọn xẻo đổ ra con rạch
khá lớn. Thuở nhỏ, tôi với Út vẫn thường ôm bè chuối giỡn nước ngay bến cây
còng trước cửa nhà Út.
Hết thời gian tập trung huấn
luyện ở Chi Lăng, tôi được chuyển qua bộ đội biên phòng, rồi được biên chế
vào một phân đội canh giữ một hòn đảo nhỏ, xa cách đất liền vời vợi giữa
trùng dương. Nói là phân đội chứ thực ra chỉ có năm người, bởi hòn đảo qúa nhỏ,
đứng bên này hú to một tiếng bên kia cũng có thể nghe được.
Đảo nhỏ nên chúng tôi cũng
chẳng có mấy công việc để làm. Công việc quan trọng nhất của chúng tôi là trực
máy thông tin vô tuyến, giữ liên lạc định kỳ với đảo lớn cách mấy chục hải
lý, và trực đài quan sát. Thời gian còn lại, chúng tôi dành để bắt cá, để
nghe radio, và để nằm khểnh tán dóc nổ trời với nhau.
Trong năm anh em cùng phân
đội, tôi là người duy nhất có được tấm hình chụp chung với Út lúc chia tay ở
chợ huyện. Trong hình, Út có vẻ lớn hơn tuổi mười lăm ở ngoài đời, và cũng đẹp
hơn ở ngoài đời rất nhiều. Không hiểu tại làm sao, ngay từ lần đầu nằm tán
dóc với nhau ở đảo, tôi đã móc tấm hình đó ra khoe với bạn bè, khiến bạn bè lầm
tưởng Út là người yêu của tôi. Giữa trùng dương vời vợi, chẳng có gì ngoài tầm
tả mưa tuôn, ngoài ầm ào sóng vỗ, và chang chang nắng lửa nhảy múa chói lóa
trên sóng biển, ngay chính bản thân tôi, tôi cũng mặc nhiên coi Út như người
yêu chung thủy của mình.
Ở đảo, chúng tôi ai cũng
có thói quen ghi nhật ký. Ghi nhật ký để giết thời gian, và để nguôi đi nỗi
nhớ nhà cồn cào như trùng trùng sóng bạc đầu trắng xóa. Bởi công việc ngày
nào cũng như ngày nào, thành thử ai trong chúng tôi dần dà cũng tập được thói
quen ghi lại cảm nghĩ của mình về nỗi nhớ đất liên tới cháy bỏng trong tim. Với
tôi, Út vẫn thường hiện về với những kỉ niệm hồn nhiên bên dòng sông tuổi thơ
trong tiềm thức. Nhưng không phải là cô Út lên tám, lên mười, hay cô Út mười
lăm tuổi chạy máy coler đưa tôi lên đường nhập ngũ ; sống dậy trong từng câu,
từng chữ của tôi là cô Út mười tám, đôi mươi mà tôi tưởng tượng ra. Có những
đêm tôi nằm mơ thấy Út, giật mình choàng thức dậy, nhìn ra chỉ thấytrăng vàng
chứa chan trên biển ; không kìm được cảm xúc, tôi một mình chạy cuồng ra biển
sóng, vùi tấm thân bỏng cháy của mình xuống làn nước mặn chát của đại dương,
để mà thầm khóc gào lên nỗi nhớ. Út đã hóa thành quê hương, hóa thành một tôi
thứ hai, tồn tại đồng hành trong tôi, thân thuộc, gần gụi trong tôi đến lịm
người.
Hồi đó, mỗi tháng chúng
tôi mới nhận được một chuyến hàng tiếp tế chở tới từ đảo lớn. Những lá thư từ
đất liền bao giờ cũng là niềm khát đợi lớn lao và thiêng liêng nhất. Chúng
tôi chuyền nhau đọc những lá thư nhà tới thuộc lòng. Nhà tôi chỉ có hai chị
em. Chị tôi đi lấy chồng xa, mẹ tôi không biết chữ, nên nhất nhất thư từ gì mẹ
cũng phải nhờ Út viết giùm và đọc giùm. Bởi viết giùm cho mẹ tôi nên Út chưa
bao giờ viết riêng cho tôi một lá thư nào, mà thường là Út chỉ ké vào đó một
vài dòng, nói rằng Út rất nhớ tôi, rất nhớ những kỉ niệm bên dòng sông tuổi
thơ của chúng tôi. Một cô gái quê mười bảy tuổi thì còn biết viết gì hơn thế
nữa. Nhưng tôi đọc được trong từng nét chữ Út viết giùm những ý nghĩ, những
nhắn gởi của mẹ tôi, cả một bầu trời, cả một đại dương cuồn cuộn tình cảm mà
Út dành cho tôi.
Trung úy phân đội trưởng của
chúng tôi là người đã có vợ, có con, có lần nói với tôi :
- Chú mầy với cô nàng hình
như chỉ mới chớm yêu, chứ chưa có gì gắn bó lắm phải không?
Biết là phân đội trưởng
nói đúng, nhưng tôi vẫn cứ thấy mình hình như bị xúc phạm về tình cảm. Tại
sao lại chưa có gì gắn bó lắm cơ chứ. Chúng tôi sống cặp ranh đất với nhau từ
thời tôi còn vận quần xà lỏn thọt me dốt cho Út. Tôi với Út từng ôm bè chuối
giỡn nước dưới bến cây còng. Út từng theo tôi lội vô đồng dậm cù bắt chuột…
Dường như phân đội trưởng
đọc được dòng ý nghĩ đang chạy trong đầu của tôi, anh vỗ vai tôi mà nói:
- Chú mầy đừng tự ái nhen! Những cái mà chú mầy đã có được với cô nàng một cách hồn nhiên, trong sáng
mới là đáng qúy. Cảm xúc của mối tình đầu mới chớm nở từ lúc chia tay như
tình cảm của chú mầy, chú mầy cần nói với nàng. Tháng sau anh được đổi về đất
liền, anh sẽ tìm đến tận nhà để chuyển giùm chú mầy lá thư đó.
