Đến với bài thơ lục bát đẹp như mơ

Đến với bài thơ lục bát đẹp như mơ

    “Mảnh trăng rơi” là một bài thơ lục bát xinh xắn, vừa vặn để dãi bày tâm sự. Tâm sự của một người yêu một người. Tâm sự của một nửa này muốn kết nối với nửa kia. Cả bài thơ chỉ một dấu hỏi tu từ (?). chỉ một dấu chấm lửng ngập ngừng (...) chỉ một dấu chấm than lay gọi (!). Cả bài thơ chỉ có sáu câu chia đều thành ba cặp lục bát. Và tất cả tình ý đậm đà đến độ nếu gỡ tung ra, thì đó là một chuyện tình dài không hồi kết, mà thời nào cũng có. 

Mảnh trăng rơi 

Đáy hồ có mảnh trăng rơi

Với tay khỏa nước em ngồi vớt trăng

Vớt lên những tháng những năm

Vớt làm sao được ánh trăng đáy hồ ?

Chòng chành trăng lặn trong mơ,

               Thức bao nhiêu nỗi đợi chờ... không anh !            

                                         Ngô Thái                                     Khi mặt trời đã về bên kia xứ sở, nhìn trời cao thi thoảng ta lại bắt gặp  một mảnh trăng non, hay một vầng trăng viên mãn. Ngàn đời nay, biết bao tao nhân mặc khách ngắm trăng để rồi thi tứ tràn đầy dào dạt. Trong dòng chảy đó, chắc rằng bất chợt Ngô Thái đã nhận ra một nét duyên của trăng để rồi bài thơ “Mảnh trăng rơi” đẹp như mơ lấp lánh hiện về.

       Mở đầu thi phẩm là một cặp lục bát:

Đáy hồ có mảnh trăng rơi

Với tay khỏa nước em ngồi vớt trăng

      Hồ nước ở đây đẹp lắm. Mặt hồ là một tấm gương trong vắt. Tấm gương soi cả bầu  trời, in rõ “mảnh trăng rơi”. Cảnh cô đơn chỉ có một người tư lự với bao nỗi niềm. Vầng trăng ai sẻ làm đôi đã là điệu buồn. Vầng trăng chia làm nhiều mảnh để có một mảnh rơi chắc là buồn lắm!. Em đang nghĩ ngợi gì mà  “Với tay khỏa nước em ngồi vớt trăng” ; Hư mà tưởng thực, vì tưởng thực nên em mới “vớt trăng”. Đời người cũng lạ, có một lúc nào đó ta như ngẩn ngơ, dẫu biết là hư ảo nhưng cứ tin là hiện thực. Vì vậy “em” mới khỏa nước để vớt trăng. Em muốn cùng trăng cận kề để tâm sự sẻ chia. “Mảnh trăng rơi”, “ngồi vớt trăng” đó là hính ảnh rất lục bát. Ta đã bắt gặp  ở những hình ảnh này hai thanh trắc và bốn thanh bằng.

    Trăng đâu có vớt được mà chỉ:

Vớt lên những tháng những năm

Vớt làm sao được ánh trăng đáy hồ?

    Cặp lục bát tiếp theo là hệ quả tất yếu của cặp lục bát mở đầu. Phép hư mà thực. Nhưng thực lại mang tính khái quát sâu hơn, rộng hơn. Đó chỉ là vớt dược “những tháng những năm”. Vơt được thời gian, mà thời gian chỉ là cảm nhận. Ta chỉ cảm nhận thời gian qua mùa. Mùa xuân rộng dài hơn mùa đông. Mùa hạ nóng nung người hơn, mùa thu dịu mát. Thời gian còn cảm nhận qua vòm  cây thay lá mới. Ta tồn tại trên dòng đời đầy dông bão, đến một lúc nào đó soi gương ta mới nhận ra “Thời gian trôi, ta đã già rồi, tóc bạc da mồi”. Người xưa có câu: “Trăng bao nhiêu tuổi trăng già/ Núi bao nhiêu tuổi gọi là núi non ?”. Mảnh trăng và tháng năm là hai phạm trù khác nhau. Trăng  là thiên thể lơ lửng giữa trời kia, thi nhân tốn bao nhiêu giấy mực nói mãi, cảm nhận mãi mà không hồi kết. Thậm chí có người còn tha thiết gọi trăng là chị. “Cung quế đã ai ngồi đấy chưa/ Cành đa xinh chị nhắc lên chơi” (Tản Đà). Nhưng có một lòng nhân ái thương cảm cho em “Vớt làm sao được ánh trăng đáy hồ”. Em có biết việc vớt trăng đáy hồ là vớt  ảo ảnh không?. Anh tin là em biết. Nhưng em cứ làm. Vì đó là hy vọng. Hy vọng bào giờ cũng thắp lửa cho trái tim ta để ta sống và chờ đợi. Cái hay của ý thơ là ở chỗ đó.

     Bài thơ kết thúc bằng một giấc mơ:

Chòng chành trăng lặn trong mơ

Thức bao nhiêu nỗi đợi chờ... không anh!

   “Mảnh trăng rơi” ở đáy hồ là một hiện thực nhãn quan khi ta nhìn thấy. Con  “trăng lặn trong mơ”, là một hiện thực phi nhãn quan khi ta không tỉnh. Giấc mơ lành là một giấc mơ đẹp. Cho nên “khi mơ những tiếc khi tàn”. “Trăng lặn trong mơ” là hình ảnh uyển chuyển, hình ảnh có sự xê dịch “chòng chành”, nghiêng ngả. Đó là hình ảnh đẹp. đẹp như giấc mộng Nam Kha. Trăng lặn trong mơ để rồi thức giấc ta thấy trăng hiện hữu giữa bầu trời cao xanh kia. Ta muốn hỏi trăng đôi điều, sao trăng không nói. Trăng cứ sáng, cứ lung linh đầy quyến rũ và đầy bí hiểm. Cho dù có nhà thơ đã coi trăng như “trái dưa trời”. Cho dù móng tay người đã bấm lên đó chăng nữa, thì trăng vẫn là trăng, mà ta vẫn là ta.

    Cũng như em đã “Thức bao nhiêu nối đợi chờ... không anh!”. Câu thơ là một chuỗi thời gian dài vô tận. Là những bộn bề mong đợi. Là những sợi tơ lòng rung đến cung Mi trưởng. Anh đi đâu?. Anh về đâu?. Sao anh hờ hững với em như vậy?. Hay là “Em là em anh vẫn cứ là anh?” (Xuân Diệu). Nhưng anh nhớ cho đến phút này, em vẫn là một nửa của anh đó!

   “Mảnh trăng rơi” là một bài thơ lục bát xinh xắn, vừa vặn để dãi bày tâm sự. Tâm sự của một người yêu một người. Tâm sự của một nửa này muốn kết nối với nửa kia. Cả bài thơ chỉ một dấu hỏi tu từ (?). chỉ một dấu chấm lửng ngập ngừng (...) chỉ một dấu chấm than lay gọi (!). Cả bài thơ chỉ có sáu câu chia đều thành ba cặp lục bát. Và tất cả tình ý đậm đà đến độ nếu gỡ tung ra, thì đó là một chuyện tình dài không hồi kết, mà thời nào cũng có.

Vương Bảo