Phân đội trưởng của chúng
tôi đã có hai năm sống trên hòn đảo nhỏ này, ba năm sống trên hòn đảo lớn,
đương nhiên là anh cần được đổi về đất liền. Nhưng khi nghe anh sắp được đổi
địa bàn công tác, lòng tôi tự nhiên cứ xốn xang thế nào. Tôi còn một năm nữa
mới hoàn thành nghĩa vụ của người lính đảo. Bấy giờ tôi sẽ trở về dòng sông
tuổi thơ hay sẽ tiếp tục xin được tại ngũ. Hồi chia tay Út, tôi đã từng nói với
Út, rằng tôi sẽ ra đảo, sẽ vẫy vùng với biển cho thỏa chí nam nhi.
Nhớ lại điều đó, tôi nói với
phân đội trưởng :
- Em cũng muốn được sống
như anh. Xa cách vời vợi mới có được nỗi nhớ sâu thăm thẳm để mà yêu thương
nhau hết mực anh ạ !
Trung úy phân đội trưởng về
đất liền được bốn tháng, thì tôi nhận được lệnh gọi tập trung về trường bổ
túc văn hóa của bộ đội biên phòng cực nam duyên hải ôn tập, để chuẩn bị thi
vào trường sĩ quan biên phòng.
Nỗi nhớ đất liền cồn cào
đã xúi tôi chấp nhận ngay lệnh gọi mà không hề có một ý kiến đề xuất gì đối với
cấp trên. Với tôi lúc bấy giờ, điều cần nhất là cứ được về đất liền để chạy
ngay về quê thăm mẹ và thăm Út cho đã nhớ, rồi sau đó muốn tính gì thì tính.
Nhưng sự đời nó không theo đúng như mong muốn của mình. Khi tôi về tới trường
bổ túc của quân chủng, thì cũng vừa đúng dịp nhà trường chuẩn bị khai giảng
khóa học. Vậy là đành phải ở lại, đành phải ôm nỗi nhớ chờ đợi.
Suốt hai ngày nằm chờ khai
giảng, việc đầu tiên của tôi là viết cho mẹ và cho Út một lá thư, thời gian
còn lại tôi thả bộ lang thang khắp thị xã, để được tận hưởng nhịp thở hôi hổi
nóng của đất liền trong thời đổi mới.
Vốn mê đọc sách từ nhỏ,
khi bắt gặp hiệu sách của thị xã, tôi đã tấp ngay vào đó. Đáng lẽ chọn mua
sách thì tôi lại đọc nghiến ngấu mỗi cuốn mấy trang một cách say sưa. Thói
quen đi mua sách của tôi bao giờ cũng phải xem lướt qua và đọc trước vài
trang; tôi đọc để chọn trước hết là những cuốn có vấn đề khả dĩ hấp dẫn được
tôi, sau đó là chọn lối hành văn có thể làm tôi yêu thích. Tôi đang đọc say
sưa, bỗng giật mình khi nghe có tiếng hỏi ở sau lưng. Ngoảnh lại, tôi nhận ra
người hỏi mình là cô gái bán sách còn rất trẻ.
- Anh là lính ngoài đảo mới
về phải không ? nhìn gương mặt cháy nắng của anh, em đoán vậy thôi.
- Vâng, tôi là lính biên
phòng ! Tôi về tập trung học văn hóa.
- Hèn chi anh mê sách qúa
trời. Để em chọn giùm anh vài cuốn nghen !
Tôi chưa biết cú sét ái
tình là gì, nhưng trước ánh nhìn lúng liếng của cô gái, tôi thấy mình trở nên
có qúa nhiều thứ thừa thải ở trên người.
Vậy mà khi trả tiền sách,
tôi vẫn hỏi được một câu, khiến sau này tôi bị ràng buộc bởi vì nó rất nhiều.
- Tôi tên Quốc. Nguyễn Văn
Quốc. Còn cô… cô tên gì ?
- Em tên Út Thu. Nhà ở mị
ngoài cầu Đá. Hôm nào chủ nhật em cũng ở nhà với mẹ. Anh đến chơi nhen!
Tất nhiên là tôi không từ
chối lời mời của một cô gái đẹp. Có một sức mạnh nào đó cháy lên trong tôi, dẫn
tôi đến với Út Thu liên miên hết chủ nhật này đến chủ nhật khác. Chủ nhật nào
có việc phải ở lại trường, chủ nhật đó lòng tôi nóng như lửa đốt, làm việc gì
cũng không ra đâu vào đâu. Và… hình như tôi đã không còn nhớ tới cô Út bé bỏng,
nhà ở cặp ranh đất với tôi, đã chạy máy coler đưa tôi lên huyện
ngày nhập ngũ. Thỉnh thoảng viết cho mẹ một lá thư, tôi mới nhớ tới Út, mới gởi
kèm cho Út vài chữ. Đó thường là những lời hỏi thăm sức khỏe, hỏi thăm xem Út
đã có người yêu chưa… Và tất nhiên, những lá thư mẹ gởi cho tôi là vẫn do Út
viết giùm. Cuối thư bao giờ cũng có thêm vài dòng của Út. Nhưng những dòng đó
đã không còn đem lại cho tôi những cảm xúc rạo rức. Trong thâm tâm, tôi tự biện
minh rằng, tôi với Út chỉ như anh em cùng xóm với nhau vậy thôi; giả như tôi
có ngõ lời cầu hôn với Út Thu, tôi cũng không có gì phải hối tiếc, phải ân hận
đối với Út bên dòng sông thơ mộng của tuổi thơ. Nói như phân đội trưởng của
tôi, tôi với Út đã có gì gắn bó với nhau lắm đâu. Tất cả chỉ là những cảm xúc
của tuổi mới lớn khi xa nhau vậy thôi.
Vào một buổi sáng thứ bảy,
tôi vừa từ lớp học trở về dãy nhà của trung đội, thì được trực ban thông báo
là tôi có khách.
Bốn tháng kể từ khi tôi về
trường ôn thi, tôi chỉ có một người khách duy nhất, đó là Út Thu. Nhưng thường
Út Thu chỉ đến thăm tôi vào chiều chủ nhật, nếu chủ nhật đó tôi có việc không
đi thăm mẹ con Út Thu được. Nay Út Thu đến vào trưa thứ bảy, chắc là có việc
gì cần lắm. Nghĩ vậy, tôi chạy như lao về nhà khách.
Trời ạ! Khách của tôi
chính là trung uý phân đội trưởng. Vừa thấy tôi, anh đã vỗ vai nói oang oang
như kiểu ăn sóng nói gió của lính đảo.
- Chào! Khỏe mạnh chớ
trung sĩ? Chiều thứ bảy nghỉ học, anh em mình ra bến cảng làm một chầu nghen!
Có thằng nào chí cốt, rủ thêm vài thằng cho vui. Bữa nay anh khao để rửa lon
luôn thể.
Tôi kéo hai thằng bạn cùng
lớp. Trận nhậu đang tưng bừng, thốt nhiên phân đội trưởng hỏi tôi:
- Nè, lóng rày chuyện cô
Út tới đâu rồi?
Tôi chưa kịp trả lời, hai
thằng bạn đã mau miệng.
- Khỏe re anh ơi! Chủ nhật
nào hai đứa nó cũng gặp nhau. Dám chừng kỳ này nó thi đậu trường
sĩ quan, tụi em được uống rượu đã đời.
Phân đội trưởng nâng ly, vỗ
vai tôi, cười hết cỡ.
-Giỏi! Chúc mừng chú mầy!
Con nhỏ đó giỏi hết biết! Cấp tao ghé nhà, bà già mầy bệnh dữ lắm, nó ở săn
sóc bả tối ngày. Vậy mà cấm hé một lời cho mầy biết phải không? Má mầy coi nó
như con dâu. Đám cưới nhớ báo anh trước một tháng nghen mầy! Tuần sau anh được
nghỉ, chuẩn bị ra đảo Thổ Chu. Chú mầy tranh thủ xin phép mấy ngày, tiện thể
anh em về thăm cô vợ chưa cưới của mầy luôn.
Vậy đấy. Mẹ tôi bệnh mà
tôi có biết đâu. Cô Út bé bỏng bên dòng sông tuổi thơ của chúng tôi, cô không
hề viết một dòng về điều đó trong những lá thư viết giùm cho mẹ. Làm sao tôi
biết được là mẹ tôi bệnh nặng. Lá thư nào Út cũng viết giùm mẹ một câu muôn
thuở: Mẹ khỏe mạnh. Con ráng học hành công tác cho bằng anh bằng em. Trong
khi đó, tôi tối ngày chỉ biết có Út Thu. Út Thu đã chiếm hết thời gian của
tôi, chiếm hết tâm hồn và tình cảm của tôi.
Khi hiểu ra người yêu của
tôi bây giờ là Út Thu, phân đội trưởng ngồi há hốc cả mồm. Dằn ly rượu đánh cốp
xuống mặt bàn, anh nhìn thẳng vào tôi mà nói:
- Bậy qúa trời! Tao chưa
biết con nhỏ mới của mầy ra sao, chớ tao thì tao chịu con Út của mầy ở quê.
Mà làm sao suốt bốn tháng trời, mầy không về thăm bả với nó được lấy một lần
chớ!? Thôi được, để tao xin phép giùm cho. Sáng mai sẵn xe biên phòng đi công
tác, tao với mầy tháp tùng luôn. Giờ dứt hết chai này nữa là nghỉ. Nào, dô!
Mặc dù ngày mai có hẹn với
Út Thu, nhưng tôi vẫn thấy rằng mình không thể ở lại được. Mẹ tôi bệnh mà tôi
không hay biết gì. Út đã giấu tôi, đã thay tôi lo lắng tất cả cho mẹ. Hẳn là
Út và mẹ đều mong tôi tập trung cho việc học tập. Cả nhà tôi chỉ có mỗi mình
tôi được học hành đến nơi đến chốn, nghĩa là đã tốt nghiệp xong lớp 12. Chị
tôi chỉ học hết lớp 5 đã phải nghỉ học để phụ mẹ kiếm sống. Còn cha tôi, cho
tới ngày hy sinh cùng con tàu không số trên đường mòn Trường Sơn trên biển,
cha tôi cũng chỉ mới biết đọc, biết viết bập bỏm; những lá thư còn lại của
cha, nét chữ to cồ cộ.
Tôi về tới nhà lối chín giờ
tối ngày hôm sau.
Mẹ tôi nằm trên bộ ván
còng kê ở góc nhà. Ngọn đèn dầu hôi cháy leo lét trên chiếc bàn kê giữa nhà.
Nhà vắng huơ vắng hoắc.
Nghe tiếng động lịch kịch,
mẹ tôi hỏi:
- Con Út há bây? Đi ngủ đi
con, thức khuya chi cho mệt.
Nghe tiếng mẹ, tự nhiên
tôi rơm rớm nước mắt muốn khóc. Qủa là tiếng mẹ tôi không còn được khỏe như
trước.
Phân đội trưởng lên tiếng
giùm tôi.
- Mẹ, con với Ba Quốc về
nè mẹ!
Mới nghe tên tôi, mẹ đã lật
đật ngồi dậy, vén mùng nhìn ra, hỏi:
- Thằng quốc về thiệt há
con? Út ơi! Thằng Ba nó về nè, Út ơi!
Vừa nói mẹ vừa lọng cọng bỏ
chân xuống khỏi bộ ngựa, xỏ chân vô đôi guốc vông. Phân đội trưởng nhanh chân
chạy lại đỡ mẹ tôi đứng dậy. Mẹ vịn một tay vào phân đội trưởng, nhìn anh chằm
chằm rồi thốt lên:
- Chèng ơi! Thằng Tùng đây
mờ. Cơm nước gì chưa con?
Lúc bấy giờ tôi muốn chạy
ngay lại ôm chầm lấy mẹ, nhưng không hiểu sao tôi cứ chôn chân đứng yên một
chỗ, trong lòng rưng rức một nỗi niềm ân hận. Toàn thân tôi nóng râm ran như
có lửa đốt. Ngoái nhìn về phía sau, tôi thấy Út vịn một tay đứng nép bên cánh
cửa. Vừa bắt gặp ánh mắt của tôi, Út liền cúi gục đầu, đôi bờ vai nhỏ nhắn
rung lên nhè nhẹ. Cả mái tóc buông xõa cũng rung lên nhè nhẹ.
Mẹ cũng đã nhìn thấy Út. Mẹ
cất tiếng gọi:
- Thằng Ba nó về rồi nè
Út. Vô đi con!
Út không vô nhà như lời mẹ
tôi gọi. Út vùng chạy ra ngoài. Nghe rõ tiếng chân chạy về phía bến cây còng.
Tiếng phân đội trưởng cất
lên như ra lệnh:
- Cái thằng. Chạy ra với
nó, lẹ mầy!
Tôi gở ba lô đặt xuống
bàn, bước tới đỡ mẹ ngồi xuống ghế. Mẹ nắm lấy tay tôi mà nói:
- Đi đi con! Ra với nó đi
con !
Tôi bước ra ngoài. Miếng
sân đất lành lạnh sương đêm. Hương chanh từ mé xẻo đưa vào dìu dịu. Tôi bước
từng bước rất chậm, rất nhẹ về phía bến cây còng. Đêm tháng năm trong veo
trong vắt. Bầu trời căng vồng lên muôn vàn vì tinh tú. Dãy ngân hà vắt ngang
trời như một dòng sông sắp chảy òa xuống mặt đất.
Út đứng úp mặt bên gốc
còng. Dáng em thanh mảnh cùng với bộ bà ba đen, như hòa tan vào cùng với màn
đêm óng ả như thủy tinh. Tôi rụt rè chạm nhẹ một bàn tay lên vai Út. Tôi cảm
nhận bờ vai nóng ấm của em đang rung lên nhè nhẹ.
- Út ơi!…
Út xoay người lại, đổ tấm
thân mềm mại vào ngực tôi.
- Anh vào với mẹ đi!..
Không hiểu sao bấy giờ tôi
bối rối đến lạ lùng. Tôi không biết là nên đứng lại với Út một lúc, hay là
nên quay trở vào với mẹ.
Bên kia sông có tiếng chim
bìm bịp kêu đôi nao niết.
- Nước lớn rồi há Út?
- Ừa, nước lớn nãy giờ, giờ
sắp ròng rồi anh Ba.
Dòng sông tuổi thơ vụt hiện
trước mắt tôi những dề bông tra trôi dập dềnh vàng rực. Rồi đảo nhỏ giữa
trùng dương cũng hiện lên với ì ầm sóng vỗ. Kỷ niệm dội về ăm ắp trong lồng
ngực căng lên thổn thức. Tôi thấy mình như đang tan chảy ra, hòa vào với dòng
sông dạt dào tuôn ra biển.
Ngoài phía con rạch lớn,
có tiếng trẻ con khóc u ơ; rồi có tiếng ru cất lên da diết.
Ơ ầu ơ…
Gió đưa gió đẩy về rẫy ăn
còng
Về sông ăn cá…
Tiếng ru vừa mới cất lên,
Út đã gục đầu vào vai tôi thổn thức. Tôi cảm nhận những giọt nước mắt của em
thấm qua vai áo hôi hổi nóng. Tôi vòng một cánh tay qua tấm lưng thanh mảnh của
Út, khẽ xiết em vào lòng.
Tôi nghe rõ tiếng thì thào
của Út cất lên nghèn nghẹn :
- Vào với mẹ đi anh… Con
nước đang ròng rồi…. Phải hôn anh Ba?
Qủa là con nước đang ròng.
Nhưng nước ròng rồi nước lớn.
Út ơi!
|
Bập bùng giai điệu
"Giai điệu bập bùng
gieo từng giọt lửa
Đôi lứa có bao giờ thôi cháy
nỗi đam mê"
Hồ
Tĩnh Tâm
Có lẽ suốt cả đời tôi vẫn
không quên được buổi chiều se lạnh ấy ở Phổ Yên.Lúc đó vào khoảng bốn giờ chiều
thì phải.Chiều mùa đông trắng xám như sà thấp xuống. Phụng từ dưới chân đồi
lên nhờ tôi giải một bài toán. Tôi biết đó chỉ là cái cớ. Cái chính thì nó vu
vơ lắm. Cũng như gió mùa đông bắc vậy. Vô cớ luồn vô da thịt, thổi thon thót
vào tận con tim.
Cái lạnh thường xúi người
ta ngồi xích lại gần nhau. Tôi với Phụng cũng vậy. Chúng tôi ngồi với cây ghi
ta. Tôi bấm bập bùng giai điệu bài "Ca li na nở hoa". Phụng cũng
hát dặt dìu theo giai điệu ấy. Mùa đông đốt má Phụng chín ửng lên. Gió lùa
làm tóc Phụng rối bời lên. Tiếng hát làm mắt Phụng long lanh như có lửa. Bà
chủ nhà trọ đem cho chúng tôi một dĩa sắn luộc hôi hổi nóng. Giai điệu bài
"Ca li na nở hoa" bay theo mùi sắn thơm phưng phức.
Thế rồi chúng tôi cùng đi
ra bờ sông Công.
Chiều sập tối từ lúc nào.
Vầng trăng non run rẩy bò lên đỉnh đồi từ lúc nào. Đêm trung du chùng xuống
như một phím đàn run rẩy.
Tôi lượm một hòn sỏi ném
xúông dòng sông. Mặt nước phẳng lặng dềnh lên những vòng sóng óng
ánh trăng vàng.
Phụng nói:
- Bản chất của vật chất là
sóng nhỉ. Sóng chuyển tải năng lượng, hấp dẫn vạn vật.
Bấy giờ tôi không cảm nhận
được năng lượng của sóng. Tôi chỉ thấy vầng trăng dưới nước đẹp hơn trăng
trên trời. Mà vầng trăng đang vỡ oà dưới nước soi vào mắt Phụng lại càng đẹp
hơn nhiều. Đó là vầng trăng sông mùa đông trong mắt Phụng. Vầng trăng ấy theo
tôi cho đến tận bây giờ.
Tôi và Phụng cùng học cấp
ba với nhau suốt cả ba năm ở Quỳnh Lưu. Chúng tôi có với nhau rất nhiều kỷ niệm.
Năm học lớp tám, gia đình
tôi và gia đình Phụng cùng sống ở Quỳnh Minh. Chiều nào tôi với Phụng cũng
cùng nhau đi cào lá phi lao ngoài động cát sát với mí biển. Khi băng qua ruộng
dưa hấu của hợp tác xã, thỉnh thoảng tôi vẫn bẻ trộm một qủa dưa. Hai đứa tôi
leo lên một chiếc thuyền đã được kéo lên nằm chình ình trên bãi cát. Tôi đập
qủa dưa vào mũi thuyền. Qủa dưa bể ra thành nhiều miếng đỏ thắm, nhưng nhức
những hột đen huyền như mắt của Phụng. Ăn hết qủa dưa, hai đứa tụt xuống khỏi
con thuyền đi lộng, chạy ào ra biển. Nhảy choi choi trên những con sóng là niềm
vui của Phụng. Lặn hụp dưới những con sóng là niềm vui của tôi. Tắm táp thỏa
thuê rồi thì xoay qua dùng bàn chân cào cát, tìm bắt những con ngao trắng lấp
lóa dưới nắng mặt trời. Mỗi đứa bắt được chừng vài chục con mới chịu trở lên
động cát cào lá phi lao. Rừng phi lao cổ thụ dài ngút ngát, chỉ cần cào chừng
một tiếng đồng hồ đã gom được cả một gánh lớn.
Khi đã cào được đầy gánh
lá khô thì cũng là lúc hoàng hôn buông trên biển. Đó cũng là lúc thuyền đánh
cá khơi xa cập bờ. Chỉ cần một vài tiếng tù và cất lên đã thấy các bà các cô
trong làng túa ra gánh cá. Tôi với Phụng vẫn thường sán tới chỗ những người
đàn bà ngồi lom khom chọn cá. Chỉ cần ngồi với họ, thể nào họ cũng cho một mớ
cá đem về. Những người đàn bà thường chỉ cho cá nhỏ. Còn các lão ngư ông thì
hào phóng hơn, họ vẫn thường lén các bà dúi cho tôi và Phụng một hai con cá
thu to như cổ chân, hoặc một vài con cá chim to hơn cả bàn tay người lớn.
Môt buổi trưa tôi với Phụng
đi cào lá, nhưng lại đi tuốt về phía Lạch Quèn để leo núi. Trên núi có một
pháo đài cổ của Pháp xây bằng đá, đã hoang tàn vì bị bỏ phế qúa lâu. Chúng
tôi đang mải mê khám phá từng ngóc ngách của pháo đài thì một cơn giông mùa hạ
nổi lên đùng đùng với trăm ngàn tia sét rạch ngang dọc trên bầu trời. Trên
cao, mưa quất ào ào. Dưới chân núi, biển gầm lên sôi sục. Trời và đất như tan
chảy và trôi tuột xuống vực biển sấm rền và gió táp. Qua hết cơn giông thì trời
đã sập chiều xâm xẩm. Hai đứa chúng tôi vất vả tuột xuống núi, rồi hối hả chạy
dọc theo bờ biển về làng. Từ trong rừng phi lao, rùng rùng hàng chục bó đuốc
túa ra bờ biển. Khi tới nơi chúng tôi mới biết, dân làng đổ xô đi tìm chúng
tôi, bởi họ tưởng chúng tôi bị sóng thần cuốn ra khơi rồi đánh tấp vào đâu
đó.
Từ Bình Minh đi Quỳnh Ngọc,
đám học trò cấp ba chúng tôi phải thức dậy đi từ bốn năm giờ sáng để qua chuyến
đò đầu tiên vượt sông Hoàng Mai, may ra mới kịp tiết học đầu tiên. Mùa đông,
phải ngồi đò từ bốn năm giờ sáng, đứa nào cũng bị giá rét từ trời cao, từ mặt
nước, làm cho lạnh cóng. Vậy mà với tôi và Phụng lại trở thành một kỷ niệm rất
đẹp. Số là cách bến đò của xã gần trăm mét, có một ông lão sáng nào cũng chèo
đò qua sông để đưa hai cô cháu gái gánh cá đi bán dạo trên Cầu Giát. Ông lão
thường cho chúng tôi đi nhờ mà không lấy tiền. Đò vượt sông vào ban đêm, mái
chèo quẫy nước làm ánh lên những tia lửa lân tinh, sáng óng ánh màu biếc xanh
rất đẹp. Hai cô cháu gái của ông là nữ pháo binh dân quân miền biển, từng bơi
thuyền nan trước họng súng thủy phi cơ ra biển, cùng hai nữ dân quân nữa bắt
sống tên phi công Mỹ ngồi trên phao cứu sinh chờ trực thăng tới cứu. Vậy mà cả
hai cùng hiền từ và thường im lặng như cũ khoai, củ sắn. Khi gánh cá trên con
đường hun hút heo may, cả hai cũng lặng lẽ người trước người sau, guồng chân
đi nhanh như chạy. Tôi với Phụng cũng guồng chân chạy theo tiếng đòn gánh tre
phát ra kẽo kẹt. Nhờ vậy, chúng tôi cũng ấm lên được phần nào. Do phải chạy
nhanh cho kịp hai cô gái, đã nhiều lần chúng tôi vấp ngã quay lơ xuống đường;
có lần tôi với Phụng đè díu vào nhau, guốc dép văng cả xuống ruộng. Và bao giờ
cũng vậy, chúng tôi cứ theo họ đến ngang nhà thờ Quỳnh Đôi thì cũng là lúc
bình minh ưng ửng sáng. Từ con đường lát đá tảng dẫn vào cổng nhà thờ, chúng
tôi lặng lẽ chia tay với họ, theo con đường đất băng qua cánh đồng rộng ngút
ngát để tới trường.
Phụng lượm một hòn sỏi ném
xuống sông. Tôi cũng lượm một hòn sỏi ném tiếp theo xuống sông. Hai vòng sóng
giao thoa với nhau, khiến vầng trăng dưới nước trở nên lung linh, kỳ ảo lạ
thường.
Phụng nói:
- Sự giao thoa tạo nên cộng
hưởng nhỉ. Nếu bản chất vật chất không phải là sóng, thì làm sao thế giới có
được tồn tại sức mạnh của sự sống.
Tôi có cảm tưởng Phụng
đang trôi vào một thế giới vật chất xa vời nào đó, rất không có thật trong đời.
Con người ta vẫn thường có những phút phiêu lưu tâm tưởng vào một thế giới
hoàn toàn xa lạ. Thế giới ấy tạo ra sự xuất thần đột biến.
Thốt nhiên Phụng nắm lấy
tay tôi, nói.
- Nhưng phải có hạt mới có
sóng chứ. Vậy thì bản chất vật chất phải là hạt, là rắn. Nếu đêm nay lạnh hơn
nữa thì cả dòng sông Công cũng sẽ đông cứng lại. Rắn lạnh như băng nhỉ?
Bản năng vật chất của tôi
bùng lên ngay lúc đó. Chúng tôi giao thoa sự ngọt ngào thổn thức với nhau lúc
nào không biết. Đến lúc tính chất sóng của tôi bùng lên năng lượng khổng lồ của
Hỏa Diệm Sơn trong ngực, thì ngay lập tức tôi hoảng sợ nhận ra cái thế giới rất
thật mà hai chúng tôi đang tồn tại.
- Phụng này! Hoa ca li na
là?..
- Phụng cũng không biết.
Chắc là…
Cả hai chúng tôi đều không
biết hoa ca li na là hoa gì.
Dòng sông Công cũng không
biết. Cả bầu trời mùa đông cũng không biết.
11g00 đêm hôm ấy chúng tôi
ra ga Phổ Yên để lên tàu về Hà Nội. Có tiền nhưng chúng tôi đi lậu vé. Đi lậu
vé thì phải ngồi ngoài bậc cửa lan can, chỗ giáp nối giữa hai toa tàu. Đêm
hun hút. Giá lạnh tới đặc quánh cả màn đêm thăm thẳm như bịt lấy mắt. Giá lạnh
làm cho tiếng còi tàu trở nên khàn đục. Người trưởng tàu không biết xuất hiện
sau lưng chúng tôi từ lúc nào, hắng giọng ho mấy tiếng, rồi bật đèn pin hỏi
vé. Biết chúng tôi là sinh viên nên anh bỏ đi, chỉ lẩm bẩm rằng, đừng có mà
tí tởn, không khéo lại rớt xuống đất mất mạng.
Tàu về tới Gia Lâm lúc
2g00 sáng. Cầu Long Biên bị máy bay Mỹ đánh đứt nhịp, chúng tôi phải theo bờ
đê sông Hồng tới cầu phao Chương Dương để qua sông. Đang đi thì còi báo động
nổi lên hù hụ. Rồi thì máy bay Mỹ ập tới sầm sập. Bom nổ như xé gió. Đạn
phòng không bắn lên xối xả. Tôi với Phụng chạy cắm xuống chân đê, cùng nhảy
xuống một cái hầm tròn không có nắp.
Đó là đêm 19 tháng 12 năm
1972. Đêm đầu tiên Mỹ tập kích bằng máy bay chiến lược B52 xuống thủ đô Hà Nội.
Cùng với pháo đài bay ném bom rải thảm, còn có máy bay con ma, thần sấm sét,
và máy bay cánh cụp cánh xòe, kết hợp tấn công bằng bom và tên lửa xuống các
nhà máy, các khu dân cư và trận địa pháo cao xạ của ta. Mỗi lần nghe tiếng phản
lực chúi xuống ném bom, rít lên rợn người, Phụng lại ôm chầm lấy tôi. Mặt đất
rung bần bật. Mảnh bom quất veo véo trên đầu. Chớp lửa chói lóa nhằng nhằng.
Máy bay oanh kích chiến thuật của Mỹ cháy đùng đùng như những bó đuốc trên trời.
Rền trong tiếng bom rung chuyển cả không trung và mặt đất, có nhiều tiếng người
hét lên đầy phấn khích: Cháy rồi.. ồi… ồi! B52 cháy rồi… ồi… ồi! Cả hai chúng
tôi cùng đứng vụt dậy, không còn biết sợ là gì nữa. Trên trời cao, bùng bùng
một đám cháy chói lóa, sáng trắng tới mức không thể nhìn qúa được vài giây.
Đó là đám cháy ma nhê của siêu pháo đài bay Hoa Kỳ- cái mà đế quốc Mỹ gọi là
con át chủ bài để đem ra dọa sẽ đẩy miền Bắc của chúng ta về thời đồ đá.
Chừng dứt trận bom, chúng
tôi theo đoàn người chạy ào ào trên cầu phao để vượt sông. Qua tới bờ đê Hà Nội,
Phụng kéo tay tôi ngồi phịch xuống vạt cỏ. Rồi Phụng co chân nằm ngửa ra, hai
tay vòng qua đầu.
- Thoát chết rồi! Để Phụng
thở một lúc.
Tôi ngồi dưới chân Phụng,
hai tay chỏi ra sau lưng; cảm nhận hôi hổi hơi thở dập dồn của Phụng.
Bấy giờ bình minh đã ửng hồng
phía đông bầu trời thủ đô.
Cuối năm 72 tôi nhập ngũ,
rồi khóac ba lô đi theo tiếng súng vào chiến trường Nam Bộ. Còn Phụng được
chuyển sang Ba Cu học chuyên ngành về dầu khí. Giữa hai chúng tôi chỉ còn lại
kỷ niệm nụ hôn bên bờ sông Công. Đó là nụ hôn của mối tình đầu nên tôi không
bao giờ quên được.
Trong một lần đi thực tế
sáng tác dọc theo dòng sông Láng Sắc, tôi với anh bạn cùng phân hội âm nhạc,
ghé vào thăm một ngôi trường tiểu học. Tiếng là trường, nhưng thực ra chỉ có
một dãy nhà lá được ngăn thành năm lớp học. Lùi ra phía sau chừng năm chục
mét là một ngôi nhà lá khác nhỏ hơn, được ngăn làm hai. Hai phần ba ngôi nhà
này là chỗ ở của năm cô giáo, một phần ba còn lại là văn phòng hội họp và làm
việc của nhà trường. Có vẻ như cả năm cô giáo trẻ tuổi còn độc thân này,
không phải sống bằng lương, mà họ sống bằng chăn nuôi là chính. Cả một ao cá,
một dãy chuồng heo, và không biết cơ man nào là gà, là vịt. Hình như giáo
viên tiểu học ở vùng sâu đều như vậy, không ai sống thảnh thơi bằng lương, ai
cũng phải lấy nghề khác để nuôi nghề dạy học.
Biết chúng tôi đi thực tế
viết nhạc, họ nhất định bắt chúng tôi ở lại ca hát với họ một đêm, và nhất định
bắt phải sáng tác một ca khúc về ngôi trường của họ. Cái nghề đi thực tế sáng
tác của chúng tôi, hễ được ai mời thì không bao giờ lại ngu ngốc từ chối, nhất
là với năm cô giáo còn trẻ phơi phới như thế này. Riêng với tôi, một trong
năm cô giáo ấy lại là người xứ nghệ; mà lại là cô giáo lớn tuổi nhất, và… đẹp
nhất. Làm sao mà tôi bỏ đi cho được.
Chúng tôi không có đàn,
nhưng các cô thì lại có tới hai cây đàn ghi ta và ba cây đàn manđolin. Đó là
đàn của đơn vị biên phòng tặng nhân ngày kết nghĩa.
Phụ nữ độc thân sống với
nhau, họ cũng ồn ào không khác gì đàn ông. Có nghĩa là họ cũng cạn ly với
chúng tôi, cũng ca hát với chúng tôi tới vỡ oà cả đêm sáng trăng lồng lộng.
Và tất nhiên là khi chúng tôi say thì họ cũng say. Tôi với anh bạn nhạc sĩ
cùng phân hội ngủ ở phòng làm việc. Họ đã cẩn thận chuẩn bị chỗ ngủ và nước uống
cho chúng tôi từ chiều. Nhưng cái tật của tôi là không dễ gì ngủ được ở nơi
xa nhà, nhất là khi trăng vàng đang chan chứa trên sông.
Xách chai rượu và cây ghi
ta ra bờ sông, bàn tay tôi tự nhiên bấm lên bập bùng giai điệu bài "Ca
li na nở hoa". Tiếng đàn theo những sợi gió đêm mong manh trượt xuống
dòng sông lóng lánh muôn vàn ánh vàng ánh bạc. Dòng sông đang lúc triều cường,
căng vồng lên như một lồng ngực ngùn ngụt sức sống. Tiếng đàn theo những sợi
gió mong manh bay chạm vào rặng bần, làm rung lên xạc xào muôn vàn âm thanh của
lá. Một con cá trồi lên búng nước. Mặt nước duềnh lên những vòng sóng óng ánh
như pha lê. "Bản chất của vật chất là sóng nhỉ. Sóng chuyển tải năng lượng,
hấp dẫn vạn vật". Trời ơi! Sao mà tôi nhớ Phụng, nhớ đêm sông Công đến cồn
cào. Đêm ấy sóng vật chất của chúng tôi đã giao thoa với nhau đến mức cộng hưởng
thành hương vị mặn mà, ngọt lịm. Nhưng mà hoa ca li na là hoa gì? Nó có giống
bông bần đang lặng lẽ nở trong đêm trăng sông của dòng Láng Sắc này không nhỉ?
- Anh không ngủ được à?
Không nhìn sang nhưng tôi
cũng biết là Hồng Sa xứ Nghệ từ trong nhà mới ra.
- Trăng sông đẹp như thế
này mà ngủ thì uổng lắm! Với nữa là… tôi nhớ.
- Nhớ sông Bùng phải
không?
- Ừ, nhớ sông Bùng, sông
Thai, sông Mai.
- Nhớ sông sao lại hát
"Ca li na nở hoa"?
Như có cái gì đó cứa vào
tim tôi, khiến tim tôi nhói lên một cơn đau rất mơ hồ. Rõ ràng là tôi với Phụng
có với nhau rất nhiều kỷ niệm trên bờ đê sông Thai, khi chúng tôi chuyển về
Quỳnh Hồng, thường đi bộ từ Quỳnh Hồng tới Quỳnh Ngọc. Lối bờ đê đầy bông cỏ
may. Khi từ trường trở về, tới qủa núi đầu xã, chúng tôi thường ngồi lại trên
một gộp đá, tỉ mẩn nhổ từng bông cỏ.
- Hồng Sa cũng biết bài
"Ca li na nở hoa" à?
- Biết! Em biết từ hồi còn
học cấp hai ở quê, thành thử nghe anh đàn mới không ngủ được.
Rất tự nhiên, Hồng Sa hát
theo tiếng đàn của tôi. Tiếng hát và tiếng đàn bập bùng cất lên trong đêm
trăng sông mặn mòi gió biển. Tôi nhận thấy trên mặt mình ram ráp hơi muối biển.
Tôi biết chắc rằng tóc của mình cũng đã cứng bết lại bởi vị mặn của biển
khơi. Biển khơi bao giờ cũng làm cho con người ta trở nên rắn rỏi và săn chắc.
Nhưng đêm nay, đêm trăng sông trên dòng Láng Sắc, tôi hiểu rằng trái tim của
tôi đang thổn thức một nỗi đau xa vắng, mơ hồ.
- Hồng Sa uống với tôi một
ly rượu được không?
- Được, nhưng em sợ bị
say.
Tôi đưa ly rượu cho Hồng
Sa, nắm lấy bàn tay nhỏ nhắn của cô giáo xa quê mà nói một cách văn vẽ như có
ai đó móc miệng cho:
- Say với trăng sông huyền
diệu, với ca li na nở hoa lặng thầm thì sợ gì há em.
Đêm chuyển vào xuân chầm
chậm. Cánh đồng bầu trời cuối năm ở miền duyên hải trong vắt như thủy tinh.
Trăng đã nhường sáng cho sao từ bao giờ. Trên những rặng bần, đom đóm đã
giăng lửa đèn nhấp nhánh. Tiếng bìm bịp báo nước ròng cất lên từ bên kia
sông, nghe nao niết tới mủi lòng.
Hồng Sa đã ngấm chất men của
thứ rượu nếp huyết rồng miền duyên hải, tựa đầu vào vai tôi, ngủ một cách yên
bình, thánh thiện. Tôi nhận thấy em cười trong mơ. Chắc là em mơ thấy sông
Bùng. Còn với tôi, dòng sông Công đang hiện ra trước mặt.
Tôi cũng thừa biết rằng,
tôi đã ngấm tới tận cùng máu thịt chất men nồng nàn của lửa. Tôi đặt cây đàn
xuống, định lay Hồng Sa thức dậy để đưa cô về phòng; nhưng khi tiếng đàn vừa
tắt thì Hồng Sa đã mở choàng đôi mắt thăm thẳm ánh sáng sao trời.
Em dùng cả hai tay, nắm lấy
bàn tay tôi mà nói:
- Đàn đi anh! Đàn cho em
mơ thấy sông Bùng, mơ thấy ca li na nở hoa trên bến nước.
Làm sao tôi có quyền dập tắt
một giấc mơ tuyệt vời như thế.
Nhưng mà sông Bùng ơi, hãy
nói giùm với em, tôi cũng đang ngây ngất, tôi sắp đổ xuống vạt cỏ sữa bên
dòng sông Láng Sắc ngay bây giờ đây thôi.
Từ cánh rừng sú ngút ngát
bên kia sông, một cơn gió của buổi hừng đông nổi lên rười rượi. Cơn gió chạm
vào mặt sông. Cơn gió chạm vào tán lá. Cơn gió chạm vào da thịt của hai sinh
linh đang ngún cháy. Tất cả ngân lên lời bập bùng giai điệu.
Sông Bùng, sông Bùng ơi!
Sao mà nhớ sông Công đến nao lòng muốn khóc!.
|
||||
Chuyện viết từ nhật ký
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét